Luận văn Thạc sĩ Chính sách công: Thực hiện chính sách bảo trợ xã hội từ thực tiễn quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng

VIỆN HÀN LÂM<br /> KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM<br /> HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI<br /> <br /> TRẦN NGỌC DƯƠNG<br /> <br /> THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BẢO TRỢ XÃ HỘI<br /> TỪ THỰC TIỄN QUẬN HẢI CHÂU,<br /> THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG<br /> <br /> HÀ NỘI, năm 2018<br /> 1<br /> <br /> VIỆN HÀN LÂM<br /> KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM<br /> HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI<br /> <br /> TRẦN NGỌC DƯƠNG<br /> <br /> THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BẢO TRỢ XÃ HỘI<br /> TỪ THỰC TIỄN QUẬN HẢI CHÂU,<br /> THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG<br /> <br /> Chuyên ngành : Chính sách công<br /> Mã số<br /> : 834.04.02<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG<br /> <br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC<br /> TS. TRỊNH THỊ THU<br /> <br /> HÀ NỘI, năm 2018<br /> 2<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> <br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Công tác đảm bảo an sinh xã hội luôn được Đảng và Nhà nước ta xác<br /> định là một nhiệm vụ trọng tâm trong công cuộc đổi mới đất nước. Qua 32<br /> năm đổi mới, đường lối lãnh đạo của Đảng về xây dựng hệ thống chính sách<br /> ASXH đã có những bước phát triển cả về tư duy và xây dựng chính sách;<br /> quan điểm, mục tiêu, nội dung và phương thức thực hiện có nhiều đổi mới<br /> theo hướng ngày càng toàn diện và hiệu quả hơn thể hiện rõ trong các văn<br /> kiện, văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng qua các kỳ Đại<br /> hội.<br /> Đại hội XI tiếp tục làm rõ những quan điểm, định hướng nội dung của<br /> từng chính sách ASXH trong đó có chính sách BTXH: “Tiếp tục sửa đổi,<br /> hoàn thiện hệ thống BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp, trợ giúp và cứu trợ<br /> xã hội đa dạng, linh hoạt có khả năng bảo vệ, giúp đỡ mọi thành viên trong xã<br /> hội, nhất là các nhóm yếu thế, dễ tổn thương, vượt qua khó khăn hoặc các rủi<br /> ro trong cuộc sống...chuyển các loại hình trợ giúp, cứu trợ sang cung cấp dịch<br /> vụ BTXH dựa vào cộng đồng; bảo đảm các đối tượng BTXH có cuộc sống ổn<br /> định, hòa nhập tốt hơn vào cộng đồng, có cơ hội tiếp cận nguồn lực kinh tế,<br /> dịch vụ công thiết yếu".<br /> Từ năm 2000, Chính phủ đã ban hành Nghị định 07/2000/NĐ-CP quy<br /> định về chính sách cứu trợ xã hội và qua nhiều lần bổ sung sửa đổi, thay thế<br /> bằng các Nghị định 67/2007/NĐ-CP, Nghị định số 13/2010/NĐ-CP,…và hiện<br /> nay thực hiện theo Nghị định 136/2013/NĐ-CP ngày 21/10/2013 của Chính<br /> phủ quy định chính sách trợ giúp xã hội đối với đối tượng BTXH và Thông tư<br /> liên tịch số 29/2014 ngày 24/10/2014 của Bộ LĐ-TB&XH và Bộ Tài chính về<br /> hướng dẫn thực hiện một số điều của Nghị định 136/2013/NĐ-CP.<br /> 3<br /> <br /> Với những nguy cơ, rủi ro kinh tế và xã hội ngày càng có xu hướng tăng<br /> như khủng hoảng kinh tế - tài chính toàn cầu, thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí<br /> hậu tiếp tục đặt ra nhiều khó khăn thách thức, tạo áp lực lớn lên hệ thống bảo<br /> hiểm xã hội, bảo trợ xã hộ và các dịch vụ chăm sóc xã hội cho các cá nhân và<br /> tổ chức. Điều này đòi hỏi phải có một hệ thống bảo trợ xã hội hiệu quả hơn,<br /> phù hợp hơn với nhu cầu và đặc điểm của xã hội.<br /> Tuy hiện nay, các quy định của Luật và các văn bản dưới Luật về chính<br /> sách BTXH cơ bản đầy đủ, đối tượng thụ hưởng chính sách đã được mở rộng<br /> gắn với phương thức thực hiện cũng được đa dạng hóa, nhưng chính sách<br /> BTXH vẫn chưa đáp ứng được so với nhu cầu và sự đòi hỏi của xã hội, chưa<br /> bao phủ hết các tất cả các đối tượng thật sự cần trợ giúp, một số quy định, quy<br /> trình thủ tục thực hiện chính sách BTXH chưa phù hợp, chưa đáp ứng yêu cầu<br /> thực tiễn đặt ra.<br /> Từ thực tế thực hiện chính sách BTXH tại quận Hải Châu, thành phố Đà<br /> Nẵng, trung bình hàng năm có hơn 6.000 đối tượng được thụ hưởng các giá trị<br /> mà chính sách BTXH mang lại với tổng kinh phí trên 27 tỷ đồng/năm đã góp<br /> phần cải thiện đời sống của đối tượng liên quan. Tuy nhiên, trong quá trình tổ<br /> chức thực hiện đã phát sinh một số vướng mắc đó là: bỏ sót đối tượng đủ điều<br /> kiện hưởng, quy trình chưa đảm bảo về thời gian, các thủ tục có lúc còn chậm,<br /> văn bản quy định đôi lúc chưa phù hợp với thực tế,…xuất phát từ thực tế đó<br /> bản thân chọn đề tài "Thực hiện chính sách bảo trợ xã hội từ thực tiễn quận<br /> Hải Châu, thành phố Đà Nẵng" làm đề tài nghiên cứu.<br /> 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài<br /> Những năm vừa qua, vấn đề an sinh xã hội luôn được các học giả quan<br /> tâm, nhiều bài viết trên các tạp chí khoa học, báo chí, nhiều luận văn và các<br /> công trình nghiên cứu dưới dạng tài liệu sau:<br /> Trong các giáo trình: “Giáo trình nhập môn ASXH” của Nguyễn Hữu<br /> <br /> 4<br /> <br /> Hải chủ biên (2007) [25]; “Xây dựng hoàn thiện chính sách trợ giúp xã hội<br /> thường xuyên ở Việt Nam” của tác giả Nguyễn Văn Toản (2011) [36]; “Phát<br /> triển hệ thống ASXH đến năm 2020” của nhóm tác giả Nguyễn Thị Lan<br /> Hương, Đặng Kim Chung, Lưu Quang Tuấn, Nguyễn Thị Bích Ngọc, Đặng<br /> Thị Hà Thu (2013) [27] đã nêu những lý luận về ASXH; những chủ chương,<br /> đường lối của Đảng, chính sách của nhà nước về chính sách ASXH nói chung<br /> và chính sách BTXH nói riêng, phương pháp tiếp cận, hệ thống thực thi, điểm<br /> mạnh, điểm hạn chế của chính sách BTXH hiện hành và đề xuất, kiến nghị<br /> hoàn thiện chính sách trợ giúp xã hội thường xuyên ở Việt Nam.<br /> Các đề tài nghiên cứu nêu trên tuy đã chỉ ra những cơ sở lý luận mới về<br /> chính sách ASXH, trợ giúp thường xuyên tại cộng đồng, định hướng các<br /> phương pháp giải quyết các vấn đề ASXH, BTXH trong xu thế toàn cầu hóa<br /> nhưng chưa đi sâu nghiên cứu quá trình thực hiện chính sách BTXH; kết quả<br /> đánh giá việc thực hiện chính sách trợ giúp thường xuyên chỉ dừng tại thời<br /> điểm năm 2010 trở về trước. Riêng đối với quận Hải Châu, thành phố Đà<br /> Nẵng, đến nay chưa có công trình nghiên cứu khoa học nào đánh giá về kết<br /> quả thực hiện chính sách bảo trợ xã hội trên địa bàn, nhất là trong giai đoạn<br /> 20 năm xây dựng và phát triển quận. Chính vì vậy, tôi lựa chọn hướng nghiên<br /> cứu về những vấn đề lý luận về chính sách BTXH ở Việt Nam; kết quả thực<br /> hiện chính sách bảo trợ xã hội trong 3 năm từ 2015 đến 2017; đưa ra giải pháp<br /> hoàn thiện về thực hiện chính sách BTXH trong thời gian đến trên địa bàn<br /> quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng.<br /> 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu<br /> 3.1. Mục đích nghiên cứu<br /> Trên cơ sở lý luận về thực hiện chính sách BTXH nói chung và phân<br /> <br /> tích thực trạng thực hiện chính sách BTXH tại quận Hải Châu, thành phố Đà<br /> Nẵng trong thời gian qua, luận văn đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng<br /> <br /> 5<br /> <br />