Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức giáo dục trên địa bàn huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:111

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu công tác tổ chức thực hiện pháp luật quản lý viên chức giáo dục, và phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức giáo dục thuộc huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội hiện nay. Từ đó, đề xuất giải pháp tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức giáo dục thuộc huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội tốt hơn trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức giáo dục trên địa bàn huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………../………….. .…/…. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐẶNG THỊ HƢỜNG TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ VIÊN CHỨC GIÁO DỤC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ỨNG HÒA, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI – NĂM 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………../………….. .…/…. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐẶNG THỊ HƢỜNG TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ VIÊN CHỨC GIÁO DỤC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ỨNG HÒA, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. ĐẶNG THỊ MAI HƢƠNG HÀ NỘI – NĂM 2023
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là nghiên cứu của cá nhân tôi dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Đặng Thị Mai Hương. Các kết quả được trình bày trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong bất cứ công trình khoa học nào khác. Những tài liệu sử dụng tham khảo trong luận văn đều được trích dẫn nguồn một cách đầy đủ và chính xác. Tác giả Đặng Thị Hƣờng
ii LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình của các thầy cô giáo, sự giúp đỡ, động viên của bạn bè, đồng nghiệp và gia đình. Nhân dịp hoàn thành luận văn, cho phép tôi được bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến TS. Đặng Thị Mai Hương đã tận tình hướng dẫn, dành nhiều công sức, thời gian và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình thực hiện nghiên cứu và hoàn thành luận văn thạc sĩ: “Tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức giáo dục trên địa bàn huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội”. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc, Ban Quản lý đào tạo Sau đại học, các khoa chuyên môn, đặc biệt là Khoa Khoa học hành chính và Tổ chức nhân sự - Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, thực hiện đề tài và hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, các cơ quan, đoàn thể và cá nhân tại huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài luận văn. Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi về mọi mặt, động viên giúp đỡ trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn./. Tác giả Đặng Thị Hƣờng
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH DANH MỤC VIẾT TẮT MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ VIÊN CHỨC NGÀNH GIÁO DỤC .................................... 8 1.1. Pháp luật về quản lý viên chức giáo dục ................................................ 8 1.2. Tổ chức thực hiện pháp luật quản lý viên chức giáo dục ......................... 14 1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý nhà nƣớc đối với viên chức giáo dục. .......................................................... 24 Tiểu kết Chƣơng 1 ......................................................................................... 29 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ VIÊN CHỨC GIÁO DỤC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ỨNG HOÀ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ...................................................................... 30 2.1. Khái quát chung về viên chức giáo dục trên địa bàn huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội .......................................................................................... 30 2.2. Thực trạng tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức giáo dục trên địa bàn huyện Ứng Hoà từ năm 2018 đến nay. .................................. 36 2.3. Đánh giá tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức giáo dục trên địa bàn huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội ....................................... 55 Tiểu kết chƣơng 2 .......................................................................................... 73 CHƢƠNG 3: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ VIÊN CHỨC NGÀNH GIÁO DỤC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ỨNG HOÀ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ........ 74 3.1. Các quan điểm tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức giáo dục trên địa bàn huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội .................................... 74 3.2. Giải pháp tăng cƣờng tổ chức thực hiện pháp luật quản lý viên chức giáo dục trên địa bàn huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội ............................ 85 Tiểu kết chƣơng 3 .......................................................................................... 96 KẾT LUẬN .................................................................................................... 97 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 98
