Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tại các trường đại học ngoài công lập

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:200

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài là làm rõ các vấn đề lý luận và thực tiễn về ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tại các trường đại học, đề tài đánh giá thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý tại các trường đại học ngoài công lập của Việt Nam những năm qua. Từ đó đề xuất một số giải pháp và khuyến nghị nhằm đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tại các trường đại học này trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tại các trường đại học ngoài công lập

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH DOANH VÀ CÔNG NGHỆ HÀ NỘI ---------------- HOÀNG HẢI YẾN ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG QUẢN LÝ TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ HÀ NỘI- 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH DOANH VÀ CÔNG NGHỆ HÀ NỘI ---------------- HOÀNG HẢI YẾN ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG QUẢN LÝ TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP Ngành : Quản trị Kinh doanh Mã số : 9340101 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC 1. GS.TSKH. VŨ HUY TỪ 2. PGS.TS. NGUYỄN LONG GIANG HÀ NỘI - 2021
LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan luận án là đề tài nghiên cứu và do tác giả thực hiện. Cơ sở dữ liệu tác giả thu thập và một số thông tin dữ liệu do tác giả tự điều tra nghiên cứu. Đề tài của tác giả phân tích và tổng kết là trung thực. Tác giả xin chịu trách nhiệm với nội dung của luận án. Hà Nội, ngày….tháng….năm 2021 TÁC GIẢ
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận án này tác giả xin cảm ơn GS.TSKH. Vũ Huy Từ và PGS.TS. Nguyễn Long Giang đã tận tình hƣớng dẫn, chỉ bảo. Xin cám ơn các thầy cô Viện Sau đại học đã tạo mọi điều kiện cho tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu. Trong thời gian nghiên cứu các thầy, cô, nhà khoa học đã giúp tác giả tìm hiểu, cung cấp số liệu và hƣớng dẫn công việc để hiểu đƣợc toàn cảnh công tác ứng dụng CNTT trong các trƣờng Đại học ngoài công lập. Từ đó tác giả cũng mạnh dạn đóng góp ý kiến của mình về giải pháp ứng dụng CNTT trong các trƣờng Đại học ngoài công lập. Hà Nội, ngày….tháng….năm 2021 Tác giả luận án
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG, BIỂU, HÌNH MỞ ĐẦU................................................................................................................1 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU...........................................................1 2. MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU .......................................................3 2.1. Mục đích nghiên cứu ............................................................................... 3 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................................. 3 3. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ..................................................3 3.1. Đối tƣợng nghiên cứu: ............................................................................. 3 3.2.Phạm vi nghiên cứu .................................................................................. 3 4. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .....................................................................4 4.1. Phƣơng pháp ph n tích và tổng hợp tài liệu. ............................................ 4 4.2. Phƣơng pháp chuyên gia. ......................................................................... 4 4.3. Phƣơng pháp điều tra xã hội học .............................................................. 5 4.4. Phƣơng pháp quan sát khoa học............................................................... 5 4.5. Phƣơng pháp tọa đàm, trao đổi ................................................................ 5 4.6. Phƣơng pháp tổng kết kinh nghiệm ......................................................... 5 5. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN .................................................5 6. KẾT CẤU LUẬN ÁN .......................................................................................6 CHƢƠNG 1 ...........................................................................................................7 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN TỚI ĐỀ TÀI ....7 1.1. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU Ở NƢỚC NGOÀI ........................7 1.2. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU TRONG NƢỚC ..............................12 1.3.KHÁI QUÁT CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA LUẬN ÁN CẦN TẬP TRUNG GIẢI QUYẾT ................................................................................................................23
