Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:102

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích thực trạng quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt ở thành phố Huế, từ đó đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt, góp phần bảo vệ môi trường tại thành phố Huế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ MINH HOÀNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HUẾ, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ MINH HOÀNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HUẾ, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8 34 04 03 GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: TS. THIỀU THỊ THU HƯƠNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của cá nhân tôi. Các thông tin, số liệu được sử dụng trong luận văn là trung thực, có trích dẫn nguồn gốc rõ ràng, chính xác. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật và lãnh đạo Học viện Hành chính Quốc gia về lời cam đoan này. Thừa Thiên Huế, tháng năm 2024 Học viên Lê Minh Hoàng
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thực hiện và hoàn thành luận văn tốt nghiệp với đề tài “Quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế”, em đã nhận được sự động viên, giúp đỡ tận tình của các cơ quan, tổ chức và cá nhân. Đầu tiên, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Học viện Hành chính Quốc gia cùng tất cả các thầy giáo, cô giáo đã tận tình giảng giạy và truyền đạt những kiến thức quý giá, những kinh nghiệm học tập, nghiên cứu trong suốt quá trình học tập. Em xin chân thành cảm ơn sâu sắc đến TS. Thiều Thị Thu Hương đã tận tình hướng dẫn và có nhiều ý kiến quý báu để em hoàn thành luận văn này. Em xin gửi lời cảm ơn đến UBND thành phố Huế, các phòng, ban chuyên môn trực thuộc UBND thành phố Huế đã cung cấp số liệu và tạo điều kiện để em nghiên cứu và hoàn thiện đề tài luận văn. Tuy đã có nhiều cố gắng để hoàn thành luận văn, song do trình độ chuyên môn chưa được sâu rộng và kinh nghiệm thực tế còn nhiều hạn chế, cùng với điều kiện khách quan chưa thuận lợi nên luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được những ý kiến đóng góp từ quý thầy cô và những người quan tâm đến đề tài để luận văn được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! Học viên Lê Minh Hoàng
iii MỤC LỤC MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................ 1 2.Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ..................................... 4 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn ............................................................ 7 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ................................................ 8 5. Phương pháp nghiên cứu của luận văn ......................................................... 8 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn.................................................... 9 7. Kết cấu của luận văn ................................................................................. 10 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT ........................................................................... 11 1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài ................................................... 11 1.1.1. Chất thải ............................................................................................. 11 1.1.2. Chất thải rắn ....................................................................................... 11 1.1.3. Chất thải rắn sinh hoạt ........................................................................ 12 1.1.4. Khái niệm quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt ....................... 12 1.2. Lý luận quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt .............................. 14 1.2.1. Đặc điểm chất thải rắn sinh hoạt và vấn đề môi trường....................... 14 1.2.2. Mục tiêu quản lý về chất thải rắn sinh hoạt ......................................... 17 1.3. Nội dung Quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt ........................... 