Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Giải quyết hồ sơ theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:120

Thêm vào BST

Báo xấu

48
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là trên cơ sở nghiên cứu lý luận, pháp lý về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông và đánh giá đúng thực trạng giải quyết hồ sơ theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, luận văn đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giải quyết hồ sơ theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân quận Tân Bình nói riêng và Ủy ban nhân dân cấp huyện nói chung.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Giải quyết hồ sơ theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA THÁI THỊ CHÂU GIẢI QUYẾT HỒ SƠ THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA LIÊN THÔNG TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN TÂN BÌNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA THÁI THỊ CHÂU GIẢI QUYẾT HỒ SƠ THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA LIÊN THÔNG TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN TÂN BÌNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công MÃ SỐ: 60 34 04 03 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nghiêm Kỳ Hồng THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực. Nguồn thông tin trích dẫn và những kết luận khoa học của luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc và được phép công bố. Học viên Thái Thị Châu
LỜI CÁM ƠN Học viên xin chân thành cám ơn quý Thầy, cô, Ban Giám đốc Học viện hành chính Quốc gia đã giúp đỡ về mọi mặt trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu chương trình đào tạo Thạc sĩ Quản lý công. Xin chân thành cám ơn Lãnh đạo Ủy ban nhân dân quận Tân Bình cùng toàn thể các anh, chị, cán bộ,công chức của Phòng Nội vụ, Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả hành chính quận Tân Bình, Văn phòng Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân quận Tân Bình và các Phòng ban chuyên môn khác đã giúp tôi trong việc thu thập tư liệu và khảo sát thực tế để phục vụ cho Luận văn của mình. Đặc biệt trân trọng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Thầy giáo hướng dẫn TS. Nghiêm Kỳ Hồng, sự hướng dẫn tận tình của Thầy đã giúp học viên hoàn thành tốt luận văn này. Với những sự giúp đỡ tận tình nói trên, luận văn của tôi đã đạt được một số kết quả nhất định. Mặc dù vậy do kinh nghiệm bản thân còn ít nên công trình không thể tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế, rất mong nhận được những góp ý chân tình của các quý thầy, quý cô và các đồng nghiệp. Xin trân trọng cám ơn! Thành phố Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2018 Học viên Thái Thị Châu
MỤC LỤC Trang phụ bìa Trang Lời cám ơn Lời cam đoan Danh mục từ viết tắt Danh mục bảng biểu, hình vẽ PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1 1. Tính cấp thiết của đề tài............................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài .................................................................. 3 3. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề tài. ................................................................................. 6 4. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu. ........................................................... 6 5. Phương pháp nghiên cứu. ............................................................................................ 7 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn. .................................................................. 8 7. Kết cấu của luận văn.................................................................................................... 9 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIẢI QUYẾT HỒ SƠ THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA LIÊN THÔNG.................................................................................................... 10 1. 1. Thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính............................................... 10 1.1.1. Thủ tục hành chính và vai trò của thủ tục hành chính. ................................. 10 1.1.2. Cải cách thủ tục hành chính. ......................................................................... 13 1.2. Cơ chế một cửa liên thông trong cải cách thủ tục hành chính. .............................. 16 1.2.1. Khái niệm cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông................................. 16 1.2.2. Ý nghĩa thực hiện cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông. ............................................................................................................... 18 1.3. Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân cấp huyện. ...................................................................................................................... 20 1.3.1. Địa vị pháp lý của UBND cấp huyện ........................................................... 20 1.3.2. Cơ quan thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông ............................... 21 1.3.3. Các nguyên tắc thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông ................................................................................................................ 21 1.3.4. Một số tiêu chí đánh giá hiệu quả của việc giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông. .............................................................................. 22 1.4. Kinh nghiệm thực hiện cơ chế một cửa liên thông từ một số địa phương ...... 23 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT HỒ SƠ THEO CƠ CHẾ MỘT CỦA LIÊN THÔNG TẠI UỶ BAN NHÂN DÂN QUẬN TÂN BÌNH. ............................ 28
