intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Địa chất và tài nguyên dầu khí Việt Nam - Chương 8

Chia sẻ: Nguyễn Kim Lượng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

302
lượt xem
125
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bể Phú Khánh nằm dọc theo bờ biển miền Trung Việt Nam, giới hạn bởi vĩ tuyến 140 - 110 Bắc và kinh tuyến 109020’ - 1110 Đông hoặc cũng có thể phát triển hơn về phía Đông (xem Hình 5.1, chương 5). Về phương diện địa chất, bể Phú Khánh giáp giới với bể Cửu Long ở phía Nam, bể Nam Côn Sơn ở phía Đông Nam, bể Sông Hồng ở phía Bắc, bể Hoàng Sa ở phía Đông Bắc, thềm Đà Nẵng, thềm Phan Rang ở phía Tây và về phía Đông, nơi chưa được nghiên cứu, có thể tồn tại một bể khác nằm giữa bể Phú Khánh và...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Địa chất và tài nguyên dầu khí Việt Nam - Chương 8

  1. 8 Chöông Beå traàm tích Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí
  2. Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí 1. Giôùi thieäu Beå Phuù Khaùnh naèm doïc theo bôø bieån Naüng, Phan Rang laø moät vuøng coù ñoä saâu mieàn Trung Vieät Nam, giôùi haïn bôûi vó tuyeán nöôùc bieån töø 150 ñeán 3.000m, ñoä doác töø 140 - 110 Baéc vaø kinh tuyeán 109020’ - 1110 vaøi ñoä ñeán vaøi chuïc ñoä, beà roäng töø 20km- Ñoâng hoaëc cuõng coù theå phaùt trieån hôn veà 200km. Möùc ñoä phaân caét söôøn luïc ñòa cao phía Ñoâng (xem Hình 5.1, chöông 5). Veà hôn nhieàu so vôùi phaàn theàm, vôùi nhieàu daãy phöông dieän ñòa chaát, beå Phuù Khaùnh giaùp nuùi ngaàm vaø raïch ngaàm (canyon). ÔÛ phaàn giôùi vôùi beå Cöûu Long ôû phía Nam, beå Nam phía Baéc, töông öùng vôùi Quaûng Nam ñeán Coân Sôn ôû phía Ñoâng Nam, beå Soâng Hoàng Bình Ñònh vaø phaàn phía Nam töông öùng ôû phía Baéc, beå Hoaøng Sa ôû phía Ñoâng Baéc, vôùi Bình Thuaän-Ninh Thuaän, söôøn luïc ñòa theàm Ñaø Naüng, theàm Phan Rang ôû phía Taây töông ñoái roäng, ngöôïc laïi ôû vuøng giöõa, vaø veà phía Ñoâng, nôi chöa ñöôïc nghieân cöùu, töông öùng vôùi Nam Bình Ñònh ñeán Khaùnh coù theå toàn taïi moät beå khaùc naèm giöõa beå Phuù Hoøa, söôøn luïc ñòa raát heïp, coù nôi chæ coøn Khaùnh vaø phaàn saâu nhaát cuûa Bieån Ñoâng. 18km, taïo thaønh moät hình moùng ngöïa, ñaùnh Ñòa hình ñaùy bieån trong vuøng raát phöùc daáu vuøng bieån taùch giaõn laán saâu nhaát vaøo taïp vôùi ñaëc tröng cuûa moät bieån rìa, bao goàm gaàn ñòa khoái Kon Tum. Caùc ñoàng baèng bieån caùc ñòa hình: theàm luïc ñòa, söôøn luïc ñòa vaø thaúm ñòa hình töông ñoái baèng phaúng naèm ôû chaân luïc ñòa vôùi caùc hoá suït vaø khoái naâng ñòa phía ngoaøi chaân söôøn luïc ñòa. Tuy khoâng phöông, möïc nöôùc bieån saâu töø 0-3.000m. coù nhöõng taøi lieäu ñòa chaán nhöng theo caùc Caùc ñôn vò ñòa chaát ôû ñaây naèm treân phaàn voû keát quaû nghieân cöùu troïng löïc, naèm döôùi luïc ñòa vaø voû chuyeån tieáp giöõa luïc ñòa vaø ñoàng baèng bieån thaúm laø nhöõng ñòa haøo kích ñaïi döông, cuõng coù theå coù moät phaàn naèm thöôùc khaùc nhau, ñoù laø nhöõng truõng tích tuï, treân voû aù ñaïi döông ôû phía Ñoâng (?). Theàm beà daøy traàm tích coù theå leân ñeán 3 - 4 km. luïc ñòa raát heïp, möïc nöôùc saâu töø 0-200m, Do beå Phuù Khaùnh chuû yeáu thuoäc vuøng naèm treân moùng granit phaân dò, nôi moùng nöôùc saâu, coâng taùc nghieân cöùu coøn ít, chöa nhoâ cao taïo thaønh caùc daûi naâng ngaàm vaø coù khoan thaêm doø neân nhöõng neùt caáu truùc nôi suït luùn taïo thaønh caùc truõng tích tuï nhoû. ñòa chaát chính ñöôïc khaùi quaùt theo taøi lieäu Do hoaït ñoäng cuûa caùc heä thoáng ñöùt gaõy, khaûo saùt ñòa chaán khu vöïc vaø lieân heä vôùi moùng cuûa theàm bò tröôït theo khoái, taïo ra caùc beå traàm tích laân caän, nôi ñaõ ñöôïc nghieân daïng ñòa hình baäc thang, saâu daàn veà phía cöùu töông ñoái chi tieát, ñaõ coù phaùt hieän vaø Bieån Ñoâng. Söôøn luïc ñòa keá tieáp theàm Ñaø ñang khai thaùc daàu khí. 237
  3. Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam 2. Lòch söû nghieân cöùu, tìm kieám thaêm doø nay. Leâ Nhö Lai, Nguyeãn Quang Hinh daàu khí (1977); Phan Huy Quynh (1980); Sladen, Nguyeãn Quang Boâ (1991); Traàn Tónh (1988- Maëc duø beå Phuù Khaùnh coøn ít ñöôïc nghieân 1997); Leâ Thaønh (1998) ñaõ phaân tích caùc cöùu, song coâng taùc nghieân cöùu ñòa chaát ôû maãu ôû vuøng Ñaàm Thò Naïi vaø cho thaáy loaïi phaàn ñaát lieàn saùt phía Taây beå Phuù Khaùnh daàu ôû veát loä töông töï vôùi daàu trong carbonat ñöôïc caùc nhaø ñòa chaát Phaùp nghieân cöùu töø Miocen ôû gieáng khoan 119-CH-1X vaø cho raát sôùm trong coâng taùc khaûo saùt laäp baûn ñoà raèng daàu loä coù theå coù nguoàn goác töø phaàn tyû leä 1:500.000 vuøng Ñaø Naüng (1935), Nha saâu cuûa beà Phuù Khaùnh dòch chuyeån leân qua Trang (1937) vaø Qui Nhôn (1942). caùc ñöùt gaõy trong vuøng. Naêm 2000 Vieän Ñieåm loä daàu laàn ñaàu tieân ñöôïc phaùt Daàu khí hôïp taùc vôùi Vieän Ñòa chaát Nhaät hieän vaøo 1920-1923 taïi Ñaàm Thò Naïi (Qui Baûn (JGI) nghieân cöùu caùc veát loä töø Noâng Nhôn), phaàn ñaát lieàn keà vôùi beå Phuù Khaùnh. Sôn ñeán Kon Tum, Soâng Ba, Ñaàm Thò Naïi. Naêm 1944 caùc nhaø ñòa chaát Phaùp ñaõ khoan Naêm 2002-2003 Phaïm Quang Trung cuøng tìm kieám ôû ñaây nhöng khoâng coøn taøi lieäu ñeå caùc coäng söï ôû Vieän Daàu khí tieáp tuïc nghieân laïi. Töø 1944-1964, Saurin cuõng ñaõ nghieân cöùu caùc maãu loä daàu ôû Ñaàm Thò Naïi. Caùc cöùu ñieåm loä daàu ôû Ñaàm Thò Naïi vaø keát luaän keát luaän cuûa caùc taùc giaû naøy coøn raát traùi raèng nguoàn daàu khoâng phaûi töø Neogen maø ngöôïc nhau neân vaán ñeà nguoàn goác daàu loä, coù leõ töø caùc lôùp Sapropel giaøu taûo (algae) chaát löôïng nguoàn ñaù meï coøn chöa ñöôïc giaûi ôû vònh Qui Nhôn cung caáp [27,28]. Töø sau quyeát vaø caàn phaûi nghieân cöùu tieáp. naêm 1960 nhieàu cuoäc khaûo saùt cuûa caùc nhaø Trong nhöõng naêm 2001-2004, Vieän Daàu ñòa chaát-ñòa vaät lyù Phaùp, Myõ, Ñöùc, Nhaät, khí ñaõ chuû trì ñeà taøi caáp nhaø nöôùc KC-09-06 Trung Quoác ñaõ ñöôïc