Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:151

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài "Quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội" nhằm nghiên cứu lý luận và đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, đề xuất giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ..……./……... ..……./……... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ MINH THU QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ AN TOÀN THỰC PHẨM TẠI CÁC CHỢ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN NAM TỪ LIÊM THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI, NĂM 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ..……./……... ..……./……... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ MINH THU QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ AN TOÀN THỰC PHẨM TẠI CÁC CHỢ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN NAM TỪ LIÊM THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. HOÀNG THỊ CƯỜNG HÀ NỘI, NĂM 2024
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, luận văn "Quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội" là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của TS. Hoàng Thị Cường. Tất cả nội dung, số liệu được phân tích và làm rõ trong luận văn là do cá nhân tôi tìm hiểu và phân tích đảm bảo trung thực, khách quan và có nguồn gốc rõ ràng. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình! Hà Nội, ngày tháng năm 202 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Minh Thu i
LỜI CẢM ƠN Bằng tất cả sự chân thành và biết ơn sâu sắc, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới Ban giám đốc Học viện; Khoa Sau đại học cùng toàn thể các thầy, cô giáo giảng viên đã truyền đạt những kiến thức quý báu trong quá trình học tập và nghiên cứu tại Học viện hành chính Quốc gia. Tôi xin trân trọng cảm ơn đến TS. Hoàng Thị Cường - người đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo và giúp đỡ, động viên tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện đề tài. Tôi xin trân trọng cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức quận Nam Từ Liêm và các phường trên địa bàn quận, đặc biệt là phường Phương Canh đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 202 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Minh Thu ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................... I MỤC LỤC ................................................................................................ III DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................. VII DANH MỤC BẢNG .................................................................................. 1 DANH MỤC SƠ ĐỒ ................................................................................. 2 PHẦN 1. MỞ ĐẦU .................................................................................... 3 1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI........................................................... 3 2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN VĂN…...….5 3. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ CỦA LUẬN VĂN .................................. 8 4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN VĂN ......... 8 5. PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ……..9 6. Ý NGHĨA LÝ LUẬN, Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA LUẬN VĂN….10 7. BỐ CỤC CỦA LUẬN VĂN………………………………………….11 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ AN TOÀN THỰC PHẨM TẠI CÁC CHỢ TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN ............................................................................................................. .…12 1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm chợ .................................................................................................. 12 1.2. Vai trò và đặc điểm của quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ ............................................................................................................ 19 1.2.1 Vai trò quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ………19 1.2.2. Đặc điểm quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ…...21 1.3. Nội dung quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ ......... 22 iii
