Luận án Tiến sĩ Quản lý Giáo dục: Quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học tại các trường trung học cơ sở tỉnh Hải Dương hiện nay

Chia sẻ: Dopamine Grabbi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:213

Thêm vào BST

Báo xấu

80
lượt xem 28
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài nhằm dựa trên cơ sở nghiên cứu lí luậnvà thực trạng quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trường THCS; phân tích nguyên nhân của thực trạng, từ đó đề xuất các giải pháp quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trường THCS tỉnh Hải Dương, góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở các nhà trường, đáp ứng yêu cầu về đổi mới giáo dục THCS hiện nay. Mời các bạn tham khảo nội dung đề tài!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Quản lý Giáo dục: Quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học tại các trường trung học cơ sở tỉnh Hải Dương hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC ---------- TRẦN MINH THÁI QUẢN LÍ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TỈNH HẢI DƯƠNG HIỆN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC HÀ NỘI – 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC ---------- TRẦN MINH THÁI QUẢN LÍ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TỈNH HẢI DƯƠNG HIỆN NAY Chuyên ngành: Quản lí giáo dục Mã số: 9 14 01 14 LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. PHẠM QUANG TRUNG HÀ NỘI – 2021
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận án chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kì công trình nào khác. Các thông tin trích dẫn trong luận án đều đƣợc ghi rõ nguồn gốc. Tác giả luận án Trần Minh Thái
ii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Chữ viết đầy đủ Chữ viết tắt 1 Ban giám hiệu BGH 2 Cán bộ quản lí cán bộ quản lí 3 Công nghệ thông tin CNTT 4 Công nghệ thông tin và truyền thông CNTT&TT 5 Cơ sở vật chất CSVC 6 Giáo dục GD 7 Giáo dục và Đào tạo GD&ĐT 8 Giáo viên trung học cơ sở GV THCS 9 Học sinh HS 10 Khoa học và Công nghệ KH&CN 11 Kinh tế xã hội KT-XH 12 Nhà xuất bản Nxb 13 Nhân viên NV 14 Nghiên cứu sinh NCS 15 Phƣơng pháp dạy học PP 16 Phần mềm dạy học PMDH 17 Quản lí giáo dục QLGD 18 Trung học cơ sở THCS
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ..........................................................................................................i DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................... ii MỤC LỤC .................................................................................................................. iii DANH MỤC BẢNG ................................................................................................. viii DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ....................................................................................x MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1 1. Lí do chọn đề tài .....................................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu .............................................................................................. 3 3. Giả thuyết khoa học ................................................................................................ 3 4. Khách thể, đối tƣợng nghiên cứu..............................................................................4 5. Nhiệm vụ nghiên cứu.............................................................................................. 4 6. Cách tiếp cận và phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................ 4 7. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................................7 8. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................ 7 9. Những luận điểm bảo vệ .........................................................................................8 10. Đóng góp mới của luận án .....................................................................................9 11. Cấu trúc luận án ....................................................................................................9 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TỈNH HẢI DƢƠNG HIỆN NAY ..............................................................................10 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ..........................................................................10 1.1.1. Nghiên cứu về ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trƣờng phổ thông ...................................................................................................................10 1.1.2. Nghiên cứu về quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trƣờng phổ thông ..................................................................................................19 1.1.3. Nhận xét chung và những hƣớng nghiên cứu tiếp theo....................................25 1.2. Một số khái niệm cơ bản ..................................................................................27 1.2.1. Dạy học ......................................................................................................27 1.2.2. Công nghệ thông tin.....................................................................................29 1.2.3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học .................................................30 1.2.4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học tại các trƣờng trung học cơ sở.....31 1.2.5. Quản lí dạy học ........................................................................................... 34
iv 1.2.6. Quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học tại các trƣờng trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu về đổi mới giáo dục.......................................................36 1.3. Bối cảnh hiện nay và sự tác động của nó tới dạy học, ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học và quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học tại các trƣờng trung học cơ sở ................................................................................37 1.3.1. Cuộc cách mạng thông tin và truyền thông trong cách mạng công nghiệp lần thứ tƣ và sự tác động của nó tới ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục và quản lí giáo dục nói chung ................................................................................37 1.3.2. Đổi mới căn bản toàn diện giáo dục Việt nam và sự tác động của nó tới yêu cầu phải đổi mới quá trình dạy học .........................................................................40 1.3.3. Một số nguyên tắc cơ bản khi ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy ở trƣờng trung học cơ sở theo định hƣớng phát triển năng lực đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay ........................................................................................... 44 1.3.4. Nội dung ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở các trƣờng trung học cơ sở .............................................................................................................45 1.4. Quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong xây dựng kế hoạch bài dạy của giáo viên ..................................................................................................48 1.4.1. Quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong xây dựng kế hoạch bài dạy của giáo viên ..............................................................................................................48 1.4.2. Quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức dạy học ở trƣờng trung học cơ sở ....................................................................................................49 1.4.3. Quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong hỗ trợ và khuyến khích học tập cho học sinh trung học cơ sở..................................................................................51 1.4.4. Quản lí ứng dụng công nghệ thông tin ở trƣờng trung học cơ sở trong việc khai thác các tiện ích trên mạng Internet .................................................................53 1.4.5. Quản lí cơ sở vật chất trong ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học.........53 1.5. Những yếu tố ảnh hƣởng đến quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trƣờng trung học cơ sở ...........................................................................54 1.5.1. Sự tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đối với giáo dục Việt Nam ....................................................................................................................54 1.5.2. Yếu tố con ngƣời, điều kiện cơ sở vật chất và chế độ chính sách tác động đến quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học..........................................55 Kết luận chƣơng 1 ......................................................................................................58
v Chƣơng 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÍ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TỈNH HẢI DƢƠNG HIỆN NAY ..............................................................................60 2.1. Khái quát về giáo dục và đào tạo tỉnh Hải Dƣơng ............................................60 2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên - kinh tế và văn hoá tỉnh Hải Dƣơng ...............60 2.1.2. Khái quát về giáo dục tỉnh Hải Dƣơng........................................................... 60 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng.............................................................................65 2.2.1. Mục đích khảo sát........................................................................................ 65 2.2.2. Nội dung khảo sát ........................................................................................ 65 2.2.3. Đối tƣợng, địa bàn, thời gian điều tra, khảo sát ...............................................66 2.2.4. Phƣơng thức xử lý số liệu .............................................................................66 2.3. Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học tại các trƣờng trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng .............................................................................67 2.3.1. Thực trạng nhận thức của giáo viên trung học cơ sở về ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học.......................................................................................... 67 2.3.2. Thực trạng năng lực ứng dụng công nghệ thông tin của giáo viên các trƣờng trung học cơ sở .......................................................................................... 68 2.3.3. Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong các khâu quá trình dạy học của giáo viên trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng......................................................... 72 2.3.4. Thực trạng về cơ sở vật chất, thiết bị công nghệ thông tin................................ 75 2.4. Thực trạng quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học tại các trƣờng trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng hiện nay ...................................................79 2.4.1. Nhận thức của cán bộ quản lí và giáo viên đối với ứng dụng công nghệ thông tin ..............................................................................................................79 2.4.2. Thực trạng quản lí ứng dụng công nghệ thông tin để xây dựng kế hoạch bài dạy của giáo viên trung học cơ sở...........................................................................80 2.4.3. Thực trạng quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình dạy học của giáo viên trƣờng trung học cơ sở ......................................................................83 2.4.4. Thực trạng quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong việc hỗ trợ và khuyến khích học tập cho học sinh trung học cơ sở .................................................86 2.4.5. Thực trạng quản lí ứng dụng công nghệ thông tin của giáo viên trƣờng trung học cơ sở trong việc khai thác các tiện ích trên mạng Internet........................... 91 2.4.6. Thực trạng quản lí cơ sở vật chất trong việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học .......................................................................................................93
vi 2.5. Thực trạng yếu tố ảnh hƣởng đến quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trƣờng trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng ........................................99 2.6. Phân tích thời cơ thuận lợi, khó khăn và thách thức trong quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học của giáo viên trung học cơ sở .................102 2.7. Kinh nghiệm quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trƣờng trung học cơ sở hiện nay ...........................................................................105 2.7.1. Ở nƣớc ngoài ............................................................................................105 2.7.2. Ở trong nƣớc .............................................................................................106 Kết luận chƣơng 2 ....................................................................................................111 Chƣơng 3. GIẢI PHÁP QUẢN LÍ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TỈNH HẢI DƢƠNG HIỆN NAY ...............................................................................................113 3.1. Nguyên tắc đề xuất các giải pháp ...................................................................113 3.1.1. Đảm bảo khoa học sƣ phạm .......................................................................113 3.1.2. Đảm bảo tính khoa học công nghệ ..............................................................113 3.1.3. Đảm bảo tính chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở và chuẩn kĩ năng công nghệ thông tin cơ bản..........................................................................114 3.1.4. Đảm bảo tính liên thông, liên ngành ............................................................115 3.1.5. Đảm bảo tính hiện đại và tính mở................................................................115 3.1.6. Đảm bảo tính hiệu quả ...............................................................................116 3.2. Các giải pháp quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học của giáo viên các trƣờng trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng hiện nay.............................116 3.2.1. Giải pháp 1: Tổ chức nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lí và giáo viên về tầm quan trọng của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học hiện nay ...116 3.2.2. Giải pháp 2: Bồi dƣỡng nâng cao trình độ ứng dụng công nghệ thông tin cho giáo viên trung học cơ sở ..............................................................................119 3.2.3. Giải pháp 3: Chỉ đạo các tổ chuyên môn triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học........................................................................................124 3.2.4. Giải pháp 4: Đầu tƣ kinh phí mua sắm cơ sở vật chất, thiết bị Công nghệ thông tin đạt chuẩn theo quy định để đảm bảo ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học .....................................................................................................130 3.2.5. Giải pháp 5: Chỉ đạo việc xây dựng môi trƣờng dạy học đa phƣơng tiện. .......135 3.2.6. Giải pháp 6: Đổi mới kiểm tra, đánh giá ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, gắn liền với cải tiến việc thực hiện yêu cầu đảm bảo chất lƣợng ........138
vii 3.3. Khảo nghiệm về mức độ cấp thiết và khả thi của các giải pháp quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học của giáo viên các trƣờng trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng ................................................................................................142 3.4. Thử nghiệm giải pháp quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học của giáo viên các trƣờng trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng ....................................147 3.4.1. Mục đích thử nghiệm .................................................................................147 3.4.2. Nội dung thử nghiệm .................................................................................147 3.4.3. Chọn mẫu và địa bàn thử nghiệm................................................................149 3.4.4. Tổ chức thử nghiệm ...................................................................................150 3.4.5. Phân tích kết quả thử nghiệm......................................................................156 Kết luận chƣơng 3 ....................................................................................................161 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ..........................................................................163 1. Kết luận .............................................................................................................163 2. Khuyến nghị ......................................................................................................164 DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ...............................168 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................169 PHỤ LỤC
viii DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Thống kê quy mô các trƣờng trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng ...................61 Bảng 2.2. Thống kê số lƣợng cán bộ quản lí và giáo viên trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng ............................................................................................ 62 Bảng 2.3. Thống kê trình độ chuyên môn của giáo viên trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng từ năm học 2017 - 2018 đến năm học 2019 - 2020......................... 63 Bảng 2.4. Kết quả hai mặt giáo dục của học sinh trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng năm học 2019 - 2020 ..............................................................................64 Bảng 2.5. Thang mức độ đánh giá thực trạng........................................................... 66 Bảng 2.6. Thực trạng nhận thức của giáo viên trung học cơ sở về việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ........................................................... 67 Bảng 2.7. Nhận thức của giáo viên về ứng dụng công nghệ thông tin ........................ 69 Bảng 2.8. Đánh giá năng lực ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học.................70 Bảng 2.9. Mức độ ứng dụng công nghệ thông tin trong các khâu quá trình dạy học của giáo viên trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng ....................................72 Bảng 2.10. Thống kê máy tính, phòng máy ............................................................... 75 Bảng 2.11. Đánh giá hạ tầng, thiết bị, sách, tài liệu phục vụ cho dạy học ứng dụng công nghệ thông tin. ...............................................................................76 Bảng 2.12. Tổng hợp ý kiến đánh giá nhận thức của cán bộ quản lí và giáo viên về ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ............................................79 Bảng 2.13. Tổng hợp ý kiến đánh giá về thực trạng quản lí ứng dụng công nghệ thông tin để xây dựng kế hoạch bài dạy....................................................80 Bảng 2.14. Thực trạng về quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình dạy học của giáo viên trung học cơ sở ............................................................ 83 Bảng 2.15. Thực trạng quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong việc hỗ trợ và khuyến khích học tập cho học sinh trung học cơ sở ...................................87 Bảng 2.16. Tổng hợp ý kiến đánh giá thực trạng quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong việc khai thác các tiện ích trên mạng Internet. .............................. 91
ix Bảng 2.17. Thực trạng quản lí cơ sở vật chất trong việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học........................................................................94 Bảng 2.18. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học tại các trƣờng trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng ...........................100 Bảng 3.1. Các tiêu chí và chỉ số đánh giá tính cấp thiết và tính khả thi .....................142 Bảng 3.2. Kết quả khảo sát mức độ cấp thiết của các giải pháp quản lí ứng dụng Công nghệ thông tin trong dạy học của giáo viên trung học cơ sở.............143 Bảng 3.3. Kết quả khảo sát mức độ khả thi của các giải pháp quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học của giáo viên trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng ..........................................................................................145 Bảng 3.4. Bảng so sánh năng lực ứng dụng công nghệ thông tin của giáo viên nhóm thử nghiệm và nhóm đối chứng trƣớc khi thử nghiệm ....................151 Bảng 3.5. So sánh kết quả nhóm thử nghiệm và nhóm đối chứng............................157 Bảng 3.6. Bảng so sánh trình độ ứng dụng công nghệ thông tin của giáo viên nhóm thử nghiệm và nhóm đối chứng sau thử nghiệm ............................157
x DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1.1. Công nghệ thông tin trong giáo dục và đào tạo .........................................14 Sơ đồ 1.2. Xu hƣớng ứng dụng Công nghệ thông tin trong dạy học ........................... 15 Biểu đồ 2.1. Đánh giá năng lực ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học tại các trƣờng trung học cơ sở............................................................................71 Biểu đồ 2.2. Tổng hợp ý kiến về mức độ ứng dụng công nghệ thông tin trong các khâu qquá trình dạy học của đội ngũ giáo viên trung học cơ sở ..................73 Biểu đồ 2.3. Đánh giá hạ tầng, thiết bị, sách, tài liệu, ... phục vụ cho dạy học ứng dụng công nghệ thông tin. .......................................................................76 Biểu đồ 2.4. Tổng hợp ý kiến đánh giá về thực trạng quản lí ứng dụng công nghệ thông tin để xây dựng kế hoạch bài dạy....................................................81 Biểu đồ 2.5. Thực trạng về quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình dạy học của giáo viên trung học cơ sở ......................................................84 Biểu đồ 2.6. Thực trạng mức độ quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong việc hỗ trợ và khuyến khích học tập cho học sinh trung học cơ sở. ......................... 88 Biểu đồ 2.7. Tổng hợp ý kiến đánh giá về thực trạng quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong việc khai thác các tiện ích trên mạng Internet......................92 Biểu đồ 2.8. Thực trạng quản lí cơ sở vật chất trong việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ....................................................................................95 Biểu đồ 2.9. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học tại các trƣờng trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng ...........................101 Biểu đồ 3.1. Kết quả khảo sát mức độ cấp thiết của các giải pháp quản lí ứng dụng Công nghệ thông tin trong dạy học của giáo viên trung học cơ sở.............144 Biểu đồ 3.2. Kết quả khảo sát mức độ khả thi của các giải pháp quản lí ứng dụng Công nghệ thông tin trong dạy học của giáo viên trung học cơ sở.............146
1 MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Cuộc cách mạng Công nghiệp lần thứ tƣ (CMCN 4.0) tác động mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực của xã hội trong đó có Giáo dục và Đào tạo. Trong giai đoạn chuyển đổi số với sự phát triển của khoa học công nghệ gắn với các thành tựu nhƣ: Kết nối vạn vật, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và thực tế ảo đã tác động mạnh mẽ đến công tác quản lí của Giáo dục và Đào tạo. CNTT ngày càng đƣợc ứng dụng rộng rãi và làm thay đổi cách quản lí, làm việc của con ngƣời. CNTT đã tác động mạnh mẽ đến quá trình giáo dục. Đặc biệt, trong dạy học hiện nay, CNTT đã thay đổi cơ bản cách dạy của thầy và cách học của trò. Hàng năm, Bộ Giáo dục và Đào tạo ra các văn bản chỉ đạo, hƣớng dẫn về việc ứng dụng CNTT trong quản lí, điều hành [7], [9], [12], [13]. Ngành Giáo dục và Đào tạo xây dựng cơ sở dữ liệu dữ liệu dùng chung làm nền tảng cho việc chuyển đổi số. Cùng với đó là chủ trƣơng tăng cƣờng hợp tác với các doanh nghiệp trong việc triển khai ứng dụng CNTT. Chính phủ phê duyệt Đề án 117 ng c ng ứng d ng c ng ngh th ng tin trong qu n lí và hỗ trợ các hoạt động dạy và học, nghiên cứu khoa học góp phần nâng cao chất l ợng giáo d c và đào tạo giai đoạn 2016 - 2020, định h ớng đến n m 2025” [24]. Theo mục tiêu đề ra trong Đề án: "Phấn đấu 100% các cơ quan qu n lí nhà n ớc về giáo d c và đào tạo, các cơ sở giáo d c và đào tạo thực hi n qu n lí hành chính xử lí hồ sơ c ng vi c trên m i tr ng mạng; 70% cuộc họp giữa các cơ quan qu n lí nhà n ớc và cơ sở giáo d c và đào tạo đ ợc áp d ng hình thức trực tuyến; 70% lớp bồi d ỡng chuyên m n cho giáo viên và cán bộ qu n lí giáo d c đ ợc thực hi n qua mạng theo ph ơng thức học tập kết hợp (blended learning); 50% hồ sơ thủ t c hành chính đ ợc xử lí trực tuyến tối thiểu mức độ 3, trong đó 30% đ ợc xử lí trực tuyến ở mức độ 4” [8]. Ngày 03/06/2020, Thủ tƣớng Chính phủ ban hành Quyết định 749/QĐ-TTg về việc phê duyệt Chƣơng trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hƣớng đến năm 2030; trong đó giáo dục và đào tạo là một trong 8 lĩnh vực đƣợc ƣu tiên
2 hàng đầu trong triển khai thực hiện. Chuyển đổi số đƣợc ngành xác định là khâu đột phá, nhiệm vụ quan trọng cần triển khai thực hiện những năm tới đây. Làm tốt chuyển đổi số không chỉ giúp nâng cao chất lƣợng giáo dục mà quan trọng hơn là góp phần nâng cao năng suất lao động, tạo cơ hội lớn để hội nhập quốc tế. Để thực hiện thành công chuyển đổi số trong giáo dục thì việc ứng dụng công nghệ thông tin và quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học thƣờng nhắc đến nhƣ hoạt động tin học hóa các quy trình nghiệp vụ trong các nhà trƣờng. Với sự hỗ trợ của CNTT, các phần mềm hiện đại, rất nhiều hoạt động giáo dục truyền thống sẽ dần dần đƣợc thay bởi phần mềm, công nghệ mô phỏng .... Việt Nam muốn đi xa, đi một cách chắc chắn trên con đƣờng phát triển trong thời đại công nghệ 4.0, thì phải trang bị tốt kỹ năng về chuyển đổi số một cách căn cơ cho từng cấp bậc học. Mặt khác công cuộc đổi mới căn bản toàn diện giáo dục Việt nam khởi đầu bằng đổi mới cách tiếp cận trong xây dựng chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018, trong đó thay vì “Truyền thụ kiến thức cho học sinh, sẽ là rèn luyện phẩm chất năng lực ngƣời học” làm thay đổi tận gốc việc tổ chức quá trình dạy học, vai trò của thày, của trò, của nhà quản lí và việc áp dụng công nghệ thông tin vào dạy học và quản lí quá trình này càng trở nên cấp thiết. Tuy nhiên hiệu quả của ứng dụng CNTT hoàn toàn phụ thuộc vào các giải pháp quản lý của ngƣời đứng đầu nhà trƣờng. Trong bối cảnh hiện nay có nhiều thay đổi thì việc ứng dụng CNTT trong dạy học ở các nhà trƣờng là một trong những hình thức dạy học hữu hiệu đòi hỏi các nhà quản lý phải thay đổi. Việc ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trƣờng THCS tỉnh Hải Dƣơng đã sớm đƣợc quan tâm và đầu tƣ, bƣớc đầu góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục. Bên cạnh những mặt ƣu điểm thì vẫn còn bộ lộ những hạn chế. Đó là việc triển khai chƣa đồng bộ giữa các trƣờng, một số giáo viên chƣa nắm đƣợc các quy trình ứng dụng CNTT trong dạy học, hình thức làm việc còn rời rạc và mang tính kinh nghiệm cá nhân. Các cấp quản lí xây dựng đƣợc chiến lƣợc và lộ trình để tổ chức các hoạt động hỗ trợ cho ứng dụng CNTT trong dạy học. Một số cán bộ quản lí chƣa tiếp cận hoặc
3 chƣa thấy đƣợc sự cần thiết của việc ứng dụng CNTT trong dạy học, chƣa tiếp cận khung lý luận và quy trình quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học. Ứng dụng CNTT trong dạy học và quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học có vai trò to lớn đối với ngành giáo dục. Nhiều tác giả trong và ngoài nƣớc đã có các công trình khoa học đề cập đến vai trò của CNTT trong dạy học. Tuy nhiên vấn đề về: Quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trƣờng trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng trong bối cảnh hiện nay chƣa có công trình nào đi sâu vào nghiên cứu một cách cơ bản, hệ thống và cụ thể. Xuất phát từ những lí do trên, tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học tại các trƣờng trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng hiện nay” 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực trạng quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trƣờng THCS; phân tích nguyên nhân của thực trạng, từ đó đề xuất các giải pháp quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trƣờng THCS tỉnh Hải Dƣơng, góp phần nâng cao chất lƣợng dạy học ở các nhà trƣờng, đáp ứng yêu cầu về đổi mới giáo dục THCS hiện nay. 3. Giả thuyết khoa học Trong những năm qua, quản lí ứng dụng CNTT ở các trƣờng THCS tỉnh Hải Dƣơng đã có bƣớc phát triển, đạt đƣợc một số thành tựu; song vẫn còn nhiều hạn chế và bất cập, nhất là trong bối cảnh đổi mới giáo dục và sự phát triển nhanh chóng của cách mạng thông tin và truyền thông. Nếu nghiên cứu yêu cầu của đổi mới giáo dục và sự tác động của nó tới quá trình dạy học, tới vị trí, tới vai trò của ngƣời thày, học trò và các nhà quản lí trong quá trình này; đồng thời nghiên cứu những thành tựu của cách mạng thông tin và truyền thông trong bối cảnh mới có thể xác định đƣợc vị trí và vai trò của việc ứng dụng CNTT trong quá trình dạy học mới, từ đó sẽ tìm đƣợc các giải pháp quản lí, góp phần nâng cao chất lƣợng, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay.
4 4. Khách thể, đối tƣợng nghiên cứu 4.1. Khách thể nghiên cứu Ứng dụng CNTT trong quá trình dạy học ở các trƣờng THCS nhằm đáp ứng mục tiêu đổi mới giáo dục. 4.2. Đối tƣợng nghiên cứu Quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trƣờng THCS tỉnh Hải Dƣơng. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Xây dựng cơ sở lí luận về quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trƣờng THCS hiện nay; 5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng ứng dụng CNTT và quản lí ứng dụng CNTT ở các trƣờng THCS tỉnh Hải Dƣơng hiện nay; 5.3. Đề xuất các giải pháp quản lí ứng dụng CNTT ở các trƣờng THCS tỉnh Hải Dƣơng hiện nay; 5.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp quản lí; thử nghiệm một giải pháp quản lí ứng dụng CNTT đã đề xuất. 6. Cách tiếp cận và phƣơng pháp nghiên cứu 6.1. Cách tiếp cận 6.1.1. iếp cận công ngh thông tin và truyền thông thể hiện qua việc làm rõ bản chất của quá trình dạy và học chính là quá trình truyền thông và thông tin, thể hiện quá trình thu nhận thông tin, xử lí thông tin và ra quyết định chính xác và hiệu quả nhất. 6.1.2. iếp cận h thống thể hiện là các giải pháp quản lí đƣợc đề xuất sẽ bao gồm từ nâng cao nhận thức, nâng cao năng lực, chỉ đạo ứng dụng CNTT trong dạy học, đảm bảo các điều kiện CSVC, thiết bị CNTT và tạo môi trƣờng dạy học đa phƣơng tiện … Các giải pháp là một hệ thống bao gồm nhiều giải pháp quan hệ tƣơng hỗ, vì vậy cần lƣu ý mối quan hệ chặt chẽ trong một hệ thống của các thành tố tạo thành một thể thống nhất.
5 6.1.3. iếp cận qu n lí chất l ợng thể hiện trong nghiên cứu này là yêu cầu cụ thể hoá các tiêu chí đánh giá chất lƣợng giờ dạy ứng dụng CNTT đánh giá và thƣờng xuyên thu thập thông tin phản hồi để cải tiến quản lí nhằm đạt đƣợc các mục tiêu đã đề ra. Đồng thời bảo đảm và kiểm soát chất lƣợng ứng dụng CNTT giao cho tổ chuyên môn và từng giáo viên trong quá trình ứng dụng CNTT trong dạy học. 6.1.4. iếp cận quá trình dạy học: Dạy học là một quá trình bao gồm nhiều khâu, nhiều yếu tố, trong đó bao gồm nhiều thành tố nhƣ: Mục tiêu dạy học; nội dung dạy học; chƣơng trình dạy học; thầy với hoạt động dạy; trò với hoạt động học … Các thành tố này có quan hệ mật thiết với nhau, trong đó muốn đạt kết quả dạy học thì phải quản lí tất cả các khâu các thành tố quá trình dạy học ở các trƣờng THCS một cách hiệu quả nhất. Đặc biệt ứng dụng CNTT trong dạy học bao gồm nhiều khâu, từ khai thác thông tin đến ứng dụng CNTT trong quản lí kết quả học tập của học sinh. 6.1.5. iếp cận chức n ng qu n lí: Là những tác động có mục đích của chủ thể quản lí đến hoạt động dạy và học của giáo viên và học sinh trong môi trƣờng dạy học có ứng dụng CNTT, đảm bảo cho các hoạt động dạy và học có chất lƣợng, hiệu quả cao nhằm nâng cao chất lƣợng đào tạo, đạt đƣợc mục tiêu đề ra của nhà trƣờng. 6.2. Phƣơng pháp nghiên cứu 6.2.1. Nhóm ph ơng pháp nghiên cứu lí luận. Luận án nghiên cứu sử dụng tổng thể các phƣơng pháp phân tích, tổng hợp, phân loại, hệ thống hoá, khái quát hoá... các nguồn tài liệu lí luận nhằm xây dựng khung lí thuyết về hiệu trƣởng quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học ở trƣờng THCS trong bối cảnh hiện nay. 6.2.2. Nhóm ph ơng pháp nghiên cứu thực tiễn. - Ph ơng pháp quan sát Tiến hành dự giờ dạy có ứng dụng CNTT của giáo viên THCS, tham gia các buổi hội giảng, tổ chức chuyên đề, thi giáo viên dạy giỏi, dự các chuyên đề bồi dƣỡng năng lực ứng dụng CNTT trong dạy học.
6 - Ph ơng pháp điều tra bằng b ng hỏi Sử dụng phiếu hỏi nhằm khảo sát thực trạng nhận thức của hiệu trƣởng và giáo viên, lãnh đạo cấp phòng và cấp sở về sự cần thiết của việc ứng dụng CNTT trong dạy học; về nhận thức của các khách thể nghiên cứu về ứng dụng CNTT trong dạy học của giáo viên THCS. Khảo sát mức độ ứng dụng CNTT của giáo viên, khảo sát về cơ sở vật chất, thiết bị CNTT ở các trƣờng THCS tỉnh Hải Dƣơng; đồng thời đánh giá thực trạng công tác quản lí của hiệu trƣởng đối với việc ứng dụng CNTT trong dạy học nhằm tìm ra những kết quả và những hạn chế trong thực tiễn; kết quả điều tra, khảo sát đƣợc phân tích, so sánh, đối chiếu để tìm ra những thông tin đảm bảo tính khách quan, tin cậy. - Ph ơng pháp nghiên cứu s n phẩm hoạt động th ng qua các kết qu gi ng dạy và học tập của giáo viên và học sinh ở các tr ng THCS có ứng d ng CN trong dạy học. Nghiên cứu các sản phẩm của giáo viên nhƣ kế hoạch dạy học, giáo án, đặc biệt là giáo án điện tử, đồ dùng dạy học, kế hoạch tự bồi dƣỡng để đánh giá trình độ, năng lực ứng dụng CNTT của giáo viên. Nghiên cứu các kế hoạch, quyết định, báo cáo của hiệu trƣởng để đánh giá thực trạng công tác quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học ở trƣờng THCS. Phân tích các báo cáo, kỷ yếu hội thảo về ứng dụng CNTT của giáo viên để xác định thực trạng ứng dụng CNTT ở trƣờng THCS. - Ph ơng pháp phỏng vấn Tiến hành phỏng hiệu trƣởng và giáo viên để tìm hiểu, đánh giá nhận thức của họ về ứng dụng CNTT trong dạy học ở trƣờng THCS hiện nay. - Ph ơng pháp chuyên gia Hỏi ý kiến các chuyên gia, các nhà khoa học về giáo dục học, tâm lí học, quản lí giáo dục, về CNTT để xác định tên đề tài, xây dựng đề cƣơng nghiên cứu, thẩm định đánh giá thực trạng và các giải pháp đề xuất …
7 - Ph ơng pháp tổng kết kinh nghi m Tiến hành nghiên cứu, tổng kết các kinh nghiệm của giáo viên, hiệu trƣởng các trƣờng THCS có kinh nghiệm tốt trong việc ứng dụng CNTT trong dạy học để có thêm cơ sở xác định các giải pháp quản lí. 6.2.3. Nhóm ph ơng pháp thống kê toán học Dùng thống kê toán học để xử lí kết quả nghiên cứu nhƣ: Tính điểm trung bình, độ lệch chuẩn; dùng tiện ích Excel để vẽ sơ đồ, đồ thị. 7. Câu hỏi nghiên cứu Luận án tập trung giải quyết các câu hỏi nghiên cứu sau: 7.1. Ứng dụng CNTT trong dạy học đây là yêu cầu bắt buộc trong dạy học hiện nay. Trong bối cảnh đổi mới giáo dục thì ứng dụng CNTT trong dạy học phải đảm bảo những yêu cầu nào? 7.2. Nội dung quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trƣờng THCS bao gồm những nội dung gì? 7.3. Thực trạng quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trƣờng THCS tỉnh Hải Dƣơng có những ƣu điểm, những hạn chế và những nguyên nhân nào? 7.4. Những yếu tố nào ảnh hƣởng đến quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trƣờng THCS trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay? Áp dụng thực trạng đối với các trƣờng THCS tỉnh Hải Dƣơng? 7.5. Có các giải pháp nào đề xuất để khắc phục những hạn chế về quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trƣờng THCS tỉnh Hải Dƣơng hiện nay? 8. Phạm vi nghiên cứu 8.1. Phạm vi về nội dung nghiên cứu. Đề tài tập trung nghiên cứu quản lí của hiệu trƣởng đối với việc ứng dụng CNTT trong dạy học của giáo viên ở các trƣờng THCS công lập trên địa bàn tỉnh Hải Dƣơng trong bối cảnh hiện nay.
8 8.2. Phạm vi về chủ thể quản lí. Trong đề tài đề cập đến một số chủ thể gián tiếp nhƣ: Sở Giáo dục và Đào tạo, phòng Giáo dục và Đào tạo … nhƣng các giải pháp quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học dành cho chủ thể trực tiếp là hiệu trƣởng các trƣờng THCS. 8.3. Phạm vi về khách thể khảo sát. Hiệu trƣởng, phó hiệu trƣởng, cán bộ giáo viên ở các trƣờng THCS trên địa bàn tỉnh Hải Dƣơng; lãnh đạo và chuyên viên các phòng Giáo dục và Đào tạo huyện; lãnh đạo Sở giáo dục và Đào tạo. 8.4. Phạm vi về thời gian nghiên cứu. - Thực trạng nghiên cứu: Từ tháng 10 năm 2017 đến tháng 12 năm 2019 - Thử nghiệm: Từ tháng 1 năm 2020 đến tháng 4 năm 2020 - Toàn bộ luận án: Từ tháng 10 năm 2017 đến tháng 9 năm 2020. 9. Những luận điểm bảo vệ 9.1. Đổi mới căn bản toàn diện giáo dục theo hƣớng “Chuyển từ nền giáo dục chủ yếu truyền đạt kiến thức sang nền giáo dục chủ yếu rèn luyện phẩm chất, năng lực học sinh” tất yếu dẫn đến sự thay đổi trong quá trình dạy học, sự thay đổi trong vai trò của học sinh, vai trò của giáo viên và đặc biệt là nhà quản lí nói chung của hiệu trƣởng nói riêng. Từ đó dẫn đến thay đổi cách thức quản lí ứng dụng thông tin trong dạy học. 9.2. Việc ứng dụng CNTT trong dạy học ở bối cảnh hiện nay đòi hỏi phải nghiên cứu những yêu cầu của chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 đối với quá trình dạy học ở trƣờng THCS, từ đó xác định đƣợc những nội dung có thể ứng dụng và cũng là cơ sở để quản lí quá trình này. 9.3. Những giải pháp quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học là xu thế tất yếu, là những phƣơng thức hiệu quả đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, buộc các trƣờng phổ thông nói chung, các trƣờng THCS nói riêng phải triển khai thực hiện đồng bộ nhằm đạt mục tiêu giáo dục.