Su tm bi:
www.daihoc.com.vn
1
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
KỲ THI CHỌN ĐỘI TUYỂN HỌC SINH GIỎI LỚP 12
NĂM HỌC 2007 - 2008
Môn thi: Lịch sử
Ngày thi: 28 tháng 11 năm 2007
Thời gian làm bài: 180 phút.
Câu 1 (5 điểm)
Trình bày tóm tắt tiểu sử Phan Bội Châu. Chủ trương cứu nước của
Phan Bội Châu và của Phan Châu Trinh có gì giống và khác nhau ?
Câu 2 (5 điểm)
Hãy chứng tỏ rằng Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đã chấm dứt thời
kì khủng hoảng về vai trò lãnh đạo trong phong trào cách mạng Việt Nam.
Câu 3 (8 điểm)
Bằng những dẫn chứng lịch sử cụ thể, em hãy chứng minh rằng từ
năm 1947 đến năm 1991 là thời kì căng thẳng trong quan hệ quốc tế giữa
phe đế quốc chủ nghĩa với phe xã hội chủ nghĩa. Hãy nêu các xu thế phát
triển của thế giới sau khi “chiến tranh lạnh” chấm dứt.
Trong quá trình hội nhập với thế giới hiện nay, nước ta đang đứng
trước những thời cơ và thách thức nào ?
Câu 4 (2 điểm)
Giải thích hai khái niệm sau và cho ví dụ :
- Chiến lược
- Sách lược
---------------------------- Hết ---------------------------
Su tm bi:
www.daihoc.com.vn
2
KỲ THI CHỌN ĐỘI TUYỂN HỌC SINH GIỎI LỚP 12 NĂM HỌC 2007 - 2008
HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN LỊCH SỬ
Câu 1 ( 5 điểm)
a. Tóm tắt tiểu sử Phan Bội Châu.
- Sinh năm 1867, tên cũ là Phan Văn San, hiệu là Sào Nam. Gia đình nhà nho
nghèo ở Nam Đàn. 0,25đ
- 16 tuổi đỗ đầu xứ; 17 tuổi viết hịch Bình Tây thu Bắc; 33 tuổi đỗ đầu kì thi
Hương ở Nghệ An. 0,25đ
- 1904-1908: Lập hội Duy tân, sang Nhật cầu viện, tổ chức phong trào Đông Du.
0,25đ
- 1912-1918: Thành lập và lãnh đạo Việt Nam Quang phục hội. 0,25đ
- 1920-1925: Đến với Cách mạng tháng Mười Nga. Bị bắt ở Thượng Hải. 0,25đ
- 1925-1940: Ông già bến Ngự, bị giam lỏng ở Huế. 0,25đ
b. Giống nhau về mục đích cách mạng: Kết hợp cứu nước với duy tân, giành
độc lập đồng thời giành quyền tự do dân chủ cho nhân dân và phát triển đất nước
theo con đường tư bản chủ nghĩa. 1đ
c. Khác nhau về việc xác định mục tiêu trước mắt và biện pháp thực hiện.
0,25đ
- Phan Bội Châu chủ trương bạo động: Trước hết phải đánh Pháp để giành
độc lập cho dân tộc. Đó là điều kiện tiên quyết để duy tân, phát triển đất nước. 1đ
- Phan Châu Trinh chủ trương cải cách: Trước hết phải duy tân đất nước, cải
cách dân chủ. Đây là điều kiện tiên quyết để giải phóng dân tộc. 1đ
* Có ý sáng tạo, diễn đạt tốt: 0,25đ
Câu 2 ( 5 điểm)
Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đã chấm dứt thời kì khủng hoảng về vai trò
lãnh đạo trong phong trào cách mạng Việt Nam:
- Sau cách mạng tháng Mười Nga, đảng cộng sản được thành lập ở nhiều
nước. Quốc tế Cộng sản…, phong trào cách mạng châu Á…0,5đ
- Từ cuối thế kỉ XIX đến trước 1930, phong trào giải phóng dân tộc “dường
như trong đêm tối không có đường ra”, khủng hoảng về đường lối và giai cấp
lãnh đạo. 0,75đ
- Đảng Cộng sản VN ra đời đã khẳng định ưu thế lãnh đạo của mình trong
tương quan lực lượng giữa các giai cấp trong xã hội Việt Nam 0,5đ
+ Giai cấp phong kiến lỗi thời, sự thất bại của phong trào Cần Vương đã
đánh dấu sự thất bại của ngọn cờ cứu nước phong kiến. 0,5đ
+ Giai cấp tư sản nhỏ yếu, bạc nhược… Cuộc khởi nghĩa Yên Bái thất bại
đã chứng tỏ sự phá sản của đuờng lối cứu nước theo khuynh hướng dân chủ tư
sản. 0,5đ
+ Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời trước giai cấp tư sản và là giai cấp
tiên tiến. Phong trào công nhân có bước phát triển mạnh mẽ. 0,5đ
- Sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam là kết quả của cuộc đấu tranh dân
tộc và cuộc đấu tranh giai cấp, là sản phẩm của sự kết hợp giữa chủ nghĩa Mác
Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước trong những năm 20 của
thế kỉ XX. Như vậy, Đảng ta ra đời từ sự chuẩn bị chu đáo về chính trị, tư tưởng
và tổ chức.1đ
- Ngay sau khi ra đời, Đảng ta đã tổ chức và lãnh đạo phong trào cách mạng
1930 -1931, trở thành giai cấp nắm quyền lãnh đạo cách mạng Việt Nam. 0,5đ
Có ý sáng tạo, diễn đạt tốt: 0,25đ
Su tm bi:
www.daihoc.com.vn
3
Câu 3 (8 điểm)
a. Quan hệ quốc tế từ năm 1947 đến năm 1991 là thời kì căng thẳng giữa
hai phe.
- Ba sự kiện khởi đầu: 3 ý x 0,25đ = 0,75đ
+ Học thuyết Tru-man
+ Kế hoạch Mac-san
+ Thành lập NATO
- Liên Xô và các nước Đông Âu: 2 ý x 0,25đ = 0,5đ
+ Hội đồng tương trợ kinh tế
+ Thành lập khối Vác-sa-va
- Chạy đua vũ trang: 0,5đ
- Chiến tranh cục bộ: 4 ý x 0,5đ = 2đ
+ Khoảng 100 cuộc chiến tranh cục bộ ở hầu hết các khu vực trên thế giới..
+ Triều Tiên…
+ Đông Dương…
+ Trung Đông…
- Cuộc khủng hoảng Ca-ri-bê…0,5đ
b. Các xu thế phát triển của thế giới: 4 ý x 0,25đ = 1đ
- Chiến lược phát triển lấy kinh tế làm trọng điểm.
- Đối thoại, thỏa hiệp, tránh xung đột.
- Nội chiến xung đột, li khai, khủng bố, mâu thuẫn sắc tộc, tôn giáo…
- Xu thế toàn cầu hóa…
b. Liên hệ
- Thời cơ: Vốn, thị trường, phân công lao động quốc tế, khoa học công nghệ,
kinh nghiệm quản lí…1đ
- Thách thức: Sức cạnh tranh yếu, chất lượng nguồn nhân lực chưa cao, luật
pháp chưa hoàn thiện. Nguy cơ tụt hậu, ô nhiễm môi trường, tai nạn giao thông,
bênh tật, tệ nạn xã hội. Nguy cơ “diễn biến hoà bình”, đánh mất bản sắc dân tộc…
1,5đ
* Có ý sáng tạo, diễn đạt tốt: 0,25đ
Câu 4 (2ý x 1đ =2 điểm)
a. Chiến lược
- Đường lối chung chỉ đạo việc đấu tranh lâu dài để đạt mục tiêu cơ bản của
cách mạng (Từ điển thuật ngữ lịch sử)
- Chiến lược cách mạng: Phương châm và kế hoạch có tích chất toàn cục,
xác định mục tiêu chủ yếu và sự sắp xếp lực lượng trong suốt cả một thời kì của
cuộc đấu tranh xã hội - chính trị. (SGK9)
- Ví dụ: Chiến lược của cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở Việt Nam…
a. Sách lược
- Những hình thức tổ chức và đấu tranh để giành thắng lợi trong một cuộc
vận động chính trị. (SGK9)
- Sách lược cách mạng: Đường lối tổ chức, biện pháp, hình thức và khẩu
hiệu đấu tranh vận động cách mạng trong một thời gian ngắn để thực hiện chiến
lược cách mạng. Sách lược quân sự: Bộ phận quan trọng của chiến lược quân sự:
Cách đánh, kế hoạch chuẩn bị tác chiến… (Từ điển thuật ngữ lịch sử)
- Ví dụ: Sách lược mềm dẻo của Đảng ta năm đầu tiên sau Cách mạng tháng
Tám.
Su tm bi:
www.daihoc.com.vn
4
---------------------------- Hết ---------------------------
Su tm bi:
www.daihoc.com.vn
Trang 01
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
GIA LAI
KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH LỚP 12
THPT
NĂM HỌC 2008 - 2009
HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ CHÍNH THỨC
MÔN: LỊCH SỬ
(Hướng dẫn chấm này có 05 trang)
MỘT SỐ ĐIỂM CẦN LƯU Ý
1. Hướng dẫn chấm chủ yếu dựa vào nội dung SGK chương trình nâng cao. Tuy nhiên
đây là kỳ thi chọn học sinh giỏi, nên có những kiến thức mở nhất định để đánh giá mức độ
kiến thức và kỹ năng làm bài của học sinh.
2. Hướng dẫn chấm chỉ nêu các ý cơ bản, giám khảo cần vận dụng một cách hợp lý.
Nếu thí sinh làm bài theo cách riêng mà vẫn đáp ứng các yêu cầu của đáp án thì giám khảo
cân nhắc mức độ bài làm đối chiếu với yêu cầu đề thi và hướng dẫn chấm để cho điểm một
cách phù hợp.
3. Bài làm có điểm tối đa phải đảm bảo có nội dung theo yêu cầu đề ra và thể hiện kỹ
năng làm bài tốt.
Câu
hỏi Đáp án Điểm
Câu 1
Hoàn cảnh lịch sử, nội dung cơ bản và kết cục của trào lưu cải cách
duy tân ở Việt Nam trong những năm cuối thế kỷ XIX. Bài học được
rút từ kết cục của trào lưu trên.
3,00
điểm
a) Hoàn cảnh lịch sử: Chế độ phong kiến Việt Nam rơi vào khủng hoảng
nghiêm trọng, kinh tế suy yếu, xã hội rối ren, lạc hậu ; các cuộc khởi nghĩa
nông dân liên tiếp nổ ra.
0,50
- Thực dân Pháp đang ráo riết chuẩn bị mở rộng xâm lược nước ta, vận
mệnh đất nước ngày một nguy nan.
0,25
- Trong bối cảnh lịch sử đó đã xuất hiện trào lưu canh tân, cải cách. Đi đầu
trong phong trào đề nghị cải cách là một số quan chức, sĩ phu có học vấn
cao, tiêu biểu là Nguyễn Trường Tộ, Phạm Phú Thứ, Đặng Huy Trứ...
0,25
b) Nội dung cơ bản của các đề nghị cải cách bao hàm tất cả các lĩnh vực
gồm những nội dung cụ thể là: tiếp nhận khoa học - kĩ thuật tiên tiến của
phương Tây; mở rộng buôn bán với nước ngoài; phát triển công thương, tài
chính; chấn chỉnh bộ máy quan lại; cải tổ giáo dục...
0,50
c) Kết cục của trào lưu cải cách :
- Hầu hết các đề nghị cải cách đã không được thực hiện. Triều đình nhà
Nguyễn bảo thủ, cố chấp, không chịu thay đổi. Cơ hội duy tân đã bị bỏ qua.
0,25
- Tuy nhiên, trào lưu đòi cải cách này có tác dụng tấn công vào tư tưởng
bảo thủ và chuẩn bị cho sự ra đời của phong trào Duy tân đầu thế kỷ XX.
0,25
d) Bài học:
- Cải cách, duy tân là một yêu cầu khách quan của lịch sử, muốn tồn tại và
phát triển nhất thiết phải duy tân. Đây là quy luật trong tiến trình phát triển
của lịch sử Việt Nam từ cổ chí kim.
0,50
- Để cuộc cải cách, duy tân trở thành hiện thực và đạt kết quả như mong
muốn thì những đề nghị cải cách phải phù hợp với tình hình đất nước; phải
0,50