17 1.3.1. Ban hành các chính sách, văn bản pháp luật và tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về quản lý chất thải rắn sinh hoạt .................................... 17 1.3.2. Quản lý quy hoạch chất thải rắn sinh hoạt .......................................... 20 1.3.3. Tổ chức bộ máy và nhân lực quản lý chất thải rắn sinh hoạt ............... 21 1.3.4. Quản lý thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt ............ 22 1.3.5. Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm hành chính về quản lý chất thải rắn sinh hoạt ........................................................ 23 1.4. Hình thức quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt........................... 26 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt . 28 1.5.1. Các yếu tố khách quan ........................................................................ 28 1.5.2. Các yếu tố chủ quan ........................................................................... 29 1.6. Kinh nghiệm các địa phương quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt và bài học kinh nghiệm cho thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế ............... 31 1.6.1. Kinh nghiệm các địa phương .............................................................. 31
iv 1.6.2. Bài học kinh nghiệm cho thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế.......... 34 Tiểu kết Chương 1........................................................................................ 37 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TRÊN ĐỊA BÀNTHÀNH PHỐ HUẾ TỈNH THỪA THIÊN HUẾ ............................................................................................... 38 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hoá và xã hội thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế ............................................................................ 38 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên .............................................................................. 38 2.1.2. Đặc điểm dân cư ................................................................................. 40 2.1.3. Điều kiện kinh tế, văn hoá, xã hội ....................................................... 40 2.2. Thực trạng quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt trên thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế ............................................................................ 41 2.2.1. Thể chế hóa chính sách, văn bản pháp luật và tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về quản lý chất thải rắn sinh hoạt tại thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế ........................................................................................... 41 2.2.2. Thực trạng quy hoạch chất thải rắn sinh hoạt tại thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế. .......................................................................................... 47 2.2.3. Tổ chức bộ máy và nguồn nhân lực quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt tại thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế ...................................... 51 2.2.4. Thực trạng quản lý thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế....................................................... 54 2.2.5. Thực trạng thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm pháp luật về quản lý chất thải rắn sinh hoạt tại thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế .................. 60 2.3. Đánh giá quản lý nhà nước đối với chất thải rắn sinh hoạt trên thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế ............................................................................ 62 2.3.1. Kết quả đạt được................................................................................. 62 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân .......................................................... 63 Tiểu kết Chương 2........................................................................................ 68 CHƯƠNG 3................................................................................................. 69 PHƯƠNG HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HUẾ, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ ........................... 69 3.1. Phương hướng quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế ........................................................... 69
