Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân Hàng Chính Sách Xã Hội tỉnh Nam Định

Chia sẻ: TUNG TUNG | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:73

Thêm vào BST

Báo xấu

499
lượt xem 255
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Từ một nước nông nghiệp lạc hậu sản xuất không đủ tiêu dùng, sau 20 năm đổi mới Việt Nam đã từng bước vươn lên bước đầu khẳng định uy tín, chinh phục được khách hàng chiếm lĩnh thị trường lớn ổn định góp phần nâng cao vị thế của mình trên chính trường quốc tế. Hiện nay cơ chế mở cửa, các thành phần kinh tế hoạt động một cách bình đẳng theo hiến pháp và pháp luật. Nhiều loại hình doanh nghiệp ra đời và pháp triển mạnh mẽ....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân Hàng Chính Sách Xã Hội tỉnh Nam Định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC ... KHOA ...   BÁO CÁO TỐT NGHIỆP Đề tài: “Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân Hàng Chính Sách Xã Hội tỉnh Nam Định” 1
Lời cảm ơn......................................................................................................................3 PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................4 Phần 2 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ..............................................................................7 Chương 1: Hệ thống hoá những vấn đề lý luận cơ bản và thực tiễn vè tín dụng và Ngân Hàng chính Sách Xã Hội .................................................................................................7 Chương 2: Phân tích đánh giá thực trạng và chất lượng tín dụng của sở giao dịch- Ngân hàng chính sách xã hội Nam Định ..................................................................... 32 Biểu đồ 1: So sánh các chỉ tiêu sử dụng vốn qua các năm .............................................. 40 Chương 3. Định hướng và giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại Sở giao dịch- Ngân hàng chính sách xã hội Nam Định ..................................................................... 55 PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................... 68 2
Lời cảm ơn Sau quá trình thực tập, em đã hoàn thành được đề tài thực tập cuối khoá này. Em xin chân thành cảm ơn sự hươngd dẫn tận tình của thầy giáo PGS _ TS Hoàng Hữu Hoà, sự giúp đỡ và động viên của quí thầy cô và các bạn trong Đại Học Kinh tế Huế. Nhân đây, em cũng xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của Ban Giám Đốc, toàn thể cán bộ - công nhân viên trong chi nhánh Ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Nam Định đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và cơ hội cho em được tiếp xúc với thực tiễn hoạt động của Ngân hàng nhằm nâng cao sự hiểu biết và tích luỹ kinh nghiệm cho bản thân. Do thời gian nghiên cứu tương đối ngắn và kiến thức còn hạn chế, nên đề tài không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được ý kiến đóng góp của quí thầy cô, các anh chị trong Ngân hàng và các bạn sinh viên để có thể rút kinh nghiệm cho bản thân và hoàn thiện đề tài này. Em xin chân thanh cảm ơn! Nam Định, tháng 4 năm 2006 Sinh viên thực hiện: Phạm Thị Lan Anh Lớp K36 B _ Kinh tế và phát triển 3
PHẦN MỞ ĐẦU Từ một nước nông nghiệp lạc hậu sản xuất không đủ tiêu dùng, sau 20 năm đổi mới Việt Nam đã từng bước vươn lên bước đầu khẳng định uy tín, chinh phục được khách hàng chiếm lĩnh thị trường lớn ổn định góp phần nâng cao vị thế của mình trên chính trường quốc tế. Hiện nay cơ chế mở cửa, các thành phần kinh tế hoạt động một cách bình đẳng theo hiến pháp và pháp luật. Nhiều loại hình doanh nghiệp ra đời và pháp triển mạnh mẽ. Cùng với nó là sự cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp trong nước cũng như nước ngoài đòi hỏi các doanh nghiệp luôn luôn đổi mới công nghệ, trang thiết bị và mở rộng sản xuất do đó cần thiết phải có một lượng vốn lớn mà các Ngân hàng là nơi cung cấp vốn cho các doanh nghiệp các thành phần kinh tế một cách có hiệu quả . Trong nền kinh tế thị trường với hệ thống ngân hàng hai cấp: Ngân hàng Nhà nước thực hiện quản lý Nhà nước và cấp kinh doanh là các Ngân hàng thương mại. Cùng với việc triển khai pháp lệnh ngân hàng ở nước ta trong thời gian qua