Dự thảo tóm tắt Luận án Tiến sĩ Sinh học: Nghiên cứu nhân dòng và biểu hiện trên bề mặt bào tử Bacillus subtilis gen mã hóa kháng nguyên VP28 của virus gây bệnh đốm trắng ở tôm

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN<br /> <br /> Phạm Kiên Cường<br /> <br /> NHÂN DÒNG VÀ BIỂU HIỆN TRÊN BỀ MẶT BÀO TỬ<br /> BACILLUS SUBTILIS GEN MÃ HÓA KHÁNG NGUYÊN VP28<br /> CỦA VIRUS GÂY BỆNH ĐỐM TRẮNG Ở TÔM<br /> <br /> Chuyên ngành: Hóa sinh học<br /> Mã số: 62 42 01 16<br /> <br /> DỰ THẢO TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ SINH HỌC<br /> <br /> HÀ NỘI - 2014<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại:<br /> Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Phan Tuấn Nghĩa<br /> PGS.TS. Nguyễn Thị Vân Anh<br /> <br /> Phản biện 1: .............................................<br /> Phản biện 2: .............................................<br /> Phản biện 3: .............................................<br /> <br /> Luận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Đại học<br /> Quốc gia họp tại: Trường Đại học Khoa học Tự nhiên<br /> vào hồi......giờ......., ngày.......tháng.......năm 2015<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại:<br /> - Thư viện Quốc gia Việt Nam,<br /> - Trung tâm thông tin - Thư viện, Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> 2<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Nuôi tôm ở Việt Nam đã phát triển mạnh trong những năm gần đây<br /> và trở thành ngành kinh tế quan trọng. Tuy nhiên, ngành nuôi trồng tôm ở<br /> Việt Nam hiện đang đứng trước nhiều khó khăn như dịch bệnh, chất<br /> lượng tôm giống sa sút. Sự bùng nổ của các dịch bệnh nghiêm trọng do<br /> virus tr ng đó ó viru gây hội hứng đốm tr ng (WSSV), đã làm giảm<br /> đáng kể sản lượng tôm, gây thiệt hại lớn về kinh tế ngành nuôi tôm.<br /> Nhiều nghiên cứu trên thế giới được tiến hành để tìm ra giải pháp<br /> hiệu quả chống lại WSSV nhưng kết quả thu được còn hạn chế. Một<br /> hướng nghiên cứu được nhiều nhà khoa học trên thế giới hướng đến là tạo<br /> các vaccine dựa trên protein cấu trúc của WSSV để kí h thí h đáp ứng<br /> miễn dịch ở tôm chống lại bệnh đốm tr ng. VP28 là một loại protein vỏ<br /> chính của WSSV, đóng vai trò hủ đạo giúp virus g n đặc hiệu lên tế bào<br /> tôm, là bước khởi đầu cho quá trình lây nhiễm. Chính vì vậy, VP28 là<br /> pr tein được lựa chọn để tạo kháng thể chẩn đ án WSSV ũng như tạo<br /> vaccine cho tôm phòng bệnh đốm tr ng (Rout và tập thể, 2007;<br /> Witteveldt và tập thể, 2004). Tuy nhiên, những kết quả nghiên cứu tạo<br /> vaccine phòng bệnh đốm tr ng do WSSV ũng hỉ mới dừng lại ở mức<br /> thử nghiệm nhỏ lẻ, hưa tạ được một vaccine chính thức, hiệu quả.<br /> Xuất phát từ thự tế trên, húng tôi đã tiến hành đề tài “Nghiên cứu<br /> nhân dòng và biểu hiện trên bề mặt bào tử Bacillus subtilis gen mã hóa<br /> kháng nguyên VP28 của virus gây bệnh đốm trắng ở tôm” để tạ ra bào<br /> tử Bacillus subtilis biểu hiện kháng nguyên VP28 của virus gây bệnh đốm<br /> tr ng làm ơ ở cho việc sản xuất vaccine dạng probiotic bền nhiệt giúp<br /> phòng bệnh viru đốm tr ng trên tôm.