Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Thực hiện pháp luật trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:118

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án "Thực hiện pháp luật trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích thực trạng THPL, rút ra được những thành công, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ; Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Thực hiện pháp luật trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THANH DŨNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT TRONG LĨNH VỰC CẤP GIẤY PHÉP XÂY DỰNG CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH - MIỀN TÂY NAM BỘ LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THANH DŨNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT TRONG LĨNH VỰC CẤP GIẤY PHÉP XÂY DỰNG CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH - MIỀN TÂY NAM BỘ LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 8 38 01 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN PHÚ QUẢNG TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2024
LỜI CAM ĐOAN Bài luận văn thạc sĩ này là công trình nghiên cứu do chính tác giả thực hiện, những nội dung trong bài hoàn toàn là trung thực, các nguồn tài liệu trong luận văn được trích dẫn rõ ràng và đã được kiểm tra tính trùng lặp chi tiết toàn bộ bài nghiên cứu. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Thanh Dũng
LỜI CẢM ƠN Qua thời gian học tập, nghiên cứu khoa học tại Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia, học viên đã hoàn thành luận văn “Thực hiện pháp luật trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ”. Để đạt được kết quả trên, học viên xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến người hướng dẫn khoa học của học viên - TS Nguyễn Phú Quảng đã tận tình hướng dẫn, hỗ trợ học viên trong quá trình hoàn thành luận văn. Học viên xin gửi lời tri ân sâu sắc đến quý thầy cô giảng viên Học viện hành chính Quốc gia đã truyền đạt những kiến thức bổ ích trong quá trình học viên học tập tại nhà trường. Đồng thời, học viên trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia, Ban Giám đốc Phân viện Học viện, cô chủ nhiệm lớp LH7.N4; các anh, chị công tác tại Sở Xây dựng của một số địa phương khu vực miền Tây Nam bộ đã tạo điều kiện, hỗ trợ học viên trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu để học viên hoàn thành luận văn. Thành phố Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2024 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Thanh Dũng
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT TỪ VIẾT TẮT TỪ VIẾT ĐẦY ĐỦ 1 ĐBSCL Đồng bằng sông Cửu Long 2 CQNN Cơ quan nhà nước 3 TP Thành phố 4 TX Thị xã 5 THPL Thực hiện pháp luật 6 QLNN Quản lý nhà nước 7 GPXD Giấy phép xây dựng 8 VBQPPL Văn bản quy phạm pháp luật 9 UBND Ủy ban nhân dân
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ Tên bảng Trang Diện tích các tỉnh/thành khu vực miền Tây Nam Biểu đồ 1 31 bộ Đơn vị hành chính cấp huyện thuộc tỉnh khu vực Biểu đồ 2 34 miền Tây Nam bộ Thông tin quy hoạch xây dựng của các tỉnh miền Biểu đồ 3 36 Tây Nam bộ Số liệu các hình thức xử lý vi phạm đối với cán Biểu đồ 4 bộ, công chức từ năm 2017-2020 của các tỉnh 58 miền Tây Nam bộ Tổng hợp hình thức xử lý vi phạm đối với cán bộ, Biểu đồ 5 công chức từ năm 2017-2020 chi tiết của các tỉnh 59 miền Tây Nam bộ
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Danh mục từ viết tắt Danh mục các bảng biểu Mục lục MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................. 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ......................................... 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................... 5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn .............................................. 6 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ................................................ 6 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ........................................................ 7 7. Bố cục luận văn ................................................................................................. 7 NỘI DUNG........................................................................................................... 9 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT TRONG LĨNH VỰC CẤP GIẤY PHÉP XÂY DỰNG CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH ..................................................................................... 9 1.1. Khái niệm, vai trò thực hiện pháp luật trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng của Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh .......................................................... 9 1.1.1. Khái niệm thực hiện pháp luật trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng của Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh .............................................................. 9 1.1.2. Vai trò thực hiện pháp luật trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng của Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh ............................................................ 12
1.2. Nội dung thực hiện pháp luật của Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng ..................................................................... 13 1.2.1. Tổ chức triển khai thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật do cơ quan nhà nước ở trung ương ban hành................................................... 14 1.2.2. Ban hành văn bản theo thẩm quyền của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh về cấp giấy phép xây dựng và tổ chức thực hiện các văn bản đã ban hành ............................................................................................................. 15 1.2.3. Thực hiện phân cấp thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng ................ 16 1.2.4. Thực hiện đầy đủ điều kiện, quy trình cấp giấy phép xây dựng ....... 17 1.2.5. Xử lý vi phạm quy định về cấp giấy phép xây dựng ........................ 22 1.3. Cơ sở pháp lý và chủ thể thực hiện pháp luật trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ....................................... 23 1.3.1. Cơ sở pháp lý thực hiện pháp luật trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ..................................................... 23 1.3.2. Chủ thể thực hiện pháp luật trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ............................................................ 26 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ................................................................................... 30 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT TRONG LĨNH VỰC CẤP GIẤY PHÉP XÂY DỰNG CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH - MIỀN TÂY NAM BỘ ...................................................... 31 2.1. Đặc điểm, tình hình có liên quan đến thực hiện pháp luật trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ ............................................................................................................... 31 2.2. Thực trạng thực hiện pháp luật trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ ............................. 35
2.2.1. Thực trạng về tổ chức triển khai, thực hiện các văn bản quy quy phạm pháp luật do cơ quan nhà nước ở Trung ương ban hành liên quan đến cấp giấy phép xây dựng ........................................................................ 35 2.2.2. Thực trạng về ban hành văn bản theo thẩm quyền của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh về cấp giấy phép xây dựng và tổ chức thực hiện các văn bản đã ban hành .................................................................................... 44 2.2.3. Thực trạng về thực hiện phân cấp thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng được các tỉnh, thành phố tập trung đẩy mạnh .................................... 47 2.2.4. Thực trạng về thực hiện điều kiện, quy trình cấp giấy phép xây dựng............................................................................................................. 50 2.2.5. Thực trạng về xử lý vi phạm quy định về cấp giấy phép xây dựng . 57 2.3. Nhận xét, đánh giá...................................................................................... 62 2.3.1. Kết quả đạt được ............................................................................... 62 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ................................................................... 62 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ................................................................................... 68 CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG, GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT TRONG LĨNH VỰC CẤP GIẤY PHÉP XÂY DỰNG CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH - MIỀN TÂY NAM BỘ............................................................................................................. 69 3.1. Định hướng thực hiện pháp luật về cấp giấy phép xây dựng tại các tỉnh miền Tây Nam bộ ...................................................................................... 69 3.1.1. Thực hiện pháp luật về cấp giấy phép xây dựng trên cơ sở quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng ....................................................... 69 3.1.2. Thực hiện pháp luật về cấp giấy phép xây dựng phải dựa trên cơ sở Luật Xây dựng nói chung và các quy định điều chỉnh về cấp giấy phép xây dựng ............................................................................................. 70
3.1.3. Thực hiện pháp luật về cấp giấy phép xây dựng phải được phổ biến đầy đủ, công khai đến các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động xây dựng............................................................................................................. 72 3.1.4. Thực hiện pháp luật về cấp giấy phép xây dựng tại các tỉnh miền Tây Nam bộ phải trên cơ sở áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quy định ....................................................................................................... 73 3.1.5. Thực hiện pháp luật về cấp giấy phép xây dựng phải hướng đến thực hiện hiệu quả chủ trương cải cách hành chính của Đảng và Nhà nước; nâng cao sự hài lòng của các cá nhân và tổ chức ............................. 74 3.1.6. Thực hiện pháp luật về cấp giấy phép xây dựng trên cơ sở liên thông về hệ thống dữ liệu, bảo đảm tính công khai, minh bạch ................. 75 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ .... 77 3.2.1. Nhóm giải pháp về hoàn thiện hành lang pháp lý trực tiếp điều chỉnh hoạt động thực hiện pháp luật trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng............................................................................................................. 77 3.2.2. Nhóm giải pháp về điều chỉnh cách làm của các chủ thể thực hiện pháp luật cấp giấy phép xây dựng và các thủ tục đầu tư xây dựng có liên quan ...................................................................................................... 83 3.3. Khuyến nghị ................................................................................................ 88 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ................................................................................... 90 KẾT LUẬN ........................................................................................................ 91 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................... 93 PHỤ LỤC ........................................................................................................... 96
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài GPXD là văn bản pháp lý do CQNN có thẩm quyền cấp cho chủ đầu tư để xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo, di dời công trình. Việc cấp GPXD công trình đảm bảo QLNN về xây dựng, đặc biệt là việc xây dựng theo quy hoạch và tuân thủ theo các quy định của pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích của người dân và tổ chức, từ đó tạo điều kiện cho kiểm tra và xử lý các vi phạm liên quan đến trật tự xây dựng. Chỉ số cấp GPXD là chỉ số đánh giá về môi trường kinh doanh của một nền kinh tế được đo lường bởi Ngân hàng Thế giới. Chỉ số này có ý nghĩa rất quan trọng, nó là cơ sở để quốc tế đánh giá về môi trường đầu tư kinh doanh ở Việt Nam nói riêng và trên thế giới nói chung. Theo Báo cáo đánh giá về môi trường kinh doanh của Ngân hàng Thế giới (WB) năm 2019, chỉ số cấp GPXD của Việt Nam luôn có sự cải thiện qua các năm và là một trong các chỉ số có thứ hạng cao trong các chỉ số về cải thiện môi trường kinh doanh tại Việt Nam; theo đó, chỉ số cấp GPXD của Việt Nam năm 2018 là 79.05/100 điểm (tăng 0.02 điểm so với năm trước), xếp thứ 21/190 quốc gia. Có thể nói, để đạt được kết quả trên cần phải có sự nỗ lực của các chủ thể có thẩm quyền trong vấn đề cấp GPXD ở nhiều khâu, nhiều quy trình, thủ tục cụ thể, nhưng trong đó nổi lên vẫn là khâu THPL. Trong bối cảnh phát triển của nền kinh tế Việt Nam nói chung và của khu vực Miền Tây Nam bộ nói riêng, nhu cầu xây dựng, chỉnh trang đô thị là một vấn đề tất yếu cần quan tâm nhằm đồng bộ với cơ sở hạ tầng, tạo động lực thu hút đầu tư, phát triển vùng. Để đạt được điều đó, thực hiện pháp luật trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng là hoạt động góp phần quan trọng. Những năm qua, việc THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh tại các tỉnh miền Tây Nam bộ đã có nhiều chuyển biến tích cực và đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Trên cơ sở các văn bản pháp luật như: Luật Xây dựng [12], Nghị định quy định chi tiết một số nội dung về quản lý dự án đầu tư xây dựng, Thông tư hướng dẫn cụ thể và chi tiết các điều kiện, quy trình cấp giấy phép theo hướng đơn giản hóa thủ tục hành chính,… đó là hành lang pháp lý để các địa phương tổ chức triển 1
khai, thực hiện đồng bộ và hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân khi tham gia thực hiện công tác cấp GPXD được đảm bảo đúng quy định về thủ tục, thời gian. Tuy nhiên, qua nghiên cứu cho thấy, việc THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh vẫn còn một số hạn chế nhất định như: thời gian thực hiện thủ tục cấp GPXD thực tế vẫn còn dài và chưa đồng bộ; quy trình, thủ tục, điều kiện, hồ sơ cấp GPXD vẫn còn phức tạp, gây nhiều khó khăn cho tổ chức, cá nhân trong đầu tư xây dựng công trình; một số cán bộ, công chức có biểu hiện gây phiền hà, thậm chí còn vi phạm pháp luật trong khi thi hành công vụ… Những hạn chế trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân, nhưng một trong những nguyên nhân chính có thể nói đến là do quy định pháp luật hiện hành trong lĩnh vực cấp GPXD vẫn chưa thống nhất; quy hoạch chi tiết xây dựng, quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị hoặc thiết kế đô thị ở các một số tỉnh triển khai thực hiện còn chậm, không đủ cơ sở để xem xét cấp GPXD, dẫn đến phát sinh thêm thủ tục; năng lực, thái độ, trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, công chức chưa thực sự đáp ứng yêu cầu công việc; cơ chế “một cửa liên thông” thực hiện chưa triệt để; việc phối hợp giữa các cơ quan có liên quan trong thực hiện thủ tục hành chính chưa chặt chẽ; công tác tổng kết, rút kinh nghiệm trong lĩnh vực cấp GPXD của Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh ở một số tỉnh miền Tây Nam bộ chưa được quan tâm chú trọng. Xuất phát từ lý do trên, học viên chọn đề tài “Thực hiện pháp luật trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ” làm luận văn cao học chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính, mã số: 8 38 01 02. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn THPL trong lĩnh vực xây dựng nói chung, THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh nói riêng thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu. Có nhiều công trình nghiên cứu, bài viết, sách chuyên khảo viết về đề tài THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh, cụ thể như: 2
- Giáo trình Giải pháp cơ bản để thiết lập trật tự, kỷ cương trong quản lý nhà nước ở đô thị (2006) của PGS.TS Phạm Kim Giao - Học viện Hành chính Quốc gia, Nhà xuất bản Tư pháp, Hà Nội. Nội dung Giáo trình cung cấp những vấn đề liên quan đến việc thiết lập trật tự, kỷ cương trong QLNN ở đô thị như: sự cần thiết, thực trạng và một số giải pháp cơ bản như định hướng xây dựng, quản lý QHXD và phát triển đô thị [3]. - Nguyễn Minh Sang (2016), Luận văn Thạc sĩ Luật học, chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính của Trường Đại học Luật với công trình “Quản lý nhà nước của Ủy ban nhân dân tỉnh về quy hoạch xây dựng”. Luận văn đã phân tích những vấn đề lý luận, những vấn đề pháp lý QLNN của UBND tỉnh về quy hoạch xây dựng, phân tích thực trạng QLNN của UBND tỉnh về quy hoạch xây dựng; các hạn chế, vướng mắc và nguyên nhân của những hạn chế đó; đề xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện QLNN của UBND tỉnh về quy hoạch xây dựng [19]. - Trịnh Hồng Mai (2016), Luận văn Thạc sĩ Quản lý công - Học viện Hành chính Quốc gia với đề tài “Quản lý nhà nước về cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ đô thị ở quận Hai Bà Trưng, Thành phố Hà Nội”. Trên cơ sở nghiên cứu, phân tích những lý luận cơ bản QLNN về cấp GPXD nhà ở riêng lẻ đô thị, luận văn đã phân tích thực trạng QLNN về cấp GPXD nhà ở riêng lẻ ở quận Hai Bà Trưng - Hà Nội, từ đó đút kết ra những nhận xét, đánh giá, thảo luận và đề xuất các giải pháp cơ bản nhằm tăng cường QLNN về cấp GPXD nhà ở quận Hai Bà Trưng - Hà Nội [6]. - Ngô Ngọc Đức (2017), Luận văn Thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia với đề tài “Hiện trạng và giải pháp hoàn thiện công tác cấp phép xây dựng trên địa bàn quận Hai Bà Trưng”. Luận văn đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận về công tác cấp GPXD trên địa bàn quận Hai Bà Trưng, đặc biệt nêu những nét đặc thù của công tác cấp GPXD trên địa bàn một quận Hai Bà Trưng, từ cơ sở lý luận và thực tiễn đó, đã đề ra giải pháp nhằm hoàn thiện công tác cấp GPXD trên địa bàn quận Hai Bà Trưng [2]. 3
- TS. Trần Trịnh Tường với đề tài nghiên cứu “Nghiên cứu hoàn thiện đề án cải cách hành chính trong lĩnh vực đầu tư xây dựng” đã tiến hành rà soát các luật lệ, chính sách liên quan trực tiếp đến các lĩnh vực cần cải cách hành chính là cấp đất, cấp GPXD và đấu thầu xây dựng, đồng thời xác định rõ chức năng, nhiệm vụ QLNN của các Bộ ngành liên quan, các chủ thể tham gia quá trình đầu tư xây dựng là chủ đầu tư, tư vấn, nhà thầu, qua đó nghiên cứu đề xuất mô hình vận hành thực hiện thủ tục hành chính ở 03 lĩnh vực này ở cấp Trung ương và địa phương; - Phạm Thị Bích (2017), Luận văn Thạc sĩ trường Đại học Thủy Lợi với công trình “Nghiên cứu và đề xuất giải pháp quản lý cấp phép xây dựng trên địa bàn huyện Phú Xuyên - Thành phố Hà Nội” đã hệ thống hóa những cơ sở lý luận liên quan đến công tác quản lý cấp GPXD và các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động quản lý cấp GPXD trên địa bàn huyện; phân tích thực trạng chất lượng công tác quản lý về cấp GPXD trên địa bàn huyện Phú Xuyên - Thành phố Hà Nội trong những năm vừa qua. Từ đó, bài luận văn đánh giá những mặt đạt được, những mặt còn hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế đó, đồng thời tác giả đưa ra những giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác quản lý cấp GPXD tại huyện Phú Xuyên [1]. - Nguyễn Văn Phấn (2016), Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý đô thị và công trình - Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội với công trình nghiên cứu mang tên “Quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn huyện Thạch Thất, Hà Nội”. Luận văn đã đề xuất những giải pháp quản lý trật tự xây dựng có tính khả thi cao cho huyện Thạch Thất, từ đó giúp cho chính quyền địa phương xác định rõ hơn tầm quan trọng của công tác quản lý trật tự xây dựng đối với công tác quản lý trật tự đô thị, đồng thời kiến nghị rà soát điều chỉnh hệ thống văn bản pháp luật về trật tự xây dựng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý [7]. Về mặt nghiên cứu lập pháp, có một số bài viết đề cập đến nội dung liên quan đến đề tài như: “Pháp luật đầu tư xây dựng ở nước ta - Thực trạng và giải pháp” của tác giả Bùi Sĩ Hiển, đăng trên Tạp chí nghiên cứu lập pháp, tháng 10 4
năm 2005 [4]; “Thực trạng và một số giải pháp cho quy hoạch xây dựng” của tác giả Vũ Viết Thiệu, đăng trên Tạp chí nghiên cứu lập pháp, tháng 6 năm 2012 [20]. Những luận cứ khoa học do các tác giả nghiên cứu như đã nêu trên là tiền đề quan trọng để học viên tham khảo, tiếp cận, kế thừa trong quá trình nghiên cứu luận văn. Tuy nhiên, phần lớn các công trình nghiên cứu này đề cập đến một phạm vi khá rộng của hoạt động đầu tư xây dựng công trình và lĩnh vực quy hoạch xây dựng, chưa có công trình nào nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực THPL trong lĩnh vực cấp GPXD nói chung và của UBND cấp tỉnh tại các tỉnh miền Tây Nam bộ nói riêng. Do đó, qua nghiên cứu tác giả có thể khẳng định rằng, cho tới thời điểm này chưa có công trình nào đã nghiên cứu trùng lặp với với đề tài THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng công tác THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ, luận văn đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác này trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu đã xác định, luận văn sẽ thực hiện những nhiệm vụ sau: - Làm rõ cơ sở lý luận về THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh; - Phân tích thực trạng THPL, rút ra được những thành công, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ; - Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ. 5
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các quan điểm khoa học, các quy định pháp luật và quan hệ pháp luật phát sinh trong thực tiễn THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Đề tài nghiên cứu việc THPL về cấp GPXD đối với các công trình dân dụng và công nghiệp (không bao gồm công trình thuộc ngành giao thông, công thương, nông nghiệp và phát triển nông). - Về chủ thể: các cơ quan chuyên môn do UBND cấp tỉnh phân cấp có thẩm quyền cấp GPXD. - Về thời gian: Luận văn khảo sát thực trạng từ năm 2017 đến nay 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; các quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong lĩnh vực xây dựng nói chung và lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh nói riêng. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình thực hiện luận văn, học viên sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể sau: - Phương pháp thống kê, tổng kết thực tiễn: Luận văn sử dụng phương pháp này để thống kê hệ thống các VBQPPL về THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh; các báo cáo về kết quả công tác THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ trong thời gian từ năm 2017 đến nay để có cơ sở làm rõ mục đích nghiên cứu của đề tài. 6
- Phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp: Phương pháp này được sử dụng để phân tích thực trạng số liệu về các yếu tố chi phối, ảnh hưởng đến công tác THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ; so sánh kết quả khảo sát thực trạng công tác THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ qua các năm; tổng hợp những kết quả nghiên cứu từ thực trạng nhằm đánh giá đúng về kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân những hạn chế; trên cơ sở đó dự báo đúng đắn và đưa ra những giải pháp mang tính đặc thù riêng nhằm nâng cao hiệu quả công tác THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ. - Phương pháp chuyên gia: Trong quá trình nghiên cứu, học viên trực tiếp tham khảo ý kiến của các cán bộ thực tiễn. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Đề tài được thực hiện với mong muốn bổ sung hoàn thiện về mặt lý luận công tác THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Các kiến nghị của tác giả trong luận văn, nếu được các cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu, ghi nhận, đây có thể là tài liệu tham khảo cho địa phương, từ đó góp phần giải quyết những bất cập, vướng mắc về nhận thức, về các quy định của pháp luật hiện hành liên quan đến công tác THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ. Luận văn còn là tài liệu tham khảo giảng dạy, học tập, nghiên cứu cho giảng viên, sinh viên và những người quan tâm đến công tác THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ. 7. Bố cục luận văn Luận văn được sắp xếp khoa học với ba phần mở đầu, nội dung và kết luận. Ngoài ra còn có các phần khác như mục lục, danh mục các từ viết tắt, bảng biểu, 7
tài liệu tham khảo và các phụ lục. Nội dung của luận văn được cấu thành từ 3 chương, cụ thể như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh. Chương 2: Thực trạng THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ. Chương 3: Định hướng, giải pháp nâng cao hiệu quả THPL trong lĩnh vực cấp GPXD của UBND cấp tỉnh - Miền Tây Nam bộ. 8
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT TRONG LĨNH VỰC CẤP GIẤY PHÉP XÂY DỰNG CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH 1.1. Khái niệm, vai trò thực hiện pháp luật trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng của Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh 1.1.1. Khái niệm thực hiện pháp luật trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng của Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh - Thực hiện pháp luật Pháp luật được xem là một công cụ dùng để quản lý xã hội, tuy nhiên pháp luật chỉ có thể phát huy tối đa vai trò và giá trị của mình khi pháp luật được mọi người xem trọng trong việc duy trì trật tự và tạo điều kiện cho xã hội phát triển. Vì vậy, THPL là hoạt động không thể thiếu kể từ khi pháp luật xuất hiện. THPL được hiểu là hành vi của chủ thể, có thể hành động hoặc không hành động, được tiến hành theo quy định của pháp luật. THPL vừa mang tính chủ động, vừa mang tính thụ động, nhưng bản chất đều không vượt qua những khuôn khổ của pháp luật. THPL được thể hiện qua các hình thức: + Tuân theo pháp luật (tuân thủ pháp luật) là hình thức THPL, trong đó các chủ thể pháp luật kiềm chế không tiến hành các hoạt động mà pháp luật cấm; + Thi hành pháp luật (chấp hành pháp luật) là hình thức THPL, trong đó các chủ thể pháp luật tiến hành các hoạt động mà pháp luật buộc phải làm; + Sử dụng pháp luật (vận dụng pháp luật) là hình thức THPL, trong đó các chủ thể pháp luật tiến hành những hoạt động mà pháp luật cho phép; + Áp dụng pháp luật là hình thức THPL của các CQNN, nhà chức trách có thẩm quyền hoặc tổ chức xã hội được nhà nước trao quyền. 9
Theo đó, THPL có các đặc điểm sau: + Là một trong những hình thức để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước; + THPL là hành vi hợp pháp của các chủ thể pháp luật; + THPL là giai đoạn không thể thiếu và có ý nghĩa quan trọng trong cơ chế điều chỉnh pháp luật, được thực hiện với nhiều cách thức khác nhau do nhiều chủ thể thực hiện theo quy định của pháp luật. Tóm lại, THPL là hoạt động có mục đích nhằm hiện thực hóa các quy định của pháp luật, làm cho chúng đi vào cuộc sống, trở thành những hành vi thực tế hợp pháp của các chủ thể pháp luật [21]. - Cấp giấy phép xây dựng GPXD là một thuật ngữ thường được CQNN sử dụng nhiều trong hoạt động quản lý, điều hành liên quan đến hoạt động đầu tư xây dựng. Theo Từ điển Tiếng Việt: “giấy phép” là giấy do cơ quan có thẩm quyền cấp, cho phép làm một việc gì; “xây dựng” là làm nên công trình kiến trúc theo một kế hoạch nhất định [27]. Tại khoản 17, Điều 3, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng năm 2020: “GPXD là văn bản pháp lý do CQNN có thẩm quyền cấp cho chủ đầu tư để xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo, di dời công trình”, đây là một khái niệm đã bao quát và thể hiện đầy đủ nội hàm của GPXD. Theo đó, GPXD được hiểu là một văn bản pháp lý của CQNN có thẩm quyền cấp cho chủ đầu tư, nhằm mục đích chấp thuận cho một công trình (hoặc một dự án) xây dựng đã đáp ứng đầy đủ các điều kiện về mặt pháp lý được phép khởi công xây dựng theo quy định. Chủ đầu tư bao gồm cá nhân, cơ quan, tổ chức sở hữu vốn, vay vốn hoặc được giao trực tiếp quản lý, sử dụng vốn để thực hiện hoạt động đầu tư xây dựng [12]. Từ khái niệm về GPXD, có thể hiểu: cấp GPXD là hoạt động mang tính kỹ thuật - pháp lý của CQNN có thẩm quyền thực hiện theo một trình tự, thủ tục do 10