tieán haønh trong caùc nghieân cöùu veà ñòa ñoäng löïc vaø tieàm naêng chöông trình nghieân cöùu bieån Ñoâng. Töø sau daàu khí caùc vuøng nöôùc saâu, xa bôø, trong naêm 1970, caùc coâng ty daàu khí nöôùc ngoaøi ñoù coù khu vöïc beå Phuù Khaùnh. Cuõng trong ñaõ tieán haønh caùc nghieân cöùu ñòa chaát-ñòa vaät thôøi gian naøy, döï aùn ENRECA do Vieän Daàu lyù vôùi muïc ñích tìm kieám daàu khí sô boä döôùi khí hôïp taùc vôùi Cuïc Ñòa chaát Ñan Maïch vaø söï quaûn lyù cuûa chính quyeàn Saøi Goøn cuõ vaø Greenland (GEUS) ñaõ tieán haønh nghieân töø 1979 ñeán nay caùc hoaït ñoäng nghieân cöùu cöùu toång theå ñòa chaát vaø tieàm naêng daàu khí caøng ñöôïc taêng cöôøng döôùi söï quaûn lyù cuûa beå Phuù Khaùnh, trong ñoù coù taäp trung nghieân Toång cuïc Daàu moû vaø Khí ñoát Vieät Nam vaø cöùu saâu veà ñòa hoaù vaø traàm tích cuûa khu vöïc sau naøy laø Toång coâng ty Daàu khí Vieät Nam. Ñaàm Thò Naïi vaø truõng Soâng Ba, phaàn ñaát Cho ñeán nay, ôû vuøng bieån mieàn Trung thuoäc lieàn keà vôùi beå Phuù Khaùnh. khu vöïc beå Phuù Khaùnh ñaõ coù nhieàu khaûo Caùc keát quaû nghieân cöùu treân ñaây, ñöôïc saùt ñòa vaät lyù nhö GSI (Myõ,1974), Malögin coâng boá trong caùc baùo caùo toång hôïp hoaëc (Lieân Xoâ, 1984), GECO-PRAKLA (1993), chuyeân ñeà, löu tröõ taïi Trung taâm Thoâng tin NOPEC (1993) vôùi khoái löôïng khaûo saùt Tö lieäu Daàu khí vaø Vieän Daàu khí, thuoäc khoaûng 17.000 Km tuyeán ñòa vaät lyù. Toång coâng ty Daàu khí Vieät Nam, vaø Vieän Caùc nghieân cöùu treân phaàn ñaát lieàn ñöôïc Thoâng tin Löu tröõ Baûo taøng Ñòa chaát, thuoäc nhieàu nhaø ñòa chaát tieán haønh töø 1977 ñeán 238
  4. Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí Cuïc Ñòa chaát vaø Khoaùng saûn Vieät Nam, BÓ S«ng BÓ Nam cuõng nhö ñaõ coâng boá treân caùc Hoäi nghò, taïp Hång H¶i Nam chí trong vaø ngoaøi nöôùc, ñöôïc lieät keâ trong Qu §Þa g Ng· § phaàn taøi lieäu tham khaûo, laø nhöõng nguoàn taøi ¶n §íi n©ng n hμo i Tri T«n g n½n §μ lieäu chính ñeå tham khaûo vieát chöông naøy. ·y i øt g i® §í Ñieåm noåi baät caàn löu yù laø taát caû nhöõng ñieàu n½ng trình baøy ôû chöông naøy ñeàu döïa treân keát ThÒm §μ quaû giaûi thích ñòa chaát caùc taøi lieäu ñòa vaät Tròng Tròng s©u lyù laø chuû yeáu vì trong khu vöïc naøy chöa coù Phó Kh¸nh rang coâng trình khoan. Caùc gieáng khoan duøng ñeå ThÒm Phan §í lieân keát vôùi taøi lieäu ñòa vaät lyù ñeàu naèm ôû ic ¾t tr − ît caùc beå traàm tích keá caän (Soâng Hoàng, Cöûu Tu yH oμ ng Long, Nam Coân Sôn), vöøa xa, vöøa coù caáu o uL uý Cö Q ó BÓ Ph truùc ñòa chaát khaùc bieät, laïi bò phaân caét bôûi g ©n ôc y ¬n in Tr ®¸ ng nS §í ·n « C« Gi n § caùc heä thoáng ñöùt gaõy, caùc ñôùi naâng phöùc m Na Ó Bi BÓ taïp neân ñoä chính xaùc coøn chöùa nhieàu haïn Hình 8.1. Caùc yeáu toá caáu truùc beå Phuù Khaùnh cheá. vaø laân caän laø nhöõng khoái töông ñoái vöõng chaéc trong 3. Ñaëc ñieåm caáu kieán taïo suoát quaù trình hình thaønh, phaùt trieån beå Phuù 3.1. Caùc yeáu toá caáu truùc chính Khaùnh. Trong quaù trình taùch giaõn, caùc theàm naøy ñöôïc duy trì, chæ coù nhöõng nôi khoâng Treân cô sôû baûn ñoà caáu truùc moùng tröôùc vöõng chaéc do aûnh höôûng cuûa caùc khoái ñöùt Ñeä Tam coù theå phaân chia beå Phuù Khaùnh vaø gaõy, hình thaønh neân caùc ñòa haøo hoaëc baùn vuøng laân caän thaønh moät soá yeáu toá caáu truùc ñòa haøo nhoû cuõng nhö nhöõng ñòa luõy nhoû. chính nhö (Hình 8.1): Caùc ñòa haøo - baùn ñòa haøo naøy chuû yeáu phaân Theàm Ñaø Naüng; • boá ôû vuøng theàm Ñaø Naüng (Hình 8.2). Caùc Theàm Phan Rang; • hoaït ñoäng kieán taïo ôû vuøng theàm raát yeáu Ñôùi naâng Tri Toân; • (Hình 8.3). Töông töï nhö theàm Ñaø Naüng, Truõng saâu Phuù Khaùnh; • ôû ñaây traàm tích Ñeä Tam moûng, thay ñoåi töø Ñôùi caét tröôït Tuy Hoøa. • Theàm Ñaø Naüng naèm ôû phía Taây Baéc vaøi chuïc meùt ñeán treân 1.000 m ôû phía Ñoâng. Thaønh phaàn traàm tích chuû yeáu laø clastic. ÔÛ beå Phuù Khaùnh, keùo daøi theo phöông baéc nhöõng ñôùi cao thuoäc rìa phía Ñoâng phaùt nam, ñoä saâu möïc nöôùc nhoû hôn 100m, vôùi trieån caùc traàm tích carbonat trong Miocen. taàng traàm tích Kainozoi moûng, chieàu daøy Ñôùi naâng Tri Toân naèm phía Ñoâng ñòa traàm tích bieán ñoåi taêng daàn veà phía Ñoâng haøo Quaûng Ngaõi, Baéc ñôùi ñöùt gaõy Ñaø Naüng (Hình 8.2). Theàm Phan Rang naèm ôû phía Taây vaø truõng saâu Phuù Khaùnh. Ñôùi naâng naøy coøn coù taùc giaû goïi laø ñôùi naâng Quy Nhôn Nam beå Phuù Khaùnh. Caû hai theàm naøy ñeàu laø phaàn rìa Ñoâng cuûa ñòa khoái Kon Tum vaø [23]. Qua taøi lieäu ñòa chaán coù theå thaáy vaøo 239
  5. Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam Hình 8.2. Maët caét ñòa chaán tuyeán VOR-93-101, qua theàm Ñaø Naüng vaø ñôùi ñöùt gaõy Ñaø Naüng Miocen giöõa khu vöïc naøy chòu söï vaän ñoäng lôùn, moät soá trong caùc ñöùt gaõy ñoù xuaát phaùt neùn eùp, bò uoán neáp vaø naâng leân, thaäm chí bò töø trong moùng (Hình 8.5). Phöông caáu taïo loä ra treân maët bieån trong moät thôøi gian daøi, taây baéc - ñoâng nam cuûa ñôùi caét tröôït Tuy neân bò baøo moøn, ñaøo khoeùt maïnh meõ. Hoaït Hoøa töông töï nhö phöông cuûa heä thoáng ñöùt ñoäng naøy chaám döùt vaøo ñaàu Miocen muoän gaõy Soâng Hoàng ôû phaàn ñaát lieàn mieàn Baéc vaø quaù trình luùn chìm laïi xaûy ra, taïo ñieàu Vieät Nam. Theo Tapponnier (1982), ñieàu kieän traàm ñoïng caùc traàm tích Miocen treân naøy coù leõ lieân quan ñeán söï bieán daïng ñôùi vaø Pliocen - Ñeä Töù coù theá naèm bình oån vaø caét tröôït lôùn (mega shear zone), keát quaû töông ñoái phaúng. cuûa söï di chuyeån khoái Indochina vaø AÂu - AÙ. Truõng saâu Phuù Khaùnh naèm ôû khu vöïc Truõng suït luùn caïnh ñôùi caét tröôït Tuy Hoøa nöôùc saâu, phía Taây tieáp giaùp vôùi vuøng söôøn ñöôïc hình thaønh noái lieàn vôùi phaàn lôùn caùc luïc ñòa. Ñaây laø vuøng coù beà daøy traàm tích lôùn ñòa haøo xuaát hieän trong pha taùch giaõn chính nhaát cuûa beå Phuù Khaùnh (Hình 8.3, 8.4). Baûn vaø trong ñoù caùc traàm tích Oligocen döôùi, coù