<br /> 1<br /> <br /> 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài<br /> - Nhân dòng, xá định được trình tự và một số đặ trưng ủa gen VP28 từ<br /> các mẫu WSSV phân lập được ở á địa bàn nuôi tôm chủ yếu của Việt Nam.<br /> - Tạ được chủng Bacillus subtilis tái tổ hợp biểu hiện gen mã hóa<br /> protein kháng nguyên VP28 của WSSV trên bề mặt bào tử.<br /> - Bướ đầu đánh giá được khả năng phòng bệnh đốm tr ng trên tôm<br /> thẻ chân tr ng của chế phẩm bào tử B. subtilis biểu hiện VP28 trên bề mặt.<br /> 3. Đối tượng và nội dung nghiên cứu của đề tài<br /> Đối tượng nghiên cứu của đề tài:<br /> Gen mã hóa protein VP28 của virus gây bệnh đốm tr ng ở tôm.<br /> Nội dung nghiên cứu của đề tài:<br /> - Nhân dòng, xá định trình tự và một số đặ trưng ủa gen vp28 từ<br /> các mẫu WSSV phân lập được ở Việt Nam.<br /> - Xây dựng quy trình biểu hiện gen mã hóa cho VP28 trên bề mặt bào<br /> tử Bacillus subtilis.<br /> - Nghiên cứu thử nghiệm khả năng phòng bệnh đốm tr ng trên tôm<br /> thẻ chân tr ng khi h tôm ăn thứ ăn trộn bào tử Bacillus subtilis biểu<br /> hiện VP28.<br /> 4. Địa điểm thực hiện đề tài<br /> Các nghiên cứu của luận án được thực hiện chủ yếu tại Phòng Thí<br /> nghiệm trọng điểm Công nghệ Enzym và Pr tein, Trường Đại học Khoa<br /> học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội.<br /> Phần thử nghiệm khả năng bảo hộ tôm thẻ chân tr ng phòng bệnh<br /> viru đốm tr ng được thực hiện với sự hỗ trợ, hợp tác của Viện Nghiên<br /> cứu nuôi trồng Thủy sản I.<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5. Đóng góp mới của đề tài<br /> - Công trình nghiên cứu có tính hệ thống từ việc nhân bản, nhân<br /> dòng và biểu hiện gen mã hóa protein VP28 tái tổ hợp ở E. coli và Bacillus<br /> subtilis. Đề tài đã xá định trình tự và một số đặ trưng ủa gen VP28 từ<br /> các mẫu WSSV phân lập được ở Việt Nam.<br /> - Nghiên cứu biểu hiện thành công gen mã hóa protein VP28 của<br /> WSSV trên bề mặt bào tử B. subtilis dưới dạng các cấu trúc protein dung<br /> hợp CotB-VP28 và CotB-GST-VP28, tr ng đó, CotB là protein vỏ của B.<br /> subtilis và GST (Glutathione S Transferase) là protein trung gian nhằm<br /> hạn chế cản trở không gian đối với VP28.<br /> - Đã tối ưu đượ điều kiện thu nhận bào tử tái tổ hợp B. subtilis biểu<br /> hiện tốt kháng nguyên VP28 của WSSV trên bề mặt bào tử và nghiên cứu<br /> các tính chất của bào tử tái tổ hợp B. subtilis CotB-VP28, CotB-GSTVP28 trong một số điều kiện môi trường khác nhau.<br /> - Đã đánh giá được ự tăng hoạt độ của các enzyme phenoloxidase<br /> (PO), superoxide dismutase (SOD) phản ánh đáp ứng miễn dịch của tôm<br /> thẻ hân tr ng và đánh giá khả năng phòng bệnh đốm tr ng trên tôm thẻ<br /> hân tr ng với mứ bả hộ trên 70% của bào tử B. subtilis biểu hiện VP28<br /> trên bề mặt.<br /> 6. Ứng dụng thực tiễn của đề tài<br /> - Kết quả nghiên cứu của đề tài là ơ ở để tạo chế phẩm probiotic<br /> dạng bào tử B. subtilis tái tổ hợp bền nhiệt, biểu hiện VP28 trên bền mặt,<br /> có khả năng tăng ường miễn dịch và bảo vệ tôm khỏi nhiễm bệnh đốm<br /> tr ng, giúp góp phần kiểm soát dịch bệnh trên tôm.<br /> - Thành công của đề tài sẽ là tiền đề cho việc phát triển các vaccine<br /> tái tổ hợp dạng bào tử B. subtilis tái tổ hợp có khả năng phòng bệnh do các<br /> vi sinh vật khác gây ra ở tôm.<br /> 3<br /> <br />