Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp du lịch Bến Tre

Chia sẻ: Na Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:301

Thêm vào BST

Báo xấu

347
lượt xem 71
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong bối cảnh đặc thù về điều kiện kinh tế - xã hội và điều kiện tự nhiên của tỉnh Bến Tre, mục tiêu tổng quát của luận án là xác định và kiểm định các yếu tố ảnh hưởng đến NLCT của doanh nghiệp du lịch tại Bến Tre, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao NLCT này trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp du lịch Bến Tre

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ----------------------------- NGUYỄN THÀNH LONG NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP DU LỊCH BẾN TRE LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – 2016
i BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ----------------------------- NGUYỄN THÀNH LONG NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP DU LỊCH BẾN TRE Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 62.34. 05.01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. VŨ CÔNG TUẤN TP. HỒ CHÍ MINH – 2016
ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC .......................................................................................................................... ii DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................................. vii DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ .................................................................................. ix DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................................... x DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC ......................................................................................... xi CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ......................................... 1 1.1 Lý do nghiên cứu ....................................................................................................... 1 1.2 Tổng quát tình hình nghiên cứu có liên quan đến luận án ................................... 3 1.3 Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu ............................................................................... 6 1.3.1 Mục tiêu nghiên cứu tổng quát .............................................................................. 6 1.3.2 Mục tiêu nghiên cứu cụ thể.................................................................................... 7 1.3.3 Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................................ 7 1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................................ 8 1.4.1 Đối tượng nghiên cứu ............................................................................................ 8 1.4.2 Đối tượng khảo sát ................................................................................................. 8 1.4.3 Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................... 8 1.5 Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................... 8 1.5.1 Nghiên cứu định tính ............................................................................................. 9 1.5.2 Nghiên cứu định lượng sơ bộ ................................................................................ 9 1.5.3 Nghiên cứu định lượng chính thức ...................................................................... 10 1.6 Ý nghĩa của nghiên cứu .......................................................................................... 11 1.7 Kết cấu của luận án ................................................................................................. 11 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ........................... 12 2.1 Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ................................................................ 12 2.1.1 Định nghĩa về năng lực cạnh tranh ...................................................................... 12 2.1.2 Một số quan điểm về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp .............................. 14 2.1.2.1 Năng lực cạnh tranh dựa vào lợi thế cạnh tranh và chiến lược cạnh tranh ....... 14 2.1.2.2 Năng lực cạnh tranh dựa trên nguồn lực và cách tiếp cận năng lực cốt lõi ...... 18
iii 2.1.2.3 Năng lực cạnh tranh dựa trên quản trị chiến lược ............................................. 20 2.1.2.4 Năng lực cạnh tranh dựa trên định hướng thị trường ........................................ 21 2.1.2.5 Năng lực cạnh tranh dựa trên quá trình quản lý ................................................ 23 2.1.2.6 Một số quan điểm khác ..................................................................................... 24 2.1.3 Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp du lịch.................................................... 30 2.1.3.1 Một số quan điểm .............................................................................................. 30 2.1.3.2 Quan điểm đề xuất của tác giả về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp du lịch ........................................................................................................................... 33 2.2 Một số mô hình nghiên cứu về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ............ 34 2.2.1 Nghiên cứu ở nước ngoài..................................................................................... 34 2.2.2 Nghiên cứu trong nước ........................................................................................ 41 2.3 Mô hình nghiên cứu đề xuất và các giả thuyết ..................................................... 49 2.3.1 Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp du lịch ......... 49 2.3.1.1 Cạnh tranh về giá .............................................................................................. 49 2.3.1.2 Chất lượng sản phẩm, dịch vụ ........................................................................... 50 2.3.1.3 Năng lực marketing ........................................................................................... 53 2.3.1.4 Năng lực tổ chức, quản lý ................................................................................. 54 2.3.1.5 Thương hiệu ...................................................................................................... 56 2.3.1.6 Nguồn nhân lực ................................................................................................. 59 2.3.1.7 Trách nhiệm xã hội............................................................................................ 60 2.3.1.8 Môi trường điểm đến ......................................................................................... 