Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Tổ chức và hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai (Qua thực tiễn huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:99

Thêm vào BST

Báo xấu

7
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn "Tổ chức và hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai (Qua thực tiễn huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội)" là đánh giá thực trạng tổ chức và hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai trên cả nước, thành phố Hà Nội và huyện Ứng Hòa, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức và nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống Văn phòng Đăng ký đất đai, đặc biệt chú trọng giải pháp trên địa bàn huyện Ứng Hòa.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Tổ chức và hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai (Qua thực tiễn huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ------------/------------- -----/----- HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRƯƠNG THỊ THANH HÒA TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA VĂN PHÒNG ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI (QUA THỰC TIỄN HUYỆN ỨNG HÒA, THÀNH PHỐ HÀ NỘI) LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI - NĂM 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ------------/------------- -----/----- HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRƯƠNG THỊ THANH HÒA TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA VĂN PHÒNG ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI (QUA THỰC TIỄN HUYỆN ỨNG HÒA, THÀNH PHỐ HÀ NỘI) LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN TIẾN HIỆP HÀ NỘI - NĂM 2024
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu khoa học với đề tài: “Tổ chức và hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai (Qua thực tiễn huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội)” là công trình nghiên cứu độc lập của tôi trên cơ sở tìm hiểu có kế thừa, chọn lọc từ những tài liệu có liên quan. Toàn bộ tài liệu, số liệu được sử dụng trong bài luận đều được ghi rõ nguồn, đảm bảo độ tin cậy, chính xác và trung thực. Tôi xin chịu trách nhiệm về công trình nghiên cứu của mình. Hà Nội, ngày 15 tháng 4 năm 2024 Tác giả luận văn Trương Thị Thanh Hòa
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và nghiên cứu luận văn, tôi đã nhận được rất nhiều sự quan tâm giúp đỡ và hỗ trợ nhiệt tình. Tôi xin phép được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các cá nhân và cơ quan, đơn vị đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu đề tài. Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc Học viện, Ban Quản lý đào tạo Sau Đại học, cô giáo chủ nhiệm lớp cao học Quản lý công HC26.B5, các thầy, cô giáo công tác tại Học viện Hành chính Quốc gia đã trực tiếp giảng dạy, hướng dẫn, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Tiến Hiệp, người đã giúp đỡ tôi, hướng dẫn tận tình trong quá trình thực hiện để tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ, chuyên ngành Quản lý công tại Học viện Hành chính Quốc gia. Xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo, các anh chị công tác tại Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Ứng Hòa đã trao đổi, hướng dẫn, cung cấp tài liệu chi tiết để tôi hoàn thành luận văn này. Mặc dù rất cố gắng trong quá trình thực hiện, tuy nhiên do điều kiện và kinh nghiệm nghiên cứu khoa học chưa nhiều nên luận văn không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Kính mong nhận được những sự góp ý, chỉ dẫn của thầy, cô giáo và độc giả để luận văn này được hoàn thiện và đạt kết quả tốt. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 15 tháng 4 năm 2024 Tác giả luận văn Trương Thị Thanh Hòa
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT KÍ HIỆU CHÚ GIẢI BĐĐC Bản đồ địa chính BĐS Bất động sản CSDL Cơ sở dữ liệu ĐKĐĐ Đăng ký đất đai HĐND Hội đồng nhân dân HSĐC Hồ sơ địa chính GCN Giấy chứng nhận GCNQSDĐ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất QLĐĐ Quản lý đất đai QSDĐ Quyền sử dụng đất TTHC Thủ tục hành chính UBND Ủy ban nhân dân VPĐKĐĐ Văn phòng Đăng ký đất đai
