BÀI 49 : CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
I/ MỤC TIÊU:
1/Kiến thức:
Xác định rõ các thành phần của 1 cơ quan phân tích , nêu được ý
nghiã của cơ quan phân tích đối với cơ thể .
Mô tả được các thành phần chính của cơ quan thụ cảm thị giác ,
nêu rõ được cấu tạo của màng lưới trong cầu mắt .
Giải thích được cơ chế điều tiết của mắt để nhìn rõ vật .
2/ Kỹ năng:
Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích hình
Kỹ năng hoạt động nhóm .
3 / Thái độ :
Giáo dục ý thức bảo vệ mắt
đeo kính râm khi đi nắng
II/ CHUẨN BỊ:
1/ Giáo viên: Tranh phóng to hình 49.1 ; 49.2 ; 49.3
Mô hình cấu taọ mắt
Bộ thí nghiệm về thấu kính hội tụ ( nếu có )
III/ TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:
1/ Ổn định lớp
2 / Kiềm tra bài cũ :
–
–
–
Trình bày sự giống nhau và khác nhau về cấu tạo và chức năng
của phân hệ thần kinh giao cảm và đối giao cảm ?
3 / Các hoạt động dạy và học:
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bài
Hoạt động 1 : C
ơ quan phân
tích
Mục tiêu: Xác định các th
ành
phần cấu tạo của c
ơ quan
phân tích . Phân biệt đượ
c cơ
quan thụ cảm với c
ơ quan
phân tích .
–
–
–
GV yêu c
ầu học sinh
nghiên cứu thông tin SGK
trả lời câu hỏi :
+
Một c
ơ quan phân tích
gồm những thành phần nào ?
+
Ý nghiã của c
ơ quan phân
tích đối với cơ thể ?
+
Phân biệt cơ quan th
ụ cảm
với cơ quan phân tích ?
–
–
–
H
ọc sinh tự thu nhận
thông tn và tr
ả lời câu hỏi .
–
–
–
Một vài h
ọc sinh phát
biểu
–
–
–
H
ọc sinh tự rút ra kết
luận
I . Cơ quan phân tích
:
–
–
–
Cơ quan phân
tích gồm :
+
Cơ quan thụ cảm
+
Dây thần kinh
+
B
ộ phận phân tích
; trung ương ( vùng
thần kinh ở đại não )
–
–
–
Ý nghiã : Giúp c
ơ
thể nhận biết đư
ợc
tác đ
ộng của môi
trường
II . Cơ quan phân
tích thị giác :
–
–
–
GV lưu ý học sinh : C
ơ
quan th
ụ cảm tiếp nhận kích
thích tác động lên cơ thể –
là
khâu đầu tiên của c
ơ quan
phân tích
Hoạt động 2: C
ơ quan phân
tích thị giác .
Mục tiêu : Xác định đư
ợc
thành phần cấu tạo của c
ơ
quan phân tích th
ị giác . Mô
tả được cấu tạo mắ
t và màng
lưới , trình bày đư
ợc quá
trình thu nhận ảnh ở c
ơ quan
phân tích thị giác .
+
+
+
Cơ quan phân tích th
ị giác
gồm những thành phần nào ?
–
–
–
GV hư
ớng dẫn học sinh
nghiên c
ứu cấu tạo cấu mắt ở
hình 49.1 , 49.2 và mô hình
làm bài tập điền từ tr 156
–
–
–
GV chốt lại đáp án : ( c
ơ
–
–
–
Học sinh dưạ vào ki
ến
thức mục 1 để trả lời :
–
–
–
H
ọc sinh quan sát kỹ
hình từ ngoài vào trong
ghi nhớ cấu tạo cầu mắt .
