Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:142

Thêm vào BST

Báo xấu

58
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích cơ bản của luận văn này là nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về tình hình khiếu nại hành chính trên địa bàn quận Tân Bình, giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh; phân tích, đánh giá được tổng quan thực trạng khiếu nại hành chính và giải quyết khiếu nại hành chính.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA UNG THỊ MINH TRANG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH CỦA CHỦ TỊCH ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN TÂN BÌNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. LÊ THỊ HƯƠNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh được PGS.TS. Lê Thị Hương hướng dẫn thực hiện là công trình nghiên cứu của tôi, những số liệu và nội dung trong luận văn này là trung thực, khách quan dựa trên cơ sở kết quả khảo cứu thực tế và các tài liệu đã được công bố. Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 7 năm 2017 Tác giả luận văn Ung Thị Minh Trang
Lời cảm ơn Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám đốc Học viện, các khoa, phòng, các cán bộ công chức trong Học viện đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi tham dự lớp đào tạo thạc sĩ khoá 20 và hoàn thành luận văn này. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến tập thể khoa Quản lý nhà nước và pháp luật, đặc biệt là PGS.TS. Lê Thị Hương đã tận tình hướng dẫn nghiên cứu khoa học, giúp đỡ tôi trong quá trình viết luận văn này. Mặc dù đã rất cố gắng đầu tư thời gian và trí lực cho luận văn, song do năng lực của người viết còn hạn chế, kết hợp với một số trở ngại do khách quan đem lại, nên chắc chắn trong luận văn còn nhiều thiếu sót. Rất mong được sự đóng góp chân thành từ các phía thầy giáo, cô giáo và những nhà quản lý giáo dục đã có kinh nghiệm thực tế để tác giả của luận văn có thể tiếp thu, bổ sung cho luận văn của mình đạt được mục tiêu đề ra là góp phần nhỏ vào quá trình đổi mới công tác giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh.
MỤC LỤC trang LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH CỦA CHỦ TỊCH ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP HUYỆN ......................................................................................................................... 10 1.1. Một số vấn đề về giải quyết khiếu nại hành chính ............................... 10 1.1.1. Khái lược về khiếu nại hành chính ................................................. 10 1.1.2. Khái lược về giải quyết khiếu nại hành chính ................................ 15 1.2. Giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện ............................................................................................................ 28 1.2.1. Thẩm quyền giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện................................................................................... 28 1.2.2. Trách nhiệm giải quyết khiếu nại của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện ......................................................................................................... 31 1.3. Một số yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện .................................................... 35 1.3.1. Yếu tố chính trị ............................................................................... 35 1.3.2. Yếu tố pháp lý ................................................................................. 36 1.3.3. Yếu tố tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức làm công tác giải quyết khiếu nại .................................................................... 36 1.3.4. Yếu tố cải cách hành chính ............................................................. 37 1.3.5. Công tác phối hợp trong giải quyết khiếu nại hành chính .............. 39 1.3.6. Nhận thức của cá nhân, tổ chức ...................................................... 40 1.3.7. Các yếu tố khác ............................................................................... 40
