Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:107

Thêm vào BST

Báo xấu

17
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn nhằm hệ thống hóa lý luận về năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã; vai trò, nhiệm vụ, quyền hạn của cán bộ chính quyền cấp xã; quan niệm về năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã; những yếu tố ảnh hưởng đến năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã; yêu cầu về năng lực đối với cán bộ chính quyền cấp xã.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông

BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ...../..... ...../..... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ====== NGUYỄN THỊ THUYẾN NĂNG LỰC CỦA CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CƯ JÚT, TỈNH ĐẮK NÔNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG ĐẮK LẮK - 2018
BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ...../..... ...../..... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ====== NGUYỄN THỊ THUYẾN NĂNG LỰC CỦA CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CƯ JÚT, TỈNH ĐẮK NÔNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KH: PGS.TS. VÕ KIM SƠN ĐẮK LẮK - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi. Các số liệu sử dụng phân tích trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, đã công bố theo đúng quy định. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn do tôi tự tìm hiểu, phân tích một cách trung thực, khách quan và phù hợp với thực tiễn tại địa phương. Các kết quả này chưa từng được công bố ở bất kỳ nghiên cứu nào khác. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thuyến i
LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu tại trường Học viện hành chính phân viện Tây Nguyên, học viên đã nhận được sự giúp đỡ, hướng dẫn truyền đạt tận tình của quý thầy (cô) giáo, là những giảng viên cao cấp trường Học viện hành chính quốc gia. Đó là những kiến thức quý báu, bổ ích, trang bị nhiều kỹ năng trong quá trình nghiên cứu cũng như thực tiễn công tác. Trước hết, cho phép học viên xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban lãnh đạo, quý thầy, cô giáo trường Học viện hành chính quốc gia, các đồng chí lãnh đạo UBND xã Đắk Wil, huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông. Đặc biệt, xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến PGS. TS Võ Kim Sơn đã toàn tâm, toàn ý hướng dẫn tôi về mặt khoa học để hoàn thành luận văn này. Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo; các cán bộ, nhân viên tại trường Học viện hành chính phân viện Tây Nguyên về những ý kiến đóng góp thẳng thắn, sâu sắc và giúp đỡ đầy nhiệt huyết để tôi hoàn thành nhiệm vụ nghiên cứu của mình. Cuối cùng xin cảm ơn gia đình và bạn bè đã luôn động viên, giúp đỡ trong suốt thời gian tôi học tập tại trường. Với những cố gắng, nỗ lực của bản thân song kinh nghiệm và khả năng còn hạn chế nên luận văn này không thể tránh khỏi những thiếu sót, tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp của quý thầy, cô giáo, bạn bè, đồng nghiệp và các độc giả để tôi có cơ hội hoàn thiện Đề tài nghiên cứu hơn nữa. Xin chân thành cảm ơn!
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ đầy đủ CNH Công nghiệp hóa HĐH Hiện đại hóa UBND Ủy ban nhân dân HĐND Hội đồng nhân dân CB,CC Cán bộ, công chức THPT Trung học phổ thông QLNN Quản lý nhà nước
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Số lượng cán bộ chính quyền cấp xã (giai đoạn 2012-2017) ......... 36 Bảng 2.2. Cơ cấu về giới tính cán bộ chính quyền cấp xã (giai đoạn 2012- 2017)................................................................................................................ 37 Bảng 2.3: Cơ cấu về độ tuổi cán bộ chính quyền cấp xã (giai đoạn 2012-2017) ......................................................................................................................... 38 Bảng 2.4. Cơ cấu dân tộc, tôn giáo cán bộ chính quyền cấp xã (giai đoạn 2012-2017) ...................................................................................................... 39 Bảng 2.5. Về trình độ học vấn cán bộ chính quyền cấp xã (giai đoạn 2012- 2017)................................................................................................................ 40 Bảng 2.6: Về trình độ chuyên môn cán bộ chính quyền cấp xã (giai đoạn 2012-2017) ...................................................................................................... 41 Bảng 2.7: Về trình độ lý luận chính trị cán bộ chính quyền cấp xã (giai đoạn 2012-2017) ...................................................................................................... 42 Bảng 2.8: Về trình độ tin học và ngoại ngữ của đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã (giai đoạn 2012 – 2017) ....................................................................... 41 Bảng 2.9: Kết quả khảo sát kiến thức cán bộ chính quyền cấp xã .................. 43 Bảng 2.10: Kết quả khảo sát kỹ năng cán bộ chính quyền cấp xã .................. 45 Bảng 2.11: Kết quả khảo sát thái độ cán bộ chính quyền cấp xã………..47 Bảng số 2.12. Kết quả đánh giá, xếp loại cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, giai đoạn 2015 – 2017……………………………………………………50
