Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt – từ thực tiễn Bệnh viện Bạch Mai

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:111

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn hệ thống hóa những quy định về địa vị pháp lý của bệnh viện, đánh giá thực trạng tại và chỉ ra những bất cập trong các quy định, quản lý hoạt động tại bệnh viện Bạch Mai, từ đó đưa ra giải pháp nâng cao địa vị pháp lý của bệnh viện Bạch Mai hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt – từ thực tiễn Bệnh viện Bạch Mai

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ PHƢƠNG HỒNG ĐỊA VỊ PHÁP LÝ CỦA BỆNH VIỆN HẠNG ĐẶC BIỆT – TỪ THỰC TIỄN BỆNH VIỆN BẠCH MAI LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH HÀ NỘI - NĂM 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ PHƢƠNG HỒNG ĐỊA VỊ PHÁP LÝ CỦA BỆNH VIỆN HẠNG ĐẶC BIỆT – TỪ THỰC TIỄN BỆNH VIỆN BẠCH MAI LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Chuyên ngành: Luật Hiến pháp – Luật Hành chính Mã số: 8 38 01 02 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. BÙI THỊ THANH THÚY HÀ NỘI - NĂM 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi do bản thân thực hiện có sự hỗ trợ từ giảng viên hướng dẫn và không sao chép công trình nghiên cứu của người khác. Các phân tích, số liệu và thông tin sử dụng trong luận văn là hoàn toàn trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và theo đúng quy trình. Kết quả nghiên cứu trong luận án chưa được công bố trong bất kỳ tài liệu nào khác. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này! Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Phƣơng Hồng
LỜI CẢM ƠN Trước tiên, tôi vô cùng biết ơn các thầy cô trường Học viện Hành Chính Quốc Gia đã nhiệt tình truyền đạt cho tôi những kiến thức quý báu trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại trường. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Quản lý đào tạo Sau đại học đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Đặc biệt để có thể hoàn thiện bài luận văn này, tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến Ts. Bùi Thị Thanh Thúy đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến khoa học trong quá trình nghiên cứu và thực hiện luận án. Tôi xin gửi lời cảm ơn tới Ban lãnh đạo Bệnh viện Bạch Mai đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình nghiên cứu, tìm kiếm tài liệu. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã không ngừng chia sẻ, động viên và tiếp sức tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Phƣơng Hồng
MỤC LỤC MỞ ĐẦU.......................................................................................................... 1 Chƣơng 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ ĐỊA VỊ PHÁP LÝ CỦA BỆNH VIỆN HẠNG ĐẶC BIỆT................................................................... 8 1.1. Quan niệm về địa vị pháp lý của bệnh viện và bệnh viện hạng đặc biệt ................................................................................................................ 8 1.1.1. Quan niệm địa vị pháp lý ................................................................. 8 1.1.2. Quan niệm bệnh viện và bệnh viện hạng đặc biệt............................ 9 1.1.3. Quan niệm về địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt ............. 14 1.2. Nội dung địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt...................... 15 1.2.1. Vị trí pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt ..................................... 15 1.2.2. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của bệnh viện hạng đặc biệt ..... 15 1.2.3. Mối quan hệ bệnh viện hạng đặc biệt với các bệnh viện trong hệ thống y tế Việt Nam ................................................................................. 