Tham khảo tài liệu 'giáo trình hình thành ứng dụng thống kê xuất nhập khẩu trong cơ chế phân định quyết toán p6', kinh tế - quản lý, quản lý nhà nước phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Giáo trình hình thành ứng dụng thống kê xuất nhập khẩu trong cơ chế phân định quyết toán p6
- tÕ níc ta tõng bíc chuyÓn biÕn theo híng kinh tÕ thÞ trêng
hiÖn ®¹i.
Khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi lu«n cã chØ sè
ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, vµ cao h¬n h¼n chØ
sè ph¸t triÓn chung cña c¶ níc (chØ sè ph¸t triÓn cña khu vùc
cã vèn ®Çu t níc ngoµi n¨m 1997 lµ: 120,75% vµ chØ sè ph¸t
triÓn chung cña c¶ níc lµ 108,15%; n¨m 1998 lµ: 116, 88%
vµ 105,8%. Tû träng cña khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc
ngoµi trong GDP còng cã xu híng t¨ng lªn (n¨m 1997 lµ
9,08%; n¨m 1998 lµ 10,12%; 1999 lµ 13,3%).
§èi víi ngµnh c«ng nghiÖp: C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu
t níc ngoµi kh«ng nh÷ng chiÕm tû träng cao mµ cßn cã xu
híng t¨ng lªn ®¸ng kÓ trong tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña toµn
ngµnh c«ng nghiÖp. Tû träng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña khu vùc nµy,
®¹t tõ 28,9% n¨m 1997 ®· t¨ng lªn 31,98% n¨m 1998 vµ
34,73% n¨m 1999. Trong ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c, c¸c
doanh nghiÖp cã vãn ®Çu t níc ngoµi ®ang cã vÞ trÝ hµng ®Çu
víi tû träng 79% gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña toµn ngµnh. Trong ngµnh
c«ng nghiÖp chÕ biÕn, tû träng nµy chiÕm kho¶ng 22% vµ cã
xu híng ngµy cµng t¨ng.
§èi víi ngµnh c«ng nghiÖp: TÝnh ®Õn nay, cã 211 dù ¸n
FDI ®ang ho¹t ®éng trong ngµnh víi tæng sè vèn ®¨ng ký h¬n
51
- 2 tû USD. §Çu t níc ngoµi ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ n©ng cao
n¨ng lùc s¶n xuÊt cho ngµnh, chuyÓn giao cho lÜnh vùc nhiÒu
gièng c©y, gièng con t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm chÊt lîng cao,
gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp
vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña n«ng l©m s¶n hµng ho¸. Vèn ®Çu
t níc ngoµi cßn gãp phÇn lµm chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ
n«ng l©m nghiÖp theo yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ CNH - H§H.
NÕu nh tríc ®©y ®Çu t níc ngoµi chØ chñ yÕu tËp trung vµo
chÕ biÕn gç, l©m s¶n th× nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhiÒu dù ¸n ®·
híng vµo c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt gièng, trång trät, s¶n xuÊt
thøc ¨n ch¨n nu«i, mÝa ®êng, trång rõng
VÊn ®Ò nh÷ng c«ng nghÖ ®ang ®îc sö dông ë c¸c doanh
nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi hiÖn cßn nh÷ng ý kiÕn ®¸nh
gi¸ kh¸c nhau. Nhng nÕu ph©n tÝch theo logic, cïng víi ®¸nh
gi¸ thùc tÕ cña mét sè c¬ quan chuyªn m«n th× thÊy r»ng: C¸c
nhµ ®Çu t níc ngoµi bao giê còng ®Æt lîi nhuËn vµ thêi gian
thu håi vèn lµ môc tiªu hµng ®Çu. TiÕp theo lµ thiÕt bÞ c«ng
nghÖ. MÆc dï cha ph¶i lµ hiÖn ®¹i nhÊt cña thÕ giíi nhng
phÇn lín lµ hiÖn ®¹i h¬n nh÷ng thiÕt bÞ ®· cè tríc ®©y cña
ViÖt Nam.
Mét vÊn ®Ò còng rÊt quan träng lµ, nÕu nh tríc ®©y, c¸c
doanh nghiÖp ViÖt Nam chØ biÕt s¶n xuÊt kinh doanh thô ®éng
52
- th× sù xuÊt hiÖn cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc
ngoµi ®· thùc sù trë thµnh nh©n tè t¸c ®éng m¹nh lµm thay ®æi
c¶n b¶n ph¬ng thøc s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh
nghiÖp ViÖt Nam theo híng thÝch cùc vµ ngµy cµng thÝch
nghi víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam
ph¶i ®¬ng ®Çu víi vÊn ®Ò x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng tån t¹i hay ph¸
s¶n. §Ó cã thÓ tån t¹i c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam chØ cßn c¸ch
lµ thay ®æi mét c¸ch can b¶n tõ c«ng nghÖ cho ®Õn ph¬ng
thøc s¶n xuÊt kinh doanh.
Thø ba: Ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi ®· t¹o ra mét sè lîng lín chç lµm viÖc trùc tiÕp vµ gi¸n
tiÕp cã thu nhËp cao, ®ång thêi gãp phÇn h×nh thµnh c¬ chÕ
thóc ®Èy viÖc n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt cho ngêi lao ®éng.
TÝnh ®Õn ngµy 31/12/1999 c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu
t níc ngoµi ®· t¹o ra 296.000 viÖc lµm trùc tiÕp vµ kho¶ng 1
triÖu lao ®éng gi¸n tiÕp. Nh vËy, sè lao ®éng lµm viÖc trong
c¸c bé phËn cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n ®Çu t
níc ngoµi chiÕm khoangr 39% tæng sè lao ®éng b×nh qu©n
hµng n¨m trong khu vùc nhµ níc.
Thu nhËp b×nh qu©n cña lîng lao ®éng nµy lµ 70 USD/
th¸ng b»ng kho¶ng 150% møc thu nhËp b×nh qu©n cña lao
®éng trong khu vùc Nhµ níc. §©y lµ yÕu tè hÊp dÉn ®èi víi
53
- lao ®éng ViÖt Nam do ®ã ®· t¹o ra sù c¹nh tranh nhÊt ®Þnh trªn
thÞ trêng lao ®éng. Tuy nhiªn, lao ®éng lµm viÖc trong c¸c
doanh nghiÖp nµy ®ßi hái cêng ®é lao ®éng cao, kû luËt
nghiªm kh¾c, tr×nh ®é cao lµ yÕu tè t¹o nªn ngêi ViÖt Nam cã
ý thøc tu dìng, rÌn luyÖn, n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ.
VÒ ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý kinh doanh: Tríc khi bíc
vµo c¬ chÕ thÞ trêng, chóng ta cha cã nhiÒu nhµ doanh
nghiÖp cã kh¶ n¨ng tæ chøc cã hiÖu qu¶ trong m«i trêng c¹nh
tranh, khi c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi b¾t ®Çu ho¹t ®éng, c¸c
nhµ ®Çu t níc ngoµi ®a vµo ViÖt Nam nh÷ng chuyªn gia
giái ®ång thêi ¸p dông nh÷ng chÕ ®é qu¶n lý, tæ chøc kinh
doanh tiªn tiÕn.
§©y chÝnh lµ ®iÒu kiÖn tèt ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam
tiÕp cËn, häc tËp vµ n©ng cao tr×nh ®é. MÆt kh¸c, c¸c nhµ ®Çu
t níc ngoµi còng buéc ph¶i ®µo t¹o c¸c bé qu¶n lý còng nh
lao ®éng ViÖt Nam ®Õn mét tr×nh ®é nµo ®ã ®Ó ®¸p øng ®îc
c¸c yªu cÇu trong c¸c dù ¸n. Nh vËy dï muèn hay kh«ng th×
c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ®· tham gia vµo qu¸ tr×nh ®µo t¹o
nguån nh©n lùc ViÖt Nam.
