Dàn ý so sánh vẻ đẹp của sông Đà và sông Hương

Ngữ văn 12: Dàn ý so sánh vẻ đẹp của sông Đà và sông Hương<br /> <br /> Mời các em tham khảo:<br /> <br /> Đề  bài: Cảm nhận của anh/chị  về  vẻ  đẹp của hình tượng sông Đà trong tác phẩm “Người lái đò  <br /> sông Đà” – Nguyễn Tuân và hình tượng sông Hương trong tác phẩm “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” <br /> – Hoàng Phủ Ngọc Tường. Từ đó, trình bày suy nghĩ của mình về việc bảo vệ cảnh quan thiên nhiên <br /> của quê hương, đất nước.<br /> <br /> Dàn ý 1: Phân tích song song hai vẻ đẹp của sông Đà và sông Hương<br /> <br /> I. Mở bài: Dẫn dắt, giới thiệu vấn đề cần bàn luận.<br /> <br /> – Giới thiệu tác giả Nguyễn Tuân và Người lái đò sông Đà<br /> – Giới thiệu tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường và Ai đã đặt tên cho dòng sông<br /> – Giới thiệu vấn đề nghị luận: vẻ đẹp của sông Hương, sông Đà, và về việc bảo vệ cảnh quan thiên <br /> nhiên của quê hương, đất nước.<br /> <br /> II. Thân bài:<br /> <br /> 1. Nét tương đồng của 2 dòng sông:<br /> <br /> a. Sông Đà và sông Hương đều được các tác giả miêu tả như một nhân vật trữ tình có tính cách với  <br /> những vẻ đẹp đặc trưng riêng biệt, thể hiện tình yêu thiên nhiên, tình yêu quê hương, đất nước.<br /> <br /> b. Sông Đà và sông Hương đều mang nét đẹp của sự hùng vĩ, dữ dội.<br /> – Vẻ đẹp hùng vĩ của sông Đà được thể hiện qua sự hung bạo và dữ dội của nó trên nhiều phương  <br /> diện khác nhau cảnh trí dữ dội, âm thanh ghê rợn, đá sông Đà như đang bày trùng vi thạch trận.<br /> – Khi chảy giữa lòng Trường Sơn, sông Hương chảy dữ dội tựa 1 bản trường ca của rừng già, tựa  <br /> cô gái Di­gan phóng khoáng và man dại….<br /> <br /> c. Sông Đà và sông Hương đều có vẻ đẹp thơ mộng và trữ tình:<br /> <br /> – Sông Đà: dáng sông mềm mại tựa mái tóc tuôn dài tuôn dài, màu nước thay đổi qua từng mùa, vẻ <br /> đẹp hoang sơ, cổ kính…<br /> – Sông Hương: với dòng chảy dịu dàng và đắm say giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ <br /> quyên rừng. Sông Hương còn mang vẻ đẹp của người con gái ngủ  mơ  màng chờ  người tình mong  <br /> đợi đánh thức. Nó còn được ví như điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế… <br /> <br /> d. Cả 2 đều được miêu tả qua ngòi bút tài hoa, uyên bác:<br /> <br /> – Tài hoa:<br /> 2 dòng sông đều được miêu tả trên phương diện văn hóa, thẩm mĩ:<br /> + Sông Đà là nơi hội tụ 2 nét tiêu biểu, đặc trưng của thiên nhiên Tây Bắc vừa hùng vĩ, uy nghiêm,  <br /> dữ dội lại vừa trữ tình, thơ mộng.<br /> + Sông Hương là dòng sông của âm nhạc, dòng sông của thơ ca, của lịch sử gắn liền với những nét  <br /> đặc sắc về văn hóa, với vẻ đẹp của người dân xứ Huế.