v 3.2. Giải pháp quản lý nhà nước đối với chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế ........................................................... 71 3.2.1. Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về quản lý chất thải rắn sinh hoạt .......................................................................................... 71 3.2.2. Tổ chức thực hiện tốt các văn bản quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt ....................................................................................................... 73 3.2.3. Kiện toàn bộ máy quản lý và nguồn nhân lực quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt, nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, nhân viên thực hiện công tác ................................................................................................ 74 3.2.4. Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về phân loại và thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt ...................................................................... 76 3.2.5. Hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về phí và hợp đồng thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt ...................................................................... 81 3.2.6. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra; giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm hành chính trong quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt 83 3.2.7. Giải pháp xử lý chất thải rắn sinh hoạt................................................ 84 3.2.8. Giải pháp kiểm soát thu gom chất thải rắn sinh hoạt ........................... 85 Tiểu kết Chương 3........................................................................................ 87 KHUYẾN NGHỊ VÀ KẾT LUẬN ............................................................. 88 1. Khuyến nghị ............................................................................................. 88 2. Kết luận .................................................................................................... 89 TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 91
vi CÁC CHỮ VIẾT TẮT Ký hiệu Nguyên nghĩa CTRSH Chất thải rắn sinh hoạt PLRTN phân loại rác tại nguồn UBMTTQVN Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam UBND Ủy ban nhân dân WWF – Việt Nam Quốc tế về bảo tồn thiên nhiên tại Việt Nam
vii DANH MỤC HÌNH, CÁC BẢNG VÀ BIỂU Hình 2.1. Bản đồ địa giới Hành chính thành phố Huế................................... 38 Bảng 2.1. Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về quản lý chất thải rắn sinh hoạt tại thành phố Huế giai đoạn 2022 - 2024 .......................... 46 Bảng 2.2. Trình độ chuyên môn và lý luận chính trị đội ngũ quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt tại thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế............... 54 Bảng 2.3. Giá dịch vụ thu gom và vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt tại thành phố Huế........................................................................................................ 57 Bảng 2.4. Công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm pháp luật về quản lý chất thải rắn sinh hoạt tại thành phố Huế ...................................................... 60 Biểu 2.1: Cơ cấu độ tuổi đội ngũ quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt tại thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế....................................................... 53 Biểu 2.2. Tổng số thu giá dịch vụ thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt giai đoạn 2022 – 2024 .................................................................................. 58 Biểu 2.3. Ngân sách Thành phố phải chi trả bổ sung cho hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt giai đoạn 2022 – 2022 ................. 59