–
–
–
Thảo luận nhóm đ
ể
hoàn chỉnh bài t
ập , đại
diện nhóm trình bày
–
–
–
Cơ quan phân
tich thị giác :
+
+
+
Cơ quan th
ụ cảm
thị giác
+
+
+
Dây th
ần kinh thị
giác
+
+
+
Vùng th
ị giác ( Ở
thùy chẩm )
a/ C
ấu tạo của cầu
mắt gồm
–
–
–
Màng bọc :
+
+
+
Màng c
ứng : Phiá
trước là màng giác
+
+
+
Màng m
ạch :
Phiá trước l
à lòng
đen
+
+
+
Màng lưới :
Tế bào nón
Tế bào que
–
–
–
Môi trường trong
+
+
+
Thủy dịch
vận động mắt , màng c
ứng ,
màng mạch , màng lư
ới , tế
bào thụ cảm thị giác )
–
–
–
GV treo tranh 49.2 g
ọi
học sinh lên trình bày c
ấu tạo
cầu mắt .
–
–
–
GV hư
ớng dẫn học sinh
quan sát hình 49 . 3 , nghiên
cứu thông tin
nêu c
ấu
tạo của màng lứơi .
–
–
–
GV hư
ớng dẫn học sinh
quan sát sự khác nhau tế b
ào
nón và tế bào que trong m
ối
quan h
ệ với thần kinh thị
giác .
–
–
–
GV cho h
ọc sinh giải
thích một số hiện tượng :
+
T
ại sao ảnh của vật hiện
trên điểm vàng lại nh
ìn rõ
nhất ?
+
Vì sao tr
ời tối ta không
–
–
–
Học sinh trình bày c
ấu
tạo trên tranh , l
ớp bổ sung
–
–
–
H
ọc sinh quan sát
hình và k
ết hợp với thông
tin
trả lời câu hỏi :
+
Tại Điểm vàng m
ỗi chi
tiết ảnh được 1 tế b
ào nón
tiếp nhận và truyền về n
ão
qua 1 tế bào thần kinh
+
Vùng ngo
ại vi : nhiều tế
bào nón và que liên h
ệ với
một vài tế bào thần kinh
–
–
–
Hs quan sát thí
nghiệm , đọc thông tin
rút ra kết luận về vai tr
ò
+
+
+
Thể thủy tinh
+
+
+
Dịch thủy tinh
b/ Cấu tạo của m
àng
lưới :
–
–
–
Màng lư
ới ( tế
bào thụ cảm ) gồm :
+
Tế bào nón : Ti
ếp
nh
ận kích thích ánh
sáng mạnh v
à màu
sắc
+
Tế bào que :Ti
ếp
nh
ận kích thích ánh
sáng yếu
–
–
–
Điểm v
àng : Là
nơi tập chung tế b
ào
non
–
–
–
Điểm m
ù : Không
có tế bào th
ụ cảm thị
giác
c/ Sự tạo ảnh ở m
àng
lưới :
nhìn rõ màu sắc của vật ?
–
–
–
GV hư
ớng dẫn học sinh
quan sát thí nghi
ệm về quá
trình t
ạo ảnh qua thấu kính
hội tụ .
+
Vai trò c
ủa thể thủy tinh
trong cầu mắt ?
+
Trình bày quá trình t
ạo
ảnh ở màng lưới ?
K
ết luận chung : Học sinh
đọc khung ghi nhớ SGK
của thủy tinh thể
Kết Luận
–
–
–
Th
ể thủy tinh (
như 1 th
ấu kính hội
t
ụ ) có khả năng điều
tiết để nhìn rõ vật
–
–
–
Ánh sáng ph
ản
chi
ếu từ vật qua môi
trư
ờng trong suốt tới
màng lưới tạo n
ên 1
ảnh thu nhỏ lộn
ngược
kích thích
tế bào thụ cảm
dây th
ần kinh thị giác
vùng thị giác
IV/ CỦNG CỐ:
1 . Điền các từ Đ hay S vào đầu các câu sau :
a.
Cơ quan phân tích gồm : CƠ quan thụ cảm thị giác , dây thần
kinh và bộ phận trung ương
b.
Các tế bào nón giúp chúng ta nhìn rõ về ban đêm
c.
Sự phân tích hình ảnh xảy ra ngay ở cơ quan thụ cảm thị giác .
d.
Khi rọi đèn pin vào mắt thì đồng tử dãn rộng để nhìn rõ vật .