intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Địa chất và tài nguyên dầu khí Việt Nam - Chương 11

Chia sẻ: Nguyễn Kim Lượng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:39

Thêm vào BST
Báo xấu
281
lượt xem 114
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bể Malay - Thổ Chu nằm ở vịnh Thái Lan, phía Đông là vùng biển Tây Nam Việt Nam, phía Đông Bắc là vùng biển có dạng kéo dài theo hướng tây bắc - đông nam, tiếp giáp với bể Pattani phía Tây Bắc, bể Penyu phía Nam và bể Tây Natuna phía Đông Nam, còn phía Đông là đới nâng Khorat-Natuna. Chiều dày tầng trầm tích của bể có thể đạt đến 14 km [22].

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Địa chất và tài nguyên dầu khí Việt Nam - Chương 11

  1. 11 Chöông Beå traàm tích Malay-Thoå Chu vaø taøi nguyeân daàu khí
  2. Chöông 11. Beå traàm tích Malay - Thoå Chu vaø taøi nguyeân daàu khí 1. Giôùi thieäu Beå Malay - Thoå Chu naèm ôû vònh Thaùi Campuchia, phía Taây Baéc vaø Taây laø vuøng Lan, phía Ñoâng laø vuøng bieån Taây Nam bieån Thaùi Lan vaø phía Taây Nam laø vuøng Vieät Nam, phía Ñoâng Baéc laø vuøng bieån bieån Malaysia (Hình 11.1). Veà caáu truùc, beå Hình 11.1. Theàm luïc ñòa Taây Nam Vieät Nam trong khung caûnh vònh Thaùi Lan (Theo taøi lieäu cuûa Fina Exp.Minh Haûi,1992; Phuøng Só Taøi, 2001) 359
  3. Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam coù daïng keùo daøi theo höôùng taây baéc - ñoâng doø daàu khí ôû vuøng vònh Thaùi Lan. Song caùc hoaït ñoäng nghieân cöùu, tìm kieám thaêm doø nam, tieáp giaùp vôùi beå Pattani phía Taây Baéc, daàu khí ôû phaàn TLÑTN ñöôïc trieån khai beå Penyu phía Nam vaø beå Taây Natuna phía muoän hôn so vôùi caùc vuøng chung quanh. Ñoâng Nam, coøn phía Ñoâng laø ñôùi naâng Töø naêm1973 coâng taùc tìm kieám baét ñaàu Khorat-Natuna. Chieàu daøy taàng traàm tích baèng khaûo saùt 1.790 km tuyeán ñòa vaät lyù cuûa beå coù theå ñaït ñeán 14 km [22]. Theàm cuûa Mandrel vôùi maïng löôùi 50km x 50km; luïc ñòa Taây Nam Vieät Nam (TLÑTN) laø naêm 1980 taøu ñòa vaät lyù Lieân Xoâ (cuõ) ñaõ vuøng rìa Ñoâng Baéc cuûa beå Malay - Thoå khaûo saùt 1.780 km tuyeán ñòa chaán khu vöïc Chu, keùo daøi theo höôùng TB - ÑN vôùi dieän vôùi maïng löôùi 65 km x 65 km. Naêm 1988 tích khoaûng 100.000 km , chieám xaáp xæ 2 taøu ñòa vaät lyù “Vieän syõ Gubkin” ñaõ khaûo 31% toång dieän tích vuøng bieån chung, bao saùt 4.000 km tuyeán ñòa chaán, töø vaø troïng goàm caùc loâ 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 46, löïc thaønh taøu vôùi maïng löôùi 20km x 30km 48/95, 50, 51, B, 52/97. vaø 30km x 40km treân dieän tích 58.000 km2. Ñaùy bieån hieän ñaïi cuûa vuøng TLÑTN Töø naêm 1990 nhaø thaàu FINA ñaõ tieán haønh khoâng vöôït quaù 50 - 70m nöôùc, traàm tích khaûo saùt 11.076 km tuyeán ñòa chaán (VF-90) ñaùy ñöôïc hình thaønh chuû yeáu do soùng bieån treân phaàn lôùn dieän tích thuoäc TLÑTN (goàm vaø taùc ñoäng cuûa doøng thuyû trieàu, caùc vaät 8 loâ 46, 47, 48, 50, 51, 53, 54, 55) nhaèm lieäu traàm tích phuø sa ñöa töø soâng khoâng ñaùnh giaù toång quan trieån voïng daàu khí cuûa ñaùng keå ; ôû khu vöïc Haø Tieân - Phuù Quoác vuøng naøy ñeå löïa choïn caùc loâ kyù hôïp ñoàng quaù trình thaønh taïo ñaùy bieån coøn chòu aûnh PSC. Treân cô sôû ñoù naêm 1991 PETROFINA höôûng cuûa quaù trình phong hoaù hoaù hoïc. Veà ñaõ kyù hôïp ñoàng chia saûn phaåm (PSC) vôùi phía ÑN coù moät soá vònh nhoû khaù saâu ñaâm PETROVIETNAM treân caùc loâ 46, 50, 51. thaúng vaøo bôø taïo neân vuøng chìm xuoáng ôû FINA ñaõ khaûo saùt boå sung 4.000 km tuyeán khu vöïc cöûa soâng. Veà phía TB bôø vuõng vònh ñòa chaán 2D (VF92) vaø 466 km2 ñòa chaán ñaëc tröng bôûi caùc daûi ñaù ngaàm, ñòa hình khaù 3D. Sau ñoù PETROFINA ñaõ tìm kieám thaêm phöùc taïp, toàn taïi nhieàu baõi san hoâ, ñaëc bieät doø treân caùc loâ noùi treân, trong ñoù coù nhieàu laø ôû vuøng caùc ñaûo Phuù Quoác vaø Thoå Chu. gieáng phaùt hieän daàu khí. Beå Malay - Thoå Chu laø beå traàm tích coù Coâng ty Unocal (Myõ) ñaõ kyù hôïp ñoàng tieàm naêng daàu khí lôùn trong khu vöïc. Töø raát PSC vôùi Toång coâng ty Daàu Khí Vieät Nam ôû sôùm ôû ñaây ñaõ coù caùc hoaït ñoäng tìm kieám caùc loâ B (1996) vaø loâ 48/95 (1998). Unocal thaêm doø vaø khai thaùc daàu khí vaø hieän nay ñaõ khaûo saùt 4.663 km tuyeán ñòa chaán 2D laø vuøng khaù haáp daãn caùc nhaø ñaàu tö nöôùc vôùi maïng löôùi chi tieát 0. 5 km x 0. 5 km vaø ngoaøi vaøo lónh vöïc naøy naøy. 1.264 km2 ñòa chaán 3D. Naêm 1997 coâng ty 2. Lòch söû nghieân cöùu, tìm kieám thaêm doø naøy ñaõ tieán haønh khoan thaêm doø 2 gieáng vaø khai thaùc daàu khí B-KQ-1X vaø B-KL-1X, trong ñoù gieáng B- Ngay töø thaäp kyû 60 caùc coâng ty daàu KL-1X ñaõ phaùt hieän khí coâng nghieäp vaø ñaõ khí quoác teá lôùn nhö Total, Mobil, Esso, chuyeån sang giai ñoaïn thaåm löôïng cho loâ Unocal,... ñaõ quan taâm ñaàu tö tìm kieám thaêm naøy. Naêm 1999 Unocal ñaõ kyù hôïp ñoàng PSC 360