1.4. Tham khảo kinh nghiệm giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện ở một số địa phương ....................................... 41 1.4.1. Kinh nghiệm của một số địa phương .............................................. 41 1.4.1.1. Kinh nghiệm của Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Hàm Thuận Nam tỉnh Bình Thuận ............................................................................... 41 1.4.1.2. Kinh nghiệm của Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Uông Bí tỉnh Quảng Ninh ........................................................................................ 44 1.4.2. Bài học kinh nghiệm cho quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh48 Tiểu kết chƣơng 1 ....................................................................................... 49 CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH CỦA CHỦ TỊCH ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN TÂN BÌNH – TP. HỒ CHÍ MINH ........................................................................ 51 2.1. Khái quát về tình hình khiếu nại hành chính trên địa bàn quận Tân Bình ............................................................................................................ 51 2.1.1. Đặc trưng điều kiện kinh tế - xã hội của quận Tân Bình liên quan đến khiếu nại hành chính .......................................................................... 51 2.1.2. Về tính chất khiếu nại................................................................... 52 2.1.3. Về nội dung khiếu nại .................................................................. 52 2.1.4. Nguyên nhân chủ yếu phát sinh khiếu nại hành chính trên địa bàn quận Tân Bình .......................................................................................... 53 2.2. Đánh giá hoạt động giải quyết khiếu nại của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình ....................................................................................... 55 2.2.4. Về thực hiện thẩm quyền giải quyết khiếu nại hành chính .......... 55 2.2.5. Về thực hiện trách nhiệm giải quyết khiếu nại hành chính.......... 58 2.3. Đánh giá một số yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình ......................... 78 2.3.1. Về mối quan hệ công tác .............................................................. 78 2.3.2. Về tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ......... 79 2.3.3. Về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ công tác giải quyết khiếu nại hành chính ........................................................................................... 80 2.3.4. Về chế độ, chính sách................................................................... 80 2.4. Nhận xét chung ................................................................................... 81 2.4.1. Ưu điểm ........................................................................................ 81
2.4.2. Hạn chế ........................................................................................... 82 2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế .................................................... 84 Tiểu kết chƣơng 2 ....................................................................................... 89 CHƢƠNG 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH CỦA CHỦ TỊCH ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN TÂN BÌNH ..................................................................................................... 90 3.1. Phương hướng xây dựng các giải pháp................................................. 90 3.1.1. Quán triệt chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về công tác giải quyết khiếu nại hành chính ..................... 90 3.1.2. n trọng quyền khiếu nại của c ng dân, đảm bảo hài hòa lợi ích của các bên trong quá trình giải quyết khiếu nại hành chính ................... 91 3.1.3. Kiên quyết nhưng mềm d o, linh hoạt, thận trọng trong công tác giải quyết khiếu nại hành chính ................................................................ 91 3.2. Một số giải pháp cụ thể ......................................................................... 93 3.2.1. Hoàn thiện pháp luật về khiếu nại hành chính, giải quyết khiếu nại hành chính ................................................................................................. 