<br /> – Uyên bác:<br /> cả 2 tác giả đều vận dụng cái nhìn đa ngành, vận dụng kiến thức trên nhiều lĩnh vực nghệ thuật để <br /> khắc họa hình tượng 2 dòng sông. <br /> <br /> 2. Nét độc đáo riêng trong từng hình tượng dòng sông:<br /> <br /> a. Sông Đà:<br /> <br /> – Trong đoạn trích, nhà văn tập trung tô đạm nét hung bạo, dữ dội của sông Đà giống như 1 kẻ thù  <br /> hiểm độc và hung ác<br /> ­> Thể hiện rõ nhất qua hình ảnh nước dữ, gió dữ, đá dữ đặc biệt đá bày trùng vi thạch trận chực  <br /> lấy đi mạng sống của con người. – Sông Đà được cảm nhận  ở  chính nét dữ  dội, phi thường, khác  <br /> lạ: tiếng thét của sông Đà như tiếng thét của ngàn con trâu mộng, đá trên sông đà mỗi viên đều mang  <br /> 1 khuôn mặt hung bạo, hiếu chiến…<br /> – Đặc biệt, tác giả miêu tả sự hung bạo của sông Đà để làm nổi bật sự tài hoa, tài trí của người lái  <br /> đò. Lúc này đây, sông Đà như 1 chiến địa dữ dội. Và mỗi lần vượt thác của người lái đò là mỗi lần  <br /> ông phải chiến đấu với thần sông, thần đá…<br /> <br /> b. Sông Hương:<br /> <br /> – Sông Hương được tô đậm  ở  nét đẹp trữ  tình, thơ  mộng, gợi cảm và nữ  tính, luôn mang dáng vẻ <br /> của 1 người con gái xinh đẹp, mong manh có tình yêu say đắm. Khi  ở  thượng nguồn, nó là cô gái <br /> Digan phóng khoáng, man dại; khi  ở cánh đồng Châu Hóa, nó là cô thiếu nữ  ngủ  mơ  màng; khi lại <br /> như  người tài nữ  đánh đàn giữa đem khuya, hay là nàng Kiều tài hoa, đa tình mà lại chung tình, là  <br /> người con gái dịu dàng của đất nước.<br /> – Sông Hương được miêu tả  qua chiều sâu văn hóa xứ  Huế, nó như  người mẹ  phù sa bồi đắp cho <br /> vùng đất giàu truyền thống văn hóa này từ bao đời nay.<br /> – Sông Hương được cảm nhận qua lăng kính của tình yêu: thủy trình của sông Hương là thủy trình  <br /> có ý thức tìm về người tình mong đợi. Khi chảy giữa Huế, sông Hương mềm hẳn đi như  1 tiếng ” <br /> vâng” không nói ra của tình yêu. Trước khi đổ  ra cửa biển, sông Hương như  người con gái dùng  <br /> dằng chia tay người yêu, thể hiện 1 nỗi niềm vương vấn với 1 chút lẳng lơ kín đáo.<br /> – Thông qua hình tượng sông Hương mang nét đẹp nữ tính, nhà văn thể hiện nét đẹp lãng mạn, trữ <br /> tình của đất trời xứ Huế<br /> <br /> 3. Trách nhiệm bản thân trong việc bảo vệ cảnh quan thiên nhiên của quê hương, đất nước<br /> <br /> Học sinh có thể  trình bày quan điểm cá nhân dựa trên những gợi ý sau : Thế  hệ  trẻ  cần có trách <br /> nhiệm bảo vệ cảnh quan đất nước qua hành động cụ thể như: yêu quí, bảo vệ môi trường, quảng bá <br /> thắng cảnh…<br /> <br /> III/ Kết luận<br /> <br /> Đánh giá chung về đóng góp của hai nhà văn:<br /> <br /> – Qua vẻ đẹp tương đồng của 2 dòng sông, ta bắt gặp sự tương đồng độc đáo của 2 tâm hồn có tình  <br /> yêu thiên nhiên tha thiết và niềm tự hào với vẻ đẹp của non sông đất nước Việt Nam.<br /> – Mỗi nhà văn đều có 1 phong cách nghệ  thuật độc đáo trong việc thể  hiện hình tượng các dòng <br /> sông, giúp người đọc có những cách nhìn phong phú, đa dạng về vẻ đẹp của quê hương, đất nước <br /> mình.