ñoà dò thöôøng troïng löïc cho thaáy phaàn phía theå coù caû traàm tích Eocen ñaõ traàm ñoïng. Ñoâng cuûa beå Phuù Khaùnh laø dò thöôøng aâm coù Gaàn ñaây (2003) moät soá taùc giaû ôû Vieän hình daïng gaàn ñaúng thöôùc vôùi ñoä saâu cöïc Daàu Khí nhö Leâ Ñình Thaéng, Leâ Vaân Dung ñaïi naèm ôû vuøng giao ñieåm giöõa kinh tuyeán coøn phaân chia theâm moät ñôn vò caáu truùc 110O20 Ñoâng vaø vó tuyeán 13O Baéc. Giôùi haïn môùi, ñoù laø ñôùi ñöùt gaõy Ñaø Naüng. Ñôùi naøy phía Ñoâng cuûa truõng suït luùn lôùn naøy naèm ôû naèm ôû phía Nam ñôùi naâng Tri Toân, töông gaàn kinh tuyeán 112O Ñoâng, sau ñoù chuyeån öùng vôùi khoaûng vó ñoä 13O30 Baéc vaø laø giôùi tieáp sang phaàn saâu nhaát cuûa bieån Ñoâng. haïn phía cöïc Baéc cuûa truõng saâu Phuù Khaùnh. Ñôùi caét tröôït Tuy Hoøa (Tuy Hoa shear Ñôùi ñöùt gaõy naøy bao goàm caùc khoái ñöùt gaõy zone) naèm ôû phía Taây Nam cuûa beå Phuù tröôït baèng coù phöông ñoâng baéc - taây nam Khaùnh laø moät vuøng coù caùc ñöùt gaõy bieân ñoä vaø suït baäc, saâu daàn veà phía Ñoâng Nam. Caùc 240
  6. Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí Hình 8.3. Maët caét ñòa chaán tuyeán VOR-93-101 caét ngang truõng saâu Phuù Khaùnh ñöùt gaõy, baäc suït ñöôïc hình thaønh chuû yeáu nhöõng hoá suït phía Ñoâng beå. ÔÛ phía Taây, beå trong pha taùch giaõn ñaàu tieân vaø caùc traàm Phuù Khaùnh tieáp giaùp vôùi theàm Phan Rang tích töø Eocen (?), Oligocen ñöôïc traàm ñoïng vaø theàm Ñaø Naüng. Veà phía Nam beå bò ngaên trong caùc ñòa haøo keá caän (Hình 8.2). caùch vôùi beå Cöûu Long baèng ñôùi caét tröôït Cuøng vôùi ñôùi caét tröôït Tuy Hoøa ôû phía Tuy Hoøa, moät ñôùi vôùi caùc bieán daïng doïc cöïc Nam, ñôùi ñöùt gaõy Ñaø Naüng taïo thaønh theo caùc maët coù öùng suaát tieáp tuyeán cöïc ñaïi khung hình moùng ngöïa hôû veà phía Ñoâng theo höôùng taây baéc-ñoâng nam. ÔÛ phía Baéc, cuûa truõng saâu Phuù Khaùnh. beå Phuù Khaùnh bò ngaên caùch vôùi ñôùi naâng Ngoaøi caùc yeáu toá caáu truùc treân, moät soá Tri Toân vaø ñòa haøo Quaûng Ngaõi baèng ñôùi coâng trình nghieân cöùu vuøng naøy coøn ñöa ñöùt gaõy Ñaø Naüng (Hình 8.1). Theo caùc keát khu vöïc Ñoâng Baéc beå Cöûu Long, Taây Baéc quaû nghieân cöùu ñòa chaát kieán taïo cuûa caùc beå Nam Coân Sôn vaøo thaønh phaàn cuûa khu taùc giaû nöôùc ngoaøi vaø trong nöôùc, söï tieán vöïc beå Phuù Khaùnh [37]. Phaàn moâ taû caùc khu hoùa kieán taïo cuûa beå Phuù Khaùnh cuøng coù vöïc naøy baïn ñoïc coù theå tham khaûo trong chung moät ñaëc ñieåm nhö caùc beå traàm tích caùc chöông 9, 10 cuûa quyeån saùch naøy. Ñeä Tam khaùc quanh bieån Ñoâng vaø coù theå chia thaønh caùc giai ñoaïn tieán hoùa kieán taïo 3.2. Lòch söû phaùt trieån beå Phuù Khaùnh chính theo quan ñieåm cuûa caùc chuyeân gia ôû Beå Phuù Khaùnh laø moät beå taùch giaõn rìa Petrovietnam nhö sau [37]: luïc ñòa thuï ñoäng hoaëc coøn coù theå xem laø Giai ñoaïn tieàn rift (Creta muoän - Eocen) moät beå rìa luïc ñòa lieân quan ñeán va chaïm Trong giai ñoaïn Creta muoän, quaù trình caùc maûng kieán taïo AÁn Ñoä, AÂu - AÙ vaø hoaït thuùc troài cuûa phaàn Taây Nam Bieån Ñoâng ñoäng taùch giaõn bieån Ñoâng vôùi lòch söû phaùt ñöôïc chi phoái chuû yeáu bôûi caùc hoaït ñoäng trieån nhieàu pha. Beà daøy traàm tích töø 500m ôû rìa phía Taây vaø hôn 10.000m ôû trung taâm tröôït baèng ngang ôû caùc heä thoáng ñöùt gaõy 241
  7. Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam Hình 8.4. Maët caét ñòa chaán tuyeán VOR-301 chaïy doïc beå Phuù Khaùnh, töø vó tuyeán 11 ñeán vó tuyeán 14 Soâng Hoàng, Tuy Hoøa vaø Three Pagoda. laø pha hoaït ñoäng taùch giaõn maïnh nhaát, dieãn ra gaàn nhö ñoàng thôøi trong taát caû caùc beå traàm Trong Creta muoän - Paleocen hoaït ñoäng tích Ñeä Tam phía Taây Nam bieån Ñoâng. ÔÛ phun traøo axit xaûy ra treân dieän roäng, hoaït ñoäng baøo moøn maïnh meõ tieáp noái sau hoaït beå Phuù Khaùnh pha naøy khôûi ñaàu cho söï hình ñoäng naâng troài. Trong Eocen muoän do taùc thaønh, phaùt trieån caùc ñòa haøo song song vôùi höôùng môû cuûa bieån Ñoâng vaø taïo moâi tröôøng ñoäng cuûa chuyeån dòch, va maûng AÁn Ñoä vôùi maûng AÂu AÙ, ñöa laïi keát quaû laø phaùt trieån traàm tích caän luïc ñòa (Hình 8.6). Hoaït ñoäng khu vöïc huùt chìm môùi theo höôùng ñoâng baéc suït luùn vaø môû roäng ôû vuøng naøy ñaït quy moâ cöïc ñaïi trong Oligocen. Caùc yeáu toá caáu taïo - taây nam. Hoaït ñoäng naøy taïo ra Bieån Ñoâng chính, döông hoaëc aâm ôû beå Phuù Khaùnh ñöôïc coå. Hoaït ñoäng caêng giaõn khôûi ñaàu trong thôøi gian naøy laøm giaäp vôõ moùng tröôùc Ñeä Tam hình thaønh trong pha ñoàng taïo rift chính, (ñaõ töøng coá keát vaø gaén lieàn vôùi ñòa khoái Kom vôùi tröôøng öùng suaát doïc vaø ngang chieám Tum) taïo tieàn ñeà cho beå Phuù Khaùnh ñöôïc öu theá trong vuøng. Tuy nhieân bieán daïng neùn eùp cuõng xaûy ra ôû moät vaøi ñöùt gaõy tröôït hình thaønh nhö laø heä quaû cuûa chuyeån ñoäng baèng (strike-slip faults) keát hôïp vôùi neùn eùp dòch chuyeån vaø quay cuûa khoái Indochina, nghieâng. Söï caêng giaõn vaø suït luùn ñoàng thôøi cuõng nhö söï caêng giaõn ñi lieàn vôùi chuyeån vôùi taùch giaõn cuûa beå Phuù Khaùnh ñöôïc dieãn ñoäng quay vaø môû roäng Bieån Ñoâng. ra song haønh vôùi hoaït ñoäng traàm ñoïng vaät Giai ñoaïn ñoàng taïo rift (Eocen muoän? - lieäu vuïn thoâ vaø vaät lieäu phun traøo. Giai ñoaïn Oligocen) naâng leân ñöôïc keát thuùc baèng moät baát chænh Quaù trình huùt chìm cuûa bieån Ñoâng coå hôïp baøo moøn mang tính khu vöïc ôû giôùi haïn doïc theo maùng Baéc Borneo tieáp dieãn, taïo tieáp xuùc giöõa Oligocen - Miocen, ñaùnh daáu ra caùc öùng suaát caêng giaõn trong maûng huùt cho tính phaân dò cuûa caùc hoaït ñoäng kieán taïo chìm laøm taêng theâm söùc keùo caêng cuûa rìa trong vuøng (Hình 8.7). Tuy nhieân cuõng coù yù Indochina vaø ñænh cao nhaát cuûa hoaït ñoäng kieán cho raèng ôû beå Phuù Khaùnh giai ñoaïn syn naøy laø taïo ra söï giaõn ñaùy bieån ôû vuøng nöôùc rift coù theå coøn phaùt trieån trong Miocen sôùm saâu cuûa bieån Ñoâng vaøo giöõa Oligocen. Ñaây (rift muoän), ñoù laø vaán ñeà caàn laøm saùng toû 242