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................... iii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU .................................................................. iv MỤC LỤC ........................................................................................................ v MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Tình hình nghiên cứu luận văn...................................................................... 4 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn .......................................... 6 3.1. Mục đích nghiên cứu .................................................................................. 6 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................. 6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ........................................... 7 4.1. Đối tượng nghiên cứu................................................................................. 7 4.2. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................... 7 5. Phương pháp nghiên cứu của đề tài .............................................................. 7 5.1. Phương pháp luận ....................................................................................... 7 5.2. Phương pháp cụ thể .................................................................................... 8 6. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của luận văn ........................................ 8 6.1. Ý nghĩa lý luận ........................................................................................... 8 6.2. Ý nghĩa thực tiễn ........................................................................................ 9 7. Kết cấu của đề tài .......................................................................................... 9 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NĂNG LỰC CỦA CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ ........................................................... 10 1.1. Một số vấn đề cơ bản về chính quyền cấp xã .......................................... 10 1.2. Một số vấn đề về năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã ..................... 15 1.3. Đánh giá năng lực cán bộ chính quyền cấp xã ......................................... 18 1.4. Yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cán bộ chính quyền cấp xã ................... 27
Chương 2. THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CỦA CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CƯ JÚT – TỈNH ĐẮK NÔNG ....... 33 2.1. Khái quát đặc điểm tự nhiên và tình hình kinh tế - xã hội huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông ................................................................................................. 33 2.2. Khái quát chung về cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông ................................................................................................. 36 2.3. Thực trạng năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông..................................................................................... 40 2.4. Đánh giá chung về năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông .......................................................................... 52 Chương 3. MỤC TIÊU VÀ GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ ĐỂ NÂNG CAO NĂNG LỰC CỦA CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CƯ JÚT - TỈNH ĐẮK NÔNG HIỆN NAY................................................. 65 3.1. Mục tiêu nâng cao năng lực của chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông hiện nay ...................................................................... 65 3.2. Giải pháp cơ bản nâng cao năng lực cán bộ chính quyền cấp xã ở huyện Cư Jút .............................................................................................................. 67 3.3. Những kiến nghị, đề xuất cơ bản góp phần nâng cao năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã ở huyện Cư Jút ................................................................ 86 KẾT LUẬN .................................................................................................... 93 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 94
