Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:108

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận văn là trên cơ sở lý luận về năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND cấp xã và thực trạng năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND cấp xã của huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND cấp xã, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐINH VĂN DŨNG NĂNG LỰC THỰC THI CÔNG VỤ CỦA CHỦ TỊCH ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP XÃ, HUYỆN HƢỚNG HÓA, TỈNH QUẢNG TRỊ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐINH VĂN DŨNG NĂNG LỰC THỰC THI CÔNG VỤ CỦA CHỦ TỊCH ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP XÃ, HUYỆN HƢỚNG HÓA, TỈNH QUẢNG TRỊ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHÙNG THỊ PHONG LAN THỪA THIÊN HUẾ - 2019
LỜI CAM ĐOAN Đề tài “Năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị” là luận văn tốt nghiệp thạc sĩ quản lý công của tác giả tại trƣờng Học viện Hành chính Quốc gia. Tác giả cam đoan đây là công trình của riêng tác giả. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa đƣợc công bố trong các công trình nghiên cứu khác. Tác giả Đinh Văn Dũng
LỜI CẢM ƠN Tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành đến quý thầy, cô giáo của Học viện Hành chính Quốc gia đã tạo điều kiện tốt nhất cho tác giả trong thời gian học tập và nghiên cứu tại trƣờng. Tác giả xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến TS. Phùng Thị Phong Lan đã quan tâm, giúp đỡ tận tình, hƣớng dẫn và tạo điều kiện giúp tôi hoàn thành luận văn. Đồng thời, tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến UBND huyện Hƣớng Hóa, UBND các xã thuộc huyện Hƣớng Hóa, cùng toàn thể các cán bộ, công chức đang làm việc tại UBND các xã trên địa bàn và ngƣời dân đã quan tâm, tạo điều kiện cho tác giả trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn. Xin chân thành cảm ơn./. Tác giả Đinh Văn Dũng
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii DANH MỤC BẢNG ....................................................................................... vii MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài .....................................................................................................1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ...............................................3 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn .......................................................................6 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn .....................................................6 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn ................................7 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ...............................................................8 7. Kết cấu của luận văn ...............................................................................................9 Chƣơng 1 ......................................................................................................... 10 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC THỰC THI CÔNG VỤ CỦA CHỦ TỊCH ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP XÃ ......................................................... 10 1.1. Một số khái niệm cơ bản ....................................................................................10 1.1.1. Năng lực ..........................................................................................................10 1.1.2. Công vụ, thực thi công vụ ...............................................................................12 1.1.3. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã ..................................................................15 1.1.4. Khái niệm năng lực thực thi công vụ của chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã ..16 1.2. Nhiệm vụ của Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã......................................................17 1.3. Các Tiêu chuẩn và tiêu chí đánh giá năng lực thực thi công vụ chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã .........................................................................................................18 1.3.1. Tiêu chuẩn chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã .................................................18 1.3.2. Tiêu chí đánh giá năng lực thực thi công vụ của chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã ...............................................................................................................................19
1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã ..................................................................................................................24 1.4.1. Yếu tố chủ quan ..............................................................................................24 1.4.2. Yếu tố khách quan ...........................................................................................26 TIỂU KẾT CHƢƠNG 1.................................................................................. 31 Chƣơng 2 ......................................................................................................... 32 THỰC TRẠNG NĂNG LỰC THỰC THI CÔNG VỤ .................................. 32 CỦA CHỦ TỊCH ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP XÃ, ..................................... 32 HUYỆN HƢỚNG HÓA, TỈNH QUẢNG TRỊ ............................................... 32 2.1. Khái quát đặc điểm tự nhiên, kinh tế, xã hội của huyện Hướng Hóa. ............32 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên ...........................................................................................32 2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội ................................................................................33 2.2. Khái quát về đội ngũ chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Hướng Hóa. ...........................................................................................................................35 2.3. Phân tích thực trạng năng lực thực thi công vụ của chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Hƣớng Hóa .........................................................................................39 2.3.1. Về kiến thức ....................................................................................................39 2.3.2. Về kỹ năng ......................................................................................................42 2.3.3. Về thái độ ........................................................................................................54 2.3.4.Về kết quả thực thi công việc ...........................................................................59 2.4. Đánh giá năng lực thực thi công vụ của chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã ở huyện Hƣớng Hóa .....................................................................................................62 2.4.1. Ƣu điểm ...........................................................................................................62 2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân .................................................................................63 TIỂU KẾT CHƢƠNG 2.................................................................................. 69 Chƣơng 3 ......................................................................................................... 70