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong những năm qua, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững đất nước, Đảng, Quốc hội và Chính phủ luôn quan tâm chỉ đạo phát triển kinh tế - xã hộigắn với bảo vệ môi trường và đã đạt được nhiều kết quả tích cực, tạo tiền đề tốt để tăng cường công tác bảo vệ moi trường thời gian tới. Tuy nhiên, do sự phát triển kinh tế - xã hội, quá trình đô thị hóa và sự gia tăng dân số đang diễn ra mạnh mẽ đã tạo ra áp lực lớn tới môi trường khi lưng chất thải rắn nói chung và đặc biệt chất thải rắn sinh hoạt nói riêng đang phát sinh ngày càng nhiều. Trong khi đó, việc kiểm soát, quản lý loại chất thải này còn nhiều hạn chế, dẫn đến nguy cơ gây ra tác động tiêu cực đến hệ sinh thái, môi trường sống v sức khỏe con người. Bảo vệ môi trường và phát triển bền vững là những mục tiêu quan trọng trong việc đảm bảo một tương lai bền vững cho con người và hành tinh. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường ngày càng trở nên nghiêm trọng, “Bảo vệ môi trường” và “Phát triển bền vững” đã trở thành những chủ đề được quan tâm hàng đầu trên toàn cầu. Việt Nam, với tư cách là một quốc gia đang phát triển và chịu ảnh hưởng nặng nề từ biến đổi khí hậu, đang đứng trước những thách thức to lớn trong việc cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường. Bảo vệ môi trường là trách nhiệm và nghĩa vụ của mọi cơ quan, tổ chức, hộ gia đình và cá nhân. Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân gây ô nhiễm, sự cố và suy thoái môi trường phải khắc phục, bồi thường thiệt hại và trách nhiệm khác theo quy định của pháp luật. Quản lý chất thải rắn trong sinh hoạt là một nội dung quan trọng được quy định trong Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực từ ngày 01/01/2022.
2 Chất cứng rắn sinh hoạt của đô thị là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây ra ô nhiễm môi trường hiện nay. Mỗi ngày, lượng rác thải rắn sinh hoạt do con người sản xuất ngày càng tăng, từ nhựa, giấy, thực phẩm đến các vật liệu khó phân hủy khác. Khi không được xử lý đúng cách, những chất thải rắn này không chỉ gây ô nhiễm đất, nước mà còn phát thải khí độc hại vào không khí, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người và hệ sinh thái. Hơn nữa, việc tập trung chất rắn rắn tại các bãi rác còn tạo điều kiện cho sự phát triển của vi khuẩn và côn trùng, làm gia tăng nguy cơ lan dịch dịch bệnh. Do đó, việc nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và thực hiện các giải pháp quản lý chất thải rắn sinh hoạt hiệu quả là điều cần thiết để giảm thiểu tác động tiêu cực từ chất thải rắn sinh hoạt. Trong bối cảnh đô thị hoá nhanh chóng và các vấn đề môi trường ngày càng phức tạp, quản lý chất thải rắn và vệ sinh môi trường đã trở thành mối quan tâm hàng đầu của các đô thị lớn trên toàn thế giới. Để khắc phục tình trạng này, trong những năm qua, Chính phủ Việt Nam đã chủ động trong việc xây dựng một hệ thống pháp luật khá đồng bộ để quản lý vấn đề ô nhiễm môi trường, cụ thể như: Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 trong đó có quy định cụ thể về công tác quản lý, xử phạt về chất thải rắn sinh hoạt đô thị; Nghị định số 08/2020/NĐ-CP quy định chi tiết hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo vệ môi trường; Thông tư số 02/2022/TT- BTNMT của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường về quản lý chất thải sinh hoạt nguy hại... Mặc dù vây, hiện nay công tác quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt tại các đô thị Việt Nam nói chung và ở thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng vẫn chưa đạt kết quả như mong muốn. Tình trạng ô nhiễm môi trường do các loại chất thải rắn sinh hoạt gây ra đã trở nên phổ biến và ngày càng trở nên trầm trọng tại nhiều đô thị, là một trong chủ đề nóng thường được đề cập trên các
