Đề tài “chính sách tỷ giá ở Việt Nam hiện nay “

Chia sẻ: Nguyen Ngoc Phai | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:20

Thêm vào BST

Báo xấu

2.250
lượt xem 991
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tỷ giá hối đoái (TGHĐ) là một trong những chính sách kinh tế vĩ mô quan trọng của mỗi quốc gia. Diễn biến của TGHĐ giữa USD với Euro, giữa USD/JPY cũng như sự biến động tỷ giá giữa USD/VND trong thời gian qua cho thấy, tỷ giá luôn là vấn đề thời sự, rất nhạy cảm. Nó ra đời từ hoạt động ngoại thương và quay trở lại tác động lên hoạt động xuất nhập khẩu và cán cân thương mại cán cân thanh toán của mỗi quốc gia.Ở Việt Nam, TGHĐ không chỉ tác động đến xuất nhập khẩu, cán cân thương mại, nợ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài “chính sách tỷ giá ở Việt Nam hiện nay “

ĐỀ TÀI “CHÍNH SÁCH TỶ GIÁ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY “ 1
MỤC LỤC A. ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................ .. 1 B. NỘI DUNG ................................ ...................................................................... 4 Ch ương I: Tỷ giá và thực trạng tỷ giá ỏ Việt Nam hiện nay.................................... 4 I. Khái niệm về tỷ giá hối đoái ............................................................................... 4 1. Khái niệm ........................................................................................................... 4 2. Vai trò của tỷ giá trong nền kinh tế ..................................................................... 4 II. Thực trạng tỷ giá ở Việt Nam trong thời gian qua ................................ .............. 5 1. Chính sách tỷ giá ở VN trong thời gian qua........................................................ 5 2. Thực trạng ở Việt Nam trong thời gian qua ....................................................... 6 Chương II: Các chức năng, nguyên tắc, hạn chế của chính phủ khi ban h ành chính sách tỷ giá hối đoái................................................................ ................................ . 9 I. Chức năng của chính phủ ................................ ................................ .................. 10 II. Nguyên tắc chính phủ ..................................................................................... 11 III. Hạn chế ................................ .......................................................................... 14 IV. Giải pháp hoàn thiện chính sách quản lý tỷ giá ở Việt Nam .......................... 15 1. Quan điểm chung ............................................................................................. 15 2. Lựa chọn chế độ tỷ giá . ................................ ................................................. 16 3. Theo sát những tín hiệu trên thị trường ngoại tệ chính thức. ............................ 16 4. Theo dõi những xu hướng vận động trên thị trường chợ đen............................. 17 5. Nâng cao năng lực các công cụ can thiệp tỷ giá ............................................... 17 KẾT LUẬN......................................................................................................... 19 TÀI LIỆU THAM KHẢO................................ ................................ .................. 20 2
A. ĐẶT VẤN ĐỀ Tỷ giá hối đoái (TGHĐ) là một trong những chính sách kinh tế vĩ mô quan trọng của mỗi quốc gia. Diễn biến của TGHĐ giữa USD với Euro, giữa USD/JPY cũng như sự biến động tỷ giá giữa USD/VND trong thời gian qua cho thấy, tỷ giá luôn là vấn đề thời sự, rất nhạy cảm. Nó ra đời từ hoạt động ngoại thương và quay trở lại tác động lên ho ạt động xuất nhập khẩu và cán cân thương m ại cán cân thanh toán của mỗi quốc gia.Ở Việt Nam, TGHĐ không chỉ tác động đến xuất nhập khẩu, cán cân thương mại, nợ quốc gia, thu hút đầu tư trực tiếp, gián tiếp, m à còn ảnh hưởng không nhỏ đến niềm tin của dân chúng. Xây dựng thành công một chính sách điều h ành tỷ giá thích hợp là một vấn đề vô cùng khó khăn phức tạp. Nghiên cứu vấn đề này là một đề tài mang tính cấp thiết trong thời gian gần đây. Trong điều kiện nền kinh tế thế giới ngày nay, khi mà quá trình toàn cầu hoá và khu vực hoá đã trở th ành một trong những xu thế phát triển chủ yếu của quan hệ kinh tế quốc tế hiện đại. Những tiến bộ nhanh chóng về khoa học kỹ thuật cùng với vai trò ngày càng tăng của các công ty đa quốc gia đã thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyên môn hoá cao độ. Trong bối cảnh đó, việc quản lý nền kinh tế của một nư ớc không thể quyết định một cách biệt lập, và Việt Nam không phải một ngoại lệ. Thực trạng điều hành tỷ giá ở Việt Nam thời gian qua đã dặt ra một số vấn đề: Một là , có thể điều chỉnh TGHĐ theo quan hệ cung cầu ngoại tệ trong bối cảnh một số nư ớc Châu Âu đang rơi vào cuộc khủng hoảng nợ công, còn Trung quốc lại nâng giá đồng nhân dân tệ? Hai là, Để khuyến khích xuất khẩu, hạn chế nhập khẩu, thì xử lý TGHĐ có phải là biện pháp hữu hiệu? Ba là, có kh ắc phục được yếu tố kỳ vọng VND mất giá? Nh ận thức đ ược tầm quan trọng của tỷ giá hối đoái trong tổng thể chính sách tài chính – tiền tệ của chính phủ trong suốt thời gian qua, Khái quát sự đổi mới hệ thống tài chính trên lĩnh vực tỷ giá nhằm làm sáng tỏ những ưu nhược điểm để từ đó có những điều chỉnh thích hợp. Góp ph ần vào những nghiên cứu, phân tích, trong bài tiểu luận này em cũng xin được trình bày về một vấn đề đa dạng, phức tạp và cũng vô cùng quan trọng này thông qua đề tài: “chính sách tỷ giá ở Việt Nam hiện nay “. Với kiến thức còn nhiều thiếu sót, cơ sở số liệu thống kê không đầy đủ và tính phức tạp của đề tài nên trong bài viết không tránh khỏi khiếm khuyết rất mong được sự góp ý của thầy giáo và các bạn. 3