  8. Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí trong thôøi gian tôùi caùc laùt caét ñòa chaán. Trong Miocen giöõa tröôøng öùng suaát chuû ñaïo laø neùn eùp ngang, Luùn chìm khu vöïc sau taïo rift daãn tôùi söï nghòch ñaûo kieán taïo, hình thaønh Vaøo Miocen sôùm baét ñaàu hoaït ñoäng luùn caùc caáu taïo hình hoa trong caùc loaït traàm chìm nhieät; phaùt trieån töø töø veà phía Ñoâng tích. Doïc theo moät soá ñöùt gaõy lôùn caét ngang vaø ñöôïc xem laø thôøi ñieåm baét ñaàu cuûa hoaït söôøn nghieâng cuûa beå Phuù Khaùnh ñoàng thôøi ñoäng sau rift. Vieäc giaûm toác ñoä naâng troài veà cuõng xaûy ra caùc bieán daïng öùng suaát ngang phía Ñoâng Nam cuûa khoái Indochina trong raát ñaëc tröng. giai ñoaïn naøy laøm cho hoaït ñoäng tröôït Trong Miocen muoän toaøn boä khu vöïc baèng traùi ôû ñöùt gaõy soâng Hoàng cuõng giaûm bieån Ñoâng chuû yeáu chòu löïc neùn eùp, löïc naøy vaø ñaùnh daáu söï chaám döùt hieän töôïng quay cuøng vôùi heä ñöùt gaõy tröôït baèng phaûi ôû theàm caùc khoái treân dieän roäng. Phöông caêng giaõn luïc ñòa Vieät Nam coù leõ ñaõ trôû thaønh ñoäng bieån Ñoâng ñöôïc chuyeån ñoåi töø baéc - nam löïc taïo ra söï naâng leân taïm thôøi cuõng nhö sang taây baéc - ñoâng nam vaø hieän töôïng ñaûo söï ñaûo ngöôïc töøng phaàn cuûa beå Phuù Khaùnh ngöôïc cuûa khu vöïc huùt chìm Bieån Ñoâng töø vaøo cuoái Miocen muoän taïo maët baøo moøn höôùng veà phía Ñoâng sang höôùng veà phía mang tính ñòa phöông (Hình 8.8). Taây cuõng xaûy ra trong thôøi gian naøy. Vaøo Vaøo Pliocen hoaït ñoäng bieån tieán aûnh giai ñoaïn giöõa vaø cuoái cuûa Miocen giöõa coù höôûng roäng khaép khu vöïc bieån Ñoâng. Cuõng hai bieán coá kieán taïo ñaùng chuù yù ñaõ xaûy ra nhö caùc beå khaùc trong khu vöïc, beå Phuù ñaùnh daáu baèng hieän töôïng ñaûo ngöôïc noäi beå Khaùnh ñöôïc caùc thaønh taïo treû Pliocen - Ñeä maø nguyeân nhaân chính coù leõ lieân quan tôùi Töù phuû baát chænh hôïp leân treân maët baøo moøn söï va chaïm giöõa hai maûng AÙ - UÙc keùo theo Miocen muoän, nhöng vì thôøi gian vaø möùc söï hình thaønh caùc giai ñoaïn baøo moøn hoaëc ñoä baøo moøn khoâng lôùn neân ranh giôùi giöõa khoâng laéng ñoïng traàm tích raát ñieån hình, theå hieän baèng caùc baát chænh hôïp roõ raøng treân Miocen muoän vaø Pliocen raát khoù xaùc ñònh Hình 8.5. Maët caét ñòa chaán tuyeán PK-03-084, qua ñôùi caét tröôït Tuy Hoaø 243
  9. Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam ñöùt gaõy Baéc - Nam ñöôïc moät soá taùc giaû chia phï mü thaønh 3 ñöùt gaõy song song nhau, doïc theo Ng« m©y Ë p ®¸ kinh tuyeán 109O30’, 110O10‘ vaø 110O20’. b×nh §Þnh t uy ph− íc diª u t r× VOR-93-101 quy nh¬n 122 Caùc heä ñöùt gaõy naøy taïo ra caùc truõng saâu VOR-93-102 trong moùng, khoáng cheá caùc trung taâm tích s«ng cÇu 123 l a hai tuï chính. Do beå Phuù Khaùnh ñöôïc hình thaønh chÝ t hanh chuû yeáu bôûi tröôøng öùng suaát caêng ngang, tuy hßa phó l ©m phaùt trieån doïc theo ñôùi caét tröôït lôùn, laïi 124 naèm ôû ranh giôùi tieáp xuùc giöõa moät beân laø v¹n gi· VOR-93-107 khoái luïc ñòa töông ñoái raén chaéc vaø moät beân ninh hßa 125 laø ñôùi taùch giaõn ñoäng cuûa bieån Ñoâng, söï nha trang diª n kh¸nh khaùc nhau trong kieåu kieán taïo cuûa caùc heä ñöùt gaõy raát roõ raøng vaø coù khaû naêng ñoù laø keát 126 ba ngßi quaû cuûa söï thay ñoåi öùng suaát treân caùc ñoaïn bò ñöùt gaõy vôùi söï thay ñoåi phöông ñöôøng nöùt VO R -93 -20 trong khu vöïc ñôùi caét tröôït lôùn. 2 Trong pha kieán taïo tieáp theo, caùc ñöùt VOR 93 116 gaõy (keùo caêng) thuaän phaùt trieån doïc theo Hình 8.6. Sô ñoà ñaúng saâu moùng aâm hoïc beå Phuù Khaùnh rìa theàm vaø keá thöøa khuynh höôùng cuûa caùc treân caùc maët caét ñòa chaán. Ngoaøi quan ñieåm neâu treân ñaây, nhoùm phï mü Ng« m©y caùc nhaø ñòa chaát ôû tröôøng Ñaïi hoïc khoa hoïc Ë p ®¸ b×nh §Þnh t uy ph− íc töï nhieân - Ñaïi hoïc Quoác gia Haø Noäi (Phan diª u t r× VOR-93-101 quy nh¬n 122 Vaên Quyùnh, Taï Troïng Thaéng) cho raèng beå VOR-93-102 s«ng cÇu Phuù Khaùnh hình thaønh treân caùc voõng taïo 123 l a hai chÝ t hanh nuùi ñaàu Paleogen vôùi söï laáp ñaày caùc thaønh tuy hßa taïo molas luïc ñòa (pha taïo nuùi caùch ñaây 50 phó l ©m 124 trieäu naêm) vaø caáu truùc beå ñöôïc hình thaønh, v¹n gi· phaùt trieån treân cô cheá chính laø keùo toaùc doïc VOR-93-107 theo caùc ñôùi bieán daïng ranh giôùi neâm thuùc ninh hßa 125 troài (extrusion) Indochina. nha trang diª n kh¸nh 3.3. Ñaëc ñieåm ñöùt gaõy 126 ba ngßi Beå Phuù Khaùnh ñöôïc hình thaønh vaø bò chi phoái bôûi 3 heä thoáng ñöùt gaõy chính: heä VO R -93 -20 ñöùt gaõy Ñoâng Baéc - Taây Nam ôû phía Baéc, 2 heä ñöùt gaõy Baéc - Nam doïc theàm Ñaø Naüng VOR 93 116 (kinh tuyeán 109 30) vaø heä thoáng ñöùt gaõy O Hình 8.7. Sô ñoà ñaúng saâu noùc Oligocen treân beå Phuù Khaùnh Taây Baéc - Ñoâng Nam ôû phía Nam. Rieâng heä 244
  10. Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí 4.1. Moùng tröôùc Ñeä Tam phï mü Moùng tröôùc Ñeä Tam ôû beå Phuù Khaùnh laø Ng« m©y Ë p ®¸ b×nh §Þnh caùc thaønh taïo magma, bieán chaát coù tuoåi vaø t uy ph− íc diª u t r× VOR-93-101 quy nh¬n 122 thaønh phaàn khaùc nhau, trong ñoù caùc thaønh VOR-93-102 taïo granit tuoåi Creta bò phong hoùa, nöùt neû s«ng cÇu 123 l a hai chÝ t hanh coù khaû naêng phaùt trieån roäng ôû vuøng theàm tuy hßa Phan Rang, ñôùi caét tröôït Tuy Hoøa vaø theàm phó l ©m Ñaø Naüng. 124 v¹n gi· 4.2. Paleocen - Eocen? VOR-93-107 ninh hßa Traàm tích Paleocen - Eocen (?) ñöôïc 125 thaønh taïo trong caùc graben, baùn graben vôùi nha trang diª n kh¸nh thaønh phaàn chính laø caùc traàm tích haït thoâ, 126 ba ngßi saïn cuoäi keát ôû phaàn ñaùy. Treân taøi lieäu ñòa chaán chuùng ñöôïc phaûn aùnh bôûi caùc taäp soùng VO R phaûn xaï coù ñoä lieân tuïc keùm, bieân ñoä trung -93 -20 2 bình ñeán cao. VOR 93 116 4.3. Oligocen Hình 8.8. Sô ñoà ñaúng saâu noùc Miocen treân beå Phuù Khaùnh Caùc traàm tích Oligocen phuû baát chænh ñôùi ñöùt gaõy coå hôn. hôïp treân caùc traàm tích Eocen goàm caùc thaønh taïo mòn hôn nhö caùt, seùt, ñoâi khi xen ít lôùp 4. Ñòa taàng than. Treân maët caét ñòa chaán traàm tích naøy Nhö ñaõ neâu ôû phaàn ñaàu, trong beå Phuù ñöôïc xeáp vaøo taäp soùng phaûn xaï coù ñoä lieân Khaùnh chöa coù gieáng khoan. Vì vaäy vieäc tuïc keùm, bieân ñoä trung bình, taàn soá thaáp, phaân chia ñòa taàng, xaùc ñònh caùc maët baát coù nôi phaûn xaï daïng loän xoän, bieân ñoä cao. chænh hôïp v.v... ñeàu döïa treân caùc keát quaû Beà daøy traàm tích thay ñoåi töø vaøi traêm meùt ôû minh giaûi vaø lieân keát taøi lieäu ñòa vaät lyù, phaàn rìa ñeán haøng nghìn meùt ôû phaàn trung chuû yeáu laø ñòa chaán phaûn xaï vôùi caùc gieáng taâm beå. Caùc lôùp seùt than ñen giaøu vaät chaát khoan ôû beå Soâng Hoàng, Cöûu Long vaø Nam höõu cô, nguoàn goác ñaàm hoà vaø ñaàm nöôùc lôï Coân Sôn. Do ñoù, vò trí caùc giôùi haïn phaân laø nguoàn ñaù meï tieàm naêng trong beå Phuù chia ñòa taàng giöõa caùc taùc giaû coù khaùc nhau. Khaùnh. Ñeå giaûi quyeát söï sai khaùc naøy caàn phaûi chôø 4.4. Miocen coù keát quaû khoan trong vuøng. Theo minh giaûi taøi lieäu ñòa chaán traàm tích Ñeä Tam coù Caùc traàm tích Miocen chuû yeáu laø caùc chieàu daøy thay ñoåi töø 500 m doïc theo rìa traàm tích luïc nguyeân, chaâu thoå, xen caùc pha phía Taây ñeán 7.000 - 8.000 m ôû vuøng truõng bieån vaø bieån noâng. Phaàn phía Ñoâng theàm saâu phía Ñoâng beå. Döôùi ñaây laø ñòa taàng döï Ñaø Naüng, Phan Rang phaùt trieån ñaù voâi daïng baùo beå Phuù Khaùnh (Hình 8.9). theàm, ñaù voâi aùm tieâu. Coù theå phaân ra traàm tích Miocen döôùi, giöõa vaø treân theo ñaëc 245
  11. Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam Hình 8.9. Coät ñòa taàng toång hôïp beå Phuù Khaùnh 246
  12. Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí tröng caùc taäp ñòa chaán. theo rìa theàm phía Ñoâng coøn phaùt trieån Traàm tích Miocen döôùi phuû baát chænh carbonat theàm. Caùc khoái naâng carbonat hôïp treân caùc traàm tích Oligocen. Treân caùc nhoâ leân khoûi maët nöôùc bieån chæ thaáy leû teû taøi lieäu ñòa chaán chuùng ñöôïc ñaïêc tröng bôûi ôû vaøi nôi treân caùc maët caét ñòa chaán, ñaây caùc phaûn xaï aù song song ñeán song song, cuõng thöôøng laø caùc khoái ñöùt gaõy nhoâ cao. bieân ñoä thaáp ñeán cao, ñoä lieân tuïc trung bình, Ñaù daêm keát san hoâ ôû maët tröôùc aùm tieâu daïng doác thoaûi. Phía Baéc coù daïng neâm laán cuøng ñaù carbonat ñöôïc phaùt trieån vaø traàm döï baùo quaït chaâu thoå hoaëc quaït aluvi, caùc ñoïng doïc theo caùc aùm tieâu cuõng laø nhöõng phaûn xaï bieân ñoä cao döï baùo laø caùc thaønh ñoái töôïng ñaù chöùa caàn löu yù, maëc duø chuùng taïo carbonat theàm. xuaát hieän khoâng nhieàu. Traàm tích Miocen treân ñöôïc nhaän bieát Nhö vaäy caùc thaønh taïo Miocen döôùi chuû yeáu laø traàm tích luïc nguyeân ñoâi choã bôûi caùc phaûn xaï thöôøng laø song song ñeán laø carbonat. Moâi tröôøng traàm tích chaâu thoå song song hôi phaân kyø, bieân ñoä töø thaáp ñeán vaø ñaàm hoà chöùa than, bieån noâng, bieån ven trung bình, tính lieân tuïc toát ôû phaàn phía Taây bôø. Caùc taäp seùt, seùt than Miocen döôùi töôùng beå vaø coù daïng haïnh nhaân (chöõ S) neâm laán ñaàm hoà, vuõng vònh laø nguoàn ñaù meï ôû beå veà phía söôøn doác höôùng ra bieån. Phuù Khaùnh. Chieàu daøy traàm tích ôû vuøng Söï luùn chìm cuûa beå Phuù Khaùnh tieáp noái truõng saâu Phuù Khaùnh coù theå ñaït ñeán hôn sau thôøi kyø giaùn ñoaïn traàm tích cuoái Miocen 2000m. giöõa, cuøng vôùi nguoàn cung vaät lieäu luïc ñòa Traàm tích Miocen giöõa ñöôïc nhaän bieát doài daøo, nhaát laø do caùc doøng chaûy phía beå vaø lieân keát treân taøi lieäu ñòa chaán vôùi ñaëc Soâng Hoàng mang laïi taïo ra hieän töôïng laán ñieåm laø caùc phaûn xaï song song hoaëc gaàn bieån mang tính khu vöïc cuûa rìa theàm vôùi song song, bieân ñoä thay ñoåi töø thaáp ñeán cöôøng ñoä giaûm daàn veà phía Nam. Beà daøy cao, tính lieân tuïc vaø taàn soá trung bình. Caùc traàm tích Miocen treân ôû beå Phuù Khaùnh leân maët phaûn xaï naèm onlap ôû vuøng ven bôø vaø ñeán 3000m. Phaàn treân cuøng cuûa taäp naøy downlap ôû vuøng nöôùc saâu. ñöôïc traàm ñoïng trong moâi tröôøng chaâu thoå, Nhìn chung treân phaàn theàm phía Taây baõi bieån hoaëc ven bôø, coøn veà phía Taây cuûa vaø phía Baéc cuûa beå Phuù Khaùnh, traàm tích beå thì gaëp caùc thaønh taïo chaâu thoå khoâng coù Miocen giöõa chuû yeáu laø luïc nguyeân do ôû gaàn nguoàn goác bieån vaø thaønh taïo soâng ngoøi. ÔÛ nguoàn cung caáp vaät lieäu töø ñaát lieàn. Trong phaàn thaáp nhaát cuûa taäp traàm tích naøy, caùc phaàn phía Nam beå Phuù Khaùnh, caùc taäp traàm taäp caùt keát chaûy roái treân söôøn doác ñöôïc thay tích vuõng vònh Oligocen vaø Miocen döôùi theá theo phöông naèm ngang baèng caùc quaït bò choân vuøi döôùi caùc taäp seùt, caùt, carbonat boài tích ngaàm xa nguoàn, ôû ñaây coù theå toàn traàm ñoïng trong Miocen giöõa. taïi caùc baãy ñòa taàng coù giaù trò. Traàm tích Pliocen - Ñeä Töù laø caùc traàm Trong Miocen phoå bieán caùc thaønh taïo chaûy roái vôùi söï hình thaønh caùc quaït boài tích tích caùt, boät, seùt theàm vaø bieån saâu lieân quan ngaàm doïc theo söôøn nghieâng cuûa beå Phuù ñeán quaù trình hình thaønh toaøn boä theàm luïc Khaùnh. Ñaây coù theå laø nhöõng taàng chöùa coù ñòa Bieån Ñoâng. Treân maët caét ñòa chaán deã khaû naêng cho tích tuï daàu khí. Ngoaøi ra doïc daøng nhaän bieát vaø lieân heä chuùng vôùi caùc 247
  13. Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam Hình 8.10. Keát quaû phaân tích maãu daàu trong ñaù granit phong hoaù, khu vöïc ñaàm Thò Naïi (Theo VPI-GEUS, 2004) 5. Heä thoáng daàu khí taäp Pliocen - Ñeä Töù trong khu vöïc. ÔÛ phía Ñoâng thöôøng laø caùc neâm laán daøy, ñaëc tröng Do beå Phuù Khaùnh chöa coù khoan thaêm traàm tích söôøn theàm, coøn phaàn phía Taây laø doø, neân heä thoáng daàu khí ñöôïc ñaùnh giaù caùc phaûn xaï song song, ñoä lieân tuïc toát, bieân döïa treân cô sôû caùc taøi lieäu ñòa chaát coù ñöôïc ñoä trung bình, taàn soá thaáp, lieân quan ñeán töø caùc gieáng khoan ôû phía Nam beå soâng töôùng traàm tích theàm trong ñeán ngoaøi trong Hoàng, phía Ñoâng Baéc beå Cöûu Long vaø beå toaøn khu vöïc. Nam Coân Sôn, laø nhöõng beå coù phaùt hieän vaø 248