đã tạo ra những chuyển biến rõ nét cả về tổ chức, hoạt động và trình độ nghiệp vụ của hệ thống Ngân hàng góp phần tăng trưởng kinh tế, ổn định giá trị đồng tiền...Các tổ chức tín dụng hình thành mạng lưới trên hầu khắp các địa bàn cả nước. Nghiệp vụ Ngân hàng cũng được đổi mới và từng bước hiện đại hoá, tiếp cận với công nghệ và thông lệ quốc tế. Với hoạt động tín dụng và các dịch vụ đa dạng Ngân hàng đã đáp ứng được phần lớn nhu cầu của khách hàng, góp phần đáng kể vào sự nghiệp phát triển kinh tế đất nước .Ngày nay, Ngân hàng đã trở thành một mắt xích quan trọng cấu thành nên sự vận động nhịp nhàng của nền kinh tế. Cùng với các ngành kinh tế khác Ngân hàng có nhiệm vụ tham gia bình ổn thị trường tiền tệ, kiềm chế và đẩy lùi lạm phát, tạo môi trường đầu tư thuận lợi, tạo công ăn việc làm cho người lao động, phát triển thị trường ngoại hối. 4
Tuy nhiên trong bối cảnh nền kinh tế đang trong thời kỳ mới chuyển đổi sang cơ chế thị trường, môi trường kinh tế chưa ổn định, môi trường pháp lý đang dần được hoàn thiện nên hoạt động kinh doanh của Ngân hàng đang gặp khó khăn nhất là về chất lượng tín dụng chưa cao mà biểu hiện là nợ quá hạn, nợ khó đòi lớn. Việc phân tích một cách chính xác, khoa học các nguy ên nhân phát sinh rủi ro tín dụng, từ đó đề ra các nguyên nhân phát sinh rủi ro tín dụng là một nhiệm vụ cơ bản, thường xuyên của ngành Ngân hàng. Vấn đề càng trở nên bức xúc và cần thiết đối với hệ thống Ngân Hàng Chính Sách Xã Hội có thị trường tín dụng chủ yếu là ở khu vực nông thôn . Ngân Hàng Chính Sách Xã Hội được thành lập và đi và hoạt động nhằm khắc phục những khiếm khuyết, những mặt hạn chế do kinh tế thị tr ường gây ra, giúp những đối tượng ít có cơ hội vay vốn theo cơ chế thị trường được vay vốn Ngân Hàng Chính Sách Xã Hội để sản xuất và giải quyết việc làm giúp cho đời sống ổn định, giảm bớt khoảng cách giàu nghèo trong xã hội, tạo cho xã hội phát triển ổn định, bền vững . Ngân Hàng Chính Sách Xã Hội Nam Định cùng ra đời và phát triển trong bối cảnh và yêu cầu chung của cả nước.Xuất phát từ đó trong thời gian thực tập cuối khoá làm chuyên đề tốt nghiệp của mình, em quyết định chọn đề tài tốt nghiệp: “Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân Hàng Chính Sách Xã Hội tỉnh Nam Định” Mục đích của đề tài là: - Hệ thống hoá những vấn đề lý luận cơ bản và thực tiễn về tín dụng và Ngân Hàng Chính Sách Xã Hội - Phân tích đánh giá thực trạng và chất lượng hoạt động của Ngân hàng Chính Sách Xã Hội Nam Định trong thời kỳ 2002-2004 Đề xuất định hướng và giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại - NHCSXH Nam Định trong thời kỳ 2005-2010 5
Để đạt được mục đích và yêu cầu nghiên cứu, đề tài đã sử dụng các phương pháp: Phép biện chứng duy vật được vận dụng làm cơ sở phương pháp - luận xuyên suốt đề tài. Vận dụng phương pháp thống kê kinh tế để thu thập, tổng hợp và - phân tích tài liệu nhằm đáp ứng mục đích nghi ên cứu. Các phương pháp phân tích kinh tế, phương pháp chuyên gia kinh - tế được vận dụng để tìm hiểu chuyên sâu các nội dung nghiên cứu. Phương pháp hệ thống và các phương pháp khác được sử dụng để - rút ra các kết luận khoa học và xây dựng các giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng. Do trình độ lý luận cùng như kinh nghiệm còn hạn chế và thời gian nghiên cứu có hạn nên đề tài không tránh khỏi những khiếm khuyết. Em rất mong nhận được ý kiến đóng góp của các thầy, cô giáo, cán bộ công chức của NHCSXH Nam Định và các đồng nghiệp để đề tài được hoàn thiện hơn. 6
Phần 2 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Chương 1: Hệ thống hoá những vấn đề lý luận cơ bản và thực tiễn vè tín dụng và Ngân Hàng chính Sách Xã Hội 1.1. Tín dụng và các hình thức tín dụng của Ngân hàng 1.1.1. Tín dụng - Sự cần thiết của tín dụng Ngân hàng trong nền kinh tế quốc dân Tín dụng được coi là mối quan hệ vay mượn lẫn nhau giữa người cho vay và người đi vay trong điều kiện có ho àn trả cả vốn và lãi sau một thời gian nhất định.Hay nói một cách khác, tín dụng là một phạm trù kinh tế phản ánh mối quan hệ kinh tế mà trong đó mỗi cá nhân hay một tổ chức nhường quyền sử dụng một khối lượng giá trị hoặc hiện vật cho một cá nhân hay một tổ chức khác với những ràng