19 1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt .............................................................................................................. 21 1.3.1. Hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật .................................... 21 1.3.2. Vai trò lãnh đạo của tổ chức Đảng ................................................. 22 1.3.3. Nguồn nhân lực của bệnh viện hạng đặc biệt ................................ 23 1.3.4. Cơ sở vật chất, tài chính của bệnh viện hạng đặc biệt ................... 23 1.3.5. Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và quyền con người .................. 23 1.4. Một số kinh nghiệm của các bệnh viện hạng đặc biệt trên thế giới và giá trị tham khảo cho bệnh viện hạng đặc biệt ở Việt Nam ............. 25 1.4.1. Một số kinh nghiệm của các bệnh viện hạng đặc biệt trên thế giới.......25 1.4.2. Giá trị tham khảo cho bệnh viện hạng đặc biệt ở Việt Nam .......... 34 Tiểu kết chƣơng 1 ......................................................................................... 37 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG ĐỊA VỊ PHÁP LÝ CỦA BỆNH VIỆN HẠNG ĐẶC BIỆT BẠCH MAI ................................................................. 38 2.1. Khái quát về bệnh viện Bạch Mai ..................................................... 38 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển..................................................... 38
2.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy của bệnh viện Bạch Mai ........................... 41 2.2. Khái quát địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt Bạch Mai .. 47 2.2.1. Vị trí pháp lý của bệnh viện Bạch Mai .......................................... 47 2.2.2. Chức năng của bệnh viện hạng đặc biệt Bạch Mai ........................ 48 2.2.3. Nhiệm vụ, quyền hạn của bệnh viện Bạch Mai ............................. 48 2.2.4. Thực trạng mối quan hệ phối hợp của bệnh viện Bạch Mai với các bệnh viện khác ......................................................................................... 60 2.3. Đánh giá chung ................................................................................... 63 2.3.1. Ưu điểm.......................................................................................... 63 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ................................................................ 64 Tiểu kết chƣơng 2 ......................................................................................... 73 Chƣơng 3: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO ĐỊA VỊ PHÁP LÝ CỦA BỆNH VIỆN HẠNG ĐẶC BIỆT – TỪ THỰC TIỄN BỆNH VIỆN BẠCH MAI ............................................................................ 74 3.1. Mục tiêu và phƣơng hƣớng nâng cao địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt Bạch Mai ............................................................................ 74 3.1.1. Phương hướng nâng cao địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt Bạch Mai .................................................................................................. 74 3.1.2. Mục tiêu nâng cao địa vị pháp lý của bệnh viện Bạch Mai ........... 76 3.2. Giải pháp nâng cao địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt Bạch Mai .................................................................................................... 78 3.2.1. Giải pháp chung ............................................................................. 78 3.2.2. Giải pháp cụ thể với bệnh viện Bạch Mai ...................................... 83 Tiểu kết chƣơng 3 ......................................................................................... 99 KẾT LUẬN ................................................................................................. 100 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................. 102