3 diễn đàn xã hội cũng như trên nghị trường và thành phố Huế cũng không phải ngoại lệ. Hiện tại ở thành phố Huế, công tác quản lý thu gom và xử lý hợp vệ sinh các loại chất thải rắn sinh hoạt vẫn đang là bài toán nan giải cho các cấp chính quyền Thành phố. Công tác thu gom và vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt chủ yếu được giao cho Công ty Cổ phần Môi trường và Công trình đô thị Huế đảm nhận. Một số chất thải rắn sinh hoạt của các cơ sở y tế tư nhân và các cơ sở sửa chữa, sản xuất nhỏ chưa được kiểm soát chặt chẽ đã để lẫn vào rác thải sinh hoạt và được xử lý chung cùng với các loại rác thải khác. Đây là một trong các hạn chế nguy cơ ô nhiễm môi trường nghiêm trọng và ảnh hưởng rất lớn tới sức khỏe cộng đồng. Trên địa bàn thành phố Huế, công tác thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt và những tồn tại, phát sinh liên quan chất thải rắn sinh hoạt đang là vấn đề nan giải của nhiều xã, phường trên địa bàn hiện nay. Dù đã có nhiều giải pháp được thực hiện nhưng bài toán thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt vẫn chưa thể giải quyết dứt điểm. Trên nhiều tuyến phố, tình trạng vứt rác bừa bãi ra đường hoặc nơi công cộng diễn ra khá phổ biến. Không khó để bắt gặp những đống rác lớn, nhỏ ngổn ngang từ các tuyến phố lớn đến những công viên, khu vui chơi, thậm chí cả những ngõ hẻm. Theo thống kê hiện nay, trung bình mỗi ngày thành phố Huế phát sinh khoảng hơn 100 tấn chất thải rắn sinh hoạt. Ngoài ra, còn một lượng lớn chất thải rắn sinh hoạt từ các nhà máy, xí nghiệp, cụm công nghiệp. Theo các chuyên gia, với đà này, mỗi năm, số chất thải rắn sinh hoạt của thành phố Huế tăng thêm khoảng 5%, trong khi công nghệ, hạ tầng, quy mô xử lý chất thải rắn sinh hoạt thì dường như vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu. Phương thức xử lý chất thải rắn sinh hoạt ở các khu xử lý trên hiện chủ yếu vẫn là chôn lấp, lạc hậu, chưa ứng dụng công nghệ tiên tiến vào xử lý, như: Công nghệ đốt
4 rác, công nghệ chuyển đổi rác thành năng lượng... Chính vì thế mà qua thời gian, diện tích dùng để chôn lấp bị thu hẹp, hạ tầng quá tải dẫn đến phát sinh các sự cố. Những lần như vậy, việc thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt bị gián đoạn, gây tồn đọng rác ngoài môi trường nhiều ngày. Để thành phố Huế ngày càng phát triển, trở thành một thành phố xanh, sạch, sáng, văn minh hiện đại, xứng đáng là trung tâm kinh tế, xã hội, văn hoá của toàn tỉnh cũng như của Khu vực Miền Trung, trong những năm tới ngoài việc phải đẩy mạnh đầu tư nhằm phát triển toàn diện cơ sở hạ tầng kinh tế, kỹ thuật và văn hóa xã hội, thành phố Huế còn cần phải quan tâm mạnh mẽ đến công tác bảo vệ môi trường trong đó quan trọng nhất là đề ra các chính sách quản lý, thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên toàn địa bàn. Việc quản lý và tái sử dụng hợp lý thì rác thải sinh hoạt cũng là nguồn nguyên liệu đầu vào rẻ, phong phú, mang lại hiệu quả kinh tế và góp phần rất lớn trong việc bảo vệ môi trường và tiết kiệm tài nguyên. Xuất phát từ những vấn đề trên, tôi chọn đề tài nghiên cứu “Quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế” để đi sâu tìm hiểu thực trạng quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố Huế nhằm giải quyết các vấn đề bất cập nêu trên để rút kinh nghiệm và từ đó đề xuất các giải pháp nhằm quản lý chất thải rắn sinh hoạt quả hơn, bền vững hơn với mong muốn làm giảm bớt những khó khăn trong quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế. 2.Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Liên quan đến quản lý chất thải đã có nhiều nghiên cứu, đề án thực hiện, có thể dẫn ra một số tài liệu sau:
5 - Các bài viết, tham luận Đỗ Hương “Hoàn thiện quy định về hợp tác công tư trong xử lý chất thải rắn sinh hoạt” Bộ tài nguyên và môi trường, Cục kiểm soát ô nhiễm môi trường, 11/2023. Bích Liên “Sớm ban hành quy định về quản lý chất thải rắn sinh hoạt”.Báo Điện tử, Tạp chí Cộng sản, ngày 12/3/2024. Trung tâm Truyền thông tài nguyên và môi trường “Quy định về quản lý, thu phí chất thải rắn sinh hoạt theo Luật Bảo vệ môi trường”, ngày 5/7/2024. GS.TS. Nguyễn Hữu Dũng, ThS. Bùi Hồng Hiếu, “Giải pháp phân loại, thu gom, lưu giữ và vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt trong các nhà ở cao tầng tại các đô thị”, Hội thảo khoa học, Học viện Hành chính Quốc gia, năm 2024. PGS. TS. Đặng Khắc Ánh, Học viện Hành chính Quốc gia, “Giải pháp giảm thiểu chất thải rắn sinh hoạt ở các đô thị của Việt Nam” Hội thảo khoa học, Học viện Hành chính Quốc gia, năm 2024. - Luận án, luận văn Luận văn Thạc sĩ: “Quản lý chất thải rắn tại thành phố Hưng Yên” của tác giả Bùi Thị Nhung (2019). Học viện Hành chính Quốc gia, đã làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của việc quản lý chất thải nói chung, và cứu việc quản lý chất thải rắn tại thành phố Hưng Yên là việc làm rất cần thiết. Trên cơ sở phân tích hiện trạng phát thải và quản lý chất thải rắn tại thành phố Hưng Yên sẽ đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chất thải rắn tại thành phố Hưng Yên. Đề tài nghiên cứu “Quản lý chất thải rắn tại thành phố Hưng Yên” nhằm góp phần giải quyết các vấn đề nói trên. Đề tài mang tính thực tiễn cao, kết quả của đề tài sẽ giúp cho những nhà quản lý tham khảo để đưa
6 ra các quyết định phù hợp để nâng cao hiệu quả công tác quản lý chất thải rắn tại thành phố Hưng Yên nhằm giảm thiểu các tác động tới môi trường và sức khỏe cộng đồng [12]. Luận văn Thạc sĩ: “Pháp luật về xử lý rác thải sinh hoạt, qua thực tiễn tại tỉnh Quảng Trị” của tác giả Đậu Hồng Cảnh Minh Phương (2019) đã nghiên cứu và đánh giá thực trạng pháp luật về xử lý rác thải sinh hoạt, đánh giá những ưu điểm và hạn chế bất cập còn tồn tại và đánh giá thực tiễn thực hiện pháp luật về xử lý rác thải sinh hoạt tại tỉnh Quảng Trị để tìm ra những sai sót, vướng mắc, những vấn đề phát sinh, các vi phạm pháp luật để từ đó phân tích nguyên nhân của tình trạng này [13]. Luận văn Thạc sĩ: “Đánh giá hiện trạng và đề xuất các định hướng quản lý chất thải rắn tại thành phố Đà Nẵng” của tác giả Nguyễn Minh Phương (2020) đã nghiên cứu và đánh giá tình hình phát sinh chất thải rắn, khối lượng, thành phần chất thải rắn và các biện pháp thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn trên địa bàn thành phố Đà Nẵng. Cũng như tác giả đã đưa ra một số định hướng cho thành phố Đà Nẵng trong vấn đề quản lý chất thải rắn. Thực hiện thu gom rác thải theo giờ trên toàn địa bàn thành phố Đà Nẵng nhằm hạn chế trên 50% số lượng các thùng rác đặt trên các đường phố khu nội thị và hạn chế tối đa 80% việc đặt thùng rác trên đường phố chính; xây dựng và phát triển mô hình “Tổ dân phố không rác” tại 7 quận/huyện của thành phố Đà Nẵng. Lồng ghép tuyên truyền việc thực hiện mô hình vào chqơng trình xây dựng nông thôn mới [14]. Luận án: “Nâng cao hiệu quả quản lý chất thải rắn thành phố Hà Nội” của tác giả Nghiêm Xuân Đạt (2020) đã làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của việc quản lý chất thải nói chung, chất thải rắn nói riêng ở Hà Nội. Tác giả đã xác định phương hướng đổi mới công tác vệ sinh môi trường đô thị, đề xuất
7 mô hình tổ chức và cơ chế quản lý chất thải rắn ở thành phố; đồng thời kiến nghị các giải pháp chủ yếu và khả thi để thực hiện mô hình đó, góp phần nâng cao hiệu quả và hiệu lực của việc quản lý môi trường đô thị nói chung, quản lý chất thải rắn nói riêng ở Hà Nội và các thành phố lớn khác, nhằm bảo vệ sức khỏe và nâng cao không ngừng chất lượng cuộc sống nhân dân giữ cho môi trqờng đô thị trong lành, cảnh quan tự nhiên và nhân tạo của Thủ đô phong phú, đa dạng, hấp dẫn [9]. Tuy nhiên, những bài viết này mới chỉ dừng lại ở việc đánh giá hay gợi mở một khía cạnh của pháp luật quản lý chất thải nói chung, quản lý chất thải nguy hại nói riêng còn hầu như không đi sâu vào nghiên cứu vấn đề quản lý nhà nước về chất thải rắn. Vì vậy, với đề tài “Quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố Huế”, tác giả mong muốn đóng góp một phần công sức nhỏ bé của mình vào việc hoàn thiện vấn đề quản lý của nhà nước đối với chất thải rắn, đặc biệt là tại thành phố Huế. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1.Mục đích: Trên cơ sở lý luận của quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt, luận văn phân tích thực trạng quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt ở thành phố Huế, từ đó đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt, góp phần bảo vệ môi trường tại thành phố Huế. 3.2.Nhiệm vụ: Nhiệm vụ nghiên cứu của Luận văn cụ thể như sau: + Hệ thống hóa cơ sở khoa học và yêu cầu từ thực tiễn của công tác quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt. + Điều tra, thu thập số liệu về quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế.
8 + Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố Huế. + Đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Công tác quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt 4.2. Phạm vi nghiên cứu + Về không gian: Nghiên cứu thực hiện trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế + Về thời gian nghiên cứu: Từ năm 2022 đến năm 2024. (Trong giai đoạn này TP Huế đang thực hiện chương trình phát triển đô thị tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030 chuẩn bị nâng cấp thành đô thị thuộc Trung ương với chỉ tiêu chính về phát triển đô thị: Tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt của đô thị, khu công nghiệp được thu gom và xử lý đạt 90% trở lên). 5. Phương pháp nghiên cứu của luận văn Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cơ bản sau: - Phương pháp điều tra, quan sát thực tế: Tại một số vị trí nhằm nắm bắt các thông tin về thực trạng chất thải rắn sinh hoạt và tình trạng quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt. - Khảo sát tư liệu: Khảo cứu kinh nghiệm các tỉnh, thành phố có hệ thống quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt, các thiết chế đặc trưng, tương đồng và những tỉnh có điều kiện đặc thù tương đồng thành phố Huế. - Phương pháp phân tích: Trên cơ sở nghiên cứu điều kiện tự nhiên, cũng như thực trạng của hoạt động quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh
9 hoạt hiện nay, định hướng hướng phát triển của địa phương, luận văn sẽ phân tích những điểm mạnh, những hạn chế để chỉ ra những thuận lợi và thách thức trong công tác quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt. Từ đó, tác giả luận văn có thể bước đầu đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố Huế trong những điều kiện phát triển hiện nay. - Phương pháp so sánh: Được sử dụng để so sánh các mô hình quản lý tại các địa phương để tìm ra các điểm mạnh, hạn chế để khắc phục trong việc xây dựng tổ chức bộ máy một cách hợp lý và có hiệu quả cao. - Phương pháp tổng hợp tài liệu, số liệu: sử dụng tổng hợp các tài liệu dưới dạng các văn bản, sách, tạp chí liên quan đến quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt; các số liệu, thống kê và phân loại, các nguồn lực cho việc quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Sau khi hoàn thành, luận văn có những đóng góp về các mặt sau: 6.1. Về lý luận: Góp phần làm rõ cơ sở khoa học quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt, vận dụng vào công tác quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt tại các thành phố tương đồng với thành phố Huế. 6.2. Về thực tiễn: Tổng hợp và cung cấp số liệu của quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt, là cơ sở tham khảo cho hoạt động nghiên cứu và quản lý về lĩnh vực này. Các giải pháp quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố Huế được đề xuất sẽ trở thành những cứ liệu khoa học quan trọng để tham khảo trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước tại địa phương.
10 - Luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo phục vụ giảng dạy, học tập, nghiên cứu về lịch sử địa phương, tập huấn, bồi dưỡng cho cán bộ quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt ở cơ sở . 7. Kết cấu của luận văn Ngoài lời mở đầu, kết luận, danh mục các bảng, biểu, phụ lục, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế. Chương 3: Phương hướng và một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế.
11 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT 1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài 1.1.1. Chất thải Chất thải hay còn gọi là rác thải có thể là bao bì, túi nilon, túi đựng thức ăn, giấy… Như vậy, rác thải là là tất cả những gì chúng ta không dùng tới và thải ra môi trường xung quanh. Theo cách hiểu khái niệm này, chất thải bao gồm rác là những thứ vụn vặt bị vứt bỏ vương vãi, làm bẩn và đồ vật không có giá trị, không có tác dụng nên không giữ lại. Mỗi ngày, hàng ngàn tấn rác thải được thải ra ngoài môi trường gây ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường sống của chúng ta. 1.1.2. Chất thải rắn Chất thải rắn (CTR) bao gồm tất cả các chất thải ở dạng rắn, phát sinh do các hoạt động của con người và sinh vật, được thải bỏ khi chúng không còn hữu ích hay khi con người không muốn sử dụng nữa. Chất thải rắn là chất thải ở thể rắn/bùn thải được thải ra từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, sinh hoạt hoặc hoạt động khác (theo khoản 18, 19 Điều 3 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020). Các loại chất thải rắn được liệt kê trong Luật Bảo vệ môi trường gồm: - Chất thải rắn sinh hoạt; - Chất thải rắn công nghiệp thông thường; - Chất thải rắn y tế; - Chất thải rắn nguy hại.