intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo "Pháp luật về sở hữu công nghiệp trong tiến trình đổi mới và hội nhập kinh tế quốc tế "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

86
lượt xem
12
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Pháp luật về sở hữu công nghiệp trong tiến trình đổi mới và hội nhập kinh tế quốc tế

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo "Pháp luật về sở hữu công nghiệp trong tiến trình đổi mới và hội nhập kinh tế quốc tế "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi Ts. NguyÔn thanh t©m * nh s 197/H BT ngày 14/12/1982 ban 1. Khái quát v s phát tri n c a pháp hành i u l v nhãn hi u hàng hoá; Ngh lu t v s h u công nghi p sau 20 năm i nh s 85/H BT ngày 13/5/1988 ban hành m i và h i nh p kinh t qu c t Th ch hoá k p th i các quan i m, ch i u l v ki u dáng công nghi p; Ngh nh trương c a ng và Nhà nư c v phát tri n s 200/H BT ngày 28/12/1988 ban hành khoa h c - công ngh và s h u trí tu , trong i u l v gi i pháp h u ích; Ngh nh s su t hai mươi năm qua, h th ng pháp lu t 201/H BT ngày 28/12/1988 ban hành i u v s h u trí tu nói chung và s h u công l v mua bán quy n s d ng sáng ch , gi i nghi p nói riêng c a Vi t Nam liên t c ư c pháp h u ích, ki u dáng công nghi p, nhãn hi u hàng hoá và bí quy t kĩ thu t. b sung và hoàn thi n. S phát tri n c a h T t c các văn b n này u nh m m c th ng pháp lu t v s h u công nghi p trong ích b o v s h u c a Nhà nư c và ph n th i gian qua có th chia làm ba giai o n: ánh quan i m c a n n kinh t k ho ch hoá 1.1. Giai o n 1 (1981 - 1989) Văn b n pháp lu t u tiên c a Nhà nư c t p trung. C ng hoà xã h i ch nghĩa Vi t Nam v s 1.2. Giai o n 2 (1989 - 1995) h u công nghi p là Ngh nh s 31/CP ngày S phát tri n m i ư c ánh d u b ng 23/01/1981 ban hành i u l v sáng ki n c i vi c ban hành Pháp l nh v b o h quy n s ti n kĩ thu t - h p lí hoá s n xu t và sáng ch . h u công nghi p ngày 11/02/1989 khi Vi t Theo ó, m i n l c sáng t o kĩ thu t, h p lí Nam bư c vào th i kì chuy n i sang n n hoá s n xu t mang l i các l i ích thi t th c cho kinh t th trư ng. Pháp l nh này hu b Nhà nư c, xã h i và cơ quan u ư c n áp hình th c b o h sáng ch dư i d ng c p v tinh th n và v t ch t. Văn b n pháp lu t này b ng tác gi sáng ch mà th c ch t là công thi t l p hình th c b o h sáng ch dư i d ng h u hoá các sáng ch và l n u tiên ưa ra b ng tác gi sáng ch , theo ó nhà sáng ch ch khái ni m chung v các quy n c quy n. có các quy n nhân thân c a tác gi sáng ch , Hình th c b o h quy n s h u công nghi p còn c quy n sáng ch thu c v Nhà nư c. i tư ng s h u công là b ng “ c quy n”. Ti p theo văn b n này, các văn b n khác nghi p ư c m r ng. Các hành vi vi ph m cũng ã ư c ban hành i u ch nh các vn v nhãn hi u hàng hoá, ki u dáng * Gi ng viên Khoa lu t qu c t Trư ng i h c Lu t Hà N i công nghi p, gi i pháp h u ích. ó là Ngh 42 T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007