1.3.1. Các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án .................. 23 1.3.2. Khoảng trống của các công trình nghiên cứu luận án cần tiếp tục giải quyết ............................................................................................................ 26 Tiểu kết chƣơng 1......................................................................................... 28 CHƢƠNG 2 .........................................................................................................29 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG QUẢN LÝ Ở TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP.................................29 2.1. KHÁI NIỆM CƠ BẢN .................................................................................29 2.1.1. Cơ sở giáo dục đại học ngoài công lập ................................................ 29 2.1.2. Công nghệ thông tin và quản lý trong các trƣờng đại học ................... 32 2.2. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG QUẢN LÝ TẠI CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP ........................................................41 2.2.1. Khái niệm ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tại các trƣờng đại học ngoài công lập .................................................................................. 41 2.2.2. Nội dung ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tại các trƣờng đại học ngoài công lập........................................................................................ 43 2.2.3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý cơ sở vật chất, trang bị và quản lý tài chính ........................................................................................... 48 2.3. YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG QUẢN LÝ TẠI CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP ....50 2.3.1. Yếu tố khách quan .............................................................................. 50 2.3.2. Yếu tố chủ quan .................................................................................. 54 2.4. YẾU TỐ ĐẢM BẢO CHO HOẠT ĐỘNG ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG QUẢN LÝ TẠI CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP ..........................................................................................................59 2.4.1. Nhận thức của cán bộ, giảng viên và cán bộ quản lý về ứng dụng công nghệ thông tin............................................................................................... 59 2.4.2. Nguồn nhân lực đảm bảo ứng dụng công nghệ thông tin .................... 60
2.4.3. Yếu tố cơ sở vật chất, thiết bị kỹ thuật phục vụ ứng dụng công nghệ thông tin ....................................................................................................... 61 2.5 CÁC TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG QUẢN LÝ TẠI CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP ....62 2.5.1. Tiêu chí về cơ sở hạ tầng kỹ thuật ....................................................... 62 2.5.2. Tiêu chí quản lý bằng cơ sở dữ liệu .................................................... 63 2.5.3. Tiêu chí về phần mềm quản lý............................................................. 65 2.5.4. Tiêu chí về trình độ tin học của nhân lực ............................................ 66 2.6 KINH NGHIỆM ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ BÀI HỌC RÚT RA CHO CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP VIỆT NAM 67 2.6.1 Ứng dụng CNTT trong giáo dục tại Thái Lan ...................................... 67 2.6.2 Ứng dụng CNTT trong giáo dục tại Malaysia ...................................... 70 2.6.3 Bài học cho cơ sở giáo dục đại học ngoài công lập tại Việt Nam ......... 73 Tiểu kết chƣơng 2......................................................................................... 