Đề cương ôn tập Kinh tế vi mô - ĐH Kinh tế

Trường Đại học Kinh tế TP HCM<br /> <br /> ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP KINH TẾ VI MÔ<br /> <br /> CHƯƠNG I: MƯỜI NGUYÊN LÝ CỦA KINH TẾ HỌC<br /> I. Khái niệm kinh tế học:<br /> - Khan hiếm (scarcity): bản chất nguồn lực xã hội có giới hạn<br /> - Kinh tế học (economics): nghiên cứu cách thức xã hội quản lí nguồn lực khan hiếm<br /> II. 10 nguyên lý của kinh tế học<br /> 1. Con người ra quyết định như thế nào?<br /> a) Nguyên lý 1: Con người đối mặt với sự đánh đổi<br /> - Các quyết định luôn có sự đánh đổi.<br /> - Việc nhận thức được những sự đánh đổi trong cuộc sống có ý nghĩa quan trọng ,<br /> bởi vì con người có thể ra quyết định tốt khi họ hiểu rõ những phương án lựa chọn<br /> mà họ đang có.<br /> - Xã hội đối mặt với sự đánh đổi quan trọng: hiệu quả và bình đẳng.<br />  Hiệu quả (efficiency) : xã hội nhận được nhiều nhất từ nguồn lực khan hiếm<br />  Bình đẳng (equity): phân phối sự thịnh vượng kinh tế một cách đồng đều<br /> giữa các thành viên của xã hội<br /> b) Nguyên lý 2: Chi phí của một thứ là cái mà bạn từ bỏ để có được nó.<br /> - Vì con người đối mặt với sự đánh đổi, nên việc ra quyết định đòi hỏi phải so sánh<br /> chi phí và lợi ích của các phương án hành động khác nhau.<br /> - Chi phí cơ hội (opportunity cost) của một thứ là cái mà bạn từ bỏ để có được nó.<br /> c) Nguyên lý 3: Con người duy lý suy nghĩ tại điểm cận biên.<br /> - Con người duy lý (rational people) nếu họ hành động tốt nhất, một cách có hệ<br /> thống và mục đích để đạt mục tiêu.<br /> - Thay đổi cận biên (marginal change): sự điều chỉnh nhỏ đối với kế hoạch hành<br /> động<br /> - Người duy lí ra quyết định bằng cách đánh giá những chi phí và lợi ích của thay<br /> đổi cận biên.<br /> d) Nguyên lý 4: Con người phản ứng với các động cơ khuyến khích<br /> - Động cơ khuyến khích (incentive): 1 yếu tố thôi thúc con người hành động, nghĩa<br /> là khả năng được khen thưởng hay trách phạt.<br /> Trang 1<br /> <br /> YoRE – Clb Nghiên cứu Kinh tế Trẻ<br /> <br /> -<br /> <br /> Con người duy lý ra quyết định dựa trên so sánh chi phí và lợi ích, nên họ rất nhạy<br /> đối với các động cơ khuyến khích.<br /> <br /> 2) Con người tương tác với nhau như thế nào?<br /> - Một “nền kinh tế” chỉ là một nhóm người tương tác với nhau.<br /> - Ba nguyên lý tiếp theo liên quan đến cách thức mà con người tương tác với nhau<br /> a) Nguyên lý 5: Thương mại có thể làm cho mọi người đều được lợi<br /> - Thương mại cho phép mọi người chuyên môn hoá vào lĩnh vực mà họ làm tốt nhất và<br /> hưởng thụ nhiều hang hoá và dịch vụ phong phú hơn.<br /> - Thay vì tự cung tự cấp, người ta có thể chuyên môn hoá sản xuất hàng hoá – dịch vụ<br /> và sau đó đem đi trao đổi.<br /> - Quốc gia có thể được lợi khi chuyên môn hoá và trao đổi:<br />  Bán mức giá tốt hơn khi bán hàng ra nước ngoài<br />  Mua hàng hoá rẻ hơn từ nước ngoài so với hàng sản xuất trong nước<br /> b) Nguyên lý 6: Thị trường thường là một phương thức tốt để tổ chức hoạt động kinh<br /> tế.<br /> - Thị trường (market): là một nhóm người mua và người bán ( họ không cần ở cùng 1<br /> vị trí)<br /> - Nền kinh tế thị trường (market economy) : nền kinh tế phân bổ các nguồn lực thông<br /> qua các quyết định phi tập trung của doanh nghiệp và hộ gia đình trong quá trình tương<br /> tác trên các thị trường hàng hoá và dịch vụ.