  2. nghiªn cøu - trao ®æi quy n s h u công nghi p không ch b x lí m t lo i quy n dân s . Có th nói, cùng v i hành chính mà còn b x lí theo th t c tư vi c ban hành B lu t dân s (1995), pháp pháp, nghĩa là ư c xét x b i toà án. lu t v s h u công nghi p chuy n sang giai Vào th i i m cu i nh ng năm 80 u o n m i - giai o n t ng bư c h i nh p v i nh ng năm 90 c a th k XX, nhìn chung khu v c và th gi i. Vi t Nam ã có m t h th ng pháp lu t v Sau khi B lu t dân s (1995) ra i, s h u công nghi p v i n i dung tương i hàng lo t các ngh nh, thông tư ư c ban phù h p v i nh ng nguyên t c cơ b n c a hư ng d n th c hi n các quy nh hành các i u ư c qu c t v b o h quy n s h u c a B lu t dân s (1995) v quy n s h u công nghi p mà Vi t Nam tham gia (ch y u công nghi p. Thí d : Ngh nh s 63/CP là Công ư c Paris năm 1883 v b o h ngày 24/10/1996 quy nh chi ti t v quy n s h u công nghi p; Thông tư s 3055/TT- quy n s h u công nghi p). SHCN ngày 31/12/1996 c a B khoa h c, 1.3. Giai o n 3 (1995 - 2005) công ngh và môi trư ng (nay là B khoa Th c ti n c a quá trình i m i, t ng bư c hình thành n n kinh t th trư ng, cùng h c và công ngh ) hư ng d n thi hành các v i ch trương m r ng quan h i ngo i quy nh v th t c xác l p quy n s h u và h i nh p kinh t qu c t òi h i ph i xây công nghi p; Ngh nh s 54/2000/N -CP d ng m t h th ng pháp lu t v s h u trí ngày 03/10/2000 v b o h quy n s h u tu nói chung và s h u công nghi p nói công nghi p i v i bí m t kinh doanh, ch d n a lí, tên thương m i và b o h quy n riêng ngày m t hoàn thi n. Vi c ban hành B lu t dân s (1995), ch ng c nh tranh không lành m nh liên quan trong ó có Chương II, Ph n VI, v i 26 i u t i quy n s h u công nghi p; Ngh nh s kho n quy nh v quy n s h u công 13/2001/N -CP ngày 20/04/2001 v b o h nghi p là m t bư c ti n quan tr ng nh m gi ng cây tr ng m i; Ngh nh s gi i quy t nh ng òi h i c a th c ti n. V cơ 42/2003/N -CP ngày 02/05/2003 v b o h b n, nh ng quy nh v quy n s h u công quy n s h u công nghi p i v i thi t k b nghi p trong B lu t dân s (1995) không trí m ch tích h p bán d n v.v.. khác bi t nhi u so v i các quy nh trong Các quy nh v quy n s h u công Pháp l nh v b o h quy n s h u công nghi p t i Ph n VI B lu t dân s (1995), nghi p (1989). Tuy nhiên, ý nghĩa quan cùng v i hàng lo t các văn b n pháp lu t có tr ng nh t c a vi c ưa v n quy n s h u liên quan, ã phát huy hi u l c trong vi c trí tu nói chung và quy n s h u công i u ch nh các quan h pháp lu t s h u nghi p nói riêng vào B lu t dân s là: L n công nghi p. u tiên trong l ch s l p pháp c a nư c gi i quy t các b t c p c a h th ng C ng hoà xã h i ch nghĩa Vi t Nam, quy n pháp lu t v s h u trí tu , chúng ta ã hoàn s h u trí tu ư c Nhà nư c th a nh n là thi n h th ng các quy ph m pháp lu t v s T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007 43
  3. nghiªn cøu - trao ®æi này trư c ây ã t n h u trí tu thông qua vi c s a i B lu t nghi p. Nh ng v n dân s (1995) (ph n liên quan t i quy n s t i trong h th ng pháp lu t v s h u công h u trí tu ) ng th i ban hành m t o lu t nghi p c a nư c ta nhưng r i rác và t n m n th ng nh t v s h u trí tu . trong g n m t trăm văn b n các lo i. Vi c Vi c so n th o Lu t s h u trí tu Lu t s h u trí tu (2005) t p h p ư c các (2005) d a trên cách ti p c n m i, theo ó vn nêu trên là m t thành công l n, giúp s h u trí tu không ch ư c ti p c n dư i cho vi c tìm hi u và th c hi n pháp lu t góc quy n dân s mà còn ch ng nh n thu n l i hơn. thương m i và các khía c nh m nh góc Như v y, s ra i c a Lu t s h u trí khác c a s h u trí tu , như khía c nh hành tu (2005) không nh ng cho phép b o m chính, hình s . Lu t s h u trí tu (2005) vi c áp ng ư c các m c tiêu và òi h i ư c xây d ng trên cơ s h th ng hoá các kh t khe c a quá trình h i nh p mà còn t o quy nh hi n hành v s h u trí tu ng cơ h i kh c ph c ư c các i m h n ch , th i ch nh s a, b sung, hoàn thi n các quy làm cho h th ng các quy ph m pháp lu t v nh pháp lu t. s h u trí tu c a nư c ta mang tính th ng Khi quy nh v quy n s h u công nh t và ngày càng tương thích v i pháp lu t nghi p, Lu t s h u trí tu (2005) c g ng qu c t và pháp lu t các nư c trên th gi i. i u ch nh chi ti t t i m c t i a các v n Pháp lu t nư c ta không ch b o h sau ây: i u ki n b o h quy n s h u quy n s h u công nghi p c a cá nhân, t công nghi p; xác l p quy n s h u công ch c Vi t Nam mà còn b o h c quy n s nghi p; n i dung và gi i h n quy n s h u h u công nghi p c a cá nhân, t ch c nư c công nghi p; chuy n giao quy n s h u ngoài trên cơ s nguyên t c i x qu c gia công nghi p; i di n s h u công nghi p; (NT) theo pháp lu t Vi t Nam và các i u b o v (hay th c thi) quy n s h u công ư c qu c t mà Vi t Nam là thành viên. Hình 1: S lư ng văn b ng b o h các lo i i tư ng s h u công nghi p c p cho ngư i Vi t Nam và ngư i nư c ngoài t năm 1981 n năm 2005 Ngư i nư c ngoài: 46% Ngư i Vi t Nam: 54% (38.776/83.979 văn b ng) (45.203/83.979 văn b ng) 44 T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007
  4. nghiªn cøu - trao ®æi Trong s các i u ư c qu c t v quy n i m i và h i nh p kinh t qu c t , n nay ã hình thành m t h th ng văn b n t s h u công nghi p mà Vi t Nam ã kí k t n các i u ư c như: ho c gia nh p, ph i k ngh nh n pháp l nh và nh cao là Lu t Công ư c Paris (1883) v b o h quy n s s h u trí tu (2005). Th hai, n i dung c a h th ng pháp lu t h u công nghi p; Tho ư c Madrid (1891) v s h u công nghi p ã có s im ir t v ăng kí nhãn hi u hàng hoá qu c t ; Công căn b n theo tư duy kinh t m i và h i nh p ư c Washington (1970) v h p tác qu c t kinh t qu c t , theo ó pháp lu t v s h u trong vi c c p b ng sáng ch ; Hi p nh công nghi p ph i nh m m c ích khuy n khung ASEAN v h p tác trong lĩnh v c s khích sáng t o, coi các i tư ng s h u h u trí tu (1995); Hi p nh song phương công nghi p là hàng hoá ư c v n ng t Vi t Nam - Thu Sĩ v s h u trí tu (2000); do trên th trư ng. Nói cách khác, tính Hi p nh thương m i Vi t Nam - Hoa Kì thương m i c a quy n s h u công nghi p (2000), trong ó Chương II quy nh v s ư c cao, t ó t o cơ s pháp lu t cho s h u trí tu . hình thành th trư ng khoa h c và công ngh 2. Thành t u và h n ch c a pháp lu t Vi t Nam. v s h u công nghi p sau 20 năm i m i i tư ng s h u công Th ba, các và h i nh p kinh t qu c t nghi p Vi t Nam ã ư c m r ng theo s T k t qu ho t ng xây d ng pháp lu t phát tri n c a kinh t và khoa h c - công ư c trình bày khái quát trên ây, cũng như t nư c (thí d : Bí m t kinh ngh c a t th c ti n th c thi pháp lu t v s h u doanh, nhãn hi u d ch v , thi t k b trí công nghi p trong th i gian qua, có th rút ra m ch tích h p bán d n tr thành các i m t s nh n xét chung v thành t u và h n tư ng s h u công nghi p ư c b o h theo ch c a pháp lu t v s h u công nghi p pháp lu t Vi t Nam). nư c ta sau hai mươi năm i m i và h i Th tư, cho t i th i i m hi n nay, v cơ nh p kinh t qu c t như sau: b n, pháp lu t v s h u công nghi p Vi t 2.1. Nh ng thành t u ch y u Nam ã áp ng ư c nh ng òi h i c a h i Th nh t, pháp lu t v s h u công nh p kinh t qu c t (Hi p nh c a WTO v nghi p Vi t Nam ã ư c hình thành và quy n s h u trí tu liên quan n thương m i phát tri n như m t ch nh th (h th ng). Có - Hi p nh TRIPs năm 1994). th nói, pháp lu t v s h u công nghi p là Th năm, s lư ng các i tư ng s h u công nghi p ư c c p văn b ng b o h t lĩnh v c pháp lu t còn khá non tr trong h năm 1981 n năm 2005 tăng m t cách n th ng pháp lu t Vi t Nam. T ch ch có tư ng qua các m c phát tri n c a l p pháp m t văn b n t m ngh nh (Ngh nh s Vi t Nam v s h u công nghi p. 31/CP ngày 23/01/1981), sau hai mươi năm T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007 45
  5. nghiªn cøu - trao ®æi Hình 2: T ng s các i tư ng s h u công nghi p ư c c p văn b ng b o h t năm 1981 n năm 2005(1) N 31/CP Lu t s h u B lu t dân 1981 & Pháp trí tu 2005 s 1995 l nh 1989 12000 11228 10000 9014 8447 8000 6367 6000 5383 5086 4870 4824 4683 4298 4174 3806 4107 4000 2940 2209 2000 1718 825 0 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 3. Quan i m và nh hư ng phát 2.2. H n ch ch y u tri n toàn di n h th ng pháp lu t v s H n ch l n nh t c a pháp lu t v s h u h u công nghi p công nghi p nư c ta là hi u qu th c thi 3.1. Quan i m pháp lu t r t th p. Chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i Tình tr ng xâm ph m quy n s h u trí 2001-2010 c a Nhà nư c Vi t Nam t ra nư c ta có nhi u nguyên nhân, trong tu nhi m v hoàn thi n h th ng pháp lu t, b o ó có các nguyên nhân ch y u như: Nh n m hình thành t ng bư c v ng ch c các lo i th c chưa t t c a xã h i v t m quan tr ng th trư ng theo nh hư ng xã h i ch nghĩa, c a v n b o h quy n s h u công nghi p trong ó có th trư ng khoa h c và công và ý th c tôn tr ng pháp lu t v s h u công ngh . V s h u trí tu , Chi n lư c nh n nghi p chưa cao; năng l c cán b làm công m nh vi c th c hi n chính sách b o h thích tác s h u công nghi p còn th p; pháp lu t áng tài s n trí tu , coi ó là hàng hoá c bi t trong n n kinh t th trư ng. chưa hoàn thi n và các hình th c, bi n pháp Ngh quy t s 48-NQ/TW ngày ch tài chưa răn e. Th c tr ng nói 24/05/2005 c a B chính tr v Chi n lư c trên ang gây tr ng i nh t nh cho ti n xây d ng và hoàn thi n h th ng pháp lu t trình h i nh p kinh t qu c t . 46 T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007