  4. Chöông 11. Beå traàm tích Malay - Thoå Chu vaø taøi nguyeân daàu khí Hình 11.2. Löôïc ñoà maët caét ngang qua Theàm luïc ñòa Taây Nam Vieät Nam (Theo taøi lieäu cuûa Fina Exp.Minh Haûi,1992; Phuøng Só Taøi,2001) loâ 52/97 vaø ñaõ tieán haønh khaûo saùt 1.813 km2 Vieät Nam laø coù hai taàng chính: Tröôùc Ñeä ñòa chaán 3D. Naêm 2000 Unocal ñaõ khoan Tam vaø Ñeä Tam [20,25,26]. thaêm doø phaùt hieän khí ôû caáu taïo AÙc Quyû, Taàng caáu truùc tröôùc Ñeä Tam (Hình Caù Voi vaø naêm 2004 phaùt hieän khí ôû caáu 11.2) ñöôïc thaønh taïo bôûi nhieàu pha khaùc taïo Vaøng Ñen. nhau trong thôøi kyø tröôùc Rift bò uoán neáp vaø PM-3 laø vuøng thoaû thuaän thöông maïi phaân dò maïnh bôûi caùc heä thoáng ñöùt gaõy vôùi giöõa Vieät Nam vaø Malaysia (CAA). Taïi ñaây caùc höôùng khaùc nhau, coù thaønh phaàn thaïch nhaø thaàu IPC sau ñoù laø Lundin ñaõ tieán haønh hoïc khoâng ñoàng nhaát vaø coù tuoåi khaùc nhau thaêm doø vaø ñaõ phaùt hieän haøng loaït caùc caáu ôû caùc beå traàm tích [2, 3, 5]. Taàng naøy bao taïo chöùa daàu khí nhö Bunga Kekwa, Bunga goàm toaøn boä phöùc heä moùng coá keát, bieán Raya, Bunga Orkid. . . Trong ñoù moû daàu khí tính carbonat, ñaù phun traøo, xaâm nhaäp coù Bunga Kekwa - Caùi Nöôùc ñaõ ñöa vaøo khai tuoåi Paleozoi, Mesozoi. Phöùc heä naøy loä ra thaùc töø naêm 1997. Ñeán nay ñaõ ñöa theâm 2 vaø quan saùt thaáy ôû caùc ñaûo vaø vuøng ven rìa moû nöõa vaøo khai thaùc laø Bunga Raya vaø Taây Nam Boä. Bunga Seroja. Trong caùc gieáng khoan do coâng ty Fina (loâ 46, 50, 51) vaø Unocal (loâ B, 48/95, 52) 3. Ñaëc ñieåm caáu kieán taïo thöïc hieän môùi chæ gaëp ñaù moùng tröôùc Ñeä 3.1. Phaân taàng caáu truùc Tam taïi moät soá khu vöïc ôû caùc ñôùi naâng cao thuoäc rìa B - ÑB cuûa beå. Ñaù moùng gaëp taïi Caáu truùc ñòa chaát beå Malay - Thoå Chu coù ñaëc ñieåm chung cuûa caùc beå traàm tích ñaây chuû yeáu laø caùc ñaù bieán chaát ôû möùc ñoä 361
  5. Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam thaáp thuoäc töôùng ñaù phieán luïc, ñaù phylit, caùc lôùp caùt bôû rôøi, chuû yeáu haït nhoû, ñoâi choã phieán sericit xen keõ caùt boät keát daïng quarzit haït trung, thoâ. Döïa vaøo ñaëc ñieåm caáu truùc (46-CN-1X, 46-KL. 1X, B-KQ. 1X) coù theå vaø lòch söû phaùt trieån cuûa caùc phöùc heä ñòa thuoäc loaït Khorat tuoåi Mesozoi. Ñaù voâi tuoåi chaát, taàng caáu truùc naøy coù theå phaân chia ra töø Carbon muoän ñeán Jura ñaõ ñöôïc phaùt hieän caùc phuï taàng caáu truùc: Oligocen, Miocen vaø trong gieáng khoan Bunga Raya (loâ PM-3). Pliocen - Ñeä Töù. Tuy nhieân, nghieân cöùu ñòa chaát khu vöïc 3.2. Caùc yeáu toá caáu truùc vaø kieán taïo Haø Tieân vaø caùc ñaûo trong vuøng cho pheùp 3.2.1. Caùc ñôn vò caáu truùc döï ñoaùn tuoåi cuûa ñaù voâi vaø luïc nguyeân laø Cuøng vôùi caùc beå traàm tích chính ôû Vònh Paleozoi vaø Mesozoi. ÔÛ beå Malay - Thoå Thaùi Lan nhö theàm Khôme vaø truõng Pattani Chu ñaù moùng chuû yeáu laø caùc ñaù luïc nguyeân (Petroconsultant 1988), beå Malay - Thoå bieán chaát ôû möùc ñoä thaáp, ñaù voâi tuoåi töø Chu ñöôïc hình thaønh do quaù trình taùch giaõn Carbon muoän ñeán Jura [5]. Taàng moùng keùo toaùc döôùi aûnh höôûng cuûa ñöùt gaõy Three tröôùc Ñeä Tam ñöôïc ñaùnh daáu baèng taäp ñòa Pagodas. Heä thoáng ñöùt gaõy cuûa beå ôû phía chaán SHB vaø nhaän bieát ñöôïc bôûi caùc ñaëc Baéc chuû yeáu coù höôùng kinh tuyeán, coøn phía tröng tröôøng soùng ñòa chaán yeáu hoaëc khoâng Nam chuû yeáu laø höôùng TB - ÑN vôùi caùc caáu coù phaûn xaï, hoãn ñoän khoâng phaân dò hoaëc truùc chính: Ñôn nghieâng ÑB, Ñôn nghieâng phaân dò keùm [4]. Taàng caáu truùc Ñeä Tam laø taàng traàm TN, Ñòa haøo ÑB, Ñòa luyõ Trung taâm vaø Ñòa haøo Trung taâm. tích Paleogen - Neogen - Q, phuû tröïc tieáp TLÑTN laø nôi gaëp nhau cuûa truõng leân taàng moùng tuoåi tröôùc Ñeä Tam, hình Pattani coù höôùng caáu truùc baéc - nam vaø thaønh vaø phaùt trieån cuøng quaù trình thaønh beå Malay - Thoå Chu coù höôùng TB - ÑN. taïo beå Ñeä Tam töø Oligocen ñeán hieän ñaïi. Vì theá, ñaëc ñieåm caáu truùc ñòa chaát vaø tieàm Traàm tích Ñeä Tam trong beå Malay - Thoå naêng daàu khí ôû ñaây bò chi phoái vaø khoáng Chu chuû yeáu laø luïc nguyeân coù nôi daøy 9 cheá bôûi söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa caùc - 14 km. Trong ñoù phaàn TLÑTN coù chieàu beå treân. daøy traàm tích Ñeä Tam lôùn nhaát khoaûng Rìa Ñoâng Baéc beå Malay - Thoå Chu coù 4.000 m. Traàm tích Oligocen goàm chuû yeáu theå ñöôïc chia thaønh caùc ñôn vò caáu truùc sau laø seùt keát xen keõ vôùi nhöõng lôùp moûng boät (Hình 11.3): keát, caùt keát vaø caùc lôùp than, ñoâi choã coù Ñôn nghieâng bình oån Taây Baéc bao caùc lôùp ñaù carbonat maøu traéng, cöùng chaéc. goàm dieän tích caùc loâ A, phaàn phía Ñoâng loâ Traàm tích Miocen bao goàm chuû yeáu laø seùt 50. Ñôn nghieâng bình oån ñöôïc giôùi haïn bôûi keát xaùm xanh, xaùm saùng xen keõ caùc lôùp haøng loaït caùc ñöùt gaõy thuaän theo daïng baäc caùt keát haït mòn xen keû ít than. Traàm tích Pliocen phaân boá roäng khaép trong beå vaø coù thang coù höôùng BTB - NÑN. ÔÛ ñaây caùc neáp chieàu daøy töông ñoái oån ñònh, phuû baát chænh uoán ñöôïc hình thaønh do caùc hoaït ñoäng xoaén hôïp theo kieåu keà aùp, töïa ñaùy, caét cuït treân lieân quan ñeán chuyeån ñoäng beà maët ñöùt gaõy traàm tích Miocen, coù thaønh phaàn thaïch hoïc caêng giaõn chính. ÔÛ khu vöïc naøy, ñaëc bieät laø goàm seùt, boät xaùm, xaùm xanh meàm deûo xen loâ A, toàn taïi caùc khoái naâng coå. Ñoù laø heä quaû 362