<br /> <br /> Dàn ý 2: Phân tích lần lượt vẻ đẹp của sông Đà và sông Hương<br /> <br /> I. Mở bài<br /> <br /> Đã từ lâu, trong tâm khảm của người Việt Nam, câu chuyện về một làng, một thôn nào đấy bắt đầu <br /> từ câu chuyện về những con sông. Đã bao nhiêu dòng sông trên đất nước hình chữ S này cặm cùi với  <br /> vai trò người mẹ phù sa nuôi lớn tâm hồn bao thế hệ. Bằng sự gắn bó và tình yêu mến dành cho quê  <br /> hương, Hoàng Phủ  Ngọc Tường đã khác họa hình tượng sông Hương – xứ  Huế  với dáng dấp yêu <br /> kiều của một nàng thiếu nữ. Trong khi đó, Nguyễn Tuân lại xây dựng một con sông Đà có tính cách  <br /> đặc biệt vừa hung bạo, vừa trữ tình.<br /> <br /> II. Thân bài<br /> <br /> 1. Vẻ đẹp sông Hương:<br /> <br />  Vẻ đẹp thiên nhiên của sông Hương<br /> <br /> +   Sông   Hương   ở   thượng   lưu:   dòng   sông   ở   thượng   nguồn   như   một   “bản   trường   ca   của   rừng  <br /> già”được ví như “cô gái Digan phóng khoáng và man dại, sông Hương mang vẻ đẹp dịu dàng trí tuệ <br /> của người mẹ phù sa => nơi khởi nguồn sông Hương mang vẻ đẹp hoang dại, đầy cá tính.<br /> + Sông Hương trên hành trình tìm đến với Huế:Sông Hương như người gái đẹp ngủ mơ màng giữa  <br /> cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại, khi về xuôi nó như người con gái tìm kiếm tình nhân đích thực.<br /> + Sông Hương giữa lòng thành phố Huế: nhìn bằng đôi mắt hội họa, sông Hương và những chi lưu  <br /> của nó tạo thành đường nét hết sức tinh tế; sông như  điệu slow sâu lắng, trữ  tình dành riêng cho <br /> Huế; sông Hương trong cái nhìn say đắm của nhà văn là một người tình chung thủy.<br /> + Sông Hương trước khi từ biệt Huế: như nàng Kiều trở lại tìm Kim Trọng để nói một lời thề trước <br /> lúc đi xa.<br /> Sông Hương – dòng sông của lịch sử, thơ ca, âm nhạc<br /> + Lịch sử: Sông Hương như một bản hùng ca ghi dấu bao chiến công oanh liệt của đất nước<br /> + Sông Hương là dòng sông thi ca, là nguồn cảm hứng bất tận cho các văn nghệ sĩ, dòng sông chưa <br /> bao giờ lặp lại mình trong cảm hứng của các nhà thơ.<br /> <br /> Nghệ thuật: Bút pháp giàu chất thơ, giàu hình ảnh, cảm xúc, sử dụng nhiều nghệ thuật nhân hóa, so  <br /> sánh, văn phong tao nhã, tinh tế, tài hoa..<br /> <br /> 2. Vẻ đẹp của sông Đà<br /> <br /> a. Vẻ đẹp hung bạo của một dòng sông duy nhất trên đất nước chảy về hướng Bắc.<br /> <br /> + Cảnh đá “dựng vách thành”, những đoạn đá chẹt lòng sông như cái yết hầu<br /> + Đoạn mặt ghềnh Hát Loong: trong khung cảnh mênh mông hàng cây số là một thế giới đầy gió, đá <br /> giăng đến chân trời, bọt tung trắng xóa.<br /> + Những cái hút nước sẵn sàng nhấn chìm và đập tan mọi chiếc thuyền<br /> + Âm thanh của dòng thác luôn thay đổi: lúc thì oán trách nỉ  non, lúc khiêu khích chế  nhạo, lúc đột <br /> ngột gầm thét..<br /> + Những trùng vi thạch trận bày sẵn ra, bí hiểm để ăn chết con thuyền và người lái đò<br /> <br /> Nguyễn Tuân làm trang văn mình lung linh nhờ những vẻ đẹp mà ông vay mượn ở các bộ môn nghệ <br /> thuật khác làm nên hàng loạt so sánh, liên tưởng bất ngờ.