MỤC TIÊU, PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC THỰC THI CÔNG VỤ CỦA CHỦ TỊCH ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP XÃ, HUYỆN HƯỚNG HÓA, TỈNH QUẢNG TRỊ................................................. 70 3.1. Mục tiêu, phƣơng hƣớng nâng cao năng lực thực thi công vụ của chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã ở huyện Hƣớng Hóa ................................................................70 3.1.1. Mục tiêu ..........................................................................................................70 3.1.2. Phƣơng hƣớng .................................................................................................71 3.2. Giải pháp nâng cao năng lực thực thi công vụ của chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã ở huyện Hƣớng Hóa .............................................................................................74 3.2.1. Tăng cƣờng sự lãnh đạo của cấp ủy đối với công tác cán bộ .........................74 3.2.2. Nâng cao các kiến thức, kỹ năng của chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã ......75 3.2.3. Nâng cao ý thức trách nhiệm và đạo đức công vụ ..........................................77 3.2.4. Đổi mới công tác đánh giá cán bộ ...................................................................78 3.2.5. Cải cách chính sách tiền lƣơng gắn với chế độ đãi ngộ và môi trƣờng làm việc hợp lý nhằm nâng cao năng lực thực thi công vụ của chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã ...............................................................................................................................80 3.2.6. Những giải pháp đối với bản thân chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã .............82 TIỂU KẾT CHƢƠNG 3.................................................................................. 85 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 86 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 88
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CBCC : Cán bộ, công chức QLNN : Quản lý nhà nƣớc UBND : Ủy ban nhân dân
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Số lƣợng, cơ cấu giới tính của chủ tịch UBND cấp xã, huyện Hƣớng Hóa từ năm 2014 – 2018 ...............................................................................36 Bảng 2.2: Cơ cấu độ tuổi của chủ tịch UBND cấp xã, huyện Hƣớng Hóa từ năm 2014 – 2018 ...........................................................................................37 Bảng 2.3: Trình độ lý luận chính trị của chủ tịch UBND cấp xã huyện Hƣớng Hóa từ năm 2014 - 2018................................................................................39 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Cơ cấu dân tộc của đội ngũ chủ tịch UBND cấp xã, huyện Hƣớng Hóa từ năm 2014 – 2018 ...............................................................................38 Biểu đồ 2.2: Trình độ chuyên môn của chủ tịch UBND cấp xã huyện Hƣớng Hóa......40 Biểu đồ 2.3: Trình độ quản lý nhà nƣớc của chủ tịch UBND cấp xã huyện Hƣớng Hóa.........................................................................................................41 Biểu đồ 2.4: Đánh giá của ngƣời dân và công chức cấp xã về năng lực xây dựng và tổ chức thực hiện chƣơng trình, kế hoạch, dự án cấp xã .......................44 Biểu đồ 2.5: Đánh giá của ngƣời dân và công chức cấp xã về năng lực ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý nhà nƣớc ở cấp xã .............................46 Biểu đồ 2.6: Đánh giá của ngƣời dân và công chức cấp xã về năng lực tổ chức cuộc họp điều hành và ra nghị quyết .............................................................47 Biểu đồ 2.7: Đánh giá của ngƣời dân và công chức cấp xã về kỹ năng tạo động lực....50 Biểu đồ 2.8: Đánh giá của công chức cấp xã về kỹ năng phân công, giao việc .......52 Biểu đồ 2.9: Đánh giá của ngƣời dân và công chức cấp xã về sử dụng thời gian làm việc của chủ tịch UBND cấp xã, huyện Hƣớng Hóa .............................56 Biểu đồ 2.10: Đánh giá của công chức xã về thái độ thực thi công vụ của chủ tịch UBND cấp xã huyện Hƣớng Hóa ..........................................................57