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Tình hình biến động sử dụng đất từ năm 2019 - 2023 ------------------33 Bảng 2.2. Hiện trạng nguồn nhân lực của Chi nhánh VPĐKĐĐ Hà Nội huyện Ứng Hòa ----------------------------------------------------------------------------------44 Bảng 2.3. Hiện trạng cơ sở vật chất, trang thiết bị của Chi nhánh VPĐKĐĐ Hà Nội huyện Ứng Hòa -----------------------------------------------------------------45 Bảng 2.4. Kết quả đăng ký đất đai giai đoạn 2019-2023 ---------------------------48 Bảng 2.5. Kết quả tổng hợp hồ sơ cấp GCN QSDĐ giai đoạn 2019-2023 -------49 Bảng 2.6. Kết quả đăng ký biến động đất đai giai đoạn 2019-2023 --------------51 Bảng 2.7. Kết quả cập nhật, chỉnh lý bản đồ địa chính giai đoạn 2019-2023 --------52 Bảng 2.8. Kết quả cung cấp thông tin đất đai giai đoạn 2019-2023 ------------------53 Bảng 2.9. Tổng hợp danh mục hồ sơ lưu trữ giai đoạn năm 2019-2023 ---------55 Bảng 2.10. Kết quả thực hiện thu phí, lệ phí theo quy định tại Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Ứng Hòa giai đoạn 2019-2023 -----------56 Bảng 2.11. Tổng hợp văn bản đi và văn bản đến giai đoạn 2019-2023 ----------58 Bảng 2.12. Mức độ công khai thủ tục hành chính -----------------------------------62 Bảng 2.13. Đánh giá tiến độ giải quyết TTHC của Chi nhánh VPĐKĐĐ Hà Nội huyện Ứng Hòa ---------------------------------------------------------------------64 Bảng 2.14. Tổng hợp ý kiến của cán bộ tại Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai Hà Nội huyện Ứng Hòa về cơ sở vật chất ---------------------------------------67
DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1. Vị trí hệ thống Văn phòng Đăng ký đất đai ------------------------------18 Hình 2.1. Sơ đồ tổ chức Chi nhánh VPĐKĐĐ Hà Nội huyện Ứng Hòa ---------43
MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT, DANH MỤC CÁC BẢNG, DANH MỤC CÁC HÌNH MỞ ĐẦU ---------------------------------------------------------------------------------- 1 1. Lý do chọn đề tài ---------------------------------------------------------------------- 1 2. Tình hình nghiên cứu đề tài ---------------------------------------------------------- 3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu -------------------------------------------------- 5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu --------------------------------------------------- 5 5. Phương pháp nghiên cứu ------------------------------------------------------------- 6 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn ---------------------------------------------------------- 7 7. Kết cấu luận văn ----------------------------------------------------------------------- 7 NỘI DUNG -------------------------------------------------------------------------------- 8 Chương 1. ---------------------------------------------------------------------------------- 8 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA VĂN PHÒNG ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI --------------------------------------------------------- 8 1.1. Đăng ký đất đai ---------------------------------------------------------------------- 8 1.2. Tổ chức và hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai -----------------------14 1.3. Một số yếu tố tác động đến tổ chức và hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai hiện nay --------------------------------------------------------------------------23 Tiểu kết Chương 1 -----------------------------------------------------------------------30 Chương 2. ---------------------------------------------------------------------------------31 THỰC TRẠNG TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CHI NHÁNH VĂN PHÒNG ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI HÀ NỘI HUYỆN ỨNG HÒA -------------------31 2.1. Tình hình quản lý, đăng ký đất đai trên địa bàn huyện Ứng Hòa ----------------31
2.2. Phân tích thực trạng tổ chức của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Ứng Hòa -----------------------------------------------------------------39 2.3. Phân tích thực trạng hoạt động của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Ứng Hòa -----------------------------------------------------------------46 2.4. Đánh giá chung về thực trạng tổ chức và hoạt động của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Ứng Hòa -------------------------------------61 Tiểu kết Chương 2 -----------------------------------------------------------------------71 Chương 3. ---------------------------------------------------------------------------------72 GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA VĂN PHÒNG ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI (QUA THỰC TIỄN HUYỆN ỨNG HÒA, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ----------------------------------------------------------------------------72 3.1. Giải pháp chung --------------------------------------------------------------------72 3.2. Giải pháp cho huyện Ứng Hòa ---------------------------------------------------78 Tiểu kết Chương 3 -----------------------------------------------------------------------84 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ---------------------------------------------------------85 1. Kết luận -------------------------------------------------------------------------------85 2. Kiến nghị -----------------------------------------------------------------------------86 TÀI LIỆU THAM KHẢO
