Luận án Tiến sĩ Quản lý giáo dục: Phát triển đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ở các trường đại học khối Quốc phòng an ninh trong bối cảnh hiện nay

Chia sẻ: Tiểu Ngư | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:243

Thêm vào BST

Báo xấu

58
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận về nguồn nhân lực, quản lý và phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực giáo dục đại học, cũng như thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên ATTT ở các trƣờng đại học khối quốc phòng hiện nay, từ đó đề xuất được các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối quốc phòng nhằm góp phần vào việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao về ATTT cho QPAN và KTXH trong bối cảnh hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Quản lý giáo dục: Phát triển đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ở các trường đại học khối Quốc phòng an ninh trong bối cảnh hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC ---------- HOÀNG SỸ TƢƠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN NGÀNH AN TOÀN THÔNG TIN Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHỐI QUỐC PHÒNG AN NINH TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 9.14.01.14 LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS.TS. NGUYỄN THỊ MỸ LỘC HÀ NỘI - 2021
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả đƣợc trình bày trong Luận án là trung thực, khách quan và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan các thông tin trích dẫn trong Luận án này đều đƣợc chỉ rõ nguồn gốc. Mọi sự giúp đỡ, hƣớng dẫn thực nghiệm khoa học của Luận án đã đƣợc các tác giả và các cơ sở giáo dục khối Quốc phòng an ninh đồng ý cho phép. Tác giả luận án Hoàng Sỹ Tương
ii LỜI CÁM ƠN Xin chân thành cảm ơn GS.TS Nguyễn Thị Mỹ Lộc đã trực tiếp hƣớng dẫn Tôi hoàn thành Luận án này; Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô giảng dạy, Khoa Quản lý, cán bộ Phòng Sau đại học của Học viện Quản lý giáo dục, Bộ giáo dục và Đào tạo; Xin chân thành cảm ơn c c thầy cô, cán bộ quản lý của các trƣờng đại học khối Quốc phòng An ninh đã hỗ trợ Tôi thực hiện Luận án này. Tác giả luận án Hoàng Sỹ Tương
iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Viết đầy đủ ATTT An toàn thông tin CAND Công an nhân dân CBQLGD Cán bộ quản lý giáo dục CBQLHV Cán bộ quản lý học viên ĐH Đại học ĐNGV Đội ngũ giảng viên GD&ĐT Giáo dục và đào tạo GDĐH Giáo dục đại học GV Giảng viên HV Học viên HVKTMM Học Viện Kỹ thuật mật mã HVKTQS Học Viện Kỹ thuật Quân sự HVANND Học Viện An ninh Nhân dân KT-XH Kinh tế xã hội KHGD Khoa học giáo dục NCKH Nghiên cứu khoa học NNL Nguồn nhân lực QPAN Quốc phòng an ninh QLGD Quản lý giáo dục
iv MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................................... i LỜI CÁM ƠN ........................................................................................................................ ii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................................................iii MỤC LỤC ............................................................................................................................ iv DANH MỤC BẢNG ..........................................................................................................viii DANH MỤC BIỂU ĐỒ ........................................................................................................ ix DANH MỤC SƠ ĐỒ ............................................................................................................ ix MỞ ĐẦU ............................................................................................................................... 1 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN NGÀNH AN TOÀN THÔNG TIN Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHỐI QUỐC PHÒNG AN NINH TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY ................................................... 12 1.1. Tổng quan các nghiên cứu vấn đề ............................................................................. 12 1.1.1. Những công trình nghiên cứu về giảng viên và ph t triển đội ngũ giảng viên ............... 12 1.1.2. Những công trình nghiên cứu về ph t triển đội ngũ giảng viên ở c c trƣờng đại học khối quốc phòng an ninh. .............................................................................................. 18 1.1.3. Nhận xét tổng quan .................................................................................................... 22 1.2. Lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin. ....................... 25 1.2.1. C c kh i niệm ............................................................................................................ 25 1.2.2. Đặc điểm của giảng viên ngành an toàn thông tin ở c c trƣờng đại học khối QPAN................................................................................................................................... 33 1.3. Bối cảnh hiện nay và các vấn đề đặt ra đối với đào tạo ngành an toàn thông tin ............................................................................................................................. 42 1.3.1. Bối cảnh hiện nay đối với đào tạo ngành an toàn thông tin ....................................... 42 1.3.2. Những vấn đề đặt ra với giảng viên ngành an toàn thông tin. ................................... 