zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Luận Văn - Báo Cáo

» Báo cáo khoa học

Báo cáo " Quyền sở hữu tài sản của người phụ nữ trong Bộ luật Hồng Đức"

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Báo xấu

99
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quyền sở hữu tài sản của người phụ nữ trong Bộ luật Hồng Đức Có thể nói, đạo đức là yếu tố điều chỉnh gần gũi nhất đối với hành vi con người. Chính vì thế, những quan niệm, quan điểm, tư tưởng đạo đức được truyền bá hết sức sâu rộng trong xã hội, bởi vậy, nó đã ăn sâu, bám rễ một cách chắc chắn trong mỗi người, nó chi phối hoạt động hàng ngày, hàng giờ của con người....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Quyền sở hữu tài sản của người phụ nữ trong Bộ luật Hồng Đức"

nghiªn cøu - trao ®æi ThS. NguyÔn Ph−¬ng Lan * B é luËt Hång §øc (BLH§) l bé luËt cã gi¸ trÞ trong ph¸p luËt phong kiÕn ViÖt Nam. Mét trong nh÷ng néi dung l m nªn gi¸ trÞ cña ®Êt th× cho c¸c quan lé, huyÖn, x ®−îc tù liÖu ®Þnh...". Nh− vËy, quyÒn ®−îc nhËn ruéng ®Êt c«ng l ng x ®Ó c y cÊy kh«ng ph©n biÖt ®èi víi BLH§ l bé luËt ® cã nh÷ng quy ®Þnh thõa ng−êi con trai hay con g¸i. Ng−êi con trai hay nhËn v b¶o vÖ quyÒn lîi cña ng−êi phô n÷ m con g¸i ®Òu ®−îc nhËn phÇn ruéng ®Êt nh− nhau quan träng nhÊt l quyÒn së h÷u cña hä. §©y l theo quy ®Þnh cña Nh n−íc. ChÕ ®é chia ruéng quyÒn cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng, bëi v× ®Êt c«ng ë c¸c l ng x gäi l chÕ ®é qu©n ®iÒn. "b¶n chÊt cña c¸c mèi quan hÖ vÒ së h÷u t i s¶n Ng−êi d©n c y cÊy trªn ruéng ®Êt c«ng ph¶i nép l c¬ së ®Ó hiÓu nh÷ng quyÒn lîi v nghÜa vô t« thuÕ cho Nh n−íc theo quy ®Þnh, tuy nhiªn cña tõng c¸ nh©n th nh viªn trong mét gia ®×nh viÖc ®−îc nhËn ruéng ®Êt t¹o ®iÒu kiÖn cho v ®Þa vÞ t−¬ng øng cña hä trong ®ã..."(1). Trong ng−êi d©n cã ruéng ®Êt ®Ó c y cÊy, thóc ®Èy s¶n chÕ ®é phong kiÕn, ruéng ®Êt l t− liÖu s¶n xuÊt xuÊt n«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Ngo i phÇn thuÕ chñ yÕu, l t i s¶n chÝnh cña gia ®×nh. V× vËy, ph¶i l m nghÜa vô ®èi víi Nh n−íc, s¶n phÈm ®èi t−îng chñ yÕu cña quyÒn së h÷u trong thu ho¹ch ®−îc thuéc vÒ quyÒn së h÷u riªng cña BLH§ l ruéng ®Êt. QuyÒn së h÷u t i s¶n cña ng−êi lao ®éng. Ruéng ®Êt ®−îc chia ®Ó c y cÊy ng−êi phô n÷ ®−îc thÓ hiÖn qua vÞ trÝ cña hä ë kh«ng ph¶i l t i s¶n thuéc së h÷u riªng cña ba ph−¬ng diÖn: L ng−êi con trong gia ®×nh, l