93 3.2.2. Kiện toàn tổ chức và hoạt động bộ máy trong công tác giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận....................... 96 3.2.3. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ............. 97 3.2.4. Kết hợp công tác giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận với quá trình cải cách hành chính .................... 98 3.2.5. Thực hiện thanh tra, kiểm tra, giám sát việc giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận .................................... 100 Tiểu kết chƣơng 3 ........................................................................................ 103 KẾT LUẬN .................................................................................................. 104 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ trang Biểu đồ 2.1 Công tác tiếp công dân tại Ủy ban nhân dân quận Tân Bình từ năm 2011 đến năm 2016 ............................................................................... 61 Biểu đồ 2.2 Tiếp đoàn đ ng người tại Ủy ban nhân dân quận Tân Bình từ năm 2011 đến năm 2016 ....................................................................................... 62 Biểu đồ 2.3 Nội dung khiếu nại hành chính trên địa bàn quận Tân Bình từ năm 2011 đến năm 2016 ............................................................................... 66 Bảng 2.1 Số liệu về tiếp nhận, xử lý đơn khiếu nại hành chính tại Ủy ban nhân dân quận Tân Bình từ năm 2011 đến năm 2016 ........................................... 65 Bảng 2.2 Số liệu về kết quả giải quyết đơn khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình từ năm 2011 đến năm 2016 ...................... 69 Hình 2.1 Quy trình giải quyết khiếu nại lần đầu của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình ............................................................................................... 75 Hình 2.2 Quy trình giải quyết khiếu nại lần hai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình ............................................................................................... 77
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Quyền khiếu nại là một trong những quyền cơ bản của c ng dân được ghi nhận trong bản thỏa thuận giữa Nhà nước và người dân gọi là Hiến pháp: “Mọi người có quyền khiếu nại, tố cáo với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân” [17]. Tuy nhiên, quyền khiếu nại đó được bảo đảm như thế nào, công tác giải quyết khiếu nại đã hiệu quả hay chưa lại phụ thuộc vào việc thực hiện công tác giải quyết khiếu nại của cơ quan, tổ chức, cá nhân và việc kiểm tra, giám sát của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Việt Nam là một quốc gia đang phát triển, đang trong quá trình xây dựng lại đất nước sau nhiều năm chiến tranh. Vì vậy, công tác xây dựng, cải tạo và phát triển đất nước là một vấn đề hết sức cần thiết và được triển khai trên nhiều lĩnh vực khác nhau trên cả nước. rong đó, việc thực hiện quy hoạch, xây dựng các cơ sở hạ tầng, các công trình công cộng phục vụ cho người dân luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm thực hiện. Để thực hiện được các vấn đề trên cần thông qua nhiều công việc khác nhau như: quy hoạch, vận động, đền bù, giải phóng mặt bằng… Đây chính là một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến khiếu nại hiện nay ở các thành phố lớn, trong đó có hành phố Hồ Chí Minh và đặc biệt quận Tân Bình, một quận được thành lập lâu đời của thành phố, với dân số đ ng, nhiều cửa ngõ, có nhiều tiềm lực về kinh tế để phát triển, đổi mới thì cần phải cải tạo, quy hoạch, xây dựng. Bên cạnh đó quá trình thực hiện công tác quản lý nhà nước trên nhiều lĩnh vực khác nhau tại địa bàn quận ân Bình cũng phát sinh các khiếu nại 1