74 CHƢƠNG 3 .........................................................................................................76 THỰC TRẠNG ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG QUẢN LÝ Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP VIỆT NAM ...............76 3.1. KHÁI QUÁT QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH, PHÁT TRIỂN VÀ HẠ TẦNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN CỦA CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP VIỆT NAM..................................................................................................76 3.1.1. Quá trình hình thành, phát triển của các trƣờng đại học ngoài công lập Việt nam ....................................................................................................... 76 3.1.2. Thực trạng cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin tại các trƣờng đại học ngoài công lập Việt Nam .............................................................................. 83 3.2. THỰC TRẠNG ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG QUẢN LÝ TẠI CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP VIỆT NAM .............87 3.2.1. Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý đào tạo tại các trƣờng đại học ngoài công lậpViệt Nam ....................................................... 87 3.2.2. Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý đội ngũ cán bộ, giảng viên và sinh viên ................................................................................. 97
3.2.3. Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý cơ sở vật chất, trang bị và quản lý tài chính ....................................................................... 101 3.2.4. Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý kết quả đào tạo ................................................................................................................... 103 3.4 PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ĐẢM BẢO HOẠT ĐỘNG ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG QUẢN LÝ TẠI CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP ................................................................................107 3.4.1 Cơ sở vật chất, thiết bị kỹ thuật công nghệ thông tin ......................... 107 3.4.2 Nguồn lực công nghệ thông tin phục vụ quản lý dạy học ................... 109 3.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG QUẢN LÝ TẠI CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP VIỆT NAM .....................................................................110 3.3.1. Ƣu điểm............................................................................................ 110 3.3.2. Hạn chế và nguyên nhân hạn chế ...................................................... 112 Tiểu kết chƣơng 3 ........................................................................................ 114 CHƢƠNG 4 .......................................................................................................115 GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG QUẢN LÝ Ở TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP...............................115 VIỆT NAM ........................................................................................................115 4.1. QUAN ĐIỂM ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG QUẢN LÝ TẠI CÁC TRƢỜNG ĐHNCL VIỆT NAM ...............................................115 4.1.1. Đảm bảo tính mục đích của chủ thể Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tại các trƣờng đại học ngoài công lập Việt Nam ............................. 115 4.1.2. Đảm bảo tính khoa học và thực tiễn trong Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tại các trƣờng ĐHNCL Việt Nam .................................... 115 4.1.3. Đảm bảo tính hiệu quả và tính khả thi trong Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tại các trƣờng ĐHNCL .................................................... 116 4.1.4. Đảm bảo tính toàn diện, đồng bộ trong Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tại các trƣờng ĐHNCL ......................................................... 117