62 2.3.2 Mô hình nghiên cứu đề xuất và các giả thuyết .................................................... 64 CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ................................................................. 68 3.1 Quy trình nghiên cứu .............................................................................................. 68 3.1.1 Các bước nghiên cứu ........................................................................................... 68 3.1.2 Sơ đồ quy trình nghiên cứu .................................................................................. 70 3.2 Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 71 3.2.1 Nghiên cứu định tính ........................................................................................... 71 3.2.1.1 Phương pháp nghiên cứu định tính ................................................................... 71 3.2.1.2 Phương pháp phân tích dữ liệu định tính .......................................................... 72 3.2.1.3 Nghiên cứu định tính điều chỉnh mô hình nghiên cứu ...................................... 72
iv 3.2.1.4 Kết quả nghiên cứu định tính hoàn thiện thang đo ........................................... 74 3.2.1.5 Thiết kế bảng câu hỏi khảo sát sơ bộ. ............................................................... 93 3.2.2 Nghiên cứu định lượng sơ bộ .............................................................................. 94 3.2.2.1 Phương pháp đánh giá thang đo sơ bộ............................................................... 94 3.2.2.2 Kiểm định thang đo sơ bộ bằng phân tích hệ số độ tin cậy Cronbach’s Alpha 96 3.2.2.3 Kiểm định thang đo sơ bộ bằng phân tích nhân tố khám phá EFA .................. 99 3.2.2.4 Mô hình nghiên cứu chính thức và các giả thuyết nghiên cứu ....................... 102 3.2.2.5 Thiết kế bảng câu hỏi khảo sát chính thức. ..................................................... 106 3.2.3 Nghiên cứu định lượng chính thức .................................................................... 107 3.2.3.1 Chương trình nghiên cứu chính thức .............................................................. 107 3.2.3.2 Phương pháp kiểm định thang đo chính thức đối với mô hình nghiên cứu bằng phân tích hệ số khẳng định CFA (Confirmatory Factor Analysis) và phân tích mô hình cấu trúc tuyến tính SEM (Structural Equation Modeling) .............................................. 109 CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................................ 112 4.1 Kết quả nghiên cứu ............................................................................................... 112 4.1.1 Phân tích mẫu..................................................................................................... 112 4.1.2 Phân tích nhân tố khẳng định CFA .................................................................... 113 4.1.2.1 Kết quả CFA của thang đo năng lực marketing .............................................. 114 4.1.2.2 Kết quả CFA của thang đo thương hiệu .......................................................... 115 4.1.2.3 Kết quả CFA của thang đo năng lực tổ chức, quản lý .................................... 116 4.1.2.4 Kết quả CFA của thang đo trách nhiệm xã hội ............................................... 118 4.1.2.5 Kết quả CFA của thang đo chất lượng sản phẩm, dịch vụ .............................. 119 4.1.2.6 Kết quả CFA của thang đo nguồn nhân lực .................................................... 120 4.1.2.7 Kết quả CFA của thang đo cạnh tranh về giá ................................................. 121 4.1.2.8 Kết quả CFA của thang đo điều kiện môi trường điểm đến ........................... 122 4.1.2.9 Kết quả CFA thang đo NLCT của doanh nghiệp du lịch Bến Tre .................. 125 4.1.2.10 Kết quả CFA mô hình tới hạn ......................................................................... 126 4.1.3 Kiểm định mô hình nghiên cứu và các giả thuyết ............................................. 129 4.1.3.1 Kiểm định mô hình nghiên cứu bằng mô hình cấu trúc tuyến tính SEM ....... 129 4.1.3.2 Kiểm định ước lượng mô hình nghiên cứu bằng Bootstrap ............................ 131 4.1.3.3 Kiểm định giả thuyết nghiên cứu bằng mô hình cấu trúc tuyến tính SEM ..... 131
v 4.1.3.4 Kiểm định sự khác biệt các yếu tố ảnh hưởng đến NLCT của doanh nghiệp du lịch Bến Tre theo qui mô và loại hình. ............................................................................ 134 4.2 Phân tích thực trạng và nguyên nhân về các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp du lịch Bến Tre ........................................................... 135 4.2.1 Thực trạng về tài nguyên du lịch ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp du lịch Bến Tre .................................................................................................... 135 4.2.1.1 Tài nguyên du lịch tự nhiên ............................................................................ 136 4.2.1.2 Tài nguyên du lịch nhân văn ........................................................................... 137 4.2.2 Thực trạng kinh doanh của doanh nghiệp du lịch Bến Tre thời gian qua ......... 139 4.2.3 Phân tích thực trạng và nguyên nhân về các yếu tố ảnh hưởng đền năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp du lịch Bến Tre ......................................................................... 141 4.2.3.1 Thực trạng về nguồn nhân lực......................................................................... 141 4.2.3.2 Thực trạng về chất lượng sản phẩm, dịch vụ du lịch ...................................... 143 4.2.3.3 Thực trạng điều kiện môi trường điểm đến..................................................... 146 4.2.3.4 Thực trạng năng lực cạnh tranh về giá cả ....................................................... 152 4.2.3.5 Thực trạng năng lực tổ chức, quản lý.............................................................. 154 4.2.3.6 Thực trạng về năng lực marketing .................................................................. 155 4.2.3.7 Thực trạng phát triển thương hiệu ................................................................... 157 4.2.3.8 Thực trạng trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp du lịch......................... 159 4.2.3.9 Đánh giá chung tình hình hoạt động của các doanh nghiệp du lịch ............... 160 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ GIẢI PHÁP ............................................................ 