Luận văn:Các giải pháp nhằm hạn chế rủi ro cho nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán Việt Nam

Chia sẻ: Lang Nguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

120
lượt xem 31
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tổ chức kinh doanh chứng khoán không được sử dụng chứng khoán của mình, của khách hàng, của nhà đầu tư ủy thác và các quỹ đầu tư do công ty quản lý để cho các tổ chức, cá nhân vay, mượn để bán dưới mọi hình thức, kể cả trong trường hợp không dẫn tới việc thay đổi quyền sở hữu và giao dịch bán thực hiện trên tài khoản của chính tổ chức kinh doanh chứng khoán, tài khoản của khách hàng, tài khoản ủy thác, tài khoản của quỹ....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn:Các giải pháp nhằm hạn chế rủi ro cho nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán Việt Nam

1 B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Đ I H C ĐÀ N NG BÙI TH L CÁC GI I PHÁP NH M H N CH R I RO CHO NHÀ Đ U TƯ CÁ NHÂN TRÊN TH TRƯ NG CH NG KHOÁN VI T NAM Chuyên ngành: Tài chính-Ngân hàng Mã s : 60 – 34 - 20 TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ QU N TR KINH DOANH Đà N ng – Năm 2010
2 Công trình ñư c hoàn thành t i TRƯ NG Đ I H C KINH T Đ I H C ĐÀ N NG Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. VÕ TH THÚY ANH Ph n bi n 1: PGS. TS. Lâm Chí Dũng Ph n bi n 2: PGS. TS. Nguy n Đăng D n Lu n văn s ñư c b o v t i H i ñ ng ch m Lu n văn t t nghi p th c sĩ Kinh t h p t i Đ i h c Đà N ng vào ngày 21 tháng 10 năm 2010 Có th tìm hi u lu n văn t i: - Trung tâm Thông tin-H c li u, Đ i h c Đà N ng - Thư vi n trư ng Đ i h c Kinh t , Đ i h c Đà N ng
3 M Đ U 1. Tính c p thi t c a ñ tài Th trư ng ch ng khoán Vi t Nam ñã chính th c ñi vào ho t ñ ng ñư c g n 10 năm. Tuy nhiên, Th trư ng ch ng khoán Vi t Nam ñang trong giai ño n ñ u phát tri n nên có r t nhi u r i ro. Các nhà ñ u tư cá nhân chi m t l trên 90% các nhà ñ u tư trên th trư ng. Bên c nh m t s nhà ñ u tư ñã thành công, không ít ngư i ñã th t b i, chán n n và r i b th trư ng do không lư ng h t ñư c nh ng r i ro. Trư c tình hình y, vi c nghiên c u và tìm ki m các gi i pháp giúp nhà ñ u tư cá nhân h n ch r i ro là c n thi t, qua ñó góp ph n vào s phát tri n lành m nh c a th trư ng ch ng khoán Vi t Nam - m t kênh huy ñ ng v n t i quan tr ng cho n n kinh t . Chính vì ñi u ñó, tôi ñã quy t ñ nh ch n ñ tài “Các gi i pháp nh m h n ch r i ro cho nhà ñ u tư cá nhân trên th trư ng ch ng khoán Vi t Nam” làm lu n văn t t nghi p c a mình. 2. Ý nghĩa khoa h c th c ti n c a ñ tài Lu n văn có m t s ñóng góp khoa h c, th c ti n sau: - H th ng hóa các lý lu n cơ b n v r i ro trong ñ u tư ch ng khoán, các phương pháp nh n d ng và ño lư ng r i ro tiêu bi u. - V n d ng mô hình ch s ñơn (SIM) ñ ño lư ng r i ro h th ng và r i ro phi h th ng c a t ng lo i c phi u và r i ro danh m c ñ u tư. - Góp ph n giúp các nhà ñ u tư cá nhân gi m thi u r i ro trong ñ u tư ch ng khoán. 3. M c tiêu nghiên c u M c tiêu nghiên c u c a ñ tài là nh n di n và ño lư ng các r i ro trong ñ u tư ch ng khoán nh m ñưa ra các khuy n cáo ñ gi m thi u r i ro cho nhà ñ u tư cá nhân trong ñ u tư c phi u trên th trư ng ch ng khoán Vi t Nam. 4. Đ i tư ng và ph m vi nghiên c u Đ tài t p trung nghiên c u các r i ro trong ñ u tư c phi u mà các nhà ñ u tư cá nhân g p ph i khi tham gia vào th trư ng ch ng khoán t p trung Vi t Nam, c th là Sàn giao d ch ch ng khoán Thành ph H Chí Minh, trong các năm t 2007 ñ n 2009. Lu n văn không ñ c p ñ n nh ng r i ro trong giao d ch c phi u trên th trư ng phi t p trung (OTC). 5. Phương pháp nghiên c u Các phương pháp ñư c s d ng trong ñ tài là phương pháp th ng kê mô t , phương pháp phân tích h i qui, phương pháp duy v t bi n ch ng và duy v t l ch s ñ phân tích và ñ xu t các gi i pháp nh m h n ch r i ro cho nhà ñ u tư cá nhân trên th trư ng ch ng khoán Vi t Nam. 6. K t c u c a lu n văn Chương 1: T ng quan v r i ro trong ñ u tư ch ng khoán Chương 2: Th c tr ng r i ro trên sàn giao d ch ch ng khoán TP H Chí Minh Chương 3: Các gi i pháp nh m h n ch r i ro cho nhà ñ u tư cá nhân trên th trư ng ch ng khoán Vi t Nam