<br /> - Trong nền kinh tế thị trường, quyết định là kết quả của sự tương tác giữa hộ gia đình<br /> và doanh nghiệp.<br /> - Cái nhìn nổi tiếng của Adam Smith trong Nguồn lực của quốc gia (1776):<br /> Mỗi hộ gia đình và doanh nghiệp hành động như “được dẫn dắt bởi bàn tay vô<br /> hình” để thúc đẩy tổng thể nền kinh tế tốt hơn<br /> - Tổ chức hoạt động kinh tế (organize economic activity) có nghĩa là quyết định:<br />  Sản xuất cái gì? ( what good to produce?)<br />  Sản xuất như thế nào? ( how to produce them?)<br /> <br /> Trường Đại học Kinh tế TP HCM<br /> <br />  Sản xuất bao nhiêu ( how of each to produce?)<br />  Sản xuất cho ai? ( who gets them? )<br /> - Bàn tay vô hình hoạt động thông qua hệ thống giá cả.<br />  Tương tác giữa người mua và người bán quyết định giá của sản phẩm và dịch vụ<br />  Giá cả phản ánh giá trị của hàng hoá đối với người mua và chi phí để sản xuất<br /> hàng hoá<br />  Giá cả hướng dẫn hộ gia đình và doanh nghiệp<br /> c) Nguyên lý 7: Đôi khi chính phủ có thể cải thiện được kết cục của thị trường.<br /> - Quyền sở hữu tài sản (property right) : khả năng của một cá nhân sở hữu và thực<br /> hiện các quyền kiểm soát nguồn lực khan hiếm.<br /> - Vi trí quan trọng của chính phủ: thực thi quyền sở hữu (cùng với cảnh sát , toà án)<br /> - Con người ít có động cơ làm việc, sản xuất, đầu tư hay mua sắm nếu tài sản của họ<br /> có rủi ro lớn bị đánh cắp.<br /> - Trong những trường hợp này, chính sách công có thể gia tăng hiệu quả.<br />  Thất bại thị trường (market failure) khi thị trường thất bại trong việc phân phối<br /> nguồn lực xã hội một cách có hiệu quả.<br />  Ngoại tác (externalities) khi sản xuất hoặc tiêu dùng sản phẩm ảnh hưởng đến<br /> những người xung quanh (như ô nhiễm).<br />  Quyền lực thị trường (market power) một người mua hoặc người bán có ảnh<br /> hưởng đáng kể đến giá thị trường (như độc quyền bán).<br /> - Chính phủ cũng có thể cải thiện được kết cục thị trường để phát huy bình đẳng<br /> - Nếu thị trường phân chia phúc lợi kinh tế không như mong muốn, chính sách thuế<br /> hoặc phúc lợi có thể thay đổi cách thức “cái bánh” kinh tế được chia.<br /> 3) Nền kinh tế vận hành như thế nào?<br /> a) Nguyên lý 8: Mức sống của một nước phụ thuộc vào năng lực sản xuất hàng hoá và<br /> dịch vụ của nước đó.<br /> - Năng suất (productivity) : số lượng hàng hoá và dịch vụ được sản xuất ra từ một đơn<br /> vị lao động.<br /> <br /> Trang 3<br /> <br /> YoRE – Clb Nghiên cứu Kinh tế Trẻ<br /> <br /> - Hầu hết sự khác biệt về mức sống có nguyên nhân ở sự khác nhau về năng suất lao<br /> động của các quốc gia.<br /> - Năng suất phụ thuộc vào thiết bị, kỹ năng và công nghệ sẵn có cho người lao động.<br /> - Các yếu tố khác (như liên đoàn lao đọng, cạnh tranh từ ngườc ngoài) ít có ảnh hưởng<br /> đến chất lượng cuộc sống.<br /> b) Nguyên lý 9: Giá cả tăng khi chính phủ in quá nhiều tiền.<br /> - Lạm phát (inflation) : sự gia tăng của mức giá chung trong nền kinh tế.<br /> - Trong dài hạn, lạm phát thông thường là do sự gia tăng quá mức số lượng tiền, làm<br /> cho giá trị tiền tệ giảm xuống.