DANH MỤC VIẾT TẮT Viết tắt Nghĩa đầy đủ BHYT Bảo hiểm y tế BV Bệnh viện TSCĐ Tài sản cố định QT Quốc tế ANTT An ninh trật tự CĐ Cao đẳng TT Trung tâm UB Ung bướu CHCS Chỉnh hình cột sống SXH Sốt xuất huyết ĐD Điều dưỡng KTY Kỹ thuật Y HS Hộ sinh HL Hộ lý WHO Tổ chức y tế thế giới ISO Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế ADR Phản ứng có hại của thuốc KCB Khám chữa bệnh VSATTP Vệ sinh an toàn thực phẩm NKBV Nhiễm khuẩn bệnh viện KSNK Kiểm soát nhiễm khuẩn
DANH MỤC BẢNG BIỂU Trang Bảng 1.1: Các tiêu chuẩn cụ thể của bệnh viện hạng đặc biệt ....................... 11 Bảng 2.1: Sơ đồ tổ chức bệnh viện Bạch Mai ............................................... 43 Bảng 2.2: Số liệu tổng hợp về đào tạo liên tục của BV Bạch Mai (2015 – 2018) ................................................................................. 55 Bảng 2.3: Các nguồn tài chính của bệnh viện Bạch Mai (2015 – 2018) ................................................................................. 59
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Cùng với sự phát triển của điều kiện kinh tế xã hội, đời sống mọi mặt của người dân cũng được nâng lên, theo đó vấn sức khỏe cũng ngày càng được quan tâm. Xây dựng nền y tế đồng bộ, khoa học, hiện đại đảm bảo đủ năng lực để thực hiện công tác chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân trong tình hình mới trở thành vấn đề cấp thiết của cả hệ thống chính trị. Đầu tư cho bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân là đầu tư cho phát triển. Nghị quyết 20-NQ/TW của BCH TƯ Đảng “Về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân trong tình hình mới” xác định: Nghề y là một nghề đặc biệt. Nhân lực y tế phải đáp ứng yêu cầu chuyên môn và y đức; cần được tuyển chọn, đào tạo, sử dụng và đãi ngộ đặc biệt. Hệ thống mạng lưới y tế phải rộng khắp, gần dân; được chỉ đạo thống nhất, xuyên suốt về chuyên môn, nghiệp vụ và thống nhất quan điểm Nhà nước ưu tiên đầu tư ngân sách và có cơ chế, chính sách huy động, sử dụng hiệu quả các nguồn lực để bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân Thực hiện quan điểm chỉ đạo này, thời gian gần đây hệ thông y tế đã được đầu tư đồng bộ từ trung ương đến địa phương. Song song với đó, việc phân tuyến kỹ thuật và phân loại bệnh viện cũng được tiến hành nhằm tránh chồng chéo và đảm bảo phát huy hết hiệu quả của từng bệnh viện, từng tuyến chuyên môn kỹ thuật. Thực hiện Quyết định số 181/2005/QĐ-TTg ngày 19/7/2005 của Thủ tướng Chính phủ quy định về phân loại, xếp hạng các tổ chức sự nghiệp, dịch vụ công lập, sau khi có sự thoả thuận của Bộ Nội vụ tại Công văn số 1735/ BNV-TL ngày 13/7/2005 và Bộ Tài chính tại Công văn số 8363/ BTC-PC ngày 05/7/2005, Bộ Y tế ban hành thông tư số 23/2005/TT- BYT ngày 25 tháng 8 năm 2005 hướng dẫn xếp hạng các đơn vị sự nghiệp y tế. Theo đó, Các đơn vị sự nghiệp y tế được chia thành 5 hạng: Hạng đặc biệt (chỉ áp dụng đối với một số bệnh viện lớn), Hạng I, Hạng II và Hạng III và hạng IV. 1
Tuy nhiên, các văn bản này còn bộc lộ nhiều hạn chế. Chẳng hạn như chưa làm rõ được địa vị pháp lý của từng phân hạng bệnh viện, vai trò vị trí của các bệnh viện trong nền y tế hoặc như vai trò của bệnh viện “hạng trên” đối với các bệnh viện “hạng dưới”, một số quy định còn thiếu tính toàn diện, thiếu khoa học, chồng chéo làm giảm hiệu quả hoạt động, giảm địa vị pháp lý của bệnh viện. Mặt khác, việc đánh giá vai trò địa vị pháp lý của các bệnh viện trên trực tiễn là việc cần thiết tạo tiền đề, cơ sở cho sự điều chỉnh, đổi mới cho phù hợp với sự phát triển trong tình hình mới Bệnh viện Bạch Mai được thành lập từ những năm 1911 trong thời kỳ Pháp thuộc, trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử đến nay bệnh viện Bạch Mai là một trong những bệnh viện lớn nhất của cả nước, năm 2006 bệnh viện được Bộ y tế công nhận là Bệnh viện đa khoa hoàn chỉnh hạng đặc biệt đầu tiên của cả nước. Hiện nay bệnh viện có hơn 3000 giường bệnh, hàng năm khám chữa bệnh hàng nghìn lượt bệnh nhân.Với quy mô của một “đại bệnh viện” như vậy, công tác quản lý tương đối phức tạp và gặp nhiều khó khăn, thực tiễn vận hành còn gặp phải một số bất cập. Thực tế đó cho thấy cần thiết phải tìm hiểu những thuận lợi, khó khăn, từ đó đề xuất giải pháp khắc phục, tăng cường quản lý nhằm phát huy tối đa nguồn lực của bệnh viện. Nghiên cứu tổng quan về địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt – cụ thể là bệnh viện Bạch Mai để có được cái nhìn khái quát, trên cơ sở đó tìm ra được lời lý giải cho những vấn đề liên quan: Vai trò vị thế của bệnh viện trong hệ thống y tế, vai trò chỉ đạo nghành đối với các bệnh viện tuyến dưới. Đồng thời chỉ ra những bất cập trong thực tiễn hoạt động, những ưu nhược điểm từ đó đề ra những giải pháp nâng cao địa vị pháp lý của Bệnh viện hạng đặc biệt nói chung và Bệnh viện Bạch Mai nói riêng trong nền y tế hiện nay. Xuất phát từ những lý do trên, việc thực hiện đề tài “Địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt – từ thực tiễn Bệnh viện Bạch Mai” trong khuôn 2
khổ luận văn Thạc sỹ chuyên nghành Luật Hiến pháp – Hành chính là cấp thiết về lý luận và thực tiễn. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Thời gian qua có khá nhiều công trình nghiên cứu về tổ chức hoạt động của bệnh viện nói chung cũng như các hạng bệnh viện nói riêng. Liên quan đến đề tài, có thể xem xét một số khía cạnh cụ thể trong một số công trình nghiên cứu khoa học về đề tài bệnh viện như: Luận văn thạc sĩ của Trần Mỹ Hạnh với đề tài “Đánh giá thực hiện quy tắc ứng xử tại các bệnh viện công thuộc thành phố Hà Nội” Hệ thống hóa cơ sở lý luận về Văn hóa ứng xử và Quy tắc ứng xử của Nhân viên y tế. Khảo sát thực tiễn và phân tích, đánh giá thực trạng quá trình tổ chức thực hiện quy tắc ứng xử tại các bệnh viện công trên địa bàn thành phố Hà Nội. Từ đó đánh giá những ưu điểm và hạn chế. Đề xuất các giải pháp thực hiện hiệu quả quy tắc ứng xử, nâng cao y đức tại các cơ sở khám chữa bệnh. Luận văn thạc sĩ của Nguyễn Thị Thu Phương với đề tài: “Tạo động lực làm việc cho viên chức bệnh viện đa khoa Đông Anh, thành phố Hà Nội”. Luận văn hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về chính sách tạo động lực cho nguồn nhân lực. Đồng thời nói lên thực trạng tạo động lực làm việc của viên chức tại bệnh viện đa khoa Đông Anh qua đó đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao chính sách tạo động lực cho viên chức của bệnh viện Luận văn thạc sĩ của Phạm Thị Việt Anh về đề tài: “Quản lý nhà nước về thi đua khen thưởng tại bệnh viện tuyến trung ương trên địa bàn thành phố Hà Nội” làm sáng tỏ những vấn đề lý luận, thực trạng pháp luật cũng như giải pháp quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng tại bệnh viện tuyến trung ương trên địa bàn thành phố Hà Nội Luận văn thạc sĩ của Phạm Ngọc Bích với đề tài: “Đánh giá viên chức ở các bệnh viện công lập thuộc sở y tế Hà Nội”. 3
Ngoài ra, còn có một số bài báo, công trình nghiên cứu khác đăng trên các tạp chí chuyên ngành như: Tạp chí Quản lý nhà nước; Tạp chí Cộng sản; Tạp chí Luật học. - Vũ Tiến Dũng (2015), “Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ viên chức chuyên môn có trình độ sau đại học ở các bệnh viện hạng đặc biệt”, Tạp chí Quản lý nhà nước, Học viện Hành chính Quốc gia, Số 233 tháng 6/2015 Bài viết đã nêu được 5 giải pháp giúp nâng cao chất lượng đội ngũ viên chức chuyên môn có trình độ sau đại học ở 3 bệnh viện dân sự hạng đặc biệt hiện nay ở Việt Nam đó là: Bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện Chợ Rẫy, bệnh viện đa khoa Trung ương Huế. Đồng thời bài viết cũng nêu được một số nhược điểm của công tác bồi dưỡng cán bộ viên chức ở các bệnh viện hạng đặc biệt. Luận án tiến sĩ quản lý công của tác giả Vũ Tiến Dũng năm 2015 “Quản lý nhà nước về bồi dưỡng viên chức chuyên môn có trình độ sau đại học tại bệnh viện hạng đặc biệt” Địa vị pháp lý của bệnh viện là vấn đề có ý nghĩa quan trọng đối với bệnh viện nên đã được nhiều tác giả quan tâm, nghiên cứu nhưng nhìn chung chưa nhiều. Bên cạnh đó, các công trình nghiên cứu này chủ yếu nghiên cứu tại các bệnh viện hạng thấp nên quy mô nhỏ, có nhiều điểm khác biệt đối với các bệnh viện hạng đặc biệt và thường chỉ tiếp cận ở những góc độ chuyên sâu về từng vấn đề chuyên môn mà chưa có tính hệ thống về địa vị pháp lý. Nghiên cứu địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt cụ thể bệnh viện Bạch Mai là đề tài nghiên cứu tập trung tiếp cận tính hệ thống về địa vị pháp lý bao gồm: vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của bệnh viện hạng đặc biệt nói chung và bệnh viện Bạch Mai nói riêng Do vậy, công trình nghiên cứu không trùng lặp với các công trình khác đã công bố và là công trình nghiên cứu hoàn toàn cần thiết 4
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt nói chung và bệnh viện Bạch Mai nói riêng, từ đó luận văn đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt từ thực tiễn bệnh viện Bạch Mai 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn Để đạt được mục đích nghiên cứu, luận văn thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể sau: - Nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận về địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt thông qua việc phân tích: khái niệm, vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn bệnh viện hạng đặc biệt; Hệ thống hóa một số bệnh viện hạng đặc biệt trên thế giới, trên cơ sở đó rút ra giá trị tham khảo đối với Việt Nam - Phân tích, đánh giá thực trạng địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt Bạch Mai từ đó chỉ ra những ưu, nhược điểm và nguyên nhân trong thực tế hoạt động ở bệnh viện Bạch Mai - Phân tích phương hướng và đề xuất một số giải pháp nâng cao địa vị pháp lý bệnh viện hạng đặc biệt nói chung và bệnh viện Bạch Mai nói riêng. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Luận văn nghiên cứu địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt - Về không gian: Luận văn nghiên cứu trong phạm vi tại bệnh viện Bạch Mai. Đây là bệnh viện đa khoa đầu tiên được Bộ Nội Vụ phê chuẩn là bệnh viện hạng đặc biệt ở Việt Nam. - Về thời gian: từ năm 2015 đến nay 5
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Luận văn sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác-Lê nin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, đường lối của Đảng đề cập đến vấn đề quản lý nhà nước đối với ngành y tế nói chung và với bệnh viện hạng đặc biệt nói riêng 5.2. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp thu thập dữ liệu: Luận văn sử dụng thông tin thu thập từ các văn bản quy chế bệnh viện, các báo cáo quản lý, báo cáo nội bộ khác có liên quan của bệnh viện Bạch Mai. Dữ liệu thứ cấp bên trong luận văn thu thập từ mạng internet, cổng thông tin của các cơ quan nhà nước, các cơ sở dữ liệu của thư viện trường Học viện Hành chính quốc gia, bao gồm: các sách chuyên khảo, bài nghiên cứu khoa học, luận án, luận văn, bài báo,.. có liên quan - Phương pháp phân tích tài liệu tiến hành dựa trên phân tích các nguồn tài liệu khác nhau. Tài liệu sơ cấp bao gồm các văn bản pháp luật có liên quan, các số liệu thống kê chính thức của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Tài liệu thứ cấp bao gồm các bài báo, tạp chí, kết luận phân tích đã được tác giả khác thực hiện. Từ đó lựa chọn tài liệu có giá trị khoa học cao để xây dựng cơ sở lý luận cho luận văn. Đồng thời, dựa trên đề cương chi tiết, tiến hành nghiên cứu các nội dung cụ thể, lựa chọn những nội dung phù hợp với đề tài - Phương pháp tổng hợp được sử dụng để tổng hợp các số liệu, tri thức có được từ hoạt động phân tích tài liệu, phỏng vấn, hỏi chuyên gia. Tổng hợp nhằm đưa ra những luận giải, nhận xét và đề xuất của chính tác giả 6
- Phương pháp so sánh được sử dụng khi nghiên cứu các mô hình ở nước ngoài liên quan giúp ta có được một cái nhìn tổng quát, đánh giá được thực trạng để tìm ra lời giải cho các vấn đề liên quan, từ đó tìm ra giá trị áp dụng đối với Việt Nam 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của Luận văn Những kiến thức khoa học trong Luận văn thực sự có ý nghĩa quan trọng, bổ ích, cần thiết. Là tài liệu tham khảo phục vụ cho việc học tập, giảng dạy và nghiên cứu khoa học. Luận văn hệ thống hóa những quy định về địa vị pháp lý của bệnh viện, đánh giá thực trạng tại và chỉ ra những bất cập trong các quy định, quản lý hoạt động tại bệnh viện Bạch Mai, từ đó đưa ra giải pháp nâng cao địa vị pháp lý của bệnh viện Bạch Mai hiện nay. Định hướng phát triển và giải pháp mà tác giả nêu ra trong Luận văn là ý kiến đóng góp để các nhà khoa học, các nhà quản lý tham khảo, phục vụ cho việc sửa đổi cho phù hợp với sự thay đổi xã hội. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, lời cảm ơn, lời cam đoan, mục lục, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, Luận văn gồm 3 chương sau: Chƣơng 1: Những vấn đề lý luận về địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt Chƣơng 2: Thực trạng địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt Bạch Mai Chƣơng 3: Phƣơng hƣớng và giải pháp nâng cao địa vị pháp lý của bệnh viện hạng đặc biệt – từ thực tiễn Bênh viện Bạch Mai 7
Chƣơng 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ ĐỊA VỊ PHÁP LÝ CỦA BỆNH VIỆN HẠNG ĐẶC BIỆT 1.1. Quan niệm về địa vị pháp lý của bệnh viện và bệnh viện hạng đặc biệt 1.1.1. Quan niệm địa vị pháp lý Địa vị pháp lý là vị trí của chủ thể pháp luật trong mối quan hệ với những chủ thể pháp luật khác trên cơ sở các quy định pháp luật. Địa vị pháp lí của chủ thể pháp luật thể hiện thành một tổng thể các quyền và nghĩa vụ pháp lí của chủ thể, qua đó xác lập cũng như giới hạn khả năng của chủ thể trong các hoạt động của mình. Thông qua địa vị pháp lý có thể phân biệt chủ thể pháp luật này với chủ thể pháp luật khác, đồng thời cũng có thể xem xét vị trí và tầm quan trọng của chủ thể pháp luật trong các mối quan hệ pháp luật. Ta có thể dễ dàng thấy nếu không có sự nghiên cứu về địa vị pháp lý thì rất có thể sẽ nhầm lẫn địa các cơ quan, tổ chức, đơn vị..., tức là không thể phân biệt được và biết được các cơ quan, tổ chức, đơn vị..., đó có chức năng, nhiệm vụ quyền hạn gì, trực thuộc gì,…? Ví như không thể phân biệt, xác định được kiểm toán nhà nước với kiểm toán độc lập, kiểm toán độc lập sinh ra để giúp việc cho kiểm toán nhà nước là đúng hay sai? Hay như không thể biết được Chính phủ có nhiệm vụ, quyền hạn gì, có cơ cấu tổ chức ra sao? Ví dụ: địa vị pháp lí của công dân được thể hiện thành tổng thể các quyền và nghĩa vụ của công dân và được Hiến pháp, pháp luật quy định. Một sự kiện pháp lí như chết, thương tích do tai nạn..., một hành vi pháp lí như mua, bán, tặng, cho, để thừa kế tạo ra một loạt quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm... cho một chủ thể nhất định 8
1.1.2. Quan niệm bệnh viện và bệnh viện hạng đặc biệt Có quan điểm cho rằng bệnh viện là một hệ thống phức hợp bao gồm rất nhiều yếu tố có liên quan từ khám bệnh, người bệnh vào viện, chẩn đoán, điều trị chăm sóc. Bệnh viện là cơ sở khám bệnh, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe cho người bệnh, có các nhiệm vụ đã được quy định là: - Có khả năng và phương tiện chẩn đoán bệnh, điều trị và phẫu thuật - Có điều kiện thuận lợi cho việc điều trị nội trú, ngoại trú và có hệ thống theo dõi sức khỏe hàng ngày cho các bệnh nhân điều trị nội trú, ngoại trú - Không phải là nơi để an dưỡng phục hồi sức khỏe hoặc là một nơi đặc biệt chỉ có mục đích duy nhất là phục vụ cho người già, dưỡng lão hoặc giúp đỡ cai nghiện rượu, thuốc phiện, ma tuý hoặc để điều trị rối loạn tâm thần, điều trị bệnh phong hoặc là nơi điều trị suối khoáng, xông hơi, massage. Bệnh viện cũng là một tổ chức có đầu vào là người bệnh, cán bộ y tế, trang thiết bị y tế, thuốc cần có để chẩn đoán, điều trị bệnh và đầu ra là người bệnh đã được điều trị khỏi bệnh, phục hồi sức khỏe hoặc người bệnh tử vong. Theo WHO đã định nghĩa: “ Bệnh viện là một bộ phận không thể tách rời của một tổ chức xã hội và y tế, chức năng của nó là chăm sóc sức khỏe cho toàn dân, cả phòng bệnh và chữa bệnh, dịch vụ ngoại trú của bệnh viện phải vươn tới cả gia đình và môi trường cư trú. Bệnh viện còn là trung tâm đào tạo cán bộ y tế và nghiên cứu sinh – xã hội học”. Có thể hiểu, bệnh viện là một cơ sở y tế bao gồm đội ngũ công chức, viên chức có trình độ chuyên môn kỹ thuật và năng lực quản lý, có trang thiết bị và cơ sở hạ tầng để phục vụ người bệnh. Bệnh viện là nơi diễn ra các hoạt động nhằm cung ứng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, bảo vệ sức khỏe, đáp ứng nhu cầu cung ứng lực lượng lao động có thể lực tốt cho xã hội Bệnh viện có những nhiệm vụ như sau: Một là, khám bệnh, chữa bệnh, là nơi tiếp nhận mọi người bệnh đến cấp cứu, khám bệnh, chữa bệnh nội trú và ngoại trú theo chế độ chính sách 9
Nhà nước quy định; tổ chức khám sức khỏe và chứng nhận sức khỏe theo quy định của Nhà nước Hai là, đào tạo nguồn nhân lực y tế. Các thành viên trong bệnh viện phải mẫu mực thực hiện quy chế Bệnh viện và quy định kỹ thuật Ba là, nghiên cứu khoa học, là nơi thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học, ứng dụng, những tiến độ khoa học kỹ thuật vào việc khám bệnh, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe người bệnh Bốn là, chỉ đạo tuyến, hệ thống các Bệnh viện được tổ chức theo tuyến kỹ thuật. Tuyến trên có trách nhiệm chỉ đạo kỹ thuật tuyến dưới Năm là, phòng bệnh, song song với khám bệnh, chữa bệnh phòng bệnh là nhiệm vụ quan trọng của Bệnh viện Sáu là, hợp tác quốc tế theo đúng các quy định của Nhà nước Bảy là, quản lý kinh tế trong Bệnh viện, thực hiện nghiêm chỉnh các quy định của Nhà nước về thu, chi nhân sách của Bệnh viện từng bước tổ chức việc hạch toán chi phí về khám bệnh, chữa bệnh Hiện nay, tất cả các bệnh viện, viện nghiên cứu có giường bệnh (gọi chung là bệnh viện) thuộc hệ thống y tế nhà nước đều được xem xét, xếp hạng. Việc xếp hạng nhằm mục đích: - Hoàn chỉnh về tổ chức, nâng cao trình độ chuyên môn kĩ thuật và chất lượng công tác; Đầu tư phát triển các bệnh viện trong từng giai đoạn thích hợp; - Phân tuyến chuyên môn kỹ thuật y tế; - Xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, bố trí lao động và thực hiện các chế độ chính sách đối với cán bộ, viên chức trong bệnh viện. Việc xếp hạng bệnh viện được xác định trên nguyên tắc đánh giá chấm điểm theo 5 nhóm tiêu chuẩn: Nhóm tiêu chuẩn I: Vị trí, chức năng và nhiệm vụ Nhóm tiêu chuẩn II: Quy mô và nội dung hoạt động Nhóm tiêu chuẩn III: Cơ cấu lao động và trình độ cán bộ Nhóm tiêu chuẩn IV: Cơ sở hạ tầng 10
Nhóm tiêu chuẩn V: Trang thiết bị y tế, kỹ thuật chẩn đoán và điều trị Các báo cáo, số liệu lưu trữ của bệnh viện và qua kiểm tra thực tế là căn cứ để tham khảo chấm điểm: Bệnh viện Hạng I: phải đạt từ 90 điểm trở lên và thỏa mãn các điều kiện bắt buộc như quy định Bệnh viện Hạng II: phải đạt từ 70 đến dưới 90 điểm và thỏa mãn các điều kiện bắt buộc như quy định Bệnh viện Hạng III: phải đạt từ 40 đến dưới 70 điểm. Bệnh viện Hạng IV: dưới 40 điểm. Bệnh viện Hạng đặc biệt: những BV Hạng I đạt 100 điểm và thỏa mãn các tiêu chuẩn xếp hạng đặc biệt. Riêng với bệnh viện hạng đặc biệt do Bộ Nội Vụ ra quyết định xếp hạng. Tiêu chuẩn cụ thể xếp hạng bệnh viện đặc biệt như sau: Bảng 1.1: Các tiêu chuẩn cụ thể của bệnh viện hạng đặc biệt TT TIÊU CHUẨN 1. Vai trò và chức năng, nhiệm vụ a) Là tuyến cuối cùng trong bậc thang điều trị; tiếp nhận và điều trị cho người bệnh trong phạm vi nhiều vùng hay toàn quốc hoặc là cơ sở điều trị các đối tượng người bệnh đặc biệt b) Là cơ sở thực hành, đào tạo cán bộ sau đại học; cán bộ của bệnh viện trực tiếp tham gia đào tạo sau đại học và đào tạo cán bộ chuyên khoa sâu có trình độ sau đại học cho khu vực hay toàn quốc 2 Quy mô và tổ chức khoa phòng a) Có quy mô giường bệnh từ 1200 giường trở lên b) Tổ chức khoa phòng trong BV theo chuyên khoa và chuyên khoa sâu, đáp ứng chức năng, nhiệm vụ được giao: Các khoa lâm sàng tổ chức theo chuyên khoa và chuyên khoa sâu; Có các labo theo chuyên khoa sâu trong khu vực cận lâm sàng. c) Trên 70% số khoa lâm sàng tổ chức chăm sóc người bệnh toàn diện 3 Trình độ cán bộ chuyên môn và quản lý 11
a) 100% Trưởng, Phó phòng có trình độ đại học, sau đại học b) 100% Trưởng các khoa lâm sàng, cận lâm sàng có trình độ Tiến sĩ hoặc Chuyên khoa 2 c) Trên 70% Điều dưỡng/Nữ hộ sinh/Kỹ thuật viên trưởng khoa có trình độ từ cử nhân điều dưỡng (cao đẳng hoặc đại học) trở lên d) Trên 70% số thầy thuốc điều trị ở các khoa lâm sàng có trình độ sau đại học (từ Thạc sỹ hoặc Chuyên khoa 1 trở lên) e) Trên 20% điều dưỡng ở các khoa lâm sàng có trình độ từ cử nhân điều dưỡng (cao đẳng hoặc đại học) trở lên 4 Cơ sở hạ tầng, trang thiết bị a) Đảm bảo đủ diện tích hoạt động: diện tích sàn bình quân trên giường bệnh đạt từ 60 m2 trở lên b) Có ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý bệnh viện; có hệ thống máy tính nối mạng toàn bệnh viện 5 Khả năng chuyên môn, kĩ thuật a) Có trang thiết bị và thực hiện được các kỹ thuật tiên tiến, chuyên sâu trong xét nghiệm huyết học, sinh hoá, vi sinh vật, miễn dịch huyết học, huyết thanh, virus, sinh học phân tử, phóng xạ, giải phẫu bệnh lý... (Các xét nghiệm chẩn đoán ung thư, xác định kháng nguyên, kháng thể, định danh vi khuẩn, virus, cấu trúc nhiễm sắc thể, cấu trúc gen, xét nghiệm sinh học phân tử, đông máu v.v...) b) Có trang thiết bị đặc hiệu và thực hiện được các xét nghiệm, thăm dò chức năng, chẩn đoán hình ảnh phức tạp, chuyên sâu (CT scan, MRI, chụp mạch máu DSA, C-arm, siêu âm màu doppler v.v...) c) Có trang thiết bị đặc hiệu và thực hiện được các kỹ thuật y học tiên tiến, phức tạp, chuyên khoa sâu, như: cấy ghép mô, tạng, vi phẫu thuật, thụ tinh trong ống nghiệm, mổ tim hở, can thiệp động mạch, thông tim, thăm dò phóng xạ, xạ trị, các phẫu thuật sọ não, thần kinh, mạch máu, phẫu thuật tạo hình sử dụng vật liệu nhân tạo thay thế v.v... Nguồn: Phụ lục 1 về tiêu chuẩn và bảng điểm xếp hạng bệnh viện (Ban hành kèm theo Thông tư số 23/2005/TT-BYT, ngày 25/8/2005 của Bộ trưởng Bộ Y tế ) 12