46 1.4. Nội dung phát triển đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ở các trường đại học khối quốc phòng an ninh theo lý thuyết phát triển nguồn nhân lực .............................................................................................................................. 47 1.4.1. Quy hoạch đội ngũ giảng viên ................................................................................... 47 1.4.2. Tuyển dụng, sử dụng đội ngũ giảng viên ................................................................... 48 1.4.3. Hòa nhập giảng viên vào môi trƣờng làm việc mới................................................... 49 1.4.4. Đ nh gi , sử dụng đội ngũ giảng viên ....................................................................... 50 1.4.5. Đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ giảng viên ...................................................................... 51 1.4.6. Đãi ngộ, tôn vinh đội ngũ giảng viên......................................................................... 52 1.4.7. Tạo lập môi trƣờng ph t triển đội ngũ giảng viên ..................................................... 53 1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin trong bối cảnh hiện nay..................................................................................... 54
v 1.5.1. C c yếu tố chủ quan ................................................................................................... 54 1.5.2. C c Yếu tố kh ch quan .............................................................................................. 55 Tiểu kết chƣơng 1 .............................................................................................................. 58 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN NGÀNH AN TOÀN THÔNG TIN Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHỐI QUỐC PHÒNG AN NINH TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY................................................................... 59 2.1. Khái quát về các trƣờng đại học khối quốc phòng an ninh đƣợc giao đào tạo trọng điểm an toàn thông tin ............................................................................................ 59 2.1.1. Học viện Kỹ thuật Mật mã ......................................................................................... 59 2.1.2. Học viện Kỹ thuật Quân sự ........................................................................................ 60 2.1.3. Học viện an ninh nhân dân ........................................................................................ 62 2.2. Giới thiệu tổ chức khảo sát thực trạng ..................................................................... 64 2.2.1. Mục đích khảo s t ...................................................................................................... 64 2.2.2. Nội dung khảo s t ...................................................................................................... 64 2.2.3. Phƣơng ph p, công cụ, hình thức khảo s t ................................................................ 64 2.2.4. Phạm vi và đối tƣợng khảo s t ................................................................................... 64 2.2.5. Xử lý số liệu ............................................................................................................... 66 2.3. Thực trạng đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ở các trƣờng đại học khối quốc phòng an ninh ................................................................................................... 69 2.3.1. Thực trạng số lƣợng đội ngũ giảng viên ngành ngành an toàn thông tin .................. 69 2.3.2. Thực trạng cơ cấu đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ................................. 71 2.3.3. Thực trạng phẩm chất của đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin .................... 72 2.3.4. Thực trạng năng lực chuyên môn của đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ........ 74 2.3.5. Thực trạng về năng lực sƣ phạm của đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin. ........ 77 2.3.6. Thực trạng về năng lực ph t triển và thực hiện chƣơng trình đào tạo của đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ............................................................................... 80 2.3.7. Thực trạng về năng lực ph t triển nghề nghiệp của đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin .................................................................................................................. 82 2.4. Thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ....................... 84 2.4.1. Thực trạng quy hoạch ph t triển đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin .......... 85 2.4.2. Thực trạng tuyển dụng đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ......................... 89 2.4.3. Thực trạng sử dụng đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin .............................. 90 2.4.4. Thực trạng tổ chức đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ...... 92 2.4.5. Thực trạng thực hiện chế độ chính s ch, kiến tạo môi trƣờng làm việc cho đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ............................................................................... 94 2.4.6. Thực trạng kiểm tra, đ nh gi việc ph t triển đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ............................................................................................................................... 96