2.1. Khái quát về UBND quận Tân Bình và cải cách TTHC tại quận Tân Bình. ......... 28 2.1.1. UBND quận Tân Bình. ................................................................................. 28 2.1.2. Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân quận Tân Bình. ................................................................................................. 29 2.2. Tình hình giải quyết hồ sơ theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân quận Tân Bình. ........................................................................................................ 32 2.2.1. Ban hành và hướng dẫn các quy định pháp lý về cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông. .............................................................................. 34 2.2.2. Xây dựng và tổ chức nhân sự thực hiện cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân quận Tân Bình. ................................................................................. 37 2.2.3. Đảm bảo điều kiện cơ sở vật chất kỹ thuật thực hiện cơ chế một cửa liên thông tại UBND quận Tân Bình. ............................................................................ 40 2.2.4. Thực hiện quy trình giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân quận Tân Bình. ............................................................ 41 2.2.5. Công tác kiểm tra, kiểm soát, đánh giá kết quả thực hiện cải cách thủ tục hành chính. .............................................................................................................. 48 2.3. Đánh giá chung. ...................................................................................................... 49 2.3.1. Thành quả đạt được. ..................................................................................... 49 2.3.2. Những hạn chế, thiếu sót .............................................................................. 62 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế, thiếu sót .................................................. 64 Tiểu kết chương 2 .......................................................................................................... 68 Chƣơng 3: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG GIẢI QUYẾT HỒ SƠ THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA LIÊN THÔNG TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN TÂN BÌNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH GIAI ĐOẠN HIỆN NAY ................................................................................................................... 69 3.1. Phương hướng nâng cao chất lượng giải quyết hồ sơ theo cơ chế một cửa liên thông. ............................................................................................................................. 69 3.2. Một số giải pháp nâng cao chất lượng giải quyết hồ sơ theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân quân Tân Bình. ................................................................... 73 3.2.1. Nhóm giải pháp về đảm bảo điều kiện cần thiết thực hiện cơ chế một cửa liên thông. ............................................................................................................... 73 3.2.2. Nhóm các giải pháp nâng cao chất lượng quy trình thực hiện cơ chế. ......... 86 3.3. Một số kiến nghị đối với UBND quận Tân Bình, các Sở ban ngành có liên quan. 93 Tiểu kết chương 3 .......................................................................................................... 95 KẾT LUẬN. ................................................................................................................. 96 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................... 97 PHỤ LỤC .................................................................................................................. 105
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Cụm Cụm từ viết tắt Cụm Cụm từ đầy đủ 1 CBCC Cán bộ, công chức 2 TTHC Thủ tục hành chính 3 UBND Ủy ban nhân dân 4 TN&TKQ Tiếp nhận và trả kết quả 5 CQHC Cơ quan hành chính 6 HĐND Hội đồng nhân dân
DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ STT Số hiệu Tiêu đề Trang 1 Bảng 2.1 Bảng thống kê các loại thủ tục hành chính theo cơ 29 chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân quận Tân Bình. 2 Bảng 2.2 Kết quả giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế 32 một cửa tại Ủy ban nhân dân quận Tân Bình. 3 Bảng 2.3 Thống kê mức độ hài lòng của người dân khi đến giải 34 quyết thủ tục hành chính tại Bộ phận TN&TKQ hành chính từ năm 2013 đến năm 2016. 4 Bảng 2.4 Kết quả khảo sát quy trình giải quyết TTHC 43 5 Bảng 2.5 Bảng thể hiện số lần người dân phải đi lại bộ phận 50 một cửa để giải quyết công việc (ngoài lần đi nộp hồ sơ và lần đi nhận kết quả) 6 Bảng 2.6 Lý do người dân phải đi lại từ 01 lần trở lên để giải 51 quyết TTHC 7 Bảng 2.7 Tình hình giải quyết hồ sơ trong lĩnh vực đất đai từ 52 năm 2011 đến năm 2016 8 Bảng 2.8 Tình hình giải quyết hồ sơ trong lĩnh vực kinh tế từ 54 năm 2011 đến năm 2016 9 Bảng 2.9 Kết quả khảo sát về công khai TTHC 56 10 Bảng 2.10 Kết quả khảo sát về mức độ hài lòng của người dân 57 11 Bảng 2.11 Kết quả khảo sát sự hướng dẫn của công chức 59 12 Bảng 2.12 Kết quả khảo sát mức độ quan tâm chỉ đạo của cấp 60 lãnh đạo đối với cơ chế một cửa liên thông.
13 Hình 2.1 Biểu đồ kết quả thực hiện thủ tục hành chính theo cơ 33 chế một cửa liên thông. 14 Hình 2.2 Biểu đồ thể hiện tình hình giải quyết hồ sơ trong lĩnh 53 vực đất đai từ năm 2011 đến năm 2016 15 Hình 2.3 Biểu đồ tỷ lê công khai thủ tục hành chính 56 16 Hình 2.4 Biểu đồ mức độ hài lòng của người dân 58 17 Hình 2.5 Biểu đồ mức độ hướng dẫn của công chức 59
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài. Trong công cuộc xây dựng nhà nước pháp quyền và cải cách hành chính (CCHC) phục vụ cho nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, cải cách thủ tục hành chính (TTHC) được xác định là một khâu quan trọng. Mục đích được đặt ra là phục vụ tốt hơn yêu cầu, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước ngày một tốt hơn. Bắt đầu từ những năm 90 của thế kỷ XX, vấn đề cải cách TTHC đã được đặt ra như là một yêu cầu cần thiết khách quan. Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 38/CP ngày 01/4/1994 về cải cách một bước TTHC trong việc giải quyết công việc của công dân, tổ chức, coi đó là khâu đột phá trong cải cách hành chính Nhà nước. Trước yêu cầu hội nhập ngày càng sâu rộng, thủ tục hành chính cần phải cải cách mạnh mẽ hơn nữa.Trong Chương trình tổng thể cải cách hành chính giai đoạn 2001 đến 2010 và Chương trình tổng thể cải cách hành chính giai đoan 2011 – 2020 với việc ban hành Nghị quyết 30c/NQ/CP ngày 08/11/2011 về Ban hành chương trình tổng thể cải cách thủ tục hành chính nhà nước giai đoạn 2011- 2020 đã khẳng định “Tiếp tục xây dựng một nền hành chính nhà nước dân chủ, trong sạch vững mạnh, hiện đại hoá không chỉ là mục tiêu của công cuộc cải cách thủ tục hành chính mà còn là chủ trương góp phần thực hiện thành công chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2020 ở Việt Nam”. Cải cách thủ tục hành chính ở nước ta thời gian qua đã xuất hiện nhiều mô hình khác nhau. Năm 2003, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 181/2003/QĐ-TTg, ngày 04/9/2003 về thực hiện cơ chế “một cửa” tại các cơ quan hành chính nhà nước tại địa phương. Việc thực hiện cơ chế “một cửa” cho thấy đã có bước chuyển căn bản trong quan hệ và thủ tục giải quyết công việc giữa cơ quan hành chính nhà nước với tổ chức, công dân, giảm phiền hà, quan liêu và được nhân dân đồng tình ủng hộ hiệu quả quản lý nhà nước được nâng cao. Bước đầu cơ chế “một cửa” chỉ được thực hiện trong nội bộ sở, ngành, quận huyện, chưa tạo được sự kết nối liên thông, sự phối hợp nhịp nhàng giữa các ngành, các cấp, nghĩa là còn “đứt khúc” trong quá trình phối hợp giải quyết công việc, thậm chí cản trở lẫn nhau giữa các cơ quan, đơn vị. Chính vì vậy, ngày 22/6/2007, Thủ 1
tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 93/2007/NĐ-TTg về thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông và đến ngày 25 tháng 03 năm 2015, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 09/2015/QĐ-TTg về việc ban hành Quy chế thực hiện cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông tại cơ quan hành chính nước ở địa phương thay thế Quyết định số 93/2007/NĐ-TTg. Quá trình thực hiện cơ chế này hơn 10 năm qua ở các cấp chính quyền, trong đó có UBND các quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là cấp huyện) đã thu được những kết quả tích cực, đồng thời cũng bộc lộ không ít thiếu sót, hạn chế như chưa có sự thống nhất đồng bộ về nhận thức bộ máy hành chính còn khá cồng kềnh, thủ tục hành chính tuy đã đơn giản hoá nhưng hiện nay vẫn còn quá nhiều thủ tục chồng chéo, quy trình giải quyết còn rườm rà, chưa thực sự tạo được sự đổi mới trong giao dịch giữa công dân, tổ chức, đơn vị doanh nghiệp với cơ quan hành chính. Những hạn chế nêu trên làm cho công tác nghiên cứu lý luận không cung cấp được các luận chứng cho việc hoàn thiện cơ chế giải quyết TTHC, hoàn thiện công tác chỉ đạo, điều hành của các CQHC các cấp trong thực hiện pháp luật về giải quyết TTHC, ảnh hưởng đến công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, nhất là hạn chế trong việc bảo đảm nhận thức thống nhất trong đội ngũ CBCC, trong chỉ đạo, điều hành của các CQHC nhà nước từ trung ương xuống địa phương. So với các tỉnh thành trong cả nước, Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những địa phương triển khai sớm và đồng bộ mô hình “một cửa liên thông” ở cả ba cấp chính quyền. Riêng đối với mô hình “một cửa liên thông” cấp huyện ở Thành phố Hồ chí Minh đã được nhiều quận, huyện triển khai ngay khi Thủ tướng ban hành quyết định, trong đó có quận Tân Bình. Mặc dù gặp không ít khó khăn khi đóng vai trò tiên phong nhưng bộ phận “một cửa liên thông” của UBND quận Tân Bình đã thu được một số kết quả nhất định đặc biệt việc thực hiện cơ chế “một cửa liên thông” của uỷ ban nhân dân quận đã được tổ chức, công dân đồng tình ủng hộ, đánh giá cao, góp phần cơ bản giải quyết được nhiều vấn đề về TTHC cho người dân. Chính vì những lý do nêu trên nên tôi chọn đề tài: “Giải quyết hồ sơ theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh” làm Luận văn Thạc sĩ Quản lý công của mình với mong muốn đem lại 2
một cái nhìn tổng quan về công cuộc cải cách hành chính trong các cơ quan hành chính Nhà nước nói chung và tình hình cải cách TTHC tại UBND quận Tân Bình nói riêng; đánh giá đúng thực trạng thực hiện giải quyết hồ sơ theo cơ chế “một cửa liên thông” và từ đó đề xuất các giải pháp nhằm góp phần thúc đẩy cải cách TTHC tại UBND quận Tân Bình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Cải cách thủ tục hành chính đã và đang được nhiều tác giả nghiên cứu ở nhiều cấp độ khác nhau trên các địa phương khác nhau với một số nghiên cứu chủ yếu sau: - Các đề tài, tạp chí khoa học, sách. + Đinh Duy Hòa, “Một số nội dung chủ yếu của Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011 – 2020”, Tạp chí Tổ chức Nhà nước,1 Tr.21 + Trên Tạp chí Cộng sản số 11, năm 2010 của tác giả Trần Văn Tuấn với bài viết “Tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính”. Bài viết đã khái quát quá trình triển khai thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông của nước ta, chỉ ra những thành tựu đạt được, những hạn chế, khó khăn phải khắc phục, qua đó đề ra một số giải pháp để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại các cơ quan hành chính nhà nước các cấp. + Trong cuốn “Cải cách hành chính nhà nước – Lý luận và thực tiễn” của PGS.TS. Nguyễn Hữu Hải xuất bản năm 2016, tác giả đã chỉ ra xu hướng cải cách hành chính của các nước trên thế giới, cải cách hành chính nhà nước Việt Nam qua các thời kỳ để thấy được những kết quả đáng ghi nhận của công tác cải cách hành chính ở nước ta. Trong cuốn sách này tác giả đã có cái nhìn tổng quan về việc thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trên cả nước chỉ ra những kết quả của việc giải quyết hồ sơ theo cơ chế một cửa, một của liên thông. + Trên báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam ra ngày 05/5/2015 của tác giả Mai Quốc Tuấn với bài viết “Thành phố Hồ Chí Minh: Hướng đến nền hành chính hiện đại”. Bải viết đã đề cập đến một số nhận xét tích cực của người dân về kết quả 3
giải quyết TTHC tại Thành phố Hồ Chí Minh, đồng thời cho biết việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của Bộ phận TN&TKQ là một trong những giải pháp có tính chủ động được UBND Thành phố Hồ Chí Minh áp dụng để nâng cao chất lượng giải quyết TTHC cho tổ chức, cá nhân. + “Cải cách hành chính hướng đến nền hành chính phục vụ”, tham luận tại Hội thảo quốc gia về Chính phủ điện tử Việt Nam năm 2012 của Tiến sĩ Đinh Duy Hòa, Vụ trưởng vụ CCHC, Bộ Nội vụ. Bài viết đã chỉ ra những hạn chế chủ yếu của nền hành chính nước ta, xác định những mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể của công tác CCHC trong giai đoạn 2015 – 2020; đề xuất nhiều giải pháp để hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra, trong đó có việc thực hiện cơ chế một cửa liên thông. - Các Luận án, Luận văn: - “Nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu”, Luận văn Thạc sĩ của tác giả Phan Khắc Duy, năm 2010. Luận văn đã tập trung nghiên cứu khá toàn diện việc thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông theo Quyết định số 93/2007/QĐ-TTg tại UBND cấp huyện của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, qua đó tổng kết thành tựu, hạn chế và đề ra giải pháp. - “Cơ chế một cửa, một cửa liên thông – Nghiên cứu từ thực tiễn tỉnh Đồng Tháp”, Luận văn Thạc sĩ của tác giả Trần Văn Tấn, năm 2011. Trên cơ sở phân tích thực trạng thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại 3 cấp: Tỉnh, huyện, xã thuộc tỉnh Đồng Tháp, tác giả đã làm rõ những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân trong quá trình triển khai thực hiện ở từng cấp, đề xuất những giải pháp phù hợp với thực tiễn tỉnh Đồng Tháp để hoàn thiện cơ chế, góp phần phục vụ người dân được tốt hơn. - “Hoàn thiện cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân quận (từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh) Luận văn Thạc sĩ Quản lý công năm 2014, của tác giả Nguyễn Thị Ngọc Mỹ. Luận văn đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế “một cửa liên thông” tại UBND quận của các thành phố trực thuộc trung ương nói 4
chung và TP. Hồ Chí Minh nói riêng, từ đó tìm ra những thành tựu, hạn chế, nguyên nhân và đề xuất giải pháp khắc phục. - “Thưc hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân Thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau”, Luận văn Thạc sĩ Quản lý công năm 2015 của tác giả Lê Thị Kim Chung Luận văn hướng tới làm rõ cơ sở lý luận, pháp lý của việc thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông từ đó đánh giá những ưu điểm, hạn chế của việc thực hiện cơ chế này và đề xuất phương hướng, giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND thành phố Cà Mau. - “Giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân quận 9, thành phố Hồ Chí Minh” Luận văn Thạc sĩ quản lý công năm 2016 của tác giả Nguyễn Trường Giang, luận văn đánh giá một cách tổng quan hoạt động giải quyết thủ tục hành chính và quá trình áp dụng cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND quận 9 từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện việc giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế này. - “Thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân Thị xã Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang”, Luận văn Thạc sĩ Quản lý công năm 2017 của tác giả Nhan Văn Truyện, Luận văn đánh giá thực trạng thực hiện TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND Thị xã Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện việc thực hiện TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông. Các công trình nghiên cứu về cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại các cơ quan hành chính nhà nước trên đã đề cập và luận giải nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn của cơ chế một cửa, cũng như một cửa liên thông trong thực tiễn. Tuy nhiên, cho đến thời điểm này, vẫn chưa có đề tài nghiên cứu chuyên sâu và toàn diện lý luận và thực tiễn về Giải quyết hồ sơ theo cơ chế một cửa liên thông trên địa bàn quận Tân Bình Thành phố Hồ Chí Minh. Vì vậy việc lựa chọn đề tài của tác giả đảm bảo được tính mới, không trùng lặp với các đề tài nghiên cứu trước đó. 5
3. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề tài. 3.1. Mục tiêu nghiên cứu. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, pháp lý về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông và đánh giá đúng thực trạng giải quyết hồ sơ theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, luận văn đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giải quyết hồ sơ theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân quận Tân Bình nói riêng và Ủy ban nhân dân cấp huyện nói chung. 3.2. Nhiệm vụ của đề tài. Để đạt được mục tiêu nêu trên, tác giả luận văn đã thực hiện một số nhiệm vụ sau đây: - Nghiên cứu cơ sở lý luận và pháp lý của việc giải quyết hồ sơ theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân cấp huyện. - Phân tích, đánh giá thực trạng giải quyết thủ tục hành chính theo cơ một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh. - Đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng giải quyết hồ sơ theo cơ chế một cửa liên thông nhằm phát huy vai trò của cơ chế này trong giải quyết thủ tục hành chính tại UBND cấp huyện nói chung và UBND quận Tân Bình nói riêng. 4. Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu. 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là việc giải quyết hồ sơ theo cơ chế một cửa liên thông tại UBND cấp huyện. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: UBND quận Tân Bình, có liên hệ, so sánh với các quận, huyện khác. - Về thời gian: Từ năm 2011 đến 2016 6
Việc lựa chọn mốc thời gian này của tác giả là mốc thời gian kết thúc 5 năm thực hiện Chương trình tổng thể cải cách hành chính 2011 – 2020 của Thủ tướng chính phủ theo Nghị quyết số 30c/NQ-CP về Ban hành Chương trình tổng thể cải cách hành chính Nhà nước giai đoạn 2011 – 2020 và kết thúc quá trình thực hiện CCHC theo Quyết định 93/2007/QĐ-Ttg ngày 22 tháng 6 năm 2007. Qua đó thấy những mặt đạt được và những hạn chế tồn tại khi tiến hành đặt mục tiêu, nhiệm vụ của công tác cải cách hành chính từ đó có những điều chỉnh phù hợp trong tiến trình thực hiện chương trình cải cách hành chính trong 5 năm tiếp theo. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu. 5.1. Phƣơng pháp luận. Trên cơ sở nhận thức theo quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng, duy vật lịch sử để vận dung nghiên cứu các vấn đề về thủ tục, TTHC, cải cách TTHC trong hoạt động của UBND quận và mối liên hệ với công cuộc CCHC Nhà nước đang được đẩy mạnh hiện nay. Tác giả cũng sử dụng những chỉ dẫn rút ra từ các văn kiện của Đảng Cộng sản Việt Nam, các văn bản luật có liên quan đến cải cách hành chính để định hướng trong quá trình nghiên cứu về CCHC, TTHC và cải cách TTHC. 5.2. Phƣơng pháp cụ thể. - Phương pháp phân tích: Phương pháp này được sử dụng để phân tích và nghiên cứu các vấn đề về TTHC tại UBND cấp huyện. Từ đó xem xét ý nghĩa của cải cách TTHC theo cơ chế một cửa liên thông trên các phương diện chính trị, kinh tế, xã hội để tìm ra những bài học cần thiết nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ cải cách hành chính, xem xét mối quan hệ giữa ban hành và tổ chức thực hiện TTHC. Trong luận văn này tác giả đã áp dụng phương pháp phân tích định lượng kết hợp với phân tích hệ thống để xem xét vấn đề đặt ra một cách toàn diện và sâu sắc hơn. - Phương pháp tổng hợp: Trên cơ sở phân tích thực trạng việc thực hiện cơ chế một cửa liên thông tại UBND quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh tác giả tổng hợp, khái quát lại những thành tựu mà UBND quận Tân Bình đã đạt được, những hạn chế và nguyên nhân từ đó có cái nhìn tổng quát, toàn diện nhất về kết quả thực 7