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ ............................................ ………..…..………………………..30 1.5. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ …37 1.5.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại một số chợ ở các địa phương Việt Nam...................................................................... 37 1.5.2. Bài học kinh nghiệm đối với công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm………………...42 Tiểu kết Chương 1 .................................................................................... 43 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ AN TOÀN THỰC PHẨM TẠI CÁC CHỢ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN NAM TỪ LIÊM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ............................................................................ 45 2.1 Khái quát về quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội ………………45 2.2. Tình hình sản xuất, kinh doanh thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm ........................................................................................... 47 2.3. Phân tích thực trạng quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội…………….....61 2.3.1 Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về ATTP trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội………………………………………….….61 2.3.2. Tổ chức thực hiện các quy định của pháp luật về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm ............................................ 68 2.3.3 Đội ngũ nhân lực làm công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm……………………..76 2.3.4. Công tác đào tào, tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm .............................................................. 82 2.3.5. Hoạt động tuyên truyền, phổ biến kiến thức về an toàn thực phẩm .................................................................................................................. 88 iv
2.3.6. Công tác kiểm tra và xử lý vi phạm an toàn thực phẩm tại các chợ .................................................................................................................. 90 2.4. Đánh giá quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm…………………………………………………99 Tiểu kết Chương 2 .................................................................................. 103 CHƯƠNG 3. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ AN TOÀN THỰC PHẨM TẠI CÁC CHỢ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN NAM TỪ LIÊM ............................................................. ....105 3.1 Quan điểm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm …………………………………………………………………….……105 3.2 Quan điểm hoàn thiện quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm…………………………………..108 3.3. Đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm tăng cường quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm ...... 109 3.3.1. Tăng cường chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả các quy định của pháp luật về an toàn thực phẩm tại các chợ............................. 109 3.3.2. Đẩy mạnh truyền truyền, phổ biến và tập huấn kiến thức về an toàn thực phẩm tại các chợ. ............................................................................ 111 3.3.3. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất tại chợ và trang thiết bị phục vụ công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ ................ 114 3.3.4. Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tổ chức đào tạo, tập huấn kiến thức về an toàn thực phẩm cho các cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ. ................................................. 115 3.3.5. Đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát thường xuyên, đột xuất và nâng cao hiệu quả công tác xử lý vi phạm ............................................. 115 3.3.6. Tăng cường ký cam kết về an toàn thực phẩm tại các chợ….......117 Tiểu kết Chương 3 .................................................................................. 118 v