buộc nhất định về thời gian hoàn trả, lãi suất, cách thức vay mượn và thu hồi. Trải qua quá trình phát triển đã có nhiều hình thức tín dụng khác nhau. Đầu tiên là tín dụng nặng lãi xuất hiện ở thời kỳ tan rã của chế độ công xã nguyên thuỷ. Trong thời kỳ này do lực lượng sản xuất phát triển, phân công lao động xã hội mở rộng, xã hội đã có sự phân chia giai cấp kẻ giầu người nghèo. Trong quá trình đầu tiên chủ yếu là cho vay bằng hiện vật, về sau chủ yếu cho vay bằng tiền. Đây là hình thức cho vay nặng lãi với lãi suất rất cao, không có giới hạn và là hình thức tín dụng tiêu dùng, chủ yếu để giải quyết nhu cầu sinh hoạt hằng ngày. Sự ra đời của phương thức sản xuất tư bản cho thấy tín dụng nặng lãi không còn phù hợp nữa, nó cản trở sự phát triển của nền kinh tế bởi các nh à tư bản kinh doanh với mục đích lợi nhuận không thể vay với mức lãi suất cao hơn tỷ suất lợi 7
nhuận. Vì vậy hoạt động của nó ngày càng thu hẹp và tín dụng thương mại xuất hiện. Đây là hình thức tín dụng giữa các nhà sản xuất kinh doanh với nhau do đó chủ thể tham gia quá trình vay mượn này cũng là các nhà sản xuất kinh doanh. Trong quan hệ mua bán chịu, thông thường giá bán chịu hàng hoá cao hơn giá bán bằng tiền mặt, phần chênh lệch này chính là lãi của hàng hoá đem bán chịu. Quan hệ mua bán chịu chỉ diễn ra giữa các đơn vị liên quan trực tiếp với nhau. Vì vậy nó không đáp ứng được nhu cầu ngày càng tăng của nền sản xuất hàng hoá và tín dụng ngân hàng ra đời. Mặt khác, do đặc điểm tuần hoàn vốn trong quá trình tái sản xuất, xã hội thường xuyên xuất hiện hiên tượng thừa vốn tạm thời ở các tổ chức cá nhân này và nhu cầu thiếu vốn ở các tổ chức cá nhân khác. Hiện tượng thừa, thiếu vốn phát sinh do có sự chênh lệch về thời gian. Trong khi đó số lượng các khoản thu nhập và chi tiêu ở các tổ chức cá nhân khác trong quá trình tái sản xuất đòi hỏi phải được tiến hành một cách liên tục. Vậy để khắc phục tình trạng này thì chỉ có ngân hàng- một tổ chức chuyên kinh doanh tiền tệ mới có khả năng giải quyết được những mâu thuẫn đó. Vậy tín dụng ngân hàng là gì? “Tín dụng ngân hàng là quan hệ tín dụng bằng tiên tệ mà một bên là ngân hàng- một tổ chức chuyên kinh doanh trên lĩnh vực tiền tệ với một bên là tất cả các tổ chức, cá nhân trong xã hội trong đó ngân hàng giữ vai trò vừa là người đi vay, vừa là người cho vay”. Đây là hình thức tín dụng chủ yếu trong nền kinh tế thị trường, nó luôn đáp ứng nhu cầu về vốn cho nền kinh tế một cách linh hoạt, đầy đủ và kịp thời. Thật vậy, chúng ta xem xét trường hợp sau: Giả sử: Đã vào đầu mùa hè, nhu cầu về nước giải khát rất lớn và nếu tôi biết tận dụng cơ hội này thì việc sản xuất ra nước giải khát phục vụ trong hè không 8
những đem lại lợi nhuận cho tôi mà còn đem lại sự phát triển của nền kinh tế. Song để mua được một dây chuyền sản xuất n ước giải khát thì phải cần một lượng vốn rất lớn mà nếu mình tôi sẽ không đủ vốn. Trong khi đó có một số người khác có một món tiết kiệm do tích luỹ được trong nhiều năm. Nếu tôi và những người đó gặp nhau và những người đó cung cấp vốn cho tôi thì kế hoạch của tôi sẽ trở thành hiện thực. Nhưng một vấn đề được đặt ra là liệu tôi- người thiếu vốn và những người thừa vốn đó có gặp nhau không? Và trong nền kinh tế thị trường hàng ngày, hàng giờ diễn ra không biết bao nhiêu mối quan hệ như vậy? Nó đã hình thành nên: một bên là những người có tiền tích luỹ, có khả năng cung cấp và bên kia là những người có nhu cầu vay cho đầu tư phát triển. Như vậy nảy sinh vấn đề là làm thế nào để họ có thể tìm gặp được nhau và làm thế nào để cùng một lúc thoả mãn được nhu cầu vốn đa dạng và to lớn trong khi các nguốn tiết kiệm còn đang nằm phân tán trong xã hội. Không phải bất kỳ ai cũng có khả năng đầu tư hoặc vay vốn trên thị trường tài chính, ngoài ra khi giao dịch trên thị trường tài chính, đòi hỏi chi phí về tiền bạc và thời gian rất lớn. Do đó, các ngân hàng với chức năng cơ bản là trung gian tài chính hoạt động như một chiếc cầu nối liền giữa khả năng cung ứng và nhu cầu về vốn tiền tệ trong xã hội đã cơ bản giải quyết được những vấn đề nảy sinh trên. Đồng thời với tư cách là một trung gian tín dụng ngân hàng đóng vai trò là người môi giới giữa một bên là người có tiền cho vay và một bên là người có nhu cầu vay vốn. Thông qua cơ chế thị trường bằng những biện pháp kinh tế năng động và áp dụng các phương pháp kỹ thuật hiện đại tiên tiến, ngân hàng co khả năng thu hút hầu hết những nguồn vốn tiền tệ tiết kiệm dự trữ trong xã hội để chuyển giao đúng nơi, đúng lúc phù hợp với nhu cầu vốn trong sản xuất kinh doanh. Chính nhờ có tín dụng ngân hàng mà những đồng tiền tạm thời nhàn rỗi đã trở thành tiền hoạt động, biến những đồng tiền phân tán thành nguồn vốn 9