vi 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển đội đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin................................................................................................... 101 2.5.1. Ảnh hƣởng của yếu tố chủ quan .............................................................................. 101 2.5.2. Ảnh hƣởng của c c yếu tố kh ch quan .................................................................... 105 2.6. Đánh giá chung về thực trạng đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ở các trƣờng đại học khối Quốc phòng an ninh ............................................................... 109 2.6.1. Ƣu điểm ................................................................................................................... 109 2.6.2. Hạn chế .................................................................................................................... 110 2.6.3. Nguyên nhân ............................................................................................................ 111 Tiểu kết chƣơng 2 ............................................................................................................ 113 Chƣơng 3. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN NGÀNH AN TOÀN THÔNG TIN Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHỐI QUỐC PHÒNG AN NINH TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY ....................................................................... 115 3.1. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp phát triển ĐNGV ngành ATTT trong bối cảnh hiện nay.................................................................................................................... 115 3.1.1. Đảm bảo tính ph p lý ............................................................................................... 115 3.1.2. Đảm bảo tính hệ thống ............................................................................................. 115 3.1.3. Đảm bảo tính hiệu quả ............................................................................................. 116 3.2. Tổ chức phát triển đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ở các trƣờng đại học khối quốc phòng an ninh .................................................................................... 116 3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức của lãnh đạo giảng viên về ph t triển đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin trong bối cảnh hiện nay........................................................... 116 3.2.2. Xây dựng khung năng lực nghề nghiệp giảng viên ngành an toàn thông tin........... 121 3.2.3. Quy hoạch đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ở c c trƣờng đại học khối Quốc phòng an ninh ................................................................................................... 129 3.2.4. Tuyển dụng, sử dụng đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ở c c trƣờng đại học khối Quốc phòng an ninh ...................................................................................... 139 3.2.5. Đ nh gi , xếp loại đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin theo khung năng lực nghề nghiệp .................................................................................................................. 143 3.2.6. Tổ chức đào tạo bồi dƣỡng đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin theo khung năng lực nghề nghiệp .............................................................................................. 147 3.2.7. Chỉ đạo ban hành chính s ch đãi ngộ, kiến tạo môi trƣờng làm việc tạo động lực ph t triển đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ở c c trƣờng đại học khối Quốc phòng an ninh ........................................................................................................... 159 3.3. Khảo nghiệm về mức độ cấp thiết và mức độ khả thi của các giải pháp ............. 165 3.3.1. Kết quả khảo nghiệm về mức độ cấp thiết ............................................................... 165 3.3.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi ............................................................................ 166
vii 3.4. Mối quan hệ giữa các giải pháp ............................................................................... 169 3.5. Thử nghiệm một giải pháp do luận án đề xuất ...................................................... 170 3.5.1. Mục đích thử nghiệm ............................................................................................... 170 3.5.2. Lựa chọn giải ph p thử nghiệm ............................................................................... 170 3.5.3. Giả thuyết thử nghiệm ............................................................................................. 171 3.5.4. Nội dung và tiêu chí đ nh gi thử nghiệm ............................................................... 171 3.5.5. C ch thức tiến hành thử nghiệm .............................................................................. 172 3.5.6. Kết quả thử nghiệm.................................................................................................. 173 Tiểu kết chƣơng 3 ............................................................................................................ 179 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................................. 180 1. Kết luận .......................................................................................................................... 180 2. Khuyến nghị ................................................................................................................... 181 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................... 183 DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ ................................... 194 PHỤ LỤC
viii DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Đặc điểm kh ch thể điều tra bằng phiếu hỏi .......................................65 Bảng 2.2. Thang đo và c ch cho điểm .................................................................68 Bảng 2.3. Thống kê trình độ chuyên môn và nghiệp vụ sƣ phạm của giảng viên ngành ATTT ................................................................................69 Bảng 2.4. Thống kê ĐNGV an toàn thông tin theo trình độ công nghệ thông tin và trình độ ngoại ngữ ...........................................................70 Bảng 2.5. Đ nh gi thực trạng phẩm chất của ĐNGV ngành ATTT ..................72 Bảng 2.6. Thực trạng năng lực chuyên môn của ĐNGV ngành ATTT ..............75 Bảng 2.7. Đ nh gi năng lực sƣ phạm của ĐNGV ngành ATTT ........................77 Bảng 2.8. Đ nh gi thực trạng năng lực ph t triển và thực hiện chƣơng trình đào tạo của ĐNGV ngành ATTT ...............................................82 Bảng 2.9. Thực trạng năng lực ph t triển nghề nghiệp của ĐNGV ngành ATTT ...................................................................................................84 Bảng 2.10. Quy hoạch đội ngũ giảng viên.............................................................87 Bảng 2.11. Tuyển dụng, sử dụng đội ngũ giảng viên ............................................89 Bảng 2.12. Đ nh gi đội ngũ giảng viên ...............................................................91 Bảng 2.13. Đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ giảng viên ...............................................93 Bảng 2.14. Đãi ngộ, tôn vinh, tạo lập môi trƣờng ph t triển đội ngũ giảng viên ......................................................................................................95 Bảng 2.15. Thực trạng kiểm tra kết quả thực hiện quy hoạch ph t triển ĐNGV ngành ATTT ...........................................................................96 Bảng 2.16. Mức độ đ nh gi đội ngũ giảng viên .................................................100 Bảng 2.17. C c yếu tố chủ quan t c động đến việc ph t triển đội ngũ giảng viên ....................................................................................................102 Bảng 2.18. Bảng lƣơng dự kiến cho Quân đội, Công an từ 01/07/2020 .............103 Bảng 2.19. C c yếu tố kh ch quan ảnh hƣởng đến sự ph t triển đội ngũ giảng viên ..........................................................................................106 Bảng 3.1. Khung năng lực nghề nghiệp giảng viên ngành ATTT .....................122
ix Bảng 3.2. Đ nh gi tính cần thiết của c c giải ph p đề xuất ph t triển ĐNGV ngành ATTT .........................................................................165 Bảng 3.3. Khảo nghiệm về tính khả thi của c c giải ph p ph t triển đội ngũ giảng viên ..........................................................................................168 Bảng 3.4. Kết quả khảo s t đ nh gi năng lực thực hiện nhiệm vụ của giảng viên trƣớc khi bồi dƣỡng ...................................................................174 Bảng 3.5. Kết quả khảo s t năng lực giảng dạy của giảng viên sau khi tham gia khóa đào tạo - bồi dƣỡng .............................................................176 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Năng lực sƣ phạm của ĐNGV ngành ATTT ......................................78 Biểu đồ 2.2. Thực trạng ph t triển đội ĐNGV ngành ATTT ..................................85 Biểu đồ 2.3. Quy hoạch ph t triển đội ngũ giảng viên (%) .....................................86 Biểu đồ 2.4. Sử dụng đội ngũ giảng viên.................................................................91 Biểu đồ 3.1. Mối quan hệ giữa tính cần thiết và tính khả thi của c c giải ph p ....169 DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức Học viện Kỹ thuật mật mã .........................................60 Sơ đồ 2.2. Cơ cấu tổ chức Học viện Kỹ thuật Quân sự ........................................61 Sơ đồ 2.3. Cơ cấu tổ chức Học viện An ninh nhân dân .......................................63
` 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Hiện nay, trƣớc yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc và những tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, các trƣờng đại học khối QPAN đã tích cực tìm hiểu, tiếp cận các phƣơng pháp giáo dục, đào tạo tiên tiến, không ngừng đổi mới quy trình, chƣơng trình, nội dung, phƣơng pháp đào tạo; tích cực nghiên cứu, biên soạn tài liệu, giáo trình, bổ sung những vấn đề mới của khoa học quân sự hiện đại và thực tiễn công tác tại các đơn vị vào giảng dạy. Quy mô và loại hình đào tạo trong các nhà trƣờng khối QPAN đƣợc mở rộng, hệ thống các nhà trƣờng khối QPAN đƣợc kiện toàn cả về chức năng, nhiệm vụ, đội ngũ giảng viên, năng lực đào tạo của các nhà trƣờng ngày càng đƣợc nâng lên, góp phần nâng cao chất lƣợng nguồn cán bộ cho lĩnh vực QPAN. Việc tập trung đào tạo, bồi dƣỡng, nâng cao chất lƣợng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý trong các trƣờng đại học khối QPAN ngang tầm nhiệm vụ phải đƣợc xem là nhiệm vụ then chốt. Tuy nhiên, đội ngũ giảng viên của các trƣờng đại học khối QPAN hiện nay chất lƣợng chƣa đồng đều; số lƣợng giảng viên trƣởng thành từ trong chiến đấu ngày càng ít; trình độ ngoại ngữ, tin học của một số cán bộ, giảng viên còn có những hạn chế nhất định. Là một lĩnh vực đặc thù, QPAN chịu sự chi phối của nhiều yếu tố, trong đó có lĩnh vực khoa học, kỹ thuật, công nghệ. Trƣớc đây, một phát minh khoa học để đƣợc ứng dụng vào hoạt động quân sự, QPAN, nếu nhanh cũng phải 50 - 60 năm sau đó. Nhƣng ngày nay, với sự ra đời của CMCN 4.0 sự phát triển của trình độ ứng dụng, một phát minh chỉ sau một vài năm, thậm chí là vài tháng, vài tuần đã đƣợc ứng dụng vào thực tiễn hoạt động QPAN, qua đó tạo ra sự phát triển vƣợt bậc trên lĩnh vực này, hơn cả sự phát triển của lĩnh vực KTXH. Cuộc CMCN 4.0 cũng đặt ra các thách thức an ninh phi truyền thống, nhƣ an ninh không gian: Hầu hết các ứng dụng quan trọng và nổi bật của CMCN 4.0 đã đƣợc sử dụng trong các cuộc chạy đua vũ trụ và không gian. Trái đất nơi con ngƣời sinh sống đang bị giám sát bởi vô số các thiết bị công nghệ kỹ thuật số chính xác
` 2 đến từng centimet trên mặt đất, dƣới mặt đất và trên không trung. Cuộc CMCN 4.0 thúc đẩy nâng cao chất lƣợng nhân tố con ngƣời trong lĩnh vực QPAN, sẵn sàng ứng phó và ứng phó thắng lợi với các vấn đề về QPAN quốc gia. Cũng nhƣ các cuộc CMCN trƣớc đó, các nƣớc trên thế giới, nhất là các nƣớc tƣ bản chủ nghĩa với ƣu thế vƣợt trội về cơ sở hạ tầng, về nền tảng khoa học công nghệ, sẽ chủ động nghiên cứu, ứng dụng những thành tựu khoa học và công nghệ từ cuộc CMCN 4.0, tích cực tạo ra sức mạnh răn đe lớn… Cùng với đó, các phần tử khủng bố, lực lƣợng chống phá trong và ngoài nƣớc cũng nhân cơ hội cuộc cách mạng này mà nhanh chóng tiếp cận và sử dụng những thành tựu, phát minh mới, gây ra những thách thức tiềm ẩn mới, lớn cho cách mạng nƣớc ta… buộc nƣớc ta phải đẩy mạnh nghiên cứu, thực nghiệm, ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ mới, phát triển, nâng cấp chất lƣợng các yếu tố tạo thành sức mạnh QPAN của quốc gia, trƣớc tiên là nhân tố con ngƣời. Yêu cầu nâng cao chất lƣợng nhân tố con ngƣời từ việc ứng phó với cuộc chiến tranh có sử dụng công nghệ cao, đến lƣợt nó lại đặt ra cho các nhà trƣờng khối QPAN những yêu cầu mới về giáo dục và đào tạo, đồng thời cũng là cơ hội hiện hữu cho việc thúc đẩy quá trình nâng cao chất lƣợng đào tạo nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lƣợng cao đ p ứng yêu cầu xây dựng lực lƣợng vũ trang hiện đại trong giai đoạn cách mạng mới. Về vấn đề an toàn thông tin: Sự xâm nhập các cơ sở dữ liệu để đ nh cắp, làm thay đổi hoặc phá hoại các thông tin quan trọng trong hầu hết các lĩnh vực là mối nguy thƣờng trực của tất cả các tổ chức ở mọi cấp độ. Vấn đề bảo mật, đảm bảo an ninh mạng mang tính toàn cầu là thách thức lớn hiện nay. Vì vậy, đào tạo ngành an toàn thông tin để đảm bảo an ninh thông tin cho các hoạt động của lĩnh vực QPAN đƣợc đặt lên vai các Học viện, nhà trƣờng khối QPAN. Chất lƣợng nhân tố con ngƣời làm công tác đảm bảo ATTT trong lực lƣợng vũ trang phải đƣợc nâng cao, nhằm giúp cho việc ứng phó với các vấn đề về liên quan đến QPAN quốc gia trở nên nhanh chóng, linh hoạt, dễ dàng hơn, mục tiêu giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ
` 3 đất nƣớc… đƣợc bảo đảm, tạo điều kiện cho KTXH đất nƣớc phát triển bền vững. Trong lĩnh giáo dục đại học, tác động của cách mạng công nghiệp 4.0 cũng tạo ra sự thay đổi. Trƣờng đại học học không còn đƣợc coi là những thực thể khép kín. Một số nhà trƣờng đã hợp tác với nhau, hình thành mạng lƣới hoặc trở thành đối tác với các trƣờng khác. Một số trƣờng đã bắt đầu hợp tác rộng rãi hơn với các tổ chức khác trong xã hội, chẳng hạn tổ chức khoa học, các trƣờng đại học khác, tổ chức dịch vụ xã hôi, công ty công nghệ và doanh nghiệp nơi giảng viên và sinh viên có thể làm quen với các kỹ năng và năng lực mới mà các nhà tuyển dụng và xã hội đang cần. Các trƣờng đại học mong muốn thực hiện chƣơng trình đào tạo có thƣơng hiệu thông qua sự hợp tác và mở rộng các mục tiêu của giáo dục đại học để giáo dục đại học trở thành “Gi o dục vì cộng đồng”. Một chƣơng trình đào tạo nhƣ vậy sẽ phải nhận biết sự khác biệt của từng sinh viên và phải thừa nhận sinh viên có những kiến thức và kỷ năng riêng biệt, cũng nhƣ thái độ và giá trị sống khác nhau, do đó, dẫn đến lộ trình học tập phải khác nhau. Do đó, chƣơng trình đào tạo phải động. Phải áp dụng các lộ trình học tập phi tuyến tính thay vì mong muốn tất cả sinh viên đi theo cùng một lộ trình học tập đã đƣợc chuẩn hoá. Chƣơng trình đào tạo phải linh hoạt hơn và đƣợc cá nhân hoá để đảm bảo rằng tài năng riêng biệt của mỗi sinh viên, phải đƣợc phát triển nhằm giúp ngƣời học có thể phát huy hết tiềm năng của mình. Vì vậy trong bối cảnh CMCN 4.0 yêu cầu về kiến thức và kỹ năng sự phạm của ngƣời giảng viên phải thay đổi theo hƣớng “lấy ngƣời học làm trung tâm” làm phƣơng trâm giảng dạy nhất là trong đào tạo ngành ATTT. Để nâng cao chất lƣợng đào tạo ngành ATTT tại các trƣờng đại học khối QPAN, ngƣời giảng viên cần phải có các khả năng cốt lõi sau: Khả năng thích ứng: khả năng cung cấp việc giảng dạy phù hợp với nhu cầu của mỗi ngƣời học thông qua việc đƣa ra đ nh giá ban đầu và các khuyến nghị (phản hồi cho ngƣời học hoặc giảng viên) trong suốt quá trình học tập chứ không chỉ khi kết thúc quá trình học tập (đ nh giá tổng kết).