B. NỘI DUNG Chương I: Tỷ giá và thực trạng tỷ giá ỏ Việt Nam hiện nay I. Khái niệm về tỷ giá hối đoái 1. K hái niệm a.Khái niệm tỷ giá: Tỷ giá là giá cả một đơn vị tiền tệ của một nước tính bằng tiền tệ của nước khác, hay là quan h ệ so sánh về mặt giá cả giữa hai đồng tiền. b. Phân loại tỷ giá : Các nhà kinh tế thường đề cập đến hai loại tỷ giá là t ỷ giá danh ngh ĩa và tỷ giá thực tế. Tỷ giá danh nghĩa :là m ức giá thị trường của môt đồng tiền tính bằng đồng tiền khác vào một thời điểm nhất định. Tỷ giá này thư ờng được công bố hàng ngày trên các phương tiện thông tin đại chúng, do ngân hàng nhà nư ớc công bố. Tỷ giá danh nghĩa không phản ánh tương quan thực sự giữa các đồng tiền do sự tác động của giá cả, lạm phát và các nhân tố khác. Tỷ giá thực tế: là tỷ giá phản ánh tương quan sức mua giữa hai đồng tiền, là tỷ giá danh nghĩa có tính đến yếu tố lạm phát. 2. Vai trò của tỷ giá trong nền kinh tế: Đối với từng quốc gia hay nhóm quốc gia (nếu có sự liên kết và có đồng tiền chung) thì tỷ giá hối đoái mà họ quan tâm hàng đ ầu chính là tỷ giá giữa đồng tiền của chính quốc gia đó ,hay nhóm các quốc gia đó (đòng nội tệ) với các đồng tiền của các quốc gia khác ( các đồng ngoại tệ) Tỷ giá giữ vai trò quan trọng đối với mọi nền kinh tế. Sự vận động của nó có tác động sâu sắc mạnh mẽ tới mục tiêu,chính sách kinh tế vĩ mô của mỗi quốc gia thể hiện trên hai điểm cơ bản sau: Thứ nhất - TGHĐ và ngoại thương: Tỷ giá giữa đồng nội tệ và ngo ại tệ là quan trọng đối với mỗi quốc gia vì trư ớc tiên nó tác động trực tiếp tới giá cả hàng hoá xu ất nhập khẩu của chính quốc gia đó. Khi đồng tiền của một quốc gia tăng giá (Tăng trị giá so với đồng tiền khác)thì hàng hoá nước đó ở nước ngoài trở thành đ ắt hơn và hàng hoá nước ngoài tại nước đó trở nên rẻ hơn.Ngược lại khi đồng tiền một nước sụt giá,hàng hoá của nước đó tại nước ngoài trở nên rẻ h ơn trong khi hàng hoá nư ớc ngo ài tại nước đó trở nên đ ắt h ơn(các yếu tố khác không đổi). Tỷ giá tác động đến hoạt động xuất nhập khẩu vì vậy nó tác động tới cán cân thanh toán quốc tế,gây ra thâm hụt hoặc thặng d ư cán cân. Thứ hai - TGHĐ và sản lượng, công ăn việc làm, lạm phát: Tỷ giá hối đoái không ch ỉ quan trọng là vì tác động đến ngoại thương, mà thông qua đó tỷ giá sẽ có 4
tác động đến các khía cạnh khác của nền kinh tế nh ư mặt bằng giá cả trong nước, lạm phát khả năng sản xuất, công ăn việc làm hay th ất nghiệp… Ngoài các nhân tố khác, vật giá trong một quốc gia còn chịu sự tác động của tỷ giá hối đoái. Khi tỷ giá giảm ,giá tư liệu sản xuất và tư liệu tiêu dùng nh ập khẩu tăng lên kéo theo giá cả các mặt h àng trong nước có liên quan cũng tăng theo. Đồng thời do tác động giảm nhập khẩu nên cầu về các hàng hoá nh ập khẩu cũng sẽ gia tăng, tất điều đó làm cho giá cả chung trong nền kinh tế cũng gia tăng. Ngư ợc lại, khi tỷ giá tăng sẽ có tác động làm cho mức giá chung giảm. II. Thực trạng tỷ giá ở Việt Nam trong thời gian qua: 1. Chính sách tỷ giá ở VN trong thời gian qua: Từ năm 2000, cơ chế điều h ành tỷ giá hối đoái của VN đ iều chỉnh từ chỗ công bố tỷ giá chính thức theo tín hiệu thị trường với từng khoảng thời gian có hiệu lực tương đối d ài, sang cơ ch ế công bố tỷ giá theo động thái hàng ngày của thị trường ngoại tệ. Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã thực hiện tốt chính sách điều hành tỷ giá theo định hướng của Chính phủ: vừa theo thị trường, vừa có can thiệp khi cần thiết. Việc điều chỉnh này đ ã tác đ ộng rất tích cực đối với thị trường tiền tệ. Tỷ giá giữa các ngoại tệ với VND đ ã được duy trì tương đối ổn định trong nhiều n ăm, theo 3 ch ế độ chủ yếu là: * Chế độ tỷ giá cố định trước khủng hoảng tài chính châu á * Chế độ tỷ giá cố định với biên độ dao động giai đoạn 1997 -1999. * Chế độ tỷ giá linh hoạt từ sau năm 1999. Tỷ giá giữa VND và các ngoại tệ ở VN đ ã có tính thị trường, nh ưng còn h ạn ch ế. Từ 1996 đến 2006, VND đã được điều chỉnh theo hư ớng hạ giá VND liên tục. Tuy nhiên, VND vẫn có những biểu hiện đ ược đánh giá cao h ơn thực tế. Đầu năm 2007 cho đến nay, VND có xu hư ớng lên giá liên tục do 2 nguyên nhân chính: nguồn cung ngoại tệ từ nước ngoài vào VN tăng m ạnh và ứ đ ọng tại các NHTM; trên thế giới, đồng USD liên tục xuống giá kéo dài. Đến hết quý I năm 2008, tỷ giá VND/USD tiếp tục có chiều h ướng giảm. Tuy nhiên, m ức giảm của tỷ giá hay sự lên giá của tiền đồng VN vẫn chưa đủ lớn để giúp nền kinh tế kiềm chế lạm phát. Hiện nay, VN theo đuổi chính sách tỷ giá linh hoạt, với biên độ dao động ch ưa đáng kể, ch ưa đủ thích ứng với môi trường bên ngoài. 5