tập trung, phục vụ cho nhu cầu kinh doanh. Qua đó thúc đẩy hoạt độ ng sản xuất kinh doanh giúp cho nền kinh tế ngày càng phát triển. 1.1.2. Các hình thức tín dụng ngân hàng Cùng với sự phát triển của nền kinh tế với xu hướng tự do hoá, các ngân hàng phải luôn luôn nghiên cứu và đưa ra các hình thức tín dụng khác nhau để có thể đáp ứng một các tốt nhất nhu cầu của quá trình tái sản xuất, từ đó đa dạng hoá danh mục đầu tư để mở rộng tín dụng, thu hút khách hàng, tăng lợi nhuận và thực hiện phân tán rủi ro. Dựa vào các tiêu thức khác nhau mà chúng ta tiến hành phân loại các hình thức tín dụng ngân hàng : -Căn cứ vào mục đích sử dụng có các hình thức tín dụng sau: + Cho vay bất động sản: là loại cho vay liên quan đến việc mua sắm và xây dựng bất động sản nhà ở, đất đai, bất động sản trong lĩnh vực thương mại dịch vụ. + Cho vay công nghiệp và thương mại: là loại cho vay ngắn hạn để bổ sung vốn lưu động cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp, thương mại và dịch vụ. + Cho vay nông nghiệp: là loại cho vay để trang trải các chi phí sản xuất như : phân bón, thuốc trừ sâu, giống cây trồng, thức ăn gia súc,lao động... + Cho vay tiêu dùng cá nhân: là loại cho vay đáp ứng các tiêu dùng như mua sắm các vật dụng đắt tiền. Ngày nay ngân hàng còn thực hiện cho vay để trang trải chi phí thông thường của đời sống thông qua phát hành thẻ tín dụng . Căn cứ tài sản thế chấp có các hình thức tín dụng ngân hàng sau: - + Cho vay tài sản thế chấp: Ngân hàng căn cứ vào tài sản của khách hàng để đảm bảo cho việc trả nợ của khách hàng . 10
+ Cho vay cầm cố: Là việc ngân hàng cắn cứ vào tài sản khách hàng mang đến cầm cố tại ngân hàng. Tài sản của khách hàng là do ngân hàng bảo quản, trong suốt thời gian cầm cố khách hàng không được sử dụng nhượng bán, cho thuê... + Cho vay thế chấp: Là việc ngân hàng căn cứ vào tài sản của khách hàng để bảo đảm khả năng trả nợ của khách hàng. Tài sản không cần mang đến ngân hàng, khách hàng có quyền sử dụng nhưng không có quyền bán, cho thuê + Cho vay không có tài sản thế chấp (Tín chấp): Ngân hàng cho vay trên cơ sở tin tưởng khách hàng, tài sản thế chấp là uy tín, danh dự của khách hàng. Ngoài ra còn có hình thức cho vay thông qua việc bảo lãnh bằng tín chấp của tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội cho cá nhân, hộ gia đình nghèo vay vốn. Ví dụ: Hội nông dân Viẹt Nam , Hội phụ nữ Việt Nam. -Căn cứ vào hình thái giá trị tín dụng có các hình thức tín dụng ngân hàng sau: + Cho vay bằng tiền: Là loại cho vay mà hình thái giá trị của tín dụng được cung cấp bằng tiền như: Thấu chi, tín dụng thời vụ, tín dụng trả góp... + Cho vay bằng tài sản: Phổ biến là tài trợ thuê mua. - Căn cứ vào xuất xứ tín dụng có các hình thức tín dụng sau: + Cho vay trực tiếp: Ngân hàng trực tiếp cấp vốn cho khách hàng và khách hàng trực tiếp trả lãi và gốc cho Ngân hàng. + Cho vay gián tiếp: Là khoản cho vay được thực hiện thông qua việc mua lại các khế ước hoặc các chứng từ nợ đã phát sinh và còn lại trong thời hạn thanh toán gồm các hình thức. + Chiết khấu thương mại: Mua các khoản nợ của các doanh nghiệp : Là dịch vụ mua các yêu cầu (giấy đòi nợ) của các công ty sau đó nhận tiền thanh toán về các yêu cầu này. Các yêu cầu ở đây thường là các giấy đòi nợ ngắn hạn phát sinh do cung cấp hàng hoá. - Căn cứ vào thời hạn cho vay có các hình thức tín dụng sau: 11