ng−êi ®−îc chia, v× vËy theo quy ®Þnh t¹i §iÒu ng−êi vî v l ng−êi mÑ. 372 BLH§ th× "ruéng ®Êt khÈu phÇn th× kh«ng 1. QuyÒn së h÷u cña ng−êi phô n÷ víi t− ®−îc b¸n cho ng−êi kh¸c hay chuyÓn riªng cho ai; tr¸i luËt th× ph¶i khÐp v o téi chiÕm b¸n c¸ch l ng−êi con trong gia ®×nh ruéng ®Êt c«ng". Quy ®Þnh n y nh»m h¹n chÕ v MÆc dï chÞu ¶nh h−ëng cña triÕt lÝ Nho gi¸o ngÆn chÆn kh¶ n¨ng tÝch luü ruéng ®Êt. TriÒu song BLH§ ® thõa nhËn v b¶o vÖ quyÒn së ®×nh nh Lª ®Æc biÖt quan t©m ®Õn viÖc sö dông h÷u cña ng−êi con g¸i mét c¸ch t−¬ng ®èi b×nh ®Êt ®ai v hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông ®ã. §èi víi ®¼ng so víi ng−êi con trai. QuyÒn vÒ t i s¶n cña ruéng ®Êt cña m×nh m kh«ng sö dông th× bÞ ng−êi con g¸i ®−îc thÓ hiÖn qua c¸c néi dung c¬ trõng ph¹t kh¸ nÆng. §iÒu 387 quy ®Þnh: "Con b¶n sau: trai tõ 16 tuæi, con g¸i tõ 20 tuæi trë lªn, m - QuyÒn ®−îc nhËn ruéng ®Êt c«ng cña l ng ruéng ®Êt cña m×nh ®Ó ng−êi trong hä hay ng−êi x . Theo quy ®Þnh cña BLH§, ng−êi tõ ®ñ 15 tuæi trë lªn ®−îc coi l ng−êi tr−ëng th nh,(2) cã ngo i c y hay ë, ® qu¸ niªn h¹n míi miÔn quyÒn ®−îc cÊp ruéng ®Êt c«ng cña l ng x , cã c−ìng ®ßi l¹i, th× bÞ ph¹t 80 tr−îng v mÊt quyÒn cã t i s¶n riªng. §iÒu 347 BLH§ cã quy ®Þnh: "C¸c quan lé, huyÖn, x ® chia ruéng * Gi¶ng viªn chÝnh Khoa t− ph¸p råi... nÕu cã d©n ®inh ® lín tuæi xin cÊp ruéng Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi 42 T¹p chÝ luËt häc sè th¸ng 3/2003
nghiªn cøu - trao ®æi ruéng ®Êt (niªn h¹n: ng−êi trong hä 30 n¨m, cña con vî lÏ, n ng hÇu th× Ýt h¬n. Nh− vËy, con ng−êi ngo i 20 n¨m). NÕu v× chiÕn tranh hay trai v con g¸i cña vî c¶ ®Òu ®−îc h−ëng phÇn ®i phiªu b¹t míi vÒ, th× kh«ng theo luËt n y". thõa kÕ nh− nhau, con trai v con g¸i cña vî lÏ Quy ®Þnh n y cho thÊy râ ng−êi con g¸i còng còng ®−îc thõa kÕ b»ng nhau nh−ng Ýt h¬n con cã quyÒn së h÷u ®èi víi ruéng ®Êt nh− ng−êi cña vî c¶. Sù thõa nhËn quyÒn thõa kÕ cña con con trai. g¸i nh− con trai l ®iÓm tiÕn bé cña ph¸p luËt - ViÖc ®−îc nhËn ruéng ®Êt c«ng l ng x l nh Lª. H¬n thÕ n÷a, nh lËp ph¸p triÒu Lª cßn ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó con c¸i cã thÓ t¸ch ra khái cho phÐp con g¸i còng ®−îc thõa kÕ t i s¶n cha mÑ, h×nh th nh hé gia ®×nh ®éc lËp. H¬n h−¬ng ho¶. §iÒu 391 BLH§ quy ®Þnh: "Ng−êi n÷a, bªn c¹nh quyÒn ®−îc sö dông ruéng ®Êt gi÷ h−¬ng ho¶ cã con trai tr−ëng th× dïng con c«ng ®Ó