163 5.1 Kết luận .................................................................................................................. 163 5.2 Các giải pháp đề xuất............................................................................................ 165 5.2.1 Các căn cứ đề xuất giải pháp ............................................................................. 165 5.2.1.1 Mục tiêu phát triển du lịch tỉnh Bến Tre đến năm 2020 ................................. 165 5.2.1.2 Quan điểm đề xuất giải pháp........................................................................... 166 5.2.2 Một số giải pháp đề xuất cụ thể ......................................................................... 167 5.2.2.1 Nhóm giải pháp hoàn thiện các yếu tố có mức độ ảnh hưởng lớn đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp du lịch Bến Tre với trọng số γ > 0,150 ............................ 167 5.2.2.2 Nhóm giải pháp hoàn thiện các yếu tố có mức độ ảnh hưởng không lớn đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp du lịch Bến Tre với trọng số γ < 0,150 .............. 174
vi 5.3 Kiến nghị ................................................................................................................ 177 5.3.1 Đối với nhà nước ............................................................................................... 177 5.3.2 Đối với tỉnh Bến Tre .......................................................................................... 177 5.4 Những đóng góp chính của luận án ..................................................................... 178 5.4.1 Đóng góp về học thuật ....................................................................................... 178 5.4.2 Đóng góp về thực tiễn ........................................................................................ 178 5.5 Hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu tiếp theo................................... 179 5.5.1 Hạn chế của nghiên cứu ..................................................................................... 179 5.5.2 Hướng nghiên cứu tiếp theo .............................................................................. 179 KẾT LUẬN .................................................................................................................... 181 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU................................................... 183 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................ 184 CÁC PHỤ LỤC
vii DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Tổng hợp quan điểm về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ..........................26 Bảng 2.2: Tổng hợp quan điểm về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp du lịch ..............33 Bảng 2.3: Tổng hợp các nghiên cứu về năng lực cạnh tranh ................................................45 Bảng 3.1: Tổng hợp thang đo sau khi nghiên cứu định tính .................................................89 Bảng 3.2: Đánh giá độ tin cậy thang đo chất lượng sản phẩm, dịch vụ ................................97 Bảng 3.3: Kết quả xoay nhân tố các yếu tố ảnh hưởng đến NLCT ....................................100 Bảng 3.4: Kết quả xoay nhân tố của yếu tố điều kiện môi trường điểm đến ......................102 Bảng 3.5: Kết quả xoay nhân tố NLCT của doanh nghiệp du lịch Bến Tre .......................102 Bảng 3.6: Tổng hợp thang đo chính thức ............................................................................104 Bảng 4.1: Bảng thống kê mô tả thời gian công tác .............................................................112 Bảng 4.2: Bảng thống kê mô tả về qui mô doanh nghiệp ...................................................113 Bảng 4.3: Bảng thống kê mô tả về loại hình doanh nghiệp ................................................113 Bảng 4.4: Kết quả kiểm định giá trị phân biệt giữa các biến trong thang đo năng lực marketing .............................................................................................................................115 Bảng 4.5: Kết quả kiểm định giá trị phân biệt giữa các biến trong thang đo thương hiệu ....116 Bảng 4.6: Kết quả kiểm định giá trị phân biệt giữa các biến trong thang đo năng lực tổ chức, quản lý .......................................................................................................................118 Bảng 4.7: Kết quả kiểm định giá trị phân biệt giữa các biến trong thang đo trách nhiệm xã hội ........................................................................................................................................119 Bảng 4.8: Kết quả kiểm định giá trị phân biệt giữa các biến trong thang đo chất lượng sản phẩm, dịch vụ ......................................................................................................................120 Bảng 4.9: Kết quả kiểm định giá trị phân biệt giữa các biến trong thang đo nguồn nhân lực .............................................................................................................................................121 Bảng 4.10: Kết quả kiểm định giá trị phân biệt giữa các biến trong thang đo cạnh tranh về giá ........................................................................................................................................122 Bảng 4.11: Kết quả kiểm định giá trị phân biệt giữa các biến trong thang đo điều kiện môi trường điểm đến ..................................................................................................................123 Bảng 4.12: Kết quả kiểm định giá trị phân biệt giữa các biến trong thành phần cơ chế chính sách ......................................................................................................................................123 Bảng 4.13: Kết quả kiểm định giá trị phân biệt giữa các biến trong thành phần người dân địa phương ...........................................................................................................................124
viii Bảng 4.14: Kết quả kiểm định giá trị phân biệt giữa các biến trong thành phần môi trường tự nhiên ................................................................................................................................124 Bảng 4.15: Kết quả kiểm định giá trị phân biệt giữa các biến trong thang đo NLCT của doanh nghiệp du lịch Bến Tre .............................................................................................126 Bảng 4.16: Kết quả kiểm định giá trị phân biệt giữa các yếu tố trong mô hình tới hạn .....127 Bảng 4.17: Kết quả ước lượng (chuẩn hóa) mối quan hệ nhân quả của mô hình ...............130 Bảng 4.18: Kết quả ước lượng bằng bootstrap với N=500 (chuẩn hóa) .............................131 Bảng 4.19: Hệ số hồi quy của mô hình nghiên cứu chính thức ..........................................132 Bảng 4.20: Hệ số các thành phần tạo ra yếu tố điều kiện môi trường điểm đến.................134 Bảng 4.21: Kiểm định sự khác biệt theo qui mô .................................................................135 Bảng 4.22: Kiểm định sự khác biệt theo loại hình ..............................................................135 Bảng 4.23: Tổng lượt khách đến Bến Tre (2011-2015) ......................................................140 Bảng 4.24: Tổng doanh thu từ du lịch tại Bến Tre (2011-2015) .........................................140 Bảng 4.25: Thống kê mô tả mức độ đồng ý về yếu tố nguồn nhân lực ..............................141 Bảng 4.26: Tình hình lao động trong ngành du lịch Bến Tre .............................................142 Bảng 4.27: Thống kê mô tả mức độ đồng ý về yếu tố chất lượng sản phẩm, dịch vụ ........143 Bảng 4.28: Thống kê mô tả mức độ đồng ý về yếu tố cơ chế chính sách ...........................146 Bảng 4.29: Chi phí đầu tư hạ tầng, cơ sở vật chất, kỹ thuật phục vụ du lịch ......................147 Bảng 4.30: Thống kê mô tả mức độ đồng ý về yếu tố người dân địa phương ....................149 Bảng 4.31: Thống kê mô tả mức độ đồng ý về yếu tố môi trường tự nhiên .......................150 Bảng 4.32: Thống kê mô tả mức độ đồng ý về yếu tố cạnh tranh về giá ............................152 Bảng 4.33: Đánh giá của du khách về giá cả du lịch ở Bến Tre .........................................153 Bảng 4.34: Thống kê mô tả mức độ đồng ý về yếu tố năng lực tổ chức, quản lý ...............154 Bảng 4.35: Thống kê mô tả mức độ đồng ý về yếu tố năng lực marketing ........................156 Bảng 4.36: Tỷ lệ khách du lịch quay lại và giới thiệu về Bến Tre ......................................157 Bảng 4.37: Thống kê mô tả mức độ đồng ý về yếu tố thương hiệu ....................................157 Bảng 4.38: Thống kê mô tả mức độ đồng ý về yếu tố trách nhiệm xã hội .........................159 Bảng 5.1: Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến năng lực cạnh tranh ..............................163 Bảng 5.2: Các khu du lịch, điểm du lịch đặc trưng của tỉnh Bến Tre .................................170 Bảng 5.3: Phát triển tuyến du lịch nhằm hoàn thiện điều kiện môi trường điểm đến .........171 Bảng 5.4: Các làng nghề truyền thống phục vụ cho hoạt động của doanh nghiệp du lịch Bến Tre........................................................................................................................................176
ix DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ Hình 2.1: Năm áp lực cạnh tranh của Michael Porter ...........................................................15 Hình 2.2: Chuỗi giá trị của một doanh nghiệp ......................................................................17 Hình 2.3: Mô hình của Buckley và cộng sự ..........................................................................23 Hình 2.4: Công thức tính năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp .........................................24 Hình 2.5: Năng lực cạnh tranh của các cửa hàng tại Đài Loan .............................................35 Hình 2.6: Năng lực cạnh tranh của các hòn đảo du lịch nhỏ đang phát triển tại Mỹ ............36 Hình 2.7: Mô hình các yếu tố ảnh hưởng đến NLCT của khách sạn nhỏ tại Jamaica ..........39 Hình 2.8: Các yếu tố ảnh hưởng đến NLCT của các công ty ở Latvia .................................40 Hình 2.9: Mô hình nghiên cứu đề xuất ..................................................................................66 Hình 3.1: Qui trình nghiên cứu .............................................................................................70 Hình 3.2: Mô hình nghiên cứu sơ bộ .....................................................................................74 Hình 3.3: Mô hình nghiên cứu chính thức ..........................................................................103 Hình 4.1: Kết quả CFA (chuẩn hóa) của thang đo năng lực marketing ..............................115 Hình 4.2: Kết quả CFA (chuẩn hóa) của thang đo thương hiệu ..........................................116 Hình 4.3: Kết quả CFA lần 1 (chuẩn hóa) của thang đo năng lực năng lực tổ chức, quản lý.....117 Hình 4.4: Kết quả CFA lần 2 (chuẩn hóa) của thang đo năng lực năng lực tổ chức, quản lý.....117 Hình 4.5: Kết quả CFA (chuẩn hóa) của thang đo trách nhiệm xã hội ...............................118 Hình 4.6: Kết quả CFA (chuẩn hóa) của thang đo chất lượng sản phẩm, dịch vụ ..............119 Hình 4.7: Kết quả CFA (chuẩn hóa) của thang đo nguồn nhân lực ....................................120 Hình 4.8: Kết quả CFA (chuẩn hóa) của thang đo cạnh tranh về giá .................................121 Hình 4.9: Kết quả CFA (chuẩn hóa) của thang đo điều kiện môi trường điểm đến ...........122 Hình 4.10: Kết quả CFA (chuẩn hóa) thang đo NLCT của doanh nghiệp du lịch Bến Tre 125 Hình 4.11: Kết quả CFA mô hình tới hạn ...........................................................................127 Hình 4.12: Kết quả SEM (chuẩn hóa) của mô hình nghiên cứu .........................................130 Hình 5.1: Thẻ điểm cân bằng – Công cụ hữu hiệu để thực hiện chiến lược kinh doanh ....174
x DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CFA Confirmatory Factor Analysis CFI Comparative Fit Index DN Doanh nghiệp ĐBSCL Đồng Bằng Sông Cửu Long EFA Exploratory Factor Analysis GFI Good of Fitness Index KMO Kaiser-Meyer-Olkin NLCT Năng lực cạnh tranh PAF Principal Axis Factoring RMSEA Root Mean Square Erro Approximation SEM Structural Equation Modeling TLI Tucker và Lewis Index TNHH Trách nhiệm hữu hạn
xi DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC Phụ lục 01: Dàn bài phỏng vấn chuyên gia (lần 1) hoàn thiện mô hình nghiên cứu. Phụ lục 02: Danh sách các chuyên gia phỏng vấn. Phụ lục 03: Biên bản tổng hợp thảo luận nhóm (lần 1). Phụ lục 04: Dàn bài phỏng vấn chuyên gia (lần 2) hoàn thiện thang đo và biến quan sát. Phụ lục 05: Biên bản tổng hợp thảo luận nhóm (lần 2) hoàn thiện thang đo và biến quan sát các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp du lịch Bến Tre Phụ lục 06: Phiếu khảo sát sơ bộ. Phụ lục 07: Danh sách doanh nghiệp khảo sát sơ bộ. Phụ lục 08: Kết quả kiểm định thang đo sơ bộ. Phụ lục 09: Kết quả phân tích nhân tố khám phá EFA. Phụ lục 10: Phiếu khảo sát chính thức. Phụ lục 11: Danh sách doanh nghiệp khảo sát chính thức. Phụ lục 12: Kết quả phân tích nhân tố khẳng định CFA. Phụ lục 13: Kết quả phân tích SEM.
1 CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU 1.1 Lý do nghiên cứu Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng như hiện nay, đặc biệt sau khi Việt Nam gia nhập “Cộng đồng ASEAN” vào tháng 12 năm 2015 và tham gia Hiệp định Thương mại tự do xuyên Thái Bình Dương (TPP), thị trường kinh doanh du lịch của Việt Nam có tiềm năng phát triển to lớn đối với mỗi hình thái du lịch. Trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam đến năm 2020, du lịch được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn của nước ta, góp phần thúc đẩy các ngành kinh tế khác phát triển, tăng thu ngoại tệ, tạo nhiều việc làm, nâng cao mức sống của người dân. Theo Hội đồng du lịch và lữ hành thế giới (The World Travel & Tourism Council), du lịch đã đóng góp trực tiếp 4,6% vào tổng sản phẩm quốc nội của đất nước và tạo ra hơn 1,96 triệu việc làm cho người lao động, tương đương với 3,7% tổng lực lượng lao động năm 2014. Ước tính đạt 2,4 triệu lao động, tương đương 4% tổng lực lượng lao động vào năm 2025. Với đặc điểm độc đáo về tự nhiên và văn hóa – xã hội, mang đặc trưng riêng như bờ biển dài từ Bắc đến Nam, nông nghiệp lúa nước, tài nguyên du lịch phong phú,... ngành du lịch nói chung và doanh nghiệp du lịch Việt Nam nói riêng đã từng bước phát huy được tiềm năng và lợi thế của mình. Trong bối cảnh phát triển đó, du lịch Bến Tre cũng được nhiều người biết đến với các loại hình du lịch đặc thù của vùng sông nước như: nghỉ dưỡng, ẩm thực, du lịch sinh thái miệt vườn, một trong những loại hình ưu thế (chiếm 64% các hình thức hoạt động du lịch của Tỉnh), được du khách ưa chuộng nhờ đặc tính gần gũi với thiên nhiên và thân thiện với môi trường. Hiện nay, trong tình hình cạnh tranh về điểm đến du lịch, vai trò của doanh nghiệp du lịch ngày càng trở nên quan trọng, đặc biệt đối với các quốc gia và vùng lãnh thổ chủ yếu dựa vào du lịch (Gooroochurn và Sugiyarto, 2005). Theo Bordas (1994), doanh nghiệp du lịch phải cạnh tranh quyết liệt với nhau về thị trường, sản phẩm và công nghệ trong du lịch. Để có NLCT, doanh nghiệp cần phải dựa trên nhiều yếu tố như cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, sản phẩm - dịch vụ, con người và khả năng tổ chức. Nhằm đảm bảo năng lực cạnh tranh (NLCT) cho doanh nghiệp du lịch Việt Nam nói chung và Bến Tre nói riêng, tác giả tập trung nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến NLCT ở cấp độ doanh nghiệp. Theo ông Triệu Công Tinh Thanh, phó tổng giám đốc công ty du lịch Viet Travel, “Bến Tre được nhiều người biết đến là xứ dừa, vì vậy cần phải có sản phẩm thật đặc sắc từ dừa nhằm tạo ra nét riêng của mình”. Bên cạnh đó, Bến Tre còn có điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch sinh
2 thái, bởi ở đó còn giữ được nét nguyên sơ của miệt vườn; giữ được môi trường sinh thái trong lành; giữ được màu xanh của những vườn dừa, vườn cây trái, vườn hoa cảnh, vườn cây giống như: cồn Ông Đạo Dừa, cồn Hưng Phong, cồn Tiên, sân chim Vàm Hồ, các vườn cây ăn trái tại Cái Mơn, bãi biển Thừa Đức Bình Đại, bãi Ngao,... Hệ thống sông ngòi rất phong phú với mạng lưới kênh rạch chằng chịt nối liền nhau đã tạo thành một mạng lưới giao thông đường thủy rất thuận lợi. Ngoài ra, Bến Tre cũng có nhiều di tích như Đền thờ Nguyễn Đình Chiểu tại Ba Tri; chùa Hội Tôn, chùa Tuyên Linh, chùa Viên Minh; Mộ các nhân vật nổi tiếng như Nguyễn Đình Chiểu, Võ Trường Toản, Phan Thanh Giản, Nguyễn Thị Định, Trương Vĩnh Ký. Hiện nay, đa số các cơ sở, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch tại Bến Tre vẫn còn ở quy mô nhỏ, phân tán, chưa có sự liên kết lại với nhau, chưa xây dựng được thương hiệu cho riêng mình. Kết cấu hạ tầng chưa đồng bộ; sản phẩm du lịch chưa đa dạng phong phú; phương thức tổ chức hoạt động còn lạc hậu, chưa gắn với nhu cầu thị trường, nhất là trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Với những hạn chế trên thì việc khai thác các lợi thế về môi trường sinh thái, các di tích, sản phẩm - dịch vụ đặc trưng từ cây dừa,... của các doanh nghiệp du lịch Bến Tre còn rất hạn chế. Vì vậy, nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến NLCT của doanh nghiệp và các cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch (gọi tắt là các doanh nghiệp du lịch) tại Bến Tre nhằm đánh giá thực trạng và xác định những yếu tố ảnh hưởng đến NLCT của doanh nghiệp này là cần thiết. Xuất phát từ những lý do trên, tác giả đã chọn hướng “Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp du lịch Bến Tre” làm luận án tiến sĩ kinh tế của mình. Từ yêu cầu đặt ra trong thực tiễn, tác giả đã hình thành ý tưởng nghiên cứu, mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định và đo lường các yếu tố ảnh hưởng đến NLCT của doanh nghiệp du lịch Bến Tre. Dựa vào lý thuyết về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và một số mô hình nghiên cứu trước đó trong lĩnh vực du lịch đã công bố, tiến trình nghiên cứu của luận án được thực hiện qua các bước: Bước 1, dựa trên mục tiêu nghiên cứu, tác giả tiến hành nghiên cứu tài liệu, các công trình nghiên cứu trước đó để tìm ra các thuộc tính cho nghiên cứu, làm cơ sở để thiết lập dàn bài phỏng vấn chuyên gia và thảo luận nhóm nhằm xác định mô hình nghiên cứu và hoàn thiện thang đo sơ bộ. Bước 2, nghiên cứu sơ bộ, nội dung bước này sẽ tiến hành khảo sát sơ bộ 244 đối tượng nhằm kiểm định độ tin cậy của thang đo với hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá và xây dựng bảng khảo sát chính thức. Bước 3, nghiên cứu chính thức, bước này sẽ thực hiện khảo sát chính thức 359
3 đối tượng để tiến hành phân tích nhân tố khẳng định CFA (Confirmatory factor analysis) và kiểm định mô hình nghiên cứu bằng phân tích mô hình cấu trúc tuyến tính SEM (Structural Equation Modeling). Từ nghiên cứu định lượng xác định mức độ ảnh hưởng các yếu tố đến NLCT của doanh nghiệp du lịch, kết hợp với phân tích thực trạng và nguyên nhân các yếu tố này, tác giả đề xuất 2 nhóm giải pháp lớn, với các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao NLCT của doanh nghiệp du lịch Bến Tre. Tóm lại, luận án được thực hiện với mong muốn đáp ứng yêu cầu đặt ra trong thực tiễn, nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến NLCT của doanh nghiệp du lịch Bến Tre. Kết quả nghiên cứu sẽ là bộ tài liệu tham khảo, tư vấn có giá trị cho các doanh nghiệp du lịch của địa phương trong việc hoạch định chiến lược phát triển nhằm nâng cao NLCT và phát triển bền vững. Ngoài ra, kết quả nghiên cứu cũng là tài liệu tham khảo giúp các cơ quan quản lý nhà nước nghiên cứu, vận dụng vào quá trình quy hoạch và phát triển ngành du lịch của địa phương. 1.2 Tổng quát tình hình nghiên cứu có liên quan đến luận án Hiện nay, có rất nhiều nghiên cứu về NLCT của doanh nghiệp trong các lĩnh vực, ngành nghề khác nhau. Các nghiên cứu mà tác giả tiếp cận nhằm khái quát một số vấn đề lý luận, thực tiễn về cạnh tranh, NLCT trong lĩnh vực du lịch có liên quan đến luận án, cụ thể:  Đối với nghiên cứu ở nước ngoài Nghiên cứu của Ho (2005) đã nghiên cứu mối quan hệ giữa các hoạt động quản trị trong doanh nghiệp và NLCT. Tác giả đưa ra mô hình đo lường các hoạt động quản trị trong doanh nghiệp thông qua 5 khía cạnh như cơ cấu hội đồng quản trị, cương vị quản lý, chiến lược lãnh đạo, sở hữu tập trung và các mối quan hệ vốn - thị trường, trách nhiệm xã hội có mối quan hệ đến NLCT của doanh nghiệp. Kết quả nghiên cứu cho thấy có mối quan hệ giữa các hoạt động quản trị trong doanh nghiệp và NLCT, số điểm hoạt động quản trị trong doanh nghiệp càng cao thì đánh giá NLCT sẽ càng cao. Tuy nhiên, nghiên cứu chỉ tập trung làm rõ mối quan hệ giữa NLCT và năng lực quản trị trong doanh nghiệp mà không xét đến những khía cạnh khác. Do đó, đang tồn tại một khoảng cách nghiên cứu rõ ràng trong việc tìm hiểu mối quan hệ giữa quản trị của các doanh nghiệp ở các nước phát triển và khả năng cạnh tranh của họ trên thị trường quốc tế. Nghiên cứu của Craigwell (2007) đã cung cấp một cái nhìn toàn diện về hoạt động du lịch của các hòn đảo du lịch nhỏ đang phát triển tại Mỹ. Kết quả nghiên cứu cho thấy
4 NLCT của các đảo du lịch nhỏ đang phát triển tại Mỹ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như cạnh tranh về giá cả, nhân lực du lịch, cơ sở hạ tầng, môi trường, công nghệ, sự cởi mở, các khía cạnh xã hội. Trong đó, yếu tố cạnh tranh về giá được xem là chỉ số quan trọng nhất ảnh hưởng đến NLCT trong nghiên cứu này. Tuy nhiên, nghiên cứu chưa chỉ rõ ràng trong mối quan hệ nhân quả của các yếu tố ảnh hưởng đến NLCT của các hòn đảo trên. Nghiên cứu cũng chưa tập trung đi sâu vào những yếu tố đặc thù của từng hòn đảo như sản phẩm – dịch vụ, chất lượng dịch vụ là những yếu tố rất quan trọng tạo nên NLCT như các nghiên cứu trước đã đề cập. Cũng nghiên cứu về lĩnh vực này, tác giả Mechinda và cộng sự (2010) đã sử dụng kỹ thuật phân tích hồi qui để chỉ ra rằng NLCT của khu du lịch Koh chang tại Thái Lan cho rằng, ngoài những yếu tố theo Craigwell (2007) có các yếu tố khác như: di sản văn hóa và khách sạn địa phương, thức ăn, sạch sẽ, an toàn, vị trí. Kết quả nghiên cứu của Mechinda và cộng sự (2010) cũng chỉ ra rằng có 2 loại cơ sở hạ tầng khác nhau đó là cơ sở hạ tầng công cộng và du lịch. Cơ sở hạ tầng du lịch là nguồn lực nhân tạo trong khi cơ sở hạ tầng công cộng là các yếu tố phụ. Hơn nữa, trong nghiên cứu này, kết quả phân tích nhân tố khám phá cho rằng khách sạn địa phương thì giống với di sản và văn hóa. Đối với nghiên cứu trong lĩnh vực du lịch và khách sạn, nghiên cứu “Năng lực cạnh tranh của điểm đến du lịch và khách sạn” của tác giả Tsai, Song và Wong (2009), đã chỉ ra 16 yếu tố ảnh hưởng đến NLCT của điểm đến du lịch và 15 yếu tố ảnh hưởng đến NLCT của các khách sạn, bao gồm, (1) Nguồn nhân lực, trình độ giáo dục, đào tạo; (2) Kỹ thuật; (3) Chiến lược; (4) Năng suất; (5) Vốn; (6) Thỏa mãn khách hàng – chất lượng dịch vụ; (7) Hình ảnh thương hiệu; (8) Chiến lược liên minh; (9) Chi phí hoạt động (môi trường); (10) Điều kiện thị trường; (11) Điều kiện nhu cầu; (12) Tiếp thị; (13) Giá cả; (14) Đặc tính vật chất; (15) Quản lý quá trình. Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra rằng NLCT của một điểm đến được nâng lên bởi sự tích hợp của chất lượng dịch vụ, cơ sở hạ tầng và các doanh nghiệp du lịch như khách sạn. Tuy nhiên, vẫn không có những yếu tố chung cho NLCT của điểm đến và khách sạn. Nghiên cứu cũng dừng lại ở việc thống kê, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến NLCT cho điểm đến và khách sạn chứ chưa nói đến đặc thù của điểm đến, qui mô của khách sạn. Còn nghiên cứu của Williams và Hare (2012) cho thấy, NLCT của khách sạn nhỏ tại Jamaica bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như: sự đổi mới, thương hiệu, khả năng tổ chức quản lý, yếu tố điều kiện môi trường, chất lượng dịch vụ, kiến thức ngành, khả năng thích ứng với sự cạnh tranh. Tuy nhiên, nghiên cứu chưa tổng hợp hết các nguồn lực của
5 khách sạn và chưa đặt những khách sạn nhỏ dưới một tổ chức bảo trợ hoặc trong chuỗi hệ thống du lịch và khách sạn. Nghiên cứu cũng chưa tiến hành khảo sát, phân tích để xác định mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến NLCT của khách sạn nhỏ tại Jamaica. Nghiên cứu của Chang và cộng sự (2007) cho thấy NLCT của các cửa hàng tại Đài Loan bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như chiến lược kinh doanh, năng lực tài chính, cơ sở vật chất - các tiện nghi, sản phẩm - hàng hóa, chất lượng dịch vụ, marketing - chiêu thị, nguồn nhân lực. Tuy nhiên, nghiên cứu chưa làm rõ mối quan hệ của các yếu tố này như thế nào và đặt dưới sự tác động của môi trường. Nghiên cứu cũng chỉ đề cập đến các yếu tố ảnh hưởng đến NLCT cho các cửa hàng tại Đài Loan nói chung, chưa phân biệt rõ sự khác biệt của cửa hàng cung cấp sản phẩm vật chất hay sản phẩm dịch vụ. Nghiên cứu của Review, Assistant, và Dubrovnik (2013) cho thấy, NLCT của các doanh nghiệp này bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như chất lượng dịch vụ, giá, giá trị thu được so với chi phí bỏ ra, vấn đề môi trường, các vấn đề xã hội, an ninh. Tuy nhiên, nghiên cứu chỉ dừng lại ở việc khảo sát, thu thập thứ cấp và sử dụng phương pháp thống kê mô tả để phân tích đưa ra kết luận. Nghiên cứu chưa đi sâu và khảo sát doanh nghiệp cũng như khách hàng để có kết luận khách quan hơn. Bên cạnh đó, nghiên cứu đã sử dụng một mẫu khảo sát quá rộng (20 quốc gia) để kết luận về NLCT cho tất cả các doanh nghiệp du lịch tại Châu Âu vẫn còn bị hạn chế bởi yếu tố địa lý, đặc thù sản phẩm dịch vụ, qui mô của doanh nghiệp,…  Đối với nghiên cứu trong nước Nghiên cứu của Nguyễn Cao Trí (2011) dựa vào lý thuyết để phân tích thực trạng sự phát triển chung của du lịch Tp. HCM và đánh giá thực trạng chung về NLCT của các doanh nghiệp du lịch Tp. HCM về các yếu tố (1) Cơ sở vật chất; (2) Tổ chức quản lý; (3) Hệ thống thông tin; (4) Nhân sự; (5) Thị trường; (6) Marketing; (7) Vốn; (8) Tình hình cạnh tranh nội bộ ngành; (9) Chủ trương, chính sách; (10) Các bài học thành công. Từ những đánh giá thực trạng đó, tác giả đã rút ra bài học kinh nghiệm, xác định điểm mạnh, điểm yếu của các doanh nghiệp du lịch Tp. HCM đã làm cơ sở xây dựng các giải pháp phát triển các doanh nghiệp này đến năm 2020. Đề tài đã sử dụng phương pháp nghiên cứu thống kê, mô tả, đánh giá thực trạng. Đề tài đã không tiến hành khảo sát để xác định mức ảnh hưởng và mối quan hệ giữa các nhân tố này với nhau. Đề tài cũng chưa làm rõ đâu là yếu tố cấu thành, đâu là yếu tố ảnh hưởng đến NLCT cho các doanh nghiệp du lịch Tp.
6 HCM. Nghiên cứu NLCT của các doanh nghiệp du lịch TP. HCM sẽ hoàn toàn khác biệt với doanh nghiệp du lịch Bến Tre với qui mô của doanh, đặc thù về sản phẩm, dịch vụ của du lịch sinh thái miệt vườn. Cùng phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động du lịch của địa phương để chỉ ra điểm mạnh, điểm yếu của ngành du lịch, làm cơ sở xây dựng giải pháp phát triển du lịch đến năm 2020 có tác giả Nguyễn Duy Mậu (2011), với nghiên cứu phát triển du lịch Tây Nguyên đến năm 2020 đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế; Mai Thị Ánh Tuyết ( 2006) với nghiên cứu phát triển du lịch tỉnh An Giang đến năm 2020. Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến NLCT của các khách sạn 4 sao trên địa bàn Thừa Thiên Huế của Trần Bảo An và cộng sự (2012) cho thấy, có 4 nhân tố tạo nên NLCT của các khách sạn: (1) Uy tín và hình ảnh; (2) Các phối thức marketing; (3) Cơ sở vật chất kỹ thuật; (4) Trình độ tổ chức và phục vụ khách hàng. Dựa trên cơ sở đó, bài viết đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao NLCT đối với các khách sạn. Tuy nhiên, nghiên cứu chỉ mới phát hiện ra các nhân tố tác động đến NLCT chung của các khách sạn, vẫn chưa đánh giá được mối quan hệ giữa các nhân tố này cũng như đánh giá kết quả đạt được khi nâng cao các nhân tố này tại các khách sạn trên. Dựa trên các nghiên cứu trên, tác giả nhận thấy, các mô hình nghiên cứu, nội dung, kết quả, phương pháp mà các nghiên cứu trên đã sử dụng xoay quanh NLCT của doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp du lịch nói riêng với rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến NLCT của doanh nghiệp. Tác giả chưa phát hiện nghiên cứu nào nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến NLCT của doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch tại một địa phương như Bến Tre. Với đặc thù Tỉnh nằm trong vùng ĐBSCL, sản phẩm du lịch đặc trưng là du lịch sinh thái, văn hóa sông nước miệt vườn, nghỉ dưỡng và sinh thái biển,… và với hệ thống các doanh nghiệp du lịch chủ yếu là vừa và nhỏ, lao động chưa qua đào tạo, trình độ công nghệ thấp, sản phẩm chưa phong phú, chưa có sự gắn kết lại với nhau. Do vậy, các nghiên cứu trước đây vẫn còn khoảng trống về mặt lý thuyết làm cơ sở để đưa ra các gợi ý quản trị hỗ trợ các doanh nghiệp du lịch tại Bến Tre nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững. 1.3 Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu 1.3.1 Mục tiêu nghiên cứu tổng quát Trong bối cảnh đặc thù về điều kiện kinh tế - xã hội và điều kiện tự nhiên của tỉnh Bến Tre, mục tiêu tổng quát của luận án là xác định và kiểm định các yếu tố ảnh hưởng đến
7 NLCT của doanh nghiệp du lịch tại Bến Tre, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao NLCT này trong thời gian tới. 1.3.2 Mục tiêu nghiên cứu cụ thể - Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến NLCT của doanh nghiệp du lịch Bến Tre gắn với đặc thù về điều kiện kinh tế - xã hội và điều kiện tự nhiên của địa phương. - Điều chỉnh, bổ sung để phát triển thang đo thuộc các yếu tố ảnh hưởng đến NLCT của doanh nghiệp du lịch, trường hợp tỉnh Bến Tre. - Kiểm định mức độ ảnh hưởng và vị thế của từng yếu tố này đến NLCT của doanh nghiệp du lịch Bến Tre. - Kiểm định sự khác biệt về các yếu tố ảnh hưởng đến NLCT của doanh nghiệp du lịch Bến Tre theo qui mô và loại hình. - Phân tích thực trạng NLCT của doanh nghiệp du lịch Bến Tre dựa trên các yếu tố và lý giải nguyên nhân tác động của các yếu tố này. - Tập hợp kết quả phân tích từ đo lường mức độ ảnh hưởng kết hợp với phân tích thực trạng và nguyên nhân của từng yếu tố ảnh hưởng; đề xuất giải pháp cụ thể nhằm nâng cao NLCT và phát triển bền vững cho doanh nghiệp du lịch tại Bến Tre trong thời gian tới. 1.3.3 Câu hỏi nghiên cứu Để giải quyết mục tiêu nghiên cứu đặt ra, yêu cầu của luận án phải trả lời cho các câu hỏi nghiên cứu sau: 1. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến NLCT của doanh nghiệp du lịch Bến Tre gắn với đặc thù của địa phương? 2. Thang đo nào thuộc các yếu tố ảnh hưởng đến NLCT của doanh nghiệp du lịch: trường hợp tỉnh Bến Tre? 3. Mức độ và vị thế ảnh hưởng của các yếu tố đến NLCT của doanh nghiệp du lịch Bến Tre như thế nào? 4. Có sự khác biệt hay không về mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến NLCT của doanh nghiệp du lịch Bến Tre theo qui mô và loại hình? 5. Thực trạng và nguyên nhân về các yếu tố ảnh hưởng đến NLCT của doanh nghiệp du lịch Bến Tre là gì?
8 6. Căn cứ vào mức độ ảnh hưởng và thực trạng - nguyên nhân của các yếu tố ảnh hưởng; giải pháp cụ thể nào nhằm nâng cao NLCT và phát triển bền vững cho doanh nghiệp du lịch tại Bến Tre trong thời gian tới? 1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.4.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu chính của luận án là các yếu tố ảnh hưởng đến NLCT của doanh nghiệp du lịch tỉnh Bến Tre. 1.4.2 Đối tượng khảo sát Các doanh nghiệp và cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch trên địa bàn tỉnh Bến Tre (Phụ lục 7: khảo sát sơ bộ; Phụ lục 11: khảo sát chính thức). Các chuyên gia phỏng vấn gồm: các giám đốc, phó giám đốc hoặc người được giám đốc ủy quyền tham gia nhiệm vụ lãnh đạo, quản lý và điều hành doanh nghiệp, có kinh nghiệm làm việc và hiểu tình hình kinh doanh của doanh nghiệp. 1.4.3 Phạm vi nghiên cứu Căn cứ vào mục tiêu nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu của luận án sẽ tập trung vào NLCT đơn vị c khu du lịch, cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch. - Số liệu thứ cấp lấy trong giai đoạn 2009 - 2014 Thể Thao và Du - Số liệu sơ cấp: thông qua điều tra sơ bộ vào 2013-2014 và điều tra toàn bộ vào 2014. 1.5 Phương pháp nghiên cứu Căn cứ theo mục tiêu nghiên cứu của luận án, nghiên cứu sử dụng cả hai kỹ thuật định tính và định lượng, đây chính là cách tiếp cận phương pháp hỗn hợp. Cách tiếp cận này kết hợp các loại dữ liệu khác nhau để hỗ trợ tốt hơn trong việc trả lời các câu hỏi nghiên cứu. Có ý kiến cho rằng cách tiếp cận phương pháp hỗn hợp là phù hợp nhất với nghiên cứu khám phá (Karami, Analoui, và Rowley, 2006; Scandura và Williams, 2000). Cách tiếp cận theo phương pháp hỗn hợp làm tăng thêm độ tin cậy của kết quả nghiên cứu, bởi trong