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong hệ thống hành chính nhà nước ở Việt Nam, chính quyền cấp xã, hay chính quyền cấp cơ sở, là nền tảng của bộ máy nhà nước. Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 quy định “Chính quyền địa phương ở xã là cấp chính quyền địa phương gồm có Hội đồng nhân dân xã và Ủy ban nhân dân xã” [26, tr.14]. Đây là cấp chính quyền có số lượng lớn nhất và có đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội đa dạng nhất trong các loại hình đơn vị hành chính. Cấp xã là nơi tuyệt đại bộ phận nhân dân cư trú, sinh sống; mọi hoạt động lãnh đạo, quản lý của chính quyền cấp xã sẽ tác động trực tiếp đến đời sống, xã hội và nhân dân trên địa bàn. Chính quyền cấp xã là cầu nối trực tiếp toàn bộ hệ thống chính trị với nhân dân, là nơi tổ chức, vận động nhân dân thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, khai thác mọi tiềm năng ở địa phương để phát triển kinh tế - xã hội, tổ chức cuộc sống của cộng đồng dân cư. Đồng thời cũng là nơi kiểm nghiệm tính đúng đắn, sự phù hợp các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và cũng là nơi cung cấp nguồn cơ sở thực tiễn để góp phần hoàn thiện chính sách pháp luật. Nghị quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước có đi vào thực tế cuộc sống được hay không một phần rất quan trọng là do hiệu quả hoạt động của cấp đơn vị cơ sở này - trong đó năng lực của đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã là nhân tố quyết định nhất. Cấp xã (phường, xã, thị trấn) là đơn vị hành chính cấp cơ sở, là cấp gần dân nhất, là nơi diễn ra các hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội của các tầng lớp nhân dân nên tính cộng đồng của những người dân ở cấp xã rất cao, vì đây là cấp hành chính gắn liền với nền văn hóa làng xã lâu đời của người Việt. 1
UBND cấp xã là cơ quan hành chính Nhà nước tại địa phương có vai trò, vị trí hết sức quan trọng trong hệ thống chính trị ở nước ta, là cầu nối chuyển tải và tổ chức thực hiện các chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, trực tiếp chăm lo đến đời sống nhân dân và bảo đảm phát huy quyền làm chủ của nhân dân, phản ánh với Đảng và Nhà nước, nhằm đề ra các chủ trương, biện pháp tổ chức, quản lý phù hợp. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Cấp xã là cấp gần dân nhất, là nền tảng của hành chính nếu cấp xã làm được việc thì mọi việc đều xuôi” [17, tr.155]. Cụm từ cán bộ cấp xã được quy định trong văn bản pháp luật Việt Nam bao gồm những người được bầu để đảm nhận các chức danh trong chính quyền địa phương cấp xã; là người đứng đầu các tổ chức chính trị - xã hội. Theo Nghị định 92/2009/NĐ-CP ngày 22 tháng 10 năm 2009 của Chính phủ quy định “về chức danh, số lượng, một số chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức ở xã, phường, thị trấn và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã” [4, tr.2]. Chủ tịch Hồ Chí Minh, người sáng lập, rèn luyện và lãnh đạo Đảng ta đã nhấn mạnh “Cán bộ là khâu then chốt, trọng yếu của công tác xây dựng Đảng” và người nêu rõ: "Cán bộ là cái gốc của mọi công việc, công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém" [17; tr.269]. Những thành tựu đạt được trong hơn 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới đất nước có sự đóng góp to lớn của cán bộ, công chức nói chung và công chức nhà nước nói riêng. Đó là thế hệ những cán bộ đã được tôi luyện, trưởng thành qua thử thách, có ý chí vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, là những người có bản lĩnh chính trị vững vàng, có tư duy đổi mới, đã nhanh chóng thích nghi với cơ chế thị trường, góp phần vào việc đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước. Tuy nhiên, đứng trước những thách thức của kinh tế thị trường, một bộ phận không nhỏ cán bộ, công 2