+ Tín dụng ngắn hạn: Là các khoản tín dụng có thời hạn không quá 12 tháng (1 năm) . Được sử dụng để bù đắp sự thiếu hụt vốn lưu động phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và nhu cầu chi tiêu ngắn hạn của cá nhân... + Tín dụng trung hạn: Là những khoản tín dụng có thời hạn từ trên 12 tháng đến 60 tháng. Mục đích là vay vốn để sửa chữa, khôi phục, thay thế tài sản cố định hoặc cải tiến kỹ thuật hợp lý hoá sản xuất, đổi mới quy trình công nghệ và xây dựng mới những công trình thu nhỏ, thời hạn thu hồi vốn nhanh. + Tín dụng dài hạn: Là những khoản tín dụng có thời hạn từ 60 tháng trở lên. Mục đích sử dụng là để sửa chữa, khôi phục, thay thế tài sản cố định, đổi mới công nghệ và xây dựng mới đối với những công trình mới...thời hạn thu hồi vốn lâu. 1.2. Vai trò của tín dụng Ngân hàng đối với sự phát triển kinh tế và với chính sách xã hội Cho đến hiện nay, mọi người đều thống nhất ý kiến cho rằng kinh tế hàng hoá nhiều thành phần tạo ra động lực lớn, đẩy nhanh sự tăng trưởng kinh tế, tăng thu nhập, cải thiện đời sống nhân dân, đưa lại sự phồn vinh kinh tế cho nước ta trong những năm qua. Và để đạt được kết quả như vậy thì phải kể đến một nhân tố góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế đất nước đó chính là tín dụng Ngân hàng. Khác so với tín dụng trước đây, trong thời kỳ bao cấp tín dụng được coi như là một công cụ cấp phát thay ngân sách, vì lẽ đó mà xảy ra tình trạng có nơi cần vốn sản xuất thì không có hoặc không kịp thời để đáp ứng nhu cầu sản xuất trong khi đó vẫn có nơi lại có một lượng vốn ứ đọng tương đối lớn trong xã hội. Ngày nay khi chúng ta chuyển sang nền kinh tế thị trường có điều tiết của Nhà nước thì tín dụng Ngân hàng được sử dụng như một đòn bẩy kinh tế, điều hoà vốn từ nơi 12
thừa vốn đến nơi thiếu vốn một cách hiệu quả, giúp cho nền kinh tế ngày càng phát triển . 1.2.1. Tín dụng Ngân hàng thúc đẩy quá trình tích tụ tập trung vốn nhàn rỗi trong xã hội và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn Sự ra đời của tín dụng Ngân hàng đã góp phần đáng kể vào sự nghiệp phát triển kinh tế trong những thập kỷ qua. Với chức năng là trung gian tài chính đứng giữa người gửi tiền và người đi vay Ngân hàng đã biến mọi nguồn ngoại tệ phân tán trong xã hội thành nguồn vốn tập trung, qua đó điều hoà quan hệ cung cầu về tiền tệ trong xã hội, thoả mãn tốt nhu cầu của khách hàng. Là đơn vị kinh doanh trên lĩnh vực tiền tệ với mục đích lợi nhuận, các Ngân hàng luôn luôn tìm mọi cách để tối đa hoá lợi nhuận của mình. Lợi tức thu được của Ngân hàng được hình thành từ hai hoạt động đó là: Hoạt động tín dụng và các dịch vụ của Ngân hàng trong đó thu từ hoạt động tín dụng là chủ yếu. Tín dụng ở đây chúng ta hiểu là hoạt động cho vay của Ngân hàng . Vậy Ngân hàng lấy vốn ở đâu ra để cho vay? Phải chăng là vốn tự có của Ngân hàng. Ở đây các Ngân hàng phải huy động vốn từ các tổ chức kinh tế, cá nhân và các tầng lớp dân cư trong xã hội sau đó phân phối vốn trở lại một cách hợp lý. Chính nhờ có tín dụng Ngân hàng mà các chủ kinh tế thừa vốn có cơ hội không những bảo toàn vốn mà còn tạo thu nhập (thu lãi), còn đối với chủ thể thiếu vốn tín dụng Ngân hàng giúp cho họ bổ sung vốn để đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh hoặc đời sống . Trong công tác huy động vốn một mặt các Ngân hàng phải cố gắng đưa ra những mức lãi suất hấp dẫn đối với chủ thể thiếu vốn tín dụng Ngân hàng giúp họ bổ sung vốn để đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh hoặc đời sống. Trong cô ng tác huy động vốn một 13
mặt các Ngân hàng phải cố gắng đưa ra những mức lãi suất hấp dẫn đối với khách hàng mặt khác phải đem lại lợi nhuận cho Ngân hàng. Nguồn vốn nhàn rỗi mà Ngân hàng huy động bao gồm: + Vốn tạm thời nhàn rỗi của các tổ chức kinh tế: Đó là thu nhập bằng tiền của xí nghiệp để bù đắp hao phí vật chất trong quá trình sản xuất, thu nhập thuần tuý sáng tạo từ các xí nghiệp sản xuất... + Vốn tạm thời nhàn rỗi trong các tầng lớp dân cư... Bằng các hình thức khác nhau Ngân hàng đã động viên, tập trung các nguồn vốn đó về một mối. Trên cơ sở các nguồn tài chính tạm thời Ngân hàng sẽ tiến hành khai thác và sử dụng một cách triệt dể nhằm mang lại hiệu quả kinh tế cao tránh tình trạng vốn chết, góp phần phát triển kinh tế đất nước. Thông qua công tác tín dụng, Ngân hàng đã đáp ứng được hầu hết các nhu cầu về vốn của các thành phần kinh tế trong xã hội, giúp cho quá trình sản xuất được liên tục, đẩy mạnh quá trình tái sản xuất. Đồng thời việc tập trung và phân phối vốn tín dụng đã góp phần điều hoà vốn