4 Chương 1 T NG QUAN V R I RO TRONG Đ U TƯ CH NG KHOÁN 1.1. Nh ng v n ñ chung v th trư ng ch ng khoán 1.1.1. Khái ni m th trư ng ch ng khoán Th trư ng ch ng khoán là nơi di n ra các ho t ñ ng mua bán chuy n như ng các lo i ch ng khoán. 1.1.2. Ch c năng c a th trư ng ch ng khoán Th trư ng ch ng khoán có các ch c năng: huy ñ ng v n ñ u tư cho n n kinh t , cung c p môi trư ng ñ u tư cho công chúng, t o tính thanh kho n cho các ch ng khoán, ñánh giá ho t ñ ng c a các doanh nghi p, t o môi trư ng giúp Chính ph th c hi n các chính sách kinh t vĩ mô. 1.1.3. Các ch th tham gia trên th trư ng ch ng khoán Các ch th tham gia th trư ng ch ng khoán thư ng ñư c chia thành b n nhóm: nhà phát hành, nhà ñ u tư, các t ch c kinh doanh ch ng khoán và các t ch c có liên quan khác như Cơ quan qu n lý nhà nư c v ch ng khoán, S giao d ch ch ng khoán, hi p h i các nhà kinh doanh ch ng khoán, t ch c ký g i và thanh toán ch ng khoán, các t ch c ñánh giá h s tín nhi m. 1.1.4. Các công c ñ u tư ch y u trên th trư ng ch ng khoán Các công c giao d ch trên th trư ng ch ng khoán bao g m 3 nhóm chính là: trái phi u, c phi u và ch ng khoán phái sinh. Trái phi u là nh ng ch ng khoán th hi n m t món n mà ngư i phát hành vay ngư i ñ u tư. Trái phi u n ñ nh cho ngư i phát hành nghĩa v ph i tr m t s ti n xác ñ nh t i m t th i ñi m xác ñ nh và thư ng kèm theo nh ng kho n lãi ñư c thanh toán ñ nh kỳ. C phi u là nh ng gi y t có giá xác ñ nh s v n ñ u tư vào m t công ty và nó xác nh n quy n s h u v tài s n và nh ng ñi u ki n v thu nh p trong m t kho ng th i gian nào ñó và có kh năng chuy n như ng. Ch ng khoán phái sinh là m t lo i ch ng khoán ñư c sinh ra t m t ch ng khoán g c và giá c c a nó ph thu c vào giá c c a ch ng khoán g c. 1.1.5. Các nguyên t c ho t ñ ng cơ b n c a th trư ng ch ng khoán Th trư ng ch ng khoán ho t ñ ng theo ba nguyên t c cơ b n: nguyên t c công khai, nguyên t c trung gian, nguyên t c ñ nh giá. 1.2. R i ro, nh n d ng và ño lư ng r i ro 1.2.1. Khái ni m r i ro R i ro là s bi n ñ ng ti m n nh ng k t qu . 1.2.2. Nh n d ng r i ro Nh n d ng r i ro là vi c nh n ra các ngu n, các y u t hay các ñi u ki n t o nên hay làm gia tăng s không ch c ch n trong các k t qu . Ngoài ra, c n tìm hi u ñư c b n ch t c a chúng, chúng xu t hi n như th nào và chúng tác ñ ng ra sao ñ d n ñ n s không ch c ch n trong các k t qu . Có ba phương pháp nh n d ng r i ro
5 h u ích là: Phương pháp lưu ñ , phương pháp phân tích b ng li t kê t ng ngu n r i ro, phương pháp phân tích các h sơ, s li u quá kh . 1.2.3. Đo lư ng r i ro Đ ño lư ng r i ro ngư i ta thư ng s d ng hai phương pháp là phương pháp ñ th và phương pháp xác ñ nh ñ l ch chu n. Phương pháp ñ th cho c m nh n tr c quan v m c ñ r i ro thông qua hình nh bi n ñ ng c a các k t qu . Phương pháp xác ñ nh ñ l ch chu n nh m lư ng hóa m c ñ r i ro b ng m t con s c th . 1.3. R i ro trong ñ u tư ch ng khoán 1.3.1. Khái ni m r i ro trong ñ u tư ch ng khoán R i ro trong ñ u tư ch ng khoán ñư c ñ nh nghĩa là s không ch c ch n c a thu nh p, là s bi n ñ ng th t thư ng v m c sinh l i c a nhà ñ u tư. 1.3.2. Phân lo i r i ro trong ñ u tư ch ng khoán 1.3.2.1. R i ro h th ng R i ro h th ng là r i ro x y ra trên toàn b th trư ng, x y ra cùng lúc trên t t c các lo i ch ng khoán. Nh ng thay ñ i v kinh t , chính tr , xã h i là ngu n g c c a r i ro h th ng. Đây chính là lo i r i ro không th phân tán. 1.3.2.2. R i ro phi h th ng R i ro phi h th ng là r i ro x y ra trên t ng lo i ch ng khoán hay t ng b ph n th trư ng riêng l . Đây chính là lo i r i ro có th phân tán. Nh ng y u t như kh năng qu n lý, th hi u tiêu dùng, ñình công, c nh tranh nư c ngoài, m c ñ s d ng ñòn b y tài chính và ñòn b y kinh doanh, qui ñ nh c a Chính ph … là nguyên nhân gây ra r i ro phi h th ng. Ngoài ra, r i ro phi h th ng còn có th tính ñ n là r i ro ho t ñ ng phi pháp, t c kh năng ch s h u, ngư i qu n lý các công ty niêm y t c ý vi ph m các quy ñ nh v ngăn ng a các giao d ch không công b ng hay công b nh ng thông tin không ñ y ñ , không chính xác trái v i quy ñ nh, gây hi u l m cho ngư i ñ u tư… 1.3.3. Đo lư ng r i ro trong ñ u tư ch ng khoán 1.3.3.1. Đo lư ng r i ro h th ng c a toàn b th trư ng T su t sinh l i c a m t danh m c th trư ng ñư c tính theo công th c: p − pt −1 rM t = t *100 (%) (1.2) pt −1 Trong ñó: pt : Ch s giá th trư ng th i ñi m t, pt-1 : Ch s giá th trư ng th i ñi m t-1. R i ro h th ng c a m t th trư ng ch ng khoán ñư c ño b ng ñ l ch chu n t su t sinh l i danh m c th trư ng: ∑ (r − rM ) 2 σM = σ 2 = Mt (1.3) n −1 M Trong ñó: rM : T su t sinh l i trung bình c a danh m c th trư ng, n : S quan sát.
