Thực hành Thí nghiệm Sinh học 7 Bài 42: Quan sát bộ xương, mẫu mổ chim bồ câu gồm có 3 phần mục đích bài, nội dung bài, hỏi trả lời theo chuyên đề bài học. Mời các bạn tham khảo giáo án để có thêm tư liệu dạy và học Sinh học.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Giáo án Thực hành Thí nghiệm Sinh học 7 Bài 42: Quan sát bộ xương, mẫu mổ chim bồ câu
- Lời mở đầu
Để thực hiện tốt nhiệm vụ dạy và học môn sinh học 7, một khó khăn là làm thế nào để thực hiện
tốt các bài thực hành trong chương trình SGK sinh học 7 (trong điều kiện học sinh mới tiếp cận
môn học thực nghiệm, số bài thực hành nhiều 12 bài với 15 tiết, kiến thức, kỹ năng còn thiếu…).
" Thực hành Thí nghiệm sinh học 7" sẽ mang tới cho các thày giáo, cô giáo, các em học sinh có thêm
những thông tin, những kỹ năng, những phương án phục vụ bài dạy, bài học, làm các bài thực hành
trong toàn bộ chương trình.
Nội dung
Tài liệu gồm 12 bài thực hành trong chương trình sinh học 7, mỗi bài có 3 nội dung cơ bản:
1Mục đích bài.
2Nội dung bài: chuẩn bị bài thực hành, bổ trợ kiến thức, các đồ dùng thiết bị cần thiết, các bước
tiến hành. Câu hỏibài tập (sau mỗi bài có các câu hỏi và bài tập cho học sinh tự làm), câu hỏi trắc
nghiệm, tự luận, có câu hỏi nâng cao, mở rộng, vận dụng và liên hệ thực tế.
3Hỏi trả lời theo chuyên đề giúp học sinh mở rộng, hiểu biết thêm thông tin, tạo hứng thú môn
học và tìm hiểu khoa học.
Tài liệu còn cung cấp cách pha chế những hoá chất cơ bản khi tiến hành thực hành, làm các mẫu
ngâm động vật, những kiến thức mở rộng giúp GV hiểu sâu, nắm chắc vấn đề khi dạy học, hướng
dẫn học sinh thực hành; những câu hỏi, bài tập giúp học sinh rèn luyện, khắc sâu, mở rộng và vận
dụng kiến thức vào thực tiễn; những gợi ý, hướng dẫn cầm tay chỉ việc cho học sinh giúp các em
học và làm tốt thí nghiệm thực hành tại lớp và ở nhà, tăng khả năng tự học và tự tìm hiểu để chiếm
lính kiến thức.
Lần đầu biên soạn không tránh khỏi những sai sót, khiếm khuyết, rất mong được các đồng nghiệp
đóng góp và chỉ giáo cho tác giả. Mọi ý kiến xin gửi tới: Bùi Văn ThêmTrường THCS Quế Nham
Tân Yên Bắc giang buivanthembg@yahoo.com.vn ĐT: 0912.716.203.
(Sách đã được Nhà xuất bản Giáo dục thẩm định và xuất bản, phát hành toàn quốc, tháng 02 năm
2012)
Các bài thực hành
trong chương trình & sgk sinh học7
Tiết Bài,
TN, SGK
TT Nội dung trong phần
TH trang
CT trong bài
1 Th1 Quan sát một số ĐVNS. 3 3 13
2 TH2 Mổ và quan sát giun đất. 16 16 56
3 Th3 Quan sát một số thân mềm. 21 20 68
4 Th4 Mổ và quan sát tôm sông. 24 23 77
5 Th5 Xem băng hình về tập tính của Sâu bọ. 29 28 94
6 TH6 Mổ cá. 36 32 106
Quan sát cấu tạo trong của ếch đồng trên
7 TH7 38 36 116
mẫu mổ.
Quan sát bộ xương, mẫu mổ chim Bồ
8 Th8 46 42 138
câu.
Xem băng hình về đời sống và tập tính
9 Th9 47 45 147
của chim.
Xem băng hình về đời sống và tập tính
10 Th10 54 52 170
của Thú.
Tìm hiểu một số động vật có tầm quan
11 Th11 6465 6162 199
trọng đối với kinh tế ở địa phương.
6869
12 Th12 Tham quan thiên nhiên. 646566 202
70
1
- TH 8 – QUAN SÁT
BỘ XƯƠNG, MẪU MỔ CHIM BỒ CÂU
(Tiết 46 Bài 42 SGK.Tr 138)
IMục đích:
Nhận biết các xương chính trong bộ xương chim bồ câu, phân tích được các đặc điểm của bộ
xương thích nghi với đời sống bay lượn.
Nhận biết được các nội quan chính của chim bồ câu (các hệ cơ quan: tiêu hoá, hô hấp, tuần hoàn ,
bài tiết).
Có kỹ năng quan sát mẫu vật, phân tích và tổng hợp các vấn đề đơn giản.
IINội dung:
1Chuẩn bị cho bài thực hành:
Tranh ảnh cấu tạo ngoài, cấu tạo trong, bộ xương chim bồ câu.
2
- Mẫu mổ chim bồ câu, bộ xương chim (đủ mỗi nhóm 1 bộ).
Kính lúp cầm tay.
Phiếu thực hành theo nhóm.
2Các bước tiến hành:
B1 Quan sát tranh phóng to cấu tạo ngoài, cấu tạo trong chim bồ câu, nhận diện các cấu tạo cơ bản
qua tranh ảnh, mô hình
Cấu tạo ngoài (các đặc điểm thích nghi
với đời sống bay lượn):
Có lớp lông vũ xốp nhẹ bao phủ, lông
cánh và đuôi dài.
Chi trước biến thành cánh.
Cơ thể hình thon dài (hình thoi).
Chi sau có xương bàn dài,các ngón sắp xếp
phù hợp khi cất cánh, hạ cánh và bám trên
cây.
Chim còn một số điểm giống bò sát: có
vẩy sừng ở chân, lông móng cũng bằng
chất sừng.
B2Quan sát bộ xương bồ câu: Các phần chính của bộ xương, thành phần các xương, vị trí, hình
dạng xương (Có thể chia thành các phần để quan sát như đầu, thân, các chi).
3
- Bộ xương có thể chia làm 3 phần
chính: Đầu cổ, thân và chi
Đầu cổ: hộp sọ và x. cổ (có 7 đốt)
X.thân: x.cột sống, x. sườn, x.mỏ ác
(x.lưỡi hái)
X.chi: x.cánh, x. Chân
(chi tiết như hình bên)
Phân tích sự thích nghi trong cấu tạo bộ xương, hệ cơ để phù hợp với chức năng bay của chim.
ỡương chim nhẹ,vững chắc và linh hoạt, có chi trước biến đổi thành cánh, xương ức phát triển thành
xương lưỡi hái làm chỗ bám cho cơ ngực, cơ ngực và cơ đùi phát triển, cơ lưng kém phát triển.
B3Quan sát các nội quan:
+ Hệ tiêu hoá:
Ống tiêu hoá: Miệng >hầu >thực quản
>diều >dạ dày tuyến > dạ dày cơ >Ruột >
hậu môn.
Tuyến tiêu hoá: Gan tiết ra mật đựng trong túi
mật, Tuyến tuỵ tiết dịch tuỵ.
+Hệ hô hấp:
Phổi: nằm ở hốc sườn hai bên xương sống.
Hệ thống túi khí (9 túi) chúng len lỏi vào giữa
các hệ cơ quan.
(quan sát, tham khảo chi tiết hình bên)
+ Hệ tuần hoàn:
Tim
Hệ động mạch
Hệ tĩnh mạch
Hệ mao mạch
Xác định các hệ cơ quan chính: tiêu hoá, hô hấp, tuần hoàn, bài tiết; Sau đó dùng kính lúp quan sát
chi tiết cấu tạo của từng cơ quan. Xác định các bộ phận cấu tạo của mỗi cơ quan
Hệ bài tiết và sinh dục
4
- +Hệ bài tiết, sinh dục:
Chim đực (chim trống)
Chim cái (chim mái)
(quan sát, tham khảo chi tiết hình bên)
*Hiện nay các trường THCS rất thiếu mẫu ngâm chim để quan sát, thực hiện bài thực hàn; để có
được mẫu ngâm tốt sử dụng nhiều năm các bạn có thể tự làm theo các hướng dẫn sau:
Chọn chim: chim bồ câu hay gà đều được vì cấu tạo các cơ quan bên trong chúng đều giống nhau.
Làm chết chim:Cho chim ngửi bông tẩm clorôfooc hoặc có thể làm ngạt bằng bóp lồng ngực.
Nhổ lông vùng ngực, bụng rồi đặt ngửa chim lên ván mổ.
Cắt lồng ngực theo mép xương lưỡi hái (cắt bỏ xương lưỡi hái và một mảng lồng ngực ở phía
trước), cắt cả cơ bụng theo đường vòng từ đùi trái xuống gần hậu môn vòng lại lên dưới đùi phải.
Phanh chim ra (tránh đứt các mạch máu đi từ tim ra), gở thịt và mỡ phía dưới cổ để lộ thực quản,
diều, động mạch, tĩnh mạch.
Gỡ bỏ các dây chằng ở phần ngực, bụng để lộ rõ các mạch máu từ tim ra, tim, thực quản, khí quản,
phổi, gan, ruột, tỳ...
Trình bày và buộc mẫu vào tấm kính ở phần cổ, cánh và xuyên qua cơ ngực, cắt bớt lông đuôi và kéo
chân ra phía trước. Để cho rễ quan sát có thể tiêm màu mẫu mổ (tương tự như ở bài 6 mổ cá
Làm mẫu mổ tiêm màu ở trên).
