Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe - từ thực tiễn tỉnh Bắc Ninh

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:93

Thêm vào BST

Báo xấu

38
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được nghiên cứu với mục tiêu nhằm hệ thống hóa một số vấn đề lý luận có liên quan đến hoạt động tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe; làm rõ đặc thù của việc tổ chức giáo dục pháp luật về ATGT cho cho người học lái xe.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe - từ thực tiễn tỉnh Bắc Ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… …../….. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA VƢƠNG THỊ HỒNG THANH TỔ CHỨC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT VỀ AN TOÀN GIAO THÔNG CHO NGƢỜI HỌC LÁI XE - TỪ THỰC TIỄN TỈNH BẮC NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI – NĂM 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… …../….. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA VƢƠNG THỊ HỒNG THANH TỔ CHỨC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT VỀ AN TOÀN GIAO THÔNG CHO NGƢỜI HỌC LÁI XE - TỪ THỰC TIỄN TỈNH BẮC NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. Nguyễn Thị Vân Hà HÀ NỘI – NĂM 2020 1
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan – Ninh” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu nêu trong luận văn là trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Vƣơng Thị Hồng Thanh 2
LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn đến: Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia, các thày giáo, cô giáo khoa Sau đại học và các phòng khoa của Học viện Hành chính Quốc gia đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu khoa học. Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn TS. Nguyễn Thị Vân Hà đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn. Tuy bản thân đã có nhiều nỗ lực, cố gắng song luận văn không tránh khỏi những hạn chế, tôi kính mong nhận đƣợc sự đóng góp, chỉ bảo của các thày giáo, cô giáo và đồng nghiệp. Tôi xin chân thành càm ơn! TÁC GIẢ Vƣơng Thị Hồng Thanh
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT GDPL Giáo dục pháp luật TCGDPL Tổ chức giáo dục pháp luật NCKH Nghiên cứu khoa học XHCN Xã hội chủ nghĩa ATGT An toàn giao thông TNGT Tai nạn giao thông TTATGT Trật tự an toàn giao thông GPLX Giấy phép lái xe
MỤC LỤC Trang PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 1 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT VỀ AN TOÀN GIAO THÔNG CHO NGƢỜI HỌC LÁI XE ......................... 7 1.1. Một số vấn đề lý luận chung về tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ........................................................................ 7 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản ......................................................................... 7 1.1.2. Đặc điểm của tổ chức giáo pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ......................................................................................................... 11 1.1.3. Mục đích của tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ............................................................................................... 13 1.1.4. Vai trò của tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ......................................................................................................... 14 1.2. Hoạt động tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ......................................................................................................... 17 1.2.1. Chủ thể thực hiện tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ............................................................................................... 17 1.2.2. Nội dung giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ..................................................................................................................... 