  6. Chöông 11. Beå traàm tích Malay - Thoå Chu vaø taøi nguyeân daàu khí Hình 11.3. Sô ñoà caùc yeáu toá caáu truùc moùng Ñeä Tam beå Malay-Thoå Chu. (Theo taøi lieäu cuûa Fina Exp.Minh Haûi,1992; Phuøng Só Taøi,2001) cuûa quaù trình san baèng vaø baøo moøn vôùi möùc traàm tích Kainozoi ñaït töø 6 ñeán 7 km. Phaàn phía Taây, khoái naâng moùng tieáp giaùp vôùi ñòa ñoä khaùc nhau, coù tính cuïc boä caùc traàm tích haøo phía Taây. Khoái naâng naøy ñöôïc hình vaø moùng keát tinh tröôùc Ñeä Tam. thaønh do quaù trình boùc moøn, phaân dò caùc Ñôn nghieâng phaân dò Ñoâng Baéc laø thaønh taïo tröôùc Ñeä Tam coù goùc caém lôùn. Beå daûi keùo daøi töø loâ 51 ñeán loâ 46, giaùp vôùi Malay - Thoå Chu tieáp tuïc phaùt trieån ôû phaàn vuøng choàng laán giöõa Vieät Nam - Thaùi Lan phía Taây, do moùng suït baäc veà phía Taây. - Malaysia vaø Vieät Nam - Malaysia; ôû ñaây Taát caû caùc ñôn vò caáu truùc trình baøy ôû ñôn nghieâng phaân dò Ñoâng Baéc ñöôïc thay treân cuõng ñöôïc theå hieän roõ neùt treân bình ñoà theá bôùi caùc rift vaø ñôn nghieâng caùch bieät. caáu taïo caùc taàng Moùng Ñeä Tam, Oligocen Caùc ñöùt gaõy höôùng TB - ÑN coù lieân quan vaø Miocen (Hình11.4; 11.5; 11.6). ñeán pha taùch giaõn chính Oligocen cuûa beå vaø 3.2.2. Ñaëc ñieåm ñöùt gaõy caùc ñöùt gaõy höôùng Ñ - T coù lieân quan ñeán caùc hoaït ñoäng yeáu daàn cuûa moùng trong thôøi Heä thoáng ñöùt gaõy cuûa beå Malay - Thoå kyø neùn eùp vaøo cuoái Creta muoän. Nhöõng ñöùt Chu hình thaønh vaø chòu söï chi phoái cuûa caùc gaõy naøy ñöôïc taùi hoaït ñoäng trong thôøi kyø heä thoáng ñöùt gaõy tröôït baèng khu vöïc chính caêng giaõn noäi löïc vaø taùch giaõn Oligocen. coù höôùng taây baéc - ñoâng nam laø: Ñôùi phaân dò ñòa haøo - ñòa luyõ BTB – Heä thoáng ñöùt gaõy Hinge. • NÑN: Taïi ñaây ñòa luõy höôùng BTB - NÑN Heä thoáng ñöùt gaõy Three Pagoda. • ñöôïc keïp giöõa hai ñòa haøo vôùi chieàu daøy Caùc ñôùi phaù huyû chính höôùng baéc – nam • 363
  7. Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam Hình 11.4. Bình ñoà caáu taïo taàng moùng Ñeä Tam Hình 11.5.Bình ñoà ñaúng saâu noùc Oligocen (Theo taøi lieäu cuûa Phuøng Só Taøi,2001) (Theo taøi lieäu cuûa Phuøng Só Taøi,2001) Hình 11.6. Bình ñoà ñaúng saâu noùc Miocen (Theo taøi lieäu cuûa Phuøng Só Taøi,2001) ñöôïc xaùc ñònh bôûi caùc heä ñöùt gaõy: theo phöông aù vó tuyeán. Chính caùc heä thoáng Heä thoáng ñöùt gaõy Bergading-Kapal. ñöùt gaõy naøy ñaõ taïo neân kieåu caáu truùc suït • Heä thoáng ñöùt gaõy Dulang baäc nghieâng veà phía trung taâm beå vaø hình • Heä thoáng ñöùt gaõy Laba-Mesah thaønh caùc ñòa haøo vaø baùn ñòa haøo xen keõ • Veà phía rìa Baéc cuûa beå, heä thoáng ñöùt gaõy nhau. Dulang vaø Laba-Mesah chuyeån sang höôùng Caùc ñöùt gaõy phöông B - N laø ñöùt gaõy taây baéc - ñoâng nam vaø taïo neân moät loaït caùc thuaän, xuyeân caét töø moùng vôùi bieân doä dòch truõng heïp kieåu keùo toaùc (Hình 11.7). chuyeån töø vaøi chuïc meùt ñeán haøng nghìn ÔÛ khu vöïc TLÑTN heä thoáng ñöùt gaõy meùt. Chuùng hoaït ñoäng vaø phaùt trieån ñeán chuû yeáu laø ñöùt gaõy thuaän coù phöông B - N, cuoái thôøi kyø Miocen, thaäm chí coù ñöùt gaõy TB - ÑN. Ngoaøi ra coøn coù moät soá ñöùt gaõy hoaït ñoäng ñeán taän Pliocen. Hoaït ñoäng 364
  8. Chöông 11. Beå traàm tích Malay - Thoå Chu vaø taøi nguyeân daàu khí Hình 11.7. Caùc heä thoáng ñöùt gaõy chính cuûa beå Malay-Thoå Chu (Theo taøi lieäu cuûa Fina Exp. Minh Haûi, 1992; Phuøng Só Taøi, 2001) cuûa heä thoáng ñöùt gaõy B - N laøm cho ñôn chaát chung cuûa caùc beå traàm tích khu vöïc nghieâng coù söï suït baäc veà phía Taây vaø hình Ñoâng Nam AÙ vaø Vieät Nam, coù theå ñöôïc thaønh moät loaït neáp loài, loõm xen keõ nhau chia thaønh caùc giai ñoaïn chính: theo phöông ñöùt gaõy. Giai ñoaïn taïo rift Eocen (?) - Oligocen. Caùc ñöùt gaõy coù phöông aù vó tuyeán vaø aù Hoaït ñoäng kieán taïo chuû yeáu taùc ñoäng kinh tuyeán ñöôïc phaùt hieän chuû yeáu ôû caùc loâ maïnh meõ ñeán khu vöïc nghieân cöùu laø quaù 45, 46, 51. Caùc ñöùt gaõy treân dieän tích caùc loâ trình taùch giaõn noäi luïc (Intra-Cratonic rifting 45 – 51 hoaït ñoäng maïnh meõ töø moùng cho [21]) hay coøn goïi laø giai ñoaïn ñoàng taïo rift ñeán heát thôøi kyø Miocen, moät soá thaäm chí taïo neân caùc boàn traàm tích Ñeä Tam chuû yeáu phaùt trieån ñeán taän Pliocen. ôû beå Malay - Thoå Chu vaø truõng Pattani. 3.3. Lòch söû phaùt trieån ñòa chaát Quaù trình taùch giaõn Eocen (?) - Oligocen xaûy ra doïc theo ñôùi caáu truùc Trias coå, daãn Lòch söû ñòa chaát Ñeä Tam beå Malay - Thoå Chu naèm trong tieán trình phaùt trieån ñòa ñeán vieäc hình thaønh haøng loaït caùc ñöùt gaõy 365
  9. Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam Hình 11.8. Sô ñoà lòch söû phaùt trieån ñòa chaát beå Malay-Thoå Chu (Theo taøi lieäu cuûa Fina Exp. Minh Haûi, 1992; Phuøng Só Taøi, 2001) thuaän coù höôùng B - N ôû phaàn Baéc vònh Thaùi hình coå thaønh caùc ñôùi naâng haï khoâng ñeàu Lan vaø ñöùt gaõy coù höôõng TB - ÑN ôû beå cuûa moùng tröôùc Kainozoi taïo ra moät hình Malay - Thoå Chu. Ban ñaàu quaù trình traàm thaùi kieán truùc heát söùc phöùc taïp (Hình 11.8). tích bò ngaên caùch bôûi caùc baùn graben (half Vaøo cuoái Oligocen do chuyeån ñoäng naâng graben), sau ñoù traàm tích laø caùc thaønh taïo leân, quaù trình traàm tích bò giaùn ñoaïn vaø boùc luïc nguyeân coù töôùng luïc ñòa - ñaàm hoà, tam moøn. Söï kieän naøy ñöôïc ñaùnh daáu bôûi baát giaùc chaâu vaø bieån ven bôø laáp ñaày caùc beå chænh hôïp cuoái Oligocen ñaàu Miocen sôùm. phuï môû roäng, bao goàm chuû yeáu laø caùt seùt, Giai ñoaïn sau taïo rift Miocen - Ñeä Töù caùc taäp boài tích (fluviolacustrine), traàm tích Miocen sôùm baét ñaàu baèng pha luùn chìm, doøng xoaùy (braided streams); traàm tích coå oaèn voõng - bieån tieán, ñaây chính laø giai ñoaïn nhaát laø Oligocen. Do caùc ñöùt gaõy phaùt trieån ñaëc tröng cho pha chuyeån tieáp töø ñoàng taïo töø moùng tröôùc Kainozoi, neân caùc thaønh taïo Oligocen thöôøng bò phaân dò, chia caét maët ñòa rift ñeán sau taïo rift [21,22]. 366