của người dân, với nhiều nguyên nhân khác nhau như: người dân chưa nắm rõ các chính sách của Đảng và quy định pháp luật của Nhà nước; việc thực hiện công vụ của các cá nhân có thẩm quyền, cơ quan, đơn vị thuộc Ủy ban nhân dân quận còn sai sót, hạn chế;… Để đảm bảo quyền và lợi ích của người dân, công tác giải quyết khiếu nại lu n được Đảng và Nhà nước quan tâm thông qua việc ban hành các chủ trương, chính sách, pháp luật nhằm thực hiện tốt trong công tác này. Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay đất nước ta đang trong thời kỳ thực hiện công cuộc cải cách hành chính nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của Nhà nước thì công tác giải quyết khiếu nại cũng kh ng thể nằm ngoài công cuộc cải cách hành chính đó. Hiện nay, mặc dù trong công tác giải quyết khiếu nại đã được thực hiện cùng với công cuộc cải cách, đổi mới nhưng vẫn còn bộc lộ nhiều bất cập, chậm được khắc phục nên hiệu quả giải quyết khiếu nại chưa cao, cụ thể là trên địa bàn quận Tân Bình. Do đó, học viên quyết định chọn đề tài: “Giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh” làm luận văn tốt nghiệp cao học quản lý c ng để làm rõ thực trạng tình hình khiếu nại của người dân, những khó khăn, hạn chế trong việc giải quyết khiếu nại của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình để có thể tìm ra được các nguyên nhân chủ yếu, bao gồm nguyên nhân chủ quan, khách quan dẫn đến việc giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình hiệu quả chưa cao. Từ đó, đưa ra các giải pháp nhằm bảo đảm cho công tác giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình được hoàn thiện, hiệu quả hơn. 2
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Công tác giải quyết khiếu nại hành chính tại thành phố Hồ Chí Minh nói chung và tại Ủy ban nhân dân quận ân Bình lu n được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm và được thể hiện trong các Nghị quyết, chính sách của Đảng và quy định pháp luật của Nhà nước. Tuy nhiên, công tác giải quyết khiếu nại hành chính trong thời gian qua vẫn còn những hạn chế nhất định. Hiện nay, đã có các đề tài nghiên cứu có liên quan đến công tác giải quyết khiếu nại. Một số tác giả đã quan tâm, nghiên cứu liên quan công tác giải quyết khiếu nại trong thời gian qua như: - Nguyễn Thị Lệ Hằng (2010), “Giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực quản lý đất đai của Ủy ban nhân dân cấp huyện tỉnh Khánh Hòa”, luận văn Thạc sĩ Quản lý công, luận văn nêu rõ những vấn đề chung về khiếu nại, phân tích, đánh giá thực trạng khiếu nại và giải quyết khiếu nại về đất đai của Ủy ban nhân dân cấp huyện tỉnh Khánh Hòa; qua đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật về đất đai, pháp luật khiếu nại, giải quyết khiếu nại về đất đai và bài học kinh nghiệm, phương pháp thẩm tra xác minh để giải quyết có hiệu quả hơn các khiếu nại về đất đai [11]. - Lê Thị Kim Liên (2013), “Giải quyết khiếu nại đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện từ thực tiễn huyện Bến Cát tỉnh Bình Dương”, luận văn hạc sĩ Quản lý công, luận văn nghiên cứu chuyên sâu về thực trạng hoạt động giải quyết khiếu nại của huyện Bến Cát tỉnh Bình Dương từ đó đưa ra những gợi ý tích cực đối với việc nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật nói chung và giải quyết khiếu nại đất đai nói riêng, cải thiện công tác giải quyết khiếu nại đất đai [12]. - rương hị Cẩm Tú (2013), “Hoàn thiện công tác giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai của Ủy ban nhân dân cấp huyện tại tỉnh Bình 3
Thuận”, luận văn hạc sĩ Quản lý công, luận văn qua nghiên cứu hoạt động giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai của Ủy ban nhân dân cấp huyện thuộc tỉnh Bình Thuận, đưa ra một số giải pháp hoàn thiện công tác giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai [25]. - Huỳnh Ngữ Siêu (2014), “Quản lý công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh”, luận văn hạc sĩ Quản lý công, luận văn nghiên cứu thực trạng quản lý công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh, đây là một lĩnh vực rộng nhằm nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, hoàn thiện hoạt động quản lý công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo tại Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh [17]. - Lê Thanh Triều (2014), “Giải quyết khiếu nại của Ủy ban nhân dân huyện U Minh, tỉnh Cà Mau”, luận văn hạc sĩ Quản lý công, luận văn nghiên cứu hoạt động giải quyết khiếu nại của Ủy ban nhân dân huyện U Minh, tỉnh Cà Mau. Qua đó, hệ thống các vấn đề lý luận, thực tiễn liên quan khiếu nại, giải quyết khiếu nại tại địa phương và đưa ra một số giải pháp hoàn thiện công tác giải quyết khiếu nại của huyện U Minh [18]. - Võ Thị Thanh Ngọc (2015), “Giải quyết khiếu nại về bồi thường trong giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận 8, thành phố Hồ Chí Minh”, luận văn Thạc sĩ Quản lý công, luận văn nêu lên lý luận, thực trạng công tác bồi thường trong giải phóng mặt bằng, công tác giải quyết khiếu nại về bồi thường trong giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận 8; để đánh giá những bất cập, khó khăn trong c ng tác này; qua đó đưa ra các giải pháp hoàn thiện công tác bồi thường trong giải phóng mặt bằng, giải quyết khiếu nại về bồi thường trong giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận 8, thành phố Hồ Chí Minh [13]. 4
Các c ng trình trên đã đề cập đến công tác giải quyết khiếu nại trong nhiều khía cạnh khác nhau, đặt vấn đề ở từng lĩnh vực, từng địa phương và có nhiều ý kiến phong phú có thể tham khảo, học tập. Tuy nhiên, cho đến hiện nay vẫn chưa có c ng trình, luận văn cao học nào đề cập đến công tác giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh. Do đó, việc nghiên cứu đề tài: “Giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh” vừa có ý nghĩa thực tiễn vừa có giá trị nhất định về lý luận. Đồng thời, trong quá trình nghiên cứu đề tài tác giả sẽ tiếp thu, kế thừa có chọn lọc thành quả nghiên cứu của các c ng trình đã có và các tài liệu liên quan đến đề tài luận văn này. 3. Mục đích và nhiệm vụ luận văn 3.1.Mục đích luận văn Trên cơ sở lý luận và thực tiễn về tình hình khiếu nại hành chính trên địa bàn quận Tân Bình, giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh; phân tích, đánh giá được tổng quan thực trạng khiếu nại hành chính và giải quyết khiếu nại hành chính. Qua đó, đề xuất một số phương hướng và giải pháp nhằm góp phần thực hiện có hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh. 3.2.Nhiệm vụ luận văn Để đạt được mục đích trên, luận văn cần thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu sau: Nghiên cứu cơ sở lý luận, pháp lý về khiếu nại hành chính và giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện. 5
Khái quát tình hình khiếu nại, thực trạng giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh. Từ đó, chỉ ra một số bất cập của các quy định pháp luật, thực trạng về khiếu nại hành chính, giải quyết khiếu nại hành chính. rên cơ sở đó, định hướng và xây dựng một số giải pháp bảo đảm, hoàn thiện và đem lại hiệu quả cho công tác giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Hoạt động giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về nội dung: giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh. Tập trung một số lĩnh vực nổi cộm như: thu hồi đất, bồi thường trong giải phóng mặt bằng, xử phạt vi phạm hành chính thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình. Phạm vi về không gian: từ thực tiễn quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh. Phạm vi thời gian: đề tài tập trung đi sâu vào tổng hợp, phân tích đánh giá hoạt động giải quyết khiếu nại của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình từ năm 2011 đến năm 2016. Mục đích chọn thời gian này vì đây là thời điểm có sự thay đổi về các văn bản quy phạm pháp luật quy định về hoạt động giải quyết khiếu nại, có sự đổi mới một số nội dung so với quy định trước đây. 6
Ngoài ra, trong thời gian này trên địa bàn quận Tân Bình tập trung đầu tư các c ng trình trọng điểm phục vụ an sinh xã hội, nhất là đầu tư thực hiện các công trình nâng cấp kết cấu hạ tầng, công trình giao thông, cấp thoát nước tại phường 15, các c ng trình trường học, trụ sở làm việc,…; tiến hành công tác bồi thường trong giải phóng mặt bằng đối với các dự án như: dự án nâng cấp, mở rộng đường Phạm Văn Bạch, phường 15; xây dựng mới chung cư 251 Hoàng Văn hụ, phường 2; xây dựng mới chung cư 350 Hoàng Văn hụ, phường 4; tình hình khiếu nại kéo dài đối với các dự án đã triển khai, tiến hành công tác bồi thường nhất là dự án ân Sơn Nhất - Bình Lợi – Vành đai ngoài; tăng cường chấn chỉnh, thực hiện nghiêm công tác quản lý nhà nước trên các lĩnh vực thông qua việc kiểm tra định kỳ, đột xuất đối với các cá nhân, tổ chức trong việc chấp hành các quy định của pháp luật từ đó phát sinh khiếu nại đối với một số quyết định xử phạt vi phạm hành chính được ban hành. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Luận văn nghiên cứu trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, những quan điểm, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ta trong công tác giải quyết khiếu nại hành chính. Đồng thời, kế thừa và sử dụng kết quả nghiên cứu của các tác giả đi trước. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Tác giả sử dụng các phương pháp nghiên cứu cơ bản trong đề tài là phương pháp thống kê, phân tích, tổng hợp, so sánh và đối chiếu…để hoàn thiện luận văn. Sử dụng các phương pháp nghiên cứu giúp tác giả thực hiện các công việc sau: 7
Thu thập, tìm kiếm các tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu, bao gồm tài liệu sơ cấp và tài liệu thứ cấp. Thống kê các số liệu liên quan đến đề tài nghiên cứu. Đối chiếu, so sánh các số liệu đã thu thập. Phân tích, lý giải thực trạng để thấy được những mặt đạt được, xác định nguyên nhân của những hạn chế làm cơ sở đề xuất các giải pháp. 6. Những đóng góp mới của luận văn rên cơ sở lý luận, pháp lý phân tích, đánh giá thực trạng khiếu nại hành chính trên địa bàn quận Tân Bình, công tác giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình. Đưa ra các phương hướng, giải pháp bảo đảm công tác giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh hiệu quả, hoàn thiện một số quy định về công tác giải quyết khiếu nại. 7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Luận văn là c ng trình nghiên cứu tổng thể về vấn đề giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình với mục đích đưa ra các quan điểm, giải pháp lý luận, thực tiễn nhằm hoàn thiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính. Từ các đề xuất giải pháp tại luận văn có thể đóng góp cho công tác giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình được hiệu quả, hoàn thiện hơn, phù hợp yêu cầu thực tiễn; ý thức trách nhiệm, kinh nghiệm của các cơ quan, đơn vị trong thực hiện tham mưu c ng tác giải quyết khiếu nại hành chính. 8
8. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận luận văn gồm 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện. Chương 2: hực trạng hoạt động giải quyết khiếu nại hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh. Chương 3: Một số giải pháp bảo đảm giải quyết khiếu hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh. 9
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH CỦA CHỦ TỊCH ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP HUYỆN 1.1. Một số vấn đề về giải quyết khiếu nại hành chính 1.1.1. Khái lược về khiếu nại hành chính 1.1.1.1. Khái niệm về khiếu nại hành chính Khiếu nại là hoạt động diễn ra thường xuyên và phổ biến, cụm từ khiếu nại được sử dụng rộng rãi trong đời sống xã hội. Đứng trên nhiều góc độ khác nhau, có nhiều quan điểm khác nhau về thuật ngữ “khiếu nại”. Khiếu nại là một hiện tượng xã hội được quan niệm và hiểu theo nhiều góc độ khác nhau. Thuật ngữ “khiếu nại” theo iếng La tinh là “complaint” có nghĩa là việc phàn nàn, phản ứng, bất bình của một người nào đó đối với một vấn đề có liên quan đến lợi ích trực tiếp của mình [24]. Trong các Từ điển Tiếng Việt ở nước ta khiếu nại được nêu như sau [31, tr.510]: - Khiếu nại là những thắc mắc về những kết luận, quyết định do các cơ quan có thẩm quyền đã làm - Khiếu nại là đề nghị xem xét một quyết định hoặc một việc mà mình kh ng đồng ý. - Khiếu nại là thắc mắc, đề nghị xem xét lại kết luận, quyết định do cấp có thẩm quyền đã làm, đã chuẩn y. Qua những giải thích nêu trên, thuật ngữ khiếu nại được sử dụng khi nói về những hành vi của một chủ thể nào đó do bản thân họ còn có những thắc mắc, kh ng đồng ý với những kết luận, quyết định, việc đã làm của các 10