Tham khảo sơ đồ dưới
3Câu hỏibài tập:
1Hãy chia bộ xượng chim bồ cầu thành 3 phần chính là xương đầu cổ, xương thân, xương chi và
nêu mỗi phần có những xương nào?
Trả lời:
5
- 2Phần đốt sống cổ của chim có tất cả mấy đốt?
Trả lời:
3Những nhận xét sau dây nhận xét nào sai?
aBộ xương chim thích nghi với sự bay lượn vì: xương nhẹ, vững chắc, chi trước biến thành cánh.
bCơ ngực, cơ đùi chim phát triển, cơ lưng kém phát triển.
cChim có 9 túi khí và có hiện tượng thở kép.
dChim là động vật biến nhiệt.
Trả lời:
4 Sữa chim bồ câu tiết ra từ đâu? (chọn câu trả lời đúng)
aChỉ có ở diều chim đực tiết ra.
bChỉ có ở diều chim cái tiết ra.
c Chỉ có ở mề chim tiết ra.
dSữa được tiết ra ở diều cả chim trống và chim mái.
Trả lời:
Hỏi đáp về chim
Hỏi: Tại sao chim bồ câu “đưa thư” có thể từ nơi rất xa bay được về nhà của mình không bị lạc
đường ?
Trả lời: Đúng vậy, Chim bồ câu qua huấn luyện thể từ nơi rất xa bay được về nhà của mình
không bị lạc đường là vì:
Qua nghiên cứu các nhà sinh học đã tìm thấy ở chim bồ câu có khả năng định hướng bay nhờ
từ trường của trái đất, phần cấu tạo đặc biệt đó nằm ở phần đầu chỗ lồi lên giữa 2 mắt. Chúngđịnh
hướng, dẫn đường bay nhờ vào từ trường trái đất, nếu phá bỏ bộ phận đó hoặc đeo cho chúng một
nam châm vào cánh thì chúng sẽ bị lạc đường bay vì lam châm gây nhiều từ trường.
Ngoài ra bồ câu còn có khả năng định hướng bay nhờ ánh sáng mặt trời mà các nhà khoa học
gọi đó là “đồng hồ sinh học” chúng có thể nhận biết phương hướng nhờ mặt trời làm la bàn.
Tuy nhiên muốn có được khả năng đó người nuôi chim phải huấn luyện chúng từng bước, lúc
đầu mang chúng đi cách nhà ít sau đó tăng dần khoảng cách, khi chim thành thục chúng có thể đi xa
nhà hàng vaì trăm cây số vẫn biết trở về bình thường. Ngày xưa chưa có phương tiện truyền tin
những người đi xa nhà thường mang theo chim bồ câu để khi cần thông tin về nhà thì viết thư buộc
vào chim và thả cho chúng bay về nhà để báo tin.
Hỏi: Tổ chim yến được làm bằng gì mà là món ăn ngon nổi tiếng vậy?
Trả lời: Tổ yến không chỉ là món ăn nổi tiếng trong các bữa ăn thịnh soạn “yến tiệc” mà còn là
vị thuốc quý trong đông y. Giá trị dinh dưỡng của tổ yến rất cao là vì chứa nhiều loại a xit amin khác
nhau (còn gọi là đạm hay protein), đường, các muối vô cơ... chúng có tác dụng bồi bổ cơ thể, chữa
bệnh phổi, dạ dày, hen suyễn...
Chim én vàng (chim yến vàng) sống ở vùng hải đảo nhiệt đới, chúng thích sống quần cư
trong các hang động, trên các đá dựng đứng vùng biển đảo. Chúng thường làm tổ vào mùa xuân để
đẻ trứng, trong họng của chim yến có tuyến nước bọt dưới lưỡi rất phát triển có khả năng tiết ra
nhiều nước dãi dính, đó là vật liệu chính để làm thành tổ yến. Chúng nhổ từng bãi nước bọt từ trong
miệng ra, nước bọt gặp không khí đông cứng lại, cứ nhiều lần như vâỵ tạo ra tổ yến nhỏ, trong
suốt có đường kính 6> 7cm, sâu 3>4cm, hình giống chiếc bát nhỏ, đề hoàn thiện 1 chiếc tổ mất
khoảng 30 ngày. Một năm chim yến làm tổ vài lần, nếu tổ làm bị con người lấy đi chúng lại kiên trì
làm lại tổ khác, tuy nhiên giá trị dinh dưỡng các tổ sau khônh bằng tổ đầu tiên.
6
- Chim yến
tổ chim yến
Lợi dụng tập tính này của chin yến ngày nay người ta tổ chức nuôi và khai thác tổ yến thương
phẩm, trở thành một nghề cho thu nhập cao ở các tỉnh như Khánh hoà, Ninh thuận...của Việt nam,
đảo Hải nam của Trung Quốc.
7
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