iv DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH Hình 1.1. Các yếu tố tác động đến hiệu quả quản lý nhà nƣớc ................ 25 Hình 1.2. Sơ đồ hệ thống Quản lý cán bộ công chức, viên chức ............... 27
v DANH MỤC VIẾT TẮT TỪ VIẾT TẮT GIẢI NGHĨA UBND Uỷ ban nhân dân HĐND Hội đồng nhân dân QLNN Quản lý nhà nước CBQL Cán bộ quản lý VC Viên chức MN Mầm non TH Tiểu học THCS Trung học cơ sở NTVT Người tốt, việc tốt CSTĐCS Chiến sĩ thi đua cơ sở CSTĐTP Chiến sĩ thi đua thành phố LĐTT Lao động tiên tiến
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã đề cập rất nhiều nội dung quan trọng trong đó có nội dung đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục - đào tạo: “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phát triển con người” [4, tr.136] Xuất phát từ mục tiêu trên, để thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, tăng trưởng phát triển kinh tế đi đôi với phát triển xã hội, bảo đảm các nhu cầu cơ bản thiết yếu của người dân và cộng đồng, xây dựng đội ngũ viên chức của thời kỳ mới, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng, thành phố Hà Nội nói chung, huyện Ứng Hoà nói riêng đã từng bước thể chế hoá chủ trương, chính sách của Đảng về đổi mới cơ chế quản lý các đơn vị sự nghiệp công lập. Phong trào “nhà trường cùng chung tay phát triển” với nhiều giải pháp trong đó có tăng cường quản lý viên chức giáo dục trên địa bàn là điểm mới của ngành Giáo dục Hà Nội nhằm thu hẹp khoảng cách giữa nội thành và ngoại thành. Hiện nay toàn huyện Ứng Hoà có tổng số 2.807 cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên. 88,39% cán bộ quản lý, giáo viên đạt chuẩn trình độ đào tạo quy định theo Luật Giáo dục năm 2019. 100% giáo viên giảng dạy theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã được tập huấn về chương trình, sử dụng sách giáo khoa, về kiểm tra đánh giá và xây dựng Kế hoạch giáo dục… Nâng cao chất lượng giáo dục phải bắt đầu từ vấn đề quản lý viên chức và chất lượng đội ngũ viên chức. Tuy nhiên thực tiễn và lý luận đang chỉ ra những bất cập trong tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức, ở nhiều phương diện, nhiều cấp độ, trong đó có huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội. Xuất phát từ những lý do đó, tác giả chọn nội dung “
2 Nộ ” làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Quản lý viên chức không còn là một vấn đề mới, nhưng luôn là đề tài có tính thời sự và cũng không kém phần phức tạp. Các công trình nghiên cứu đã công bố chủ yếu là những vấn đề có liên quan đến nội dung của luận văn trong đó có thể kể đến một số công trình sau: TS. Trần Anh Tuấn (2011) “Tiếp tục đổi mới cơ chế quản lý viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập”, Tạp chí Tổ chức Nhà nước, số 8 [24]. Ths. Lê Minh Hương (2012) “Một số vấn đề về tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức theo Nghị định số 29/NĐ-CP của Chính phủ”. Tạp chí Tổ chức Nhà nước, số 5 [20]. Nguyễn Thu Hằng (2013), Quản lý nhà nước đối với viên chức y tế ngành xây dựng ở Việt Nam hiện nay, luận văn thạc sĩ Chính sách công, Học viện Hành chính. Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về QLNN đối với viên chức ngành y tế thông qua việc phân tích, làm rõ khái niệm, nội dung, phương pháp, công cụ của QLNN đối với viên chức ngành y tế,khẳng định của sự cần thiết của QLNN đối với viên chức y tế, đồng thời tổng kết kinh nghiệm trong quản lý viên chức y tế của các nghành, lĩnh vực khác nhau để lược thuật những giá trị tương đồng và rút ra bài học kinh nghiệm cho QLNN đối với viên chức y tế ngành xây dựng; luận văn đã phân tích QLNN đối với viên chức y tế ngành xây dựng ở Việt Nam trong thời gian vừa qua để đánh giá về những kết quả đạt được, những hạn chế, bất cập và chỉ rõ nguyên nhân của thực trạng này; trên cơ sở đó luận văn đề xuất những phương hướng và giải pháp nhằm tăng cường QLNN đối với viên chức y tế ngành xây dựng ở Việt Nam trong thời gian tới [18]. - Luận văn Thạc sĩ Luật “Thực hiện Pháp luật về quản lý công chức thuộc Bộ Nội vụ ở Việt Nam hiện nay” tác giả Đặng Thị Mai Hương, Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh, 2013. Luận văn đã nêu được những khái niệm cơ bản về thực hiện pháp luật quản lý công chức nói