trong nền kinh tế quốc dân từ nơi thừa đến nơi thiếu. Bên cạnh việc đáp ứng vốn kịp thời đầy đủ cho các doanh nghiệp, các Ngân hàng còn có ý kiến đóng góp cho phương án sản xuất kinh doanh, lựa chọn đối tác thông qua quá trình sử dụng vốn của doanh nghiệp.. Ngoài ra khi sử dụng vốn vay Ngân hàng các doanh nghiệp bị ràng buộc bởi trách nhiệm hoàn trả vốn gốc+lãi trong thời gian nhất định khi ký kết hợp đồng tín dụng Do đó, buộc các doanh nghiệp phải hết sức nỗ lực, tận dụng hết khả năng của mình để sử dụng một cách hiệu quả nhất nguồn vốn tín dụng bằng cách động viên vật tư hàng hoá, thúc đẩy quá trình ứng dụng khoa học kỹ thuật để đẩy nhanh quá trình tái sản xuất xã hội đem lại lợi nhuận cho doanh nghiệp và bảo đảm nghĩa vụ với Ngân hàng. Như vậy, hoạt động tín dụng của Ngân hàng góp phần đẩy lùi lạm phát, thúc đẩy sự tăng trưởng của nền kinh tế quốc dân. 14
1.2.2. Tín dụng Ngân hàng góp phần đẩy nhanh quá trình tái sản xuất mở rộng và tổ chức điều hoà lưu thông tiền tệ Thực tế cho thấy bất kỳ một doanh ngh iệp nào muốn hoạt động và sản xuất kinh doanh cũng phải cần có một lượng vốn nhất định, trong tr ường hợp muốn mở rộng sản xuất kinh doanh cần có một l ượng vốn lớn hơn. Hiên nay, trong nền kinh tế thị trường với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các doanh nghiệp đòi hỏi các doanh nghiệp luôn luôn phải đổi mới và mở rộng sản xuất. Vậy lấy vốn ở đâu ra? Và tín dụng Ngân hàng là nguồn vốn cơ bản hình thành nên vốn cố định và vốn lưu động của doanh nghiệp. Thông qua việc đầu t ư tín dụng, tín dụng Ngân hàng sẽ góp phần hình thành cơ cấu hợp lý cho các doanh nghiệp. Ở nước ta hiện nay cơ cấu kinh tế đang chuyển dịch theo hướng công nghiệp hoá hiện đại hoá, mở cửa thông thương với nhiều nước trên thế giới do vậy nhu cầu về vốn ngày càng cao, các thành phần kinh tế đang rất cần vốn để đổi mới công nghệ, mở rộng sản xuất kinh doanh phù hợp với sự phát triển của xã hội đòi hỏi các Ngân hàng cần phải nỗ lực hơn nữa để đáp ứng nhu cầu về vốn ngày càng lớn của các doanh nghiệp. Muốn vậy, các Ngân hàng cần phải làm tốt công tác huy động vốn tạm thời nhàn rỗi và xây dựng cho mình những chiến lược kinh doanh hợp lý, phù hợp với xu thế phát triển của các thành phần kinh tế. Có như vậy, các Ngân hàng mới có thể đáp ứng một cách tốt nhất nhu cầu về vốn cho doanh nghiệp, góp p hần đẩy nhanh quá trình tái sản xuất đưa nền kinh tế nước nhà ngày càng phát triển. Trong quá trình thực hiện nghiệp vụ tín dụng của mình, các Ngân hàng đã huy động và tập trung lượng vốn nhàn rỗi trong xã hội, đồng thời rút ra khỏi l ưu thông một bộ phận tiền tệ không cần thiết góp phần giảm lạm phát. Bởi việc Ngân hàng Nhà nước phát hành tiền để tạo ra nguồn vốn đầu t ư phát triển sẽ làm tăng khối lượng tiền tệ trong lưu thông, gây mất cân đối trong quan hệ tiền hàng dẫn đến lạm phát trong nền kinh tế. Mặt khác, dựa vào quy luật của lưu thông tiền tệ trong quá trình cân đối nguồn vốn tín dụng với nhu cầu vay mà Ngân hàng Nhà 15
nước Trung ương thực hiện pháp lệnh đưa tiền vào lưu thông. Do đó, sự vận động của vốn tín dụng là dựa trên nguyên tắc đảm bảo hiệu quả kinh tế để tổ chức điều hoà lưu thông tiền tệ. Hơn nữa quá trình hoạt động tín dụng Ngân hàng gắn liền với việc thanh toán không dùng tiền mặt góp phần giảm bớt lượng tiền mặt lưu thông trôi nổi trên thị trường mà không có sự quản lý của Nhà nước nhằm mục đích ổn định, lưu thông tiền tệ. Điều này đồng nghĩa với việc làm giảm lạm phát-một vấn đề mà nền kinh tế phải đương đầu khi có tốc độ tăng trưởng gia tăng nhanh. Như vậy, tín dụng Ngân hàng được coi là một công cụ có thể điều hoà vốn trên phạm vi toàn bộ nền kinh tế quốc dân. 1.2.3. Tín dụng Ngân hàng góp phần tăng cường việc chấp hành chế độ hạch toán trong các doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn Trong quá trình nghiệp vụ tín dụng của Ngân hàng trước khi cho vay Ngân hàng có nghiệp vụ giúp đỡ các đơn vị vay vốn xây dựng kế hoạch vay vốn dựa trên cơ sở các kế hoạch sản xuất, kỹ thuật, tài chính. Khi xét duyệt cho vay, Ngân hàng còn căn cứ vào tình hình chấp hành các nguyên tắc cơ bản của chế độ tín dụng Ngân hàng, tình hình thực hiện nghĩa vụ hợp đồng kinh tế đối với các đơn vị bạn cũng như tôn trọng các quy chế thủ tục cho vay. Đặc biệt cần phải có các báo cáo tài chính kế hoạch sản xuất kinh doanh trong đó nêu rõ các mục đích và khẳng định tính khả thi và mức sinh lợi của dự án. Như vậy, muốn vay được vốn các doanh nghiệp cần phải thực hiện các chế độ hạch toán thật tốt. Tất cả những công tác trên giúp cho doanh nghiệp sử dụng vốn có hiệu quả, Ngân hàng có khả năng thu hồi được vốn. Đặc trưng cơ bản của tín dụng Ngân hàng lá sự vận động trên cơ sở hoàn trả cả gốc lẫn lãi của các con nợ đối với Ngân hàng. Các đơn vị kinh tế, cá nhân khi vay vốn Ngân hàng đều phải cam kết thực hiện đầy đủ các điều kiện mà Ngân 16
hàng đưa ra nhằm đảm bảo sử dụng đúng mục đích, có hiệu quả, phù hợp với điều kiện sản xuất kinh doanh của đơn vị và hoàn trả vốn lẫn lãi đúng thời hạn. Trong trường hợp các đơn vị vay vốn không thực hiện đúng cam kết thì ngân hàng sẽ dùng các biện pháp chế tài tín dụng. Dovậy các đơn vị sản xuất kinh doanh luôn luôn tìm mọi biện pháp để tăng hiệu quả sử dụng vốn như: Đẩy nhanh vòng quay vốn, tăng năng suất, giảm giá thành nhằm tạo ra lợi nhuận, để có thể hoàn trả cả gốc lẫn lãi đúng thời hạn. Điều này đã thúc đẩy đơn vị sản xuất kinh doanh tăng cường khâu hạch toán kế toán một cách chặt chẽ đảm bảo doanh lợi ngày càng cao, tăng hiệu quả sử dụng vốn tín dụng. Để tránh rủi ro tín dụng Ngân h àng chỉ thực hiện đầu tư tập trung vào các đơn vị có triển vọng sản xuất kinh doanh. 1.2.4. Tín dung Ngân hàng góp phần giải quyết các vấn đề xã hội Trong những năm qua, với sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước cùng với sự cố gắng của tất cả các thành viên trong xã hội nước ta đã và đang từng bước đi lên và đạt được những thành tựu đáng kể như: Tốc độ tăng trưởng tương đối cao, tăng thu nhập, đời sống nhân dân được cải thiện... Nhưng cùng với sự phát triển của nền kinh tế đất n ước đã nảy sinh các vấn đề xã hội lớn: Sự phân hoá giàu nghèo ngày càng rõ rệt, chênh lệch giữa nông thôn và thành thị ngày càng doãng rộng, tham nhũng có dấu hiệu gia tăng cả về quy mô và số vụ, thất nghiệp ở tỷ lệ cao...Nhận thức sâu sắc thực trạng này, các nghị quyết của Đảng luôn luôn nhấn mạnh yêu cầu phải kết hợp tăng trưởng với công bằng, giải quyết các yêu cầu về công bằng và tiến bộ xã hội ngay trong từng bước tăng trưởng và tín dụng Ngân hàng được sử dụng như một công cụ để khắc phục tình trạng này. Thông qua cơ chế tín dụng ưu tiên và ưu đãi chúng ta đang dần khắc phục được các vấn đề xã hội. Tín dụng ưu tiên là hình thức tập trung nguồn vốn cho một vùng, giới, ngành trong một thời gian nhất định nhằm đạt tới mục tiêu nào đó. 17
Tín dụng ưu đãi là cho vay các đối tượng cần ưu đãi với lãi suất thấp hơn lãi suất thị trường gọi là lãi suất ưu đãi. Bằng cách các Ngân hàng cung cấp nguồn vốn với lãi suất ưu đãi cho người nghèo, người gặp khó khăn để họ có điều kiện mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh, áp dụng kỹ thuật, mở rộng thị trường từ đó tăng thu nhập. Với mức lãi suất ưu đãi, tín dụng Ngân hàng có vai trò to lớn trong việc giúp người nghèo tự vươn lên, tự giải quyết được tình trạng nghèo đói của mình. Đồng thời, chúng ta khẳng định rằng giúp người nghèo bằng tín dụng là giải quyết vấn đế công bằng theo quan điểm hiện đại, coi trọng sự nỗ lực và tham gia của bản thân người nghèo. Đó là sự giúp đỡ tích cực "Cho cần câu chứ không cho xâu cá”. Song để đạt được mục đích trên các Ngân hàng cần phải có một cơ chế giám sát chặt chẽ bởi thực tế cho thấy do lãi suất ưu đãi thấp hơn lãi suất thị trường cán bộ tín dụng có cơ hội lạm dụng quyền hạn để cho vay với những đòi hỏi ngoài lãi suất làm cho người nghèo khó lòng đáp ứng. Ngoài ra , các cán bộ tín dụng Ngân hàng cần phải quan tâm đến vấn đề làm sao để vốn được sử dụng đúng mục đích là phát triển sản xuất, cải tiến kỹ thuật để tăng thu nhập, tránh rủi ro cho Ngân hàng không thu hồi được vốn... Trong điều kiện hiện nay chúng ta hy vọng rằng tín dụng Ngân hàng sẽ phát huy tốt vai trò to lớn của mình trong việc cung cấp nguồn lực để giải quyết các vấn đề xã hội theo hướng chủ động, tích cực, phù hợp với kinh tế thị trường. 1.3. Chất lượng tín dụng Ngân hàng 1.3.1. Sự cần thiết phai nâng cao chất lượng tín dụng Ngân hàng Trong nền kinh tế thị trường, một doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển được thì phải thắng trong cạnh tranh. Khi nền sản xuất hàng hoá ngày càng phát triển thì cạnh tranh ngày càng gay gắt. Cạnh tranh diễn ra trên 3 phương diện: Số 18
lượng, chất lượng, giá cả trong đó chất l ượng đóng vai trò quan trọng hàng đầu, tạo điều kiện nâng cao tỷ lệ chiếm lĩnh thị trường. Ngân hàng là một doanh nghiệp đặc biệt kinh doanh trên lĩnh vực tiền tệ và có tác động rất lớn tới toàn bộ nền kinh tế bởi thực tế cho thấy nguyên nhân của hầu hết các các cuộc khủng hoảng tài chính xảy ra đều bắt đầu từ ngân hàng. Do đó vấn đề nâng cao chất lượng tín dụng ngân hàng là rất cần thiết. Vậy ta hiểu chất lượng tín dụng Ngân hàng là như thế nào? “ Chất lượng tín dụng Ngân hàng là sự đáp ứng một cách tốt nhất yêu cầu của khách hàng (người gửi tiền và người vay tiền) trong quan hệ tín dụng, đảm bảo an toàn hay hạn chế rủi ro về vốn, tăng lợi nhuận cho Ngân hàng phù hợp và phục vụ sự phát triển kinh tế xã hội”. Việt Nam trong điều kiện hiện nay với sự bung ra của cơ chế mới ngoài các Ngân hàng quốc doanh đã xuất hiện hàng loạt các loại hình Ngân hàng khác nhau như: Các Ngân hàng liên doanh, các Ngân hàng cổ phần, các chi nhánh Ngân hàng nước ngoài. Chính sự xuất hiện nàt, đã làm cho mức độ canh tranh trên thị trường Ngân hàng ngày càng tăng. Điều này đòi hỏi các Ngân hàng phải luôn luôn tìm ra giải pháp nhằm thắng lợi trong cạnh tranh, nâng cao uy tín vị thế của mình trên thị trường. Một trong những biện pháp đó chính là phải nâng cao chất lượng tín dụng. Chất lượng tín dụng được thể hiện cụ thể qua các chỉ tiêu có thể tính toán được như: kết quả kinh doanh, dư nợ, nợ quá hạn..., đồng thời nó cũng được thể hiện qua khả năng thu hút khách hàng và mức độ tác động tới nền kinh tế. Để có được chất lượng tín dụng thì hoạt động tín dụng phải có hiệu quả và quan hệ tín dụng phải được thiết lập trên cơ sở tin cậy và uy tín. Hiểu đúng bản chất của tín dụng hiện tại cũng như xác định chính xác các nguyên nhân của những tồn tại về chất lượng sẽ giúp cho ngân hàng tìm được những biện pháp thích hợp để có thể đứng vững trong nền kinh tế thị trường. 19
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của sản xuất và lưu thông hàng hoá, tín dụng Ngân hàng cũng không ngừng phát triển nhằm cung cấp thêm các phương tiện để đáp ứng nhu cầu giao dịch ngày càng tăng của xã hội đòi hỏi chất lượng tín dụng cần phải được quan tâm hơn. Hơn nữa, việc đảm bảo chất lượng tín dụng là điều kiện để Ngân hàng làm tốt vai trò trung tâm thanh toán của mình. Chất lượng đảm bảo sẽ tăng vòng quay của vốn tín dụng để có thể tạo ra số lần giao dịch lớn hơn, làm giảm lượng tiền trong lưu thông, mở rộng phạm vi thanh toán không dùng tiền mặt từ đó giảm chi phí lưu thông trong xã hội. Như vậy, nghiệp vụ tín dụng của Ngân hàng có quan hệ chặt chẽ với số lượng tiền mặt trong lưu thông – nguyên nhân tiềm ẩn của lạm phát. Làm tốt công tác tín dụng sẽ giảm bớt lượng tiền trong lưu thông, góp phần kiềm chế lạm phát, điều hoà và ổn định lưu thông tiền tệ. Mặt khác, chúng ta thấy rằng với một chính sách tín dụng đún đắn v à được thực hiện có chất lượng không những hỗ trợ cho các ngành kém phát triển, thúc đẩy các ngành mũi nhọn mà còn góp phần vào việc tăng hiệu quả sản xuất kinh tế xã hội đảm bảo sự cân đối giữa các vùng, giải quyết các vấn đề mang tính x ã hội... tạo điều kiện đưa đất nước ta tiến nhanh trên con dường công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Thông qua khâu phân tích khả năng phát triển của đối tượng định đầu tư để đánh giá chất lượng khoản tín dụng từ đó đưa ra những quyết định đầu tư đúng đắn sẽ khai thác tốt tiềm năng về tài nguyên, lao động... tăng cường năng lực sản xuất, cung ứng ngày càng nhiều sản phẩm cho xã hội, giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người lao động. Việc thực hiện đúng nguyên tắc tín dụng sẽ góp phần cho vay đúng đối tượng, hạn chế và xoá bỏ nạn cho vay nặng lãi ở các vùng nông thôn xa xôi hẻo lánh. Một lý do quan trọng mà ta phải đề cập đến là việc nâng cao chất lượng tín dụng có vai trò quyết định đối với sự tồn tại và phát triển của Ngân hàng. Bởi chất 20