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Đất đai là loại tài nguyên thiên nhiên quý giá của mỗi quốc gia, là tư liệu sản xuất đặc biệt không thể thay thế, là yếu tố mang tính quyết định sự tồn tại, phát triển của con người và các sinh vật khác trên trái đất. Đất đai là địa bàn phân bố các khu dân cư, xây dựng các công trình kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh và quốc phòng. Đăng ký đất đai (ĐKĐĐ), nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất là một công cụ quan trọng để bảo vệ lợi ích Nhà nước cũng như lợi ích của công dân trong sử dụng đất. Hoạt động ĐKĐĐ sẽ đảm bảo điều kiện pháp lý cho đất đai, đảm bảo an toàn pháp lý cho các bên tham gia giao dịch, hạn chế tranh chấp đất đai, giúp Nhà nước quản lý, kiểm soát được thị trường bất động sản và chống thất thu thuế. Hệ thống Đăng ký đất đai theo Luật Đất đai năm 2013 quy định việc đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được thực hiện tại Văn phòng Đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ). VPĐKĐĐ một cấp tỉnh được thành lập trên cơ sở hợp nhất Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất (QSDĐ) thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường cấp tỉnh và Văn phòng đăng ký QSDĐ thuộc Phòng Tài nguyên và Môi trường cấp huyện. Văn phòng Đăng ký đất đai và các Chi nhánh VPĐKĐĐ là đơn vị sự nghiệp công lập, có chức năng thực hiện đăng ký đất đai, nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; xây dựng, quản lý, cập nhật, chỉnh lý hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất đai; thống kê, kiểm kê đất đai và cung cấp thông tin đất đai cho các tổ chức, cá nhân theo quy định. Hiện nay, mô hình VPĐKĐĐ một cấp đã được kiện toàn đảm bảo sự thống nhất trong công tác chỉ đạo, điều hành từ UBND cấp tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường, VPĐKĐĐ cấp tỉnh và đến các Chi nhánh VPĐKĐĐ đặt tại các quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là cấp huyện).
2 Bên cạnh những kết quả đạt được, do bước đầu đi vào hoạt động theo mô hình một cấp và điều hành theo mô hình mới nên vẫn còn một số hạn chế cần được chấn chỉnh, khắc phục. Ứng Hòa là huyện có những chuyển biến tích cực về nhiều mặt, đạt được một số thành tựu về kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng, song song với đó là các biến động về đất đai diễn ra ngày càng nhiều cả về số lượng và hình thức. Bên cạnh đó, sự chuyển dịch mạnh mẽ từ sản xuất nông nghiệp sang công nghiệp, dịch vụ; tốc độ đô thị hóa nhanh, tình hình giao dịch về đất đai ngày một tăng lên, đất đai trở thành nguồn nội lực phát triển của địa phương, nhu cầu đất đai cho xây dựng cơ sở hạ tầng, công nghiệp, dịch vụ ngày càng tăng, công tác giao dịch, huy động nguồn vốn từ QSDĐ đang có ý nghĩa quan trọng trong phát triển kinh tế của người sử dụng đất. Tuy nhiên, công tác quản lý biến động, đăng ký đất đai trên địa bàn huyện vẫn chưa thực sự hiệu quả, nhiều biến động đất đai chưa được cập nhật, chỉnh lý kịp thời; hệ thống hồ sơ địa chính chưa được đồng bộ… Chi nhánh VPĐKĐĐ Hà Nội huyện Ứng Hòa đã thành lập và hoạt động được 09 năm nhưng đến nay việc đánh giá về tổ chức và hiệu quả hoạt động cũng như những tồn tại cần khắc phục để nâng cao chất lượng phục vụ người dân là những vấn đề được chính quyền địa phương và người dân hết sức quan tâm. Nhằm đánh giá thực trạng, phân tích hiệu quả tổ chức và hoạt động của mô hình VPĐKĐĐ nói chung, đánh giá từ thực tiễn Chi nhánh VPĐKĐĐ Hà Nội huyện Ứng Hòa nói riêng và đề xuất giải pháp bảo đảm tổ chức và nâng cao hiệu quả hoạt động của VPĐKĐĐ đáp ứng các nhu cầu của người sử dụng đất, tiến tới xây dựng mô hình đăng ký đất đai hiệu quả, phù hợp với công nghệ hiện đại, tôi tiến hành thực hiện đề tài: “Tổ chức và hoạt động của