4.2. GIẢI PHÁP CƠ BẢN TĂNG CƢỜNG ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG QUẢN LÝ Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP VIỆT NAM ...................................................................................117 4.2.1. Nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ, giáo viên, sinh viên trƣờng về ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý trƣờng ................................... 117 4.2.2. Ứng dụng công nghệ thông tin trong xây dựng kế hoạch đào tạo đảm bảo tính khoa học, toàn diện, bám sát và phù hợp với sự phát triển của công nghệ thông tin theo từng giai đoạn ............................................................. 121 4.2.3. Thƣờng xuyên tổ chức bồi dƣỡng kiến thức, kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin trong thực hiện các nhiệm vụ cho đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên, chuyên viên nghiệp vụ ............................................................. 128 4.2.4. Xác định rõ các khâu, các lĩnh vực có thể ứng dụng CNTT phục vụ hoạt động quản lý ở các trƣờng đại học ngoài công lập ...................................... 135 4.2.5. Tăng cƣờng thực hiện chuyển đổi số trong các trƣờng đại học ngoài công lập ...................................................................................................... 138 4.2.6. Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện ứng dụng CNTT trong hoạt động quản lý ở các trƣờng đại học ngoài công lập ............................................... 142 4.2.7. Phát triển và hoàn thiện hạ tầng công nghệ tại các trƣờng Đại học Ngoài công lập ...................................................................................................... 145 4.2.8. Tăng cƣờng ứng dụng phần mềm quản lý mới vào công tác quản lý . 148 Tiểu kết chƣơng 4....................................................................................... 151 KẾT LUẬN ........................................................................................................152 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..........................................................155 DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ .................................................173 PHỤ LỤC ...........................................................................................................168
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 1. Tiếng Việt STT CHỮ VIẾT TẮT CHỮ VIẾT ĐẦY ĐỦ 1 CNTT Công nghệ thông tin 2 CLĐT Chất lƣợng đào tạo 3 ĐHNCL Đại học ngoài công lập 4 TBDH Thiết bị dạy học 5 GV Đội ngũ Giảng viên 6 NDĐT Nội dung đào tạo 7 QTĐT Quá trình đào tạo 8 PPĐT Phƣơng pháp đào tạo 9 CBQL Cán bộ quản lý 10 QLĐT Quản lý đào tạo 11 UDCNTT Ứng dụng công nghệ thông tin 12 PPDH Phƣơng pháp dạy học 13 CBNV Cán bộ nhân viên 14 CSVC Cơ sở vật chất 15 BGD&ĐT Bộ giáo dục và đào tạo 2. Tiếng Anh NGHĨA TIẾNG STT CHỮ VIẾT TẮT TỪ TIẾNG ANH VIỆT Asia-Pacific Diễn đàn hợp tác 1 APEC Economic Châu Á- Thái Bình Cooperation Dƣơng
World Trade Tổ chức thƣơng mại 2 WTO Organization thế giới United Nations Educational Scientific 3 UNESCO Liên hiệp quốc tế and Cultural Organization ASEAN Economic Cộng đồng kinh tế 4 AEC Community ASEAN
DANH MỤC BẢNG TT Tên bảng Trang Bảng 3.2: Số liệu thống kê sinh viên tại các trƣờng ĐH trên 1 77 cả nƣớc Bảng 3.3: Tỉ trọng của khu vực tƣ trong GDĐH ở một số 2 78 nƣớc Bảng 3.4.:Bảng tổng hợp kết quả khảo sát sinh viên về điều 3 87 hành hoạt động học của sinh viên trên cơ sở ứng dụng CNTT Bảng 3.5. Tổng hợp hệ thống cơ sở hạ tầng CNTT ở các 4 92 trƣờng đại học ngoài công lập Bảng 3.6. Kết quả khảo sát CBQL, giảng viên về ứng dụng 5 94 CNTT để quản lý sinh viên Bảng 3.7. Kết quả khảo sát CBQL, giảng viên và sinh viên 6 97 về cơ sở hạ tầng CNTT ở các trƣờng Bảng 3.8. Kết quả khảo sát sinh viên về ứng dụng công nghệ 7 99 thông tin trong quản lý kết quả đào tạo Bảng 3.9: Tổng hợp các nội dung công bố CLĐT từ Website 8 101 của các trƣờng đại học ngoài công lập đƣợc khảo sát Bảng 4.1. Cụ thể hóa các tiêu chuẩn về kiến thức, kỹ năng sử 9 dụng CNTT ứng dụng trong thực hiện các nhiệm vụ cho đội 122 ngũ CBQL và giảng viên Bảng 3.2: Số liệu thống kê sinh viên tại các trƣờng ĐH trên cả nƣớc .......................................................................................................................................................................................... 82 Bảng 3.3: Tỉ trọng của khu vực tƣ trong GDĐH ở một số nƣớc ................................................................................................................................................................................................... 83 Bảng 3.4.: Bảng tổng hợp kết quả khảo sát sinh viên về điều hành hoạt động học của sinh viên trên cơ sở ứng dụng CNTT ................................................................................................ 92 Bảng 3.5. Tổng hợp hệ thống cơ sở hạ tầng CNTT ở các trƣờng đại học ngoài công lập .......................................................................................................................................................... 97 Bảng 3.6. Kết quả khảo sát CBQL, giảng viên về ứng dụng CNTT để quản lý sinh viên ............................................................................................................................................................. 99 Bảng 3.7. Kết quả khảo sát CBQL, giảng viên và sinh viên về cơ sở hạ tầng CNTT ở các trƣờng ......................................................................................................................................... 102 Bảng 3.8. Kết quả khảo sát sinh viên về ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý kết quả đào tạo .................................................................................................................................. 104 Bảng 3.9: Tổng hợp các nội dung công bố CLĐT từ Website của các trƣờng đại học ngoài công lập đƣợc khảo sát ........................................................................................................... 106 Bảng 4.1. Cụ thể hóa các tiêu chuẩn về kiến thức, kỹ năng sử dụng CNTT ứng dụng trong thực hiện các nhiệm vụ cho đội ngũ CBQL và giảng viên.................................................................. 130
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ TT Tên biểu đồ Trang Biểu đồ 3.1. Tổng hợp kết quả khảo sát CBQL, giảng viên về 1 82 thực trạng ứng dụng CNTT trong xây dựng kế hoạch đào tạo Biểu đồ 3.2. Biểu đồ kết quả khảo sát sinh ứng dụng CNTT 2 87 trong tổ chức, điều hành hoạt động học tập của sinh viên Biểu đồ 3.3. Biểu đồ biểu thị kết quả khảo sát CBQL, giảng 3 93 viên về ứng dụng CNTT đểquản lý sinh viên Biểu đồ 3.4: Biều đồ biểu thị kết quả khảo sát sinh viên về 4 98 ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý kết quả đào tạo Biểu đồ 3.1. Tổng hợp kết quả khảo sát CBQL, giảng viên về thực trạng ứng dụng CNTT trongxây dựng kế hoạch đào tạo .................... 88 Biểu đồ 3.2. Biểu đồ kết quả khảo sát sinh ứng dụng CNTT trong tổ chức, điều hành hoạt động học tậpcủa sinh viên ........................ 93 Biểu đồ 3.3. Biểu đồ biểu thị kết quả khảo sát CBQL, giảng viên về ứng dụng CNTT đểquản lý sinh viên ................................................ 99 Biểu đồ 3.4: Biều đồ biểu thị kết quả khảo sát sinh viên về ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý kết quả đào tạo ........................104 DANH MỤC CÁC HÌNH TT Tên hình Trang Hình 3.1: Chƣơng trình Quản lý Cán bộ, Nhân viên, 1 80 Cán bộ Hình 3.2: Trang thông tin điện tử của trƣờng Đại học 2 81 ngoài công lập Hình 3.1: Chƣơng trình Quản lý Cán bộ, Nhân viên, Cán bộ ....................................................................... 86 Hình 3.2: Trang thông tin điện tử của trƣờng Đại học ngoài công lập .......................................................... 87
1 MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU Trong giai đoạn hiện nay, cùng với xu thế phát triển của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tƣ, thì việc ứng dụng CNTT rộng rãi trên tất cả các lĩnh vực đã cho thấy vai trò to lớn và những tác dụng kỳ diệu của CNTT trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, đặc biệt trong lĩnh vực quản lý giáo dục và đào tạo. Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hiệp Quốc UNESCO khẳng định, CNTT sẽ làm thay đổi nền giáo dục một cách cơ bản và toàn diện, có hệ thống và mang tính hội nhập cao trong thế kỉ XXI. Nhận thức đƣợc xu thế phát triển mạnh mẽ của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tƣ, trong đó có sự phát triển bùng nổ của CNTT, Việt Nam đã sớm có chủ chƣơng ứng dụng CNTT trong toàn ngành giáo dục và đào tạo, nhƣ tăng cƣờng ứng dụng công nghệ thông tin nhằm đẩy mạnh triển khai chính phủ điện tử, cung cấp dịch vụ công trực tuyến trong hoạt động quản lý, điều hành của đơn vị quản lý nhà nƣớc về giáo dục và đào tạo ở trung ƣơng và các địa phƣơng; đổi mới nội dung, phƣơng pháp dạy - học, kiểm tra, đánh giá và nghiên cứu khoa học và công tác quản lý tại các cơ sở giáo dục đào tạo trong hệ thống giáo dục quốc dân góp phần hiện đại hóa và nâng cao chất lƣợng giáo dục và đào tạo... Đối với các cơ sở giáo dục đại học, trong đó có các trƣờng đại học ngoài công lập Việt Nam, đến nay, nhiều trƣờng đã triển khai phần mềm quản lý trƣờng học trực tuyến, triển khai các giải pháp về lớp học điện tử, lớp học thông minh, xây dựng kho học liệu số, thƣ viện điện tử, sách giáo khoa điện tử, kho bài giảng e-learning d ng chung Bên cạnh đó, với chiến lƣợc phát triển lấy nguồn học làm trung t m, hiện nay một số trƣờng đại học đã x y dựng chính sách đầu tƣ để phát triển các trung t m thông tin tƣ liệu chuyên nghiên cứu và phát triển chƣơng trình ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại vào công tác quản lý, đặc biệt là giảng dạy, thực hành cho sinh viên, đồng
2 thời thực hiện các hoạt động quản lý cán bộ giảng viên, quản lý tài chính, cơ sở vật chất có thể khẳng định, để đáp ứng đƣợc nhu cầu đổi mới và phát triển giáo dục nói chung và giáo dục đại học nói riêng nhƣ hiện nay thì ứng dụng CNTT là một xu thế tất yếu. Việc ứng dụng CNTT trong hoạt động quản lý điều hành tại các trƣờng đại học ngoài công lập đƣợc xem nhƣ một phƣơng tiện hữu ích và hiệu quả, nhằm tăng cƣờng nội lực, tính chủ động của các đơn vị, góp phần hiện đại hóa giáo dục - đào tạo. Tuy nhiên, thực tiễn cũng cho thấy, Bên cạnh những nỗ lực và thành quả mà trƣờng đã đạt đƣợc trong năm qua vẫn còn nhiều khó khăn và thách thức trong ứng dụng CNTT vào công tác quản lý các truòng đại học ngoài công lập hiện nay, nhƣ: một số trƣờng chƣa đánh giá đúng vai trò của CNTT trong công tác quản lý, chƣa đẩy mạnh ứng dụng và phát triển CNTT trong trƣờng; việc ứng dụng CNTT công tác quản lý đào tạo chƣa đƣợc tiến hành một cách đồng bộ, thƣờng xuyên, kịp thời; Bên cạnh đó, cơ sở vật chất hạ tầng của các đơn vị giáo dục đào tạo chƣa đƣợc quan tâm phát triển song hành cùng chiến lƣợc phát triển nguồn nhân lực và sự hỗ trợ của cơ chế, chính sách cũng nhƣ các quy định cho ứng dụng CNTT.... Những khó khăn, hạn chế trên đang đặt ra nhiều thách thức đối với các trƣờng đại học ngoài công lập trong tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong công tác đào tạo, góp phần hiện đại hóa và nâng cao chất lƣợng giáo dục và đào tạo, đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, hỗ trợ cho công tác quản lý điều hành trở nên toàn diện hơn, khoa học hơn, hiệu quả hơn trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay. Do vậy việc nghiên cứu xác định các giải pháp nhằm tăng cƣờng ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tại các trƣờng đại học ngoài công lập của Việt Nam là cần thiết và ph hợp với chủ trƣơng và nhu cầu quản lý, đổi mới giáo dục đào tạo trong bối cảnh hiện nay. Từ những ph n tích trên đ y, tác giả đã chọn đề tài “Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tại các trường đại học ngoài công lập” làm luận án tiến sĩ, chuyên ngành Quản trị kinh doanh.
3 2. MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 2.1. Mục đích nghiên cứu Luận án hệ thống hóa, làm rõ các vấn đề lý luận và thực tiễn về ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tại các trƣờng đại học, đề tài đánh giá thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý tại các trƣờng đại học ngoài công lập của Việt Nam những năm qua. Từ đó đề xuất một số giải pháp và khuyến nghị nhằm đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tại các trƣờng đại học này trong thời gian tới. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Nghiên cứu, hệ thống hóa các vấn đề lý luận và thực tiễn về ứng dụng CNTT trong quản lý tại các trƣờng đại học ngoài công lập. Đánh giá thực trạng ứng dụng CNTT trong quản lý tại các trƣờng đại học ngoài công lập của Việt Nam, chỉ ra những ƣu điểm, hạn chế trong thời gian qua. Đề xuất phƣơng hƣớng và các giải pháp cơ bản nhằm tăng cƣờng ứng dụng CNTT trong quản lý tại các trƣờng đại học ngoài công lậpViệt Nam thời gian tới. 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 3.1. Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tại các trƣờng đại học ngoài công lập ở Việt Nam. 3.2.Phạm vi nghiên cứu Đề tài giới hạn nghiên cứu công tác ứng dụng CNTT trong quản lý tại các trƣờng đại học ngoài công lập của Việt Nam, không nghiên cứu các trƣờng đại học ngoài công lập nƣớc ngoài trên lãnh thổ Việt Nam từ năm 2010 đến nay. Các lĩnh vực quản lý tại các trƣờng đại học ngoài công lập đƣợc tập trung nghiên cứu gồm: quản lý quá trình đào tạo; quản lý đội ngũ cán bộ, giảng viên và sinh viên; quản lý cơ sở vật chất, trang bị và quản lý tài chính; quản lý kết quả đào tạo.
4 Các mục tiêu, giải pháp và kiến nghị tập trung chủ yếu cho giai đoạn 2020-2030, tầm nhìn 2045. 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 4.1. Phư ng pháp ph n tích và tổng hợp tài liệu. Việc sử dụng phƣơng pháp này trong quá trình nghiên cứu nhằm phục vụ chủ yếu cho quá trình giải quyết các mục tiêu nghiên cứu của luận án. Khi sử dụng phƣơng pháp này, qua nghiên cứu tổng hợp các nguồn tƣ liệu khác nhau, luận án tiến hành tìm ra các luận cứ khoa học ph hợp với những yếu tố, điều kiện thực tiễn trong công tác ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tại các trƣờng đại học ngoài công lập. Ngoài ra cũng thông qua các nguồn tài liệu tham khảo, luận án còn tiến hành xác định cơ sở khoa học trong việc đề xuất, lựa chọn các giải pháp nhằm giải quyết các mục tiêu đã xác định, từ đó đạt đƣợc mục đích nghiên cứu đã đề ra. Khi sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu này, luận án tiến hành tham khảo nhiều nguồn tƣ liệu khác nhau. Các tài liệu đƣợc sử dụng bao gồm các công trình nghiên cứu của các tác giả trong nƣớc, hoặc là công trình nghiên cứu của các tác giả nƣớc ngoài đã đƣợc dịch sang tiếng Việt, hoặc là các tạp chí chuyên ngành, các k yếu của các Hội thảo khoa học, các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, các văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nƣớc đối với lĩnh vực ứng dụng CNTT, công tác Giáo dục đào tạo..., cũng nhƣ các tài liệu chuyên môn mang tính lý luận phục vụ mục đích nghiên cứu của luận án. Danh mục các tài liệu nêu trên đƣợc trình bày trong phần “danh mục tài liệu tham khảo”. 4.2. Phư ng pháp chu ên gi . Phƣơng pháp nghiên cứu này đƣợc sử dụng trong quá trình tham khảo ý kiến các chuyên gia bằng hình thức toạ đàm trực tiếp trong việc nghiên cứu các yếu tố, điều kiện đảm bảo ứng dụng CNTT trong quản lý tại các trƣờng đại học ngoài công lập bao gồm các chuyên gia về lĩnh vực CNTT, các nhà chuyên môn, các nhà quản lý trong lĩnh vực ứng dụng CNTT vào hoạt động quản lý tại các trƣờng đại học . Đồng thời quá trình nghiên cứu cũng còn tiến hành tham khảo ý kiến các
5 nhà lãnh đạo, các chuyên gia phụ trách về CNTT tại các trƣờng đại học ngoài công lập. 4.3. Phư ng pháp điều tra xã hội học Xây dựng bộ phiếu điều tra, khảo sát với 04 đối tƣợng là CBQL, nhân viên (100 phiếu), GV (150 phiếu), sinh viên (1000 phiếu) ở 10 trƣờng đại học ngoài công: Trƣờng ĐH Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội; Trƣờng Đại học Nguyễn Trãi; Trƣờng Đại học Đại Nam; Trƣờng Đại học Công nghệ và quản lý Hữu Nghị; Trƣờng ĐH Nguyễn Tất Thành; Trƣờng ĐH Duy T n; Trƣờng ĐH Thăng Long; Trƣờng Đại học Phƣơng đông; Trƣờng ĐH Lạc Hồng; Trƣờng Đại học Hòa Bình 4.4. Phư ng pháp qu n sát kho học Quan sát, thu thập thông tin về ứng dụng CNTT vào hoạt động quản lý tại một số trƣờng đại học. 4.5. Phư ng pháp tọ đàm, tr o đổi Tổ chức tọa đàm, trao đổi ý kiến trực tiếp với cán bộ quản lý, giảng viên tại các trƣờng đại học ngoài công lập. 4.6. Phư ng pháp tổng kết kinh nghiệm Nghiên cứu, khái quát và phân tích các bản tổng kết kinh nghiệm ứng dụng CNTT vào hoạt động quản lý tại một số trƣờng đại học ngoài công lập. 5. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN * Về khía cạnh lý thuyết, luận án xây dựng khung lý thuyết, ph n tích và đánh giá quá trình ứng dụng CNTT ở các trƣờng đại học ngoài công lập trong bối cảnh CMCN 4.0 và hội nhập quốc tế của Việt Nam nhằm thúc đẩy hệ thống giáo dục đại học phát triển nhanh, hiệu quả, bền vững. Luận án đã làm rõ mục tiêu, nội dung của ứng dụng Công nghệ thông tin trong quản lý tại cơ sở giáo dục đại học này, khả năng ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý ở trƣờng đại học ngoài công lập, đồng thời phân tích rõ những điều kiện cần thiết để triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý trên các nội dung: quản lý quá trình đào tạo; quản lý đội ngũ cán bộ, giảng viên và sinh viên; quản lý cơ sở vật chất, trang bị và quản lý tài chính; quản lý kết quả đào tạo ...
6 * Về khía cạnh thực tiễn, luận án đã phát hiện thực trạng ứng dụng CNTT trong quản lý tại các trƣờng đại học ngoài công lập còn nhiều hạn chế, bất cập bởi lẽ các trƣờng phải tự trang trải kinh phí cho bộ máy trƣờng mà không có bất kì sự hỗ trợ nào của Nhà nƣớc, chỉ ra các tồn tại khó khăn trong quá trình đổi mới quản lý đại học liên quan đến các vấn đề quản lý nhân sự, cơ sở vật chất, quản lý tài chính từ đó đề xuất các giải pháp khả thi nhằm đẩy mạnh quá trình ứng dụng CNTT trong công tác quản lý đại học ở các trƣờng ngoài công lập tại Việt Nam. * Đề tài góp phần hoàn thiện những vấn đề lý luận cơ bản về ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tại các trƣờng Đại học ngoài công lập. Luận án đã ph n tích những kết quả đạt đƣợc và tồn tại trong quá trình ứng dụng CNTT của các trƣờng Đại học ngoài công lập tại Việt Nam. Từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm đẩy mạnh hoạt động ứng dụng CNTT trong khối trƣờng ngoài công lập trong thời đại 4.0. 6. KẾT CẤU LUẬN ÁN Luận án gồm 4 chƣơng: Chư ng 1: Tồng quan tình hình nghiên cứu có liên quan tới đề tài Chư ng 2: Cơ sở lý luận về ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý ở trƣờng đại học ngoài công lập Chư ng 3: Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý ở các trƣờng đại học ngoài công lập Việt Nam Chư ng 4: Giải pháp đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý ở trƣờng đại học ngoài công lập Việt Nam
7 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN TỚI ĐỀ TÀI 1.1. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU Ở NƯỚC NGOÀI Ứng dụng CNTT trong quản lý đại học đã đƣợc các nƣớc phát tiển trên thế giới nghiên cứu từ những năm 90 của thế k trƣớc. Họ cho rằng CNTT đƣợc sử dụng nhƣ một công cụ hữu hiệu để giảng dạy cũng nhƣ quản lý trong giáo dục. Vì vậy, CNTT đƣợc nghiên cứu và ứng dụng mạnh mẽ tại các nƣớc phát triển khu vực Châu Âu, Bắc Mỹ và những nƣớc thuộc châu Á nhƣ Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản, Inđônêxia, Ấn Độ... Trên thế giới, đặc biệt là ở các nƣớc phát triển nhƣ Pháp, Mỹ, Anh, Nhật Bản, rất chú trọng về vấn đề ứng dụng CNTT trong mọi lĩnh vực của cuộc sống. Nó là một trong những động lực chính thúc đẩy sự phát triển của kinh tế - xã hội. Và nhiều quốc gia đã x y dựng chiến lƣợng ứng dụng CNTT trong quản lý giáo dục đại học. Đối với các nƣớc trong khu vực Châu Á- Thái Bình Dƣơng, việc ứng dụng CNTT trong quản lý giáo dục và đào tạo đƣợc thực hiện chƣa đồng bộ. Các nƣớc nhƣ Úc, Hàn Quốc và Singapore, Bộ Giáo dục của họ đã hình thành một quốc gia CNTT trong chính sách giáo dục với sự đầu tƣ rất quy mô về tài chính. Với mục tiêu tích hợp CNTT vào quá trình quản lý nhằm xây dựng trƣờng học thông minh. Đối với các nƣớc nhƣ Trung Quốc, Thái Lan, Nhật Bản, Malaysia, Philippines, Ấn Độ... chính sách phát triển CNTT trong giáo dục đƣợc liên kết với chính sách và kế hoạch tổng thể về CNTT của quốc gia. (1) Tại Singapore năm 1981, đã thông qua đạo luật về tin học hóa quốc gia quy định ba nhiệm vụ, trong đó có nhiệm vụ dạy tin học ở trƣờng phổ thông; ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học; Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý trƣờng học.