Bảng 1: Biên độ dao động của tỷ giá trong thời gian qua Mở rộng biên độ Biên độ mới Năm 01/07/2002 0,15% ±0,25% 31/12/2006 0,25% ±0,50 24/12/2007 0,25% ±0,75% 07/03/2008 0,25% ±1,00% (Nguồn: Tổng hợp từ Internet) Chính sách tỷ giá hiện nay đã ảnh hưởng hạn chế nhất định đối với nền kinh tế. Nếu mở rộng biên độ dao động, làm cho tỷ giá linh hoạt hơn, đồng thời mở rộng các thành ph ần tham gia vào việc xác định tỷ giá, th ì tính thị trường của tỷ giá sẽ cao hơn sẽ góp phần gia tăng hiệu quả kiềm chế lạm phát trong tình hình hiện nay 2. Thực trạng ở Việt Nam trong thời gian qua : Năm 2009 có thể coi là năm “tiền tệ” tại Việt Nam. Tỷ giá USD/VND tăng mạnh, nhập siêu cao, lạm phát đứng trư ớc áp lực tăng trở lại vào năm 2010, khan hiếm cục bộ USD, giá vàng sốt nóng, lãi suất ngân hàng lên kịch trần… Tỷ giá chính thức giữa USD và VND trong năm 2009 đ ã trải qua hai lần điều chỉnh, một lần vào tháng 3 (+2%) do tăng biên độ giao dịch từ 3% lên 5% và lần gần nhất là vào tháng 11 (+3,4%). Mặc dù sau mỗi lần điều chỉnh, tỷ giá chính thức đều lên kịch trần nhưng tỷ giá trên thị trường không chính thức (tỷ giá thị trường tự do) vẫn luôn nằm ngo ài biên độ cho phép của Ngân hàng Nhà nước.Trên thực tế, điều này đã xảy ra từ đầu năm tới nay, cho thấy thị trường ngoại hối luôn căng thẳng(theo dõi biểu đồ dưới). Diễn biến tỷ giá USD/VNĐ 2008-2009 6
Biểu đồ cho thấy càng về cuối năm tỷ giá càng biến động và m ất giá mạnh, thị trường ngoại hối luôn có biểu hiện căng thẳng, đồng thời USD tín dụng th ì thừa, USD thương m ại th ì thiếu. Các ngân hàng không có ngo ại tệ để bán cho doanh nghiệp và nếu có bán th ì mức tỷ giá cũng cao hơn mức tỷ giá trần do NHNN quy định. Những bất ổn trên th ị trường ngoại hối và tỷ giá hối đoái đã tiếp tục gây ra những khó khăn cho hoạt động xuất nhập khẩu. Hơn nữa, đồng tiền mất giá còn ảnh hưởng đến lạm phát trong nước do giá hàng nhập khẩu tăng mạnh. Để thấy rõ sự biến động của chúng thi so sánh ở ba góc độ của thị trường là thị trường liên ngân hàng, thị trường tự do, tỷ giá bình quân liên ngân hàng trong 4 giai đo ạn Tháng 1 - tháng 3 Tháng 4 - tháng 9 Tháng 10 - ngày 24/11 Và từ 25/11 đến hết năm 2009 Đầu tiên, xét trên th ị trường liên ngân hàng Ở giai đoạn 1, tỷ giá dao động trong khoảng 17.450 đồng - 17.700 đồng, cách giá trần khoảng từ 0 - 200 điểm (một điểm tương đương một đồng), lúc đó tính thanh khoản thị trư ờng kém, nguồn cung khan hiếm, ngoại trừ thời điểm thị trường được bổ sung từ doanh thu xuất khẩu vàng. Giai đoạn 2, tỷ giá liên ngân hàng sát giá trần của Ngân hàng nhà nư ớc (Ngân hàng Nhà nước) trong khoảng 10 ngày sau khi Ngân hàng Nhà nước tăng biên độ tỷ giá (từ +/- 3% lên +/- 5% vào ngày 23/3/2009). Tuy nhiên đến 9/4, tỷ giá liên ngân hàng tăng mạnh và duy trì biên độ 200 - 600 điểm so với giá trần. Giai đoạn 3, từ cuối tháng 10/2009, tỷ giá tăng mạnh và đến ngày 10/11, cao hơn giá trần 1.000 điểm. Biến động tỷ giá rất dữ dội, có ngày tăng 200 – 300 điểm và đạt đỉnh ở mức 19.750 vào 24/11. Chỉ đến khi Ngân hàng Nhà nước cho phép nhập vàng trở lại, tỷ giá ở thị trường n ày giảm trong 2 ngày nhưng vẫn cao hơn 1.200 - 1.500 điểm so với giá trần. Giai đo ạn 4, tỷ giá giao dịch liên ngân hàng giảm từ mức cao 19.800 đồng xuống 18.500 đồng, sát với giá trần. Ở thị trường tự do, tỷ giá biến động d ữ dội hơn rất nhiều. Giai đo ạn 1, chúng dao động trong khoảng 17.450 đồng - 17.800 đồng, cao hơn tỷ giá trên liên ngân hàng trên 100 điểm. 7
Giai đo ạn 2, từ 18.180 đồng - 18.250 đồng nhưng từ nửa cuối tháng 6/2009, tăng lên mức 18.450 đồng - 18.500 đồng. Sang giai đoạn 3, tỷ giá thị trường tự do tăng rất nhanh, đạt đỉnh 20.000 đồng rồi giảm nhanh về 18.700 đồng trước khi tăng trở lại và duy trì ở mức 19.000 đồng - 19.300 đồng Đến giai đoạn 4, tỷ giá thị trường này giảm mạnh. Nếu như tỷ giá hai thị trường trên biến động mạnh th ì biến động của tỷ giá bình quân liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước công bố làm cơ sở cho tỷ giá thị trường biến động rất ít. ở giai đoạn 1, chúng biến động nhỏ và xoay quanh mức 16.980 đồng. Giai đoạn 2, sau khi nới biên độ, tỷ giá giảm từ 16.980 đồng xuống 16.935 đồng (- 0,26%) và duy trì đ ến hết tháng 5/2009. Từ tháng 6/2009, mặc dù Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh tăng dần nhưng mức tăng thấp. Giai đoạn 3, nhịp độ tăng của tỷ giá bình quân liên ngân hàng vẫn không nhiều và tính đ ến 19/11/2009, mức tăng của chúng so với cuối 2008 chỉ 0,3%. Ở giai đoạn 4, kể từ 26/11, Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh tỷ giá b ình quân liên ngân hàng tăng 5,44% và so với cuối năm 2008, mức tăng của chúng chỉ 5,81%. Đến năm 2010,Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đ ã có quyết định nâng tỷ giá giữa USD/VND thêm 2.1%, từ 18,544 lên 18,932, với biên độ được giữ nguyên ở mức +/-3%, áp dụng từ ngày 18/08/2010. Với sự nới rộng tỷ giá này, t ỷ giá trần USD/VND có th ể giao dịch sẽ tăng lên ở m ức 19,500. Đây là đợt điều chỉnh thứ 2 trong năm 2010 và là đợt thứ 3 kể từ ngày 25/11/2009 NHNN điều chỉnh tỷ giá liên ngân hàng. Tính từ đầu năm 2010 đến nay, tỷ giá USD/VND đ ã được nới rộng tổng cộng thêm 5.27%. 8
Chương II: Các chức năng, nguyên tắc, hạn chế của chính phủ khi ban hành chính sách tỷ giá hối đoái Tỷ giá hối đoái như phân tích trên có vai trò quan trọng đối với sự tăng trưởng và ổn định của nền kinh tế. Do vậy, chính sách tỷ giá hối đoái của bất kỳ một quốc gia nào cũng được coi như một trong những bộ phận cấu th ành quan trọng của chính sách tiền tệ quốc gia.Duy trì, giữ vững ổn định của nền kinh tế vĩ mô là yêu cầu cấp thiết để tăng trưởng kinh tế là mục tiêu hàng đ ầu và tập trung của các chính sách kinh tế của Chính phủ, trong đó có ch ính sách t ỷ giá. Một quốc gia tùy theo điều kiện ho àn cảnh và thời điểm sẽ xác định cho mình một chính sách tỷ giá thích hợp. Trên th ế giới hiện nay các nước theo đuổi các cách điều hành t ỷ giá khác nhau song rút lại đều đi theo xu hướng hoặc là ch ế độ tỷ giá cố định hoặc là chế độ tỷ giá thả nổi hoàn toàn hoặc thả nổi có kiểm soát. Hệ thống tỷ giá thả nổi hoàn toàn : Do cung cầu trên th ị trường ngoại hối quyết định tỷ giá. Không có sự can thiệp của chính phủ. Hệ thống tỷ giá cố định : đó là tỷ giá do ngân hàng trung ương ấn định ở một mức nào đ ấy. Tỷ giá cố định có thể caco hơn hay thấp hơn tỷ giá cân bằng trên thị trường ngoại hối. Để giữ vững được tỷ giá ở mức độ cố định ngân hàng trung ương phải mua bán ngoại tệ trên th ị trường ngoại hối. Và như vậy, cung tiền tuột khỏi tay sự kiểm soát của ngân hàng trung ương. Ngân hàng trung ương chỉ có thể đạt được một trong hai mục tiêu: ho ặc giữ vững cho tỷ giá cố định hoặc là kiểm soát được mức cung tiền chứ không thể đồng thời thực hiện được hai mục tiêu đó. Hệ thống tỷ giá thả nổi có kiểm soát : năm giữa hai thái cực trên. Quan điểm của các nhà kinh tế trư ờng phái chính hiện đại coi trọng cả vai trò kinh tế của Chính phủ và quy luật “ bàn tay vô hình “. Tỷ giá đư ợc h ình thành trên cơ sở thị trường theo quy luật cung cầu, cơ quan điều hành chính sách tiền tệ chỉ tác động lên tỷ giá bằng các công cụ mang tính thị trường tác động lên th ị trường ngoại hối. Nhưng vấn đề đặt ra là cần phải xác định chế độ tỷ giá hối đoái nào: cố định, thả nổi hoàn toàn hay thả nổi có kiểm soát. Một cuộc tranh luận về những chế độ tỷ giá hối đoái đ ã nổ ra. Thế giới đ ã chuyển từ chế độ tỷ giá cố định được thực hiện từ sau chiến tranh thế giới II đến đầu năm 1973, sang chế độ tỷ giá thả nổi, linh hoạt thay đổi hàng ngày. Nhưng vào cuối những năm 80 chế độ tỷ giá thả nổi ho àn toàn b ộc lộ tác động tiêu cực đến các nền kinh tế và người ta bắt đầu nghĩ đến một chế độ tỷ giá thả nổi có điều tiết, nhằm hạn chế những tác động của chế độ tỷ giá linh hoạt. Hiện nay, các chính phủ điều muốn can thiệp để hạn chế những biến động mạnh mẽ 9
lên xuống của tỷ giá, một mặt là cần thiết để cân bằng cung cầu trong thời gian ngắn, nhưng m ặt khác lại gây ra những biến động không mong muốn cho giá cả và đầu ra ở trong nước . I. Chức năng của chính phủ: Mục tiêu khi chính phủ ban hành chính sách tỷ giá hối đoái là nhằm mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô. Tuy có nh ững nét chung, song nhiệm vụ của chính sách tỷ giá hối đoái ở mỗi n ước có những đặc thù riêng do hoàn cảnh cụ thể và những vấn đề m à n ền kinh tế đang tập trung giải quyết. Xuất phát từ đặc điểm nổi bật là tính ch ất quá độ chuyển đổi cơ chế kinh tế diễn ra đồng thời với quá trình mở rộng hợp tác quốc tế, là quá trình thực hiện những nhiệm vụ chiến lược kinh tế hết sức nặng nề. Vì vậy, nhiệm vụ tổng thể của chính sách tỷ giá hối đoái của nư ớc ta trong giai đoạn tới là tạo ra các tiền đề cần và đủ để thực hiện thành công các nhiệm vụ mục tiêu đã đặt ra, hỗ trợ hiệu quả các mục tiêu kinh tế vĩ mô khác, cụ thể là: + Tạo ra cơ sở khoa học, luận cứ vững chắc cho sự hoàn thiện, thiết kế cơ ch ế quản lý, định hướng lựa chọn các phương án điều chỉnh hợp lý cho phép giải quyết h ài hoà các mục tiêu của chính sách tỷ giá và các mục kinh tế vĩ mô ở từng giai đo ạn phát triển. Tăng cư ờng và đảm bảo sự quản lý hiệu quả từ phía nhà nước đối với lĩnh vực ngoại hối. + Giảm đến mức thấp nhất tác động tiêu cực của các thị trường tài chính quốc tế và sự tổn thương đối với nền kinh tế trước các cú sốc bên ngoài qua các kênh tỷ giá, sự vận động của các luồng ngoại tệ và vốn. + Tạo điều kiện thuận lợi về phương diện thanh toán quan hệ ngoại hối cho hoạt động kinh tế đối ngoại đồng thời hỗ trợ cho cải cách và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng thị trường mở. + Bên cạnh mục tiêu dài hạn là ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát thì chính sách tỷ giá cần có sự hỗ trợ hợp lý cho mục tiêu khuyến khích xuất khẩu, kiểm soát nhập khẩu, yêu cầu phối hợp các chính sách. Bản thân tỷ giá là hàm số kinh tế vĩ mô, tức là cùng một lúc có nhiều yếu tố tác động đến nó, n gược lại nó cũng tác động lại đến nhiều vấn đề kinh tế vĩ mô khác, vì vậy để đạt các mục tiêu, nhiệm vụ đặt ra nhất là trong thời đại quốc tế hoá thị trường tài chính đang diễn ra mạnh mẽ, đòi hỏi phải có sự phối hợp hết sức đồng bộ và hiệu quả cảu hàng lo ạt chính sách, giải pháp kinh tế vĩ mô, trong đó quan trọng nhất là: - Chính sách, cơ ch ế quản lý giao dịch ngoại hối và cơ sở pháp lý cho việc điều h ành lĩnh vực ngoại tệ. 10
- Phối hợp chặt chẽ, hiệu quả, đồng bộ, thống nhất các chính sách giải pháp bộ phận trong lĩnh vực tiền tệ (chính sách tỷ giá, lãi su ất, cung ứng tiền tệ) nhằm tác động có hiệu quả từ nhiều hư ớng vào VND và đ ạt được tương quan h ợp lý giữa giá trị đối nội và đối ngoại của VND. - Xuất phát từ đặc điểm kinh tế hiện tại của đất nước ta, xu hư ớng lên giá của VND, quan hệ cung cầu ngoại tệ, để đảm bảo không ảnh hư ởng đến mục tiêu kinh tế vĩ mô khác hoặc ảnh hưởng ở mức thấp, thì việc điều chỉnh tỷ giá cần phải có sự phối hợp hiệu quả giữa các chính sách tiền tệ, tài chính, thu nhập ngoại thương...ví dụ để ngăn ngừa xu hướng lên giá của VND, cần điều chỉnh cơ cấu chi, thu h ẹp thâm hụt ngân sách nhà nước, nhất là vay nợ nư ớc ngoài và loại bỏ xu hướng gia tăng lương, thu nh ập quá cao, hặc để khuyến khích xuất khẩu cần phải phối hợp tỷ giá với các giải pháp thuế, tín dụng... - Hoàn thiện hệ thống công cụ tài chính, tiền tệ (cả gián tiếp và trực tiếp) việc hiện đại hoá hệ thống tổ chức tài chính được tiến hành song song với phát triển hệ thống thị trường tài chính nhằm nâng cao năng lực, mở rộng phạm vi điều chỉnh vĩ mô của nh à nước. II. Nguyên tắc chính phủ : Việc thực hiện một chế độ tỷ giá linh hoạt vừa phải có sự kiểm soát với một mức tỷ giá gọi là tỷ giá chính thức được công bố bởi ngân hàng nhà nư ớc, cùng với một biên độ quy định cho các mức tỷ giá giao dịch trên th ị trường so với tỷ giá chính thức đòi hỏi chính phủ nói chung và ngân hàng nhà nước nói riêng cần phải có sự can thiệp điều phối thị trường để duy trì biên độ quy định trong hoạt động can thiệp đó chính phủ tuân theo nguyên tắc tương hợp nhằm ít gây méo mó thị trường, sau đây là một số chú ý khi đối với việc thực hiện chính sách tỷ giá hối đoái: _ Ngân hàng nhà nước luôn phải xác định mình là một thành phần chủ chốt, thường trực của các giao dịch trên th ị trường liên ngân hàng. _Trong công tác điều hành h ệ thống tỷ giá hối đoái nói chung và thị trường ngo ại hối nói riêng, ngân hàng nhà nước cần có sự phân tích rõ ràng giữa hai chức năng: chức năng ngân h àng đại diện cho n hà nước với chức năng can thiệp thị trường. Trong đó ch ức năng ngân h àng đại diện cho nhà nước là để thực hện các chức năng giao dịch nhằm thanh toán các khoản thu chi của nhà nư ớc và giao dịch tăng tích lu ỹ ngoại tệ theo mục tiêu. Còn chức năng can thiệp thị trường là nhằm điều chỉnh tỷ giá hối đoái trên thị trường. _Ngân hàng nhà nước phải không ngừng chú trọng việc xây dựng và tăng cường bộ khung của thị trường ngoại tệ liên ngân hàng bằng việc tăng số lượng 11
thành viên trên thị trường. Từng bước cho các tổ chức tín dụng không phải là ngân hàng thương m ại tham gia đầy đủ các nghiệp vụ như k ỳ hạn hoán đổi mặc dù có thể giới hạn ở việc các giao dịch này chỉ được thực hiện với các ngân hàng thương m ại và ngân hàng nhà nước. _Ngân hàng nhà nước và các bộ ngành phải có kế hoạch dự tính trước các giao dịch của m ình một cách cụ thể và không đ ể các th ành ph ần kinh tế khác bật ra khỏi thị trường chính thức bằng cách các giao dịch của nhà nước không chỉ đư ợc thực hiện trên thị trư ờng ngoại tệ liên ngân hang mà còn ph ải mở rộng giao dịch trên khu vực tự do của thị trư ờng. _Chú trọng hơn đến việc hoàn thiện và phát triển các công cụ của thị trường ngo ại tệ mà trước mắt là các nghiệp vụ đang hiện tồn tại như các n ghiệp vụ mua bán có kỳ hạn ngoại tệ hoán đổi...bằng các biện pháp cụ thể như: ngân hàng nhà nước, cơ quan có trách nhiệm; tổ chức báo cáo bồi dư ỡng nghiệp vụ ngân hàng, nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ ngân h àng, nên gấp rút tổ chức các lớp bồi dưỡng về bản chất và kỹ thuật các nghiệp vụ hối đoái nói riên g và nhệm cụ n ào đó nói chung khi m ới được đưa vào sử dụngđể đảm bảo một sự nhận thức đúng về bản chất cũng nh ư kỹ thuật nghiệp vụ khi thực hiện. _Việc can thiệp của ngân hàng nhà nước và nhằm vào điều phối các quan hệ cung cầu trên thị trường chứ không nên có sự can thiệp sâu vào các nghiệp vụ mang tính kỹ thuật của thị trường. _ Nâng cao năng lực cho các tác nhân tham gia thị trư ờng ngoại tệ liên ngân hàng thông qua một số biện pháp cụ thể nh ư: đặt mạnh trọng tâm vào việc không ngừng đổi mới hệ thống thanh toán của các ngân hàng và các tổ chức tín dụng và quan trọng là ngân hàng nhà nước cả về cơ chế thanh toán và trang thiết bị kỹ thuật để hạn chế về thanh toán qua nhiều : trung gian mà trước hết là h ệ thống thanh toán nội bộ của chính các ngân hàng, các tổ chức tín dụng. _Bổ sung vào cơ chế điều h ành tỷ giá mới một nội dung hết sức quan trọng vào đầu năm, ngân hàng nhà nước vào công bố tỷ giá hối đoái danh nghĩa hang năm, hàng quý trên cơ sở điều chỉnh mức tỷ giá giao dịch thực té b ình quân của thị trường ngoại tệ liên ngân hàng được xác lập theo cơ chế mới. Dựa vào đó các cơ quan chức năng có đầy đủ căn cứ để xác lập cân đói lớn, vĩ mô của nền kinh tế. _ Mục đích can thiệp của ngân hàng trung ương không hoàn toàn giống nhau, điều này phụ thuộc vào tình hình, ý đồ chiến lược của mỗi nước, ngay ở một quốc gia thì mục đích can thiệp ở mỗi thời kỳ cũng khác nhau. 12
Để thực hiện điều chỉnh tỷ giá hối đoái đã và đang tồn tại nhiều phương pháp khác nhau, sau đây là một vài phương pháp phổ biến: 1. Phương pháp lãi suất chiết khấu: Đây là phương pháp thường được sử dụng để điều chỉnh tỷ giá hối đoái trên thị rường. Với phương pháp này, khi tỷ giá hối đoái đạt đến mức "báo động" cần phải can thiệp thì ngân hàng trungương nâng cao lãi su ất chiết khấu. Do lãi su ất chiết khấu tăng, lãi suất cho vay trên th ị trường cũng tăng lên. kết quả là vốn vay ngắn hạn trên thị trường thế giới sẽ dồn vào để thu lãi cao hơn. Nh ờ thế m à sự căng thẳng về nhu cầu ngoại tệ sẽ bớt đi, tỷ giá hối đoái không có cơ hội để tăng nữa. Vào năm 1971 đến năm 1973 USD rơi vào khủng hoảng. Tổng thống Mỹ Nich -xơn đã phải áp dụng những biện pháp kh ẩn cấp để cứu nguy cho USD bằn g cách tăng lãi suất chiết khấu lên rất cao để thu hút vốn ngắn hạn trên th ị trường tiền tệ quốc tế. Tuy nhiên chính sách lãi suất chiết khấu cũng có những hạn chế nhất định, vì quan h ệ giữa lãi su ất và tỷ giá chỉ là quan hệ tác động qua lại gián tiếp, chứ không phải quan hệ trực tiếp nhân quả. 2. Các nghiệp vụ thị trường hối đoái: Thông qua các nghiệp vụ mua bán ngoại tệ điều chỉnh tỷ giá hối đoái là một trong những biện pháp rất quan trọng của nhà nước để giữ vững sự ổn định sức mua của ssđồng tiền quốc gia. Đây là biện pháp trực tiếp tác động vào tỷ giá hối đoái. Đây là hoạt động mang tính chủ quan, do vậy việc lựa chọn các thời điểm cần mua bán ngoại tệ trên th ị trường với tỷ giá nào đ ể đạt được mục tiêu điều chỉnh có ý nghĩa quyết định. Để nắm được một cách đầy đủ tình hình cung cầu ngoại tệ trên thị trư ờng, ngày nay nhiều nước trên thế giới đ ã và đ ang tổ chức các thị trường ngo ại tệ liên ngân hàng. Để thực hiện có hiệu quả biện pháp này, một trong những điều kiện không thể thiếu được cho bất kỳ quốc gia nào là cần phải thường xuyên có một lượng dự trữ ngoại tệ dư sức để can thiệp vào thi trường khi cần thiết. 3. Quỹ dự trữ bình ổn hối đoái: Trong điều kiện tình hình giá cả thị trường luôn không ổn định, thậm chí xảy ra những biến động lớn, các nước thường sử dụng quỹ dự trữ bình ổn hối đoái như là một trong những công cụ để điều chỉnh tỷ giá hối đoái. Nguồn vốn để h ình thành qu ỹ thường là: _ Phát hành trái khoán kho bạc bằng tiền quốc gia. 13
_ Sử dụng vàng để lập quỹ dự trữ b ình ổn hối đoái. Theo phươn g pháp này, khi cán cân thanh toán quốc tế bị thâm hụt, quỹ sẽ đ ưa vàng ra bán thu ngoại tệ về để cân bằng cán cân thanh toán. 4. Vốn để phá giá đồng tiền: Phá giá đồng tiền là việc nâng cao hoặc hỉam thấp sức mua của đồng tiền đối với các ngoại tệ. Kết quả của phá giá đồng tiền sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tỷ giá hối đoái. Trên thế giới, việc phá giá đồng tiền thường được sử dụng ở những nước có tiềm lực kinh tế dồi d ào, nhưng phải đối đầu với suy thoái kinh tế đi đôi với lạm phát trầm trọng. Trên đây là một số công cụ mà nhà nước sử dụng để tác động vào tỷ giá hối đoái nhằm mục đích cao nhất: duy trì sự ổn định của tỷ giá hối đoái, ổn định sức mua của đồng tiền, kiềm chế và đẩy lùi lạm phát, góp phần vào việc thực hiện các mục tiêu kinh tế xã hội đã d ự kiến . III. H ạn chế: - Cơ chế công bố tỷ giá chính thức hàng ngày theo phương pháp hiện tại, đôi lúc tỏ ra có nhiều khó khăn trong việc hướng th ị trường, vận động theo mục tiêu Ngân hàng Trung ương đặt ra. Bởi " Nhất cử nhất động " của Ngân hàng trung ương, đ ặc biệt trong lĩnh vực tỷ giá - một lĩnh vực cực kỳ nhạy bén, đều tạo cho thị trường những yếu tố tâm lý tức thời. Trước những biến động của tỷ giá thị trường, việc thay đổi tỷ giá chính thức ở một chừng mực n ào đó không thể giải quyết ngay lập tức biên độ để cho phép các Ngân hàng Thương mại hoạt động kinh doanh. Bởi lẽ nếu thay đổi tỷ giá chính thức lớn sẽ gây ra những yếu tố tâm lý sai lệch về chính sách của Ngân hàng Trung ương. Đây là h ạn chế do quá trình ra quyết định công cộng , Ngân hàng trung ương cũng không thể thay đổi biên độ quy định giới hạn tỷ giá mua bán của các Ngân hang Trung ương thường xuyên được. - Việc qui định một mức tỷ giá chính thức nh ư hiện nay, khi mức chênh lệch tương đối lớn với tỷ giá giao dịch của các Ngân h àng Thương m ại và tỷ giá thị trường tự do, không có ý nghĩa thực tế. Một mặt, sự chênh lệch trên gây ra những yếu tố tâm lý không tích cực bởi không phải người dân nào cũng hiểu được cơ chế quản lý tỷ giá hối đoái của ta. Mặt khác, khi tỷ giá giao dịch của các Ngân hàng thương m ại và tỷ giá thị trường tự do ổn định trong biên độ qui định thì việc công bố tỷ giá chính thức hàng ngày cách xa tỷ giá trung bình, trên th ực tế không thể hiện vai trò của nó. - Việc sử dụng tỷ giá chính thức như hiện nay để tính thuế xuất nhập khẩu tỏ ra còn có nhiều điểm chưa hợp lý, chưa thể hiện được vai trò qu ản lý vĩ mô và điều 14
tiết đối với hoạt động xuất nhập khẩu. Bởi lẽ khi tỷ giá chính thức cách biệt với tỷ giá giao dịch của các Ngân hàng Thương mại và tỷ gía thị trường tự do, th ì tỷ giá tính thuế sẽ bị hạn chế rất lớn trong vai trò điều tiết lợi nhuận thu được từ hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu. Chênh lệch về tỷ giá này sẽ tạo ra b ất b ình đẳng trong quan hệ thương mại, một số trư ờng hợp không tạo được lợi thế trong cạnh tranh đối ngo ại và khuyến khích xuất khẩu. - Với biên độ giao dịch trong phạm vi 5% hiện nay việc qui định mức chênh lệch giữa tỷ giá mua và bán tỏ ra chưa hoàn toàn hợp lý đối với các Ngân hàng Thương m ại. Thứ nhất, khi thị trư ờng hối đoái có tính chất động, luôn thay đổi, trong khi đó các giao dịch lại liên tục diễn ra, nên qui định mức ch ênh lệch chỉ thể hiện mặt quản lý danh nghĩa, các Ngân hang Th ương mại khó có thể tuân thủ đúng qui định này được. Thứ hai, khung qui định ch ênh lệch như vậy là tương đối chặt chẽ đối với hoạt động kinh doanh. Bởi lẽ các Ngân hàng Thương m ại đ ã phải xác định chênh lệch tỷ giá mua, bán phải tuỳ theo vào cung - cầu của mỗi Ngân hàng, tu ỳ thuộc vào kh ả năng dự tính về lợi nhuận và khả năng của mồi Ngân hàng. Thực chất qui định ch ênh lệch tỷ giá mua bán quá chặt chẽ như vậy không khuyến khích hoạt động trên th ị trường theo đúng các quan hệ nội tại của nó và phần n ào không tạo ra một môi trường cạnh tranh ho àn hảo trong kinh doanh. IV. Giải pháp hoàn thiện chính sách quản lý tỷ giá ở Việt Nam 1. Quan điểm chung Thứ nhất: Chính sách tỷ giá phải được phối hợp đồng bộ với các chính sách kinh tế vĩ mô khác. Cụ thể: - Hoàn chỉnh cơ chế quản lý giao dịch ngoại hối và cơ sở pháp lý cho việc điều h ành th ị trường ngoại tệ. - Phối hợp chặt chẽ, đồng bộ với các chính sách và giải pháp bộ phận trong lĩnh vực tiền tệ (như lãi suất, cung ứng vốn) nhằm tác động có hiệu quả vào nội tệ từ nhiều góc độ. - Đưa dần các công cụ quản lý tiền tệ trên thế giới vào áp dụng thực tiễn. Bên cạnh đó, việc hiện đại hóa hệ thống các tổ chức tài chính cần xúc tiến với mục tiêu phát triển thị trường tài chính nói chung để nâng cao năng lực, mở rộng phạm vi điều chỉnh vĩ mô của Nhà nước. 15
- Phối hợp hiệu quả với các chính sách vĩ mô khác như ngo ại th ương, cán cân ngân sách, thu ế, tín dụng, thu nhập người lao động. Thứ hai: Điều h ành tỷ giá xuất phát từ lợi ích chung của nền kinh tế; có ngh ĩa tại một thời điểm phải xác định rõ yếu tố nào cần ưu tiên và yếu tố nào có thể h y sinh để đạt lợi ích tổng thể tối đa. Ví dụ, quyết định tăng giá nội tệ để giảm nhẹ sức ép trả nợ nước ngoài của doanh nghiệp (Chính phủ) và ch ấp nhận sự suy giảm tạm thời đối với xuất khẩu nếu điều này ít tạo khó khăn hơn cho n ền kinh tế. Thứ ba: Xây d ựng chính sách tỷ giá trên cơ sở hội nhập thị trường tiền tệ trong nước với quốc tế nhằm sử dụng hiệu quả các nguồn tài chính hạn chế và tránh nguy cơ tụt hậu. Thứ tư: Không ngừng nâng cao uy tín của đồng Việt Nam trên cơ sở duy trì sự tương quan h ợp lý giữa giá trị đối nội và đối ngoại của nội tệ, hướng dần tới mục tiêu đồng Việt Nam có khả năng chuyển đổi. Một đồng tiền mất uy tín tất yếu làm thương tổn đến tích lũy, đầu tư nội địa, tăng nguy cơ lạm phát, tạo điều kiện cho hội chứng “ngoại tệ hóa”. Thứ năm: Đấu tranh có hiệu quả với hiện tượng đầu cơ, tích trữ và kiềm chế tác động xấu của thị trường ngoại tệ chợ đen. 2. Lựa chọn chế độ tỷ giá . Thực trạng tài chính nước nh à vừa đòi hỏi một chế độ tỷ giá thả nổi, vừa ủng hộ chế độ tỷ giá cố định. Một chế độ tỷ giá bán thả nổi sẽ là sự lựa chọn hợp lý. Bên cạnh đó, cũng sẽ rất hữu ích nếu tồn tại song song các công cụ hành chính với mục đích can thiệp kịp thời đến biên độ dao động của tỷ giá, phục vụ cho các mục tiêu kinh tế lớn ở từng thời kỳ. Việc phá giá nội tệ một cách thận trọng sẽ đưa giá trị đồng Việt Nam trở về mức hợp lý hơn so với các đồng tiền khác trong khu vực, từ đó tăng sức cạnh tranh cho hàng xuất khẩu. 3. Theo sát những tín hiệu trên thị trường ngoại tệ chính thức. Khoảng cách giữa tỷ giá mua và bán của một ngoại tệ, trên lý thuyết cũng như thực tiễn, tùy thuộc vào phạm vi giao dịch, mức độ rủi ro và tính thanh kho ản của ngoại tệ đó trên th ị trường. Trong trạng thái cân b ằng của thị trường, áp lực cạnh tranh luôn giữ sự chênh lệch này ở vào một mức độ hợp lý. Việc nới lỏng biên độ dao động tỷ giá là một nhu cầu thiết thực để đưa công tác điều chỉnh tỷ giá tiến gần tới các quy luật thị trường hơn, hay cũng đồng nghĩa với việc tự do hóa dần các giao dịch ngoại tệ. Khi th ị trường hối đoái thế giới có biến động mạnh, các quy định hành chính về biên độ có thể làm đóng băng thị trường ngoại tệ trong nước, khuyến khích các hoạt động phi pháp. 16
4. Theo dõi những xu hướng vận động trên thị trường chợ đen. Sự tồn tại của thị trường ngoại tệ chợ đen là một tất yếu xuất phát từ thực trạng kinh tế và cơ ch ế quản lý ngoại hối của VN. Nắm bắt những tín hiệu trên thị trường này, nơi mà các lực thị trường về cơ bản là không bị đ iều phối bởi các quy định hành chính, có th ể giúp ích công tác điều hành tỷ giá. Cụ thể: Chi nhánh Ngân hàng Nhà nư ớc ở các tỉnh, thành phố n ên hình thành chân rết tại những đầu mối giao dịch trên trường chợ đen nhằm nắm bắt kịp thời xu hướng vận động của thị trường này. Độ ch ênh lệch giữa tỷ giá chính thức và tỷ giá chợ đen tạo nên khái niệm độ mở “cánh kéo”, được xem là hàn thử biểu để đánh giá mức độ hợp lý trong điều hành tỷ giá. Tính h ợp lý bộc lộ khi hai tỷ giá này xích gần lại nhau. Không nhất thiết làm chúng trùng nhau vì thị trường chợ đen cũng chỉ một mảng nhỏ trong tổng thể thị trường, và tính bất hợp pháp của nó luôn chứa đựng một khoản rủi ro nhất định. Tốt hơn là nên ch ấp nhận sự chênh lệch này, miễn sao nó không đủ lớn để làm rò rỉ ngoại tệ từ thị trường chính thức ra chốn chợ đen. 5. Nâng cao năng lực các công cụ can thiệp tỷ giá - Công cụ nghiệp vụ thị trường mở: Do lượng ngoại tệ dự trữ của VN còn quá thấp n ên công cụ này chưa đủ sức để giữ vai trò chủ đạo trong điều chỉnh tỷ giá. Sau đây là một số đề xuất: + Xây dựng khung pháp lý thích hợp cho nghiệp vụ thị trường mở. + Tranh thủ tối đa khả năng tích lũy ngoại tệ, đồng thời duy trì m ức dự trữ ngo ại tệ tương xứng với nhịp độ kim ngạch nhập khẩu. Tập trung quản lý ngoại tệ vào một đầu mối duy nhất là Ngân hàng Nhà nước, ngay cả ngoại tệ của Kho bạc Nhà nước có được cũng phải bán ngay cho Ngân hàng Nhà nư ớc và khi có nhu cầu thì mua lại nh ư những đơn vị khác. + Nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn ngoại tệ dự trữ. Cụ thể, khi cần tung dự trữ ngoại tệ vào thị trường, Ngân hàng Nhà nước có thể đứng ra bảo lãnh cho các tổng công ty nhập khẩu các mặt hàng chiến lư ợc (như xăng d ầu). Điều n ày giúp đảm bảo ngoại tệ dự trữ được sử dụng đúng cho hoạt động ngoại thương. + Lựa chọn cơ cấu dự trữ ngoại tệ khả thi. - Công cụ lãi suất tái chiết khấu: Bản thân lãi suất chỉ có tác động gián tiếp đến tỷ giá vì đ óng vai trò là biến ngoại sinh; tuy nhiên nó lại tác động trực tiếp đến 17
đầu tư và sản xuất kinh doanh vì gắn liền với chi phí sử dụng vốn. Do vậy, việc sử dụng công cụ n ày cần nhiều sự cân nhắc. Luồng vốn ra vào n ền kinh tế VN chủ yếu là đầu tư trực tiếp nước ngo ài (FDI). Đầu tư gián tiếp và dòng vốn ngắn hạn gần như không có do thị trường chứng khoán và tiền tệ chưa phát triển. Tình trạng này hãy còn tiếp diễn trong nhiều năm. Hơn n ữa, giao dịch vốn chưa được mở cửa một phần bởi các quy định của Chính phủ, một phần do điều kiện tài chính VN chưa chín muồi và đồng VN chưa được tự do chuyển đổi. Tất cả cho thấy lãi suất chưa thể có ảnh hưởng mạnh đến tỷ giá. Tác đ ộng của nó chỉ giới hạn ở chỗ làm thay đ ổi những dòng tiền tệ lưu thông trong th ị trường nội địa, từ nội tệ chuyển sang ngoại tệ và ngược lại. Vậy, giải pháp để từng bước nâng cao sức mạnh của công cụ này sẽ đồng nhất với việc tự do hóa tài kho ản vốn quốc gia (mà trước hết là các giao d ịch vốn ngắn hạn và đầu tư gián tiếp). Đây cũng chính là con đư ờng từng bước đưa đồng VN trở thành một đồng tiền chuyển đổi. - Công cụ hành chính: Nh ững biện pháp hành chính trong thời gian qua đã đem lại hiệu quả khá tốt, nhờ chúng m à VN đ ã thành công trong việc điều hành chính sách tỷ giá hối đoái và hạn chế tác động của cuộc khủng hoảng tài chính Đông Nam Á. Tuy đây chỉ là giải pháp tình thế nhưng việc dỡ bỏ tức thời các biện pháp hành chính cũng không phải khả thi. Chúng chỉ nên được nới lỏng tương xứng với mức can thiệp của các công cụ kinh tế. Để ho àn thiện công cụ này có thể tập trung vào một số điểm sau: ° Tăng cường giám sát các giao dịch ngoại hối thông qua việc kiểm soát chặt hợp đồng thanh toán ngoại tệ; đề ra mức phạt nặng đối với trường hợp kê khống giá của hợp đồng xuất nhập khẩu và đối với các hành vi gian lận khác. ° Duy trì công tác thanh tra, kiểm tra việc thực thi quy định về chế độ quản lý ngoại hối hiện hành; cương quyết trừng phạt nặng không phân biệt th ành phần kinh tế nếu xuất hiện hành vi vi phạm. ° Rà soát thường xuyên các văn bản pháp quy để cải tiến kịp thời 18
KẾT LUẬN Xác định cơ ch ế điều hành tỷ giá và sử dụng tốt công cụ này đòi hỏi một sự phối hợp đồng bộ nhịp nhàng giữa chings phủ và toàn bộ các chủ thể trong nền kinh tế. Các chính sách thực hiện còn mang tính hánh chính cưởng ép. Các chính sách không thực hiện đồng nhất, kém hiệu quả, không dựa trên biến động thực tế của thị trường mà còn mang tính cảm tính của các nh à thực hiện chính sách. Nếu không thay đ ổi chính sách hợp lí thì có thể đánh giá xu hư ớng của chính sách tỷ giá trong thời gian tới sẽ là tăng tỷ giá và tăng biên độ dao động. điều này có thể có tác động tích cực tới xuất khẩu trong thời gian ngắn nhưng về dài h ạn thì có nhiều tiêu cực hơn vì hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam chủ yếu phải nhập khẩu nguyên liệu ví dụ như ngành giầy da, may mặc… Do đó Việt nam cần chú trọng tới diễn biễn tình hình kinh tế Quốc tế đặc biệt sau thời kì khủng ho ảng này đ ể thực hiện các chính sách một cách hợp lí để thúc đ ẩy nền kinh tế phát triển. 19
TÀI LIỆU THAM KHẢO www.Vn.economy.vn www.tailieu.vn www.tapchitaichinh.vn www.scribd.com www.khoahocphothong.com vi.wikipedia.org Giáo trình Tài chính Quốc tế PGS.TS NGUYỄN VĂN TIẾN Giáo trình kinh tế Quốc tế 20