<br /> <br /> b. Vẻ đẹp trữ tình, thơ mộng:<br /> <br /> + Dòng chảy uốn lượn như mái tóc người thiếu nữ “con sông Đà tuôn tài, tuôn dài như một áng tóc  <br /> trữ  tình, đầu tóc chân tóc  ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở  hoa ban, hoa gạo tháng hai và  <br /> cuộn cuộn mù khéo mèo đốt nương xuân”<br /> + Cảnh vật hai bên bờ hoang sơ nhuốm màu cổ tích, trù phú tràn trề nhựa sống<br /> <br /> Nghệ  thuật: vận dụng kiến thức của nhiều lĩnh vực khác nhau để  xây dựng hình tượng con sông; <br /> kết hợp nhiều thủ  pháp nghệ  thuật như  nhân hóa,  so sánh, liên tưởng; khám phá con người  ở <br /> phương diện tài hoa, nghệ sĩ.<br /> <br /> 3. Điểm tương đồng và khác biệt<br /> <br /> a. Tương đồng:<br /> <br /> Cả hai con sông đều được khám phá ở phương diện trữ tình, thơ mộng và hoang sơ. Hai nhà văn đều  <br /> sử dụng thể loại tùy bút một áng văn xuôi trữ  tình mang nhiều cảm hứng sáng tạo và tính cá nhân.  <br /> Hoàng Phủ  Ngọc Tường và Nguyễn Tuân đều huy động kiến thức từ các bộ  môn văn hóa, lịch sử,  <br /> địa lý và tài năng uyên bác của mình trong sử dụng ngôn ngữ.<br /> <br /> b. Khác biệt:<br /> <br /> + Hoàng Phủ Ngọc Tường ví dòng sông Hương với hình tượng người phụ nữ khi thì mang dáng vấp  <br /> của cô gái Digan phóng khoáng và man dại, khi thì như nàng thiếu nữ ngủ mơ mang, lúc lại như tài <br /> nữ đánh đàn lúc nữa đêm, rồi có lúc như nàng Kiều thủy chung tìm về với chàng Kim. Tác giả viết  <br /> tùy bút về dòng sông từ cảm hứng một cuộc tìm kiếm có ý thức trong tình yêu<br /> + Nguyễn Tuân cảm nhận vẻ đẹp của sông Đà ở  hai mặt hung bạo và trữ  tình, khám phá con sông <br /> đầy tiềm năng cho sự phát triển của đất nước. Sông Đà đẹp nét đẹp của một con người đầy cá tính: <br /> lúc như bầy thủy quái, lúc như một cố nhân. Đặc biệt, Nguyễn Tuân miêu tả  vẻ đẹp hung bạo của  <br /> con sông để làm nổi bật sự tài hoa, trí tuệ của con người.<br /> <br /> => Lí giải sự khác biệt<br /> <br /> Dựa trên sự khác nhau trong hoàn cảnh sáng tác, phong cách nghệ  thuật của từng nhà văn: Tuỳ  bút <br /> Nguyễn Tuân giàu chất kí, chất truyện. Bút kí của Hoàng Phủ Ngọc Tường giàu chất trữ tình ­ chất  <br /> tuỳ bút. Cùng có phong cách tài hoa uyên bác, nhưng Nguyễn Tuân tài hoa kiêu bạc, Hoàng Phủ Ngọc  <br /> Tường tài hoa sâu lắng.<br /> <br /> III. Kết bài<br /> <br /> Hoàng Phủ  Ngọc Tường đến với sông Hương như  một sự  tương giao linh diệu của một tâm hồn  <br /> Huế, gắn bó tha thiết với dòng sông với xứ  Huế, với chiều sâu văn hoá của đất quê hương thì <br /> Nguyễn Tuân đến với sông Đà như đến với một sự thử thách để bộc lộ cái Tôi độc đáo tài hoa, thể <br /> hiện cảm hứng mãnh liệt trước cái đẹp, cái khác thường phi thường.<br /> <br /> VnDoc xin giới thiệu tới các em Dàn ý so sánh vẻ đẹp của sông Đà và sông Hương. Hi vọng đây sẽ <br /> là tài liệu hữu ích giúp các em ôn tập và làm bài hiệu quả. Các em có thể xem thêm các tài liệu khác <br /> tại mục Tài liệu học tập lớp 12<br />