  14. Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí ñang khai thaùc daàu khí. Döôùi ñaây laø nhöõng saùp cao, daáu vaân sinh hoïc ñôn giaûn vaø tyû neùt chính veà heä thoáng daàu khí cuûa beå Phuù soá hopan/sterran raát cao. Caùc ñaëc tröng naøy Khaùnh. truøng hôïp phaàn lôùn vôùi nhöõng ñaëc tröng cuûa caùc maãu daàu ñaàm hoà Kainozoi gaëp trong 5.1. Ñaù meï gieáng khoan B10/STB-1X ôû beå Soâng Hoàng Keát quaû phaân tích ñòa hoùa caùc maãu daàu naèm caùch xa beå Phuù Khaùnh veà phía Baéc. Söï laáy töø gieáng khoan 120-CS-1X ôû phía Baéc gioáng nhau naøy cho pheùp suy luaän raèng caùc beå Phuù Khaùnh cho thaáy söï hieän dieän cuûa ñaù meï coù nguoàn goác ñaàm hoà coù theå toàn taïi ôû daàu chöa bieán ñoåi laãn vôùi daàu bò vi sinh beå Phuù Khaùnh saùt ngay phía Ñoâng ñaàm Thò phaân huûy vaø chuùng hình thaønh töø nguoàn thöïc Naïi. ÔÛ beå Cöûu Long (phía Taây Nam) vaø beå vaät treân caïn traàm ñoïng trong moâi tröôøng Nam Coân Sôn (phía Nam) ñeàu toàn taïi taàng chaâu thoå hoaëc ñaàm laày. Coøn caùc keát quaû sinh Oligocen vaø Miocen döôùi. Trong ñoù, phaân tích ñòa hoùa caùc maãu daàu chieát taùch taàng sinh Oligocen ôû beå Cöûu Long laø seùt töø ñaù buøn carbonat ôû gieáng khoan 121-CM- ñaàm hoà giaøu vaät chaát höõu cô sinh daàu. 1X laïi cho thaáy chuùng hình thaønh töø nguoàn Nhö vaäy, ôû beå Phuù Khaùnh coù theå toàn taïi ñaù meï thöù yeáu khaùc, ñöôïc traàm ñoïng trong moâi tröôøng bieån thieáu oxy. Keát quaû nghieân cöùu caùc veát loä daàu vuøng ñaàm Thò Naïi (Quy Nhôn, Bình Ñònh) cuûa VPI vaø GEUS (döï aùn Enreca) cho thaáy coù söï hieän dieän cuûa daàu coù theå ñaõ ñöôïc di cö töø beå Phuù Khaùnh (Hình 8.10). Trong moät vaøi maãu granit tuoåi Creta ôû phía Ñoâng ñaàm naøy cuõng tìm thaáy bitum/daàu thoâ trong khe nöùt ñaù. Caùc keát quaû phaân tích ñòa hoùa chöùng minh daàu bò phaân huûy sinh hoïc vôùi daáu vaân sinh hoïc (biomarker) ñaëc tröng cho hoãn hôïp nguoàn goác luïc ñòa vaø nguoàn goác bieån. Caùc maãu laáy ôû ñaàm nuoâi toâm (phía baéc Ñaàm Thò Naïi) cho thaáy daàu bò phaân huûy sinh hoïc raát maïnh, chæ coøn moät soá ít daáu vaân sinh hoïc coøn coù theå ñöôïc nhaän daïng. Tuy nhieân söï phaân boá cuûa triterpan tricyclic hoaøn toaøn gioáng vôùi nhöõng maãu daàu laáy ñöôïc trong khe nöùt granit vöøa neâu treân. Nhö vaäy coù theå thaáy raèng daàu bò phaân huûy sinh hoïc naøy cuøng nguoàn goác vôùi daàu taïi choã. Caùc maãu Hình 8.11. Sinh thaønh hydrocarbon ôû thôøi ñieåm hieän taïi cuûa ñaù meï Oligocen daàu thu ñöôïc töø baõi caùt phía nam ñaàm Thò (Theo Petrovietnam, 2004) Naïi chöùa daàu bò phaân huûy sinh hoïc yeáu, ñoä 249
  15. Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam hai taàng ñaù meï chính laø seùt ñaàm hoà, than vaø seùt than chaâu thoå tuoåi Oligocen, Miocen sôùm. Kerogen loaïi II vaø III coù khaû naêng sinh caû daàu vaø khí; ngoaøi ra, coù theå toàn taïi taàng sinh (thöù yeáu) laø ñaù buøn carbonat. Do trong vuøng chöa coù gieáng khoan neân caùc döõ lieäu nhieät ñoä töø caùc beå traàm tích keá caän ñöôïc söû duïng ñeå döï baùo doøng nhieät trong beå Phuù Khaùnh. ÔÛ phaàn Baéc beå Phuù Khaùnh gradient ñòa nhieät trung bình dao ñoäng töø 3,650C/100m (GK 120-CS-1X) ñeán 3,810C/100m (GK 121-CM-1X). Keát quaû nghieân cöùu cho thaáy heä soá phaûn xaï vitrinit chæ ñaït 0,45% taïi ñoä saâu choân vuøi 1.650m, nhieät ñoä chöa ñuû ñeå sinh thaønh hydrocarbon. Töø giaù trò vitrinit quan saùt vaø moâ hình hoaù cho thaáy noùc cuûa cöûa soå sinh daàu (R0 = 0,6%) phaûi ôû ñoä saâu choân vuøi 1.900m. Ñoä saâu cuûa cöûa soå sinh daàu töông öùng vôùi giaù trò R0 = 1,2% laø 3.100m tính töø ñaùy bieån. Nhö vaäy, ñaù meï trong beå Phuù Khaùnh ñaõ naèm trong Hình 8.12. Sinh thaønh hydrocarbon ôû thôøi ñieåm cöûa soå taïo daàu. Trong beå Cöûu Long vaø Nam hieän taïi cuûa ñaù meï Miocen (Theo Petrovietnam, 2004) Coân Sôn ôû phaàn phía Nam beå Phuù Khaùnh gradient nhieät ñoä bieán thieân töø 2,26 ñeán cho thaáy ñaù meï Oligocen ñaõ sinh daàu nhö 3,350C/100m. Lòch söû doøng nhieät vaø toác ñoä quan saùt thaáy taïi gieáng khoan ñaõ neâu. Caùc luùn chìm ôû ñaây ñöôïc ñònh löôïng hoaù thoâng keát quaû phaân tích ñòa hoùa daãn ñeán keát luaän qua cöïc tieåu sai soá giöõa caùc giaù trò nhieät ñoä laø ñoä saâu tröôûng thaønh cuûa vaät chaát höõu cô tính lyù thuyeát vaø giaù trò ñoä phaûn xaï vitrinit ôû phaàn Baéc beå Phuù Khaùnh naèm noâng hôn so taïi caùc gieáng khoan 15-G-1X vaø 04-A-1X. vôùi ôû phaàn phía Nam vì gradient ñòa nhieät Lòch söû dieãn bieán nhieät ñoä tính ñöôïc, sau ôû ñaây töông ñoái lôùn hôn. Caùc baûn ñoà veà ñoä ñoù ñöôïc so saùnh vôùi caùc keát quaû nhieät phaân tröôûng thaønh vaät chaát höõu cô hieän nay ñoái (pyrolysis) vaø saéc kyù khí ñeå ñaûm baûo ñoä tin vôùi ñaù meï Oligocen vaø Miocen sôùm ñöôïc caäy cuûa soá lieäu nhieät ñoä ñöôïc ruùt ra töø quaù trình baøy trong caùc hình 8.11 vaø 8.12. Trong trình choân vuøi vaät chaát höõu cô. Keát quaû cho ñeà aùn NOPEC (1993) caùc gieáng khoan “aûo“ thaáy taïi gieáng khoan 15-G-1X daàu ñöôïc sinh ñöôïc xaây döïng treân taát caû caùc tuyeán ñòa thaønh sôùm nhaát taïi ñoä saâu 1.810m ñoái vôùi chaán vôùi soá lieäu ñaàu vaøo laø caùc tham soá ruùt kerogen loaïi II vaø 2.087m cho loaïi III vaø ra töø caùc gieáng khoan 15-G-1X vaø 04-A- ñieåm ñænh sinh thaønh daàu ôû ñoä saâu 2.737m 1X. Giaù trò nhieät ñoä tính ñöôïc cao nhaát ôû cho loaïi II vaø 2.825m cho loaïi III. Ñieàu naøy ñaùy Oligocen treân laø 3610C taïi loâ 123. Caùc 250
  16. Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí giaù trò phaûn xaï vitrinit tính ñöôïc taïi ñaùy cuûa caùc beå traàm tích Ñeä Tam Vieät Nam, phaân hai taäp ñaù meï quan troïng nhaát ôû phaàn thaáp boá töø Oligocen ñeán Pliocen döôùi. Trong caùc nhaát vaø phaàn cao nhaát cuûa Oligocen treân traàm tích Oligocen vaø phaàn döôùi cuûa Miocen bieán thieân trong khoaûng 5,47% R0 taïi gieáng döôùi caùt keát ñöôïc traàm ñoïng trong caùc moâi khoan aûo 67 (loâ 123) vaø 0,2% R0 taïi gieáng tröôøng ñoàng baèng chaâu thoå vaø keânh raïch khoan aûo 53 (loâ 125). Treân phaàn nöûa dieän soâng ngoøi, chuùng trôû thaønh caùc thaønh heä ñaù tích phía Nam beå Phuù Khaùnh caùc giaù trò chöùa chuû yeáu coù chaát löôïng trung bình - toát, phaûn xaï vitrinit tính ñöôïc coù giaù trò trung tuøy thuoäc ñoä saâu phaân boá cuûa chuùng. Caùt bình vaøo khoaûng 3,87% R0. Nhö vaäy, ñoái keát trong caùc quaït boài tích soâng ngoøi cuõng vôùi taàng sinh Oligocen thì phaàn lôùn dieän coù theå laø loaïi ñaù chöùa toát. tích naèm trong ñôùi sinh khí. Trong Miocen, chaâu thoå luøi veà phía Taây Baéc vaø moâi tröôøng traàm tích chuyeån sang 5.2. Ñaù chöùa moâi tröôøng bieån nhieàu hôn. Caùc thaønh taïo Töø caùc beå traàm tích xung quanh caùc nhaø caùt keát laø loaïi ñaù chöùa phoå bieán trong phaàn nghieân cöùu cho raèng trong beå Phuù Khaùnh Taây beå vaø ñöôïc traàm ñoïng trong heä thoáng toàn taïi 3 loaïi ñaù chöùa chuû yeáu: ñaù moùng nöùt quaït söôøn doác ngaàm. Trong Pliocen döôùi neû/phong hoùa tröôùc Ñeä Tam, ñaù vuïn vaø ñaù phaùt trieån caùc daïng turbidit ôû caùc khu vöïc carbonat. söôøn doác, taïo ra loaïi ñaù chöùa vuïn ñaùng keå Ñaù chöùa moùng nöùt neû/phong hoùa cho caùc baãy phi caáu taïo. ÔÛ Vieät Nam, ñaù moùng nöùt neû/phong hoùa Ñaù chöùa carbonat (granit, granodiorit) ñöôïc bieát ñeán nhö moät Trong caùc beå traàm tích keà caän beå Phuù loaïi ñaù chöùa raát quan troïng. Beà daøy cuûa noù Khaùnh, ñaù chöùa carbonat coù tuoåi töø Miocen coù theå thay ñoåi töø haøng chuïc ñeán treân nghìn giöõa ñeán Miocen muoän (Hình 8.13, 8.14, meùt. Trong beå Cöûu Long, ñaù moùng granit 8.15). Carbonat chöùa khí ñaõ gaëp trong nöùt neû/phong hoùa laø taàng ñaù chöùa quan nhieàu gieáng khoan ôû phaàn Nam beå soâng troïng nhaát, chieám ñeán 80% tröõ löôïng ôû Hoàng (118-CVX-1X, 121-CM-1X) vaø beå caùc moû Baïch Hoå, Roàng, Raïng Ñoâng, Hoàng Nam Coân Sôn (04-A-1X, Ñaïi Huøng, Lan Ngoïc, Sö Töû Ñen. ÔÛ moû Ñaïi Huøng trong beå Taây, Lan Ñoû...). Ñoä roãng cuûa loaïi ñaù chöùa Nam Coân Sôn cuõng gaëp loaïi ñaù naøy chöùa naøy bao goàm ñoä roãng nguyeân sinh vaø ñoä daàu. Ñaù carbonat tröôùc Ñeä Tam laø ñaù chöùa roãng thöù sinh, nöùt neû, hang hoác neân nhìn gaëp trong gieáng khoan B-10 ôû mieàn voõng chung chaát löôïng chöùa toát. ÔÛ beå Phuù Khaùnh Haø Noäi vaø ôû gieáng khoan treân caáu taïo Baïch ñaù chöùa carbonat Miocen chuû yeáu phaân boá Tró trong beå Soâng Hoàng. doïc theo phía Ñoâng theàm Ñaø Naüng vaø theàm ÔÛ beå Phuù Khaùnh toàn taïi caùc moùng nhoâ Phan Rang. cao bò ñöùt gaõy phaân caét vaø ñöôïc phuû bôûi 5.3. Ñaù chaén traàm tích Oligocen coù theå laø ñaù chaén toát (Hình 8.13). Ñaù chaén mang tính khu vöïc trong beå Ñaù chöùa vuïn Phuù Khaùnh laø seùt bieån Plio - Pleistocen. Beà Caùt keát laø loaïi ñaù chöùa phoå bieán trong daøy cuûa taäp ñaù chaén naøy ñaït cöïc ñaïi trong 251
  17. Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam Hình 8.13. Daïng baãy khoái ñöùt gaõy trong moùng, ngoaøi ñaù chöùa moùng coøn coù ñaù chöùa laø caùt keát vaø carbonat, ñaù chaén laø caùc lôùp seùt, boät keát Miocen treân, Pliocen. Maët caét ñòa chaán minh giaûi töø tuyeán VOR-93-209 (NOPEC, 1993) taát caû caùc trung taâm tích tuï vaø ñaït cöïc tieåu theo phöông naèm ngang. treân caùc ñôùi naâng keà caän vôùi chuùng. Taäp 5.5. Caùc play daàu khí vaø daïng baãy seùt ôû phaàn treân cuûa Miocen döôùi töông öùng vôùi taäp seùt Rotalia ôû beå Cöûu Long coù chieàu Treân cô sôû caùc play ñaõ ñöôïc chöùng daøy 200 - 300m cuõng laø taàng chaén khu vöïc. minh chöùa daàu khí ôû theàm luïc ñòa Vieät Ngoaøi caùc taàng chaén khu vöïc, hy voïng cuõng Nam, döï kieán trong beå Phuù Khaùnh coù theå toàn taïi caùc taäp seùt, boät keát coù khaû naêng chaén coù daïng play daàu khí sau: caùc play ñaù moùng ñòa phöông naèm xen keõ vôùi caùc taäp chöùa nöùt neû/phong hoùa tröôùc Ñeä Tam; play ñaù Oligocen vaø Miocen. vuïn Oligocen; play ñaù vuïn Miocen vaø play carbonat Miocen (Hình 8.17, 8.18). Ngoaøi 5.4. Di cö, naïp baãy ra NOPEC [21] coøn ñöa theâm moät loaïi play Trong beå Phuù Khaùnh hydrocarbon sinh nöõa ñöôïc goïi laø play basalt caän moùng (near ra coù theå ñaõ di cö leân phía treân thoâng qua basement basaltic play). cô cheá mao daãn qua caùc taäp caùt keát vaø doïc Play ñaù moùng nöùt neû/phong hoùa hay play theo caùc maët ñöùt gaõy ñeå naïp vaøo caùc baãy. tröôùc Ñeä Tam (Play 1) Coù leõ cô cheá di cö quan troïng nhaát trong Play moùng tröôùc Ñeä Tam trong beå Phuù phaàn saâu cuûa beå Phuù Khaùnh laø chaát löu Khaùnh coù ñaù chöùa laø granit Creta bò nöùt ñöôïc dòch chuyeån theo caùc ñöùt gaõy saâu ñeå neû, coù theå gioáng play tröôùc Ñeä Tam ôû beå leân caùc taàng chöùa phía treân. Ngoaøi ra, ôû Cöûu Long ñaõ ñöôïc phaùt hieän vaø ñang khai moät vaøi nôi, caùc baát chænh hôïp cuõng coù theå laø keânh daãn, ñöôøng di cö cuûa hydrocarbon thaùc daàu. Nguoàn ñaù meï coù leõ laø ñaù seùt ñaàm 252
  18. Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí Hình 8.14. Baãy daïng caáu taïo hình hoa phaùt trieån töø Oligocen tôùi Miocen giöõa vôùi ñaù chöùa laø caùt keát vaø carbonat Miocen döôùi, giöõa. Maët caét ñòa chaát minh giaûi töø tuyeán VOR-93-101 (NOPEC, 1993) hoà giaøu vaät chaát höõu cô tuoåi Oligocen phuû toát laø ñoái töôïng chöùa tieàm naêng. onlap vaø choân vuøi caùc khoái nhoâ moùng, ñoàng Ñaù chaén laø caùc lôùp seùt, boät keát naèm xen thôøi chuùng coøn ñoùng vai troø ñaù chaén theo keïp trong Oligocen giöõa, Oligocen treân vaø phöông thaúng ñöùng vaø phöông naèm ngang Miocen döôùi. cho loaïi baãy khoái nhoâ moùng. Trong beå Phuù Trong Oligocen coù nhieàu kieåu baãy Khaùnh döï baùo play moùng phong hoùa, nöùt lieân quan ñeán caáu taïo keùo daøi (elongated neû chuû yeáu phaân boá doïc ñôùi ñöùt gaõy 1090 anticlines) vaø voøm naâng bò ñöùt gaõy (faulted (doïc phía Ñoâng theàm Ñaø Naüng, theàm Phan anticlines). Phaàn lôùn caùc baãy vôùi möùc ñoä rang) vaø ñôùi caét tröôït Tuy Hoøa. khaùc nhau, coù theå ñöôïc chaén bôûi caùc maët ñöùt gaõy. Caùc khoái ñöùt gaõy nghieâng/quay Play ñaù vuïn Oligocen (Play 2) thöôøng laø daïng baãy phoå bieán trong thaønh Trong play naøy ñaù meï laø loaïi seùt giaøu taïo Oligocen cuûa beå Phuù Khaùnh. Caùc baãy vaät chaát höõu cô vaø than naèm trong caùc kieåu naøy thöôøng ñöôïc kheùp kín hai hoaëc ba thaønh taïo Oligocen vaø Eocen (?). Nguoàn ñaù phía vaøo ñöùt gaõy. Moät soá caáu taïo hình hoa meï naøy coù khaû naêng sinh caû daàu vaø khí. cuõng ñöôïc nhaän thaáy treân moät soá maët caét Tuy nhieân, ôû vuøng truõng saâu Phuù Khaùnh, ñòa chaán vaø chuùng thöôøng ñöôïc chaén bôûi chuùng naèm quaù saâu neân ñaõ ôû trong ngöôõng caùc ñöùt gaõy. sinh khí. Caùc daïng caáu taïo noùi treân thöôøng gaëp Ñaù chöùa bao goàm caùt keát traàm ñoïng trong caùc khu vöïc phaùt trieån ñöùt gaõy tröôït trong moâi tröôøng ñaàm hoà, soâng ngoøi, tam baèng (strike-slip fault). giaùc chaâu, boài tích ñeán bieån noâng ven bôø. Play ñaù vuïn Miocen (Play 3) Caùt keát soâng ngoøi tuoåi Oligocen sôùm ñeán Oligocen muoän coù ñoä roãng trung bình ñeán Ñaù meï cung caáp hydrocarbon cho play 253
  19. Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam Hình 8.15. Baãy daïng khoái xaây carbonat trong Miocen giöõa, ñaù chaén laø caùc lôùp seùt, boät keát Pliocen. Maët caét ñòa chaát minh giaûi töø tuyeán VOR-93-103 (NOPEC, 1993) ñaù vuïn Miocen bao goàm seùt, boät ñaàm hoà bieån tieán laø loaïi ñaù chaén noùc Miocen. Trong Miocen caùc kieåu baãy phoå bieán laø Oligocen, than Miocen sôùm vaø ñaù buøn caùc khoái ñöùt gaõy nghieâng. Caùc baãy thöôøng carbonat. Caùc nhaø ñòa chaát cho raèng than ñöôïc kheùp kín ba chieàu vôùi moät ñöùt gaõy trong caùc ñaàm laày vaø chaâu thoå cuõng nhö buøn hoaëc hai chieàu vôùi hai ñöùt gaõy chaén. Trong carbonat laø nguoàn ñaù meï sinh khí ôû ñaây. play ñaù vuïn Miocen cuõng gaëp caùc kieåu baãy Ñaù chöùa trong play naøy bao goàm caùt ñòa taàng nhö quaït boài tích, soâng ngoøi, caùc chaâu thoå soâng ngoøi vaø caùt bieån noâng. Caùc quaït ngaàm söôøn doác, caùc vaùt moûng hoaëc caét nhòp traàm tích töø Miocen döôùi ñeán Miocen cuït. giöõa coù leõ chuû yeáu ñöôïc traàm ñoïng trong Play carbonat Miocen (Play 4) moâi tröôøng bôø bieån vaø theàm trong. Xa hôn veà phía Ñoâng chuùng laïi ñöôïc traàm ñoïng Ñaây laø kieåu play chöùa khí khaù phoå bieán trong moâi tröôøng theàm ngoaøi, söôøn doác vaø ôû beå Nam Coân Sôn, Nam beå Soâng Hoàng, laø bieån saâu. Caùt keát Miocen sôùm thöôøng coù caùc beå keà caän vôùi beå Phuù Khaùnh. töôùng bôø vaø theàm, chaát löôïng chöùa toát. Caùt Ñaù meï goàm seùt ñaàm hoà Oligocen vaø seùt keát söôøn vaø ñaùy bieån thöôøng chæ gaëp trong bieån/seùt voâi chaâu thoå Miocen sôùm. maët caét Miocen giöõa. Trong ñòa taàng Miocen Ñaù chöùa carbonat ñöôïc hình thaønh töø treân thöôøng gaëp turbidit, chuùng phaân boá ôû cuoái Miocen sôùm ñeán Miocen giöõa coù theå nhöõng phaàn saâu cuûa beå Phuù Khaùnh. nhaän bieát ñöôïc treân nhieàu tuyeán ñòa chaán. Ñaù chaén laø nhöõng taäp seùt keát vaø boät Caùc raïn san hoâ vaø khoái xaây thöôøng coù laãn keát xen keïp trong thaønh taïo Miocen, chuùng buøn, boät laøm taêng cöôøng khaû naêng gaén keát ñoùng vai troø chaén ñòa phöông. Caùc taäp seùt xi maêng neân laøm giaûm ñoä roãng vaø ñoä thaám. 254
  20. Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí H−íng dÞch chuyÓn Hình 8.16. Khaû naêng dòch chuyeån hydrocarbon töø ñaù meï tröôûng thaønh ñeán baãy (Theo VPI-GEUS, 2004) Ngoaøi raïn san hoâ vaø khoái xaây coøn coù nhöõng phöông naèm ngang trong carbonat neàn. Caùc daïng töôùng ñaù traàm tích carbonat khaùc cuõng raïn san hoâ gioáng kieåu khoái xaây thaønh taïo ñöôïc xem laø nguoàn ñaù chöùa tieàm naêng. ven rìa caùc neàn coù ñoä roãng vaø ñoä thaám toát Töôùng söôøn raïn (reef flank facies) thöôøng cuõng laø loaïi baãy trieån voïng. laø caùc khoái cuoäi (conglomerat) voâi, caùt coù Play basalt (Play 5) nguoàn goác töø caùc raïn san hoâ. Töôùng noäi raïn Theo quan ñieåm cuûa NOPEC ôû beå Phuù (inter reef facies), töùc ñaù voâi aù thuûy trieàu Khaùnh coøn coù theå toàn taïi moät play nöõa, (subtidal limestone), nöôùc noâng, khoâng lieân ñöôïc goïi laø play basalt caän moùng. Play naøy quan ñeán thaønh taïo aùm tieâu hoaëc caùc traàm ñaõ phaùt hieän chöùa daàu ôû khu vöïc moû Roàng tích caùt luïc nguyeân mòn. Tuy nhieân ñaù chöùa thuoäc beå Cöûu Long. toát nhaát vaãn laø caùc raïn aùm tieâu, khoái xaây Ñaù meï cuûa play naøy cuõng laø seùt ñaàm hoà vaø caùc tích tuï söôøn raïn. Tuøy thuoäc vaøo möùc Oligocen giaøu vaät chaát höõu cô coøn ñaù chöùa ñoä dolomit hoùa, nöùt neû vaø hang hoác maø ñaù laø caùc taäp ñaù nuùi löûa, coù ñoä roãng nguyeân chöùa coù ñoä roãng thöù sinh khaùc nhau. Nhìn sinh toát keát hôïp vôùi ñoä roãng thöù sinh do bò chung ñoä roãng thöù sinh trong ñaù carbonat nöùt vôõ taïo thaønh caùc baãy phi caáu taïo (thaïch ñoùng vai troø khaù quan troïng. hoïc - ñòa taàng) vôùi dieän phaân boá khoâng Ñaù chaén cho kieåu play carbonat laø seùt roäng. Caùc taäp ñaù meï cuõng ñoàng thôøi ñoùng voâi, seùt buøn bieån coù tuoåi töø Miocen ñeán vai troø ñaù chaén ñòa phöông cho caùc loaïi baãy Pliocen. naøy. Daïng baãy chính cuûa play carbonat laø 5.6. Thôøi gian hình thaønh caáu taïo, di cö caùc khoái xaây kheùp kín boán maët. Cuõng coù vaø baûo toàn hydrocarbon theå toàn taïi daïng baãy phi caáu taïo lieân quan ñeán söï thay ñoåi thaønh phaàn thaïch hoïc theo Theo caùc keát quaû phaân tích ñòa chaán vaø 255
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2