  10. Chöông 11. Beå traàm tích Malay - Thoå Chu vaø taøi nguyeân daàu khí Vaøo Miocen giöõa tieáp tuïc thôøi kyø luùn chöông 6 cuûa saùch naøy. Noäi dung cô baûn veà ñòa taàng coù theå toùm taét nhö trong baûng chìm cuûa beå maø nguyeân nhaân chuû yeáu laø 11.1. do co ruùt nhieät cuûa thaïch quyeån. Hoaït ñoäng PALEOGEN giao thoa kieán taïo do söï thay ñoåi höôùng huùt Oligocen chìm cuûa maûng AÁn Ñoä theo höôùng ÑB vaø Heä taàng Kim Long (E3 kl) chuyeån ñoäng cuûa maûng UÙc leân phía Baéc vaøo Heä taàng Kim Long phuû baát chænh hôïp cuoái Miocen giöõa - ñaàu Miocen muoän coù leân moùng Tröôùc Ñeä Tam coù tuoåi vaø thaønh theå laø nguyeân nhaân cuûa chuyeån ñoäng naâng phaàn khaùc nhau. Caùc traàm tích cuûa heä taàng leân vaø daãn tôùi vieäc hình thaønh baát chænh hôïp naøy thöôøng phaân boá chuû yeáu trong caùc ñòa Miocen giöõa. Treân cô sôû keát quaû ñònh tuoåi haøo vaø söôøn cuûa caùc caáu taïo vaø ñöôïc phaân cuûa taäp basalt lieân quan tôùi baát chænh hôïp caùch bôûi caùc ñöùt gaõy coù höôùng ÑB - TN vaø chính ôû beå Phisanulok, tuoåi cuûa baát chænh BN vôùi chieàu daøy thay ñoåi töø 500 - 1.000 hôïp treân laø 10. 4 trieäu/naêm (Legendre vaø m. nnk,1988). Maët caét cuûa heä taàng goàm chuû yeáu laø seùt Thôøi kyø töø cuoái Miocen muoän ñeán hieän keát xen keõ vôùi nhöõng lôùp moûng boät keát, caùt taïi laø pha cuoái cuøng cuûa tieán trình phaùt trieån keát vaø caùc lôùp than, ñoâi choã coù caùc lôùp ñaù beå, ñoù laø söï tieáp tuïc cuûa giai ñoaïn sau taïo carbonat maøu traéng, raén chaéc daïng vi haït. rift. Taïi moät soá khu vöïc naâng cao (Loâ 51, 46) Vaøo Pliocen - Ñeä Töù, quaù trình suït luùn trong phaàn döôùi cuûa laùt caét tyû leä caùt keát vôùi chaäm daàn vaø oån ñònh, bieån tieán roäng khaép, kích thöôùc haït taêng nhieàu so vôùi caùc khu maïnh meõ, coøn beå, caùc ñòa haøo vaø caùc phuï vöïc khaùc. Phaàn lôùn traàm tích cuûa heä taàng beå laân caän trong cuøng vònh Thaùi Lan ñöôïc ñöôïc thaønh taïo trong ñieàu kieän moâi tröôøng lieân thoâng vôùi nhau. Lôùp phuû traàm tích haàu ñoàng baèng chaâu thoå ñeán hoà ñaàm laày vaø ôû nhö naèm ngang, khoâng bò taùc ñoäng lôùn bôûi phaàn treân cuûa maët caét coù chòu aûnh höôûng caùc hoaït ñoäng ñöùt gaõy hay neáp uoán vaø taïo cuûa caùc yeáu toá bieån. Seùt keát maøu xaùm, xaùm neân hình thaùi caáu truùc hieän taïi cuûa khu vöïc luïc, xaùm ñen, xaùm naâu hoaëc naâu toái gaén keát naøy [4]. trung bình ñeán toát, phaân lôùp daøy ñeán daïng 4. Ñòa taàng vaø moâi tröôøng traàm tích khoái, nhieàu nôi coù chöùa voâi, pyrit, vaät chaát höõu cô chöùa than hoaëc xen keõ caùc lôùp than 4.1. Ñòa taàng traàm tích maøu ñen ñeán naâu ñen. Thaønh phaàn khoaùng Ñòa taàng traàm tích Ñeä Tam (Hình 11.9) vaät seùt chuû yeáu laø kaolinit vaø hydromica ñaõ ñöôïc nhieàu taùc giaû/cô quan nghieân cöùu cuøng moät löôïng nhoû clorit. Taäp ñaù seùt giaøu (Fina 1992-1999, Ñoã Baït, Phan Huy Quynh vaät chaát höõu cô coù chöùa than ñöôïc xem nhö vaø n. n. k. 1992-2001. . . ), song coâng trình laø taàng sinh daàu vaø ñoâi choã noù cuõng ñoùng nghieân cöùu gaàn ñaây cuûa Vieän Daàu Khí Vieät vai troø laø caùc taàng chaén mang tính chaát ñòa Nam [4] ñaõ toång hôïp coù heä thoáng Ñòa taàng phöông. Ñeä Tam cuûa khu vöïc naøy. Chi tieát veà ñòa Caùt keát chuû yeáu haït nhoû ñeán trung bình, taàng beå Malay - Thoå Chu coù theå xem ôû ñoâi khi haït thoâ hoaëc saïn keát maøu xaùm nhaït 367
  11. §Ö TAM Tr­íc PALEOGEN NEOGEN §Ö Tam ia Oligocen Miocen Pliocen BiÓn §«ng ? Pleistocen- Q T uæ ®Þ chÊt N2 B® Kim Long E3 Ngäc HiÓn N11 §Çm D¬i N12 Minh H¶i N13 §¸ biÕn chÊt Quarzit,sÐt SÐt kÕt x¸m n©u,-c¸t kÕt-bét SÐt kÕt x¸m xanh,n©u,c¸t kÕt bét SÐt kÕt x¸m s¸ng,c¸t bét SÐt kÕt kÕt biÕn kÕt n©u,phít tÝm-C¸t kÕt-§¸ kÕt, than phÇn d­íi sÐt d¹ng §Þa tÇng xen kÏ c¸c vØa than máng C¸t kÕt chÊt, bét phiÕn sÐt n©u x¸m-Than khèi kÕt biÕn chÊt BÒ dÇy Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam 50- 500 500- 900- 390- 150- 1000 1500 1200 1000 (mÐt) DÇu/KhÝ ° °•° • • ° • •° ° toát, gaén keát bôûi xi maêng giaøu carbonat (goàm vuïn thay ñoåi töø keùm ñeán trung bình toát hoaëc baùn troøn caïnh, ñoä löïa choïn maøi troøn cuûa haït ñeán xaùm naâu. Haït vuïn baùn goùc caïnh ñeán §ång b»ng, BiÓn n«ng, §ång b»ng §ång b»ng tÝ §Çm hå ch©u thæ ®ång b»ng ven biÓn 368 ch M «i ven biÓn BiÓn thÒm trÇm tr- êng biÓn n«ng ch©u thæ BiÓn më Ammonia Trochamina N9-N13 N16-N18 N19- (N2-N4)* (N6-N8)* N8 (N9-14)* (N16-N19)* N21 F oram (N9-14)* NN4 (NN2- NN6-NN9 NN10-NN11 NN12-NN15 no Nan- Baûng 11.1. Ñaëc ñieåm ñòa taàng beå Malay-Thoå Chu NN4)* § í i cæsinh F.Levipoli F.Meridionalis F.Trilobata Echiperispo F.Meridionalis Stenoclaena F.Meridionalis Dacrydium Magnastriatites ri -tes F.Levipoli B T PH Anthoceris-porites Magnast (Theo soá lieäu cuûa Fina Exp. Minh Hai, 1992; Ñoã Baït vaø Phuøng Só Taøi, 2001) VPI m ML-TC5 ML-TC4 ML-TC3 ML-TC2 ML-TC1 FINA T7 T6 T5 T4 T3 T2 T1 SHB a VPI I J F L B E K D A H ESSO M T Ëp ®Þ chÊn phaàn chính laø thaïch anh (trong moät soá gieáng caùt keát ôû ñoä saâu > 3.300 m. Caùt keát coù thaønh maêng thaïch anh khaù phaùt trieån trong caùc ñaù caû dolomit vaø calcit), seùt vaø thaïch anh. Xi
  12. Chöông 11. Beå traàm tích Malay - Thoå Chu vaø taøi nguyeân daàu khí Hình 11.9. Coät ñòa taàng toång hôïp beå Malay-Thoå Chu (Toång hôïp theo LML, 1998; Petronas, 1999; Gilmont, 2001 vaø Truongson JOC, 2003) 369