19 1.2.3. Hình thức tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ......................................................................................................... 21 1.2.4. Phƣơng pháp tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ............................................................................................... 22 1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến hoạt động tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe .............................................................. 25 1.3.1. Đặc điểm của ngƣời học lái xe .............................................................. 25
1.3.2. Điều kiện về cơ sở vật chất kỹ thuật ..................................................... 30 1.3.3. Các yếu tố khác ..................................................................................... 33 Tiểu kết chƣơng 1............................................................................................ 34 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT VỀ AN TOÀN GIAO THÔNG CHO NGƢỜI HỌC LÁI XE Ở TỈNH BẮC NINH.. 35 2.1. Khái quát về các trƣờng đào tạo lái xe trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh ......... 35 2.1.1. Sự hình thành và phát triển các trƣờng đào tạo lái xe ở Bắc Ninh ........... 35 2.2. Thực tiễn tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ở tỉnh Bắc Ninh ..................................................................................... 38 2.2.1. Chủ thể tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ở tỉnh Bắc Ninh ..................................................................................... 38 2.2.2. Hoạt động tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ở tỉnh Bắc Ninh ............................................................................... 42 2.2.3. Về hình thức tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ............................................................................................... 48 2.2.4. Phƣơng pháp tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ............................................................................................... 50 2.3. Đánh giá chung về tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ............................................................................................... 53 2.3.1. Mặt tích cực ........................................................................................... 54 2.3.2. Hạn chế .................................................................................................. 55 Tiểu kết chƣơng 2............................................................................................ 58 CHƢƠNG 3. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI TỔ CHỨC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT VỀ AN TOÀN GIAO THÔNG CHO NGƢỜI HỌC LÁI XE - TỪ THỰC TIỄN TỈNH BẮC NINH ..................................................... 59 3.1. Quan điểm đảm bảo tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe tỉnh Bắc Ninh ....................................................................... 59
3.1.1. Vận dụng chủ trƣơng chính sách pháp luật của Nhà nƣớc về tăng cƣờng giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ...................... 59 3.2. Giải pháp đổi mới tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ở Bắc Ninh ........................................................................... 60 3.2.1. Nâng cao nhận thức của các chủ thể đối với việc tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ............................................. 60 3.2.2. Xây dựng nội dung, chƣơng trình giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe cho phù hợp ......................................................... 62 3.2.3. Đổi mới hình thức và phƣơng pháp trong dạy và học giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe .................................................... 