canh t¸c, ph¸p luËt nh Lª cßn c«ng trai tr−ëng, kh«ng cã con trai tr−ëng th× dïng nhËn quyÒn së h÷u t i s¶n riªng cña con. §èi con g¸i tr−ëng, ruéng ®Êt h−¬ng ho¶ th× cho lÊy víi nh÷ng t i s¶n m con l m ra do lao ®éng, mét phÇn hai m−¬i". C¸c §iÒu 395, 397 BLH§ l m thuª, bu«n b¸n riªng... hay ®−îc thõa kÕ còng quy ®Þnh t−¬ng tù v cô thÓ h¬n vÒ quyÒn riªng tõ ng−êi th©n th× con cã quyÒn së h÷u ®éc thõa kÕ t i s¶n h−¬ng ho¶ cña ng−êi con g¸i. lËp. Cha mÑ kh«ng cã quyÒn g× ®èi víi nh÷ng §©y l quy ®Þnh rÊt tiÕn bé chØ cã riªng trong t i s¶n n y. Mét ®¹o luËt ®−îc ban h nh d−íi ph¸p luËt nh Lª. Theo ph¸p luËt Trung Quèc, thêi Hång §øc cßn quy ®Þnh râ sù rõng ph¹t ®èi con g¸i th−êng bÞ lo¹i ra khái viÖc ph©n chia gia víi ng−êi chñ gia ®×nh («ng hay cha) nÕu ng−êi s¶n nªn kh«ng thÓ l ng−êi thõa kÕ t i s¶n ®ã h¸i ¨n c©y tr¸i trong ®Êt cña con ch¸u m h−¬ng ho¶, thê cóng tæ tiªn. V× vËy, t¸c gi¶ kh«ng ®−îc chóng cho phÐp.(3) Theo phong tôc Insun Yu ® nhËn xÐt: "LuËt vÒ thõa kÕ gia t i ViÖt Nam, con ch¸u ®−îc phÐp t¸ch ra ë riªng v chÕ ®é h−¬ng ho¶ ë bé luËt nh Lª l ®Æc thï khi cha mÑ cßn sèng. Ph¸p luËt triÒu Lª còng cho x héi ViÖt Nam".(4) ViÖc ph¸p luËt nh Lª chÊp nhËn ®iÒu ®ã. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 2 quy ®Þnh chia t i s¶n thõa kÕ nh− nhau gi÷a con cña BLH§ th× viÖc con ch¸u t¸ch ra khái «ng trai v con g¸i v x¸c ®Þnh ng−êi con trai tr−ëng b , cha mÑ kh«ng bÞ coi l ph¹m téi bÊt hiÕu. cña vî c¶ l ng−êi thõa tù, thõa kÕ t i s¶n h−¬ng §©y l sù söa ®æi ph¸p luËt Trung Quèc cho phï ho¶ l biÖn ph¸p nh»m ngÆn chÆn sù tranh chÊp hîp víi phong tôc tËp qu¸n cña ViÖt Nam. Bëi t i s¶n khi cha mÑ mÊt, b¶o ®¶m viÖc tiÕp tôc v×, theo ph¸p luËt Trung Quèc, mäi t i s¶n trong thê cóng tæ tiªn v ®iÒu quan träng nhÊt l b¶o gia ®×nh ®Òu l t i s¶n chung cña tÊt c¶ c¸c ®¶m cho t i s¶n h−¬ng ho¶ kh«ng bÞ chuyÓn ra th nh viªn, mäi ng−êi trong gia ®×nh ®Òu cã khái dßng hä. §ã l môc ®Ých quan träng nhÊt quyÒn së h÷u v l m chñ t i s¶n nh− nhau. Con m nh l m luËt muèn ®¹t ®−îc chø kh«ng ph¶i kh«ng cã quyÒn së h÷u t i s¶n riªng. Do ®ã, khi l sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a nam v n÷. ViÖc «ng b , cha mÑ cßn sèng m con ch¸u ®ßi chia ng−êi con g¸i còng cã quyÒn thõa kÕ t i s¶n t¸ch t i s¶n ra ë riªng l bÊt hiÕu, kh«ng ph¶i h−¬ng ho¶ sÏ dÉn tíi kh¶ n¨ng l to n bé t i s¶n ®¹o l m con v kh«ng ®−îc ph¸p luËt cho phÐp. h−¬ng ho¶ cã thÓ sÏ chuyÓn ra khái dßng hä néi - QuyÒn thõa kÕ cña ng−êi con g¸i ®−îc khi ng−êi con g¸i ®i lÊy chång. §iÒu ®ã l thõa nhËn v b¶o vÖ. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu kh«ng phï hîp víi phong tôc tËp qu¸n v kh«ng 388 BLH§ th× nÕu cha mÑ mÊt c¶, cã ruéng ®Êt, ®−îc ph¸p luËt chÊp nhËn. §iÒu 400 BLH§ quy ch−a kÞp ®Ó l¹i chóc th− th× anh chÞ em ®−îc tù ®Þnh râ: "Ruéng ®Êt h−¬ng ho¶, dï con ch¸u chia nhau, sau khi ®Ó l¹i 1/20 sè ruéng ®Êt l m nghÌo khã, còng kh«ng ®−îc ®em b¸n l m tr¸i h−¬ng ho¶, giao cho ng−êi con tr−ëng gi÷. PhÇn luËt, cã ng−êi tè c¸o ph¶i ghÐp v o téi bÊt T¹p chÝ luËt häc sè th¸ng 3/2003 43
nghiªn cøu - trao ®æi hiÕu...". §Ó tr¸nh viÖc ruéng ®Êt h−¬ng ho¶ cã chång l nh÷ng t i s¶n m mçi bªn vî, chång cã thÓ chuyÓn ra khái gia ®×nh hä néi v b¶o vÖ t i tr−íc khi kÕt h«n, do ®−îc thõa kÕ tõ gia ®×nh s¶n h−¬ng ho¶ m tæ tiªn ®Ó l¹i víi môc ®Ých cña mçi ng−êi. §èi víi nh÷ng t i s¶n n y, vî, duy tr× viÖc cóng giç, ph¸p luËt quy ®Þnh mäi t i chång ®Òu cã quyÒn së h÷u riªng rÏ, mÆc dï s¶n m c¸c con ®−îc thõa kÕ tõ cha mÑ hay «ng nh÷ng t i s¶n n y ®−îc qu¶n lÝ chung bëi vî b ®Òu l t i s¶n riªng cña con c¸i. BLH§ b¶o chång v c¸c lîi tøc cña nã l t i s¶n chung. vÖ quyÒn thõa kÕ tuyÖt ®èi cña con c¸i v trõng Nh÷ng t i s¶n n y chØ t¹m thêi gép v o ®Ó vî ph¹t mäi h nh vi x©m ph¹m ®Õn quyÒn së h÷u chång qu¶n lÝ chung trong thêi gian h«n nh©n. ®ã cña c¸c con. §iÒu 377 BLH§ quy ®Þnh h×nh Ng−êi chång kh«ng cã quyÒn chiÕm dông t i ph¹t ®èi víi ng−êi vî ®em b¸n t i s¶n thõa kÕ s¶n m vî ®−îc thõa kÕ tõ dßng hä nh m×nh v cña con tõ ng−êi chång m×nh ® chÕt l 50 roi, ng−îc l¹i, ng−êi vî còng vËy. Do ®ã, khi li h«n tr¶ tiÒn l¹i cho ng−êi mua, tr¶ ruéng cho con. th× t i s¶n riªng cña ai vÉn thuéc vÒ së h÷u Ng−êi chång sau hoÆc vî sau m ®em b¸n t i riªng cña ng−êi ®ã v hä cã quyÒn mang theo, s¶n cña con chång tr−íc hoÆc vî tr−íc th× bÞ xö trõ tr−êng hîp li h«n do ng−êi vî cã lçi nh− nÆng h¬n nh−: Ph¹t 60 tr−îng, biÕm hai t−. §iÒu gian d©m (§iÒu 401) hoÆc khi ng−êi vî cã h nh 379 BLH§ còng kh«ng cho phÐp ng−êi tr−ëng vi g©y th−¬ng tÝch cho chång (§iÒu 481 BLH§) hä b¸n ®iÒn s¶n cña con ch¸u ®−îc thõa kÕ tõ th× ®iÒn s¶n cña vî ph¶i ®Ó l¹i cho chång. cha mÑ chóng. NÕu b¸n m kh«ng cã lÝ do chÝnh NÕu mét bªn vî hoÆc chång chÕt th× phÇn ®¸ng th× ph¹t 60 tr−îng, biÕm hai t−, v giao t i s¶n riªng cña ng−êi chÕt sÏ ®−îc chia nh− dÞch bÞ huû bá, kh«ng cã hiÖu lùc. sau: Tuy nhiªn, nÕu con ch−a tr−ëng th nh th× - NÕu vî chång cã con th× to n bé t i s¶n cha mÑ cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lÝ t i s¶n cña riªng cña ng−êi vî hoÆc chång ® chÕt sÏ ®−îc con. Trong tr−êng hîp mét bªn vî hoÆc chia ®Òu cho c¸c con nh−ng t¹m thêi phÇn t i chång chÕt tr−íc th× ng−êi cßn sèng sÏ qu¶n s¶n Êy vÉn do ng−êi chång (hoÆc vî) cßn sèng lÝ t i s¶n cña con. qu¶n lÝ (§iÒu 374 BLH§). Nh− vËy, trong quyÒn së h÷u cña con c¸i - NÕu vî chång kh«ng cã con th× phÇn t i kh«ng hÒ cã sù ph©n biÖt gi÷a con trai v con s¶n riªng cña ng−êi chång (hay vî) ® chÕt sÏ g¸i. Con g¸i v con trai ®Òu cã quyÒn së h÷u t i ®−îc chia l m hai phÇn. Mét phÇn thuéc vÒ cha s¶n riªng, cã quyÒn thõa kÕ t i s¶n nh− nhau víi mÑ ®Î cña ng−êi chÕt (hoÆc vÒ ng−êi tÕ tù) ®Ó lo kØ phÇn b»ng nhau v ®Òu ®−îc ph¸p luËt b¶o vÖ cóng giç. Mét phÇn thuéc vÒ ng−êi vî (hay quyÒn së h÷u ®ã nh− nhau. chång) cßn sèng ®Ó b¶o ®¶m nu«i d−ìng ng−êi 2. QuyÒn së h÷u cña ng−êi vî trong gia ®×nh ®ã, ng−êi vî (hay chång) cßn sèng chØ cã quyÒn Quy ®Þnh t¹i c¸c §iÒu 374, 375, 376 BLH§ cho thÊy t i s¶n cña vî chång bao gåm: T i s¶n h−ëng hoa lîi tõ phÇn t i s¶n ®ã ®Ó sinh sèng riªng cña ng−êi chång do ®−îc thõa kÕ tõ gia m kh«ng ®−îc biÕn th nh cña riªng. Khi ng−êi ®×nh m×nh (phu gia ®iÒn s¶n), t i s¶n riªng cña vî hay ng−êi chång n y còng chÕt ®i th× phÇn ng−êi vî do ®−îc thõa kÕ tõ gia ®×nh m×nh (thª t i s¶n ®ã l¹i ®−îc tr¶ vÒ cho gia ®×nh cha mÑ ®Î gia ®iÒn s¶n) v t i s¶n do vî chång l m ra trong cña ng−êi chång (hoÆc vî) ® chÕt tr−íc (§iÒu thêi gian h«n nh©n (tÇn t¶o ®iÒn s¶n). 375, 376 BLH§). Trong tr−êng hîp vî chång cã a. QuyÒn së h÷u ®èi víi t i s¶n riªng con, mét ng−êi chÕt tr−íc, sau ®ã con còng chÕt BLH§ c«ng nhËn vî chång ®Òu cã quyÒn së th× c¸ch gi¶i quyÕt còng t−¬ng tù. Song nÕu cha h÷u ®èi víi t i s¶n riªng. T i s¶n riªng cña vî mÑ vî ®Òu ® chÕt th× ng−êi chång ®−îc h−ëng 44 T¹p chÝ luËt häc sè th¸ng 3/2003
nghiªn cøu - trao ®æi 2/3 t i s¶n riªng cña ng−êi vî ® chÕt, cßn 1/3 Sù b×nh ®¼ng ®ã cßn thÓ hiÖn ë quyÒn ®Þnh thuéc vÒ ng−êi thõa tù trong hä ®Ó lo viÖc cóng ®o¹t t i s¶n chung. Ph¸p luËt v phong tôc ®Òu giç (§iÒu 376 BLH§). Nh− vËy, theo quy ®Þnh ®ßi hái ph¶i cã sù ®ång ý cña c¶ hai vî chång n y th× ng−êi chång chØ ®−îc thõa kÕ t i s¶n trong viÖc chuyÓn nh−îng t i chung cho ng−êi