  13. Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam khaû naêng chaén ñöôïc caùc væa daàu khí maø ñaõ khoan ôû loâ B, 48/95 vaø loâ 52). ÔÛ phaàn döôùi phaùt hieän ñöôïc trong moät soá gieáng khoan cuûa heä taàng xuaát hieän caùc lôùp caùt keát thaïch (B-KL, 46-PT v.v... ). Ngoaøi ra, ñaù seùt cuûa anh töông ñoái saïch vaø ñôn khoaùng vôùi tyû leä heä taàng thöôøng khaù giaøu vaät chaát höõu cô thaïch anh ñoâi khi vöôït quaù 80%), felspat (VCHC) neân ñaõ ñöôïc xaùc ñònh laø moät taàng vaø maûnh ñaù (nhieàu maûnh ñaù phun traøo, coù khaû naêng sinh, chuû yeáu laø sinh khí vaø bieán chaát vaø carbonat). Phaân loaïi ñaù caùt keát condensat. chuû yeáu thuoäc loaïi litharenit vaø litharenit Caùt keát maàu xaùm nhaït ñeán xaùm luïc felspat, ít lithic arkos hoaëc sublitharenit. Ñaù hoaëc xaùm naâu, phaàn nhieàu haït nhoû ñeán bò bieán ñoåi thöù sinh töø giai ñoaïn catagen trung, hieám khi haït thoâ hoaëc saïn keát. Haït sôùm (cho caùc ñaù naèm ôû ñoä saâu
  14. Chöông 11. Beå traàm tích Malay - Thoå Chu vaø taøi nguyeân daàu khí maøu xaùm traéng ñeán naâu vaøng. xaùm traéng, xaùm phôùt naâu gaén keát yeáu hoaëc Seùt keát maøu xaùm saùng, xaùm oliu, xaùm coøn bôû rôøi, phaàn lôùn laø caùt keát haït nhoû ñoâi xanh tôùi xaùm naâu gaén keát yeáu. Ñaù phaân lôùp choã haït trung ñeán thoâ, baùn goùc caïnh ñeán daøy hoaëc daïng khoái. Thaønh phaàn chính laø baùn troøn caïnh, ñoä löïa choïn trung bình ñeán kaolinit vaø hydromica cuøng moät löôïng ñaùng toát. Traàm tích thöôøng chöùa phong phuù hoaù keå hoãn hôïp hydromica/ montmorilonit. Caùc ñaù bieån (ñaëc bieät laø Foraminifera), ñoâi khi taäp ñaù seùt daøy naøy laø moät taàng chaén coù chaát coù chöùa glauconit. Caùc lôùp moûng dolomit löôïng toát, chaén ñöôïc caùc væa chöùa daàu khí vaø ñaù voâi vi haït ñoâi khi cuõng coù maët. Seùt cuûa heä taàng Ngoïc Hieån ñaõ ñöôïc phaùt hieän chöùa than vaø caùc væa than naâu thöôøng xuaát trong khaù nhieàu gieáng khoan trong vuøng. hieän chuû yeáu ôû phaàn döôùi cuûa maët caét. Tyû Caùt keát maøu xaùm nhaït ñeán xaùm traéng, leä caùt/seùt thaáp, caùt thöôøng coù xu theá haït thoâ xaùm phôùt naâu gaén keát yeáu ñeán trung bình höôùng leân treân. Traàm tích cuûa heä taàng naøy vôùi ñoä roãng vaø ñoä thaám phaàn nhieàu thuoäc ñöôïc thaønh taïo trong moâi tröôøng bieån noâng loaïi toát ñeán raát toát. Caùt keát chuû yeáu thuoäc chòu nhieàu aûnh höôûng cuûa nguoàn luïc ñòa. loaïi litharenit vaø litharenit felspat vôùi thaønh Trong traàm tích cuûa heä taàng ñaõ phaùt phaàn khoâng phaân bieät nhieàu so vôùi caùc taàng hieän thaáy caùc hoaù thaïch baøo töû phaán hoa, caùt keát cuûa caùc heä taàng naèm döôùi. Tyû leä Foraminifera vaø Nannoplankton thuoäc caùc caùt/seùt thöôøng trung bình ñeán cao. Caùt coù ñôùi N16-N18, NN10-NN11, xaùc ñònh tuoåi xu theá thoâ daàn leân phía treân laø chuû yeáu. Miocen muoän cho traàm tích heä taàng Minh Ñaù cuûa heä taàng môùi bò bieán ñoåi thöù sinh Haûi. Heä taàng phuû khoâng chænh hôïp leân heä ôû möùc ñoä catagen sôùm vôùi ñaëc tính seùt keát taàng Ñaàm Dôi. vaø caùt keát gaén keát yeáu vôùi xi maêng seùt hoaëc Pliocen Ñeä Töù Heä taàng Bieån Ñoâng (N2 - Q bñ) gaén keát trung bình vôùi xi maêng carbonat. Traàm tích phaùt trieån trong toaøn khu vöïc Traàm tích cuûa heä taàng ñöôïc ñaëc tröng vôùi beà daøy thay ñoåi 300 - 1.200 m. bôûi seùt, boät maøu xaùm, xaùm xanh meàm deûo Tuoåi cuûa caùc traàm tích thuoäc heä taàng xen caùc lôùp caùt bôû rôøi, chuû yeáu haït nhoû, ñoâi ñöôïc xaùc ñònh baèng taäp hôïp coå sinh thuoäc choã haït trung, thoâ baùn goùc caïnh, baùn troøn phöùc heä N9, N12, NN7 vaø NN9. caïnh, choïn loïc toát chöùa nhieàu hoaù ñaù ñoäng Heä taàng Ñaàm Dôi ñöôïc hình thaønh trong vaät bieån thuoäc caùc ñôùi N19-N21 vaø N12- moâi tröôøng tam giaùc chaâu chòu nhieàu aûnh N15. Chuùng phuû baát chænh hôïp treân traàm höôûng cuûa bieån noâng ven bôø. tích heä taàng Minh Haûi. Miocen treân Traàm tích heä taàng Bieån Ñoâng phaân boá Heä taàng Minh Haûi (N13 mh) roäng khaép trong beå vaø coù chieàu daøy töông Traàm tích cuûa heä taàng Minh Haûi goàm ñoái oån ñònh 400 - 600 m. nhieàu seùt/seùt keát xaùm saùng, xaùm oliu, xaùm 4.2. Moâi tröôøng traàm tích xanh tôùi xaùm naâu, meàm, bôû xen keõ moät tyû Töôùng moâi tröôøng traàm tích Oligocen leä ít hôn caùc lôùp boät/boät keát vaø caùt/caùt keát (caùt gaëp nhieàu trong caùc khoan 51-MH-1X, Caùc traàm tích Oligocen phaùt trieån khoâng 46-DD-1X). Caùt keát maøu xaùm nhaït ñeán roäng raõi ôû khu vöïc naøy (Hình 11.10), nguoàn 371
  15. Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam cung caáp vaät lieäu chuû yeáu töø caùc khoái moùng Khaùc vôùi traàm tích Miocen döôùi, caùc nhoâ cao, moät phaàn coù theå töø soâng Mekong thaønh taïo Miocen giöõa (heä taàng Ñaàm Dôi) coå (?). Caùc thaønh taïo tam giaùc chaâu ñöôïc phaân boá roäng raõi trong beå, ngoaøi nhöõng hình thaønh ngay töø giai ñoaïn naøy, caùc noùn traàm tích luïc nguyeân, ñoâi nôi coøn coù nhöõng boài tích vaø caùc doi caùt coù xen laãn boät keát, lôùp moûng dolomit hoaëc ñaù voâi vi haït chöùa seùt keát ôû phaàn ñoàng baèng chaâu thoå khoâng maûnh ñaù luïc nguyeân maøu xaùm traéng ñeán ngaäp nöôùc (upper delta plain). vaøng (46-NH, 46-KM). Caùc traàm tích Traàm tích ñaàm hoà phaân boá ôû caùc loâ 46, Miocen giöõa ñöôïc thaønh taïo chuû yeáu trong moät phaàn loâ 51, phaàn lôùn loâ A, loâ B. Moät ñieàu kieän moâi tröôøng tam giaùc chaâu ngaäp ít caùc traàm tích loøng soâng doïc theo caùc loâ nöôùc ven bôø bieån chòu aûnh höôûng raát maïnh 51, A, B. caùc thaønh taïo naøy laø taàng chöùa toát hoaëc xen keõ nhieàu giai ñoaïn bieån noâng ven nhaát trong traàm tích Oligocen. bôø. Caùc lôùp boät keát, seùt vaø caùt keát haït mòn Caùc traàm tích Miocen treân phaân boá roäng döôùi daïng quaït soâng (fluvial fan) ngaäp nöôùc raõi goàm seùt, seùt keát xen keõ (vôùi moät tyû leä (lower delta) chæ phaân boá chuû yeáu ôû loâ A, ít hôn) caùc lôùp boät - boät keát vaø caùt - caùt keát B vaø moät daûi heïp loâ 46, 51. Caùc thaønh taïo ñöôïc thaønh taïo trong moâi tröôøng bieån noâng naøy chæ coù khaû naêng chöùa trung bình. Caùc chòu aûnh höôûng cuûa nguoàn luïc ñòa. taäp seùt ñoùng vai troø taàng sinh laø chính. Caùc 5. Caùc tích tuï Hydrocarbon lôùp seùt, macnô, boät keát vaø ít caùt keát haït mòn, xen trong ñoù coù caùc lôùp ñaù voâi chöùa nhieàu 5.1. Ñaëc ñieåm caùc loaïi daàu foraminifera (gieáng khoan 50-CM-1X, 46- Keát quaû phaân tích caùc maãu daàu thu nhaän NC-1X) ñaõ chæ ra moâi tröôøng ñaàm laày ven ñöôïc töø caùc gieáng khoan ôû beå Malay - Thoå bieån ñieån hình. Caùc thaønh taïo naøy phaân boá Chu cho thaáy coù theå chia ra 3 nhoùm daàu heïp ôû caùc loâ 50, 51 vaø moät phaàn loâ 46. töông öùng vôùi caùc ñaëc tröng ñòa hoùa cuûa Töôùng moâi tröôøng traàm tích Miocen chuùng bao goàm: nhoùm daàu nguoàn goác luïc Traàm tích Miocen ñöôïc thaønh taïo trong ñòa, nhoùm daàu nguoàn goác ñaàm hoà, vaø nhoùm giai ñoaïn sau rift. Vaøo Miocen sôùm baét ñaàu daàu hoãn hôïp. Trong ñoù nhoùm daàu nguoàn bieån tieán roäng khaép, ñoàng thôøi traàm tích goác luïc ñòa thuôøng xuaát hieän trong caùc ñaù mang tính tam giaùc chaâu ñieån hình, dieän chöùa thuoäc nhoùm E tôùi H vaø chuû yeáu phaân phaân boá cuûa caùc traàm tích naøy (heä taàng boà ôû phaàn trung taâm beå. Ngoïc Hieån) cuõng roäng hôn so vôùi thôøi kyø ÔÛ phaàn theàm luïc ñòa Vieät Nam thuoäc Oligocen chæ boù heïp trong caùc hoá suït. Caùc beå Malay - Thoå Chu chöa gaëp nhoùm naøy, kieåu traàm tích boài tích, luõ tích, keânh caùt, neân döôùi ñaây chæ neâu ñaëc ñieåm nhoùm daàu caùc taäp than ñöôïc thaønh taïo trong ñieàu kieän nguoàn goác ñaàm hoà vaø nhoùm hoãn hôïp. ñoàng baèng chaâu thoå, ñaàm laày, phaân boá theo Nhoùm daàu nguoàn goác ñaàm hoà moät daûi suoát töø loâ 49, 50, 51, moät phaàn loâ Nhoùm daàu naøy xuaát hieän trong caùc taàng B vaø loâ 46. Caùc ñaù naøy phaân lôùp daøy, dieän chöùa L, K, J thaäm chí caû trong taäp I vaø phaân phaân boá roäng vaø laø taàng chöùa saûn phaåm toát ôû khu vöïc nghieân cöùu. boá trong caùc vuøng Nam, rìa Ñoâng vaø rìa 372
  16. Chöông 11. Beå traàm tích Malay - Thoå Chu vaø taøi nguyeân daàu khí Hình 11.10. Sô ñoà moâi tröôøng traàm tích vaø phaân boá ñaù chöùa beå Malay-Thoå Chu bicadinan vaø oleanan raát hieám hoaëc vaéng Taây beå Malay - Thoå Chu. Ñaây laø khu vöïc maët. Giöõa C27 vaø C29 steran nhìn chung coù coù caùc taàng sinh naèm trong cöûa soå taïo daàu, söï caân baèng, trong khi ñoù C4-methyl steran caùc khu vöïc khaùc haàu heát ñaõ quaù ngöôõng khaù phoå bieán nhöng haøm löôïng khoâng cao. hoaëc chöa tröôûng thaønh (Hình 11.11). Ñaëc Thaønh phaàn tricyclic terpan gaàn nhö vaéng tröng cuûa daàu nhoùm naøy laø tæ troïng daàu bieán maët hoaëc coù haøm löôïng khoâng ñaùng keå. ñoåi trong daûi raát roäng coøn caùc ñaëc tröng ñòa Caùc ñaëc tröng ñòa hoùa treân cuûa daàu taäp J hoùa nhìn chung ít bieán ñoåi. Daàu bieán ñoåi vaø K cuøng vôùi söï lieân keát raát roõ cuûa caùc daáu töø daïng daàu coù haøm löôïng parafin cao (khu veát sinh hoïc vôùi ñaù sinh taäp K cho thaáy daàu vöïc moû Bunga Kekwa) cho tôùi condensat nhoùm naøy coù chung nguoàn goác vaø coù theå tin (moû Parma). Söï thay ñoåi naøy coù theå do raèng taàng sinh seùt ñaàm hoà K phaân boá roäng möùc tröôûng thaønh caùc taàng sinh daàu khaùc raõi vaø laø moät taàng sinh raát coù hieäu quaû. Daàu nhau vaø cuõng coù theå laø do caùc bieán ñoåi (nhö khí sinh ra töø taàng naøy coù maët trong caùc væa cracking) sau quaù trình tích tuï daàu khí. Ñöôïc chöùa taäp I vaø K cuõng nhö caùc taäp chöùa naèm hình thaønh töø cuøng taàng sinh neân caùc daàu coù cao hôn. ñaëc ñieåm ñòa hoùa gaàn töông töï nhau nhö coù Nhoùm daàu nguoàn goác hoãn hôïp tæ soá Pr/Ph thaáp (2,0 - 3,0) vaø tæ soá Pr/nC17 khoâng cao (0,3 - 0,5). Ñaây laø ñaëc tröng cuûa Trong moät soá khu vöïc nhö PM3-CAA, moâi tröôøng traàm tích khoâng bò oxy hoùa. Phaân thaønh phaàn daàu cuûa caùc taäp H, I, J vaø K boá daáu veát sinh hoïc ñöôïc ñaëc tröng bôûi Tm/ raát bieán ñoåi veà tæ troïng vaø thaønh phaàn phaân Ts thaáp, C29Ts vaø diahopan coù chaát löôïng töû. Daàu bieán ñoåi töø condensat (ñoä API cao) cao. Caùc chæ thò cuûa thöïc vaät baäc cao nhö tôùi daàu coù haøm löôïng parafin trung bình. Söï 373
  17. Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam khí lôùn cuõng ñaõ ñöôïc phaùt hieän nhö Jerneh, Lawit, Duyong, Gajah, Suriya, Seligi, Bong Kot, Tonkoon, Pilong, v.v.... ÔÛ caùc loâ thuoäc theàm luïc ñòa Vieät Nam, caùc væa khí ñöôïc phaùt hieän haàu nhö trong toaøn boä laùt caét töø taäp E, F, H, I, J tôùi K. Töø phía Nam leân tôùi phía Baéc beå caùc væa khí coù xu theá naèm trong caùc ñòa taàng treû vaø noâng hôn. Caùc soá lieäu ñòa hoùa cho thaáy khí thieân nhieân ôû beå Malay - Thoå Chu coù nguoàn goác caû töø sinh vaät (biogenic) vaø do nhieät Hình 11.11. Ñaëc tröng biomarker ñieån hình cuûa daàu ñaàm hoà vaø luïc ñòa (theo Petronas, 1999) (thermogenic) (Curry, 1992; Waples vaø nnk. 1995; McCaffrey vaø nnk., 1998, bieán ñoåi naøy coù theå xuaát hieän töø caùc vuøng Petronas, 1999). Do tính linh ñoäng cao neân khaùc nhau cuûa moû, thaäm chí trong cuøng moät haàu heát khí phaùt hieän taïi caùc moû ñeàu laø khí gieáng khoan. Caùc ñaëc tröng ñòa hoùa cho hoãn hôïp. Khí sinh vaät vôùi thaønh phaàn chuû thaáy daàu coù nguoàn goác luïc ñòa, theå hieän ôû yeáu laø metan hình thaønh do vi khuaån phaân soá löôïng raát lôùn caùc daáu veát (maker) thöïc huûy vaät chaát höõu cô taàng noâng ôû nhieät ñoä vaät baäc cao nhö oleanan vaø bicadinan, cho döôùi 75oC, chuùng khoâng ñoùng vai troø quan tôùi nguoàn goác ñaàm hoà theå hieän bôûi vaéng troïng veà maët tröõ löôïng. maët hoaëc coù ít caùc vaät lieäu thöïc vaät baäc cao Caùc khí hydrocarbon do nhieät hình vaø soá löôïng töông ñoái lôùn C27 steran. Nhö thaønh ôû nhieät ñoä cao hôn töø caùc vaät chaát vaäy, coù theå noùi raèng caùc taàng sinh coù nguoàn höõu cô hoaëc phaân ñoaïn daàu moû coù töø tröôùc. goác khaùc nhau naèm gaàn hoaëc xen keõ nhau Caùc nghieân cöùu cho thaáy caùc khí sinh ra töø ñaõ hình thaønh daàu hoãn hôïp. Maët khaùc cuõng caùc vaät chaát höõu cô tröôûng thaønh vôùi heä soá coù theå daàu coù nguoàn goác ñaàm hoà töø döôùi phaûn xaï vitrinit bieán ñoåi töø 0,7% tôùi hôn saâu ñaõ dòch chuyeån thaúng ñöùng theo caùc heä 2,0%. Theo caùc nghieân cöùu ñòa hoùa khí thoáng ñöùt gaõy vaø hoøa troän vôùi daàu nguoàn hydrocarbon beå Malay - Thoà Chu coù theå goác luïc ñòa sinh ra taïi choã. ñöôïc chia laøm 2 nhoùm khí hydrocarbon theo 5.2. Ñaëc ñieåm caùc loaïi khí töï nhieân thaønh phaàn, ñaëc ñieåm ñoàng vò phoùng xaï vaø nhoùm khí khoâng hydrocarbon. Ngoaøi caùc moû daàu, beå Malay - Thoå Chu Nhoùm khí khoâ coøn coù raát nhieàu caùc moû khí lôùn nhoû ñaõ vaø ñang khai thaùc cuõng nhö seõ ñöôïc phaùt trieån Nhoùm khí naøy phaân boá chuû yeáu taïi khu trong töông lai. vöïc trung taâm beå (Hình 11.12), chuû yeáu Trong vuøng theàm luïc ñòa Vieät Nam moät trong caùc taàng chöùa H vaø treû hôn. Chuùng loaït caùc moû khí coù tröõ löôïng ñaùng keå ñaõ ñöôïc coù giaù trò ñoàng vò phoùng xaï cuûa metan vaø phaùt hieän nhö Kim Long, AÙc Quyû, Caù Voi etan khaù lôùn (Hình 11.13) ñaëc tröng cho vaø caùc moû ôû khu vöïc PM3-CAA. Khu vöïc khí coù möùc ñoä tröôûng thaønh cao. Ñaëc tröng thuoäc Malaysia vaø Thaùi Lan moät loaït moû naøy cuõng theå hieän daáu veát cuûa than, chöùng 374
  18. Chöông 11. Beå traàm tích Malay - Thoå Chu vaø taøi nguyeân daàu khí toû khí nhoùm naøy ñöôïc sinh ra töø söï phaù vôõ kerogen than naèm ôû nhieät ñoä raát cao. Ngoaøi ra, caùc khí coøn ñöôïc hình thaønh do quaù trình phaân ñoaïn caùc saûn phaåm daàu hình thaønh tröôùc ñoù, caùc khí naøy sau ñoù dòch chuyeån thaüng ñöùng theo caùc heä thoáng ñöùt gaõy leân caùc taàng chöùa naèm noâng hôn. Nhìn chung caùc khí nhoùm naøy thöôøng coù haøm löôïng condensat thaáp vaø haøm löôïng khí CO2 khaù cao. Nhoùm khí aåm Nhoùm khí naøy chuû yeáu phaân boá ôû rìa beå (Hình 11.14) trong toaøn laùt caét töø Oligocen Hình 11.12. Vuøng phaân boá chuû yeáu cuûa nhoùm khí khoâ vaø nhoùm khí hoãn hôïp - Miocen giöõa (E tôùi L). Caùc khí naøy coù ñaëc tröng laø thaønh phaàn vaø giaù trò ñoàng vò phoùng xaï metan vaø etan bieán ñoåi trong daûi khaù roäng (Hình 11.15). Ñieàu naøy chöùng toû coù söï hoøa troän khí töø caùc taàng sinh cuõng nhö möùc ñoä tröôûng thaønh raát khaùc nhau. Thaønh phaàn cuûa caùc khí naøy bao goàm caû khí sinh vaät, khí khoâ vaø khí aåm vôùi tæ leä bieán ñoåi nhöng nhìn chung coù haøm löôïng khí aåm töông ñoái cao. Hình 11.13. Söï thay ñoåi cuûa ñoàng vò C cuûa metan Caùc thaønh phaàn naëng hình thaønh chuû (CH4) (traùi) vaø etan (C2H6) (phaûi) theo ñoä saâu ôû beå Malay-Thoå Chu. Ñoàng vò C metan chæ roõ taùch bieät yeáu töø taàng sinh seùt ñaàm hoà sau ñoù dòch cuûa khí sinh vaät, khí khoâ vaø khí aåm. chuyeån tôùi caùc væa chöùa theo phöông ngang (theo Petronas, 1999) vôùi khoaûng caùch töông ñoái ngaén. Caùc thaønh CO2 coù theå tích lôùn nhaát. Haøm löôïmg khí phaàn nheï coù theå chuû yeáu ñöôïc taïo ra töø caùc thay ñoåi trong phaïm vi raát roäng, töø vaøi % taàng sinh soâng chaâu thoå naèm noâng hoaëc laø cho tôùi treân 80% (moû Tapi) toång theå tích saûn phaåm cuûa quaù trình phaân ñoaïn caùc saûn khí. Haøm löôïng CO2 thay ñoåi theo töøng khu phaåm daàu khí hình thaønh döôùi saâu (taäp J vöïc khaùc nhau, thoâng thöôøng cao hôn ôû vaø coå hôn) vaø dòch chuyeån leân treân, do vaäy khu vöïc trung taâm vaø phía Baéc beå (Hình trong caùc væa chöùa khí naøy coù haøm löôïng 11.14). Theo ñoä saâu haøm löôïng CO2 cuõng CO2 cuõng coù xu theá cao hôn. coù qui luaät bieán ñoåi khaù ñaëc bieät phuï thuoäc Nhoùm khí khoâng hydrocarbon vaøo phaân boá aùp suaát væa chöùa, thaáp ôû phaàn Caùc khí khoâng hydrocarbon ôû beå Malay treân laùt caét vaø taêng daàn theo ñoä saâu. Haøm - Thoå Chu bao goàm khí carbonic (CO2), Nitô löôïng CO2 taêng raát ñoät bieán ôû gaàn noùc taàng (N2), sunfua löu huyønh (H2S), v. v. Trong ñoù dò thöôøng aùp suaát cao (Hình 11.15). 375