6 Đ l ch chu n t su t sinh l i danh m c th trư ng tính ñư c càng l n, r i ro h th ng c a th trư ng ñó càng cao và ngư c l i. 1.3.3.2. Đo lư ng r i ro c a t ng lo i c phi u T su t sinh l i c phi u i ñư c xác ñ nh theo công th c: pt + d t − pt −1 rit = * 100 (%) (1.4) pt −1 Trong ñó: pt : Giá c phi u i th i ñi m t, dt : C t c c phi u i th i ñi m t, pt-1 : Giá c phi u i th i ñi m t-1. R i ro (toàn b ) c a c phi u i ñư c ño b ng ñ l ch chu n t su t sinh l i c a chính nó: ∑ (r − ri ) 2 σi = it (1.5) n −1 Trong ñó: ri : T su t sinh l i trung bình c phi u i, n : S quan sát. 1.3.3.3. Đo lư ng r i ro c a danh m c ñ u tư R i ro c a m t danh m c ñ u tư g m n ch ng khoán ñư c ño b ng: n n σp = ∑∑ w w Cov i j ij (1.7) i =1 j =1 Trong ñó: wi : T tr ng v n ñ u tư c a ch ng khoán i trong danh m c, Covij : Hi p phương sai gi a t su t sinh l i ch ng khoán i và j. 1.3.4. V n d ng mô hình ch s ñơn (SIM) ñ ño lư ng các lo i r i ro c a t ng lo i c phi u và danh m c ñ u tư Mô hình ch s ñơn (SIM): ri t = α i + β i rM t + ε i (1.8) Trong ñó: rit : T su t sinh l i c phi u i t i th i ñi m t, rM t : T su t sinh l i danh m c th trư ng t i th i ñi m t, α i : H ng s chênh l ch, βi : H s góc c a ñư ng h i qui, ε i : Thành ph n ng u nhiên ( ∑εi = 0 ). H s góc βi cho bi t khi rM t bi n ñ ng 1 ñi m % thì rit bi n ñ ng βi ñi m %. βi ñư c g i là h s ño lư ng ñ nh y t su t sinh l i c a c phi u i. 1.3.4.1. Đo lư ng r i ro h th ng và r i ro phi h th ng c a t ng lo i c phi u L y phương sai hai v (1.8) ñư c: Var ( ri t ) = β i2Var ( rM t ) + Var (ε i ) (1.10) R i ro toàn b c a c phi u i ñư c ño b ng:
7 σ i = Var ( ri ) t (1.11) R i ro h th ng c a c phi u i ñư c ño b ng: σ ih = β i2Var ( rM ) = β iσ M t (1.12) Do ñó, βi ñư c g i là thư c ño r i ro h th ng chu n hóa c phi u i. R i ro phi h th ng c a c phi u i ñư c ño b ng: σ io = Var(ε ) = σ i2 − β 2σ M = σ i2 − σ ih 2 i 2 (1.13) 1.3.4.2. Đo lư ng r i ro c a danh m c ñ u tư thông qua các h s bê-ta D a trên tính ch t c a mô hình ch s ñơn, ta có: n n σ p = σM ∑∑ w w β β i j i j (1.15) i =1 j =1 Trong ñó: σ M : Đ l ch chu n t su t sinh l i danh m c th trư ng βi : Thư c ño r i ro h th ng chu n hóa c a c phi u i, wi : T tr ng v n ñ u tư c a ch ng khoán i trong danh m c. 1.4. Kinh nghi m r i ro t m t s th trư ng ch ng khoán qu c t và bài h c rút ra cho Vi t Nam 1.4.1. Kinh nghi m r i ro t th trư ng ch ng khoán Thái lan Chính sách ki m soát ñ u tư gián ti p c a nư c ngoài vào th trư ng ch ng khoán ph i ñư c ñ t ra ngay t ñ u và chính sách ñó không ñư c thay ñ i quá ñ t ng t. 1.4.2. Kinh nghi m r i ro t th trư ng ch ng khoán H ng Kông - R i ro trên th trư ng ti n t có nh hư ng r t m nh ñ n r i ro trên th trư ng ch ng khoán. - Qu n lý t t th trư ng ti n t và c u th trư ng ti n t thành công s gi m thi u r i ro trên th trư ng ch ng khoán. 1.4.3. Kinh nghi m r i ro t th trư ng ch ng khoán M - Chính ph c n ki m soát ch t ch th trư ng tài chính; khi có kh ng ho ng x y ra c n có s ñ i phó m nh và hi u qu . - Nhà ñ u tư th t s c n coi ti n m t như là m t l p tài s n khi ñ u tư. Ti n m t s n có s giúp ñ i phó khi th trư ng ñi xu ng. 1.4.4. Kinh nghi m r i ro t th trư ng ch ng khoán Đài Loan - C n thu th p thông tin v doanh nghi p t nhi u ngu n, ñ c bi t c n có các báo cáo có ki m toán c a các công ty ki m toán có uy tín. - C n phân tích k các báo cáo tài chính, phân tích chu kỳ kinh doanh ngành, phân tích các d án ñ u tư c a công ty. 1.4.5. Kinh nghi m r i ro t th trư ng ch ng khoán Nh t B n - B o ñ m hi u l c c a h th ng giám sát các chu n m c k toán. - Thi t b k thu t c a sàn giao d ch ph i tương thích v i yêu c u c a th trư ng.
8 Chương 2 TH C TR NG R I RO TRÊN SÀN GIAO D CH CH NG KHOÁN THÀNH PH H CHÍ MINH 2.1. Sơ lư c v S giao d ch ch ng khoán thành ph H Chí Minh 2.1.1. Quy mô niêm y t B ng 2.1. Quy mô niêm y t t i Hose tính ñ n ngày 04/03/2010 Toàn th trư ng C phi u Ch ng ch Trái phi u S mã niêm y t 275 213 4 58 T tr ng (%) 100 77,45 1,45 21,09 Kh i lư ng niêm y t 10.883.427 10.517.891 252.055 113.481 (nghìn CK) T tr ng (%) 100 96,64 2,32 1,04 Gía tr niêm y t 119.047.570 105.178.906 2.520.555 11.348.109 (tr.ñ ng) T tr ng (%) 100 88,35 2,12 9,53 “Ngu n: www.hsx.vn” Tính ñ n ngày 04/03/2010 Hose ñã có 275 mã ch ng khoán ñư c niêm y t trong ñó có 213 mã c phi u, 4 ch ng ch qu và 58 lo i trái phi u. T ng kh i lư ng niêm y t là 10.883.427 ngàn ch ng khoán v i giá tr niêm y t là 119.047.570 tri u ñ ng. 2.1.2. Quy mô giao d ch Giá tr giao d ch c phi u năm 2009 là 423.299 t ñ ng g p 4.692 l n so v i năm 2000 và g p 439 l n so v i năm 2001. S lư ng tài kho n c a các nhà ñ u tư tính ñ n cu i tháng 10/2009 là 766.725 tài kho n, trong ñó nhà ñ u tư cá nhân là 763.578 tài kho n chi m 99,59%. Đ n ngày 29/04/2010, trung tâm Lưu ký ch ng khoán Vi t Nam ñã c p mã s giao d ch ch ng khoán cho 14.026 nhà ñ u tư nư c ngoài, trong ñó có 12.750 nhà ñ u tư cá nhân chi m 90,9%. 2.1.3. Nh ng thăng tr m c a th trư ng ch ng khoán Thành ph H Chí Minh Bi u ñ 2.1. VN–Index t năm 2000 – 2009 “Ngu n: www.hsx.vn”
