Luận án Tiến sĩ Giáo dục: Đặng Thai Mai với vấn đề phương pháp luận giảng văn ở nhà trường phổ thông

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI<br /> <br /> HOÀNG THỊ MAI<br /> <br /> ĐẶNG THAI MAI VỚI VẤN ĐỀ<br /> PHƯƠNG PHÁP LUẬN GIẢNG VĂN<br /> Ở NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG<br /> <br /> Chuyên ngành: Phương pháp giảng dạy văn học<br /> Mã số: 5.07.02<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học:<br /> Giáo sư PHAN TRỌNG LUẬN<br /> <br /> HÀ NỘI 2000<br /> <br /> BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI<br /> <br /> HOÀNG THỊ MAI<br /> <br /> ĐẶNG THAI MAI VỚI VẤN ĐỀ<br /> PHƯƠNG PHÁP LUẬN GIẢNG VĂN<br /> Ở NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG<br /> <br /> Chuyên ngành: Phương pháp giảng dạy văn học<br /> Mã số: 5.07.02<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học:<br /> Giáo sư PHAN TRỌNG LUẬN<br /> <br /> HÀ NỘI 2000<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tối. Các số liệu, kết quả nêu<br /> trong luận án là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kì một công trình nào.<br /> <br /> Tác giả luận án :<br /> <br /> Hoàng Thị Mai.<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................................3<br /> BẢNG KÍ HIỆU NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT ............................................................................8<br /> MỞ ĐẦU ...................................................................................................................................8<br /> 1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:......................................................................................................8<br /> 2. MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:.......................................................................8<br /> 3. LỊCH SỬ VẤN ĐỀ:...........................................................................................................9<br /> 4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU:................................................................10<br /> 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: ..................................................................................11<br /> 5.1. Khảo sát, phân tích, miêu tả, tổng kết lí luận một cách khách quan:........................11<br /> 5.2 Thực nghiệm: .............................................................................................................11<br /> 6. ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN ÁN:........................................................................................12<br /> 6.1. Về lí thuyết:...............................................................................................................12<br /> 6.2 Về thực tiễn:...............................................................................................................12<br /> 7. BỐ CỤC CỦA LUẬN ÁN : ............................................................................................12<br /> NỘI DUNG..............................................................................................................................13<br /> CHƯƠNG 1: ĐẶNG THAI MAI VỚI MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ VĂN HỌC TRONG NHÀ<br /> TRƯỜNG PHỔ THÔNG.....................................................................................................15<br /> 1.1. Đặng Thai Mai với một vài quan niệm về chương trình, sách giáo khoa văn ở nhà<br /> trường phổ thông:.............................................................................................................15<br /> 1.1.1. Về "những bài văn không có văn", những "bài thuyết lí khô khan và dài dòng"<br /> [120,tr1]. ......................................................................................................................15<br /> 1.1.2. "Phải chú ý đến yêu cầu chung của chương trình và trình độ phát triển của lứa<br /> tuổi " [120,tr 2].............................................................................................................16<br /> 1.2. Quan niệm của Đặng Thai Mai về sự phối hợp khoa học liên ngành trong dạy học<br /> văn ở nhà trường phổ thông:............................................................................................17<br /> 1.2.1 Quan niệm của Đặng Thai Mai về tầm quan trọng của sự phối hợp khoa học liên<br /> ngành trong dạy học văn ở NTPT................................................................................17<br /> 1.2.2 Đặng Thai Mai với vấn đế tiếp nhận văn học:....................................................18<br /> 1.2.3. Đặng Thai Mai quan niệm tiếp nhận văn học là một hoạt động sáng tạo..........20<br /> 1.3. Đặng Thai Mai với quan niệm về mối quan hệ giữa việc dạy văn và dạy tiếng ở nhà<br /> trường phổ thông..............................................................................................................22<br /> 1.3.1. Về tầm quan trọng của việc gắn liền dạy văn với dạy tiếng ở nhà trường phổ<br /> thông. ...........................................................................................................................22<br /> 1.3.2. Về việc dạy tiếng trong mối quan hệ với dạy văn ở cấp I (tiểu học) :...............23<br /> <br /> 1.3.3. Về nội dung chương trình, SGK, Đặng Thai Mai gợi ý : ..................................23<br /> 1.3.4. Về phương pháp :...............................................................................................23<br /> 1.3.5. Về việc dạy tiếng trong mối quan hệ với dạy văn ở cấp II (THCS) : ................24<br /> 1.3.5.1. Về yêu cầu, nhiệm vụ : ...............................................................................24<br /> 1.3.5.2. Nội dung chương trình:...............................................................................24<br /> 1.3.5.3. Một số lưu ý về phương pháp, thủ pháp : ...................................................24<br /> 1.3.6. Về việc dạy tiếng trong mối quan hệ với dạy văn ở cấp III (PTTH). ................24<br /> 1.3.6.1. Về mục đích, yêu cầu :................................................................................24<br /> 1.3.6.2. Nội dung chương trình :..............................................................................24<br /> 1.3.6.3. Về phương pháp, Đặng Thai Mai lưu ý: .....................................................25<br /> 1.4. Đặng Thai Mai với quan niệm về vai trò, vị trí, yêu cầu đối với người giáp viên văn<br /> học :..................................................................................................................................26<br /> 1.4.1. Thầy giáo dạy văn phải là người có tâm hồn lớn, tình cảm lớn : ......................26<br /> 1.4.2. Giáo viên dạy văn phải là người có vốn tri thức văn học và khoa học liên ngành<br /> sâu rộng........................................................................................................................28<br /> 1.4.3. "Vai trò của ông thầy ở đây là khêu gợi, là hướng dẫn, là truyền cảm" [119,tr<br /> 200]. .............................................................................................................................29<br /> CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN GIẢNG VĂN CỦA ĐẶNG THAI MAI ..............34<br /> 2.1. Về khái niệm giảng văn và khái niệm giảng văn theo quan niệm của Đặng Thai Mai:<br /> ..........................................................................................................................................34<br /> 2.2. Quan niệm của Đặng Thai Mai về tác phẩm văn chương và tác phẩm văn chương<br /> trong nhà trường : ............................................................................................................37<br /> 2.2.1. Quan niệm của Đặng Thai Mai về "một áng văn chương kiệt tác". ..................37<br /> 2.2.2. Đặng Thai Mai với một vài luận điểm về tác phẩm văn chương trong nhà<br /> trường...........................................................................................................................39<br /> 2.2.3. Tác phẩm như : ..................................................................................................40<br /> 2.2.4 " Một áng văn là một tác phẩm có sinh mệnh, có cơ thể, có phát triển, có cả một<br /> đường lối phát triển" [112,tr48]. ..................................................................................41<br /> 2.3. Quan niệm của Đặng Thai Mai về mục đích, tác dụng của giảng văn ở nhà trường<br /> phổ thông : .......................................................................................................................43<br /> 2.3.1. Quan điểm cùa Đặng Thai Mai về mục đích, tác dụng của môn giảng văn trong<br /> nhà trường cũ. ..............................................................................................................43<br /> 2.3.2. Quan niệm của Đặng Thai Mai về mục đích, tác dụng của giảng văn ở nhà<br /> trường phổ thông..........................................................................................................47<br /> 2.4. Những khuynh hướng giảng văn cần phê phán theo quan niệm của Đặng Thai Mai :<br /> ..........................................................................................................................................49<br /> <br />