65 3.2.4. Tăng cƣờng cơ sở vật chất phục vụ công tác giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe. ............................................................. 69 3.2.5. Đổi mới kiểm tra đánh giá giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe. ....................................................................................... 70 Tiểu kết chƣơng 3 ........................................................................................... 72 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 73 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 76 PHỤ LỤC 1 ..................................................................................................... 80
DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ Hình 2.2.1 Tổng hợp số học viên đƣợc cấp giấy phép lái xe .......................... 40 Hình 2.2.2 Tình hình vi phạm pháp luật giao thông đƣờng bộ ....................... 41
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Vấn đề giao thông hiện nay đang là vấn đề nhức nhối của toàn xã hội. Ở nƣớc ta trong những năm gần đây tình trạng tai nạn giao thông và ùn tắc giao thông đang ngày càng trở nên nghiêm trọng và có diễn biến phức tạp. Theo thống kê hiện nay trung bình cả nƣớc mỗi ngày xảy ra trên 30 vụ tại nạn giao thông (TNGT), làm chết khoảng 23 đến 25 ngƣời. Cộng lại mỗi năm có trên một vạn ngƣời chết và vài chục ngàn ngƣời bị thƣơng vì lý do không đáng có này. Tai nạn giao thông hiện nay xảy ra có xu hƣớng vô cùng phức tạp do lƣợng ngƣời, phƣơng tiện tham gia giao thông gia tăng rất nhanh vì nhu cầu xã hội. Bên cạnh đó, tình trạng ùn tắc giao thông tại các thành phố lớn nhƣ TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, TP Hải Phòng .. là thƣờng xuyên, tình trạng ùn tắc có thể kéo dài đến hàng giờ và diễn ra liên tục. Trƣớc đây, vì phƣơng tiện giao thông ít và kinh tế chƣa phát triển nên việc đi lại hạn chế. Ngày nay, kinh tế ngày càng phát triển, việc đi lại thuận tiện hơn nhiều do đƣờng xá thuận lợi, phƣơng tiện giao thông đa dạng. Vì vậy, tai nạn giao thông cũng phức tạp hơn. Trong nhiều nguyên nhân dẫn đến TNGT nhƣ: cơ sở hạ tầng chƣa đáp ứng yêu cầu, ngƣời và phƣơng tiện tham gia lớn, độ an toàn của phƣơng tiện quá thấp, … thì có một nguyên nhân quan trọng, đó là thiếu hiểu biết về luật giao thông. Điều này đƣợc chứng minh bởi các hành vi vi phạm nhƣ: chạy quá tốc độ quy định, sử dụng rƣợu, bia, chất kích thích vƣợt quá mức cho phép, vƣợt đèn đỏ, không đội mũ bảo hiểm, vì bất cẩn hay vì cuộc sống mà bất chấp tất cả... Đây cũng là lý do gây ùn tắc giao thông. Vì vậy, Đảng và Nhà nƣớc đã có nhiều văn bản chỉ đạo tất cả các ngành, lĩnh vực để tuyên truyền, hƣớng dẫn cùng thực hiện. Theo đó, việc bồi dƣỡng kiến thức pháp luật về an toàn giao thông (ATGT) đƣợc đƣa vào từ mầm non, các cấp học, các doanh nghiệp có nhiều công nhân, 1
các cơ quan nhà nƣớc… nhƣng cũng chỉ là những buổi tuyên truyền có thời gian hạn chế, nội dung đơn giản. Trong tất cả các nơi đƣợc phổ biến pháp luật về an toàn giao thông thì các trƣờng đào tạo lái xe sẽ đƣợc biết đến nhiều nhất. Ỏ đây ngƣời học đƣợc học các kiến thức lý thuyết về an toàn giao thông, kỹ năng lái xe tham gia giao thông, đƣợc sát hạch cấp giấy phép lái xe tham gia giao thông để từ đó khi tham gia giao thông thực tế con ngƣời sẽ ý thức đƣợc hành vi, biết cách ứng phó phòng tránh giảm thiểu ùn tắc và tai nạn giao thông. Nhƣng hiện nay việc học tập pháp luật giao thông đƣờng bộ cho ngƣời học lái xe chƣa có nội dung chƣa phong phú, hình thức chƣa đa dạng, thời gian học hạn chế nên mới chỉ tập trung theo giáo trình của Bộ Giao thông vận tải ban hành, vì vậy việc tiếp thu đƣợc toàn bộ nội dung còn hạn chế. Ý thức đƣợc tầm quan trọng của vấn đề trật tự an toàn giao thông (TTATGT) và vai trò vô cùng quan trọng của công tác tuyên truyền phổ biến, bồi dƣỡng giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ở nƣớc ta nói chung cũng nhƣ ở Bắc Ninh nói riêng đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay, khi đất nƣớc đang ngày càng phát triển cùng với nó sự phát triển nhanh chóng của các đô thị, song song với sự phát triển đô thị ấy là sự gia tăng của ngƣời và phƣơng tiện tham gia giao thông làm cho đời sống giao thông vô cùng phức tạp. Đây đang là bài toán nan giải cho nƣớc nhà và cũng nhƣ ở Bắc Ninh. Mặt khác, để góp phần nhỏ vào sự nghiệp xây dựng văn hóa giao thông, đƣa đời sống giao thông dần ổn định thì mỗi ngƣời không chỉ học lái xe mà mọi ngƣời đều phải có hiểu biết và vận dụng đúng pháp luật về an toàn giao thông, vì thế tác giả đã lựa chọn nội dung: “ Tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe - từ thực tiễn tỉnh Bắc Ninh ” làm đề tài Luận văn tốt nghiệp. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Tổ chức giáo dục pháp luật là nội dung đƣợc các nhà khoa học quan tâm thể hiện qua các công trình nghiên cứu nhƣ: 2
2.1. Các công trình nghiên cứu về giáo dục pháp luật nói chung - Phổ biến giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên trong các nhà trường thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, do Phạm Thị Kim Dung (chủ biên), Đặc san tuyên truyền pháp luật– Vụ Phổ biến, giáo dục pháp luật, Bộ Tƣ pháp năm 2011. - Vai trò của pháp luật trong quá trình hình thành nhân cách c, NXB , Hà Nội, năm 2005. - Giáo dục pháp luật cho cán bộ, công chức hành chính trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, của Nguyễn Quốc Sửu, năm 2010 . - . 2.2. Các công trình liên quan giáo dục pháp luật về an toàn giao thông - Văn hóa pháp luật giao thông – các giá trị chân, thiện, mỹ, ích của Hoàng Thị Kim Quế, năm 2010, Tạp chí nghiên cứu lập pháp. - Thực hiện pháp luật trong lĩnh vực đảm bảo trật tự an toàn giao thông đường bộ ( qua thực tế tỉnh Thái Nguyên), của Nguyễn Quang Huy, Luận văn thạc sỹ, năm 2010 - – , Luận văn thạc s , năm 2011 Học viện Hành chính Quốc gia. - Phổ biến giáo dục pháp luật về an toàn giao thông qua thực tiễn tỉnh Quảng Bình của Đặng Quang Tuân, Luận văn thạc sỹ Lý luận về lịch sử nhà nƣớc và pháp luật, năm 2012, tại Trƣờng Đại học Luật Hà Nội. - Vấn đề an toàn và văn hóa giao thông trên kênh VOV Giao thông của Nguyễn Thị Yên, Luận văn thạc sỹ Báo chí học, năm 2015, tại Trƣờng Đại học Khoa học xã hội và nhân văn. 3
- Tuyên truyền, phổ biến pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ của lực lượng cảnh sát giao thông thành phố Hà Nội của Nguyễn Thị Bích Phƣợng, Luận văn thạc sỹ Quản lý công, năm 2017, tại Học viện Hành chính Quốc gia. - Quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Kiên Giang của Lê Văn Quý, Luận văn thạc s Quản lý công, năm 2017, tại Học viện Hành chính Quốc gia. - Quản lý nhà nước về trật tự, an toàn GTĐB ở Việt Nam hiện nay của Trần Sơn Hà, Luận án tiến sĩ Quản lý công, năm 2016, tại Học viện Hành chính Quốc gia. - Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ theo pháp luật Việt Nam hiện nay của Đinh Phan Quỳnh, Luận án tiến sỹ luật hiến pháp và luật hành chính, năm 2018, tại Học viện Khoa học xã hội. Nhƣ vậy, đã có nhiều đề tài nghiên cứu xung quanh vấn đề tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật về an toàn giao thông. Mỗi đề tài nghiên cứu đều có cách tiếp cận và mục tiêu khác nhau. Tuy nhiên, chƣa có công trình khoa học nào nghiên cứu về tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe. Vì vậy, tác giả đã chọn nghiên cứu đề tài “Tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe từ thực tiễn tỉnh Bắc Ninh” nhằm nâng cao chất lƣợng giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh, trên cơ sở đó có thể đƣa ra ra một số kinh nghiệm trong lĩnh vực này ở một số địa phƣơng khác. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích của luận văn - Nghiên cứu, đề xuất các giải pháp nhằm đổi mới việc tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe. 4
3.2. Nhiệm vụ của luận văn - Làm rõ cơ sở lý luận về tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe. - Nghiên cứu thực trạng tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ở tỉnh Bắc Ninh. - Đề xuất các giải pháp đổi mới việc tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe từ thực tiễn tỉnh Bắc Ninh. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn. 4.1. Đối tượng nghiên cứu - Hoạt động tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Công tác tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe của các trƣờng dạy lái xe tỉnh Bắc Ninh trong thời gian 05 năm từ năm 2015-2019. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Luận văn đƣợc thực hiện trên cơ sở phƣơng pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện mục tiêu và nhiệm vụ của đề tài Luận văn, tác giả sử dụng một số phƣơng pháp cơ bản sau: - Phương pháp nghiên cứu các tài liệu: Tác giả nghiên cứu, tìm hiểu những tài liệu, công trình, sách, báo, văn bản quản lý nhà nƣớc viết về pháp luật giao thông đƣờng bộ, an toàn giao thông nhằm cung cấp căn cứ lí luận cho việc nghiên cứu hoạt động tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ở tỉnh Bắc Ninh. 5
- Phương pháp phân tích, tổng hợp: Trên cơ sở các dữ liệu, tài liệu thu thập đƣợc, tác giả tiến hành phân tích, đánh giá và tổng hợp lại để tìm ra những luận điểm, kết luận có giá trị khoa học, hữu ích với đề tài luận văn. - Phương pháp so sánh: Tác giả sử dụng phƣơng pháp này để so sánh qua các năm trong giai đoạn 2015-2019 trong việc cấp giấy phép lái xe, tình hình vi phạm luật giao thông đƣờng bộ. Từ đó rút ra đƣợc giải pháp để đổi mới tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe, giúp cho việc thực hiện pháp luật về an toàn giao thông đƣợc tốt hơn. - Phương pháp thống kê mô tả: Tác giả sử dụng phƣơng pháp này để xử lý và trình bày kết quả nghiên cứu. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận có liên quan đến hoạt động tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe; làm rõ đặc thù của việc tổ chức giáo dục pháp luật về ATGT cho cho ngƣời học lái xe. - Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo trong công tác nghiên cứu, giảng dạy về giáo dục pháp luật (GDPL) tại các cơ sở đào tạo lái xe, nghiên cứu pháp luật. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài Phần mở đầu, Kết luận, Phụ lục và Tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn đƣợc cấu trúc trong 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe. Chƣơng 2: Thực trạng tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe ở tỉnh Bắc Ninh. Chƣơng 3: Quan điểm và giải pháp đổi mới hoạt động tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe từ thực tiễn tỉnh Bắc Ninh. 6
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT VỀ AN TOÀN GIAO THÔNG CHO NGƢỜI HỌC LÁI XE 1.1. Một số vấn đề lý luận chung về tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.1.1.1 Khái niệm pháp luật về an toàn giao thông Giao thông là việc đi lại từ nơi này đến nơi khác của ngƣời và phƣơng tiện chuyên chở. Tính an toàn giao thông là tính chất tổng hợp nhằm giảm xác suất phát sinh tai nạn giao thông và giảm thiểu t thất về vật chất và con ngƣời khi xảy ra tai nạn giao thông. An toàn giao thông đƣợc phân thành : an toàn chủ động, an toàn bị động và an toàn môi trƣờng. An toàn chủ động đƣợc đảm bảo bởi các tính chất và chất lƣợng của kết cấu giúp cho lái xe tránh đƣợc tai nạn giao thông. An toàn chủ động bị chi phối bởi tính chất phanh, tính ổn định, tính điều khiển, tính cơ động, tín hiệu cảnh báo âm thanh và ánh sáng, hiệu quả chiếu sáng của đƣờng và đèn…. An toàn bị động đƣợc đảm bảo bởi các tính chất và chất lƣợng của kết cấu nhằm giảm thiểu chấn thƣơng của lái xe khi xảy ra tai nạn giao thông. Kết cấu của xe cũng là yếu tố quyết định nên tính an toàn bị động. An toàn môi trƣờng cho phép giảm tác động có hại đến những ngƣời tham gia giao thông và môi trƣờng xung quanh nhƣ là bụi bẩn, tiếng ồn, độc hại của khí xả ra … “An toàn giao thông” là sự an toàn, thông suốt và không bị xâm hại đối với ngƣời và phƣơng tiện tham gia giao thông khi hoạt động trên các tuyến 7
đƣờng bộ, đƣờng sắt, đƣờng thuỷ và đƣờng hàng không. ATGT phụ thuộc vào các yếu tố: ngƣời tham gia giao thông, phƣơng tiện giao thông, kết cấu hạ tầng giao thông và môi trƣờng. Một trong những yếu tố này có sự bất bình thƣờng đều có thể dẫn đến tai nạn hoặc mất ATGT. - Pháp luật là hệ thống các quy tắc xử sự chung mang tính bắt buộc chung do nhà nƣớc ban hành hoặc thừa nhận nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội, phục vụ và bảo vệ quyền lợi của các tầng lớp dân cƣ trong xã hội. - Pháp luật về an toàn giao thông là hệ thống các quy phạm pháp luật bắt buộc các chủ thể khi tham gia giao thông phải tuyệt đối tuân theo nhằm hạn chế thấp nhất TNGT xảy ra, đảm bảo an toàn về ngƣời và tài sản khi tham gia giao thông ; hạn chế ùn tắc giao thông, đảm bảo giao thông đƣợc tiện lợi, có hiệu quả. 1.1.1.2. Khái niệm giáo dục pháp luật Theo từ điển Tiếng Việt thì “ phổ biến là làm cho đông đảo mọi ngƣời biết đến một vấn đề, một tri thức bằng cách truyền đạt trực tiếp hay thông qua hình thức nào đó” [22,tr3] hoặc làm cho mọi ngƣời đều biết đến. Theo từ điển Từ và ngữ Hán – Việt “ giáo dục là quá trình hoạt động có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có tổ chức nhằm bồi dƣỡng cho con ngƣời những phẩm chất đạo đức và những tri thức cần thiết để ngƣời ta có khả năng tham gia mọi mặt của đời sống và xã hội” [24,tr3]. Theo từ điển Tiếng Việt thì “giáo dục là hoạt động nhằm tác động một cách có hệ thống đến sự phát triển tinh thần, thể chất của một đối tƣợng nào đó làm cho đối tƣợng ấy dần dần có đƣợc những phẩm chất năng lực nhƣ yêu cầu đặt ra” [23,tr394]. So với phổ biến thì giáo dục cũng nhằm nâng cao nhận thức, tình cảm song nội dung rộng hơn, phƣơng thức tiến hành chặt chẽ hơn, đối tƣợng xác định hơn, mục đích lớn hơn. Xét dƣới góc độ nhất định thì phổ biến chính là các phƣơng thức giáo dục cụ thể. 8
Theo cách hiểu chung nhất về giáo dục pháp luật có hai nghĩa: + Theo nghĩa hẹp: Giáo dục pháp luật là việc truyền bá pháp luật cho đối tƣợng nhằm nâng cao tri thức, tình cảm, niềm tin pháp luật cho đối tƣợng từ đó nâng cao ý thức tôn trọng pháp luật, nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật của đối tƣợng. + Theo nghĩa rộng: Giáo dục pháp luật là một khâu của hoạt động tổ chức thực hiện pháp luật, là hoạt động định hƣớng có tổ chức, có chủ định thông qua các hình thức giáo dục, thuyết phục, nêu gƣơng, nhằm mục đích hình thành ở đối tƣợng tri thức pháp lý, tình cảm và hành vi xử sự phù hợp với các đòi hỏi của hệ thống pháp luật hiện hành với các hình thức, phƣơng tiện, phƣơng pháp đặc thù. Trong phạm vi nghiên cứu của luận văn, tác giả đồng ý với khái niệm chung nhất:” GDPL là hoạt động có định hướng, có tổ chức, có dự định của chủ thể GDPL tác động lên đối tượng GDPL một cách có hệ thống và thường xuyên, nhằm mục đích hình thành ở họ tri thức pháp lý, tình cảm, hành vi phù hợp với các đòi hỏi của các quy định pháp luật hiện hành”. 1.1.1.3. Khái niệm tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe Tổ chức đƣợc hiểu theo hai nghĩa khác nhau: + Tổ chức là một hệ thống:” Tổ chức là một cơ cấu liên kết những cá nhân trong một hệ thống nhằm thực hiện những mục tiêu của hệ thống dựa trên những nguyên tắc và quy tắc nhất định” [17,tr.18]. + Tổ chức là một hoạt động quản lý: Trong bốn chức năng quản lý, tổ chức là chức năng quan trọng nhất. Tổ chức là một quá trình sắp xếp, tác động và điều khiển các nhiệm vụ và nguồn lực để đạt đƣợc mục tiêu đề ra [15,tr.178]. Trong luận văn này “tổ chức” đƣợc dùng với tƣ cách là một hoạt động quản lý. 9
Hiện nay, tai nạn giao thông do không tuân thủ Luật Giao thông đƣờng bộ ở nƣớc ta ở mức cảnh báo, nó để lại tác hại vô cùng to lớn trƣớc mắt và lâu dài chỉ vì không thực hiện an toàn giao thông khi lƣu thông. Đặc biệt thiệt hại do tai nạn giao thông gây ra ngày càng nghiêm trọng. Tại sao hàng ngày các phƣơng tiện thông tin vẫn nêu ra các vụ tai nạn giao thông trầm trọng, những con số ngƣời chết và bị thƣơng vong rất cao nhƣng ít có tác dụng trong việc giáo dục luật lệ giao thông cũng nhƣ hạn chế, làm giảm thiểu con số đó? Phải chăng con ngƣời chúng ta dần vô cảm trƣớc vấn đề này vì nó xảy ra quá nhiều mà chỉ có ngƣời trong cuộc mới thấm thía đƣợc nỗi đau về hậu quả? Việc thực hiện an toàn giao thông không phải là quá khó cho bản thân, mọi ngƣời và cả tài sản. Hậu quả của việc không thực hiện an toàn giao thông là rất lớn, ví thế mỗi chúng ta cần thực hiện tốt Luật Giao thông đƣờng bộ, chấp hành hiệu lệnh an toàn khi lƣu thông. Trái lại với các hành vi an toàn giao thông là vi phạm luật giao thông, gây tai nạn, làm ảnh hƣởng đến ngƣời khác gây hậu quả cho cộng đồng cần phải đƣợc lên án manh mẽ. Giáo dục an toàn giao thông đƣợc áp dụng cho tất cả mọi lứa tuổi và cần phải đƣợc làm thƣờng xuyên, liên tục nhằm giúp cho họ nắm vững và tự giác chấp hành pháp luật Thực hiện tốt an toàn giao thông vì lợi ích của bản thân và của xã hội. Đối với ngƣời học lái xe thì công tác tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông đƣợc coi là công tác giáo dục tƣ tƣởng nhằm xây dựng thái độ, động cơ, bản lĩnh, ý thức pháp luật cho mỗi ngƣời khi tham gia học. Thông qua hoạt động tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe giúp cho ngƣời học nắm vững và hiểu các quy định của pháp luật về an toàn giao thông để từ đó tự điều chỉnh đƣợc hành vi của mình, thực hiện tốt khi tham gia giao thông, góp phần vào việc giảm thiểu ách tắc và tai nạn giao thông đồng thời cũng là tự bảo vệ mình, bảo vệ những ngƣời xung quanh. Từ những đặc điểm và thực tiễn hoạt động tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe chúng ta có thể hiểu: Tổ chức giáo 10
dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe là hoạt động có tính định hướng, được tổ chức chặt chẽ, khoa học theo một hệ thống thống nhất, để cung cấp kiến thức, kỹ năng, hành vi pháp luật về an toàn giao thông, nhằm hình thành cho người học lái xe ý thức pháp luật, tuân thủ pháp luật và tuyên truyền, vận động mọi người cùng chấp hành pháp luật. 1.1.2. Đặc điểm của tổ chức giáo pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe Một là, tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe trƣớc hết là một bộ phận của công tác giáo dục pháp luật và chính trị, tƣ tƣởng. Hoạt động giáo dục pháp luật nói chung là trách nhiệm của toàn bộ hệ thống chính trị, dƣới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam và sự điều khối, tổ chức thực hiện của các cơ quan nhà nƣớc và các tổ chức đoàn thể. Chính vì vậy, việc giáo dục pháp luật luôn có vai trò quan trọng, là khâu then chốt để chủ trƣơng, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nƣớc thực sự đi vào cuộc sống, đi vào ý thức, hành động của từng cá nhân trong xã hội. Việc giáo dục pháp luật về an toàn giao thông là một phần nhỏ trong hệ thống pháp luật Việt Nam nhƣng trong giai đoạn hiện nay nó có vai trò hết sức quan trọng trong việc đảm bảo trật tự an toàn giao thông, giữ gìn tính mạng cho con ngƣời. Hai là, tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe có mối liên hệ chặt chẽ với công tác xây dựng, thực hiện pháp luật. Nếu không nhận thức đầy đủ vị trí quan trọng và không nhận thức tốt công tác giáo dục pháp luật thì dù công tác xây dựng pháp luật có làm tốt đến mấy cũng không đạt đƣợc hiệu quả thực thi pháp luật. Giáo dục pháp luật là cầu nối để truyền tải pháp luật vào cuộc sống. Nói cách khác, quá trình đƣa pháp luật vào cuộc sống đƣợc bắt đầu bằng hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật. Pháp luật của nhà nƣớc không phải lúc nào cũng đƣợc mọi ngƣời trong xã hội biết đến, tìm hiểu, đồng tình ủng hộ và thực hiện nghiêm chỉnh. Tuy rằng bản chất pháp luật của nhà nƣớc là tốt đẹp, nó phản ánh ý chí, nguyện 11