  6. nghiªn cøu - trao ®æi Vi t Nam n năm 2010, nh hư ng n giao quy n s h u công nghi p ph i th hi n năm 2020 cũng nêu v n ư c vai trò “bà ” cho th trư ng công hoàn thi n pháp lu t v b o h quy n s h u trí tu ; hình ngh ra i và phát tri n. Các quy nh pháp thành và phát tri n th trư ng khoa h c và lu t trong lĩnh v c này ph i khuy n khích các nhà u tư nư c ngoài chuy n giao công ngh công ngh ; hoàn thi n pháp lu t v khoa h c và công ngh . tiên ti n vào Vi t Nam, b o m th c hi n Báo cáo chính tr c a Ban ch p hành nguyên t c t do h p ng và nguyên t c t trung ương do c nh tranh lành m nh trong lĩnh v c ng khoá IX t i ihi i bi u toàn qu c l n th X c a ng ã ti p chuy n giao quy n s h u công nghi p. t c kh ng nh yêu c u phát tri n th trư ng - Xây d ng các quy nh pháp lu t i u khoa h c và công ngh .(2) ch nh ho t ng qu n lí và nh giá tài s n trí Báo cáo c a Ban ch p hành trung ương tu trong doanh nghi p. ng khoá IX v phương hư ng, nhi m v Khi các i tư ng s h u công nghi p phát tri n kinh t - xã h i 5 năm 2006 - v n ng trên th trư ng v i tư cách là “hàng 2010 t i i h i i bi u toàn qu c l n th hoá”, v n nh giá quy n s h u công ng l i làm rõ hơn yêu c u phát nghi p ư c t ra. Thí d : Vi c góp v n vào Xca tri n th t rư ng khoa h c và công ngh , doanh nghi p b ng giá tr quy n s h u công th c hi n t t Lu t s h u trí tu và Lu t nghi p, vi c c m c , th ch p, chuy n giao chuy n giao công ngh .(3) quy n s h u công nghi p v.v. òi h i ph i “lư ng hoá” giá tr quy n s h u công nghi p. Các quan i m nói trên c a ng và Nhà nư c ta ã và ang là tư tư ng ch o xuyên Tuy nhiên, cho n nay, trong pháp lu t nư c ta, chưa có quy nh c th , v ch ra các nguyên su t quá trình hoàn thi n và th c thi pháp lu t v s h u công nghi p. t c cho vi c nh giá quy n s h u công 3.2. nh hư ng phát tri n nghi p. i u này làm h n ch các giao d ch 3.2.1. nh hư ng hoàn thi n pháp lu t thương m i liên quan n quy n s h u công nghi p ng th i nh hư ng n vi c th c - Hoàn thi n pháp lu t v s h u công nghi p theo hư ng t o ra môi trư ng t do thi quy n s h u công nghi p, nh t là khi c nh tranh lành m nh, làm cơ s cho s v n c n áp d ng các ch tài mang tính kinh t . hành th trư ng công ngh . Trong n n kinh t tri th c, tài s n trí tu Trong b i c nh hi n nay, khi nư c ta ngày càng có vai trò to l n. Trí tu con ngư i chính là ngu n tài nguyên quý giá ang ch ng và tích c c h i nh p kinh t qu c t , pháp lu t v chuy n giao quy n s nh t c a n n kinh t tri th c. i v i các h u công nghi p c a Vi t Nam nên hư ng t i doanh nghi p, tài s n trí tu là y u t s ng và khuy n khích tuân th nguyên t c t do còn trong c nh tranh. Tài s n trí tu ngày càng có giá tr hơn so v i tài s n h u hình. h p ng. Pháp lu t v ki m soát các hành vi h n ch c nh tranh và pháp lu t v chuy n Qu n lí và nh giá tài s n trí tu là m t v n T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007 47
  7. nghiªn cøu - trao ®æi ph c t p, nh t là i v i các doanh kinh doanh và qu n lí ã có nhi u kinh nghi p Vi t Nam hi n nay. nghi m th c ti n v ho t ng s h u công nghi p. Trong khi ó, nư c ta là m t nư c - Xây d ng các quy nh pháp lu t i u nông nghi p, tr i qua hàng ch c năm cơ ch ch nh các quan h xã h i m i phát sinh liên quan t i quy n s h u công nghi p, như c p kinh t k ho ch hoá t p trung, khái ni m b ng sáng ch trong lĩnh v c công ngh sinh quy n s h u công nghi p i v i chúng ta h c, các m i quan h gi a quy n s h u còn r t m i m . Do ó, nh ng k t qu l p pháp mà chúng ta ã t ư c là r t áng t công nghi p và y sinh h c, nhân quy n, giao hơn d ch i n t v.v.. hào. V i nh n th c ngày càng y v b n ch t kinh t - thương m i c a quy n Các v n nói trên không ph i là quá m i trong th c ti n thương m i các nư c s h u công nghi p trong quá trình chuy n công nghi p phát tri n nhưng i v i các i sang n n kinh t th trư ng nh hư ng nư c ang phát tri n, trong ó có Vi t Nam xã h i ch nghĩa và h i nh p kinh t qu c t , trong su t hai mươi năm qua, chúng ta thì ây là v n r t m i mà chúng ta ang và s ph i i m t. ã r t c g ng xây d ng và hoàn thi n 3.2.2. nh hư ng v gi i pháp th c thi khuôn kh pháp lu t v s h u công nghi p Vi t Nam. V cơ b n, có th kh ng nh quy n s h u công nghi p trên th c t Theo chúng tôi, c n x lí k p th i và r ng v m t l p pháp, Vi t Nam ã s n sàng cho vi c vào “sân chơi l n WTO”. ng b m t s v n sau ây: ih i Th nh t: có cơ ch ph i h p hi u qu ng X ã t ng k t: “Hai mươi năm qua, ... ng gi a các cơ quan th c thi công cu c i m i nư c ta ã t nh ng các ho t thành t u to l n và có ý nghĩa l ch s ”.(4) quy n s h u công nghi p (c c s h u trí tu , toà án, thanh tra, công an, h i quan v.v.). S hình thành và phát tri n c a pháp lu t v s h u công nghi p cũng là m t trong Th hai: Nâng cao nh n th c c a nhân dân và doanh nghi p v quy n s h u trí tu nh ng y u t quan tr ng góp ph n vào nói chung và quy n s h u công nghi p nói thành t u ó./. riêng, ý th c tôn tr ng pháp lu t và t b o v (1). Các s li u ư c t ng h p trên cơ s ngu n c a quy n s h u công nghi p c a mình, thông C c s h u công nghi p (xem http://www.noip.gov.vn) qua ào t o, b i dư ng ki n th c v quy n (2).Xem: ng C ng s n Vi t Nam, Văn ki n i h i s h u công nghi p. V i m này, các cơ s i bi u toàn qu c l n th X, Nxb. Chính tr Qu c ào t o lu t áng l ph i chi m m t vai trò gia, Hà N i, 2006, tr. 82. (3).Xem: ng C ng s n Vi t Nam, Văn ki n i h i khá quan tr ng. i bi u toàn qu c l n th X, Nxb. Chính tr Qu c các nư c công nghi p phát tri n, nh n gia, Hà N i, 2006, tr. 244. th c và quan ni m v quy n s h u công (4).Xem: ng C ng s n Vi t Nam, Văn ki n i h i nghi p ã ư c hình thành và có cơ s pháp i bi u toàn qu c l n th X, Nxb. Chính tr Qu c gia, Hà N i, 2006, tr. 67. lu t t cách ây hàng trăm năm. T i ó, gi i 48 T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2