riªng cña vî khi vî chÕt tr−íc nÕu hai ng−êi cã kh¸c. §iÒu ®ã ®−îc chøng minh qua c¸c b»ng con chung. chøng l c¸c v¨n tù b¸n t i s¶n cã ch÷ kÝ cña c¶ ViÖc thõa nhËn ng−êi vî cã quyÒn së h÷u vî chång hoÆc c¸c tê mÉu v¨n tù vÒ b¸n, cÇm ®èi víi t i s¶n riªng l ®iÓm tiÕn bé cña ph¸p cè, trao ®æi c¸c t i s¶n thùc thô v c¸c ®iÒn n« ë luËt nh Lª. §iÒu ®ã ® t¹o cho ng−êi vî cã vÞ thêi nh Lª bao giê còng ®ßi hái sù tho¶ thuËn thÕ ngang b»ng nhÊt ®Þnh víi ng−êi chång, còng cña c¶ hai vî chång.(5) cã nghÜa l kh«ng thõa nhËn ng−êi chång cã Ngo i mét nöa t i s¶n ®−îc chia trong khèi quyÒn uy tuyÖt ®èi ®èi víi vî. §Þa vÞ ph¸p lÝ ®ã t i s¶n chung m vî chång l m ra, ng−êi vî cßn cña ng−êi vî trong ph¸p luËt l sù ph¶n ¸nh ®−îc h−ëng hoa lîi tõ 2/3 phÇn t i s¶n cña kh¸ch quan ®Þa vÞ cña ng−êi vî trong x héi. chång (tøc l 2/3 cña mét nöa khèi t i s¶n b. QuyÒn së h÷u ®èi víi t i s¶n chung chung m vî chång l m ra) ®Ó b¶o ®¶m nu«i T i s¶n chung cña vî chång (hay tÇn t¶o d−ìng ®êi m×nh sau khi ng−êi chång chÕt. ChØ ®iÒn s¶n) l nh÷ng t i s¶n m vî chång l m ra khi ng−êi vî chÕt hay c¶i gi¸ th× ng−êi vî míi trong thêi gian h«n nh©n. C¸c ®iÒu 374, 375 mÊt quyÒn h−ëng hoa lîi, quyÒn sö dông ®èi víi BLH§ ®Òu quy ®Þnh vÒ t i s¶n chung cña vî phÇn t i s¶n cña chång (§iÒu 375 BLH§). chång. Qua c¸c quy ®Þnh n y cho thÊy tÝnh chÊt Qua c¸c quy ®Þnh trªn cho thÊy cã sù kh¸c b×nh ®¼ng gi÷a vî v chång ®èi víi t i s¶n biÖt duy nhÊt vÒ quyÒn së h÷u t i s¶n gi÷a vî v chung. Trong tr−êng hîp cÇn chia t i s¶n chung chång. §ã l trong khi ng−êi vî mÊt hÕt quyÒn th× t i s¶n m vî chång l m ra ®Òu ®−îc chia h−ëng hoa lîi tõ t i s¶n riªng cña ng−êi chång ®«i, mçi ng−êi mét nöa. PhÇn t i s¶n cña mçi ® chÕt nÕu c¶i gi¸ lÊy chång kh¸c th× ng−êi bªn vî chång ®−îc nhËn l m cña riªng, thuéc së chång dï lÊy vî kh¸c vÉn kh«ng mÊt quyÒn h÷u riªng cña ng−êi Êy. PhÇn t i s¶n n y sÏ h−ëng hoa lîi tõ t i s¶n riªng cña vî ® chÕt. Së ®−îc ®Ó l¹i cho c¸c con khi ng−êi vî hoÆc dÜ cã sù kh¸c nhau ®ã cã lÏ l do phong tôc chi chång chÕt. NÕu vî chång kh«ng cã con th× mét phèi, v× ë ViÖt Nam, khi lÊy chång, ng−êi con nöa sè t i s¶n chung ®ã sÏ ®−îc chuyÓn cho gia g¸i th−êng vÒ nh chång ë. NÕu khi chång chÕt, ®×nh cha mÑ ®Î cña ng−êi ®ã. ViÖc chia ®«i t i ng−êi vî l¹i ®i lÊy chång kh¸c th× bÞ coi l ra s¶n chung chøng tá r»ng sù ®ãng gãp cña ng−êi khái nh chång, kh«ng cßn l th nh viªn cña gia