3 chung, công chức Bộ Nội vụ nói riêng, tuy nhiên chưa đi sâu nghiên cứu đến những vấn đề liên quan đến quản lý viên chức ngành giáo dục [19]. - Luận văn Thạc sĩ Quản lý công “Quản lý nhà nước về đội ngũ giáo viên trung học phổ thông công lập trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh” tác giả Nguyễn Thành Bắc, Học viện Hành chính, Hà Nội, 2016. Đây là công trình nghiên cứu khoa học tập trung nghiên cứu phân tích thực trạng và đánh giá công tác quản lý nhà nước về đội ngũ giáo viên trong các trường trung học phổ thông công lập trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh, từ đó đề xuất những giải pháp nhằm quản lý hiệu quả đội ngũ giáo viên trong các trường trung học phổ thông công lập trên địa bàn tỉnh, tuy nhiên chưa đi sâu vào việc tổ chức thực hiện pháp luật đối với viên chức ngành giáo dục [16]. - Luận văn Thạc sỹ chính sách công“Thực hiện chính sách phát triển viên chức từ thực tiễn Quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội” tác giả Nguyễn Mai Chi, Học viện khoa học xã hội, 2017. Tác giả đã đánh giá về chính sách phát triển viên chức, những kết quả đạt được của đội ngũ viên chức Quận Thanh Xuân nhưng trong quá trình triển khai thực hiện vẫn bọc lộ một số hạn chế về năng lực, chưa đáp ứng được yêu cầu tình hình mới. Luận văn đề xuất những giải pháp hoàn thiện chính sách phát triển viên chức tại địa phương, tuy nhiên chưa đề cấp, nghiên cứu đến khía cạnh quản lý nhà nước về viên chức giáo dục [17]. - Luận văn Thạc sỹ luật Hiến pháp và luật Hành chính “Quản lý Nhà nước về viên chức giáo dục từ thực tiễn Quận Lê Chân, thành phố Hải Phòng” tác giả Trần Văn Long, Học viện khoa học xã hội, 2018. Luận văn tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách, phân tích đánh giá thực trạng thực hiện chính sách phát triên viên chức, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách phát triển viên chức trên địa bàn huyện An Lão, thành phố Hải Phòng, tuy nhiên chưa đi vào phân tích thực trạng và giải pháp tổ chức, thực hiện pháp luật đối với viên chức giáo dục [23].
4 Luận án Tiến sĩ Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật của tác giả Đào Mạnh Hoàn (2021), “Hoàn chỉnh các quy định về tuyển dụng công chức”, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. Thời gian qua, đã có nhiều quy định đổi mới trong các văn bản pháp luật về tuyển dụng công chức, thể hiện quyết tâm thực hiện công tác cải cách hành chính của Chính phủ. Tuy nhiên trong quán trình triển khai thực hiện đã bộc lộ những khó khăn và hạn chế, cản trở quá trình tuyển dụng đội ngũ, cán bộ công chức phù hợp, hiệu quả, theo kịp với yêu cầu cải cách hành chính. Luận án làm rõ những vướng mắc đối với quy định tuyển dụng công chức hiện nay, trên cơ sở đó, đề xuất giải pháp khắc phục giúp cho việc tuyển dụng công chức phát huy được hiệu quả, góp phần xây dựng đội ngũ công chức đáp ứng yêu cầu đề ra [26]. Luận văn Thạc sỹ Quản lý công của tác giả Đinh Thị Thanh Xuân (2022), “Tổ chức thực hiện pháp luật về thi đua, Khen thưởng trên địa bàn huyện Ứng Hòa, Thành phố Hà Nội”, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn nghiên cứu lý luận của tổ chức thực hiện pháp luật về thi đua, khen thưởng, và phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức thực hiện pháp luật về thi đua, khen thưởng trên địa bàn huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội. Từ đó, đề xuất một số giải pháp nhằm bảo đảm việc tổ chức thực hiện pháp luật về thi đua, khen thưởng trên địa bàn huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội hiện nay cũng như trong thời gian tới [27]. Ngoài ra còn nhiều bài viết đăng trên các tạp chí khoa học hoặc nhiều công trình, luận văn, luận án khác có đề cập ít nhiều tới nội dung nghiên cứu của luận văn. * Đánh giá chung: Các công trình, bài viết khoa học trên chủ yếu phân tích thực trạng và đánh giá công tác quản lý nhà nước về đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Đề cập tới vấn đề hoàn thiện pháp luật cán bộ, công chức, viên chức hoặc trình bày các luận cứ về cán bộ, công chức, viên chức và đưa ra những giải pháp cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ở những mức độ khác nhau. Tuy nhiên chưa có công
5 trình nào đi sâu nghiên cứu về tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức giáo dục trên địa bàn huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội để đưa ra các giải pháp đảm bảo tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức giáo dục vào đời sống thực tiễn. Luận văn là công trình đầu tiên thực hiện nghiên cứu về tổ chức thực hiện pháp luật quản lý viên chức giáo dục của huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn Nghiên cứu công tác tổ chức thực hiện pháp luật quản lý viên chức giáo dục, và phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức giáo dục thuộc huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội hiện nay. Từ đó, đề xuất giải pháp tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức giáo dục thuộc huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội tốt hơn trong thời gian tới. 3.1. Mục đích của luận văn 3.2. Nhiệm vụ của luận văn Để đạt được mục đích trên đây, luận văn có nhiệm vụ sau: Một là, nghiên cứu, hệ thống hóa những vấn đề về lý luận tổ chức thực hiện pháp luật quản lý viên chức giáo dục. Hai là, phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức giáo dục trên địa bàn huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội hiện nay. Ba là, đề xuất giải pháp nhằm bảo đảm hiệu quả tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức giáo dục trên địa bàn huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội hiện nay cũng như trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn Đ ượ Tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức giáo dục trên địa bàn huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội hiện nay.
6 - P ạm Phạm vi về không gian nghiên cứu: Các khảo sát, đánh giá, các số liệu được nghiên cứu trên địa bàn huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội. Phạm vi về thời gian nghiên cứu: Từ năm 2018 đến năm nay. Phạm vi về đối tượng nghiên cứu: Trong giới hạn của đề tài luận văn, học viên tập trung nghiên cứu về tổ chức thực hiện pháp luật quản lý viên chức ngành giáo dục thuộc ngành giáo dục huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phƣơng pháp luận của luận văn Luận văn được nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về quản lý viên chức trong xây dựng nhà nước pháp quyền. Luận văn có kế thừa, phát triển những kết quả và kinh nghiệm về thực hiện chính sách pháp luật về quản lý viên chức ngành giáo dục của các công trình khoa học có liên quan. 5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn Các phương pháp tác giả sử dụng trong luận văn gồm: Phương pháp thống kê, mô tả, phân tích, tổng hợp, so sánh và đối chiếu…để chọn lọc những tri thức khoa học nhằm thực hiện mục đích và các nhiệm vụ nghiên cứu. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận: Những vấn đề mà luận văn đề cập và giải quyết, sẽ góp phần thiết thực vào việc luận giải và đề xuất giải pháp nhằm bảo đảm việc tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức giáo dục ở huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội hiện nay cũng như trong thời gian tới. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn: Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo và giảng dạy, đồng thời các giải pháp được đề xuất trong luận văn có thể là tài liệu tham khảo cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức được giao
7 nhiệm vụ quản lý viên chức giáo dục tại địa phương. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Những vấn đề lý luận về tổ chức thực hiện pháp luật quản lý viên chức giáo dục. Chương 2: Thực trạng tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức giáo dục trên địa bàn huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội hiện nay. Chương 3: Quan điểm và Giải pháp nhằm bảo đảm việc tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức giáo dục trên địa bàn huyện Ứng Hoà, thành phố Hà Nội hiện nay.
8 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ VIÊN CHỨC NGÀNH GIÁO DỤC 1.1. Pháp luật về quản lý viên chức giáo dục 1.1.1. Khái m Pháp luật Pháp luật là hệ thống các quy tắc xử sự chung do nhà nước ban hành (hoặc thừa nhận) để điều chỉnh các quan hệ xã hộ phù hợp với ý chí của giai cấp thống trị và được nhà nước đảm bảo thực hiện. Viên chức Viên chức là công dân Việt Nam được tuyển dụng theo vị trí làm việc, làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập theo chế độ hợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật. Quản lý viên chức Nói đến quản lý là nói đến sự tác động có ý thức của con người lên một hệ thống nào đó nhằm đạt được mục đích nhất định. Hoạt động quản lý xuất hiện khi có hoạt động lao động của con người. Trong quá trình lao động sản xuất, con người thấy cần thiết phải có sự quản lý để các hoạt động của con người có tổ chức hơn, chặt chẽ hơn, gắn kết với nhau hơn. Thuật ngữ quản lý là đối tượng nghiên cứu của nhiều ngành khoa học, mỗi ngành khoa học nghiên cứu về quản lý từ những góc độ khác nhau và đưa ra định nghĩa riêng về quản lý, rất nhiều học giả trong và ngoài nước đã đưa ra cách hiểu về quản lý trên cơ sở nền tảng và nhận thức khác nhau rất đa dạng và phong phú. Cho đến nay, vẫn chưa có một định nghĩa thống nhất về quản lý. Theo giáo trình Quản lý hành chính nhà nước và quản lý ngành giáo dục và đào tạo: “Quản lý nhà nước là sự chỉ huy, điều hành xã hội để thực thi quyền lực nhà nước; là tổng thể về thể chế, về tổ chức và cán bộ của bộ máy nhà nước có trách nhiệm quản lý công việc hàng ngày của nhà nước, do các
9 cơ quan nhà nước (lập pháp, hành pháp và tư pháp) có tư cách pháp nhân công pháp (công quyền) tiến hành bằng các văn bản quy phạm pháp luật để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn mà nhà nước đã giao cho trong việc tổ chức và điều chỉnh các quan hệ xã hội và hành vi của công dân”. [34, tr.40, 41] Theo từ điển giải thích thuật ngữ hành chính thì quản lý là hoạt động chứa đựng bốn yếu tố cơ bản gồm: Hướng tới mục đích, thông qua con người, với các kỹ thuật, bên trong tổ chức. "Quá trình quản lý là hoạt động của các cơ quan quản lý nhằm đạt được mục đích đã đề ra thông qua việc áp dụng các nguyên tắc và phương pháp quản lý tương ứng" [35, tr.28]. Theo thuật ngữ hành chính thì quản lý là thuật ngữ sử dụng để chỉ: “Sự tác động có kế hoạch, sắp xếp tổ chức, chỉ huy, điều khiển, hướng dẫn, kiểm tra, của các chủ thể quản lý (cá nhân hay tổ chức) đối với các quá trình xã hội và hoạt động của con người, để chúng phát triển phù hợp với quy luật, đạt tới mục đích đã đề ra của tổ chức và đúng với ý chí của nhà quản lý, với mức chi phí thấp nhất” [35, tr.23]. Có thể hiểu quản lý là sự điều khiển, chỉ đạo, điều hành, sắp xếp đối tượng quản lý (một hệ thống, một quá trình xã hội, hay một nhóm người, một người cụ thể…) của chủ thể quản lý (cá nhân hay tổ chức), căn cứ vào những quy luật, định luật hay nguyên tắc tương ứng cho đối tượng quản lý ấy vận động theo đúng ý chí của chủ thể quản lý nhằm đạt được mục đích đã đặt ra từ trước với chi phí thấp nhất. Tóm lại, Quản lý viên chức là quá trình tác động có mục đích của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trên cơ sở luật định đối với đội ngũ viên chức, theo những nguyên tắc và phương pháp quản lý nhằm đạt được mục tiêu, hiệu quả quản lý của Nhà nước 1.1.1.2. Đặ ểm 1.1.2.1. Khái m Luật Viên chức năm 2010 đã quy định: “Hoạt động nghề nghiệp của
10 viên chức là việc thực hiện công việc hoặc nhiệm vụ trong đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật về viên chức và các văn bản có liên quan” Lao động của viên chức không mang tính quyền lực công, chỉ thuần túy là hoạt động nghề nghiệp mang tính chuyên môn, nghiệp vụ. Chức nghiệp hay chức vụ nghề nghiệp được hiểu là ngạch, bậc chuyên môn nghiệp vụ được phân loại, xếp hạng trên cơ sở trình độ chuyên môn nghiệp vụ được đào tạo, kinh nghiệm và năng lực thực tiễn của viên chức. Tính chuyên môn nghề nghiệp là đặc điểm chung của lao động và hoạt động của viên chức. Mỗi viên chức làm việc trong các ngành, nghề lĩnh vực sự nghiệp công khác nhau đòi hỏi phải có chuyên môn, nghiệp vụ nghề nghiệp tương ứng. Không có chuyên môn nghiệp vụ chung cho tất cả các ngành, nghề, lĩnh vực sự nghiệp công. Tính chuyên nghiệp, chuyên môn hóa cao là đặc điểm, là yêu cầu trong hoạt động của viên chức sự nghiệp. Sự chuyên môn hóa các hoạt động của con người đã làm xuất hiện các ngành trong đời sống xã hội. Nền kinh tế quốc dân của bất kỳ quốc gia nào cũng được chia thành các ngành để quản lý. Sự phân chia các mặt hoạt động xã hội thành ngành là kết quả phân công lao động xã hội xảy ra đồng thời với quá trình phát triển sản xuất và chuyên môn hóa các hoạt động khác nhau của con người. Cũng từ sự phân công lao động trong xã hội dẫn đến quy định sự phân công lao động trong quản lý. Từ phân tích trên có thể hiểu: Viên chức ngành giáo dục là công dân Việt Nam được tuyển dụng theo vị trí làm việc tại đơn vị sự nghiệp giáo dục công lập theo chế độ hợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập và thực hiện các chức trách, nhiệm vụ theo quy định pháp luật Căn cứ vào yếu tố chuyên môn, xác định đối tượng được coi là viên chức ngành giáo dục tương đối rộng khi bao gồm cả những người làm công tác giảng dạy lẫn các hoạt động khác phục vụ hoạt động giảng dạy trong các đơn vị sự nghiệp công lập ví dụ như viên chức hành chính, tổng hợp, nhân sự.
11 1.1.2.2. Đặ ểm Thứ nhất, phải là công dân Việt Nam. Thứ hai, về chế độ tuyển dụng: Viên chức phải là người được được tuyển dụng theo vị trí việc làm tại đơn vị sự nghiệp công lập giáo dục. Theo đó, căn cứ đầu tiên để tuyển dụng viên chức là vị trí việc làm. Ngoài ra, Điều 20 Luật Viên chức năm 2010 quy định cụ thể hơn về chế độ tuyển dụng như sau:“Việc tuyển dụng viên chức phải căn cứ vào nhu cầu công việc, vị trí việc làm, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp và quỹ tiền lương của đơn vị sự nghiệp công lập”. Vị trí việc làm được hiểu là “công việc hoặc nhiệm vụ gắn với chức danh nghề nghiệp hoặc chức vụ quản lí tương ứng, là căn cứ xác định số lượng người làm việc, cơ cấu viên chức để thực hiện việc tuyển dụng, sử dụng và quản lí viên chức trong đơn vị sự nghiệp công lập” Vị trí việc làm có thể có một hoặc nhiều công việc, có tính thường xuyên, liên tục chứ không bao gồm những công việc thời vụ, tạm thời. Để được tuyển dụng vào vị trí việc làm thì phải thông qua một trong hai phương thức tuyển dụng Viên chức: Thi tuyển hoặc xét tuyển (Điều 23 Luật Viên chức năm 2010). Thứ ba, về nơi làm việc: Viên chức giáo dục làm việc tại Đơn vị sự nghiệp công lập. Theo quy định tại Khoản 1 Điều 1 Luật sửa đổi Luật cán bộ công chức năm 2019 Điều 2 Luật Viên chức năm 2010 thì khác với công chức, viên chức là công dân việt nam được tuyển dụng theo vị trí việc làm, làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập theo chế độ hợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật. Như vậy, có thể hiểu rằng, giáo viên là viên chức. Bởi công chức là người được bổ nhiệm, tuyển dụng vào các cơ quan Nhà nước còn viên chức là người làm việc theo chế độ hợp đồng làm việc trong các đơn vị sự nghiệp công lập. Đồng thời theo quy định tại Khoản 1 Điều 66 Luật giáo dục năm 2019 quy định: “Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, cơ sở giáo dục khác, giảng dạy trình độ sơ cấp, trung cấp gọi là giáo viên; nhà giáo giảng dạy từ trình độ cao đẳng trở lên gọi là giảng viên”. Các cơ sở giáo dục nếu trực
12 thuộc các cơ quan quản lý ngành giáo dục từ trung ương đến địa phương đều được hiểu là đơn vị sự nghiệp công lập. + Đơn vị sự nghiệp công lập được giao quyền tự chủ hoàn toàn về thực hiện nhiệm vụ, tài chính, tổ chức bộ máy, nhân sự (sau đây gọi là đơn vị sự nghiệp công lập được giao quyền tự chủ); + Đơn vị sự nghiệp công lập chưa được giao quyền tự chủ hoàn toàn về thực hiện nhiệm vụ, tài chính, tổ chức bộ máy, nhân sự (sau đây gọi là đơn vị sự nghiệp công lập chưa được giao quyền tự chủ). Thứ tư, về thời gian làm việc: Thời gian làm việc của viên chức giáo dục được tính kể từ khi được tuyển dụng, Hợp đồng làm việc có hiệu lực cho đến khi chấm dứt hợp đồng làm việc hoặc đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định của Bộ luật Lao động. Tại Khoản 1, Khoản 2 Điều 105 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định, thời giờ làm việc bình thường không quá 8 giờ trong 1 ngày và không quá 48 giờ trong 1 tuần. Người sử dụng lao động có quyền quy định thời giờ làm việc theo ngày hoặc tuần nhưng phải thông báo cho người lao động biết; trường hợp theo tuần thì thời giờ làm việc bình thường không quá 10 giờ trong 1 ngày và không quá 48 giờ trong 1 tuần. Nhà nước khuyến khích người sử dụng lao động thực hiện tuần làm việc 40 giờ đối với người lao động. Căn cứ quy định nêu trên, đơn vị sự nghiệp công lập có quyền quy định lại thời giờ làm việc, áp dụng đối với người lao động theo hợp đồng lao động, một tuần không quá 48 giờ, tương ứng với thời giờ làm việc bình thường trong một ngày là 8 giờ; mỗi tuần làm việc 6 ngày từ thứ Hai đến hết thứ Bảy. Thực hiện Nghị định số 161/2018/NĐ-CP ngày 29/11/2018 sửa đổi bổ sung Nghị định số 68/2000/NĐ-CP ngày 17/11/2000 của Chính phủ, người lao động theo hợp đồng lao động trong cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập đang xếp lương theo Nghị định số 204/2004/NĐ-CP, được chuyển sang ký hợp đồng lao động mới theo quy định của Bộ luật Lao động.
13 Tại hợp đồng lao động mới, người lao động và người sử dụng lao động thỏa thuận về việc làm có trả công, tiền lương, thời giờ làm việc, điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động. Thứ năm, về chế độ lao động: Viên chức làm việc theo chế độ Hợp đồng làm việc và hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật. Điều đó có nghĩa giữa viên chức và bên tuyển dụng có sự thỏa thuận về vị trí việc làm, tiền lương, chế độ đãi ngộ, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên… Hợp đồng làm việc là cơ sở pháp lí để sau này xử lí các việc liên quan đến việc vi phạm quyền hay các vấn đề khác phát sinh giữa hai bên. Lương của Viên chức được nhận từ quỹ của Đơn vị sự nghiệp công lập nơi họ làm việc chứ không phải từ Nhà nước. Do vậy, tiền lương mà viên chức nhận được phụ thuộc vào sự thỏa thuận của viên chức và bên tuyển dụng, Nhà nước hầu như không can thiệp vào vấn đề này. Ngoài ra viên chức nói chung và viên chức giáo dục đều được nghỉ hàng năm, nghỉ lễ, nghỉ việc riêng theo quy định của pháp luật về lao động. Đối với viên chức làm việc ở miền núi, biên giới, hải đảo, vùng sâu, vùng xa hoặc trường hợp đặc biệt khác, nếu có yêu cầu, được gộp số ngày nghỉ phép của 02 năm để nghỉ một lần; nếu gộp số ngày nghỉ phép của 03 năm để nghỉ một lần thì phải được sự đồng ý của người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập. Ngoài ra, viên chức làm việc ở đây còn được hưởng nhiều chế độ ưu đãi khác theo quy định pháp luật. 1.1.2.3. Vai trò q Viên chức giáo dục là đội ngũ phục vụ chức năng quản lý của Nhà nước về giáo dục, vì vậy các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước về công tác quản lý nhà nước đối với giáo dục có được thực hiện hiệu quả hay không, đảm bảo mục tiêu quản lý hay không phụ thuộc nhiều vào quá trình thực hiện nhiệm vụ giáo dục của viên chức ngành giáo dục. Sự nghiệp trồng người là sự nghiệp cao quý nhưng cũng vô cùng khó khăn của đội ngũ nhà giáo. Chất lượng đội ngũ giáo dục có được đảm bảo hay không phụ thuộc nhiều vào vai trò quản lý đội ngũ viên chức ngành giáo dục của cơ quan có