Đề tài nghiên cứu: Nâng cao kỹ năng đọc cho học sinh lớp 3 trường tiểu học Trần Phú – Huyện Phú Thiện – Tỉnh Gia lai

Chia sẻ: Thanhduy Duy | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:22

Thêm vào BST

Báo xấu

80
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu: Nâng cao kỹ năng đọc cho học sinh lớp 3 trường tiểu học Trần Phú – Huyện Phú Thiện – Tỉnh Gia lai trình bày nội dung chính qua 4 chương: Cơ sở lý luận chung; cơ sở của việc dạy học; một số biện pháp rèn đọc cho học sinh; kết luận chung,... Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài nghiên cứu: Nâng cao kỹ năng đọc cho học sinh lớp 3 trường tiểu học Trần Phú – Huyện Phú Thiện – Tỉnh Gia lai

. MỤC LỤC STT Nội dung Trang A. Phần mở đầu I. Lý do chọn đề tài II. Mục đích nghiên cứu III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu IV. Giả thuyết khoa học V. Nhiệm vụ nghiên cứu VI. Phương pháp nghiên cứu VII. Lịch sử nghiên cứu VIII. Giới hạn phạm vi nghiên cứu. B. Phần nội dung Chương 1: Cơ sở lý luận chung * Những vấn đề lý luận I. Tập đọc là gì II. Ý nghĩa việc đọc III. Nhiệm vụ của tập đọc ở tiểu học 1. Tập đọc là một phân môn thực hành 2. Nhiệm vụ thứ 2 của đọc là 3. Ngoài ra dạy đọc còn có các nhiệm vụ khác. Chương II. Cơ sở của việc dạy học 1. Cơ sở tâm lý 2. Cơ sở ngôn ngữ và văn học 3. Cơ sơ thực tiễn. Chương III. Một số biện pháp rèn đọc cho học sinh 1.Phương pháp giáo viên sử dụng trong phần rèn đọc 1
2.Qua thực trạng dạy phần rèn đọc cho học sinh lớp 3 Chương IV. Kết luận chung C. Bài học nghiệm D. Kiến nghị E. Bài học tham khảo LỜI CẢM ƠN Trong cuộc sống không có sự thành công nào mà không gắn liền với những sự hỗ trợ, giúp đỡ dù ít hay nhiều, dù trực tiếp hay gián tiếp của người khác, trong suốt thời gian từ khi bắt đầu học tập ở giảng đường đại học đến nay, em đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, động viên, giúp đỡ của quý thầy cô, gia đình và bạn bè. Em xin chân thành cảm ơn thầy Hoàng Ngọc Thức đã tận tình hướng dẫn chúng em qua từng buổi học trên lớp, cũng như những buổi nói chuyện, thảo luận về lĩnh vực sáng tạo trong nghiên cứu khoa học. Nếu không có những lời hướng dẫn, dạy bảo của thầy thì bài thu hoạch này của em rất khó có thể hoàn thiện được. Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn thầy. Đề tài của em được thực hiện trong khoảng thời gian 5 tuần, bước đầu đi vào thực tế, tìm hiểu về lĩnh vực sáng tạp trong nghiên cứu khoa học, kiến thức của em còn hạn chế và còn nhiều bỡ ngỡ. Do vậy em không tránh khỏi những sai sót là điều chắc chắn, em rất mong nhận được sự quan tâm, sự giúp đỡ và những ý kiến đóng góp quý báu của quý thầy cô và các bạn học cùng lớp để đề tài của em đạt được kết quả cao và hoàn thiện hơn. Nên em chọn đề tài: “ Nâng 2
cao kỹ năng đọc cho học sinh lớp 3 trường tiểu học Trần Phú – huyện Phú Thiện – Tỉnh Gia Lai, thông qua môn tập đọc”. Sau cùng em xin kính chúc thầy Hoàng Ngọc Thức sức khỏe dồi dào, niềm tin để tiếp tục thực hiện sứ mệnh cao đẹp của mình là truyền đạt lại kiến thức cho thế hệ mai sau. Quảng Nam, nhày 30 tháng 3 năm 2014 Sinh viên thực hiện Siu H’ Kối A.PHẦN MỞ ĐẦU Tên đề tài: “ Nâng cao kỹ năng đọc cho học sinh lớp 3 trường tiểu học Trần Phú – Huyện Phú Thiện – Tỉnh Gia lai”. Tập đọc là một phân môn thực hành, là một trong những phân môn quan trọng góp phần hình thành kỹ năng đọc cho học sinh. Đây là một trong bốn kỹ năng cơ bản mà học sinh Tiểu học cần đạt tới. Nếu các phân môn tập viết chính tả, tập làm văn góp phần cơ bản để rèn luyện kỹ năng viết cho học sinh thì phân môn Tập đọc có nhiệm vụ cơ bản là luyên kỹ năng đọc cho học sinh. Năng lực đọc được tạo lên từ bốn kỹ năng cũng là bốn yêu cầu về chất lượng của đọc "Đọc" đọc đúng, đọc nhanh (đọc lưu loát, trôi chảy) đọc có ý thức (thông hiểu được nội dung những điều mình đọc hay còn gọi là đọc hiểu) và đọc diễn cảm. Khi học sinh đọc tốt, viết tốt các em mới có thể tiếp thu được môn học khác một cách chắc chắn. Từ đó học sinh mới hoàn thiện được năng lực giao tiếp bằng ngôn ngữ của chính bản thân mình. Vì vậy việc tìm hiểu nghiên cứu về tập đọc ở góc độ nào cũng có ý nghĩa quan trọng và cấp bách. 3
Đối với môn tập đọc, như chúng ta đã biết ở Tiểu học trọng tâm của môn tập đọc là vấn đề rèn đọc và đặc biệt đối với lớp 3 thì việc rèn đọc cho học sinh là một yêu cầu cơ bản nó có giá trị vô cùng quan trọng, nó là vấn đề cấp thiết đòi hỏi người giáo viên tiểu học chúng ta còn xác định rõ yêu cầu nhiệm vụ đó để chú trọng hướng dẫn học sinh mang lại kết quả tốt. Hiện nay việc dạy tập đọc ở nhà trường Tiểu học đạt kết quả chưa cao, chưa thoả mãn với yêu cầu đặt ra. Có thể có nhiều nguyên nhân chẳng hạn như chương trình sách giáo khoa, phương pháp giảng dạy. Những nguyên nhân cơ bản có lẽ vẫn là do sự phân bố thời gian không hợp lý. Nhiều giáo viên còn sa vào giảng văn, dành nhiều thời gian không hợp lý. Cho việc tìm hiểu bài. Do vậy thời gian dành cho luyện đọc (trọng tâm của phân môn) còn ít. ở phần luyện đọc nhiều giáo viên cho là dễ nhưng thực chất đây là phần khó khăn nhất, là phần trọng tâm giờ tập đọc, ở phần này giáo viên ít mắc lỗi về thao tác kỹ thuật song chưa chú ý đúng mức đến mặt âm thanh của ngôn ngữ, đặc biệt là ngữ điệu, chưa biết dạy như thế nào để phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh. Đó là một trong những lý do khiến cho học sinh của chúng ta đọc và nói chưa tốt. ở lớp 3 nội dung hướng dẫn đọc ở một số bài mới chỉ dừng lại những lưu ý phát âm đúng các từ ngữ hoặc âm thanh của Tiếng việt, chưa chú ý đầy đủ tới các phương diện (thao tác) khác nhằm tái hiện các tác phẩm hoặc khăc sâu kiến thức. Trong khi đó đọc đối với học sinh lớp 3 ngoài việc phát âm đúng học sinh phải đọc lưu loát từng đoạn và từng bài, biết ngắt nghỉ cho phù hợp theo thể thơ hay nội dung đọc. Bước đầu đọc diễn cảm được bài có cảm xúc, biết nhấn dọng ở những từ biểu cảm, gợi tả biết đọc rõ lời tác giả, lời nhân vật. Chính vì vậy cần phải có biện pháp để nâng hiệu quả " Đọc" nghĩa là biện pháp rèn đọc cho học sinh Tiểu học nói chung và đặc biệt đối với học sinh lớp 3 nói riêng. 4
Chính vì những lý do nêu trên mà tôi đã chọn đề tài: “ Nâng cao kỹ năng đọc cho học sinh lớp 3 trường tiểu hcoj Trần Phú – huyện Phú Thiện – tỉnh Gia Lai thông qua môn tập đọc”. II. Mục đích và ý nghĩa Việc nghiên cứu để tìm ra một số biện pháp hướng dẫn học sinh rèn đọc nhằm nâng cao chất lượng dạy và học nó trở thành một yêu cầu bức xúc đối với người giáo viên và nó trở thành một đòi hỏi cơ bản đầu tiên đối với người học. Rèn đọc tốt làm cho học sinh đọc đúng, đọc diễn cảm các bài tập đọc, bài thơ, bài văn, các em hiểu đúng nội dung từng bài. Từ đó học sinh chiếm lĩnh được ngôn ngữ dùng trong giao tiếp và học tập. Đặc biệt khi đọc các tác phẩm văn chương, các em không chỉ được thức tỉnh về nhận thức, mà còn rung động về tình cảm, nảy nở những ước mơ tốt đẹp, được khối dạy năng lực hành động, sức mạnh sáng tạo cũng như bồi dưỡng thêm tâm hồn. Học sinh đọc tốt sẽ giúp các em có những hiểu biết rộng hơn, các em dễ dàng tiếp thu được những cái văn minh của nhân loại, hướng cho các em tới lòng yêu cái thiện, yêu cái đẹp, dạy cho các em biết suy nghĩ một cách lô gic. Như vậy, vấn đề “dạy” và "học" có một ý nghĩa to lớn vì nó bao gồm các nhiệm vụ: Giáo dưỡng, giáo dục và phát triển đọc chính là học, học nữa, học mãi, đọc để tự học, học cả đời. Qua nghiên cứu giúp cho các giáo viên có sự nhìn nhận đúng hơn, sâu hơn về tầm quan trọng của việc rèn đọc. Từ đó giáo viên biết lựa chọn tìm ra những biện pháp tốt nhất, những phương pháp phù hợp với đặc trưng của phân môn hướng dẫn học sinh đọc tốt hơn để nâng cao hiệu quả giờ tập đọc. III. Đối tượng và khách thể nghiên cứu Học sinh khối lớp 3, trường tiểu học Trần Phú Đối tượng: “Nâng cao kỹ năng đọc cho học sinh lớp 3” IV. Giả thuyết khoa học: 5
Đối với phân môn tập đọc, muốn học tốt hoạc sinh phải có kỹ năng đọc và hiểu nội dung bài, giá trị nghệ thuật của bài., từ đó học sinh biết cách thê hiệ cảm xúc của giọng đọc một cách đúng mức, khi đã được trang bị năng lực đó, kỹ năng đọc tốt, học sinh sẽ ham thích tìm hiểu, biets bộc lộ tình cảm một cách đúng mức trong cuộc sống xã hội. Ngoài ra, để học tốt các em cần phải có vốn ngôn ngữ phong phú, đa dạng, có như vậy các em sẽ có đủ điều kiện học tốt các môn học khác. Dạy tốt phân môn tập đọc còn giúp học sinh có một vốn ngữ chuẩn mực để tiếp thu tri thức khoa học và tự nhiên xã hội. Nhiều tài liệu và các chuyên gia nghiên cứu đã nhận định dạy. Học tốt phân môn tập đọc sẽ tạo tiền đề cho các em bước vào lĩnh vực khoa học một cách vững chắc. V. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện đề tài này, chúng tôi sử dụng một số phương pháp sau: 1, Nghiên cứu lý luận: Đọc các tài liệu, sách có liên quan đến đề tài. Các tài liệu dạy (SGK) cũng như thực tế dạy đọc trên lớp 2. Nghiên cứu thực tế: Phương pháp điều tra khảo sát thực tế. Phươngpháp trao đổi, tọa đàm với đồng nghiệp. Phương pháp độc lặp lấy học sinh làm trung tâm. 3. Giới hạn phạm vi nghiên cứu: Chọn hoạt động đọc lớp 3 ở trường tiểu học Trần Phú: Nghiên cứu và đi sâu tìm hiểu về việc “Nâng cao kỹ năng dọc cho học sinh lớp 3 trường tiểu học Trần Phú để nghiên cứu” VI. Lịch sử vấn đề nghiên cứu. 6
Môn tập đọc không còn là một đề tài mới mẻ mà đã có rất nhiều tác giả đã viết nên những công trình tiêu biểu như: Rèn kỹ năng viết đúng, phân môn, chính tả cho học sinh lớp 3, giáo viên Nguyễn Thị Vân. Đề tài một số biện pháp rèn luyện kỹ năng đọc cho học sinh lớp 3 giáo viên Nguyễn Thị Nhung. Phương pháp rèn đọc diễn cảm cho học sinh lớp 3, giáo viên Phạm Thị Hà. Một số biện pháp rèn đọc tốt cho học sinh lớp 3 qua phân môn tập đọc: Giáo viên Phan Quang Thân. Những vấn đề rèn kỹ năng đọc cho học sinh tiểu học thì lại là đề tài rất mới, chưa được khai thác. Trong giờ tập đọc còn nhiều giáo viên chưa chú ý và coi trọng tính luyện tập thực hành của học sinh, nên học sinh không được luyện đọc nhiều. Khi khảo sát vấn đề em thấy có rất ít tác giả đề cập đến điều này, do đó em đã đi sâu tìm tòi nghiên cứu, cũng như tìm hiểu vấn đề để học sinh lớp 3 đọc đúng, đọc nhanh, đọc diễn cảm hay. B. PHẦN NỘI DUNG Chương I: Cơ sở lý luận chung * Những vấn đề lý luận: I. Tập đọc là gì Môn Tiếng Việt ở trường tiểu học có nhiệm vụ hình th ành năng lực hoạt động ngôn ngữ cho học sinh. Năng lực này được thể hiện trong 4 dạng hoạt 7
động tương ứng với chúng ta là 4 kỹ năng: Nghe, đọc, nói, viết. Như vậy đọc là dạng hoạt động ngôn ngữ, là quá trình chuyển dạng hình thứ chữ viết sang lời nói có âm thanh và thông hiểu chúng ( ứng với hình thức đọc thành tiếng ) là quá trình chuyển trực tiếp từ chữ viết thành các đơn vị nghĩa không có âm thanh ( ứng với hình thức đọc thầm). Đọc không phải là công việc giải quyết một bộ mã gồm 2 phần chữ viết và phát âm, nghĩa là nó không chỉ là sự "đánh vần" lên thành tiếng đúng như các ký hiệu chữ viết mà đọc còn là quá trình nhận thức để có khả năng cho học sinh hoàn thành 4 phẩm chất trên. II. ý nghĩa của việc đọc: Tập đọc là một phân môn có ý nghĩa to lớn ở Tiểu học, nó trở thành đòi hỏi cơ bản đầu tiên đối với mỗi người đi học. Đầu tiên trẻ phải học đọc, sau đó trẻ đọc để học. Đọc giúp trẻ chiếm lĩnh được một ngôn ngữ dùng trong giao tiếp và học tập, nó cũng là công cụ để học tập các môn học khác, nó tạo ra hứng thú và động cơ học tập, đồng thời nó tạo điều kiện để học sinh có khả năng tự học và tinh thần học tập, tập đọc là một khả năng không thể thiếu được của con người thời đại văn minh. Biết đọc sẽ giúp các em biết nhiều hơn, hướng cho các em tới lòng yêu cái thiện, yêu cái đẹp. Như vậy việc dạy học và đọc có ý nghĩa to lớn vì nó bao gồm các nhiệm vụ giáo dưỡng giáo dục và phát triển. III. Nhiệm vụ của dạy học ở tiểu học: Những điều vừa nói trên khẳng định sự cần thiết của việc hình thành và phát triển một cách có hệ thống và có kế hoạch năng lực đọc cho hs, tập đọc với tư cáchlà một phân môn Tiếng Việt ở tiểu học có nhiệm vụ đáp ứng yêu cầu này, yêu cầu hình thành và phát triển năng lực đọc cho học sinh. 1. Tập đọc là một phân môn thực hành: 8
Vì thế nhiệm vụ quan trọng nhất của nó là hình thành năng lực đọc cho học sinh. Năng lực đọc được tạo nên từ 4 kỹ năng cũng là 4 yêu cầu về chất lượng của "Đọc" đọc đúng, đọc nhanh, đọc hiểu, đọc diễn cảm, bỗn kỹ năng này đuợc hình thành trong 2 hình thức đọc: Đọc thành tiếng, đọc thầm. Chúng được rèn luyện đồng thời và hỗ trợ lẫn nhau vì vậy trong dạy đọc không thể xem nhẹ yếu tố nào. 2. Nhiệm vụ thứ 2 của đọc là: Giáo dục lòng ham đọc sách, hình thành phương pháp và thói quen làm việc với văn bản, làm việc với sách báo cho học sinh. Nói cách khác thông qua việc dạy đọc phải giúp học sinh thích đọc và thấy được ý nghĩa của việc đọc phải làm cho các em thấy đó là một trong những con đường đặc biệt để tạo cho mình một cuộc sống trí tuệ đầy đủ và phát triển. 3. Ngoài ra dạy đọc còn có các nhiệm vụ khác: Đó là làm giầu kiến thức về ngữ đời sống và kếin thức văn học cho học sinh: + Phát triển ngôn ngữ và tư duy cho học sinh + Giáo dục tư tưởng, đạo đức, tình cảm, thị hiếu thẩm mỹ cho học sinh + Giúp học sinh biết đọc để giáo tiếp và giải trí. Chương II : Cơ sở lý luận của việc dạy học 1. Cơ sở tâm lý: Đó là một loại hoạt động trí tuệ phức tạp, phức tạp mà cơ sở việc tiếp nhận thông tin bằng chữ viết dựa vào hoạt động của cơ quan thị giác. Đọc được xem là một hoạt động có 2 mặt quan hệ mật thiết với nhau là việc sử dụng bộ phận mà gồm 2 phương diện: Một mặt đó là quá trình vận động của mắt, sử dụng bộ mã ghi âm để phát ra một cách trung thành những dòng văn tự ghi âm lời nói âm thanh, mặt thứ hai đó là sự vận động của tư 9
tưởng, tình cảm. Sử dụng bộ mã chủ nghĩa tức là mối quan hệ giữa các con chữ và ý tưởng các khái niệm chứa đựng bên trong để nhớ và hiểu cho được nội dung những gì đã được đọc. Đọc bao gồm những yếu tố như tiếp nhận bằng mắt, hoạt động của các cơ quan phát âm cơ quan thính giác và thông hiểu những gì đã được học. Kỹ năng đọc là một kỹ năng phức tạp, đòi hỏi một quá trình luyện tập lâu dài. Các nhà nghiên cứu đã chia việc hình thành kỹ năng ra làm ba giai đoạn: Phân tích, tổng hợp và tự động hóa, giai đoạn dạy học vần và sự phân tích các chữ cái và đọc từ tiếng theo các âm. Giai đoạn tổng hợ thì đọc cả từ trọn vẹn trong đó sự tiếp nhận từ bằng thị giác và phát âm hầu như trùng với sự nhận thức ý nghĩa. Tiếp theo sự thông hiểu ý nghĩa của từ trong cụm từ hoặc câu đi trước sự phát âm tức là đọc được thực hiện trọng sự phán đoán các nghĩa. Bước sang lớp 2, 3 bắt đầu đọc tổng hợp quá trình rèn đọc bao gồm các bước sau: + Luyện đọc đúng: Gồm luyện phát âm và ngắt nghỉ hơi đúng chỗ. + Đọc diễn cảm: đối với học sinh Tiểu học không phải bao giờ cũng dễ dàng đọc tốt được tất cả bài tập đọc vì thế để học sinh đọc đúng, phát âm đúng các phụ âm đầu, âm chính, âm cuối, đọc đúng các thanh đọc đúng các tiết tấu, ngắt hơi, ngữ điệu, đọc diễn cảm giáo viên cần đề ra các biện pháp cụ thể trong phần hướng dẫn học sinh rèn đọc trong giờ Tập đọc. 2. Cơ sở ngôn ngữ và văn học: Phương pháp dạy Tập đọc phải dựa trên những cơ sở của ngôn ngữ học nó liên quan chặt chẽ, mật thiết với một số vấn đề của ngôn ngữ học như vấn đề chính âm chính tả chữ viết ngữ điệu (ngữ âm) vấn đề nghĩa của các từ các đoạn bài (từ vựng học, ngữ nghĩa học) vấn đề câu các kiển (ngữ pháp học). Phương pháp dạy học dựa trên những kết quả nghiên cứu của ngôn ngữ học việt ngữ 10
học về những vấn đề nói trên để xây dựng xác định nội dung và phương pháp dạy học. Bốn phẩm chất của đọc không thể tách rời những cơ sở ngôn ngữ học. Không coi trọng đúng mức những cơ sở này việc dạy học sẽ mang tính tùy tiện và không đảm bảo hiệu quả dạy học. 3. Cơ sở thực tiễn: Chương trình sách giáo khoa lớp 3. Chương trình sách giáo khoa phân môn Tập đọc lớp 3 về chương trình sách giáo khoa lớp 3. Phân môn Tập đọc lớp 3 gồm 102 tiết/33 tuần mỗi tuần có 3 tiết. Bài tập đọc lớp 3 gồm các phần: Văn bản đọc chú giải những từ ngữ khó hướng dẫn đọc (chỉ dẫn cách đọc một số câu khó, đoạn khó về cách ngắt nhịp nhất giọng hoặc gợi ra những đặc điểm nội dung những sắc thái tình cảm được biểu hiện qua giọng đọc). Phần tìm hiểu bài gồm những câu hỏi bài tập giúp học sinh hiểu giá trị nội dung và nghệ thuật của bài văn, bài thơ. Ở nhiều bài còn có thêm yêu cầu học thuộc lòng. Nguyên tắc và phương pháp dạy học sinh rèn đọc: Qua quá trình tìm hiểu thực tế, nhìn chung mỗi giờ Tập đọc đều có 2 phần lớn: Tìm hiểu nội dung bài và luyện đọc. Hai phần này có thể tiến hành cùng một lúc đan xen vào nhau hoặc cũng có thể dạy tách rời 2 phần tùy vào từng bài và tùy vào mỗi giáo viên. Song dù dạy theo cách nào thì 2 phần này vẫn luôn có mối liên hệ tương hỗ khăng khít. Phần tìm hiểu bài giúp cho học sinh hiểu kỹ nội dung nghệ thuật của bài từ đó học sinh sẽ đọc bài đúng diễn cảm để thể hiện nội dung của bài thể hiện những hiểu biết của mình xung quanh bài đọc. Như vậy phần rèn đọc có vai trò rất quan trọng học sinh đọc tốt giúp các em hoàn thiện được năng lực giao tiếp bằng ngôn ngữ của chính bản thân mình. 11
Đọc tốt giúp các em hiểu biết, tiếp thu được nền văn minh của loài người bồi dưỡng tâm hồn tình cảm. Đọc giúp học sinh phát triển tư duy giáo dục các em những tình cảm tốt đẹp. Trong quá trình rèn đọc giáo viên cần sử dụng tốt một cách linh hoạt các phương pháp khác nhau để phù hợp với đặc trưng phân môn và phù hợp với nội dung bài học. Trong quá trình hướng dẫn học sinh rèn đọc trước hết giáo viên sử dụng phương pháp làm mẫu nghĩa là giáo viên đọc mẫu cho học sinh bắt trước đọc theo. Sau đó giảng viên phối hợp phương pháp luyện tập theo mẫu và luyện tập củng cố để tập trung tiến hành rèn đọc cho học sinh. Cụ thể giáo viên hướng dẫn học sinh đọc đúng, đọc đúng tiết tấu ngắt hơi đúng chỗ đúng ngữ điệu câu. Từ đó hướng dẫn học sinh cách đọc diễn cảm để biểu đạt đúng ý nghĩa và tình cảm mà tác gải đã gửi gắm trong bài đọc. Trong mỗi giờ dạy và đặc biệt trong quá trình hướng dẫn học sinh rèn đọc giáo viên còn phải đổi mới phương pháp giảng dạy học luôn "Lấy học sinh làm trung tâm" giáo viên chỉ là người hướng dẫn tổ chức học sinh tự tìm tự phát hiện và luyện đọc đạt kết quả tốt. Không những thế mà trong giảng dạy phân môn Tập đọc chúng ta còn phải chú ý đến một số nguyên tắc sau: Nguyên tắc phát triển lời nói: (Nguyên tắc thực hành) chúng ta ai cũng biết trẻ em không thể lĩnh hội được lời viết nếu chúng ta không nắm được lời nói miệng. Do vậy khi giảng dạy cần phải đảm bảo nguyên tắc này. Điều này được thể hiện rõ hơn ở phần luyện đọc ở phần này học sinh được rèn luyện về cách phát âm cách ngắt nghỉ hơi đúng chỗ, cách đọc đúng ngữ điệu và học cách đọc như cô giáo. Để giờ Tập đọc đạt hiệu quả cao thì phải đảm bảo nguyên tắc phát triển tư duy phát triển tính tích cực chủ đạo của học sinh. Do vậy ở phần luyện đọc 12
giáo viên cần gợi mở hướng dẫn học sinh tự xác định được những chỗ cần ngắt giọng, những từ cần ngắt giọng ở những câu văn dài giàu hình ảnh, biết lên giọng hạ giọng ở những câu thơ câu văn trong bài. Từ đó tìm ra cách đọc hay hơn. Như vậy để học sinh đọc tốt môn Tập đọc đặc biệt là vấn đề rèn đọc đối với học sinh lớp 3 chúng ta cần đảm bảo tốt các nguyên tắc và phương pháp trên. + Hoạt động dạy học của giáo viên và học sinh: Trường ......................... nằm trung tâm địa bàn Huyện ................. Do vậy đa số tượng học sinh con cán bộ, 90% con cán bộ và một số con em các dân tộc Thái. Hội thường trực phụ huynh học sinh thường xuyên quan tâm đến học sinh, đến công tác dạy và học của nhà trường. Giáo viên chủ nhiệm quan tâm, nhiệt tình với lớp. Biết vận dụng phương pháp dạy mới "lấy học sinh làm trung tâm ". Ban Giám hiệu và các tổ chức đoàn thể trong trường tạo mọi điều kiện thuận lợi cho hoạt động của khối lớp. Tất cả những thuận lợi trên góp phần thúc đẩy mọi hoạt động của lớp cũng như của cả khối lớp 3 cùng phấn đấu vươn lên. Để khách quan đánh giá nhận xét tôi tìm hiểu thêm một số trường ban, tham khảo tài liệu, giáo viên phải thực sự yêu nghề, mến trẻ hăng say nhiệt tình trong công tác giảng dạy. Tìm hiểu điều tra thực tế (về hiện trạng, giảng dạy giờ tập đọc nói chung và lớp 3 nói riêng) bằng cách thức và phương pháp khác nhau như: Dự giờ, kiểm tra miệng, phỏng vấn quan sát...chúng tôi thu nhập được một số vấn đề đáng lưu ý như sau: Quan điểm của giáo viên về Tập đọc nhìn chung giáo viên Tiểu học đều rất coi trọng giờ Tập đọc. Cụ thể ở trường chúng tôi điều tra, khi được hỏi về "Vai trò của vấn đề rèn đọc trong giờ Tập đọc". Thời gian giành cho phần luyện đọc 13
là chủ yếu. Thông thường khi dạy phần luyện đọc, một số giáo viên chưa coi trọng việc rèn những lỗi phát âm sai ở địa phương đặc biệt là đọc còn ngọng l, n, b, v và dấu (~), dấu (') ở một số các em dân tộc, phần đọc diễn cảm còn quá yếu. Chương III: Một số biện pháp rèn đọc cho học sinh Qua tìm hiểu thực tế giáo viên dạy lớp 3 và các lớp khác đều có câu trả lời chung cho câu hỏi cách tiến hành dạy 2 phần chính của giờ Tập đọc là tùy theo từng bài cụ thể mà dạy, tìm hiểu bài trước khi luyện đọc sau hay dạy xen kẽ 2 phần: 1. phương pháp giáo viên sử dụng trong phần rèn đọc: Hiện nay ở các trường tiểu học về vấn đề rèn đọc cho học sinh, giáo viên đã sử dụng nhiều phương pháp dạy học mới tiến bộ cụ thể: phương pháp làm mẫu, phương pháp luyện tập theo mẫu, phương pháp luyện tập củng cố, phương pháp hỏi đáp (đặt câu hỏi để học sinh tự tìm và phát triển ra từ, tiếng khó). 2. Qua thực trạng dạy phần rèn đọc cho học sinh lớp 3. Qua tìm hiểu và dự giờ lớp 3 tôi thấy việc rèn đọc cho học sinh còn ít chính vì vậy muốn học sinh đọc tốt giáo viên phải dày công luuyện tập, động viên khích lệ, học sinh ham học ngoài giờ học trên lớp ra khi về nhà các em tự giác học tập, tự giác luyện đọc, giáo viên tìm tòi phương pháp luyện đọc cho học sinh xác định được mục tiêu giáo dục của trường tiểu học là rèn luyện đào tạo một thế hệ mầm non phát triển toàn diện cho đất nước, vì vậy nghiên cứu khoa học giáo dục là con đường tốt nhất để bồi dưỡng cho học sinh có đủ đức, tài vững chắc trở thành con người phát triển toàn diện. Chính vì vậy việc rèn cho học sinh đọc là rất quan trọng trong khi đọc giáo viên đưa ra những câu văn, câu thơ đọc ngắt nhịp, ngắt giọng sẵn và sau đó cho học sinh đọc theo cô. 14
Giáo viên đọc cho học sinh gạch chân những từ cần nhấn giọng và nêu cách đọc diễn cảm của từ đoạn, sau đó đọc mẫu cho học sinh đọc, giáo viên gọi học sinh nhận xét bạn đọc, giáo viên sửa sai nhận xét. Trong giờ Tập đọc sự phân bố thời gian của giáo viên phải hợp lý, học sinh còn đọc ngọng, phát âm sai, giáo viên phải sửa ngay bằng cách luyện đọc nhiều lần, cá nhân, nhóm tổ, có động viên kịp thời. Ví dụ: qua bài: "Cày máy trong sương sớm" (Sách Tiếng Việt lớp 3 tập I Trang 106) Đọc đến bài này thì đọc nhẩm, đọc ngọng giữa b, v, l, đ, s, x, g, d, r hạn chế rất nhiều, chẳng hạn như câu: Dải đát cày nằm rìa con đường chuyển lúa, nhưng mấy cái đầu máy vẫn lượn lờ trong đám sương, dày đặc tiếng nổ từ hơi gió bay lại, nghe rất tròn và êm ái. Một thời gian rèn đọc cuối học kỳ I học sinh sẽ không đọc ngọng l, n phát âm đúng tròn (tr) rất đúng (rìa) r; lượn lờ (l, l ) đầu (đ) Với 5 tháng rèn đọc cho học sinh kết quả học kỳ I số học sinh dân tộc đã hết ngọng và đa số các em đọc diễn cảm rất tốt và tiến bộ rõ rệt. Khi học sinh đọc yếu giảm đi tôi đi sâu vào rèn đọc và đọc diễn cảm cụ thể, có thể lấy các chuyện đọc thơ để cho các em đọc. Thi đọc theo dãy bàn, các en đều có hứng thú đọc tốt. Và đã đọc tốt thì các em viết không mất lỗi chính tả và không chán viết nữa. Đặc biệt giờ chấm chính tả giáo viên nhanh hơn nhiều. * Đặc biệt khi đọc mẫu thì giáo viên chính là cái mẫu hình thành kỹ năng đọc mà học sinh đạt được do đó yêu cầu đọc mẫu của giáo viên phải đảm bảo độ chuẩn đọc đúng, rõ ràng trôi chẩy, đọc đủ lớp, nhanh vừa phải và diễn cảm. Giáo viên yêu cầu lớp ổn định trật tự, tạo cho học sịnh tầm thế nghe đọc. Hứng thú nghe đọc và yêu cầu học sinh thầm đọc theo, khi đọc gíao viên đứng ở vị trí 15
bao quát được cả lớp, không lên đi lại trong khi đọc, cầm sách mở rộng, đọc đủ lớn để em xa nhất cũng nghe rõ và thỉnh thoảng mắt phải rời sách nhìn lên học sinh nhưng không làm cho bài học bị gián đoạn. Hướng dẫn học sinh đọc: Các bài tập đọc học thuộc lòng lớp 3 có nhiều dạng, mỗi dạng có cách đọc khác nhau, tùy theo từng bài ta hướng dẫn học sinh đọc, phát âm cho phù hợp. Việc ngắt hơi phải phù hợp với các dấu câu nghỉ ít ở dấu phẩy, nghỉ lấy hơi ở dấu chấm, cụ thể ở những câu văn dài học sinh tự tìm để đọc cho đúng. Khi đọc xong giáo viên sửa sai cho học sinh. Ví dụ: Bài "Vượt sóng" (Sách tiếng việt 3 Tập 2) "Chị nhẩm tính sẽ vượt sông trong mười phút và khi ca nô tới thì chị đã thoát sang bờ sông bên kia rồi". Sau khi xác định ngắt giọng ở mỗi câu văn dài, bao giờ giáo viên cũng phải nhấn mạnh cho các em thấy tầm quan trọng của việc ngắt nghỉ đúng ở mỗi câu văn, đoạn văn mà muốn xác định cách ngắt giọng đúng thì phải dựa vào nghĩa, vào mối quan hệ ngữ pháp giữa các tiếng từ trong câu. Khi đọc phát âm đúng cón hướng dẫn học sinh đọc diễn cảm đọc sử dụng ngữ điệu để phô diễn cảm xúc của bài đọc. Ngoài ra còn đọc theo giọng văn chuyện để hướng dẫn học sinh luyện đọc tốt giáo viên cần nắm vững những lỗi cơ bản của học sinh lớp mình, thường hay mắc phải từ đó luyện sửa sai cho các em. Yêu cầu học sinh xác định cách ngắt giọng cho chính xác. Gọi học sinh khác nhận xét đúng, sai. Nếu ai sai chỗ nào ? em hãy nói cách ngắt giọng, cách đọc của mình, giáo viên có thể hỏi học sinh. ?" Vì sao phải ngắt giọng như vậy: Dựa vào đâu nhỉ ?" giáo viên tuyên dương những em đọc tốt. 16
Đối với văn kể chuyện yêu cầu học sinh đọc rõ từng nhân vật, phân biệt lời nhân vật, lời tác giả, sắm vai. Đối với giọng người kể yêu cầu học sinh xác định được giọng đọc: Giọng bình thản, chậm rãi, có tính chất tâm tình, Giọng của các nhân vật có thể là giọng hoài nghi, phấn khởi hoặc vui vẻ, cởi mở ... Đối với những câu hỏi yêu cầu học sinh cần phải lên giọng. Khi dạy bài tập đọc và bài thơ mật điều không thể thiếu được đối với giáo viên đó là việc ngắt nghỉ câu thơ thực tế cho thấy học sinh mắc lỗi ngắt nhịp là do không tính đến nghĩa mà chỉ đọc theo áp lực của nhạc thơ. Vì vậy cho học sinh tự tìm ra câu hỏi. Vì sao em lại ngắt nhịp như vậy ?. Ví dụ : Bài " Đẹp tươi Cu Ba " (Sách tiếng việt lớp 3 tập 2) Nửa vòng trái đất / rẽ tầng mây Anh đến Cu Ba / một sáng ngày Nắng rực trời tơ / và biển ngọc Đảo tươi một dải / lụa đào bay Tôi còn hướng dẫn học sinh luyện đọc củng cố và nâng cao. Trong phần này giáo viên cho học sinh luyện đọc, cá nhân. Học sinh tự tìm đọc đoạn mình yêu thích và trả lời câu hỏi. Vì sao em lại thích đoạn đó hoặc câu đó ?. Giáo viên cần chú ý tới những em đọc yếu trong khi đọc giáo viên quan tâm sửa sai cho từng em. Trong một tiết học thời gian chỉ có 35 40 phút do vậy để đảm bảo thời gian và chất lượng giờ học, giáo viên phải hướng dẫn học sinh đọc trứơc bài ở nhà đưa ra các tình huống có thể xảy ra khi hướng dẫn học sinh để từ đó có biên pháp hướng dẫn học sinh đọc đúng, đọc hay, muốn vậy giáo viên phải trâu rồi 17
kiến thức luôn thay đổi phương pháp giảng dạy cho phù hợp với sự phát triển của xã hội . Trong giờ học giáo viên chỉ là người hướng dẫn, tổ chức để học sinh tự tìm ra kiến thức mà thôi . Chương IV: Kết luận chung Trong mỗi thời đại đổi mới của đất nước yêu cầu nhiệm vụ đặt ra cho nền giáo dục Việt Nam là phát triẻn theo định hướng chiến lược tiếp cận hội nhập với xu thế phát triển và sự tiến bộ của nền giáo dục tiến bộ nhân loại. Trường tiểu học là nơi đặt ra nền móng đầu tiên cho quá trình giáo dục đào tạo nơi tạo ra cho các em có đủ điều kiện để học tập, hoạt động vui chơi và là nền tảng ban đầu rất cần thiết cho nhân cách một con người. Trong nhà trường tiểu học thì hoạt động dạy và học là nòng cốt cơ bản chủ đạo để tạo học sinh trở thành người chủ nhân tương lai của đất nước. Vì vậy, đòi hỏi người giáo viên phải có kế hoạch cụ thể, khoa học sáng tạo chuyên môn cũng như trong mọi lĩnh vực, người giáo viên phải có lòng tâm huyết với nghề có tinh thần trách nhiệm cao. "Tất cả vì học sinh thân yêu" để làm sao đào tạo được nhiều nhân lực, bồi dưỡng được nhêìu nhân tài cho đất nước. Trong khi giảng dạy tùy theo từng bài mà giáo viên lựa chọn, áp dụng những biện pháp phù hợp để làm sao đạt kết quả cao nhất trong một giờ Tập đọc, muốn vậy người giáo viên cần phải làm được những công việc sau. Giáo viên phải có sự chuẩn bị bài trước khi đến lớp phải dự đoán tình huống có thể xảy ra trong bài dạy, từ đó có những biện pháp thích hợp để giải quyết những tình huống đó. Giáo viên phải chuẩn bị đồ dùng trực quan trong giờ học, giáo viên phải coi học sinh là nhân vật trung tâm trong quá trình dạy học, người giáo viên chỉ là người tổ chức hướng dẫn giúp các em luôn tự giác, tích cực trong hoạt động, 18
nhận thức và tìm tòi phát hiện chiếm lĩnh trí thức có như vậy giờ dạy mới đạt kết quả cao. Để việc rèn đọc cho học sinh tiểu học nói chung và học linh lớp 3 nói riêng thì người giáo viên không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn cho bản thân đặc biệt là kiến thức văn học và phương pháp dạy thích hợp qua nghiên cứu học tập, qua các chuyên đề, các tài liệu chuyên môn, các sách Tiếng Việt nâng cao, chuyên đề về phương pháp Tiếng việt ở tiểu học, song bên cạnh đó còn có sự quan tâm đúng mức của Đảng và Nhà nước đối với sự nghiệp giáo dục có như vậy việc giảng dạy của giáo viên đạt kết quả mong muốn. Trong thời gian thực hiện đề tài do thời gian có hạn và kinh nghiệm còn hạn chế nên không tránh khỏi những thiếu sót vậy tôi kính mong được sự góp ý của các cấp lãnh đạo, bạn bè đồng nghiệp. C. BÀI HỌC KINH NGHIỆM Để có hướng bồi dưỡng học sinh một số biện pháp rèn đọc cho học sinh lớp 3 trước hết giáo viên phải xây dựng cho mình một kế hoạch cụ thể dưới sự chỉ đạo của chuyên môn. Ban giám hiệu, tổ trưởng chuyên môn, thực hiện đầy đủ quy chế, nội dung chương trình rèn đọc lớp 3, tổ chức học nhóm học cá nhân, tham khảo tài liệu có kế hoạch giảng dạy cụ thể. Giáo viên lựa chọn phương pháp giảng dạy soạn bài chu đáo, nghiên cứu chi tiết khoa học phù hợp với đối tượng học sinh để học sinh đạt kết quả cao. Trong quá trình giảng dạy môn tập đọc giáo viên cần chú ý dẫn dắt gợi mở, đàm thoại, khéo léo, tìm biện pháp hay nhất dễ hiểu nhất, có hệ thống câu hỏi, lựa chọn các phương pháp tối ưu dễ truyền thụ kiến thức cho học sinh, sáng tạo gây hứng thú trong tiết học. Trong khi luyện đọc giáo viên lựa chọn các phương pháp hay nhất để hướng dẫn các em. Thường xuyên kiểm tra việc đọc co các em. 19
Giáo viên tìm hiểu kỹ từng đối tượng học sinh (kể cả hoàn cảnh gia đình) kế hoạch kèm cặp thích hợp tham khảo tài liệu vận dụng sáng tạo. Phối hợp chặt chẽ ba môi trường giáo dục "gia đình nhà trường xã hội" nhằm tạo ra môi trường lành mạnh góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục cho học sinh. D. KIẾN NGHỊ Năm học 2013 2014, năm mà cả ngành giáo dục xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực, thì việc tổ chức thi tập đọc là thiết thực, vì vậy tôi mong muốn ban giam shieeuj nhà trường, các tổ chức chuyên môn vận động giáo viên áp dụng sáng kiến này vào dạy học không những ở môn học nhằm tạo hứng thú học tập, giúp học sinh cảm nhận mỗi ngày đến trường là một ngày vui, góp phần duy trì sĩ số học sinh. Trên đây là kinh nghiệm mà bản thân đã nghiên cứu và vận dụng, nhằm phát huy phương pháp dạy học theo hướng tích cực hóa hoạt động của học sinh. Rất mong được sự góp ý, xây dựng của đồng nghiệp và được nhân rộng trong các trường tiểu học. Tôi xin chân thành cảm ơn Quảng Nam, ngày 30 tháng 3 năm 2014 Người thực hiện E. TÀI LIỆU THAM KHẢO Năm xuất Tài liệu tham STT Tên tác giả Nhà xuất bản bản khảo 1 Nguyễn Minh 2006 SGK tiếng việt Đại học sư 20