hiện cơ chế một cửa liên thông và đề ra các giải pháp phù hợp và khả thi với điều kiện thực tế của địa phương. - Phương pháp lịch sử: Cần nhấn mạnh rằng mỗi giai đoạn cụ thể vấn đề CCHC đều đặt ra và phản ánh những quy luật mang tính lịch sử, trong đó cải cách TTHC đều được phản ánh theo những yêu cầu có tính lịch sử. Vì vậy sử dụng phương pháp lịch sử để phân tích, làm rõ bản chất của quá trình nhận thức về TTHC, cải cách TTHC trong mỗi giai đoạn, thời điểm lịch sử nhất định là một yêu cầu khánh quan khoa học khi nghiên cứu giải quyết những lý luận và thực tiễn quá trình hình thành của TTHC và đề xuất các giải pháp về cải cách TTHC trong hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước giai đoạn hiện nay. - Phương pháp thống kê xã hội học: Từ những kết quả thống kê, đánh giá về thực trạng triển khai công tác cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương nói chung. - Phương pháp điều tra xã hội học: Trong quá trình thực hiện Luận văn, tác giả đã sử dụng 02 mẫu phiếu điều tra xã hội học để khảo sát ý kiến của nhóm đối tượng là: Công chức làm việc tại Bộ phận TN&TKQ của UBND quận Tân Bình và tổ chức, cá nhân đến giải quyết TTHC để biết được ý kiến của 02 nhóm đối tượng này đối với một số nội dung liên quan đến việc thực hiện cơ chế một cửa liên thông. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn. - Về lý luận, luận văn này là một công trình nghiên cứu tương đối hệ thống và toàn diện về quy trình giải quyết hồ sơ theo cơ chế một cửa liên thông tại UBND các quận, huyện thuộc Thành phố Hồ Chí Minh. Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần làm sáng tỏ hơn các vấn đề về CCHC, cải cách TTHC, các cơ chế cải cách TTHC, mà cụ thể là cơ chế “một cửa liên thông” được áp dụng vào thực tiễn hoạt động của UBND cấp huyện ở nước ta. - Về thực tiễn, kết quả nghiên cứu của luận văn là đánh giá đúng thực trạng, đề xuất các giải pháp cần thiết từ tình hình giải quyết hồ sơ theo cơ chế một cửa liên thông tại UBND quận Tân Bình, giúp UBND các quận, huyện khác có thể rút ra được một số bài học kinh nghiệm, phát huy ưu điểm, khắc phục hạn chế, thiếu sót 8
nhằm đưa việc giải quyết hồ sơ theo cơ chế một cửa liên thông ở địa phương mình đạt hiệu quả, chất lượng ngày càng cao. - Kết quả nghiên cứu có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo phục vụ cho việc hoạch định, lập kế hoạch tiếp tục hoàn thiện quy trình giải quyết hồ sơ theo cơ chế một cửa liên thông cấp huyện trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Đồng thời, luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong các khóa đào tạo và bồi dường về cải cách TTHC cho CBCC các quận, huyện trên phạm vi cả nước. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được kết cấu gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về giải quyết hồ sơ theo cơ chế “một cửa liên thông”. Chương 2: Thực trạng giải quyết hồ sơ theo cơ chế “một cửa liên thông” tại UBND quận Tân Bình. Chương 3: Phương hướng và giải pháp nâng cao chất lượng giải quyết hồ sơ theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn hiện nay. 9
Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIẢI QUYẾT HỒ SƠ THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA LIÊN THÔNG 1. 1. Thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính. 1.1.1. Thủ tục hành chính và vai trò của thủ tục hành chính. 1.1.1.1. Khái niệm thủ tục hành chính “Đa số các nước trên thế giới quan niệm TTHC là những quy tắc phải chấp hành đúng như quy trình ra một quyết định hay giải quyết một công việc thuộc thẩm quyền cơ quan quản lý nhà nước liên quan đến việc ban hành và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật và phục vụ nhu cầu hoạt động hàng ngày cho xã hội, cho công dân của các cơ quan và công chức, viên chức nhà nước” [33.Tr 18]. Thủ tục hành chính theo GS.TSKH Nguyễn Văn Thâm là trình tự về thời gian và không gian, các giai đoạn cần phải có để thực hiện mọi hình thức hoạt động của các cơ quan quản lý hành chính Nhà nước, bao gồm trình tự thành lập các công sở, trình tự bổ nhiệm, điều động viên chức, trình tự lập quy, áp dụng các quy phạm để bảo đảm các quyền chủ thể và xử lý vi phạm, trình tự tổ chức tác nghiệp hành chính”. [52] Thủ tục hành chính theo GS. TS. Nguyễn Hữu Khiển cho rằng TTHC là một thao tác quan trọng trong quản lý nhà nước. Thậm chí không thể nói đến hành chính nhà nước, quản lý nhà nước nếu không đề cập tới hoặc loại TTHC ra khỏi công vụ. Thực chất của TTHC là sự thiết lập các thao tác quản lý nhà nước theo những trình tự, quy trình nhất định của cơ quan hành chính nhà nước đáp ứng những dịch vụ hành chính khác nhau mà người dân cần tời sự cung cấp một các tốt nhất” [34, Tr 114]. Quản lý Nhà nước bằng pháp luật về nguyên tắc, đòi hỏi phải tuân theo những quy tắc pháp lý, quy định về trình tự, cách thức khi sử dụng thẩm quyền của từng cơ quan để xử lý công việc. Những quy tắc pháp lý này là những quy phạm thủ tục. Các quy phạm thủ tục bao gồm: thủ tục lập pháp, thủ tục tố tụng tư pháp và TTHC. Những thủ tục hữu hiệu là vô cùng cần thiết vì nó đảm bảo cho tiến trình hành 10
chính được đảm bảo, không bị cản trở, có ý nghĩa to lớn trong việc thực hiện các lợi ích khác nhau và đảm bảo cho các cơ quan Nhà nước và công chức Nhà nước khi ban hành và tổ chức thực hiện các quyết định quản lý phải tuân theo một quy trình đã được quy phạm TTHC quy định. TTHC rất đa dạng nhưng có thể phân thành 2 loại cơ bản: 1) Những thủ tục tiến hành những công việc thuộc quan hệ nội bộ các cơ quan nhà nước, 2) Những thủ tục tiến hành những công việc thuộc quan hệ của cơ quan nhà nước đối với công dân và các tổ chức xã hội. TTHC trong quan hệ với công dân gồm có 2 loại quan trọng là: TTHC trong việc các cơ quan nhà nước xét, giải quyết những quyền chủ quan hợp pháp của công dân, trong việc công dân kiện một cơ quan nhà nước và TTHC trong việc các cơ quan có thẩm quyền xét đến vấn đề trách nhiệm hành chính và xử phạt vi phạm của công dân. Còn gọi là thủ tục xử lý vi phạm hành chính, hoặc tố tụng hành chính [40, Tr 274-275]. Có thể nhận ra một thực tế khá phổ biến là trong quản lý nhà nước nói chung và trong từng công việc cụ thể nói riêng, khi giải quyết bất cứ một công việc gì cũng cần phải tuân theo những thủ tục phù hợp. Thủ tục với nghĩa chung nhất là phương thức, cách thức giải quyết công việc theo một trình tự nhất định, một thể lệ thống nhất, gồm một loạt nhiệm vụ liên quan chặt chẽ với nhau nhằm đạt được kết quả mong muốn. Trong mối quan hệ với thể chế hành chính, TTHC là một loại quy phạm pháp luật mang tính thủ tục, là bộ phận của thể chế hành chính, là công cụ, phương tiện cho các cơ quan nhà nước có điều kiện thực hiện chức năng của mình. Trong nội bộ của bộ máy hành chính, TTHC là cách thức giải quyết công việc, là trình tự thực hiện thẩm quyền của các cơ quan trong bộ máy hành chính nhà nước để giải quyết các công việc cụ thể của cơ quan mình. Trong mối quan hệ với đối tượng quản lý, TTHC được hiểu là giữa các cơ quan nhà nước với công dân trong quá trình giải quyết công việc của dân theo yêu cầu bảo vệ quyền lợi của công dân và của nhà nước cũng như thực hiện đúng nghĩa vụ của các bên. 11