` 4 Tính linh hoạt: Linh hoạt trong tổ chức giảng dạy, sử dụng các công cụ giảng dạy, phƣơng tiện giao tiếp với môi trƣờng học tập, cũng nhƣ ở cập độ lộ trình học tập nhằm đ p ứng tốt nhất cho quá trình cá nhân hóa việc học. ví dụ: phải chuyển đổi phƣơng pháp sƣ phạm nhƣ áp dụng các phƣơng pháp giảng dạy tích cực, học tập dựa trên dự án, lớp học đảo ngƣợc, học tập qua trò chơi, học tập kết hợp… vào đào tạo ngành ATTT Hiệu quả: Tối ƣu hóa việc sử dụng các nguồn tài nguyên (con ngƣời, tài chính, kỹ thuật), ví dụ có nhiều ngƣời học đạt đƣợc kết quả học tập cao trong khi chi phí đào tạo giảm xuống. Vì vậy để có thể đào tạo nguồn nhân lực chất lƣợng cao về ATTT cho KTXH nói chung và lĩnh vực QPAN nói riêng, vai trò của đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ở các trƣờng đại học khối QPAN là cực kỳ quan trọng tuy nhiên thực tế cho thấy đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ở các trƣờng đại học khối QPAN hiện nay còn những tồn tại, hạn chế: Số lƣợng giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN hiện nay còn thiếu rất nhiều; mất cân đối về độ tuổi, trình độ, chất lƣợng còn thấp so với mặt bằng chung của khu vực và thế giới; hầu hết số giảng viên ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN chƣa qua thực tiễn công tác ATTT tại các đơn vị trong và ngoài lĩnh vực QPAN vì vậy kiến thức và kỹ năng hoạt động thực tiễn nghề nghiệp còn nhiều hạn chế. Nguồn giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN chủ yếu tuyển dụng từ nguồn sinh viên ngành ATTT tại các Học viện, nhà trƣờng có đào tạo ngành ATTT; Những tồn tại này ảnh hƣởng đ ng kể đến chất lƣợng đào nguồn nhân lực chất lƣợng cao về ATTT cho KTXH và QPAN có đủ khả năng đối phó với các nguy cơ và rủi ro mất ATTT, nguy cơ chiến tranh mạng - một động lực bền vững cho sự phát triển KTXH và QPAN tại Việt Nam. Tình hình trên đặt ra những yêu cầu, nhiệm vụ nặng nề cho công tác xây dựng, cũng cố, phát triển ĐNGV ngành an toàn thông tin ở các trƣờng đại học khối QPAN. Với ý nghĩa nêu trên, vấn đề phát triển đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ở các trƣờng đại học khối QPAN đƣợc đặt ra nhƣ một đòi hỏi tất yếu
` 5 đối với các cấp quản lý; đặc biệt là với các chủ thể quản lý của các trƣờng đại học khối QPAN đƣợc giao đào tạo trọng điểm về an toàn thông tin. Tuy nhiên, lựa chọn mô hình, lý thuyết phát triển đội ngũ giảng viên nào là phù hợp với xu thế đổi mới quản lý giáo dục hiện nay và phù hợp với thực tiễn phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN đƣợc giao đào tạo trọng điểm về ATTT trong bối cảnh hiện nay là câu hỏi đầu tiên cần phải trả lời. Vì vậy nghiên cứu sinh lựa chọn đề tài “Phát triển đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ở các trường đại học khối quốc phòng trong bối cảnh hiện nay” làm đề tài nghiên cứu cho Luận án tiến sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận về nguồn nhân lực, quản lý và phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực giáo dục đại học, cũng nhƣ thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên ATTT ở các trƣờng đại học khối quốc phòng hiện nay, từ đó đề xuất đƣợc các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối quốc phòng nhằm góp phần vào việc đào tạo nguồn nhân lực chất lƣợng cao về ATTT cho QPAN và KTXH trong bối cảnh hiện nay. 3. Khách thể nghiên cứu Đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN. 4. Đối tƣợng nghiên cứu Phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN theo lý thuyết phát triển nguồn nhân lực. 5. Câu hỏi nghiên cứu - Đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN trong bối cảnh mới đang đặt ra cho các nhà quản lý những vấn đề gì? - Có thể nghiên cứu đặc điểm của giảng viên ngành ATTT và những yêu cầu của bối cảnh mới xác lập khung năng lực của đội ngũ giảng viên ngành ATTT, vận dụng lý thuyết phát triển nguồn nhân lực để xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT nhằm giải quyết vấn đề đảm bảo ATTT cho lĩnh vực QPAN và KTXH trong bối cảnh các thách thức về an ninh phi
` 6 truyền thống gây ra bởi sự phát triển công nghệ và toàn cầu hóa trong bối cảnh hiện nay? 6. Giả thuyết khoa học Trong một cơ sở giáo dục đại học giảng viên luôn đóng vai trò quyết định tới chất lƣợng đào tạo. Tại các trƣờng đại học khối QPAN nói chung và các trƣờng đại học khối QPAN có đào tạo ngành ATTT nói riêng cũng không phải ngoại lệ. Trong bối cảnh CNCM 4.0, và toàn cầu hoá hiện nay vấn đề đảm bảo an toàn thông tin cho hoạt động lãnh đạo chỉ huy của lãnh đạo Đảng, nhà nƣớc và LLVT cũng nhƣ lĩnh vực KTXH đang đặt ra cho các trƣờng đại học khối QPAN cũng nhƣ đội ngũ giảng viên những thách thức to lớn về việc phát triển chƣơng trình đào tạo, năng lực chuyên môn, năng lực sƣ phạm, khả năng hội nhập quốc tế của giảng viên. Nếu nghiên cứu đƣợc các đặc trƣng cơ bản về năng lực nghề nghiệp của giảng viên ngành ATTT trong bối cảnh mới, để xác lập khung năng lực của đội ngũ này làm cơ sở đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT thì có thể góp phần nâng cao chất lƣợng đào tạo ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN trong bối cảnh hiện nay. 7. Nhiệm vụ nghiên cứu Hệ thống hóa cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên Đại học, chỉ ra các thành tố cơ bản, phân tích các tính chất đặc thù ảnh hƣởng đến việc phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN trong bối cảnh hiện nay. Khảo sát, đ nh giá thực trạng giảng viên và việc phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN, các yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển ĐNGV ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN trong bối cảnh hiện nay. Đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN trong bối cảnh hiện nay, đ p ứng nhu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lƣợng cao về ATTT cho lĩnh vực QPAN và KTXH.
` 7 Tổ chức khảo nghiệm, thử nghiệm một giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN trong bối cảnh hiện nay nhằm khẳng định tính hiệu quả của các giải pháp. 8. Tiếp cận nghiên cứu và phƣơng pháp nghiên cứu 8.1. Tiếp cận nghiên cứu Để thực hiện đƣợc mục tiêu của đề tài, luận án sử dụng các phƣơng pháp tiếp cận sau: 8.1.1. Tiếp cận duy vật biện chứng Đặt đối tƣợng nghiên cứu trong mối liên hệ với nhau, ảnh hƣởng và ràng buộc lẫn nhau. Đối tƣợng ở trạng thái vận động, biến đổi, nằm trong khuynh hƣớng là phát triển, đây là quá trình thay đổi về chất của các sự vật hiện tƣợng. Tiếp cận duy vật biện chứng giúp luận án vận dụng, thể hiện tƣ duy mềm dẻo, linh hoạt, xem xét sự vật hiện tƣợng trong mối quan hệ tác động qua lại, chuyển hóa lẫn nhau. Sự phản ảnh hiện thực, đúng thực trạng trở thành công cụ hữu hiệu giúp luận án lựa chọn đề xuất các giải pháp hiệu quả trong việc Phát triển ĐNGV ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN trong bối cảnh hiện nay. 8.1.2. Tiếp cận hệ thống Việc phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN hiện nay hiệu quả hay không liên quan đến nhiều yếu tố khác nhau nhƣ lịch sử phát triển của đơn vị đào tạo, kinh nghiệm quản lý, cơ sở vật chất, ĐNGV, quy mô, ngành đào tạo… cùng với sự tham gia của nhiều nhân tố từ Bộ chủ quản xuống đến các đơn vị trong cơ sở đào tạo. Tiếp cận hệ thống giúp Luận án có những nhận định khái quát sâu rộng, đầy đủ và sát thực tế hơn trong việc lựa chọn đƣợc những chỉ tiêu trong quá trình xây dựng các chuẩn để đ nh giá. 8.1.3. Tiếp cận chuẩn hóa Trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay phát triển đội ngũ giảng viên dựa vào chuẩn là một trong những xu hƣớng tất yếu. Việc chuẩn hóa, chuyên nghiệp hóa đội ngũ giảng viên là đòi hỏi tất yếu trong phát triển đội ngũ giảng viên. Luận án sử dụng khung năng lực nghề nghiệp đội ngũ giảng viên ngành
` 8 ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN để xác định mức độ đ p ứng các yêu cầu cơ bản về năng lực của giảng viên ngành ATTT trong phạm vi nghiên cứu, xác định các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN. 8.1.4. Tiếp cận năng lực Tiếp cận năng lực trong nghiên cứu đề tài luận án để xác định những năng lực cần có khi thực hành nghề nghiệp của giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN, xác định các tiêu chuẩn năng lực đối với giảng viên ATTT giúp họ có thể thực hiện tốt nhiệm vụ theo yêu cầu. Từ đó chuyển hóa các tiêu chuẩn năng lực của họ vào hoạt động phát triển đội ngũ nhƣ: quy hoạch; đào tạo, bồi dƣỡng; sử dụng, đ nh giá giảng viên dựa trên khung năng lực nghề nghiệp của giảng viên; tạo động lực cho đội ngũ giảng viên phát triển. 8.1.5. Tiếp cận theo lý thuyết phát triển nguồn nhân lực Phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT là một bộ phận của phát triển nguồn nhân lực giáo dục đại học. Phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT bao gồm các công việc: qui hoạch phát triển, tuyển dụng, sử dụng và kiểm tra đ nh giá, kiến tạo môi trƣờng làm việc. Tiếp cận theo lý thuyết phát triển nguồn nhân lực là kế thừa các thành tựu của khoa học quản lý nguồn nhân lực, tối ƣu hóa năng suất đội ngũ. 8.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể 8.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Đề tài sử dụng kết hợp các phƣơng pháp sau đây: - Phân tích, tổng hợp, khái quát hóa các tài liệu về phát triển nguồn nhân lực giáo dục đại học của các tác giả trong và ngoài nƣớc. - Phân tích, tổng hợp các nghị quyết, chỉ thị về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT của Đảng, nhà nƣớc. - Nghiên cứu các văn bản tổng kết về xây dựng, phát triển nguồn nhân lực giáo dục đại học, phát triển đội ngũ giảng viên của một số cơ sở giáo dục đại học nói chung và các cơ sở giáo dục đại học khối QPAN nói riêng từ đó rút ra những kết luận liên quan đến phát triển đội ngũ giảng viên ở các trƣờng đại học khối QPAN.
` 9 - Nghiên cứu các văn bản về xây dựng, phát triển nguồn nhân lực an toàn thông tin, từ đó rút ra những kết luận liên quan đến phát triển đội ngũ giảng viên ở các trƣờng đại học khối QPAN. Qua đó giúp tác giả khái quát, đ nh giá và luận giải quan điểm, tƣ tƣởng liên quan đến đề tài luận án. 8.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Phương pháp quan sát: Quan sát thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN đƣợc giao đào tạo trọng điểm về ATTT là khách thể nghiên cứu. Phương pháp Điều tra: Điều tra khảo sát, đ nh giá thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN đƣợc giao đào tạo trọng điểm về ATTT. Phương pháp chuyên gia: Dùng công cụ khảo sát, phỏng vấn, hội thảo để lấy ý kiến về các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN theo lý thuyết phát triển nguồn nhân lực. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Nghiên cứu các báo cáo tổng kết kinh nghiệm, đ nh giá hoạt động phát triển giảng viên ở các trƣờng đại học hiện nay để xây dựng các giải pháp phát triển giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN đ p ứng đƣợc nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lƣợng cao về ATTT cho lĩnh vực QPAN và KTXH. Phương pháp khảo nghiệm và thực nghiệm khoa học: Tổ chức thử nghiệm đ nh giá tác động của giải pháp: Đào tạo-bồi dƣỡng đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN theo khung năng lực nghề nghiệp. 9. Phạm vi nghiên cứu 9.1. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Hiện nay tại Việt nam có 03 trƣờng đại học khối QPAN đƣợc Thủ tƣớng chính phủ giao đào tạo trọng điểm về an toàn thông tin gồm: Học Viện Kỹ thuật mật mã - Bộ Quốc phòng; Học Viện Kỹ thuật Quân sự - Bộ Quốc phòng; Học Viện an ninh Nhân dân - Bộ Công an.
` 10 9.2. Giới hạn về khách thể điều tra Điều tra Cán bộ quản lý, Giảng viên, Sinh viên, Học viên cao học, Nghiên cứu sinh ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN đƣợc giao đào tạo trọng điểm về ATTT. 10. Luận điểm bảo vệ 10.1. Luận điểm 1 Đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN có vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lƣợng nguồn nhân lực ATTT đ p ứng yêu cầu của lĩnh vực QPAN và KTXH tại Việt nam trong bối cảnh hiện nay. 10.2. Luận điểm 2 Có thể nghiên cứu đặc trƣng cơ bản của lao động nghề nghiệp giảng viên ngành ATTT, những yêu cầu của bối cảnh mới xác lập khung năng lực nghề nghiệp đội ngũ giảng viên ngành ATTT làm cơ sở đề xuất các biện pháp phát triển ĐNGV ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN. 10.3. Luận điểm 3 Các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN dựa trên lý thuyết phát triển nguồn nhân lực, Khung năng lực nghề nghiệp giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN mà luận án xây dựng là hữu ích. 11. Đóng góp mới của Luận án 11.1. Về mặt lý luận - Hệ thống hóa đƣợc những vấn đề lý luận về phát triển nguồn nhân lực ATTT và đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN hƣớng đến mục tiêu “chuẩn hóa” đ p ứng yêu cầu đổi mới chất lƣợng giáo dục đại học. - Làm rõ đƣợc tính đặc thù của ngành ATTT trong lĩnh vực QPAN, và đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN. Hoàn thiện và bổ sung cũng nhƣ đƣa ra đƣợc Khung năng lực nghề nghiệp giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN.