Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Ứng dụng chương trình đổi mới đào tạo chuyên ngành Giáo dục thể chất trình độ cao đẳng ở trường Cao đẳng Tuyên Quang

Chia sẻ: Na Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:185

Thêm vào BST

Báo xấu

103
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở lý luận và thực tiễn, luận án tiến hành lựa chọn nội dung đổi mới về mục tiêu, nội dung và tổ chức hoạt động đào tạo, từ đó xây dựng kế hoạch thực nghiệm và ứng dụng trong thực tiễn đào tạo để kiểm chứng hiệu quả chương trình đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng theo hướng tích cực hóa và đáp ứng nhu cầu xã hội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Ứng dụng chương trình đổi mới đào tạo chuyên ngành Giáo dục thể chất trình độ cao đẳng ở trường Cao đẳng Tuyên Quang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH TRƯỜNG ĐẠI HỌC TDTT BẮC NINH ----------------------- TRẦN VŨ PHƯƠNG øNG DôNG CH¦¥NG TR×NH §æI MíI §µO T¹O CHUY£N NGµNH GI¸O DôC THÓ CHÊT TR×NH §é CAO §¼NG ë TR¦êNG CAO §¼NG TUY£N QUANG LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC BẮC NINH – 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH TRƯỜNG ĐẠI HỌC TDTT BẮC NINH ----------------------- TRẦN VŨ PHƯƠNG øNG DôNG CH¦¥NG TR×NH §æI MíI §µO T¹O CHUY£N NGµNH GI¸O DôC THÓ CHÊT TR×NH §é CAO §¼NG ë TR¦êNG CAO §¼NG TUY£N QUANG Chuyên ngành: Giáo dục thể chất Mã số: 62140103 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Cán bộ hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS Vũ Chung Thủy 2. PGS.TS Đồng Văn Triệu BẮC NINH – 2015
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào. Tác giả luận án Trần Vũ Phương
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT 1. Các chữ viết tắt CĐSP Cao đẳng sư phạm CNH Công nghiệp hóa CP Chính phủ CTĐT Chương trình đào tạo ĐVHT Đơn vị học trình GDTC Giáo dục thể chất GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo GVCN Giáo viên chủ nhiệm HĐH Hiện đại hóa NQ Nghị quyết PGS.TS Phó giáo sư, tiến sĩ QĐ Quyết định RLTT Rèn luyện thân thể TDTT Thể dục thể thao tc Tiêu chí TC Tiêu chuẩn THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông TW Trung ương TT Thông tư TTg Thủ tướng SPSS Statistical Package for the Social Sciences
2. Đơn vị đo lường cm Centimét g gam kg Kilôgam m Mét s Giây p Phút
MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ..........................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài........................................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................................4 3. Nhiệm vụ nghiên cứu: ...............................................................................................4 4. Ý nghĩa khoa học của đề tài......................................................................................5 5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài.......................................................................................6 CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.....................................8 1.1. Quan điểm của Đảng, Nhà nước về Giáo dục - Đào tạo nói chung và Giáo dục thể chất nói riêng ............................................................................................................8 1.1.1. Quan điểm của Đảng, Nhà nước về vai trò của Giáo dục - Đào tạo trong sự nghiệp phát triển đất nước.............................................................................................8 1.1.2. Quan điểm của Đảng và nhà nước về đổi mới Giáo dục - Đào tạo phù hợp với sự phát triển của xã hội ...........................................................................................9 1.1.3. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về công tác Giáo dục thể chất...............12 1.2. Chương trình và các mô hình phát triển chương trình ......................................13 1.2.1. Chương trình giáo dục đại học .........................................................................13 1.2.2. Mô hình phát triển chương trình ......................................................................16 1.3. Tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá chương trình đào tạo và các mô hình đánh giá chương trình đào tạo. ...................................................................................................21 1.3.1. Khái niệm về đánh giá chương trình, các tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá chương trình đào tạo ..........................................................................................21 1.3.2. Mô hình và đối tượng tham gia đánh giá chương trình đào tạo .........23 1.4. Khái quát về giáo viên và những tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá giáo viên ..28 1.4.1. Khái quát về giáo viên.......................................................................................28 1.4.2. Các tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá giáo viên.....................................................33 1.5. Khái quát về vùng Trung Bắc..............................................................................34
1.5.1. Đặc điểm chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa và giáo dục [41], [53]..............34 Về giáo dục...................................................................................................... 37 1.5.2. Vị trí, vai trò của trường đại học và CĐSP vùng Trung Bắc.........................39 1.6. Thực trạng nghiên cứu về phát triển chương trình giáo dục.............................40 CHƯƠNG 2. PHƯƠNG PHÁP VÀ TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU....................46 2.1. Phương pháp nghiên cứu: ....................................................................................46 2.1.1. Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu....................................................46 2.1.2. Phương pháp quan sát sư phạm........................................................................47 2.1.3. Phương pháp phỏng vấn, tọa đàm....................................................................48 2.1.4. Phương pháp chuyên gia...................................................................................49 2.1.5. Phương pháp kiểm tra y học.............................................................................50 2.1.6. Phương pháp kiểm tra sư phạm........................................................................51 2.1.7. Phương pháp thực nghiệm sư phạm ................................................................54 2.1.8. Phương pháp toán học thống kê.......................................................................54 2.2.1.Đối tượng nghiên cứu.........................................................................................56 2.2.2. Khách thể nghiên cứu........................................................................................56 2.2.3. Phạm vi nghiên cứu:..........................................................................................57 2.2.4. Địa điểm nghiên cứu .........................................................................................58 2.2.5. Cơ quan phối hợp nghiên cứu ..........................................................................58 2.2.6. Kế hoạch và thời gian nghiên cứu....................................................................58 CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN..............................59 3.1. Đánh giá thực trạng chương trình đào tạo giáo viên chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng ở trường Cao đẳng Tuyên quang .................................................59 3.1.1. Lựa chọn nội dung mô hình đánh giá chương trình đào tạo..........................59 3.1.2. Lựa chọn các tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá chương trình đào tạo giáo viên chuyên ngành GDTC trường Cao đẳng Tuyên Quang.............................................60 3.1.3. Lựa chọn các tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá chất lượng giáo viên GDTC.....70
3.1.4. Xác định quy trình, cách thức đánh giá chương trình đào tạo chuyên ngành GDTC ở trường Cao đẳng Tuyên Quang ..................................................................72 3.1.5. Kết quả đánh giá thực trạng chương trình đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng ở trường Cao đẳng Tuyên quang .................................................73 3.2. Nghiên cứu đổi mới chương trình đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng ở trường Cao đẳng Tuyên Quang......................................................................96 3.2.1. Các cơ sở khoa học để xây dựng chương trình đào tạo đổi mới...................96 3.2.2. Xác định nội dung đổi mới chương trình đào tạo chuyên ngành GDTC ở trường Cao đẳng Tuyên Quang ................................................................................101 3.2.3. Chương trình đào tạo theo hướng đổi mới....................................................109 3.3. Ứng dụng đánh giá hiệu quả của chương trình đổi mới đào tạo chuyên ngành Giáo dục thể chất trình độ cao đẳng ở trường Cao đẳng Tuyên Quang. ..............110 3.3.1. Tổ chức thực nghiệm.......................................................................................110 3.3.2. Kết quả đánh giá chương trình đổi mới đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng ở trường Cao đẳng Tuyên Quang .......................................................112 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.................................................................................... 132 DANH MỤC CÁC KẾT QUẢ ĐÃ CÔNG BỐ CỦA LUẬN ÁN ..................135 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................136
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.3. thống kê về giáo dục và đào tạo cấp Trung học cơ sở (nguồn [89]) 37 Bảng 3.1. Mô hình dự kiến đánh giá chương trình đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng ở Trường Cao đẳng Tuyên Quang 61 Bảng 3.2. Kết quả phỏng vấn lựa chọn tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá chương trình đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ Cao đẳng ở Trường Cao đẳng Tuyên Quang 67 Bảng 3.3. Tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá chương trình đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng ở Trường Cao đẳng Tuyên Quang 67 Bảng 3.4. Xác định độ tin cậy của các tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá chương trình đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng ở Trường Cao đẳng Tuyên Quang 70 Bảng 3.5. Kết quả phỏng vấn xác định tiêu chuẩn và tiêu chí đánh giá chuẩn chất lượng giáo viên GDTC theo hướng đáp ứng nhu cầu xã hội 72 Bảng 3.6. Thực trạng đội ngũ giảng viên giảng dạy sinh viên ngành GDTC tại Trường Cao đẳng Tuyên Quang 76 Bảng 3.7. Phòng học, giảng đường, trang thiết bị hỗ trợ đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng ở Trường Cao đẳng Tuyên Quang 79 Bảng 3.8. Sân bãi, dụng cụ tập luyện chính phục vụ đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng ở Trường Cao đẳng Tuyên Quang 72 Bảng 3.9: Tài liệu giảng dạy chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng ở trường Cao đẳng Tuyên Quang 80 Bảng 3.10. Tài chính phục vụ công tác GDTC và đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng ở Trường Cao đẳng Tuyên Quang 81 Bảng 3.11. Kết quả đánh giá thực trạng văn bản mô tả chương trình đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng ở trường CĐTQ 82 Bảng 3.12: Kết quả đánh giá thực trạng mục tiêu của chương trình đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ Cao đẳng ở Trường CĐTQ 84 Bảng 3.13. Kết quả đánh giá thực trạng nội dung của chương trình đào tạo
chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng ở Trường CĐTQ 85 Bảng 3.14. Kết quả trình độ thể lực đầu vào của sinh viên chuyên ngành GDTC khóa 2007 – 2010, 2008 – 2011, 2009 - 2012 86 Bảng 3.15. Kết quả đánh giá ban đầu hoạt động nội khóa của chương trình đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng ở Trường CĐTQ 79 Bảng 3.16. Kết quả đánh giá ban đầu hoạt động ngoại khóa của chương trình đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng ở Trường CĐTQ 89 Bảng 3.17. Kết quả học tập của sinh viên chuyên ngành GDTC trình độ Cao đẳng ở Trường CĐTQ 90 Bảng 3.18. Kết quả đánh giá trình độ thể lực đầu ra của sinh viên chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng khóa 2007 – 2010, 2008 -2011 và 2009 – 2012 ở trường Cao đẳng Tuyên Quang 91 Bảng 3.19. Kết quả đánh giá chất lượng giáo viên GDTC trình độ cao đẳng được đào tạo theo chương trình hiện hành 93 Bảng 3.20. Xếp loại mức độ đáp ứng về năng lực chuyên môn của người được đào tạo theo chương trình hiện hành (n=61) 94 Bảng 3.21. Kết quả phỏng vấn lựa chọn những nội dung cần đổi mới cụ thể trong chương trình đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng ở trường Cao đẳng Tuyên Quang 105 Bảng 3.22. Kết quả đánh giá văn bản mô tả chương trình đào tạo thực nghiệm 110 Bảng 3.23. So sánh kết quả đánh giá văn bản mô tả chương trình đào tạo thực nghiệm với chương trình đào tạo cũ 114 Bảng 3.24. Kết quả đánh giá mục tiêu của chương trình đào tạo thực nghiệm 115 Bảng 3.25. So sánh kết quả đánh giá mục tiêu chương trình đào tạo thực nghiệm với chương trình đào tạo cũ 116 Bảng 3.26. Kết quả đánh giá nội dung của chương trình đào tạo thực nghiệm 116
Bảng 3.27. So sánh kết quả đánh giá nội dung chương trình đào tạo thực nghiệm với chương trình đào tạo cũ 117 Bảng 3.28. So sánh kết quả trình độ thể lực đầu vào của nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng 119 Bảng 3.29. Kết quả đánh giá hoạt động nội khóa của chương trình thực nghiệm 119 Bảng 3.30. So sánh kết quả đánh giá hoạt động nội khóa chương trình đào tạo thực nghiệm với chương trình đào tạo cũ 120 Bảng 3.31. Kết quả đánh giá hoạt động ngoại khóa của chương trình thực nghiệm 121 Bảng 3.32. So sánh kết quả đánh giá hoạt động ngoại khóa chương trình đào tạo thực nghiệm với chương trình đào tạo cũ 122 Bảng 3.33. Điểm học tập các môn học chuyên ngành GDTC của sinh viên nhóm thực nghiệm 124 Bảng 3.34. So sánh kết quả học tập các môn chuyên ngành GDTC năm học thứ nhất của sinh viên chuyên ngành GDTC nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng 124 Bảng 3.35. So sánh kết quả học tập các môn học chuyên ngành GDTC cả 3 năm học của sinh viên chuyên ngành GDTC nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng 125 Bảng 3.36. So sánh kết quả trình độ thể lực đầu ra của nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng 127 127 Bảng 3.37. Kết quả lựa chọn các tiêu chí đánh giá kết quả thực tập của sinh viên chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng 123 Bảng 3.38. Kết quả đánh giá thực tập nghiệp vụ sư phạm của sinh viên nhóm thực nghiệm 129 Bảng 3.39. Kết quả thực tập sư phạm của sinh viên nhóm thực nghiệm theo xếp loại 129
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1.1. Tổ chức xây dựng và quản lý chương trình giáo dục đại học ............16 Sơ đồ 3.1: Sơ đồ tổ chức và quản lý đào tạo chuyên ngành Sinh – GDTC trình độ cao đẳng ở trường Cao đẳng Tuyên Quang ............................................74 Biểu đồ 3.1. Biểu đồ kết quả xếp loại học tập của sinh viên chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng ở trường Cao Đẳng tuyên Quang...............................90 Biểu đồ 3.2. Biểu đồ xếp loại mức độ đáp ứng về năng lực chuyên môn của người được đào tạo theo chương trình hiện hành ...................................94 Biểu đồ 3.3. Biểu đồ kết quả xếp loại thực tập sư phạm của sinh viên nhóm thực nghiệm...................................................................................................129
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Mục tiêu của giáo dục nước ta là: Xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện, có lý tưởng, đạo đức, có tính tổ chức và kỷ luật, có ý thức cộng đồng và tính tích cực cá nhân, làm chủ tri thức hiện đại, có tư duy sáng tạo, kỹ năng thực hành, tác phong công nghiệp và có sức khoẻ, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Để thực hiện mục tiêu đó, nhiệm vụ trọng tâm chúng ta cần thực hiện gồm: Nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục; phát triển quy mô giáo dục cả đại trà và mũi nhọn trên cơ sở đảm bảo chất lượng, điều chỉnh cơ cấu đào tạo, gắn đào tạo với sử dụng; thực hiện công bằng xã hội trong giáo dục; đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục và xây dựng xã hội học tập. Phát triển giáo dục theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và củng cố quốc phòng, an ninh. Tuy nhiên, trong thực tiễn hiện nay, giáo dục và đào tạo nước ta vẫn còn tồn tại rất nhiều hạn chế. Như Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng Cộng sản Việt Nam đã chỉ rõ: “Trong những năm vừa qua lĩnh vực giáo dục và đào tạo vẫn còn nhiều hạn chế và yếu kém”[11, tr.2]. Chính vì vậy, Đảng ta đã xác định cần phải có những đổi mới trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo nhằm nâng cao chất lượng, đào tạo ra đội ngũ tri thức, lao động đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Nghị quyết Đại hội cũng đã nêu rõ, một trong 5 nhiệm vụ để phát triển đất nước là “phát triển, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, chất lượng nguồn nhân lực”[11, tr.4]. Quan điểm đó đã được thể hiện cụ thể trong Nghị quyết 14/2005/NQ-CP ngày 2/11/2005 về “Đổi mới cơ bản và toàn diện giáo dục đại học Việt Nam giai đoạn 2006 - 2010” [9] và hiện nay là Nghị quyết số 29 NQ/TW ngày 4/11/2013 về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” [13]. Điều đó cho thấy, giáo dục đóng một vai trò đặc biệt quan trọng trong chiến lược phát triển của mỗi
2 quốc gia. Mà trong đó, đội ngũ giáo viên lại chính là lực lượng nòng cốt biến các mục tiêu giáo dục thành hiện thực, giữ vai trò quyết định chất lượng và hiệu quả giáo dục. Xu thế đổi mới giáo dục hiện nay đã và đang đặt ra những yêu cầu mới về phẩm chất, năng lực của người giáo viên. Giáo viên trước hết phải là một nhà giáo dục có đủ năng lực hoạt động nghề nghiệp, là một công dân gương mẫu, hăng hái tham gia vào sự phát triển cộng đồng. Giáo viên không chỉ đóng vai trò truyền đạt các tri thức khoa học kỹ thuật, mà đồng thời phải là người tổ chức và trực tiếp thực hiện các hoạt động giáo dục. Thể dục thể thao (TDTT) là một bộ phận không thể thiếu trong hệ thống giáo dục xã hội chủ nghĩa. Đó là phương tiện giáo dục, giáo dưỡng, bồi dưỡng thế hệ trẻ cho tương lai phát triển toàn diện về Đức, Trí, Thể, Mỹ, Lao động nhằm xây dựng con người mới XHCN. Đó là những con người có khả năng cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức. Đảng ta luôn coi trọng vị trí của công tác giáo dục nói chung, của giáo dục thể chất (GDTC) nói riêng và xem GDTC là một mặt của công tác giáo dục toàn diện trong nhà trường XHCN. GDTC trong nhà trường các cấp còn giữ một vị trí quan trọng, then chốt trong chiến lược phát triển sự nghiệp TDTT, nhất là trong các trường phổ thông. Thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước, từ năm 1999 đến nay, trường Cao đẳng Tuyên Quang (trước đây là trường Cao đẳng Sư phạm Tuyên Quang) đã và đang đào tạo sinh viên chuyên ngành Sinh – GDTC với mục tiêu: Sinh viên sau khi tốt nghiệp có đầy đủ kiến thức, kỹ năng, thái độ, có khả năng đảm nhiệm giảng dạy tốt cả hai chuyên ngành Sinh học và chuyên ngành GDTC ở các trường Trung học cơ sở và Tiểu học; đóng góp một phần vào sự nghiệp giáo dục, sự phát triển kinh tế, văn hoá - xã hội của tỉnh Tuyên Quang và một số tỉnh vùng Trung Bắc [81]. Thực tế cho thấy, các sinh viên chuyên ngành Sinh - GDTC được đào tạo tại trường Cao đẳng Tuyên Quang sau khi ra trường làm công tác giảng dạy tại các trường phổ thông chủ yếu tham gia giảng dạy bộ môn GDTC, còn số lượng
3 tham gia giảng dạy bộ môn Sinh học rất ít. Trong thực tiễn công tác, cùng với việc giảng dạy theo chương trình môn học GDTC do Bộ Giáo dục và Đào tạo qui định, các giáo viên còn phải đảm nhiệm nhiệm vụ phát triển phong trào TDTT tại các trường vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn của các tỉnh miền núi phía Bắc. Đó hầu hết là các trường còn rất nhiều khó khăn về cơ sở vật chất phục vụ tập luyện và giảng dạy; học sinh còn chưa hứng thú với môn học GDTC vì coi đó là một môn phụ, không quan trọng; nội dung giảng dạy còn cứng nhắc theo một chương trình bắt buộc, chưa đưa nội dung tự chọn vào trong quá trình tổ chức giảng dạy, không tạo được sự hứng thú trong học tập. Quan trọng hơn cả là chương trình đào tạo hiện đang áp dụng không cung cấp đủ cho học viên kiến thức và kỹ năng đáp ứng được nhu cầu của xã hội. Để đáp ứng yêu cầu cấp bách đó, trường Cao đẳng Tuyên Quang đã tiến hành đổi mới nhằm nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường với các giải pháp đồng bộ như: Tăng cường cơ sở vật chất phục vụ công tác dạy và học, đổi mới kế hoạch đào tạo, đổi mới phương pháp giảng dạy nâng cao chất lượng giáo dục, nâng cao trình độ chuyên môn của mỗi giáo viên... trong đó vấn đề xây dựng, bổ xung, cập nhật hay đổi mới chương trình đào tạo cũng như chương trình môn học là công việc được quan tâm và ưu tiên hàng đầu. Việc xây dựng mới hay bổ xung hoàn thiện chương trình giáo dục sẽ là một trong những giải pháp hữu hiệu để giúp nhà trường đạt được mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực thỏa mãn yêu cầu của thị trường lao động, phù hợp với nhu cầu xã hội và đáp ứng mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước. Hiểu rõ tầm quan trọng của lĩnh vực này, nhiều nhà khoa học giáo dục đã quan tâm nghiên cứu, các đề tài tiêu biểu có thể đề cập đến như: Lê Trường Sơn Trấn Hải (2012) [41]; Nguyễn Trọng Hải (2010) [42]; Nguyễn Công Huy (2013) [52]; Nguyễn Cẩm Ninh (2012) [63]; Lê Quang Quyền (2013) [69]; Nguyễn Duy Quyết (2012) [70]; Trần Huyền Trang (2014) [77]... Tuy nhiên, các đề tài nghiên cứu theo hướng đổi mới chương trình đào tạo sinh viên chuyên ngành GDTC
4 còn rất ít. Các đề tài chủ yếu tập trung nghiên cứu cải tiến chương trình môn học GDTC cho sinh viên không thuộc chuyên ngành GDTC. Hơn nữa, phần đa các đề tài được tiến hành nghiên cứu cho các chuyên ngành ở trình độ đại học. Còn đối với chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng, đặc biệt dành cho đối tượng là các trường cao đẳng miền núi phía Bắc thì chưa có đề tài nào đề cập tới. Xuất phát từ các lý do trên chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Ứng dụng chương trình đổi mới đào tạo chuyên ngành Giáo dục thể chất trình độ cao đẳng ở trường Cao đẳng Tuyên Quang” 2. Mục đích nghiên cứu Kết quả nghiên cứu thực tiễn cũng cho thấy chương trình đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng hiện đang áp dụng chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn của xã hội, chất lượng của các giáo viên sau tốt nghiệp chưa được đánh giá cao. Trên cơ sở lý luận và thực tiễn, luận án tiến hành lựa chọn nội dung đổi mới về mục tiêu, nội dung và tổ chức hoạt động đào tạo, từ đó xây dựng kế hạch thực nghiệm và ứng dụng trong thực tiễn đào tạo để kiểm chứng hiệu quả chương trình đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng theo hướng tích cực hóa và đáp ứng nhu cầu xã hội. Kết quả nghiên cứu đã trực tiếp góp phần đổi mới và nâng cao chất lượng công tác đào tạo giáo viên chuyên nghành GDTC và hiệu quả đào tạo chung của trường Cao đẳng Tuyên Quang. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt được mục đích nghiên cứu, đề tài xác định giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu sau: Nhiệm vụ 1: Đánh giá thực trạng chương trình đào tạo giáo viên chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng ở trường Cao đẳng Tuyên Quang. Giải quyết nhiệm vụ này này đề tài tiến hành các nội dung sau: - Lựa chọn nội dung mô hình đánh giá chương trình đào tạo; - Lựa chọn các tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá chương trình đào tạo, bao
5 gồm các nội dung: Lựa chọn trên cơ sở đọc và tham khảo tài liệu; Phỏng vấn lựa chọn; lựa chọn trên cơ sở đánh giá độ tin cậy của các tiêu chuẩn, tiêu chí; - Lựa chọn các tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá chuẩn giáo viên GDTC trình độ cao đẳng theo hướng đáp ứng nhu cầu xã hội; - Xác định quy trình, cách thức đánh giá chương trình đào tạo; - Đánh giá thực trạng chương trình đào tạo. Nhiệm vụ 2: Nghiên cứu đổi mới chương trình đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng ở trường Cao đẳng Tuyên Quang. Giải quyết nhiệm vụ này đề tài tiến hành nghiên cứu các nội dung sau: + Nguyên tắc đổi mới chương trình + Xác định nội dung đổi mới chương trình đào tạo + Xây dựng chương trình đào tạo theo hướng đổi mới. + Tổ chức hội thảo chuyên đề xin ý kiến đóng góp cho chương trình đào tạo dự thảo. - Nhiệm vụ 3: Ứng dụng và đánh giá hiệu quả của chương trình đổi mới đào tạo chuyên ngành Giáo dục thể chất trình độ cao đẳng ở trường Cao đẳng Tuyên Quang. + Tổ chức thực nghiệm: xây dựng và xin ý kiến Lãnh đạo nhà trường phê duyệt kế hoạch thực nghiệm; xây dựng kế hoạch thực nghiệm chương trình, Kế hoạch ngoại khóa, Kế hoạch rèn luyện nghiệp vụ sư phạm. + Tiến hành thực nghiệm và đánh giá hiệu quả thông qua kế hoạch đánh giá chương trình thực nghiệm. 4. Ý nghĩa khoa học của đề tài Quá trình nghiên cứu luận án đã hệ thống hóa lý thuyết các mô hình phát triển chương trình, mô hình đánh giá chương trình, các tiêu chuẩn và tiêu chí đánh giá giáo viên GDTC, cũng như xây dựng đổi mới được chương trình đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng theo hướng tích cực hóa và đáp ứng nhu cầu xã hội.
6 5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài Luận án đã xác định được mô hình đánh giá chương trình đào tạo với 3 nội dung: đánh giá đầu vào, đánh giá quá trình và đánh giá đầu ra bao gồm 12 tiêu chuẩn và 43 tiêu chí. Luận án đã đánh giá được thực trạng chương trình đào tạo và thực trạng năng lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu công tác của giáo viên GDTC đã được trường Cao đẳng Tuyên Quang đào tạo. Luận án đã xây dựng đổi mới được chương trình đào tạo chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng với 3 nội dung: - Đổi mới mục tiêu đào tạo: + Mục tiêu chương trình đào tạo được đổi mới theo hướng đáp ứng nhu cầu của xã hội. + Đổi mới mục tiêu yêu cầu về tin học, ngoại ngữ đối với sinh viên. - Đổi mới nội dung đào tạo: + Xây dựng lại chương trình chi tiết học phần các môn học nhằm đảm bảo đầy đủ và hài hòa 4 yếu tố: Kiến thức, kỹ năng, phương pháp giảng dạy, phương pháp tổ chức thi đấu, trọng tài. + Bổ xung nội dung các trò chơi dân gian và các môn thể thao dân tộc vào trong học phần trò chơi vận động. + Xây dựng chương trình các học phần trong phần tự chọn của chương trình đào tạo. - Đổi mới trong tổ chức hoạt động đào tạo: + Đổi mới hình thức tổ chức rèn luyện nghiệp vụ sư phạm bằng hình thức cho sinh viên chuẩn bị trước các nội dung có liên quan đến nghiệp vụ sư phạm dưới dạng bài tập chấm điểm (giảng viên cung cấp tài liệu chuyên môn có liên quan cho sinh viên).
7 + Đổi mới công tác ngoại khóa cho sinh viên với 2 nội dung: Đổi mới hình thức tổ chức hoạt động ngoại khóa: Tập luyện theo chương trình có sự hướng dẫn của giáo viên. Đổi mới nội dung hoạt động ngoại khóa: Bồi dưỡng kiến thức chuyên môn và rèn luyện kỹ năng chuyên môn. Qua quá trình tổ chức thực nghiệm trong thực tiễn đào tạo, kết quả kiểm chứng đã cho thấy tính hiệu quả của chương trình đào tạo đổi mới trong việc nâng cao trình độ thể lực và năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của sinh viên chuyên ngành GDTC trình độ cao đẳng ở trường Cao đẳng Tuyên Quang so với chương trình đào tạo trước đó. Với việc bổ sung nội dung giảng dạy các trò chơi và các môn thể thao dân tộc đã đáp ứng được nhu cầu xã hội trong thực tiễn công tác sau này. Kết quả nghiên cứu đã trực tiếp góp phần đổi mới và nâng cao chất lượng công tác đào tạo giáo viên chuyên nghành GDTC và hiệu quả đào tạo chung của trường Cao đẳng Tuyên Quang, cũng như làm cơ sở để các trường sư phạm khác xây dựng chương trình đào tạo theo hướng đáp ứng nhu cầu xã hội.
8 CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1. Quan điểm của Đảng, Nhà nước về Giáo dục - Đào tạo nói chung và Giáo dục thể chất nói riêng 1.1.1. Quan điểm của Đảng, Nhà nước về vai trò của Giáo dục - Đào tạo trong sự nghiệp phát triển đất nước. Giáo dục và đào tạo là một vấn đề hết sức quan trọng trong đời sống kinh tế - chính trị của mỗi nước, là biểu hiện trình độ phát triển của mỗi quốc gia. Sinh thời, Hồ Chí Minh đã từng nói “một dân tộc dốt là một dân tộc yếu” [47, tr.8]. Vì vậy, ngay từ những ngày đầu mới giành được chính quyền, Đảng ta luôn xác định, phát triển giáo dục và đào tạo nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng tốt là một nhiệm vụ quan trọng của cách mạng Việt Nam. Từ Nghị quyết của Đại hội lần thứ IV (1979), Đảng đã xem giáo dục là bộ phận quan trọng của cuộc cách mạng tư tưởng; thực thi nhiệm vụ chăm sóc và giáo dục thế hệ trẻ từ nhỏ đến lúc trưởng thành. Nghị quyết Đại hội VI tiếp tục khẳng định vai trò của giáo dục đào tạo là: hình thành và phát triển toàn diện nhân cách xã hội chủ nghĩa của thế hệ trẻ, đào tạo đội ngũ lao động có kỹ thuật đồng bộ về ngành nghề, phù hợp với yêu cầu phân công lao động của xã hội [4, tr.3]. Bên cạnh đó, vai trò quan trọng của giáo dục chuyên nghiệp trong việc phát triển con người Việt Nam mới cũng được đánh giá cao Đảng coi sự nghiệp giáo dục, nhất là giáo dục đại học và chuyên nghiệp, trực tiếp góp phần vào việc đổi mới công tác quản lý kinh tế và xã hội [1], [2], [3], [4]. Trước những đòi hỏi cấp bách về nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Đảng ta khẳng định, một trong những nhiệm vụ cốt yếu để phát triển trí tuệ cho nhân dân là nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục đào tạo và khoa học công nghệ. Vì vậy, từ Nghị quyết Đại hội VII, Đảng ta đã coi khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu. Đến các Đại hội Đảng VIII, IX, X, XI,