9 Bi u ñ 2.1 cho th y th trư ng ch ng khoán Thành ph H Chí Minh t khi ra ñ i cho ñ n cu i năm 2009 có nh ng thăng tr m r t m nh, th hi n rõ tính b t n r t cao. 2.2. Nh n d ng r i ro trên th trư ng ch ng khoán Thành ph H Chí Minh Bi u ñ 2.2. Lưu ñ ho t ñ ng ñ u tư ch ng khoán Môi trư ng Môi trư ng kinh t vĩ mô Môi S giao d ch trư ng Môi Môi T T trư ng Doanh trư ng ch c Nhà ch c chính nghi p công lưu ñ u ñánh tr niêm y t ngh ký tư giá tín nhi m Công ty c n c nh ch ng khoán Môi trư ng t nhiên qu c t Trên lưu ñ , nhà ñ u tư là ñ i tư ng gánh ch u r i ro. D a vào lưu ñ trên, nhà ñ u tư d dàng nh n ra các ngu n r i ro ti m n ñáng k như sau. 2.2.1. R i ro t b n thân nhà ñ u tư - R i ro do thi u ki n th c phân tích, ñ u tư theo c m tính Không hi m trư ng h p các lo i ch ng khoán ñ u ñ ng lo t gi m giá m nh trong khi ch m y ngày trư c ñó giá cao hơn 10 ñ n 15%, các nhà ñ u tư v n tranh nhau ñ t mua. Nh ng tính toán d a trên cơ s phân tích thông tin, phân tích k thu t ñ u không th gi i thích ñư c di n bi n c a th trư ng trong nh ng trư ng h p này. - R i ro do ñ u tư theo ñám ñông Trên th trư ng ch ng khoán Vi t Nam r i ro do ñ u tư theo ñám ñông là r t l n. Đi n hình như sau hơn 20 phiên liên t c gi m giá th m h i, t hôm 10/6/2008 kh i lư ng và giá tr giao d ch ñ t ng t tăng v t, ñ c bi t là vào cu i phiên. G n 10 phiên sau ñó, th trư ng không ng ng tăng do kh i lư ng ñ t mua tăng m nh. - R i ro do ñ u tư theo tin ñ n Năm 2009 ñư c coi là năm th trư ng ch ng khoán b nh hư ng n ng n nh t b i tin ñ n. H u h t các tin ñ n ñ u mang d u hi u tr c l i, có ch ý và ch y u nh m vào các nhà ñ u tư nh l thi u b n lĩnh.
10 Ch ng h n các tin ñ n v chia thư ng như tin ñ n công ty c ph n Cơ ñi n l nh (REE) chia thư ng t l 1:1, khi n c phi u này tăng giá tr n 4 phiên li n. Tin ñ n công ty c ph n Ch ng khoán SSI s chia thư ng t l 2:1 khi n c phi u này tăng giá m nh 3 phiên li n. - R i ro do s d ng ñòn b y tài chính l n Khi th trư ng kh i s c r t nhi u nhà ñ u tư trong nư c ñã m nh d n vay ti n ñ ñ u tư ch ng khoán nh m tăng nhanh thu nh p, góp ph n ñ y giá ch ng khoán lên r t cao. Trong ñi u ki n r i ro r t cao c a th trư ng ch ng khoán Vi t Nam, vi c bán gi i ch p khi giá ch ng khoán xu ng th p làm cho m c ñ suy s p c a th trư ng càng thêm nghiêm tr ng. 2.2.2. R i ro t nh ng báo cáo th trư ng c a các t ch c phân tích ñánh giá tín nhi m Th trư ng ñã không ít l n nghiêng ng theo các ñánh giá, nh n ñ nh c a c a các t ch c ñ y danh ti ng trong và ngoài nư c như HSBC hay SSI, TSC. Ch ng h n, phiên giao d ch ngày 25/3/2010, VN-Index b t ng gi m sâu t m c 512,12 ñi m c a ngày hôm trư c xu ng còn 503,39 ñi m. Nguyên nhân c a s gi m ñi m này là t nh n ñ nh c a HSBC “Ngân hàng nhà nư c Vi t Nam s nâng lãi su t cơ b n VND thêm 1% trong m t vài tu n s p t i, t m c 8% hi n nay”. Tuy nhiên, sau ñó Ngân hàng nhà nư c Vi t Nam v n gi nguyên lãi su t cơ b n. 2.2.3. R i ro t ch t lư ng d ch v c a các công ty ch ng khoán T i Vi t Nam, ch t lư ng ngu n nhân l c c a nhi u công ty ch ng khoán còn r t h n ch khi n s tư v n hay cung c p thông tin t nhân viên cho khách hàng nhi u khi r t h i h t và thi u chính xác. Công ngh m t s công ty ch ng khoán không ñáp ng yêu c u d d n ñ n vi c ch m tr trong ñ t l nh và h y l nh, ngh n m ng trong quá trình giao d ch… làm m t cơ h i và gây r i ro cho nhà ñ u tư. L m d ng nghi p v t doanh và k h lu t pháp cũng như thi u ñ o ñ c ngh nghi p, m t s công ty ch ng khoán ñã l i d ng v th c a mình ñ t l nh trư c, h y l nh trong cùng ñ t kh p l nh, nh p l nh ATO v i c phi u m i niêm y t, tư v n theo ñ t hàng c a các nhà ñ u cơ l n… nh m thu l i b t chính. 2.2.4. R i ro t S giao d ch ch ng khoán Do còn thi u kinh nghi m, S giao d ch ch ng khoán thi t l p các chính sách qu n lý th trư ng chưa ñ y ñ , chưa chính xác, chưa ñ tính răn ñe ñã t o ra m t th trư ng không minh b ch, không lành m nh… gây r i ro cho nhà ñ u tư. Đi n hình như: Trong kho ng th i gian t 01/10/2009 - 21/01/2010 các c ñông c a công ty c ph n V t tư và V n t i Xi măng (mã c phi u VTV) là ông Nguy n Quang Hưng ñã có hành vi thông ñ ng v i bà Nguy n Kim Phư ng, ông Ngô Qu c Đ t và ông Ngô Quang Tài ñ th c hi n mua, bán c phi u VTV nh m t o ra cung c u gi t o ñ i v i c phi u này. 2.2.5. R i ro t t ch c lưu ký Công ngh c a t ch c lưu ký ch m ñư c nâng c p, không ñáp ng yêu c u d d n ñ n vi c nh n ký g i, b o qu n, chuy n giao ch ng khoán cho khách hàng còn
11 ch m tr . Cho ñ n nay, vi c chuy n giao ch ng khoán v n còn ch T+3 gây thi t h i v thanh kho n cho nhà ñ u tư. V i kh năng n m ñư c s dư ti n và ch ng khoán c a t ng tài kho n, Trung tâm lưu ký ch ng khoán có trong tay nh ng thông tin quan tr ng b c nh t trên th trư ng. M i lo ng i v kh năng rò r nh ng thông tin như v y càng l n hơn khi g n ñây th trư ng xôn xao trư c nh ng b n t p h p v tình tr ng giao d ch c a m t s t ch c. 2.2.6. R i ro t các công ty niêm y t - R i ro do ñ u tư tài chính, ñ u tư chéo l n S d ng ñòn b y tài chính cao, vay mư n quá ñà nh m m r ng các ho t ñ ng kinh doanh không hi u qu có th ñ t doanh nghi p vào nguy cơ m t kh năng ki m soát. Khi th trư ng s t gi m, ch c n m t m t xích b thua l khi n cho th giá gi m th p hơn giá g c mà các công ty trong chu i liên k t n m gi , các công ty này bu c ph i trích l p d phòng r i ro gi m giá theo lu t ñ nh gây r i ro l n cho nhà ñ u tư. Đi n hình là công ty REE, dù lãi 9 t ñ ng trong quý 4 năm 2008 và ñ t t ng doanh thu hơn 1.100 t ñ ng nhưng l i l 139,34 t ñ ng trong năm 2008 sau khi trích l p d phòng 467 t ñ ng cho ñ u tư tài chính. - R i ro trích l p d phòng t giá Các doanh nghi p ph i nh p kh u nguyên li u hay vay v n nư c ngoài l n có r i ro trích l p d phòng t giá là r t ñáng lưu ý. Đi n hình như: ngày 31/12/2008 Công ty Nhi t ñi n Ph L i (PPC) có dư n vay v n nư c ngoài là 36,2 t JPY. T giá cu i năm 2008 là 184,96 VND/JPY, tăng kho ng 30% so v i cu i năm 2007. Đi u này làm cho PPC ph i ghi nh n kho n l chênh l ch t giá chưa th c hi n g n 1.600 t ñ ng cho kho n vay n ngo i t nói trên và kho n l 10 t ñ ng chênh l ch t giá ñã th c hi n do thanh toán 1,8 t JPY ti n g c vay trong năm 2008. - R i ro t tình hình công b thông tin c a các công ty niêm y t Nhi u công ty công b thông tin sai l ch l n gi a trư c và sau ki m toán. Có công ty báo cáo lãi l n nhưng khi ki m toán m i l ra lãi không ñáng k ho c l nhi u hơn con s ñã báo cáo trư c ñó. Cũng có công ty ñang l hóa l i. Đi n hình như: Năm 2008, k t qu kinh doanh trư c và sau ki m toán c a mã KDC t lãi 142,376 t ñ ng v l 60,602 t ñ ng, NKD t m c lãi hơn 39 t ñ ng còn chưa ñ y 1 t ñ ng. 2.2.7. R i ro t môi trư ng kinh t vĩ mô trong nư c B ng 2.3. Ch s giá tiêu dùng c a Vi t Nam qua các năm Đơn v 8 tháng ñ u Ch tiêu 2007 2008 2009 tính năm 2010 CPI (cu i kỳ) % 12,60 19,89 6,52 8,18 CPI (trung bình) % 8,30 22,97 6,88 8,61 Thâm h t thương m i t USD 5,20 5,37 3,40 8,20 “Ngu n: T ng c c th ng kê”
12 Thâm h t thương m i không ng ng gia tăng, l m phát luôn luôn là m i ñe d a. Đó là nh ng bi u hi n rõ nét nh t v tính b t n c a kinh t vĩ mô. Đi u này ti m n nh ng r i ro l n và thư ng xuyên cho th trư ng ch ng khoán. 2.2.8. R i ro chính sách (môi trư ng chính tr ) S thay ñ i thư ng xuyên các lu t thu như thu thu nh p, thu tài nguyên, thu nh p kh u, thu môi trư ng; Chính sách v ti n lương t i thi u; Chính sách b o v môi trư ng … làm tăng chi phí ñ u vào c a các doanh nghi p, làm gi m thu nh p c a nhà ñ u tư. Chính sách ngo i h i chưa n ñ nh gây nguy cơ r i ro v t giá, thi u h t ngu n ngo i t . Chính sách lãi su t làm gia tăng chi phí c a doanh nghi p, làm gi m giá các lo i ch ng khoán. Ch ng h n, ñ u năm 2008, v i các bi n pháp m nh nh m ki m ch l m phát, Ngân hàng nhà nư c Vi t Nam ñã tăng lãi su t cơ b n t 8,25% lên 14%. Chính ñi u này ñã làm cho VN-Index s t gi m liên t c t 1100 ñi m xu ng còn 496 ñi m. 2.2.9. R i ro t môi trư ng t nhiên Vi t Nam n m trong vùng có nhi u h n hán, bão, lũ. Các công ty n m các t nh mi n trung và các t nh mi n núi phía b c có nguy cơ r i ro khá cao do bão và lũ quét. Các công ty ho t ñ ng trong ngành khai thác và nuôi tr ng th y s n trên bi n cũng có nguy cơ r i ro l n t các tr n bão bi n. Các công ty ho t ñ ng trong lĩnh v c chăn nuôi cũng thư ng xuyên ñ i m t v i các r i ro v d ch b nh. 2.2.10. R i ro t môi trư ng kinh t qu c t N n kinh t Vi t Nam có ñ m r t l n nên ph thu c r t nhi u vào các th trư ng xu t kh u. Vì v y nh ng b t n t môi trư ng kinh t qu c t có nh hư ng khá rõ ñ n r i ro trên th trư ng ch ng khoán Vi t Nam. Đơn c , t kho ng ñ u tháng 5/2010, khi các thông tin v kh ng ho ng n t i các nư c Châu Âu, ñ c bi t là t Hy l p loang ra, th trư ng liên t c ñi u ch nh gi m t kho ng 530 ñi m xu ng còn kho ng 470 ñi m vào ñ u tháng 8/2010 m c dù các ch s kinh t vĩ mô trong nư c là khá tích c c và ngày càng n ñ nh. 2.3. Đo lư ng r i ro h th ng trên th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh 2.3.1. R i ro h th ng trên th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh năm 2007 D a trên d li u v VN-Index, ta tính ñư c ñ l ch chu n t su t sinh l i theo tháng c a sàn giao d ch ch ng khoán Thành ph H Chí Minh năm 2007 là: σ M = 13,3 (%) Như v y, có th nói r ng, m t nhà ñ u tư cá nhân ñ u tư ng n h n v i th i gian kho ng m t tháng, m t cách ng u h ng, không có chi n lư c rõ ràng có th m t trung bình 13,3 % v n ñ u tư m t tháng. Đi u ñó cho th y sàn giao d ch ch ng khoán Thành ph H Chí Minh năm 2007 có m c ñ r i ro r t cao. Đ th y rõ hơn m c ñ r i ro trên sàn giao d ch ch ng khoán Thành ph H Chí Minh chúng ta có th so sánh v i ñ r i ro trên m t s th trư ng ch ng khoán khác như sau.
13 Th trư ng KOSPI STRAITSTIMES S&P500 σ M (%) 5,7 5,7 3,5 Các s li u trên cho th y sàn giao d ch ch ng khoán Thành ph H Chí Minh năm 2007 có m c ñ r i ro g p hơn hai l n các th trư ng ch ng khoán khác trên th gi i. 2.3.2. R i ro h th ng trên th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh năm 2008 Đ l ch chu n t su t sinh l i theo tháng c a sàn Hose năm 2008 là: σ M = 14,3 (%) So v i năm 2007, r i ro h th ng năm 2008 cao hơn 1%. Đ th y rõ hơn m c ñ r i ro trên sàn giao d ch ch ng khoán Thành ph H Chí Minh năm 2008 chúng ta có th so sánh v i ñ r i ro trên m t s th trư ng ch ng khoán khác như sau. Th trư ng KOSPI STRAITSTIMES S&P500 σ M (%) 9,0 8,4 6,5 S li u cho th y sàn giao d ch ch ng khoán Thành ph H Chí Minh năm 2008 có m c ñ r i ro cũng g n g p ñôi các th trư ng ch ng khoán khác trên th gi i. 2.3.3. R i ro h th ng trên th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh năm 2009 Đ l ch chu n t su t sinh l i theo tháng c a sàn Hose năm 2009 là: σ M = 15,3 (%) So v i năm 2008, r i ro h th ng năm 2009 cao hơn 1%. Đ th y rõ hơn m c ñ r i ro trên th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh chúng ta có th so sánh v i ñ r i ro trên m t s th trư ng ch ng khoán khác như sau. Th trư ng KOSPI STRAITSTIMES S&P500 σ M (%) 6,6 8,6 6,8 S li u trên cho th y sàn giao d ch ch ng khoán Thành ph H Chí Minh năm 2009 có m c ñ r i ro cao hơn hai l n các th trư ng ch ng khoán khác trên th gi i. Như v y, c ba năm, v i nh ng ñi u ki n và hoàn c nh khác nhau, r i ro h th ng trên sàn giao d ch ch ng khoán Thành ph H Chí Minh luôn duy trì m c g p ñôi r i ro trên các th trư ng ñư c ch n ñ i ch ng trên. 2.4. Đo lư ng nh hư ng c a m t s y u t gây r i ro h th ng trên th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh 2.4.1. Đo lư ng nh hư ng c a m t s bi n s vĩ mô cơ b n ñ n r i ro h th ng trên th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh D a vào s li u các bi n vĩ mô ba năm 2007-2009 và sáu tháng ñ u năm 2010 do T ng c c th ng kê công b h ng quí, ta có k t qu h i qui ch y trên ph n m m SPSS theo phương pháp kh d n các bi n gi i thích không phù h p như sau.
14 - Bi n ph thu c: T su t sinh l i theo tháng th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh trung bình m t tu n sau ngày công b các thông tin vĩ mô c a t ng c c th ng kê (ký hi u bi n TSSL). - Bi n gi i thích: Mô hình 1: GDP, LP, TG, XK, TLNS Mô hình 2: GDP, LP, XK, TLNS Mô hình 3: GDP, LP, XK B ng 2.4. Tóm t t các th ng kê M c ñ gi i thích Đ phù h p Th ng kê Mô hình 2 R2 hi u Durbin- R R F Sig. ch nh Watson (d) 1 0,865 0,749 0,592 4,770 0,026 2 0,854 0,730 0,610 6,079 0,012 3 0,843 0,711 0,624 8,182 0,005 2,445 B ng 2.5. H s h i qui Bi n H s Đ ý Ki m Mô hình gi i H s chu n nghĩa ñ nh t thích hóa (Sig) H ng s 43,536 2,548 0,034 GDP -4,433 -0,543 -1,657 0,136 1 LP -1,814 -1,127 -3,223 0,012 TG 1,139 0,158 0,778 0,459 XK 0,598 0,823 2,126 0,066 TLNS -0,421 -0,267 -0,935 0,377 H ng s 41,967 2,530 0,032 GDP -4,314 -0,528 -1,652 0,133 2 LP -1,669 -1,037 -3,214 0,011 XK 0,522 0,719 2,025 0,074 TLNS -0,345 -0,218 -0,802 0,443 H ng s 48,635 3,450 0,006 GDP -5,609 -0,687 -2,782 0,019 3 LP -1,868 -1,161 -4,164 0,002 XK 0,561 0,772 2,252 0,048 K t qu h i qui trong b ng 2.4 và 2.5 cho th y ch có mô hình 3 b o ñ m ñ ý nghĩa c a ki m ñ nh t (Sig
15 Theo b ng 2.4 trên mô hình 3, d L < d < 4 − d L nên chưa ñ cơ s kh ng ñ nh có hi n tư ng t tương quan c a các bi n trong mô hình 3. Như v y, trong ba năm 2007-2009 và sáu tháng ñ u năm 2010 ba bi n: Tăng trư ng GDP so v i cùng kỳ năm trư c, L m phát so v i cùng kỳ năm trư c và Tăng trư ng kim ng ch xu t kh u so v i cùng kỳ năm trư c có liên h khá rõ v i t su t sinh l i th trư ng. Ba bi n vĩ mô này ñã gi i thích ñư c kho ng 71,1 % bi n thiên t su t sinh l i c a th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh trung bình b y ngày sau ngày công b thông tin vĩ mô cu i m i quí c a T ng c c th ng kê. C th hơn, c t h s c a mô hình 3 cho bi t: + Tăng trư ng GDP so v i cùng kỳ năm trư c tăng 1 ñi m % thì T su t sinh l i th trư ng gi m 5,609 ñi m %. + L m phát so v i cùng kỳ năm trư c tăng 1 ñi m % thì T su t sinh l i th trư ng gi m 1,868 ñi m %. + Tăng trư ng kim ng ch xu t kh u so v i cùng kỳ năm trư c tăng 1 ñi m % thì T su t sinh l i th trư ng tăng 0,561 ñi m %. Các h s chu n hóa c a 3 bi n trên cho th y L m phát so v i cùng kỳ năm trư c là bi n vĩ mô có nh hư ng m nh nh t ñ n r i ro trên th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh. Bi n này có nh hư ng m nh g p ñôi hai bi n Tăng trư ng GDP so v i cùng kỳ năm trư c và Tăng trư ng kim ng ch xu t kh u so v i cùng kỳ năm trư c. 2.4.2. Đo lư ng nh hư ng c a y u t chính sách lãi su t c a Ngân hàng nhà nư c ñ n r i ro h th ng trên th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh D a vào s li u v chính sách lãi su t cơ b n do Ngân hàng nhà nư c công b ñ nh kỳ, ta có k t qu h i qui ch y trên ph n m m SPSS theo phương pháp kh d n các bi n gi i thích không phù h p như sau. - Bi n ph thu c: T su t sinh l i theo tháng th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh trung bình m t tu n sau ngày công b áp d ng lãi su t cơ b n m i c a Ngân hàng nhà nư c (ký hi u bi n TSSL). - Bi n gi i thích: Mô hình 1: LSCB, TLSCB Mô hình 2: LSCB B ng 2.8. Tóm t t các th ng kê M c ñ gi i thích Đ phù h p Th ng kê Mô hình 2 R2 hi u Durbin- R R F Sig. ch nh Watson (d) 1 0,761 0,579 0,518 9,613 0,002 2 0,759 0,577 0,549 20,444 0,000 2,380
16 B ng 2.9. H s h i qui Bi n H s Đ ý Ki m Mô hình gi i H s chu n nghĩa ñ nh t thích hóa (Sig) H ng s 14,974 2,278 0,039 1 LSCB -2,654 -0,748 -4,151 0,001 TLSCB -0,307 -0,045 -,248 0,808 H ng s 15,404 2,509 0,024 2 LSCB -2,697 -0,759 -4,521 0,000 K t qu h i qui b ng 2.8 và b ng 2.9 cho th y ch có mô hình 2 b o ñ m ñ ý nghĩa c a ki m ñ nh F và ki m ñ nh t (Sig
17 Đ ki m ñ nh hi n tư ng t tương quan, tra b ng th ng kê Durbin-Watson v i m c ý nghĩa 5%, ta ñư c: dL = d L(n,k−1,α / 2) = d L(328,1,0,05) =1,82 và 4 − d L = 2,18 Theo b ng 2.11, d < d L nên có hi n tư ng t tương quan thu n chi u dương c a các bi n trong các mô hình trên. Đ kh c ph c hi n tư ng t tương quan, có th s d ng mô hình sai phân t ng d quát v i: ρ = 1− ˆ 2 K t qu h i qui trên mô hình sai phân t ng quát như sau: Bi n ph thu c: VNSt = VN t − ρVN t −1 (ký hi u bi n VNS) ˆ Bi n gi i thích: Mô hình 1: STSt = STt − ρST( t −1) (ký hi u bi n STS) ˆ Mô hình 2: KOSt = KOt − ρKO( t −1) (ký hi u bi n KOS) ˆ Mô hình 3: SPSt = SPt − ρSP(t −1) ˆ (ký hi u bi n SPS) B ng 2.12. Tóm t t các th ng kê M c ñ gi i thích Đ phù h p Th ng kê Mô hình R2 hi u Durbin- R R2 F Sig. ch nh Watson (d) 1 0,345 0,119 0,116 43,941 0,000 1,866 2 0,305 0,093 0,091 33,549 0,000 1,836 3 0,129 0,017 0,014 5,550 0,019 1,877 Đ ki m ñ nh hi n tư ng t tương quan, tra b ng th ng kê Durbin-Watson v i m c ý nghĩa 5%, ta ñư c: dL = d L(n,k−1,α / 2) = d L(328,1,0,05) =1,82 và 4 − d L = 2 ,18 Theo b ng 2.12, d L < d < 4 − d L nên không ñ cơ s kh ng ñ nh có hi n tư ng t tương quan c a các bi n trong các mô hình. B ng 2.13. H s h i qui H s Đ ý Bi n gi i Ki m Mô hình H s chu n nghĩa thích ñ nh t hóa (Sig) H ng s 12,200 6,920 0,000 1 STS 0,088 0,345 6,629 0,000 H ng s 11,210 6,559 0,000 2 KOS 0,139 0,305 5,792 0,000 H ng s 11,193 9,010 0,000 3 SPS 0,010 0,129 2,356 0,019
18 C ba mô hình h i qui sai phân t ng quát trên ñ u b o ñ m ý nghĩa th ng kê. S li u cho th y bi n ñ ng giá trên th trư ng ch ng khoán STRAISTIME c a Singapore gi i thích ñư c kho ng 11,9% bi n ñ ng giá c a th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh. Bi n ñ ng giá trên th trư ng ch ng khoán KOSPI c a Hàn Qu c gi i thích ñư c kho ng 9,3% bi n ñ ng giá c a th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh. Bi n ñ ng giá trên th trư ng ch ng khoán S&P500 c a M gi i thích ñư c kho ng 1,7% bi n ñ ng giá c a th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh. Do h s góc c a mô hình h i qui sai phân t ng quát gi ng v i mô hình h i qui ban ñ u nên d a vào c t h s các mô hình, ta có th k t lu n như sau: + Th trư ng ch ng khoán STRAISTIME c a Singapore tăng 1 ñi m % thì th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh tăng kho ng 0,088 ñi m % và ngư c l i. + Th trư ng ch ng khoán KOSPI c a Hàn Qu c tăng 1 ñi m % thì th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh tăng kho ng 0,139 ñi m % và ngư c l i. + Th trư ng ch ng khoán S&P500 c a M tăng 1 ñi m % thì th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh tăng kho ng 0,01 ñi m % và ngư c l i. Như v y r i ro trên các th trư ng ch ng khoán l n trên th gi i có nh hư ng ñ n r i ro trên th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh nhưng khá nh ch không chi ph i quá m nh. Các r i ro trên th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh ch y u ñ n t n i t i n n kinh t trong nư c. Các nhà ñ u tư c n chú ý ñ n ñi u này. 2.5. Đo lư ng r i ro c a t ng ch ng khoán riêng l trên th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh Đ th y rõ r i ro c a t ng ch ng khoán riêng l trên th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh, chúng ta ch n ra 12 mã c phi u có th i gian lên sàn trên 3 năm m t s ngành kinh t khác nhau ñ ño lư ng các lo i r i ro c a chúng như trong b ng 2.15. B ng 2.15 cho th y: - Trong khi r i ro h th ng c a th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh trong ba năm 2007-2009 l n lư t là 13,3, 14,3 và 15,3 là khá n ñ nh, r i ro h th ng c a m t s mã như GMD, VSH, SJS, CII r t không ñ u gi a các năm. - R i ro h th ng m t s mã th p, ch vào kho ng 0,7-0,8 l n r i ro h th ng c a th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh. M t s mã có r i ro h th ng cao g p 1,5 l n r i ro h th ng c a th trư ng ch ng khoán thành ph H Chí Minh. - R i ro phi h th ng chi m kho ng 2/3 r i ro h th ng, tr m t s ít ngo i l . Do ñó, r i ro toàn b c a t ng mã c phi u là r t cao. M t s mã có r i ro toàn b ñ c bi t cao như REE, SJS trung bình g n 30% m t tháng. Như v y, r i ro h th ng và phi h th ng c a các mã bi n ñ ng không gi ng nhau, có mã r t cao nhưng có mã r t th p và bi n ñ ng không ñ u nhau. Đi u này cho th y vi c ki m soát r i ro t ng mã c phi u trên th trư ng ch ng khoán Thành ph H Chí Minh là r t khó khăn.