§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi thóc ®Èy qu¸ tr×nh më cöa vµ
héi nhËp cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam víi thÕ giíi, nã lµ mét
54
- trong nh÷ng ph¬ng thøc ®a hµng ho¸ t¹i ViÖt Nam th©m
nhËp vµo thÞ trêng níc ngoµi mét c¸ch cã lîi nhÊt.
C¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi th«ng qua viÖc thùc hiÖn c¸c
dù ¸n ®· trë thµnh "cÇu nèi", lµ ®iÒu kiÖn tèt ®Ó ViÖt Nam
nhanh chãng tiÕp cËn vµ tiÕn hµnh hîp t¸c víi nhiÒu quèc gia,
tæ chøc quèc tÕ, trung t©m kinh tÕ kü thuËt c«ng nghÖ cao cña
thÕ giíi.
MÆt kh¸c, ho¹t ®éng cña FDI ®· gióp ViÖt Nam më réng
thÞ phÇn ë níc ngoµi. §èi víi nh÷ng hµng ho¸ xuÊt khÈu cña
c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi v« h×nh chung ®·
biÕn c¸c b¹n hµng truyÒn thèng cña c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi
t¹ivn thµnh b¹n hµng cña ViÖt Nam. Nhê cã nh÷ng lîi thÕ
trong ho¹t ®éng thÞ trêng thÕ giíi nªn tèc ®é t¨ng kim ng¹ch
xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp nµy, cao h¬n kh¶ n¨ng xuÊt
khÈu cña c¶ níc vµ h¬n h¼n c¸c doanh nghiÖp trong níc.
Tãm l¹i, ho¹t ®éng cña FDI võa qua ®· gã phÇn chuyÓn
biÕn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam theo híng mét nÒn kinh tÕ CNH -
H§H. §èi víi ViÖt Nam nh lùc khëi ®éng, nh mét trong
nh÷ng ®¶m b¶o cho sù thµnh c«ng cña c«ng cuéc CNH - H§H.
Mét sè dù ¸n F®I ®· gãp phÇn x©y dùng mét sè doanh nghiÖp
ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn khã kh¨n, s¶n xuÊt ®×nh ®èn cã nguy
55
- c¬ ph¸ s¶n. Kh«ng nh÷ng thÕ. Nã cßn gãp phÇn h×nh thµnh
nhiÒu ngµnh nghÒ s¶n xuÊt míi còng nh nhiÒu s¶n xuÊt míi.
5. H¹n chÕ cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi.
a. Khu vùc ®Çu t níc ngoµi ®· gãp phÇn n©ng cao tr×nh
®é c«ng nghÖ vµ kü thuËt cña nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt ®Ó t¹o ®iÒu
kiÖn n©ng cao tay nghÒ, kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn, gãp
phÇn ph¸t triÓn nguån nh©n lùc phôc vô sù nghiÖp CNH - H§H
®Êt níc, ngoµi ra khu vùc nµy ®· thu hót ®îc mét lîng lao
®éng ®¸ng kÓ, c¶ trùc tiÕp lÉn gi¸n tiÕp, thu nhËp cña ngêi lao
®éng ®îc t¨ng lªn, møc sèng ®îc c¶i thiÖn. tuy nhiªn bªn
c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cßn
cã mét sè h¹n chÕ sau:
b. C¬ cÊu vèn ®Çu t nh×n chung cßn bÊt hîp lý so víi
®Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc. Thùc tÕ ho¹t
®éng FDI trong nh÷ng n¨m qua cho thÊy vèn ®Çu t vµo ViÖt
Nam chñ yÕu tËp trung vµo nh÷ng ngµnh dÔ thu lîi nhuËn, thêi
gian thu håi vèn ng¾n nh; C¸c ngµnh s¶n xuÊt chÊt tÈy röa,
ngµnh gia c«ng may mÆc, giµy dÐp l¾p r¸p « t«, xe m¸y, ®iÖn
tö, d©n dông, s¾t thÐp, xi m¨ng, kh¸ch s¹n, v¨n phßng cho
thuª Cßn c¸c dù ¸n thuéc lÜnh vùc n«ng, l©m, ng nghiÖp,
thuû s¶n, c«ng ngghiÖp c¬ khÝ vµ dÞch vô cã gi¸ trÞ lín nh
giao th«ng vËn t¶i, bu chÝnh viÔn th«ng, tµi chÝnh, ng©n hµng
56
- lÜnh vùc c«ng nghÖ cao chiÕm tû lÖ rÊt thÊp c¶ vÒ sè lîng dù
¸n vµ vèn ®Çu t.
- Mét sè dù ¸n ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶, thua lç kÐo dµi
dÉn ®Õn t×nh tr¹ng bÞ ph¸ s¶n, c«ng nhana bÞ sa th¶i. Tõ n¨m
1998 ®Õn n¨m 2001 cã xu híng nhiÒu liªn doanh ®· ph¶i
chuyÓn sang h×nh thøc C«ng ty 100% vèn níc ngoµi ®Ó c¶i
thiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh. Mét sè liªn doanh do
vèn ®Çu t cña ViÖt Nam chØ chiÕm tû träng nhá trong tæng
vèn ®Çu t (trung b×nh kho¶ng 30% vèn ph¸p ®Þnh, b»ng
kho¶ng 10% tæng vèn ®Çu t, chñ yÕu gãp b»ng gi¸ trÞ quyÒn
sö dông ®Êt), céng víi n÷ng yÕu kÐm vÒ tr×nh ®é chuyªn
m«n, qu¶n lý nªn nhiÒu dù ¸n bÞ c¸c chñ ®Çu t níc ngoµi
thao tóng, tù ®éng t¨ng gi¸ thiÕt bÞ nguyªn liÖu ®Çu vµo, thùc
hiÖn chuyÓn gi¸ trong néi bé C«ng ty. NhiÒu c«ng nghÖ l¹c
hËu qu¸ cò, g©y « nhiÔm m«i trêng.
- §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi chñ yÕu lµ do c¸c C«ng ty
xuyªn quèc gia chi phèi, ®iÒu nµy lµm cho nÒn kinh tÕ nÕu
kh«ng ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng sÏ dÇn phô thuéc vÒ vèn, kü
thuËt, thÞ trêng vµ m¹ng líi tiªu thô ph©n phèi cña hä.
Th«ng qua sù chi phèi vÒ kinh tÕ, c¸c C«ng ty xuyªn quèc gia
cã kh¶ n¨ng ¶nh hëng ®Õn t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi, t¨ng xu
híng ph©n ho¸ giµu nghÌo trong x· héi.
57
- VÒ phÝa chñ quan, mÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc
c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t, song hiÖn nay sù suy gi¶m cñ
dßng ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam cã nh÷ng nguyªn nh©n
nh:
a. Tuy ®· cã ®Þnh híng c¬ b¶n trong viÖc thu hót ®Çu t
níc ngoµi theo ngµnh, lÜnh vùc, ®èi t¸c, nhng trªn thùc tÕ
cha lµm râ chiÕn lîc thu hót ®Çu t níc ngoµi mét c¸ch
toµn diÖn. C«ng t¸c quy ho¹ch cßn nhiÒu bÊt cËp nhÊt lµ quy
ho¹ch ngµnh (quy ho¹ch ngµnh thÐp, xi m¨ng, viÔn th«ng,
c¶ng biÓn ). Trong khi ®ã mét sè ngµnh, lÜnh vùc cha cã quy
ho¹ch g©y khã kh¨n cho viÖc x¸c ®Þnh chñ tr¬ng thu hót ®Çu
t níc ngoµi (quy ho¹ch m¹ng líi c¸c trêng ®¹i häc, d¹y
nghÒ…).
b. LuËt ph¸p liªn quan ®Õn ®Çu t níc ngoµi ®ang trong
qu¸ tr×nh hoµn thiÖn cßn nhiÒu chång chÐo m©u thuÉn, viÖc
thùc hiÖn luËt ph¸p ®iÒu chØnh trùc tiÕp ho¹t ®éng ®Çu t níc
ngoµi cßn cha ®îc ban hµnh (nh luËt c¹nh tranh, chèng ®éc
quyÒn, cßn cha thèng nhÊt gi÷a luËt ®Çu t trong níc vµ luËt
®Çu t níc ngoµi ) T×nh tr¹ng c¸c v¨n b¶n híng dÉn thi
hµnh luËt cßn chËm, nhiÒu vÊn ®Ò chång chÐo, mÉu thuÉn gi÷a
c¸c v¨n b¶n ph¸p quy.
58
- c. So víi mét sè níc trong khu vùc, lîi thÕ c¹nh tranh
cña ViÖt Nam ®ang gi¶m dÇn do c¸c chi phÝ ®Çu vµo cao, thñ
tôc hµnh chÝnh cßn rêm rµ, chÝnh s¸ch ®i vµo cuéc sèng cßn
chËm.
- Theo b¸o c¸o cña tæ chøc xóc tiÕn th¬ng m¹i NhËt B¶n
(JETR), chi phÝ c¸c níc trong khu vùc, ®Æt biÖt lµ Trung
Quèc. Cho ®Õn nay, cíc phÝ dÞch vô c¶ng biÓn vµ vËn t¶i biÓn
tõ ViÖt Nam, cíc viÔn th«ng quèc tÕ, gi¸ ®iÖn, phÝ ®¨ng kiÓm
vµ chi phÝ g¶i phãng mÆt b»ng t¹i ViÖt Nam cao h¬n trong khu
vùc, bªn c¹nh ®ã u thÕ vÒ nguån lao ®éng rÎ bÞ mÊt dÇn.
Trong khi ®ã c¸c ngµnh c«n nghiÖp phô trî cña ViÖt Nam kÐm
ph¸t triÓn, ®iÓn h×nh lµ c¸c ngµnh s¶n xuÊt, l¾p r¸p « t«, xe
m¸y vµ may mÆc. C¸c doanh nghiÖp ph¶i nhËp khÈu phÇn lín
c¸c linh kiÖn, phô tïng, nguyªn liÖu, vµ chØ thùc hiÖn c«ng
®o¹n l¾p r¸p, gia c«ng t¹i ViÖt Nam, nªn gi¸ trÞ gia t¨ng thùc
t¹i ViÖt Nam thÊp, ®ång thêi thùc tÕ nµy lµm gi¸ thµnh s¶n
phÈm cao, h¹n chÕ søc c¹nh cña s¶n phÈm.
59
- ch¬ng ba
gi¶i ph¸p thóc ®Èy ho¹t ®éng ®Çu t trùc
tiÕp
níc ngoµi theo híng phôc vô tèt h¬n
c«ng cuéc CNH, H§H cña ®Êt níc.
Tríc nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ cña kÕ ho¹ch 5 n¨m
2001 - 2005, ®Ó ®¹t nhÞp ®é t¨ng trëng GDP trªn 7% n¨m,
ViÖt Nam chñ tr¬ng tiÕp tôc thu hót nhiÒu h¬n, víi chÊt lîng
cao h¬n nguån vèn ®Çu trùc tiÕp níc ngoµi ®Ó ®Èy nhanh
CNH - H§H ®Êt níc.
Môc tiªu trong 5 n¨m 2001 - 2005 ®èi víi vèn ®Çu t
níc ngoµi lµ thu hót míi ®îc 12 tû USD vèn ®¨ng ký vµ 11
tû USD vèn thùc hiÖn. §Õn n¨m 2005, §TNN sÏ ®ãng gãp
kho¶ng 15% GDP, 25% kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ trªn 10%
tæng thu ng©n s¸ch. §©y lµ th¸ch thøc lín trong bèi c¶nh sau
khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ n¨m 1997, dßng vèn FDI vµo
ViÖt Nam cã xu híng gi¶m, trong khi nhiÒu níc trong khu
vùc, nhÊt lµ Trung Quèc ®ang tÝch cùc c¶i thiÖn m«i trêng
60
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