cơ quan, tổ chức hay người có thẩm quyền, vì vậy họ đề nghị cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền đó xem xét, sửa đổi lại các kết luận, quyết định, việc đã làm để không làm thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của họ. Thuật ngữ khiếu nại nói chung gồm rất nhiều loại và ở nhiều lĩnh vực khác nhau như: khiếu nại hành chính, khiếu nại trong điều tra, truy tố, khiếu nại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án,…. rong các loại khiếu nại thì khiếu nại hành chính là lĩnh vực khiếu nại đặc biệt, rất đa dang và phong phú, nó phát sinh trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước, do các cơ quan quản lý hành chính nhà nước đã ban hành quyết định hành chính hoặc có hành vi hành chính xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức. Theo cuốn Thuật ngữ hành chính thì “khiếu nại hành chính là hành vi của cá nhân, của cơ quan hay tổ chức đề nghị với cơ quan hành chính nhà nước hoặc với người có thẩm quyền của cơ quan đó xem xét lại quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, cơ quan hay tổ chức” [3, tr.101-102]. Tại Khoản 1, Điều 2, Luật Khiếu nại năm 2011 quy định: “Khiếu nại là việc c ng dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức theo thủ tục do Luật này quy định, đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước hoặc quyết định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình” [14]. Quy định này đã nêu rõ: - Về chủ thể khiếu nại: là c ng dân, cơ quan, tổ chức. 11
- Về trình tự, thủ tục khiếu nại: tuân theo quy định của Luật Khiếu nại và các văn bản hướng dẫn thi hành. Tuy nhiên, tại Khoản 5, Điều 3, Luật Khiếu nại năm 2011 có quy định: “trường hợp luật khác có quy định khác về khiếu nại và giải quyết khiếu nại thì áp dụng theo quy định đó” [14]. - Về điều kiện thực hiện quyền khiếu nại: người khiếu nại phải có căn cứ cho rằng quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Từ những giải thích trên chúng ta có thể hiểu khiếu nại hành chính là thuật ngữ chỉ hành vi của cá nhân, cơ quan, tổ chức đề nghị với cơ quan hành chính nhà nước hoặc người có thẩm quyền của cơ quan hành chính nhà nước đó xem xét lại quyết định hành chính mà họ đã ban hành hay hành vi hành chính mà họ đã thực hiện có vi phạm pháp luật, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của mình. 1.1.1.2. Chủ thể khiếu nại hành chính Căn cứ Khoản 2, Điều 2, Luật Khiếu nại năm 2011 quy định về người khiếu nại (chủ thể khiếu nại), bao gồm: “C ng dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức thực hiện quyền khiếu nại” [14]. Chủ thể khiếu nại là công dân bao gồm công dân Việt Nam và cá nhân nước ngoài tại Việt Nam. Cơ quan, tổ chức có quyền khiếu nại: cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp, tổ chức kinh tế, đơn vị vũ trang nhân dân. Việc quy định cơ quan, tổ chức có quyền khiếu nại xuất phát từ thực tiễn quản lý nhà nước, các cơ quan, tổ chức cũng bị tác động, bị ảnh hưởng bởi các quyết định hành chính, hành vi hành chính. Việc khiếu nại của cơ 12
quan, tổ chức được thực hiện th ng qua người đại diện hợp pháp của cơ quan, tổ chức đó. Cán bộ, công chức có quyền khiếu nại quyết định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định kỷ luật đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình, rong đó, tại Khoản 10, Điều 1, Luật Khiếu nại năm 2011 quy định: “quyết định kỷ luật cán bộ, công chức là quyết định bằng văn bản của người đứng đầu cơ quan, tổ chức để áp dụng một trong các hình thức kỷ luật đối với cán bộ, công chức thuộc quyền quản lý của mình theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức” [14]. Các chủ thể nêu trên được thực hiện quyền khiếu nại với điều kiện họ phải chịu sự tác động trực tiếp của các quyết định hành chính, hành vi hành chính hay nói cách khác quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại phải xâm phạm trực tiếp đến quyền và lợi ích của người khiếu nại. 1.1.1.3. Đối tượng khiếu nại hành chính Đối tượng của khiếu nại là các quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật cán bộ, công chức. Theo Khoản 8, Điều 1, Luật Khiếu nại năm 2011 quy định: “Quyết định hành chính là văn bản do cơ quan hành chính nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước ban hành để quyết định một vấn đề cụ thể trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước, được áp dụng một lần đối với một hoặc một số đối tượng cụ thể” [14]. Như vậy, một quyết định hành chính là đối tượng khiếu nại phải hội đủ 03 điều kiện sau đây: Thứ nhất, được thể hiện dưới hình thức quyết định hành chính, là đối tượng khiếu nại không nhất thiết phải được thể hiện dưới hình thức là quyết 13