19 B ng 2.15. Các lo i r i ro c a t ng ch ng khoán riêng l Mã R i ro H s Bê-ta R i ro R i ro phi Năm toàn b h th ng h th ng CK σ i (%) βi σ ih (%) σ io (%) 2007 19,57 1,31 17,42 8,91 REE 2008 32,60 1,74 24,88 21,06 2009 27,75 1,56 23,87 14,16 2007 11,60 0,72 9,58 6,55 GMD 2008 22,21 1,15 16,45 14,93 2009 28,37 1,48 22,64 17,09 2007 20,74 1,42 18,89 8,57 VSH 2008 17,54 1,09 15,59 8,04 2009 12,36 0,62 9,49 7,92 2007 10,67 0,63 8,38 6,61 AGF 2008 19,53 0,97 13,87 13,75 2009 19,27 0,98 14,99 12,10 2007 29,13 1,81 24,07 16,40 HAP 2008 15,43 0,86 12,30 9,32 2009 29,17 1,56 23,87 16,77 2007 18,46 1,06 14,10 11,92 GIL 2008 16,27 0,89 12,73 10,14 2009 16,73 0,86 13,16 10,33 2007 17,59 0,93 12,37 12,51 SMC 2008 15,67 0,91 13,01 8,73 2009 26,23 1,48 22,64 13,24 2007 19,71 0,95 12,64 15,13 TNA 2008 15,19 0,90 12,87 8,07 2009 23,64 1,12 17,14 16,29 2007 19,50 1,22 16,23 10,82 BMP 2008 18,59 1,18 16,87 7,80 2009 22,76 1,26 19,28 12,10 2007 39,85 2,38 31,65 24,21 SJS 2008 33,53 1,75 25,03 22,32 2009 20,07 0,99 15,15 13,17 2007 14,57 1,01 13,43 5,64 VNM 2008 14,10 0,72 10,30 9,63 2009 14,73 0,50 7,65 12,59 2007 16,75 0,50 6,65 15,37 CII 2008 15,43 0,43 6,15 14,15 2009 26,45 1,48 22,64 13,67
20 Chương 3 CÁC GI I PHÁP NH M H N CH R I RO CHO NHÀ Đ U TƯ CÁ NHÂN TRÊN TH TRƯ NG CH NG KHOÁN VI T NAM 3.1. Gi i pháp ñ i v i các nhà ñ u tư cá nhân 3.1.1. Các gi i pháp chung Đ h n ch r i ro trong ñ u tư ch ng khoán nói chung, nhà ñ u tư c n ñư c trang b ki n th c v th trư ng và các k thu t phân tích các thành t c a th trư ng ch ng khoán như: - Phân tích môi trư ng vĩ mô trong và ngoài nư c. - Phân tích m i liên h gi a th trư ng ch ng khoán v i các th trư ng tài chính khác. - Phân tích các công ty niêm y t: C n chú ý phân tích làm rõ các khía c nh như l i th c nh tranh, năng l c qu n tr công ty, tình hình tài chính công ty, chu kỳ ngành. - Xác ñ nh ñúng giá tr n i t i c a c phi u và hi u rõ b n ch t s dao ñ ng giá trên th trư ng ch ng khoán. - Phân tích và l a ch n th i ñi m mua bán có l i nh t. - L a ch n quan ñi m ñ u tư m t cách nh t quán. 3.1.2. Các gi i pháp c th 3.1.2.1 Đ u tư theo danh m c ñ ki m soát r i ro phi h th ng + Gi i pháp t t nh t ñ ki m soát r i ro phi h th ng là nhà ñ u tư nên ñ u tư theo danh m c g m nhi u c phi u ch không nên ñ u tư d n h t vào vài ba c phi u. + Ch n ñưa vào danh m c ñ u tư nhi u lo i c phi u các ngành, các lĩnh v c khác nhau v i các qui mô khác nhau ñ phân tán r i ro, lo i b r i ro phi h th ng. + M t danh m c có t 12 c phi u tr lên thì r i ro phi h th ng g n như b lo i b . 3.1.2.2. Ki m soát r i ro phi h th ng có tính b t thư ng b ng cách s m phát hi n và lo i b các mã c phi u có nguy cơ r i ro b t thư ng C n ph i lưu ý r ng, khi xây d ng công th c xác ñ nh r i ro c a danh m c ñ u tư, Harry Markowitz ñã gi ñ nh t su t sinh l i c a t ng lo i ch ng khoán có phân ph i chu n. Do ñó, danh m c ñ u tư không giúp nhà ñ u tư ki m soát t t các r i ro phi h th ng b t thư ng c a các công ty niêm y t. Nhà ñ u tư ch có th ki m soát các r i ro phi h th ng b t thư ng này b ng các gi i pháp sau: