Đề án ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:100

Thêm vào BST

Báo xấu

6
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án "Thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy" nghiên cứu về hoạt động thi hành pháp luật về quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy từ đó đề xuất các giải pháp đảm bảo việc thi hành pháp luật về hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐÀO TRƯỜNG QUẢNG THI HÀNH PHÁP LUẬT TRONG HOẠT ĐỘNG QUẢNG CÁO TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN CẦU GIẤY ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Hà Nội, tháng 4 năm 2024
BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐÀO TRƯỜNG QUẢNG THI HÀNH PHÁP LUẬT TRONG HOẠT ĐỘNG QUẢNG CÁO TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN CẦU GIẤY ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Mã ngành: 8380102 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. Phạm Thị Anh Đào Hà Nội, tháng 4 năm 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng nội dung được trình bày trong Đề án “Thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy” là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi. Việc sử dụng kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học, luận điểm của các tác giả khác đều được giữ nguyên ý tưởng hoặc được trính dẫn phù hợp theo quy định. Các kết luận, số liệu trong Đề án tốt nghiệp là trung thực, đảm bảo độ tin cậy./. Tác giả Đề án Đào Trường Quảng
ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện đề án, tôi đã nhận được sự hỗ trợ, giúp đỡ nhiệt tình của nhiều cá nhân và tổ chức. Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS Phạm Thị Anh Đào đã hướng dẫn, động viên giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện Đề án này. Những gợi ý, định hướng và nhận xét, đánh giá của cô đã giúp tôi hoàn thiện công trình nghiên cứu của mình. Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong Ban quản lý đào tạo Học viện Hành chính Quốc gia đã giúp đỡ, tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện Đề án của tôi. Xin gửi lời cảm ơn đến các cán bộ làm việc ở Ủy ban nhân dân (UBND) quận Cầu Giấy, UBND quận Nam Từ Liêm, Phòng Văn hóa và Thông tin và các phòng ban khác cùng UBND các phường trên địa bàn quận Cầu Giấy đã hỗ trợ trả lời phỏng vấn, cung cấp thông tin về số liệu, các báo cáo, thống kê thực tế thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận; cảm ơn các cá nhân, tổ chức hoạt động kinh doanh trên địa bàn quận Cầu Giấy đã hoàn thiện phiếu khảo sát, trả lời phỏng vấn và bày tỏ ý kiến, quan điểm. Xin cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã chia sẻ, hỗ trợ về tài liệu cũng như động viên tinh thần cho tôi trong suốt quá trình thực hiện Đề án này. Tác giả Đề án Đào Trường Quảng
iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ UBND Ủy ban nhân dân HĐND Hội đồng nhân dân BVHTTDL Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch VHTT Văn hóa Thông tin QCRV Quảng cáo rao vặt PCCC Phòng cháy chữa cháy
iv DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Bảng 1: Số lượng văn bản tổ thức thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo do UBND quận Cầu Giấy ban hành Bảng 2: Số lượng của từng loại hình quảng cáo trên địa bàn quận Cấu Giấy Bảng 3: Số người tham dự và số lượng buổi tuyên truyền, tập huấn về hoạt động quảng cáo do UBND quận Cầu Giấy tổ chức Bảng 4: Số người tham dự và số lượng buổi tuyên truyền, tập huấn về hoạt động quảng cáo do UBND các phường trên địa bàn quận Cầu Giấy tổ chức Bảng 5: Số lượng hồ sơ thông báo nội dung sản phẩm quảng cáo được chấp thuận trên địa bàn quận Cầu Giấy Bảng 6: Số quyết định xử phạt vi phạm hành chính do UBND quận Cầu Giấy ban hành Bảng 7: Số quyết định xử phạt vi phạm hành chính do UBND các phường trên địa bàn quận Cầu Giấy ban hành
v MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN............................................................................................................................ ii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................................. iii DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU ........................................................................... iv MỞ ĐẦU.................................................................................................................................... 1 1. Lý do xây dựng đề án ................................................................................................ 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ................................................................................ 2 2.1. Công trình nghiên cứu về pháp luật về quảng cáo ................................................... 2 2.2. Công trình nghiên cứu về tổ chức thi hành pháp luật............................................... 3 2.3. Công trình nghiên cứu về pháp luật cách thức quản lý trong hoạt động quảng cáo . 3 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ................................................................................. 5 3.1. Đối tượng nghiên cứu .............................................................................................. 5 3.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................. 5 4. Mục tiêu và nhiệm vụ đề án ....................................................................................... 5 4.1. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................ 5 4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................................... 5 5. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................... 6 6. Những đóng góp của đề án ........................................................................................ 6 7. Kết cấu của đề án ....................................................................................................... 7 CHƯƠNG I. LÍ LUẬN VỀ THI HÀNH PHÁP LUẬT TRONG HOẠT ĐỘNG QUẢNG CÁO ..................................................................................................................................... 8 1.1. Khái quát chung về pháp luật trong hoạt động quảng cáo.......................................... 8 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm của pháp luật trong hoạt động quảng cáo............................... 8 1.1.2. Nội dung của pháp luật trong hoạt động quảng cáo ................................................ 9 1.1.2.1. Chủ thể của hoạt động quảng cáo ..................................................................9 1.1.2.2. Điều kiện, nội dung và phương tiện quảng cáo ...........................................10 1.1.2.3. Các hành vi cấm trong hoạt động quảng cáo ...............................................13 1.1.2.4. Trách nhiệm của Nhà nước trong quản lý hoạt động quảng cáo .................14 1.2. Thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo ........................................................14
vi 1.2.1. Khái niệm và đặc điểm thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo..................14 1.2.2. Chủ thể thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo .........................................16 1.2.3. Nội dung thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo .......................................17 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo 20 1.3.1. Yếu tố chính trị, kinh tế - xã hội..............................................................................20 1.3.2. Yếu tố pháp luật, ý thức pháp luật và chấp hành pháp luật ....................................20 1.3.3. Yếu tố cơ chế thị trường .........................................................................................21 1.3.4. Yếu tố năng lực quản lý và sự phát triển của khoa học, công nghệ ........................21 Tiểu kết chương I..................................................................................................................... 22 CHƯƠNG II THỰC TRẠNG THI HÀNH PHÁP LUẬT TRONG HOẠT ĐỘNG QUẢNG CÁO TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN CẦU GIẤY ...................................................... 23 2.1. Khái quát về quận Cầu Giấy ....................................................................................23 2.1.1. Vị trí địa lý và dân cư.............................................................................................23 2.1.2. Về kinh tế, văn hóa – xã hội ...................................................................................23 2.2. Thực trạng thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy ..........................................................................................................................25 2.2.1. Thực trạng về chủ thể thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy................................................................................................................25 2.2.1.1. Trách nhiệm, nhiệm vụ của các cơ quan có thẩm quyền tổ chức thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy ....................................25 2.2.1.2. Ý thức pháp luật của các cá nhân, tổ chức thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy .....................................................................26 2.2.2. Thực trạng nội dung thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy.........................................................................................................................28 2.2.2.1. Thực trạng về ban hành các văn bản quản lý hoạt động quảng cáo.............28 2.2.2.2. Các hình thức quảng cáo phổ biến trên địa bàn quận Cầu Giấy ..................30 2.2.2.3. Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy ....................................................................................................32 2.2.2.4. Về hoạt động hướng dẫn cấp phép thông báo nội dung sản phẩm quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy .......................................................................................33
vii 2.2.2.5. Hoạt động kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy .....................................................................................................34 2.3. Đánh giá hoạt động thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy.........................................................................................................................37 2.3.1. Đánh giá chung hoạt động thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy .........................................................................................................37 2.3.2. Ưu điểm trong hoạt động thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy................................................................................................................38 2.3.3. Khó khăn, hạn chế trong hoạt động thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy ............................................................................................39 2.3.4. Nguyên nhân của những khó khăn, hạn chế trong hoạt động thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy..........................................................41 2.3.4.1. Nguyên nhân khách quan .............................................................................41 2.3.4.2. Nguyên nhân chủ quan .................................................................................42 Tiểu kết Chương II .................................................................................................................. 44 CHƯƠNG III PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP ĐẢM BẢO THI HÀNH PHÁP LUẬT TRONG HOẠT ĐỘNG QUẢNG CÁO .................................................................. 45 3. 1.Phương hướng nhiệm vụ đảm bảo việc thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo ..........................................................................................................................45 3.1.1. Quan điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về phát triển ngành công nghiệp văn hóa ...............................................................................................................................45 3.1.2. Phương hướng nhiệm vụ đảm bảo thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy ...................................................................................................46 3. 2.Giải pháp đảm bảo thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo ...........................46 3.2.1. Hoàn thiện các quy định pháp luật về hoạt động quảng cáo, tổ chức thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo ......................................................................................47 3.2.2. Nâng cao ý thức pháp luật cho người dân, cá nhân, tổ chức trong hoạt động chấp hành pháp luật về hoạt động quảng cáo..........................................................................48 3.2.3. Hoàn thiện cơ sở vật chất để thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo .........49
viii 3.2.4. Nâng cao năng lực quản lý tổ chức thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo ... ...............................................................................................................................49 3.2.5. Các nhóm giải pháp khác ......................................................................................51 3. 3.Kế hoạch thực hiện ..................................................................................................53 3. 4.Lộ trình thực hiện ....................................................................................................53 Tiểu kết Chương III .............................................................................................................. 55 KẾT LUẬN............................................................................................................................. 56 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................... 1 PHỤ LỤC................................................................................................................................ 14
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do xây dựng đề án Trước đây, nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế tập trung bao cấp, cơ chế thị trường còn ở dạng đóng, tự cung tự cấp, không có sự cạnh tranh giữa các thành phần kinh tế trong xã hội. Khi đó, Nhà nước ta chưa thừa nhận quyền hoạt động quảng cáo, chưa có chính sách pháp luật và xây dựng khung pháp lý trong lĩnh vực quảng cáo. Đứng trước xu thế của thời đại với sự phát triển mạnh mẽ của các hoạt động quảng cáo, Đảng và Nhà nước ta đã từng bước xây dựng chính sách pháp luật, khung pháp lý và đặt ra cơ chế thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo. Kể từ khi Luật Quảng cáo được ban hành lần đầu tiên vào năm 2012, công tác thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo tại Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, đồng thời luôn không ngừng củng cố, hoàn thiện hệ thống pháp luật, đảm bảo phù hợp với sự phát triển chung của xã hội. Bản chất của quảng cáo là hoạt động truyền đạt thông tin, tác động đến nhận thức của đa dạng các đối tượng trong xã hội. Các cá nhân, tổ chức đã nỗ lực trong việc tuyên truyền, giới thiệu, khuếch trương, quảng bá… các thông tin, hình ảnh để kích thích tiêu thụ, tăng độ phủ sóng của sản phẩm, thương hiệu một cách nhanh chóng. Tuy nhiên, trong xu thế cạnh tranh để phát triển như ngày nay, quảng cáo có thể trở thành một công cụ để cạnh tranh không lành mạnh, thậm chí việc không tuân thủ của các cá nhân, tổ chức tham gia vào quan hệ pháp luật về quảng cáo có thể tác động xấu đến trật tự an toàn xã hội, lợi ích công cộng. Hoạt động quảng cáo ngày càng phát triển và mở rộng, yêu cầu về thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo cũng trở nên ngày càng cấp thiết. Cầu Giấy là một trong những quận nội đô của Thành phố Hà Nội, có tốc độ phát triển nhanh, chuyển mình mạnh mẽ trong hoạt động kinh tế - văn hóa – xã hội, có nhiều tuyến đường mới, hạ tầng đô thị phát triển nhanh và đã trở thành điểm đến, thu hút nhiều cá nhân, tổ chức kinh doanh trên địa bàn quận. Hoạt động kinh doanh phát triển mạnh mẽ kéo theo các hoạt động hỗ trợ kinh doanh như quảng cáo cũng phát triển không ngừng, biến thiên theo nhiều hướng khác nhau, đặt ra yêu cầu về tính hiệu quả của công tác thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận. Thực tế, chính quyền địa phương quận Cầu Giấy đã có những sự quan tâm đặc biệt
2 đến công tác thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận, đảm bảo tạo cơ hội để các cá nhân, tổ chức quảng bá, xúc tiến thương mại, đồng thời bảo đảm trật tự an toàn xã hội, lợi ích công cộng. Mặc dù đạt được nhiều thành quả đáng ghi nhận, công tác thi hành pháp luật trên địa bàn quận Cầu Giấy vẫn có những tồn tại, khó khăn nhất định trong việc thực hiện các văn bản hướng dẫn; công tác thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo chưa được thực hiện một cách thường xuyên, đồng bộ; đội ngũ cán bộ còn hạn chế, ý thức chấp hành của một số tổ chức, cá nhân còn chưa đảm bảo và chưa tuân thủ đúng quy định…Từ đó đặt ra yêu cầu về việc đưa ra những biện pháp, giải pháp phù hợp để đảm bảo việc thi hành pháp luật về quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy đạt được hiệu quả, phù hợp với thực tế hoạt động quảng cáo và thực tế đặc điểm quận Cầu Giấy. Xuất phát từ thực tiễn hoạt động và tính cần thiết của vấn đề, tác giả chọn đề tài, đề án “Thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy” để nghiên cứu, đánh giá và đưa ra một số giải pháp nhằm đảm bảo việc thi hành pháp luật về hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Với sự phát triển của nền kinh tế - xã hội, sự bùng nổ của công nghệ - thông tin, nền công nghiệp quảng cáo đã có những bước tiến nhảy vọt. Từ đó, việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về quảng cáo và công tác thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo cần được cập nhật và quy định rõ ràng cụ thể hơn, cũng đồng thời đặt ra nhiệm vụ nghiên cứu để đưa ra các giải pháp thực hiện có hiệu quả. Có thể kể đến một số công trình nghiên cứu tiêu biểu sau: 2.1. Công trình nghiên cứu về pháp luật về quảng cáo - Hoạt động quảng cáo bị cấm theo pháp luật hiện hành – Bất cập và kiến nghị hoàn thiện, TS. Nguyễn Thị Yến, Tạp chí Luật học – Trường Đại học Luật Hà Nội, số 9, tr47-52, 2014. [58] Bài viết chỉ ra một số điểm bất cập trong các quy định pháp luật về hoạt động quảng cáo bị cấm sau khi xem xét tính khả thi và hiệu quả khi thi hành pháp luật trên thực tế. Bài viết là cơ sở tham khảo để xác định những điểm hạn chế, bất cập trong pháp luật về quảng cáo. - Thực tiễn thi hành pháp luật về quảng cáo thực phẩm chức năng ở Việt Nam, Lê Phương Hoa, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội, 2017.[30]
3 Tác giả đã phân tích thực trạng thi hành pháp luật về quảng cáo thực phẩm chức năng ở Việt Nam. Trên cơ sở đó, tác giả đề ra phương hướng và các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật về vấn đề này. - Pháp luật về quảng cáo: Những bất cập và kiến nghị hoàn thiện, Phan Thị Lan Phương, Tạp chí Nghiên cứu Lập pháp số 10/2018, 2018.[43] Đây là công trình nghiên cứu đã chỉ ra những khó khăn, bất cập trong việc thực hiện quy định của pháp luật về quảng cáo trên phương tiện thông tin đại chúng, trên internet, các loại hàng hóa đặc biệt bị cấm quảng cáo, công trình quảng cáo ngoài trời, thủ tục cấp phép xây dựng công trình quảng cáo, xác nhận nội dung quảng cáo… Qua đó, tác giả đã đưa ra một số kiến nghị hoàn thiện pháp luật về quảng cáo. 2.2. Công trình nghiên cứu về tổ chức thi hành pháp luật - Bàn về cơ chế phối hợp theo dõi thi hành pháp luật, Nguyễn Quốc Hoàn, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật số 11/2018, NXB Bộ Tư pháp, 2018.[31] Công trình đã nghiên cứu về sự cần thiết của việc phối hợp theo dõi thi hành pháp luật, đồng thời nêu thực trạng phối hợp theo dõi thi hành pháp luật ở Việt Nam, từ đó, tác giả đề xuất một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả của cơ chế phối hợp giữa các cơ quan nhà nước với nhau. - Bảo đảm hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật ở Việt Nam hiện nay, Phí Thị Thanh Tuyền, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật số 10/2020, NXB Bộ Tư pháp, 2020.[51] Trong công trình nghiên cứu này, tác giả đã tập trung phân tích các yếu tố cơ bản của việc bảo đảm hiệu quả của hoạt động tổ chức thi hành pháp luật ở Việt Nam hiện nay. - Tổ chức thi hành pháp luật – Một số vấn đề lý luận và thực tiễn ở Việt Nam hiện nay, Trường Đại học Luật Hà Nội, Kỷ yếu hội thảo khoa học cấp khoa, 2020.[34] Công trình tập hợp các bài tham luận nghiên cứu về các nội dung liên quan đến việc tổ chức thi hành pháp luật tại Việt Nam, những tiêu chí đánh giá thi hành pháp luật, những yếu tố ảnh hưởng, thực trạng điều kiện bảo đảm cho việc tổ chức thi hành pháp luật ở Việt Nam hiện nay và việc tổ chức thi hành pháp luật ở một số lĩnh vực cụ thể. 2.3. Công trình nghiên cứu về pháp luật cách thức quản lý trong hoạt động quảng cáo - Thực trạng quản lý Nhà nước đối với hoạt động quảng cáo trên bảng quảng
4 cáo, băng rôn, ThS. Nguyễn Thị Huyền Trang, Phạm Thị Huyền, Tạp chí Luật học số 12/2014, Trường Đại học Luật Hà Nội, 2014.[32] Công trình đã chỉ ra những nội dung cần xem xét trong việc thực hiện Luật Quảng cáo năm 2012, bao gồm: cấp phép thực hiện quảng cáo trên bảng quảng cáo, băng rôn; quy hoạch, quản lý quảng cáo sản phẩm trên bảng quảng cáo và băng rôn và xử lý vi phạm đối với hoạt động quảng cáo trên băng rôn. Tác giả đã có những phân tích và đánh giá quy định của pháp luật cũng như thực trạng thực hiện pháp luật về quảng cáo trên bảng quảng cáo, băng rôn. - Quá trình phát triển của pháp luật Việt Nam về quản lý nhà nước đối với hoạt động quảng cáo thương mại, ThS. Nguyễn Ngọc Anh, Tạp chí Luật học số 2/2015, Trường Đại học Luật Hà Nội, 2015.[21] Công trình đã nghiên cứu về lịch sử quá trình ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về quảng cáo qua các thời kỳ. Trên cơ sở đó, công trình chỉ ra sự phát triển về thẩm quyền, về nội dung quản lý nhà nước đối với hoạt động quảng cáo thương mại tại Việt Nam. - Xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động quảng cáo trên mạng xã hội, Cao Ngọc Anh Thi, Tạp chí Pháp luật và Thực tiễn sô 53/2022, Trường Đại học Luật – Đại học Huế, 2022.[47] Công trình nghiên cứu đã nhận định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động quảng cáo trên mạng xã hội là công cụ hữu hiệu để bảo đảm trật tự của hoạt động quản lý nhà nước trong lĩnh vực quảng cáo. Tuy nhiên, việc thực hiện còn nhiều khó khăn bất cập. Trên cơ sở đó tác giả đã đưa ra một số giải pháp hoàn thiện, để đảm bảo hiệu quả của công tác quản lý nhà nước trong hoạt động quảng cáo. - Quản lý nhà nước về hoạt động quảng cáo, Phạm Ngọc Quỳnh, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội, 2022.[44] Công trình đã trình bày những vấn đề lí luận và pháp lý về quản lý nhà nước đối với hoạt động quảng cáo tại Việt Nam. Tác giả đã chỉ ra những bất cập, hạn chế và từ đó đưa ra phương hướng, giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với hoạt động này. Trên đây là một số các công trình nghiên cứu về pháp luật về quảng cáo, tổ chức thi hành pháp luật và cách thức quản lý trong hoạt động quảng cáo tại Việt Nam. Nhìn tổng quan, các công trình nghiên cứu nêu trên chủ yếu đề cập đến pháp luật về quảng cáo ở cụ thể từng loại hình quảng cáo, một cách tổng quan về tổ chức thi hành pháp
5 luật và quản lý nhà nước về quảng cáo. Do đó, đề án về “Thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy” là đề tài có tính mới, không trùng lặp với các công trình nghiên cứu đã công bố trước đó. Trên tinh thần tiếp thu, kế thừa các kết quả nghiên cứu đã công bố làm cơ sở để đi sâu vào đề tài trên. 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề án là hoạt động thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo của các chủ thể. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Về không gian: Đề án tập trung nghiên cứu về hoạt động thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội. Về thời gian: Đề án tập trung nghiên cứu hoạt động thi hành pháp luật về hoạt động quảng cáo trong giai đoạn từ năm 2019 đến hết năm 2023. Về nội dung: Đề án tập trung nghiên cứu hoạt động thi hành pháp luật của các chủ thể cơ quan quản lý nhà nước về lĩnh vực quảng cáo. 4. Mục tiêu và nhiệm vụ đề án 4.1. Mục tiêu nghiên cứu Đề án nghiên cứu về hoạt động thi hành pháp luật về quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy từ đó đề xuất các giải pháp đảm bảo việc thi hành pháp luật về hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy. 4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Đề án tập trung nghiên cứu và làm rõ các vấn đề sau: - Làm rõ lý luận về hoạt động quảng cáo và thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo. - Khái quát đặc điểm quận Cầu Giấy, đánh giá thực trạng hoạt động thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy và chỉ ra sự ảnh hưởng đến việc thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy… Đề xuất các giải pháp đảm bảo việc thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo, kế hoạch và lộ trình thực hiện.
6 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp luận: Đây là phương pháp sử dụng những nghiên cứu về duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác – Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, cương lĩnh xây dựng đất nước, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội để nêu lên những quan điểm cơ bản trong công tác hoàn thiện hệ thống pháp luật về quảng cáo và công tác thi hành pháp luật về quảng cáo tại Việt Nam. - Phương pháp phân tích: Đây là phương pháp căn cứ vào các số liệu, tác giả phân tích thực tiễn tình hình công tác thi hành pháp luật về quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy. - Phương pháp tổng hợp: Đây là phương pháp liên kết, thống nhất các bộ phận, phân tích về thực tiễn tình hình công tác thi hành pháp luật về quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy, tác giả tổng hợp lại những thông tin đã phân tích, từ đó đưa ra những đánh giá khái quát lại vấn đề. - Phương pháp so sánh: trên cơ sở thực tế các thông tin, số liệu đã thu thập được, tác giả thực hiện so sánh với công tác thi hành pháp luật về quảng cáo tại thành phố Hà Nội, số liệu về công tác thi hành pháp luật về quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy qua các năm, từ đó xác định được những hạn chế, tồn tại trong công tác thi hành pháp luật trên địa bàn quận Cầu Giấy. Cụ thể, tại chương 1 của đề án, tác giả sử dụng phương pháp luận để khái quát những lý luận về thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo. Chương I được sử dụng phương pháp phân tích và tổng hợp. Tác giả tổng hợp các số liệu, thông tin về hoạt động thi hành pháp luật về quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy qua các năm và một số quận địa bàn thành phố Hà Nội. Từ đó, tác giả phân tích, đánh giá và bình luận về thực trạng thi hành pháp luật về quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy; so sánh số liệu, thông tin giữa các năm để đánh giá sự phát triển, thành tựu, hạn chế của công tác thi hành pháp luật về quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy. Trên cơ sở đó, tác giả đưa ra phương hướng và đề xuất một số giải pháp đảm bảo việc thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo phù hợp với lý luận và thực tiễn thi hành pháp luật tại quận Cầu Giấy. 6. Những đóng góp của đề án Về mặt lý luận, đề án có những đóng góp nhất định vào hệ thống các công trình
7 nghiên cứu của Việt Nam nói chung, công trình nghiên cứu về thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo nói riêng, từ đó góp phần nâng cao kiến thức về mặt lý luận tổ chức thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo. Đề án cung cấp một cách khái quát, tổng quan lý luận về thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo, làm cơ sở, nền tảng để đánh giá thực tiễn thi hành pháp luật. Về mặt thực tiễn, Đề án góp phần cung cấp thực tiễn, nêu lên thực trạng thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo, chỉ ra được những khó khăn, hạn chế trong công tác thi hành pháp luật về quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy. Đề án đóng góp một số đề xuất, giải pháp đảm bảo việc thi hành pháp luật về hoạt động quảng cáo trong thời gian tới, nhằm thúc đẩy và phát triển ngành công nghiệp quảng cáo nói riêng, nền kinh tế - xã hội nói chung. Mặt khác, đề án được nghiên cứu một cách có hệ thống, logic về hoạt động thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy sẽ trở thành nguồn tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu, học tập của các cơ sở đào tạo về luật trong việc tuyên truyền chấp hành pháp luật về hoạt động quảng cáo trong thực tiễn. 7. Kết cấu của đề án Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo và Phụ lục, nội dung của Đề án gồm 3 chương: Chương I: Lý luận về thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo. Chương II: Thực trạng thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn quận Cầu Giấy. Chương III: Phương hướng và giải pháp đảm bảo việc thi hành pháp luật trong hoạt động quảng cáo.
8 CHƯƠNG I LÝ LUẬN VỀ THI HÀNH PHÁP LUẬT TRONG HOẠT ĐỘNG QUẢNG CÁO 1.1. Khái quát chung về pháp luật trong hoạt động quảng cáo 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm của pháp luật trong hoạt động quảng cáo Theo Từ điển tiếng Việt, quảng cáo là “trình bày để giới thiệu rộng rãi cho nhiều người biết nhằm tranh thủ được nhiều khách hàng”.[23] Dưới góc độ pháp lý, Cộng hòa Liên bang Nga đưa ra khái niệm tại Điều 2 Luật Quảng cáo, theo đó: Quảng cáo là phổ biến các thông tin về thể nhân hoặc pháp nhân, các thể loại hàng hóa, ý tưởng hoặc các dự án (thông tin quảng cáo) dưới mọi hình thức với sự hỗ trợ của bất kỳ phương tiện truyền thông nào, dành cho một nhóm người không xác định và có mục đích tạo lãi suất hoặc tăng lãi suất của các pháp nhân và thể nhân, hàng hóa, ý tưởng và các dự án, tạo điều kiện thuận lợi cho việc bán các loại hàng hóa, ý tưởng và dự án. Điều 4 Luật Quảng cáo của Cộng hòa Uzebekistan quy định quảng cáo “là một thông tin đặc biệt về các pháp nhân hoặc thể nhân hoặc các sản phẩm phân phối cho mục đích trực tiếp hoặc gián tiếp nhận được lợi nhuận (thu nhập)”.[58] Học hỏi từ kinh nghiệm các nước và thực tế tại Việt Nam, khái niệm quảng cáo trong pháp luật Việt Nam có sự điều chỉnh, thay đổi qua các thời kỳ khác nhau và được quy định khá đầy đủ khi Luật Quảng cáo được ban hành. Theo Luật Quảng cáo năm 2012, sửa đổi bổ sung năm 2018 tại văn bản hợp nhất số 47/VBHN-VPQH ngày 10/12/2018 (sau đây gọi chung là “Luật Quảng cáo”), Quảng cáo “là việc sử dụng các phương tiện nhằm giới thiệu đến công chúng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ có mục đích sinh lợi; sản phẩm, dịch vụ không có mục đích sinh lợi; tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ được giới thiệu, trừ tin thời sự; chính sách xã hội; thông tin cá nhân.” Ở Việt Nam hiện nay tồn tại nhiều định nghĩa về pháp luật được tiếp cận theo góc độ pháp luật thực định. Tuy nhiên, các định nghĩa cơ bản chủ yếu chỉ khác nhau về mặt câu chữ, và vẫn thể hiện quan điểm về pháp luật như một loại quy tắc ứng xử, chuẩn mực của xã hội. Tiếp cận theo góc độ này, Giáo trình Lí luận chung về Nhà nước và Pháp luật của Trường Đại học Luật Hà Nội đưa ra khái niệm như sau: “Pháp
9 luật là hệ thống quy tắc xử sự chung do Nhà nước đặt ra hoặc thừa nhận và bảo đảm thực hiện chung do Nhà nước đặt ra hoặc thừa nhận và bảo đảm thực hiện để điều chỉnh các quan hệ xã hội theo mục đích, định hướng của Nhà nước”.[52] Trên cơ sở khái niệm hoạt động quảng cáo và pháp luật, có thể hiểu, “ pháp luật về quảng cáo có thể được hiểu là tổng thể các quy phạm pháp luật trong hoạt động quảng cáo do Nhà nước ban hành hoặc thừa nhận điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình quản lý hoạt động quảng cáo, được Nhà nước đảm bảo thực hiện bằng các biện pháp tổ chức, giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế bằng bộ máy các cơ quan chuyên môn của Nhà nước ”. Nghiên cứu về khái niệm ở trên, pháp luật trong hoạt động quảng cáo bên cạnh các đặc điểm chung của pháp luật, còn có các đặc điểm riêng như sau: Thứ nhất, pháp luật trong hoạt động quảng cáo bao gồm tổng thể các quy phạm pháp luật trong hoạt động quảng cáo. Các quy phạm pháp luật trong hoạt động quảng cáo gồm những quy tắc xử sự mang tính bắt buộc chung, được đưa ra để điều chỉnh những hoạt động có tính phổ biến, thường xuyên trong hoạt động quảng cáo. Đây là khuôn mẫu để các chủ thể khi tham gia vào pháp luật quảng cáo phải tuân thủ một cách bắt buộc, chủ động thực hiện theo những tình huống phát sinh mà pháp luật đã dự liệu. Thứ hai, pháp luật trong hoạt động quảng cáo là các quy phạm pháp luật do Nhà nước ban hành, quy định quyền và nghĩa vụ của các chủ thể tham gia vào quan hệ pháp luật về quảng cáo. Căn cứ vào tình hình kinh tế, chính trị, xã hội, Nhà nước ban hành những văn bản quy phạm pháp luật phù hợp để điều chỉnh quan hệ xã hội trong lĩnh vực quảng cáo. Cụ thể, Nhà nước quy định quyền và nghĩa vụ của từng chủ thể tham gia vào quan hệ pháp luật về quảng cáo. Đồng thời Nhà nước kiểm soát bằng cách giao quyền cho các cơ quan hữu quan thực hiện kiểm tra, giám sát, đảm bảo các cá nhân, tổ chức thực hiện các quy định này. Đặc điểm này được thể hiện qua hoạt động xử phạt vi phạm của một số cơ quan nhà nước trong lĩnh vực quảng cáo. 1.1.2. Nội dung của pháp luật trong hoạt động quảng cáo 1.1.2.1. Chủ thể của hoạt động quảng cáo Quảng cáo là hoạt động được thực hiện bởi đa dạng các chủ thể với nhiều hình thức khác nhau, cụ thể như sau:
10 Thứ nhất, chủ thể là các cá nhân, tổ chức tham gia vào quan hệ pháp luật trong hoạt động quảng cáo. Nhóm chủ thể này bao gồm các đối tượng sau: (i) Người quảng cáo, (ii) người kinh doanh dịch vụ quảng cáo, (iii) người phát hành quảng cáo; (iv) người cho thuê địa điểm, phương tiện quảng cáo; (v) người tiếp nhận quảng cáo. Thứ hai, chủ thể là các cơ quan quản lý nhà nước trong hoạt động quảng cáo là các chủ thể có trách nhiệm quản lý, tổ chức thi hành pháp luật về quảng cáo. Trong đó, Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về hoạt động quảng cáo; Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về hoạt động quảng cáo cùng với sự phối hợp của các Bộ, Cơ quan ngang Bộ trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình và Ủy ban nhân dân các cấp và các cơ quan chuyên môn có thẩm quyền quản lý văn hóa trong phạm vi được phân cấp, phân quyền. 1.1.2.2. Điều kiện, nội dung và phương tiện quảng cáo Thứ nhất, về điều kiện quảng cáo hoạt động kinh doanh, hàng hóa, dịch vụ. Để quản lý các hoạt động kinh doanh, hàng hóa, dịch vụ trên thị trường, pháp luật đặt ra hành lang pháp lý để bảo vệ người tiêu dùng, bảo vệ sự lành mạnh trong môi trường cạnh tranh. Điều kiện quảng cáo được quy định rõ ràng và cụ thể tại Điều 20 Luật Quảng cáo, và các cá nhân, tổ chức khi thực hiện quảng cáo phải đảm bảo duy trì đáp ứng các điều kiện này. Thứ hai, về nội dung quảng cáo. Nội dung quảng cáo là những thông điệp mà người quảng cáo muốn gửi tới công chúng hay một nhóm đối tượng được xác định cụ thể. Xuất phát từ mục tiêu khác nhau, nội dung quảng cáo rất phong phú, đa dạng các thông tin. Những nội dung này được yêu cầu “phải đảm bảo trung thực, chính xác, rõ ràng, không gây thiệt hại cho người sản xuất, kinh doanh và người tiếp nhận quảng cáo”. Đối với các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đặc biệt, pháp luật quy định những yêu cầu cụ thể về nội dung quảng cáo phù hợp với quy định của pháp luật chuyên ngành. Thứ ba, về phương tiện quảng cáo. Căn cứ Điều 17 Luật Quảng cáo, các phương tiện quảng cáo bao gồm: Một là, quảng cáo trên báo chí. Bên cạnh pháp luật về quảng cáo, pháp luật về báo chí cũng đã ghi nhận quyền được đăng, phát quảng cáo.[3] Chủ thể phát hành quảng cáo trong hoạt động quảng cáo trên báo chí là các cơ quan truyền thông báo