chức các cấp đã bộc lộ những hạn chế, yếu kém cả về năng lực chuyên môn và ý thức chính trị. Đánh giá về công chức nhà nước, theo Báo cáo của Bộ Chính trị tại Hội nghị Trung ương 9 khóa X, tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 khóa VIII về chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đã thẳng thắn chỉ ra: “Trình độ, năng lực, kiến thức về kinh tế thị trường, luật pháp, ngoại ngữ, khả năng quản lý nhà nước, quản lý xã hội của không ít cán bộ vẫn còn bất cập; khả năng dự báo và định hướng sự phát triển vẫn còn yếu”, “Một bộ phận cán bộ, công chức chủ quan, tự mãn, bảo thủ, trì trệ, mắc bệnh thành tích; số khác thiếu tâm huyết với công việc, thiếu gương mẫu, nói nhiều làm ít, nói không đi đôi với làm; ý thức tự phê bình và phê bình và tính chiến đấu kém; lợi dụng chức quyền để vun vén lợi ích cá nhân. Đặc biệt, Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XI tiếp tục nhấn mạnh: “Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống với những biểu hiện khác nhau về sự phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi, tiền tài, kèn cựa địa vị, cục bộ, tham nhũng, lãng phí, tùy tiện, vô nguyên tắc” [2, tr.145]. Như vậy, có thể thấy thực trạng về chất lượng, phẩm chất đạo đức của công chức còn nhiều hạn chế, yếu kém. Trong bối cảnh hiện nay, đất nước đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đang chủ động hội nhập quốc tế, đã đặt ra những yêu cầu mới đối với công chức, đòi hỏi này phải nâng cao chất lượng, đồng thời phải vững vàng cả về ý thức chính trị, giữ được phẩm chất, đạo đức tốt, lối sống đúng mực, tránh được những tác động tiêu cực từ kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế. Trên thực tế năng lực của đội ngũ cán bộ cấp xã nói chung và cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút nói riêng vẫn còn nhiều hạn chế so với yêu cầu. Tại Hội nghị Ban chấp hành Trung ương 5 Khóa IX cũng đã chỉ ra những vấn đề đó. Nghị quyết số 17-NQ/TW ngày 18 tháng 3 năm 2002 Hội nghị Ban 3
chấp hành Trung ương Đảng Khóa IX về đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị cơ sở xã, phường, thị trấn và đến nay một số nội dung liên quan đến năng lực của cán bộ công chức cấp xã nói chung và cán bộ cấp xã trên địa bàn của huyện Cư Jút nói riêng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra [Bộ Nội vụ. Báo cáo kết quả khảo sát về cán bộ công chức cấp xã. 2016]. Vì vậy, trước yêu cầu nhiệm vụ QLNN, nâng cao năng lực quản lý cho đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông là một yêu cầu tất yếu. Xuất phát từ lý luận và thực tiễn đặt ra, tác giả chọn đề tài: “Năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông” để làm Luận văn thạc sĩ. 2. Tình hình nghiên cứu luận văn Nâng cao năng lực của cán bộ, công chức là một vấn đề quan trọng nên đã được nhiều nhà khoa học, bình luận gia, các nghiên cứu sinh, học viên cao học lựa chọn, nghiên cứu. Để đáp ứng yêu cầu ngày càng phát triển của đất nước, xây dựng một nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, cần nâng cao năng lực quản lý với một đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã có phẩm chất chính trị, có năng lực, thông thạo về chuyên môn nghiệp vụ. Những đề tài nghiên cứu có nội dung liên quan đến cán bộ, công chức cấp xã nói chung trong đó cán bộ chính quyền cấp xã nói riêng đã được nhiều tác giả nghiên cứu đề cập đến trong đó một số công trình nghiên cứu làm cơ sở cho thực hiện đề tài này, cụ thể như là: Nguyễn Phú Trọng, Trần Xuân Sầm (2001), “Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” [22]. Đây là công trình nghiên cứu lớn thuộc đề tài cấp Nhà nước, xác định rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của chủ trương xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng ta trong thời kỳ đổi mới, đặc biệt là những yêu cầu, đòi hỏi cụ thể về tiêu chuẩn cán bộ trong hệ thống chính trị các cấp. Việc xác định cơ cấu và tiêu chuẩn cán bộ phải xuất phát từ thực tiễn Việt Nam cũng như từ địa phương. Khi vận dụng tư duy mặc dù đưa ra từ năm 2001, nhưng 4
vẫn làm định hướng đúng cho nâng cao năng lực cán bộ cấp xã hiện nay nói chung và cho cán bộ cấp xã của huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông nói riêng. Hoàng Minh Quyền (2003). “Xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên trách cấp xã nhằm đổi mới và nâng cao hiệu lực của chính quyền cơ sở” [16]. Tạp chí Tổ chức Nhà nước, tháng 10/2003. Đây là bài viết nhằm góp phần nhận thức và triển khai Nghị quyết số 17-NQ/TW ngày 18 tháng 3 năm 2002 của Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng Khóa IX về đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị cơ sở xã, phường, thị trấn. Một số ý kiến nhận xét về cách làm để nâng cao năng lực cho cán bộ chuyên trách cấp xã vẫn còn giá trị tham khảo đến nay. TS. Nguyễn Thị Tuyết Mai làm chủ nhiệm (2005), “Nâng cao năng lực tổ chức thực tiễn của cán bộ chủ chốt cấp xã một số tỉnh ở đồng bằng Sông Hồng trong điều kiện hiện nay”[23]. Đề tài đã làm rõ thêm cơ sở lý luận và thực tiễn về năng lực tổ chức thực tiễn của cán bộ, công chức cấp xã ở đồng bằng Sông Hồng trong điều kiện hiện nay. Trên cơ sở đó đưa ra một số giải pháp, kiến nghị chủ yếu nhằm nâng cao năng lực tổ chức thực tiễn của đội ngũ cán bộ này trước yêu cầu mới của cách mạng. Ngoài ra, TS. Võ Thị Kim Dung (2012), “Nâng cao năng lực quản lý cho đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay” [31]. Đề tài nghiên cứu trên cơ sở năng lực của cán bộ chính quyền cơ sở ở một số nơi tỉnh Phú Thọ đang bộc lộ hạn chế, nhất là sự hiểu biết về pháp luật, kỹ năng lãnh đạo, quản lý; trước những hạn chế của đội ngũ cán bộ chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ tác giả đã đề ra các giải pháp góp phần nâng cao năng lực quản lý cho đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở của tỉnh. Có thể kể đến Lê Quang Trường (2017), Năng lực cán bộ Ủy ban nhân dân cấp xã trên địa bàn huyện Đắk Lấp, tỉnh Đắk Nông, Luận văn thạc sĩ Hành chính công, Học viện Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội [21]. Đề tài nghiên cứu nhằm tìm hiểu thực trạng đội ngũ cán bộ UBND xã góp phần đưa ra những giải pháp hữu hiệu để nâng cao năng lực cán bộ UBND xã vì mục tiêu tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước của chính quyền cấp cơ sở. 5
Các công trình khoa học và các bài viết nêu trên đã đề cập đến một phần nội dung hay khía cạnh nào đó về chất lượng công chức như công tác đào tạo, bồi dưỡng; công tác tuyển dụng; công tác quy hoạch; công tác đề bạt, bổ nhiệm cán bộ, công tác luân chuyển, điều động cán bộ. Các công trình nghiên cứu chủ yếu đề cập đến cán bộ, công chức hành chính nói chung và cách tiếp cận chủ yếu theo từ nền hành chính nhà nước, dựa trên quan điểm của quản lý hành chính. Các công trình nghiên cứu mới chỉ dừng lại ở mặt phương pháp luận là chủ yếu hoặc chỉ tập trung nghiên cứu trên phạm vi khá rộng (toàn bộ đội ngũ cán bộ, công chức; đội ngũ công chức nói chung…); hoặc chỉ nghiên cứu một số khâu của công tác xây dựng công chức nhà nước như tuyển dụng công chức; đào tạo, bồi dưỡng công chức; quy hoạch đề bạt cán bộ, công chức,... Như vậy, cho đến nay chưa có một đề tài nghiên cứu cụ thể về năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông. Đây chính là cơ sở và động lực để tác giả nghiên cứu đề tài về năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông, tin tưởng rằng đề tài sẽ đáp ứng được phần nào đó về tính thực tiễn và hiệu quả cho địa phương trong việc nâng cao hiệu quả QLNN của cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở lý luận về năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã và kết quả nghiên cứu về thực trạng năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông hiện nay, luận văn đề xuất những phương hướng, giải pháp phù hợp, khả thi nhằm nâng cao năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông đáp ứng yêu cầu thực tiễn tại địa phương trong giai đoạn hiện nay. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Hệ thống hóa cơ sở lý luận về năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã như: Khái niệm, các yếu tố cấu thành năng lực; cơ sở xác định năng lực của cán 6
bộ chính quyền cấp xã; các tiêu chí đánh giá năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã; các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã. Phân tích thực trạng năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông. Đề xuất các phương hướng, giải pháp nâng cao năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước ở địa phương. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Luận văn nghiên cứu “năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông”. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Luận văn nghiên cứu năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông. - Về không gian: Luận văn nghiên cứu năng lực của cán bộ chính quyền địa phương của 8 xã, thị trấn trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông. - Về thời gian: Luận văn nghiên cứu năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông giai đoạn từ năm 2012 đến năm 2017 và tầm nhìn đến năm 2025. - Phạm vi khách thể: Cụm từ chính quyền cấp xã được quy định trong Luật tổ chức chính quyền địa phương (2015) bao gồm: Hội đồng Nhân dân cấp xã và Ủy ban Nhân dân cấp xã. Do đó cán bộ trong Luận văn này chỉ là những cán bộ thuộc Hội đồng Nhân dân và Ủy ban Nhân dân cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông. 5. Phương pháp nghiên cứu của đề tài 5.1. Phương pháp luận Luận văn được thực hiện trên cơ sở vận dụng chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử; Tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối, nghị quyết, chỉ thị của Đảng về cán bộ, công chức nói chung và chất lượng đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã nói riêng; đồng thời kế thừa, 7
vận dụng có chọn lọc những kết quả của tác giả đã nghiên cứu liên quan đến vấn đề này. 5.2. Phương pháp cụ thể Luận văn sử dụng kết hợp nhiều phương pháp nghiên cứu để làm sáng tỏ, trong đó tập trung một số phương pháp sau: + Phương pháp khảo cứu tài liệu: Tài liệu được sử dụng chủ yếu để nghiên cứu các tài liệu đã được giới thiệu tại phần mở đầu, tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài (mục 2, phần mở đầu) và được tác giả sử dụng để thực hiện Chương 1 của luận văn. Đây là phương pháp nghiên cứu chủ yếu cung cấp cơ sở lý luận, những luận cứ cho việc đánh giá năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã và là cơ sở đề ra giải pháp cho việc nâng cao năng lực cho cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông. + Phương pháp chuyên gia: tiến hành điều tra bằng bảng hỏi đối với những người đã và đang công tác tại Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cấp xã, những cán bộ, công chức chuyên môn hiện đang công tác tại UBND các xã trên địa bàn huyện để có những ý kiến cụ thể liên quan và qua đó có những đánh giá cụ thể điểm mạnh, điểm yếu, đưa ra những giải pháp để nâng cao năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông. + Phương pháp điều tra xã hội học: được tiến hành tại 8 xã trên địa bàn huyện; trao đổi với các đồng chí Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND xã, Chủ tịch, Phó Chỉ tịch UBND xã; 100 người dân được hỏi thông qua phiếu khảo sát, phiếu khảo sát được tổng hợp và xử lý bằng phần mềm Excel đảm bảo tính khách quan và trung thực trong nghiên cứu. Ngoài ra, các phương pháp nghiên cứu khoa học: phân tích, tổng hợp, logic, hệ thống - cấu trúc, so sánh, thống kê, điều tra bảng biểu,… sẽ được sử dụng trong quá trình thực hiện đề tài. 6. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Hệ thống hóa lý luận về năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã; vai trò, nhiệm vụ, quyền hạn của cán bộ chính quyền cấp xã; quan niệm về năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã; những yếu tố ảnh hưởng đến năng lực của 8
cán bộ chính quyền cấp xã; yêu cầu về năng lực đối với cán bộ chính quyền cấp xã. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Góp phần làm rõ thực trạng năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông thông qua các số liệu thống kê, khảo sát, phỏng vấn. Những số liệu và kết luận của đề tài có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo, các giải pháp và kiến nghị nêu ra trong luận văn có thể vận dụng vào thực tiễn, là cơ sở cho các cơ quan quản lý cán bộ xây dựng quy hoạch, kế hoạch nâng cao năng lực quản lý cho đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã nói chung và cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông; đồng thời cũng giúp cho đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã nói riêng, cán bộ công chức nói chung tự hoàn thiện mình, nâng cao năng lực quản lý đáp ứng thực tiễn. Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho các địa phương khác và các cơ sở đào tạo bồi dưỡng cán bộ, đặc biệt là cán bộ chính quyền cấp xã để xây dựng chương trình đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ này. 7. Kết cấu của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục, Luận văn được kết cấu gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã. Chương 2: Thực trạng năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông. Chương 3: Mục tiêu, phương hướng và giải pháp nâng cao năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông hiện nay. 9
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NĂNG LỰC CỦA CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ 1.1. Một số vấn đề về chính quyền cấp xã 1.1.1. Chính quyền cấp xã Chính quyền cấp xã là chính quyền Nhà nước ở cơ sở, có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng, là chỗ dựa và công cụ sắc bén để thực hiện và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, làm cơ sở cho chiến lược ổn định và phát triển đất nước, là yếu tố chi phối mạnh mẽ đến đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh trên địa bàn cơ sở. Chính quyền cấp xã là nơi trực tiếp tổ chức và thực hiện đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước đi vào cuộc sống. Thực tiễn cho thấy có hệ thống đường lối, chính sách pháp luật đúng đắn, khoa học nhưng ở đó chính quyền cấp xã hoạt động không hiệu lực, hiệu quả thì đường lối, chính sách, pháp luật chưa thực sự đi sâu vào cuộc sống, không phát huy được sức mạnh của nhân dân và ngược lại ở đâu cấp xã hoạt động có hiệu lực, hiệu quả, thì ở đó đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước được thực thi nghiêm minh, chính trị ổn định, kinh tế - xã hội phát triển, đời sống nhân dân ngày càng ổn định và nâng lên. Chính quyền cấp xã là cấp hướng dẫn, giám sát các hoạt động tự quản của nhân dân phát huy mọi khả năng phát triển kinh tế - xã hội. Đây là nét đặc thù của chính quyền cấp xã so với các cấp chính quyền khác. Chính quyền cấp xã là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân; là cấp trực tiếp tuyên truyền, phổ biến, giáo dục đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước cho nhân dân hiểu và thực hiện, đồng thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, ý chí của nhân dân để phản ánh với cấp trên. Chính quyền cấp xã là cấp thấp nhất, cấp gần dân nhất, bao gồm Hội đồng Nhân dân xã và Ủy ban Nhân dân xã thực hiện quyền lực Nhà nước và 10
đại diện cho ý chí, nguyện vọng quyền làm chủ của nhân dân ở cơ sở, quyết định và thực hiện những chủ trương, biện pháp phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng – an ninh trên địa bàn theo quy định của Hiến pháp, pháp luật và tổ chức phát huy tính tự quản của nhân dân, đồng thời cũng là nơi kiểm nghiệm tính đúng đắn, sự phù hợp các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. 1.1.2. Cán bộ chính quyền cấp xã Theo Luật Cán bộ, công chức năm 2008, tại Điều 4 quy định: Cán bộ xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã) là công dân Việt Nam được bầu cử giữ chức vụ theo nhiệm kỳ trong Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy, người đứng đầu tổ chức chính trị - xã hội; công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước” [25, tr.1]. Theo Điều 30 Luật Tổ chức Chính quyền địa phương năm 2015 quy định “Chính quyền địa phương ở xã là cấp chính quyền địa phương gồm có Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân xã” [26, tr.14]. Từ cách quy định trên, cán bộ chính quyền cấp xã bao gồm Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng Nhân dân và Ủy ban Nhân dân cấp xã trên địa bàn huyện. 1.1.3. Vị trí, vai trò của cán bộ chính quyền cấp xã Vị trí của chính quyền cấp xã là “cầu nối” giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, là nhân tố quyết định đến sự thành bại của cách mạng, là khâu then chốt trong công tác xây dựng Đảng. Cán bộ là người đặt ra đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước, đường lối chính sách, pháp luật có đúng đắn khoa học, phần lớn phụ thuộc vào cán bộ, có chính sách rồi nhưng việc thực thi nó như thế nào thì phụ thuộc vào cán bộ. Nếu cán bộ giỏi, có năng lực tận tâm với công việc 11
thì chính sách được thi hành và sớm đi vào cuộc sống. Để có thể đưa chính sách của Đảng và Nhà nước tuyên truyền, giải thích cho nhân dân hiểu và thực thi nghiêm túc thì yêu cầu đối với người cán bộ chính quyền cấp xã phải có trình độ, trí tuệ nhất định. Chủ trương, chính sách có hay mấy nhưng nếu cán bộ không tốt thì cũng không thực hiện được, cán bộ không có trình độ, trách nhiệm thì khi thực hiện nhiệm vụ dễ dẫn đến làm sai lệch tinh thần, nội dung của đường lối, chế độ chính sách đó hoặc chính sách không đến được với người dân mà điều này thì rất nguy hiểm. Như đã phân tích thì cán bộ chính quyền cấp xã có vị trí quyết định trong việc triển khai, tổ chức thực hiện thắng lợi các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước tại cơ sở. Cán bộ chính quyền địa phương cấp xã là những người giữ vị trí, vai trò trụ cột, có tác động chi phối mọi hoạt động tại cơ sở. Vì vậy, cán bộ chính quyền cấp xã là những người ngoài việc nắm vững đường lối, chủ trương, chính sách của các tổ chức cơ sở Đảng, Nhà nước, Đoàn thể cấp trên để tuyên truyền, phổ biến, dẫn dắt, tổ chức cho quần chúng thực hiện, mà còn am hiểu sâu sắc đặc điểm, tình hình kinh tế - xã hội, những yếu tố văn hóa của địa phương để đề ra nhiệm vụ, biện pháp cụ thể hóa đường lối, chủ trương, chính sách ấy cho phù hợp với điều kiện đặc thù của địa phương. 1.1.4. Nhiệm vụ và quyền hạn của cán bộ chính quyền cấp xã Nhiệm vụ và quyền hạn của cán bộ chính quyền cấp xã được quy định cụ thể trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015. Tại Điều 31 Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 quy định: “Tổ chức và bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và pháp luật trên địa bàn xã. Quyết định những vấn đề của xã trong phạm vi được phân quyền, phân cấp theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan. 12