  19. Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam Hình 11.14. Baûn ñoà phaân boá tyû phaàn töông ñoái cuûa Hình 11.15. Quan heä haøm löôïng CO2 vaø aùp suaát væa CO2 vaø HC beå Malay-Thoå Chu (toång hôïp soá lieäu töø theo ñoä saâu. Söï taêng ñoät bieán haøm löôïng CO2 treân Petronas, 1999; Unocal, TruongsonJOC, 2003) vuøng chuyeån tieáp cho thaáy coù söï roø ræ cuûa taàng chaén noùc (Gilmont, 2001) Caùc soá lieäu quan saùt cho thaáy haøm ñaùp thoûa ñaùng vaø caàn phaûi coù caùc nghieân löôïng CO2 trong caùc thaân chöùa phaân boá cöùu boå sung. roäng thöôøng cao hôn caùc thaân chöùa nhoû heïp Caùc khí khoâng hydrocarbon khaùc nhö (Gilmont, 2001). Hieän töông naøy ñöôïc lyù H2S, N2, v. v. cuõng ñaõ ñöôïc phaùt hieän ôû beå giaûi laø do caùc thaân chöùa lôùn thöôøng bò nhieàu Malay - Thoå Chu. ÔÛ phaàn theàm luïc ñòa Vieät caùc ñöùt gaõy saâu lôùn caét qua hôn laø caùc thaân Nam caùc khí naøy ñaõ phaùt hieän ñöôïc taïi khu chöùa nhoû, caùc ñöùt gaõy naøy laø caùc keânh daãn vöïc moû Kim Long, AÙc Quyû, Caù Voi, PM3- khí CO2 dòch chuyeån töø döôùi saâu leân. CAA cuõng nhö ôû moät soá gieáng khoan khaùc, Haàu heát CO2 phaùt hieän ñöôïc ôû caùc gieáng tuy nhieân haøm löôïng cuûa chuùng nhoû vaø aûnh khoan ñeàu coù nguoàn goác hoãn hôïp. Hai daïng höôûng cuûa chuùng nhìn chung laø khoâng ñaùng CO2 coù theå phaân bieät baèng ñoà thò quan heä keå. giöõa giaù trò ñoàng vò carbon vaø haøm löôïng 6. Heä thoáng daàu khí CO2 töø caùc væa khí coù CO2 (Hình 11.16). Coù theå phaân bieät khaù roõ nguoàn goác höõu cô vaø 6.1. Ñaëc ñieåm taàng sinh khoâng höõu cô cuûa CO2 qua phaân boá treân. Beå Malay - Thoå Chu noùi chung coù hai Khí CO2 coù nguoàn goác khoâng höõu cô, giaù taàng sinh phaân boá raát roäng: Taàng sinh ñaàm trò ñoàng vò thöôøng lôùn hôn -7,5. Caùc khí naøy hoà Oligocen - Miocen döôùi vaø taàng sinh phaùt hieän ñuôïc taïi caùc gieáng khoan vuøng than/seùt voâi soâng – chaâu thoå Miocen giöõa trung taâm beå taïi caùc tích tuï khí lôùn. CO2 - muoän. Keát quaû phaân tích Rock - Eval (RE) nguoàn goác höõu cô coù giaù trò ñoàng vò bieán cho thaáy maãu trong taäp traàm tích Oligocen ñoåi töø -12,5 tôùi -25 vaø ít khi nhoû hôn 5%mol vaø Miocen döôùi haàu heát coù toång haøm löôïng cuûa toång thaønh phaàn khí. carbon höõu cô (TOC) lôùn hôn 0,5%Wt. Giaù Phaân boá khí CO2 theo dieän ôû beå Malay - trò Tmax > 435oC chuû yeáu rôi vaøo maãu coù Thoå Chu töông ñoái roõ tuy nhieân söï phaân boá CO2 theo ñòa taàng vaãn chöa coù ñöôïc lôøi giaûi tuoåi Oligocen. 376
  20. Chöông 11. Beå traàm tích Malay - Thoå Chu vaø taøi nguyeân daàu khí tröôøng ñaàm hoà. Caùc daïng hydrocarbon coù caùc tæ soá trung gian haàu nhö ñaïi dieän cho hydrocarbon hoãn hôïp ñöôïc taïo ra töø caùc ñaù sinh traàm ñoïng trong caû hai moâi tröôøng treân. Tuy nhieân cuõng caàn phaûi löu yù raèng coù nhöõng tröôøng hôïp caàn phaûi xem xeùt raát caån thaån, ví duï caùc hydrocarbon vôùi tæ soá Ph/Pr cao coù theå ñöôïc sinh thaønh töø caùc vaät chaát höõu cô luïc ñòa (terrigenous) ngoaïi sinh (allocthonous) ñöôïc vaän chuyeån vaøo moâi tröôøng ñaàm hoà (Sladen, 1997). Ngöôïc laïi hydrocarbon coù tæ soá Ph/Pr thaáp coù theå sinh Hình 11.16. Quan heä haøm löôïng CO2 vaø giaù ra töø vaät chaát höõu cô töø taûo coù trong caùc hoà trò ñoàng vò δ13 CO2. (Toång hôïp töø soá lieäu cuûa nhoû trong moâi tröôøng soâng. Hình 11.17 theå Gilmont, 2001; Petronas, 1999 vaø Glover, 1998) hieän tæ soá Pristan/Phytan cuûa taát caû caùc daïng Caùc taàng ñaù sinh phaûn aùnh khaù roõ lòch hydrocarbon coù maët ôû beå Malay - Thoå Chu söû phaùt trieån cuûa beå vôùi söï chuyeån daàn töø (Gilmont, 2001). ÔÛ ñaây, haàu nhö caùc ñieåm ñaàm hoà, soâng - chaâu thoå tôùi bieån môû. Caùc soá lieäu naèm chuû yeáu trong vuøng cuûa ñaù sinh taàng ñaù sinh treân ñaõ ñöôïc chöùng minh töø soâng – chaâu thoå, chæ coù moät soá ñieåm rôi vaøo caùc gieáng khoan treân dieän tích thuoäc Vieät vuøng ñaù sinh ñaàm hoà. Caùc soá lieäu chöùng toû Nam cuõng nhö caùc nöôùc trong khu vöïc nhö raèng ôû beå naøy raát nhieàu traàm tích thöïc vaät Malaysia vaø Thaùi Lan. Coù theå noùi taàng ñaù baäc cao laéng ñoïng trong caùc ñaàm hoà. sinh soâng – chaâu thoå laø taàng sinh khí, khí - condensat chuû yeáu. Trong khi ñoù taàng sinh Taàng ñaù sinh ñaàm hoà (Oligocen-Miocen sôùm) ñaàm hoà laø taàng sinh daàu chuû yeáu, tuy nhieân ôû phaàn lôùn dieän tích khu vöïc caùc loâ phía Ñaù sinh ñaàm hoà cuûa beå Malay - Thoå Taây thuoäc Vieät Nam taàng sinh naøy haàu nhö Chu chuû yeáu naèm ôû vuøng trung taâm beå vaø naèm trong vuøng quaù ngöôõng tröôûng thaønh ôû ñoä saâu khaù lôùn. Chuùng baét ñaàu ñöôïc hình (post-mature-Gilmont, 2001). thaønh trong caùc ñaàm hoà coå, phaân boá ôû caùc Vieäc xaùc ñònh nguoàn goác moâi tröôøng baùn ñòa haøo, ñöôïc phaùt trieån môû roäng daàn traàm tích caùc taàng ñaù sinh coù theå döïa treân khi caû beå bò luùn chìm nhanh. Dieän phaân boá tæ soá Pristan/Phytan cuûa caùc hydrocarbon cuûa caùc heä thoáng hoà naøy chöa ñöôïc laøm thoâng qua xaùc ñònh daïng vaät chaát höõu roõ nhöng luoân gaén lieàn vôùi caùc giai ñoaïn cô coù trong ñaù sinh. (Hunt,1996). Caùc thuyû trieàu thaáp vaø cao (low and high stands) hydrocarbon coù tæ soá Ph/Pr3 nhìn chung sinh ra töø vaät chaát höõu M (Petronas, 1999) vaø taïo ra caùc taäp seùt cô traàm tích trong moâi tröôøng soâng tôùi soâng phaân boá khaù roäng (Hình 11.18). - chaâu thoå. Caùc hydrocarbon coù tæ soá Ph/ Nhìn chung, traàm tích ñaàm hoà chuû yeáu Pr>0,5% vaø tæ soá Pr/Ph
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.15: Bộ Đồ Án Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Cơ Khí
65 tài liệu
2431 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2