vî v o khèi t i s¶n chung l ngang b»ng víi ®×nh nh chång n÷a nªn kh«ng cã quyÒn h−ëng ng−êi chång. VÞ trÝ cña ng−êi vî trong ho¹t c¸c quyÒn lîi ®èi víi t i s¶n cña chång. ®éng kinh tÕ quyÕt ®Þnh ®Õn vÞ trÝ cña hä trong Qua c¸c quy ®Þnh vÒ quyÒn së h÷u t i s¶n gia ®×nh. V× l ng−êi cã ®ãng gãp v o kinh tÕ cña vî chång trong BLH§ cã thÓ thÊy nh l m gia ®×nh nªn ng−êi vî còng cã quyÒn l m chñ luËt ® h¹n chÕ phÇn n o uy quyÒn cña ng−êi ®èi víi t i s¶n gia ®×nh. ViÖc thõa nhËn quyÒn chång ®èi víi vî so víi ®¹o lÝ Nho gi¸o. ViÖc cña ng−êi vî ®èi víi t i s¶n chung ® thÓ hiÖn ph¸p luËt cho phÐp chuyÓn tr¶ l¹i gia ®×nh cha sù b×nh ®¼ng trong quan hÖ t i s¶n gi÷a vî v mÑ ®Î cña ng−êi vî phÇn t i s¶n riªng cña ng−êi chång. §©y l ®iÓm tiÕn bé v ®éc ®¸o cña ®ã tr−íc khi kÕt h«n v mét nöa t i s¶n chung ph¸p luËt nh Lª. m vî chång l m ra trong thêi gian h«n nh©n, T¹p chÝ luËt häc sè th¸ng 3/2003 45
nghiªn cøu - trao ®æi nÕu ng−êi vî chÕt m kh«ng cã con c ng kh¼ng 377 BLH§). ®Þnh tÝnh chÊt ®éc lËp trong quan hÖ së h÷u gi÷a Khi con ® lín m chång chÕt, ng−êi mÑ cã vî v chång v c ng h¹n chÕ quyÒn uy cña tr¸ch nhiÖm thay chång, gióp con trai ®iÒu khiÓn chång ®èi víi vî. Nh− vËy cã thÓ thÊy, mÆc dï gia ®×nh. §Þa vÞ cña ng−êi vî go¸ trong x héi ®¹o ®øc Nho gi¸o ®ßi hái ng−êi vî ph¶i phôc phong kiÕn ®−îc coi träng, nÕu ng−êi vî thñ tiÕt tïng v phô thuéc v o chång song víi sù ®éc lËp thê chång, thay chång ®iÒu khiÓn c¬ nghiÖp nh l m chñ t i s¶n, ng−êi vî kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i chång. V× vËy, mÆc dï "tang chång ® hÕt m phô thuéc v o chång; nÕu cã th× chØ v× lÝ do ®¹o ng−êi vî muèn thñ tiÕt, nÕu ai kh«ng ph¶i l «ng ®øc v phong tôc chi phèi m kh«ng ph¶i v× lÝ b , cha mÑ m Ðp g¶ cho ng−êi kh¸c th× xö biÕm do kinh tÕ. Sù ®éc lËp nhÊt ®Þnh trong quyÒn së ba t− v b¾t ph¶i li dÞ, ng−êi ® n b ph¶i tr¶ vÒ h÷u t i s¶n cña ng−êi vî l ®iÒu kiÖn quan träng nh chång cò..." (§iÒu 320 BLH§). Quy ®Þnh nhÊt ®Ó b¶o ®¶m vÞ thÕ ®éc lËp, b×nh ®¼ng cña ®ã võa cã ý nghÜa khuyÕn khÝch ng−êi vî go¸ vî tr−íc chång - vÞ trÝ m ng−êi vî kh«ng thÓ cã thñ tiÕt thê chång ®ång thêi ngÆn chÆn nh÷ng ®−îc theo ®¹o lÝ Nho gi¸o. V× vËy cã thÓ nãi, so h nh vi muèn Ðp g¶ ng−êi vî go¸ t¸i gi¸ ®Ó víi quan ®iÓm Nho gi¸o th× trong BLH§ ®Þa vÞ chiÕm ®o¹t vÞ trÝ thay chång ®iÒu khiÓn gia ®×nh cña ng−êi vî ® ®−îc c¶i thiÖn h¬n h¼n. cña hä. Tõ ®ã cho thÊy ng−êi ® n b