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nghị quyết Trung ƣơng 5 khóa IX “Về đổi mới và nâng cao chất lƣợng của hệ thống chính trị ở cơ sở xã, phƣờng, thị trấn” đã xác định việc xây dựng đội ngũ cán bộ chính quyền cơ sở là một nhiệm vụ quan trọng. Mục tiêu, yêu cầu năng lực, phẩm chất là: “Xây dựng đội ngũ cán bộ xã, phƣờng, thị trấn có năng lực tổ chức và vận động nhân dân thực hiện đƣờng lối của Đảng, pháp luật của Nhà nƣớc, công tâm, thạo việc, tận tụy với dân, biết phát huy sức dân, không tham nhũng, không ức hiếp nhân dân, trẻ hóa đội ngũ, chăm lo công tác đào tạo, bồi dƣỡng, giải quyết hợp lý và đồng bộ chính sách đối với cán bộ cơ sở”. Trong hệ thống hành chính nhà nƣớc ở Việt Nam, chính quyền cấp xã, hay chính quyền cấp cơ sở, là nền tảng của bộ máy nhà nƣớc. Đây cũng chính là cấp chính quyền có số lƣợng lớn nhất và có đặc điểm tự nhiên - kinh tế - xã hội đa dạng nhất trong các loại đơn vị hành chính. Vì vậy, đội ngũ cán bộ chủ chốt ở cấp xã nói chung và Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã nói riêng có vai trò quan trọng trong việc tổ chức và tập hợp quần chúng thực hiện thắng lợi đƣờng lối đổi mới của Đảng. Do đó, đội ngũ Chủ tịch UBND cấp xã đòi hỏi phải có đủ đức, tài; trung thành với chủ nghĩa Mác -Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và quan điểm, đƣờng lối, chủ trƣơng của Đảng về xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; có năng lực lãnh đạo và quản lý, nhạy cảm về chính trị, hiểu biết về kinh tế, văn hoá, xã hội; dám nghĩ, dám làm; và đặc biệt phải am hiểu về khoa học sản xuất kinh doanh của một số lĩnh vực nhƣ: nông nghiệp, thủ công nghiệp, dịch vụ... trên địa bàn mình lãnh đạo, quản lý. 1
Thực hiện sự chỉ đạo của tỉnh Quảng Trị, trong những năm qua, huyện Hƣớng Hóa đã luôn quan tâm đào tạo, bồi dƣỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt ở cơ sở, trong đó có đội ngũ Chủ tịch UBND cấp xã trên địa bàn đảm bảo các yêu cầu cơ bản trên. Do vậy, năng lực quản lý điều hành, bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, phong cách làm việc của Chủ tịch UBND cấp xã đã đƣợc nâng lên một bƣớc. Đội ngũ Chủ tịch UBND cấp xã trên địa bàn huyện Hƣớng Hóa đã có sự trƣởng thành về nhiều mặt, đóng góp vào xây dựng chính quyền cơ sở trong sạch, vững mạnh, giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh những tiến bộ đạt đƣợc, đội ngũ Chủ tich UBND xã của huyện Hƣớng Hóa, tỉnh Quảng Trị còn tồn tại một số hạn chế về năng lực thực thi công vụ, chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu của công việc, yêu cầu thực hiện chức trách, nhiệm vụ đƣợc giao, cụ thể là: một số Chủ tịch UBND xã có biểu hiện thiếu tinh thần trách nhiệm, chƣa tiên phong gƣơng mẫu thực hiện các chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nƣớc,chƣa tích cực tu dƣỡng, rèn luyện; chƣa tích cực phê bình những cán bộ có việc làm sai trái.Trình độ năng lực chỉ đạo, quản lý của một số chủ tịch hạn chế, còn lúng túng trong xử lý những vấn đề, tình huống phát sinh; một số chủ tịch năng lực điều hành yếu, chƣa thể hiện rõ vị trí, vai trò ngƣời đứng đầu; một số có biểu hiện ngại học tập, trau dồi kiến thức; trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, lý luận chính trị còn bất cập, chủ yếu làm theo kinh nghiệm, thiếu kế hoạch và khoa học, dẫn đến thiếu chủ động trong tổ chức thực hiện, hiệu quả công tác chƣa cao. Từ thực trạng trên cũng nhƣ yêu cầu của công tác cán bộ và cải cách công vụ, tác giả đã lựa chọn đề tài: “Năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị” làm nội dung nghiên cứu luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công. Việc nghiên cứu này góp phần đƣa ra những giải pháp nhằm nâng cao năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND cấp xã tại huyện Hƣớng Hóa. 2
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Vấn đề năng lực thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã và của chủ tịch UBND cấp xã nói riêng đã đƣợc các đề tài nghiên cứu khoa học, hội thảo, sách báo, tạp chí đề cập với nhiều khía cạnh, phạm vi và góc độ nghiên cứu khác nhau: Đề tài khoa học cấp cơ sở “Mô hình quản lý thực thi công vụ theo định hướng kết quả: Lý luận và thực tiễn” do TS. Nguyễn Thị Hồng Hải chủ nhiệm năm 2011 [12]. Đề tài tiếp cận về quản lý khu vực công trên cơ sở mô hình công vụ tập trung vào kết quả cuối cùng thay vì quản lý theo quá trình từ phía tổ chức và cả từ thành viên trong tổ chức. Đề tài giới thiệu những vấn đề chung về công vụ và quản lý thực thi công vụ. Trong đó, xác định cách hiểu về công vụ, quản lý thực thi và tập trung vào phân tích các mô hình quản lý thực thi, đặc biệt nhấn mạnh những ƣu việt của mô hình quản lý thực thi theo định hƣớng kết quả so với các mô hình khác. Đề tài nghiên cứu mô hình quản lý thực thi công vụ theo định hƣớng kết quả, các cấp độ quản lý thực thi theo định hƣớng kết quả, quy trình thực hiện. Nghiên cứu thực tiễn áp dụng mô hình quản lý thực thi công vụ theo định hƣớng kết quả ở một số nƣớc trên thế giới bao gồm các nƣớc phát triển và đang phát triển nhằm đƣa ra những đánh giá khách quan trong việc áp dụng mô hình làm cơ sở thực tiễn cho việc đề xuất giải pháp. Tác giả Trần Nghị (2017) với cuốn sách: “Trách nhiệm của công chức trong thực thi công vụ đáp ứng yêu cầu cải cách nền hành chính nhà nước”, Nxb Chính Trị Quốc Gia Sự Thật [16]. Cuốn sách phân tích những nội dung cơ bản, các yếu tố ảnh hƣởng, tác động đến trách nhiệm công chức trong thực thi công vụ; nêu rõ thực trạng thực thi công vụ của công chức Việt Nam ở các cơ quan hành chính nhà nƣớc Trung ƣơng và địa phƣơng; thông qua đó, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao trách nhiệm của công chức trong thực thi công vụ đáp ứng yêu cầu cải cách nền hành chính nhà nƣớc ở Việt Nam hiện nay. 3
PGS.TS. Ngô Thành Can với bài viết: “Sự lệch chuẩn hành vi trong thực thi công vụ của cán bộ, công chức”, Trang thông tin cải cách hành chính nhà nƣớc, tháng 10/2015 [4]. Trong bài viết, tác giả đã chỉ ra thực trạng sự lệch chuẩn hành vi của cán bộ, công chức (CBCC) trong thực thi công vụ. từ đó, đƣa ra những nguyên nhân và hậu quả của những lệch chuẩn hành vi đó. Do cá nhân nhận thức sai, không đầy đủ các chuẩn mực; do quan điểm riêng của cá nhân khác với chuẩn mực chung, nên cá nhân không chấp nhận các chuẩn mực chung; do cá nhân biết mình sai lệch nhƣng vẫn cố tình vi phạm; có thể do biến dạng của các chuẩn mực chung, các chuẩn mực không còn phù hợp với điều kiện xã hội lịch sử cụ thể, hoặc không ổn định, không rõ rệt. Từ đó có thể thấy rõ ràng các hậu quả, tác hại lớn của sự lệch chuẩn hành vi của CBCC trong thực thi công vụ nhƣ sau: Một là, vi phạm pháp luật, gây tổn thất cho xã hội, gây lo lắng làm tổn hại đến an ninh, trật tự xã hội; Hai là, tham ô, lãng phí, tham nhũng, gây tổn thất về kinh tế, gây mất lòng tin của nhân dân, của công chúng vào công vụ, vào Nhà nƣớc; Ba là, vi phạm chuẩn đạo đức, gây những hậu quả trực tiếp, gián tiếp ảnh hƣởng công việc, làm nguy hại đến chất lƣợng, hiệu quả hiệu lực trong thực thi công vụ, làm suy thoái nhân cách, nêu gƣơng xấu cho thế thệ trẻ. Bài viết (2016): “Giải pháp nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức hành chính” của tác giả Nguyễn Thị Thanh Loan, đăng trên tạp chí quản lý nhà nƣớc – số 250/2016 [15]. Trong bài viết, tác giả đã khẳng định nâng cao năng lực thực thi công vụ của đội ngũ công chức hành chính là một quá trình lâu dài, với những nỗ lực tổng thế, liên quan đến nhiều yếu tố, nhiều khâu, từ công tác tuyển dụng, sắp xếp, bố trí, quy hoạch, đào tạo, bồi dƣỡng đến chế độ, chính sách, công tác quản lý, đánh giá, thi đua – khen thƣởng…Do đó, tác giả cũng đã đề xuất một số giải pháp cụ thể nhƣ sau: (i) nâng cao ý thức trách nhiệm của công chức trong thi hành công vụ; (ii) bổ khuyết những hạn chế về năng lực, trình độ thông qua đào tạo, bồi dƣỡng; (iii) đổi mới công tác quản lý 4
công chức, thí điểm áp dụng sát hạch công chức; (iv) tăng cƣờng chế độ thanh tra, kiểm tra công vụ, giám sát của nhân dân. Luận văn thạc sĩ Quản lý công: “Năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã - từ thực tiễn huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc” của tác giả Trần Phú Phƣơng, 2016 [17]. Luận văn đã làm rõ về mặt khoa học năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã, đƣa ra một số tiêu chí về năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã và các yếu tố tác động đến quá trình thực thi công vụ của công chức cấp xã. Thông qua đó, tác giả đánh giá thực trạng năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc trong thời gian từ năm 2011 đến 2015 và đề xuất phƣơng hƣớng, nhiệm vụ và những giải pháp có tính khả thi nhằm nâng cao năng lực thực thi công vụ cho đội ngũ công chức cấp xã trong giai đoạn hiện nay, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị ở cơ sở. Luận văn thạc sĩ Quản lý công: “Năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã tại thành phố Thái Nguyên” của tác giả Trần Thu Trang, Học viện Hành chính Quốc gia, 2017 [23]. Luận văn đã hệ thống hóa các vấn đề lý luận về năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã. Đánh giá thực trạng năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa- xã hội cấp xã tại thành phố Thái Nguyên và xác định các yêu cầu đặt ra đối với việc nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã, nhằm đáp ứng đƣợc yêu cầu quản lý nhà nƣớc (QLNN) của địa phƣơng trong giai đoạn hiện nay. Nhìn chung, các công trình nghiên cứu trên đều liên quan đến vấn đề xây dựng, nâng cao năng lực thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ công chức cấp xã nói chung và của chủ tịch UBND cấp xã nói riêng, nhƣng có cách tiếp cận ở phạm vi không gian, thời gian khác nhau. Các đề tài nói trên đã nghiên cứu cả lý luận và thực tiễn về chất lƣợng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã và năng 5
lực thực thi công vụ của công chức cấp xã dƣới các góc độ khác nhau. Các công trình cũng đã đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã nói chung. Các công trình, đề tài trên không chỉ gợi mở cho học viên các cách tiếp cận về nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã mà còn là những tài liệu tham khảo bổ ích cho việc hoàn thành luận văn này. Tuy nhiên, chƣa có đề tài nào nghiên cứu hệ thống, một cách cụ thể về năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND cấp xã huyện Hƣớng Hóa, tỉnh Quảng Trị. Vì vậy, việc chọn nghiên cứu đề tài này mang ý nghĩa lý luận và thực tiễn, góp phần nâng cao năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND cấp xã, huyện Hƣớng Hóa, tỉnh Quảng Trị hiện nay. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích: Trên cơ sở lý luận về năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND cấp xã và thực trạng năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND cấp xã của huyện Hƣớng Hóa, tỉnh Quảng Trị, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND cấp xã, huyện Hƣớng Hóa, tỉnh Quảng Trị. - Nhiệm vụ: + Hệ thống hóa cơ sở lý luận về năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND cấp xã. + Phân tích, đánh giá thực trạng năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND cấp xã tại huyện Hƣớng Hóa, tỉnh Quảng Trị, trên cơ sở đó đánh giá những ƣu điểm, những hạn chế và phân tích nguyên nhân của hạn chế. + Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND cấp xã, huyện Hƣớng Hóa, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nƣớc và cải cách hành chính trong giai đoạn hiện nay. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND cấp xã, huyện Hƣớng Hóa, tỉnh Quảng Trị. 6
- Phạm vi nghiên cứu: + Về không gian: Nghiên cứu năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND của 20 xã và 02 thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã) trên địa bàn huyện Hƣớng Hóa, tỉnh Quảng Trị. + Về thời gian: Nghiên cứu thực trạng từ năm 2014 đến năm 2018. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp luận: Luận văn lấy phƣơng pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh để nhìn nhận, phân tích, đánh giá các vấn đề nghiên cứu, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về đội ngũ công chức nói chung và năng lực thực thi công vụ của đội ngũ chủ tịch UBND cấp xã nói riêng. - Phương pháp nghiên cứu: + Phƣơng pháp phân tích tài liệu thứ cấp (đọc tài liệu là sách, bài báo, văn bản pháp luật, báo cáo ….); Đây là phƣơng pháp sẽ đƣợc tác giả sử dụng thƣờng xuyên và cơ bản trong quá trình nghiên cứu. Cụ thể, để tiến hành đề tài, tác giả sẽ nghiên cứu những tài liệu của các tác giả về năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND cấp xã. Tìm hiểu các nghiên cứu đã có về, đánh giá các quan điểm của các tác giả, những điểm hợp lý và chƣa hợp lý từ đó đƣa ra các kiến giải theo cách tiếp cận của nghiên cứu. Bên cạnh số liệu và thông tin thu thập của tác giả, đề tài sẽ sử dụng nguồn tài liệu cơ bản khác là các báo cáo, thống kê của các cơ quan quản lý nhà nƣớc và các cơ quan nghiên cứu ở Việt Nam nhƣ: Bộ Nội vụ, Học viện Hành chính Quốc gia, UBND huyện Hƣớng Hóa tỉnh Quảng Trị,.... các tài liệu nghiên cứu khoa học của các nhà nghiên cứu đƣợc công bố. + Phƣơng pháp thống kê: Các số liệu thực trạng năng lực thực thi công vụ của chủ tịch UBND cấp xã trên địa bàn huyện Hƣớng Hóa, tỉnh Quảng Trị; 7
+ Phƣơng pháp tổng kết kinh nghiệm thực tiễn: nghiên cứu kinh nghiệm của một số địa phƣơng; + Phƣơng pháp điều tra xã hội học: Phương pháp điều tra xã hội học bằng bảng hỏi: Phƣơng pháp này đƣợc sử dụng với mục đích nhằm tìm hiểu thực trạng và yêu cầu thực tế về năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND cấp xã huyện Hƣớng Hóa, tỉnh Quảng Trị, tìm hiểu sâu hơn thực tiễn để đảm bảo tính khách quan khi đƣa ra các kết luận trong nghiên cứu. Thu thập số liệu, xử lý số liệu để đƣa ra những nhận định khách quan về thực trạng năng lực thực thi công vụ của chủ tịch UBND cấp xã trên địa bàn huyện Hƣớng Hóa, tỉnh Quảng Trị. Tác giả phát phiếu khảo sát vào thời điểm tháng 4/2019 đối với 03 nhóm, với tổng số phiếu phát ra là 222 phiếu, trong đó: (i) 100 ngƣời dân thuộc 22 xã, thị trấn của huyện Hƣớng Hóa, tỉnh Quảng Trị; (ii) 100 công chức cấp xã huyện Hƣớng Hóa, trực tiếp làm việc, tƣơng tác với chủ tịch UBND cấp xã tại huyện Hƣớng Hóa, 22 chủ tịch UBND cấp xã của 22 xã, thị trấn trên địa bàn huyện. Số phiếu thu về là 206 phiếu. Phương pháp phỏng vấn sâu: Phƣơng pháp này đƣợc sử dụng với mục đích nhằm tìm hiểu sâu một số nội dung trong năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND cấp xã huyện Hƣớng Hóa, tỉnh Quảng Trị. Tác giả thực hiện phỏng vấn sâu với 03 ngƣời là Chủ tịch UBND cấp xã của huyện Hƣớng Hóa, 02 ngƣời là công chức cấp xã. Thời điểm phỏng vấn sâu là tháng 4/2019. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa về mặt lý luận: Đề tài đã hệ thống hoá, góp phần làm rõ các vấn đề cơ sở lý luận chung về công chức, công vụ, năng lực, năng lực thực thi công vụ, đƣa ra các tiêu chuẩn và tiêu chí đánh giá năng lực thực thi công vụ 8
của Chủ tịch UBND cấp xã, phân tích các yếu tố ảnh hƣởng đến năng lực thực thi công vụ và tất yếu phải nâng cao năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND cấp xã trong giai đoạn hiện nay. - Ý nghĩa về mặt thực tiễn: Từ việc đi sâu nghiên cứu năng lực thực thi công vụ của chủ tịch UBND cấp xã huyện Hƣớng Hóa, luận văn đề xuất giải pháp nhằm nâng cao năng lực thực thi công vụ của chủ tịch UBND cấp xã trên địa bàn huyện Hƣớng Hóa, tỉnh Quảng Trị. Với kết quả đạt đƣợc, luận văn có thể đƣợc sử dụng làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu và ứng dụng tại huyện Hƣớng Hóa, hoặc các hoạt động nghiên cứu khoa học, giảng dạy, học tập và lập kế hoạch phát triển đội ngũ chủ tịch UBND cấp xã trên địa bàn huyện. Các giải pháp của luận văn sẽ là một phần cơ sở cho huyện Hƣớng Hóa trong việc xây dựng kế hoạch, định hƣớng nâng cao năng lực thực thi công vụ của chủ tịch UBND cấp xã, từ đó hoàn thiện chính sách, tổ chức bộ máy và nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ công chức trong thực thi công vụ. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài Phần mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục, Luận văn đƣợc kết cấu thành 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về năng lực thực thi công vụ của chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã Chƣơng 2: Thực trạng năng lực thực thi công vụ của chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Hƣớng Hóa, tỉnh Quảng Trị Chƣơng 3: Mục tiêu, phƣơng hƣớng và giải pháp nâng cao năng lực thực thi công vụ của chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Hƣớng Hóa, tỉnh Quảng Trị 9
Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC THỰC THI CÔNG VỤ CỦA CHỦ TỊCH ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP XÃ 1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.1.1. Năng lực Có rất nhiều định nghĩa về năng lực và khái niệm này đang thu hút sự quan tâm của rất nhiều nhà nghiên cứu. Theo cách hiểu thông thƣờng, năng lực là sự kết hợp của tƣ duy, kỹ năng và thái độ có sẵn hoặc ở dạng tiềm năng có thể học hỏi đƣợc của một cá nhân hoặc tổ chức để thực hiện thành công nhiệm vụ [40]. Mức độ và chất lƣợng hoàn thành công việc sẽ phản ứng mức độ năng lực của ngƣời đó. Chính vì thế, thuật ngữ “năng lực” khó mà định nghĩa đƣợc một cách chính xác. Năng lực hay khả năng, kỹ năng trong tiếng Việt có thể xem tƣơng đƣơng với các thuật ngữ “competence”, “ability”, “capability”, … trong tiếng Anh. Do các nhiệm vụ cần phải giải quyết trong cuộc sống cũng nhƣ công việc và học tập hàng ngày là các nhiệm vụ đòi hỏi phải có sự kết hợp của các thành tố phức hợp về tƣ duy, cảm xúc, thái độ, kỹ năng vì thế có thể nói năng lực của một cá nhân là hệ thống các khả năng và sự thành thạo giúp cho ngƣời đó hoàn thành một công việc hay yêu cầu trong những tình huống học tập, công việc hoặc cuộc sống, hay nói một cách khác năng lực là “khả năng vận dụng những kiến thức, kinh nghiệm, kỹ năng, thái độ và sự đam mê để hành động một cách phù hợp và có hiệu quả trong các tình huống đa dạng của cuộc sống” [41]. Trong một báo cáo của Trung tâm nghiên cứu châu Âu về việc làm và lao động năm 2005, các tác giả đã phân tích rõ mối liên quan giữa các khái niệm năng lực, kỹ năng và kiến thức. Báo cáo này đã tổng hợp các định nghĩa 10
chính về năng lực trong đó nêu rõ năng lực là tổ hợp những phẩm chất về thể chất và trí tuệ giúp ích cho việc hoàn thành một công việc với mức độ chính xác nào đó. Cùng với khái niệm năng lực là khái niệm “năng lực cốt lõi” bao gồm một số năng lực đƣợc coi là nền tảng. Dựa trên những năng lực cốt lõi này, ngƣời học có thể thực hiện đƣợc yêu cầu của học tập cũng nhƣ các yêu cầu khác trong các bối cảnh và tình huống khác nhau khi đạt đƣợc những năng lực thứ cấp. Theo định nghĩa của các nƣớc có nền kinh tế phát triển (OECD), năng lực cốt lõi bao gồm: những năng lực nền tảng nhƣ năng lực đọc hiểu, năng lực tính toán, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp… Do vậy, năng lực có tính phức hợp hơn kỹ năng và mức độ thành thạo của một kỹ năng cũng quyết định một phần tới mức độ cao thấp của năng lực. Đi sâu vào ngành hoặc chuyên ngành cụ thể khái niệm năng lực lại đƣợc định nghĩa ở phạm vi hẹp hơn phù hợp với đặc thù của từng ngành/chuyên ngành. Ở Việt Nam, khái niệm năng lực cũng thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu cũng nhƣ công luận khi giáo dục đang thực hiện công cuộc đổi mới căn bản và toàn diện, chuyển từ giáo dục kiến thức sang giáo dục năng lực. Khái niệm này cũng đƣợc định nghĩa khá tƣơng đồng với các định nghĩa mà các nhà nghiên cứu trên thế giới đƣa ra. Chẳng hạn, các nhà tâm lý học cho rằng năng lực là tổng hợp các đặc điểm, thuộc tính tâm lý của cá nhân phù hợp với yêu cầu đặc trƣng của một hoạt động nhất định nhằm đảm bảo cho hoạt động đó đạt hiệu quả cao. Ngƣời ta cũng chia năng lực thành năng lực chung, cốt lõi và năng lực chuyên môn, trong đó, năng lực chung, cốt lõi là năng lực cơ bản cần thiết làm nền tảng để phát triển năng lực chuyên môn. Năng lực chuyên môn là năng lực đặc trƣng ở những lĩnh vực nhất định, ví dụ nhƣ năng lực toán học, năng lực ngôn ngữ [26, tr31]. 11