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................... 119 1. KẾT LUẬN ........................................................................................ 119 2. KIẾN NGHỊ ........................................................................................ 121 2.1. Kiến nghị với Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Công thương ........................................................................................... 121 2.2. Kiến nghị với Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội ......................... 122 2.3. Kiến nghị với Sở Y tế, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Công thương ........................................................................................... 122 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................... 124 PHỤ LỤC……………………………………………….……..………127 vi
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nghĩa tiếng Việt ATTP An toàn thực phẩm BQ Bình quân CC Cơ cấu ĐVT Đơn vị tính SL Số lượng TL Tỷ lệ UBND Uỷ ban nhân dân vii
DANH MỤC BẢNG TÊN BẢNG Trang số Bảng 2.1. Hệ thống chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm 48 Bảng 2.2. Thống kê các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm 51 tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm năm 2021 Bảng 2.3. Thống kê các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm 53 tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm năm 2022 Bảng 2.4. Thống kê các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm 56 tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm năm 2023 Bảng 2.5. Thống kê các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm 58 tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm năm 2024 Bảng 2.6. Đánh giá của cán bộ quản lý nhà nước quận Nam Từ Liêm về cơ chế chính sách trong đảm bảo an toàn thực 69 phẩm năm 2024 Bảng 2.7. Số lượng, trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm quận 79 Nam Từ Liêm năm 2024 Bảng 2.8. Đánh giá của cán bộ quản lý nhà nước quận Nam Từ Liêm về nguồn nhân lực trong công tác quản lý nhà nước 80 an toàn thực phẩm năm 2024 Bảng 2.9. Tình hình đào tạo, tập huấn kiến thức về an toàn 82 thực phẩm quận Nam Từ Liêm giai đoạn 2021-2024 Bảng 2.10 Tình hinh đào tạo, tập huấn kiến thức về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm giai 83 đoạn 2021-2024 1
Bảng 2.11. Đánh giá của các hộ kinh doanh về tình hình đào tạo, tập huấn kiến thức về an toàn thực phẩm tại các chợ trên 85 địa bàn quận Nam Từ Liêm năm 2024 Bảng 2.12. Tình hình ký cam kết về an toàn thực phẩm tại các 86 chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm giai đoạn 2021-2024 Bảng 2.13. Tình hình tuyên truyền, phổ biến kiến thức về an 89 toàn thực phẩm quận Nam Từ Liêm giai đoạn 2021-2024 Bảng 2.14. Tình hình tổ chức đoàn kiểm tra về an toàn thực 92 phẩm quận Nam Từ Liêm giai đoạn 2021-2024 Bảng 2.15. Kết quả kiểm tra an toàn thực phẩm tại chợ quận 92 Nam Từ Liêm giai đoạn 2021-2024 Bảng 2.16. Tình hình xử lý vi phạm an toàn thực phẩm tại các 94 chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, giai đoạn 2021-2024 Bảng 2.17. Đánh giá của cán bộ quản lý các cấp về công tác phối hợp trong quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các 98 chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm DANH MỤC SƠ ĐỒ Trang số Sơ đồ 2.1 Mạng lưới tổ chức quản lý nhà nước về an toàn thực 67 phẩm tại quận Nam Từ Liêm 2
PHẦN 1. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài An toàn thực phẩm đang là một vấn đề nhức nhối và thu hút sự quan tâm lớn của đông đảo mọi người, trực tiếp ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe của mỗi người dân. Sự xuất hiện ngày càng nhiều các loại thực phẩm bẩn, thực phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ ở hầu hết các ngành hàng thực sự đã trở thành mối nguy hại đáng báo động. Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ, mỗi năm có đến hàng trăm, thậm chí hàng nghìn người phải nhập viện điều trị; trong số đó có không ít trường hợp tử vong mà nguyên nhân là do ngộ độc thực phẩm. Chính việc này đã tạo ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cũng như những ảnh hưởng khó cân đong đo đếm được đối với sức khỏe con người và kinh tế xã hội; dẫn đến gánh nặng cho nhiều gia đình, gánh nặng cho toàn xã hội. Các chợ là nơi tập trung kinh doanh thực phẩm nhưng thường tồn tại nhiều nguy cơ như thực phẩm không rõ nguồn gốc, sử dụng hóa chất độc hại, điều kiện bảo quản không đảm bảo. Sử dụng thực phẩm đảm bảo an toàn, đảm bảo vệ sinh sẽ góp phần duy trì, nâng cao, cải thiện sức khỏe con người; giúp phát triển và tăng trưởng nền kinh tế; thúc đẩy văn hóa xã hội ngày càng đi lên; từ đó hình thành nếp sống mới văn minh và tiến bộ hơn trước; nâng cao chất lượng cuộc sống của mỗi người dân, mỗi gia đình. "Theo thống kê của tổ chức Y tế thế giới, mỗi năm trên Thế giới có khoảng 600 triệu người mắc bệnh và 420 nghìn người tử vong do ăn thực phẩm không an toàn. Thực phẩm không an toàn là nguyên nhân gây ra hơn 200 bệnh khác nhau (Lê Anh, 2018). Các nhà nghiên cứu khoa học của Tổ chức Y tế thế giới cũng dự đoán rằng đến năm 2020 số ca mắc ung thư ở Việt Nam sẽ xấp xỉ 200.000 và trở thành nước có tỷ lệ ung thư cao nhất thế giới" . 3
Hiện nay vấn đề đảm bảo an toàn thực phẩm đang ngày càng nhận được nhiều hơn sự quan tâm của toàn xã hội. Sự sâu sát và quyết liệt của các Sở, ngành, chính quyền các Thành phố lớn cũng như các địa phương đã phần nào nâng cao nhận thức và trách nhiệm trong sản xuất, kinh doanh của các cơ sở và người tiêu dùng; giúp công tác quản lý về an toàn thực phẩm ngày càng phát huy được hiệu quả cao, được người tiêu dùng ủng hộ. Thông tin từ Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế, tính riêng trong năm 2020, toàn ngành Y tế đã kiểm tra 406.278 cơ sở, phát hiện 58.317 cơ sở vi phạm về ATTP, xử lý 10.077 cơ sở với tổng số tiền phạt là 48,6 tỷ đồng. Nam Từ Liêm tuy là một quận mới được thành lập và chính thức đi vào hoạt động từ ngày 1/4/2014 theo tinh thần Nghị quyết số 132/NQ-CP, ngày 27/12/2013 của Chính phủ nhưng có tốc độ phát triển rất nhanh và mạnh về thương mại và dịch vụ, với lượng dân số cơ học tăng lên nhanh chóng qua từng năm. Tính đến thời điểm hiện tại, địa bàn quận Nam Từ Liêm có trên 100 chung cư, hơn 20 khu đô thị lớn cộng với một lượng lớn người lao động, sinh viên đổ về khiến cho mật độ dân số của quận ngày càng tăng dẫn đến nhu cầu tiêu dùng thực phẩm rất lớn [20]. Quận Nam Từ Liêm có nhiều chợ truyền thống phục vụ nhu cầu tiêu dùng của người dân. Tình trạng vi phạm ATTP tại các chợ vẫn diễn ra phổ biến, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và niềm tin của người dân. Các chợ dân sinh truyền thống hoặc chợ cóc, chợ tạm với hàng nghìn loại sản phẩm hàng hóa phong phú, tươi ngon bắt mắt, giá cả phải chăng nên phần lớn người tiêu dùng lựa chọn mua sắm nhưng nguồn gốc và chất lượng của các sản phẩm tại các chợ chưa được kiểm soát đã tạo ra một lỗ hổng rất lớn trong vấn đề đảm bảo chất lượng ATTP. Nếu các sản phẩm mua bán tại chợ không được quản lý chặt chẽ sẽ gây ra nhiều hệ lụy và ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của người tiêu dùng về lâu dài. Chính vì vậy, tôi đã chọn nghiên cứu 4
đề tài: "Quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội" để viết Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến luận văn Nghiên cứu về quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm không phải là một đề tài mới, đặc biệt là khi tình trạng đảm bảo an toàn thực phẩm đang ở mức đáng báo động như hiện nay. Đã có nhiều công trình nghiên cứu như các đề tài khoa học, luận án, luận văn và các bài báo khoa học về đề tài này, có thể kể đến như sau: - Tác phẩm "Thực trạng và phương hướng phát triển của thị trường thực phẩm an toàn Việt Nam hiện nay" của tác giả - Thạc sĩ Nguyễn Tường Minh (Trường Đại học Thăng Long) đăng trên Tạp chí Công thương (bản điện tử) ngày 15/2/2020 cho rằng: Mức sống của người dân Việt Nam ngày càng tăng cao, đi kèm với đó là những đòi hỏi ngày càng khắt khe đối với sự an toàn của các loại thực phẩm phục vụ nhu cầu ăn uống hàng ngày. Nhận biết được nhu cầu đó, trong những năm gần đây, một loạt các thương hiệu thực phẩm sạch, thực phẩm an toàn, thực phẩm hữu cơ,... ra đời để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Tuy nhiên, cũng chính sự ra đời ồ ạt của các thương hiệu này lại dẫn đến những tồn tại, bất cập của thị trường thực phẩm an toàn như: Thực phẩm thật, thực phẩm giả; sự hoài nghi thực phẩm liệu có an toàn như mong đợi, thông tin nguồn gốc thực phẩm liệu có đáng tin cậy,... để từ thực trạng đó nghiên cứu và chỉ ra một số phương hướng nhằm phát triển thị trường thực phẩm an toàn ở Việt Nam [12]. - Bài viết của tác giả Lê Nam (2022), Vệ sinh an toàn thực phẩm tại chợ truyền thống: Vẫn khó kiểm soát, Thời báo Kinh tế & Đô thị (Cơ quan ngôn luận của UBND thành phố Hà Nội), ngày 16/11/2022. Bài báo có đoạn viết: Trên địa bàn Hà Nội có 455 chợ, trong đó có 15 chợ hạng 1, 57 chợ hạng 2, 5
352 chợ hạng 3, 6 chợ đang hoàn thiện hồ sơ phân hạng và 25 chợ không phân hạng do thuộc diện di dời, giải tỏa, đất quy hoạch [13]. Nguồn hàng thực phẩm cung ứng cho các chợ trên địa bàn Hà Nội phần lớn được nhập từ các tỉnh, thành phố trên cả nước hoặc sản phẩm của các trang trại, cơ sở sản xuất - kinh doanh mặt hàng nông sản, thực phẩm chế biến của Hà Nội. Đáng chú ý, một lượng lớn nông sản, thực phẩm tại các chợ đầu mối và có tính chất đầu mối được nhập từ nước ngoài, chủ yếu là Trung Quốc. Bài viết cũng chỉ ra rằng: Tại hội thảo "Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác bảo đảm an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn thành phố Hà Nội" do Sở Công thương Hà Nội tổ chức vào sáng ngày 15/11/2022, bà Lê Thị Hằng (Trưởng phòng Nghiệp vụ - Sở Y tế Hà Nội) cho biết: Dễ nhận thấy là tại một số chợ vẫn còn tình trạng thực phẩm đã nấu chín và thực phẩm tươi sống được bày bán cạnh nhau. Trong đó, thức ăn đã qua chế biến không được che đậy hoặc bày bán trong điều kiện không đảm bảo vệ sinh. Đặc biệt, tại nhiều chợ, cạnh các ki- ốt bán đồ ăn như bún, cháo, chè,… là hàng loạt lồng đựng gia cầm sống trên nền đất đọng nước, bốc mùi khó chịu. Nguyên nhân của tình trạng này là do các gian hàng chật hẹp, thiết bị, dụng cụ để thực phẩm không đạt tiêu chuẩn. Bài báo đã nêu khát quát tình trạng chung về công tác đảm bảo an toàn thực phẩm tại các chợ truyền thống trên địa bàn thành phố Hà Nội, đồng thời cũng chỉ ra nguyên nhân về yếu tố cơ sở vật chất, trang thiết bị tại các chợ hiện nay chưa đáp ứng được yêu cầu đảm bảo an toàn thực phẩm. - Báo cáo của WHO (Tổ chức Y tế thế giới) về tình trạng an toàn thực phẩm năm 2011-2016 cho thấy: Tiếp cận đủ lượng thực phẩm an toàn và tốt cho sức khỏe là then chốt để duy trì sự sống và tăng cường sức khỏe. Tuy nhiên, thực phẩm không an toàn có chứa vi khuẩn, vi rút, ký sinh trùng hoặc các chất hóa học có hại có thể gây ra hơn 200 bệnh - từ tiêu chảy đến ung thư. Một số thực phẩm không an toàn bao gồm thực phẩm nấu chưa chín có nguồn 6
gốc động vật, trái cây và rau quả bị nhiễm phân và ăn động vật thân mềm có chứa chất độc sinh học biển. Ước tính có khoảng 600 triệu - gần 1 trên 10 người trên thế giới - bị mắc bệnh sau khi ăn thực phẩm bị ô nhiễm và khoảng 420.000 người chết mỗi năm. Bệnh tiêu chảy là bệnh thường gặp nhất do tiêu thụ thực phẩm bị ô nhiễm gây ra, khoảng 550 triệu trường hợp mắc bệnh và 230.000 trường hợp tử vong do tiêu chảy hàng năm. Trẻ em dưới 5 tuổi chiếm 40% gánh nặng bệnh tật do thực phẩm, với 125 000 ca tử vong mỗi năm [31]. Ở Việt Nam, trong giai đoạn này, tính trung bình, mỗi năm có 668.673 trường hợp mắc và 21 trường hợp tử vong do bệnh lây truyền qua thực phấm. Ngoài ra, cũng trong nay giai đoạn này, 1.007 vụ ngộ độc thực phẩm với 30,395 trường hợp bệnh ngộ độc thực phẩm đã được báo cáo. - Báo cáo của Quốc hội về Kết quả Giám sát Việc Thực hiện Chính sách, Pháp luật về An toàn thực phẩm giai đoạn 2011-2016 cho thấy từ năm 2011 đến năm 2016, có 7 bệnh lây truyền qua thực phẩm được báo cáo với 4.012.038 trường hợp bệnh, trong đó có 123 trường hợp tử vong [17]. Hiện đã có nhiều công trình nghiên cứu về đề tài an toàn thực phẩm, tuy nhiên theo tôi tìm hiểu thì chưa có công trình nào nghiên cứu một cách đầy đủ, có hệ thống và xuất phát từ thực tiễn về yêu cầu nâng cao năng lực quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ. Đó cũng chính là một trong những lý do để tôi xác định chủ đề của Luận văn Thạc sĩ "Quản lý Nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội". Nội dung nghiên cứu nhằm cung cấp tư liệu thực tế cho hoạt động quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội, từ đó đề ra những giải pháp thiết thực để triển khai thực hiện công tác này ngày càng hiệu quả hơn. 7
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, đề xuất giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: Luận văn đi sâu giải quyết một số nhiệm vụ sau: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ; - Đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm; - Đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm tăng cường quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu - Hoạt động quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi không gian: Luận văn được nghiên cứu trên địa bàn quận Nam Từ Liêm. - Phạm vi thời gian: Luận văn nghiên cứu trong phạm vi thời gian 4 năm, từ năm 2021 đến năm 2024. 8
- Phạm vi nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ truyền thống theo quy hoạch, đã được phân hạng chợ theo quy định trên địa bàn quận Nam Từ Liêm. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn 5.1 Phương pháp luận: - Luận văn được nghiên cứu trên cơ sở phương pháp tư duy biện chứng, nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; chủ trương của Đảng, pháp luật của nhà nước về đảm bảo an toàn thực phẩm; từ đó đưa ra những giải pháp nhằm tăng cường quản lý Nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm. 5.2 Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng những phương pháp nghiên cứu cụ thể như sau: - Phương pháp phân tích tài liệu: Phân tích các tài liệu, cơ sở khoa học sưu tầm từ trước đó: Luật, các văn bản dưới luật, giáo trình, sách, báo, tạp chí, các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài, mạng internet. - Phương pháp thống kê, so sánh: Thống kê các số liệu thu thập được để tiến hành phân tích dựa trên cơ sở lý luận và tình hình thực tiễn, so sánh kết quả thực hiện theo từng năm để đưa ra các nhận định về quản lý Nhà nước về ATTP tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm thông qua khảo sát từ chính những người làm công tác quản lý, các hộ kinh doanh và người tiêu dùng tại các chợ. - Phân tích định tính: Phân tích ý kiến, quan điểm và đề xuất từ câu hỏi mở để đưa ra các nhận định và kết luận. - Phương pháp điều tra, bảng hỏi: Tiến hành nghiên cứu định lượng với các phiếu điều tra, bảng hỏi dành cho đối tượng là cán bộ làm công tác quản lý Nhà nước, hộ kinh doanh thực phẩm tại và người tiêu dùng tại các chợ trên địa 9
bàn quận theo từng nội dung cần tổng hợp số liệu; phân tích kết quả thu được qua các phiếu điều tra, bảng hỏi và tính tỷ lệ % để có sự so sánh. Cụ thể: Phân nhóm đối tượng cụ thể: Cán bộ quản lý nhà nước: Tập trung vào các cán bộ thuộc cơ quan quản lý cấp phường, quận và các ban ngành liên quan đến an toàn thực phẩm. Hộ kinh doanh: Bao gồm các hộ kinh doanh thực phẩm tại chợ truyền thống, đặc biệt chú trọng đến các loại hình kinh doanh thực phẩm tươi sống và thực phẩm chế biến. Người tiêu dùng: là đối tượng trực tiếp mua sắm thực phẩm tại chợ, phản ánh mức độ hài lòng và nhận thức về an toàn thực phẩm. Lý do chọn đối tượng: đảm bảo rằng các nhóm đại diện đầy đủ các bên liên quan trong công tác quản lý, cung cấp và sử dụng thực phẩm tại chợ. Phản ánh trung thực thực trạng và hiệu quả các chính sách quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm. Phiếu điều tra được xây dựng riêng biệt cho từng nhóm đối tượng với nội dung phù hợp: Phiếu dành cho cán bộ quản lý: Gồm các câu hỏi về tổ chức, triển khai chính sách, nhận thức về các thách thức và đề xuất cải tiến. Phiếu dành cho hộ kinh doanh: Tập trung vào nhận thức, thực hành an toàn thực phẩm và các khó khăn trong việc tuân thủ quy định. Phiếu dành cho người tiêu dùng: Đo lường mức độ nhận thức, thói quen tiêu dùng và yêu cầu đối với chất lượng thực phẩm. Hình thức thu thập: phát phiếu trực tiếp hoặc phỏng vấn tại chỗ đối với hộ kinh doanh và người tiêu dùng hoặc điều tra qua các cuộc họp, hội thảo đối với cán bộ quản lý. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận 10
Nghiên cứu đã hệ thống hóa được cơ sở lý luận và thực tiễn trong công tác quản lý nhà nước về ATTP cấp quận, huyện. Kết quả của luận văn cung cấp các luận cứ khoa học có giá trị tham khảo cho các cơ quan có thẩm quyền trong quá trình xây dựng và hoàn thiện các quy định quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Nghiên cứu chỉ ra thực trạng an toàn thực phẩm của các chợ và đánh giá công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, là cơ sở cho các nhà quản lý địa phương tham khảo trong công tác quản lý địa phương nói chung và quản lý các chợ trên địa bàn quận nói riêng. 7. Bố cục của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo, Luận văn được cấu trúc thành 3 chương, gồm: - Chương 1: Cơ sở khoa học quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn cấp huyện - Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm - Chương 3: Quan điểm và giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại các chợ trên địa bàn quận Nam Từ Liêm. 11