go¸ còng 3. QuyÒn vÒ t i s¶n cña ng−êi mÑ cã vÞ trÝ nhÊt ®Þnh trong x héi phong kiÕn thêi Ng−êi vî cã quyÒn qu¶n lÝ t i s¶n chung, Lª nÕu hä c− xö phï hîp víi c¸c chuÈn mùc ®¹o cïng chång l m chñ t i s¶n gia ®×nh, ch¨m sãc ®øc cña ®¹o lÝ Nho gi¸o. con c¸i. T i s¶n chung cña vî chång thuéc Tõ c¸c quy ®Þnh trªn cho thÊy, ph¸p luËt quyÒn së h÷u ®éc lËp cña vî chång. Con c¸i chØ triÒu Lª ® cã nh÷ng b−íc tiÕn bé v−ît bËc so ®−îc h−ëng t i s¶n cña cha mÑ khi c¶ cha v mÑ víi thêi ®¹i lóc ®ã khi c«ng nhËn v b¶o vÖ ®Òu chÕt. quyÒn ®éc lËp l m chñ t i s¶n cña ng−êi phô n÷. Trong tr−êng hîp ng−êi chång chÕt tr−íc, §ã l ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó x¸c ®Þnh ®Þa vÞ ph¸p lÝ ng−êi vî sÏ thay chång qu¶n lÝ t i s¶n gia ®×nh. cña ng−êi phô n÷ víi vÞ thÕ ®−îc c¶i thiÖn v Theo quy ®Þnh t¹i c¸c §iÒu 374, 375, 376 b¶o ®¶m h¬n h¼n so víi triÕt lÝ Nho gi¸o v qua BLH§ th× khi mét bªn vî hoÆc chång chÕt tr−íc, ch−a ph¸t sinh viÖc chia t i s¶n thõa kÕ ®ã m quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña hä trong gia ngay m ng−êi vî hoÆc chång cßn sèng sÏ qu¶n ®×nh v x héi phong kiÕn thêi Lª ®−îc b¶o ®¶m lÝ t i s¶n ®ã. Ng−êi vî còng cã quyÒn qu¶n lÝ t i h¬n. C¸c quy ®Þnh vÒ quyÒn së h÷u t i s¶n cña s¶n nh− chång. NÕu con cßn nhá, cã t i s¶n ng−êi phô n÷ l mét trong nh÷ng néi dung tiÕn riªng nh−ng ch−a tr−ëng th nh th× ng−êi mÑ sÏ bé ® t¹o nªn gi¸ trÞ cña BLH§ m nh lËp ph¸p gi÷ tr¸ch nhiÖm qu¶n lÝ t i s¶n cña con. ViÖc vÉn cÇn tiÕp nhËn, kÕ thõa trong viÖc x©y dùng ng−êi mÑ v ®øa con cïng kÝ v o mét b¶n v¨n tù ph¸p luËt hiÖn nay./. b¸n ruéng ®Êt cã niªn ®¹i v o n¨m 1789 ® (1).Xem: Insun Yu, “LuËt v x héi ViÖt Nam thÕ kØ chøng tá r»ng ng−êi mÑ qu¶n lÝ t i s¶n cña ®øa XVII- XVIII”, Nxb. KHXH - H Néi 1994, tr.160. con ch−a tr−ëng th nh.(6) Tuy nhiªn, ng−êi mÑ (2).Xem c¸c ®iÒu 313, 16, 285 BLH§. kh«ng cã quyÒn ®Þnh ®o¹t t i s¶n cña con. (3).Xem: Insun Yu, S®d, tr. 162. NÕu muèn b¸n t i s¶n riªng cña con th× ng−êi (4).Xem: Insun Yu, S®d, tr. 93. mÑ ph¶i ®−îc sù ®ång ý cña con hoÆc cña hä (5).Xem: Insun Yu, S®d, tr. 167. h ng, tuú theo møc ®é chi tiªu thùc tÕ (§iÒu (6).Xem: Insun Yu, S®d, tr. 171. 46 T¹p chÝ luËt häc sè th¸ng 3/2003

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.01: Bộ Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh MBA

165 tài liệu

2068 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.