<br /> - Chính phủ tạo (in) tiền càng nhanh, tỉ lệ lạm phát càng cao.<br /> c) Nguyên lý 10: Xã hội đối mặt với sự đánh đổi ngắn hạn giữa lạm phát và thất nghiệp.<br /> - Chu kỳ kinh tế (business cycle): sự biến động của hoạt động kinh tế, chẳng hạn như<br /> việc làm và sản xuất.<br /> - Trong ngắn hạn (1-2 năm), những chính sách kinh tế đẩy lạm phát và thất nghiệp theo<br /> hướng ngược chiều nhau.<br /> - Các yếu tố khác có thể làm cho sự đánh đổi này ít hay nhiều thuận lợi, nhưng sự đánh<br /> đổi luôn xảy ra.<br /> KẾT LUẬN<br />  Kinh tế học cung cấp những hiểu biết về hành vi của con người, thị trường và nền<br /> kinh tế<br />  Nó dựa vào một vài ý tưởng có thể áp dụng cho nhiều tình huống khác nhau.<br /> Chương III : SỰ PHỤ THUỘC LẪN NHAU VÀ LỢI ÍCH TỪ THƯƠNG MẠI<br /> I. Lợi thế so sánh: động lực của chuyên môn hóa<br /> 1) Lợi thế tuyệt đối<br /> - Khả năng sản xuất một hàng hóa bằng cách sử dụng nhập lượng ít hơn so với các<br /> nhà sản xuất khác.<br /> - Các nhà kinh tế sử dụng thuật ngữ lợi thế tuyệt đối khi so sánh năng suất của một<br /> người, công ty, hoặc quốc gia với năng suất của người, công ty, quốc gia khác.<br /> <br /> Trường Đại học Kinh tế TP HCM<br /> <br /> Nhà sản xuất cần ít nhập lượng hơn để sản xuất một hàng hóa được cho là có lợi<br /> thế tuyệt đối trong sản xuất hàng hóa đó.<br /> 2)<br /> -<br /> <br /> Chi phí cơ hội và lợi thế so sánh<br /> Chi phí cơ hội: bất cứ thứ gì phải mất đi để nhận được thêm một cái gì đó.<br /> Chi phí cơ hội của một hàng hóa là nghịch đảo chi phí cơ hội của hàng hóa khác.<br /> Lợi thế so sánh: khả năng sản xuất hàng hóa với chi phí cơ hội thấp hốn với những<br /> nhà sản xuất khác.<br /> Các nhà kinh tế sử dụng thuật ngữ lợi thế so sánh khi mô tả chi phí cơ hội của 2<br /> nhà sản xuất. một nhà sản xuất từ bỏ ít hàng hóa khác hơn để sản xuất hàng hóa X<br /> sẽ có chi phí cơ hội nhỏ hơn trong sản xuất hàng hóa X và được cho là có lợi thế<br /> so sánh trong việc sản xuất ra hàng hóa này.<br /> <br /> 3) Lợi thế so sánh và thương mại<br /> - Lợi ích của chuyên môn hóa và thương mại không phải dựa vào lợi thế tuyệt đối<br /> mà dựa vào lợi thế so sánh.<br /> - Khi mỗi người chuyên môn hóa và việc sản xuất hàng hóa mà họ có lợi thế so<br /> sánh, tổng sản lượng trong nền kinh tế tăng lên.<br /> - Thương mại có thể mang lại lợi ích cho tất cả mọi người trong xã hội bởi vì nó cho<br /> phép mọi người chuyên môn hóa vào những hoạt động mà họ có lợi thế so sánh.<br /> -<br /> <br /> 4) Giá cả thương mại<br /> Giá cả thương mại: để được lợi ích từ trao đổi đối với cả hai bên, giá mà họ trao đổi<br /> phải nằm giữa hai mức chi phí cơ hội.<br /> <br /> CHƯƠNG IV: CÁC LỰC LƯỢNG CUNG VÀ CẦU TRÊN THỊ TRƯỜNG<br /> <br /> 1.Thị trường là gì?<br /> - Là một nhóm người mua và người bán một hàng hóa hay dịch vụ cụ thể<br /> - Người mua quyết định cầu.<br /> - Người bán quyết định cung sản phẩm.<br /> 2.Thị trường cạnh tranh là gì?<br /> - Là thị trường trong đó có rất nhiều người mua và bán .<br /> - Không một ai có thể tác động đến giá.<br /> - Giá và sản lượng được quyết định bởi tất cả người mua và bán trên thị trường.<br /> 3. Cầu là gì? Các yếu tố ảnh hưởng ?<br /> Trang 5<br /> <br />