3 Văn phòng Đăng ký đất đai (Qua thực tiễn huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội)”. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Liên quan đến các công trình nghiên cứu về tổ chức và hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai, có thể liệt kê những công trình, những ấn phẩm khoa học trên các phương diện sau đây: - Nguyễn Quang Đạo, Nguyễn Thị Kim Oanh (2021), Giải quyết tranh chấp hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai - Phát hiện vi phạm và xử lý vướng mắc (Sách chuyên khảo), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia sự thật, Việt Nam. Cuốn sách tập trung phân tích những vấn đề chung về tranh chấp hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai; hệ thống hóa những vấn đề vướng mắc của pháp luật tố tụng hành chính; tổng hợp những sai sót thường gặp trong ban hành quyết định hành chính, thực hiện hành vi hành chính về quản lý đất đai, từ đó đưa ra các kiến nghị hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật, hướng tới thực hiện giải quyết tranh chấp hành chính đồng thời bảo đảm hài hòa mục đích của công dân, quyền lực nhà nước. - Nguyễn Thị Mỹ Linh (2018), Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh Bắc Ninh, Luận văn Thạc sĩ Quản lý đất đai, Trường Đại học Khoa học tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. Tác giả nghiên cứu tổng quan về hoạt động của Văn phòng đăng ký đất đai; cơ chế hoạt động, cơ sở pháp lý của Văn phòng đăng ký đất đai. Phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động của Văn phòng đăng ký đất đai một cấp tỉnh Bắc Ninh, từ đó đề xuất những giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh Bắc Ninh trong giai đoạn tới nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý đất đai hiệu quả, bền vững.
4 - Nguyễn Chí Công (2019), Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai thành phố Hà Giang, tỉnh Hà Giang giai đoạn 2016 – 2018, Luận văn Thạc sĩ Quản lý đất đai, Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, Thái Nguyên. Trong luận văn này, tác giả tập trung nghiên cứu, đánh giá thực trạng và hiệu quả hoạt động của Chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Hà Giang giai đoạn 2016 - 2018. Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Hà Giang, tỉnh Hà Giang. - Lê Thanh Tài (2020), Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai thị xã Thuận An - tỉnh Bình Dương, Luận văn Thạc sĩ Quản lý đất đai, Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, Thái Nguyên. Tác giả đã khái quát được hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai và tập trung nghiên cứu đánh giá thực trạng hoạt động của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai thị xã Thuận An. Ngoài những công trình nghiên cứu kể trên, còn có những bài báo như: - “Đánh giá hiệu quả hoạt động của hệ thống Văn phòng Đăng ký đất đai năm 2022”, Báo điện tử của Bộ Tài nguyên và Môi trường; Bài báo khái quát chung tình hình hoạt động của hệ thống Văn phòng Đăng ký đất đai trên cả nước năm 2022. - “Đánh giá hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh Ninh Bình”, Tạp chí Khoa học và công nghệ lâm nghiệp số 3 - 2022. Bài viết đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh Ninh Bình. Như vậy, có thể nói, hiện nay có rất nhiều đề tài nghiên cứu về hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai các địa phương. Tuy nhiên, chưa có một
5 công trình nào đánh giá một cách đầy đủ về tổ chức và hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai nói chung và thực tiễn huyện Ứng Hòa nói riêng. Khi thực hiện đề tài “Tổ chức và hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai (Qua thực tiễn huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội)”, tác giả có kế thừa kết quả nghiên cứu của các công trình trước đó nhưng đề tài này có nội dung mới và không trùng lắp với các công trình khoa học đã công bố trước đây. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng tổ chức và hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai trên cả nước, thành phố Hà Nội và huyện Ứng Hòa, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức và nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống Văn phòng Đăng ký đất đai, đặc biệt chú trọng giải pháp trên địa bàn huyện Ứng Hòa. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Đề tài tập trung giải quyết một số nhiệm vụ chủ yếu sau đây: - Hệ thống hóa những vấn đề cơ sở lý luận về đăng ký đất đai, Văn phòng Đăng ký đất đai và các yếu tố tác động đến tổ chức và hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai; - Đánh giá thực trạng tổ chức và hoạt động của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Ứng Hòa để chỉ ra những ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của hạn chế nhằm phát huy ưu điểm và khắc phục những tồn tại, hạn chế; - Đề xuất một số giải pháp để hoàn thiện tổ chức và nâng cao hiệu quả hoạt động của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Ứng Hòa. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu
6 Đối tượng nghiên cứu của đề tài là cơ cấu tổ chức, quá trình hoạt động, thực hiện nhiệm vụ của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Ứng Hòa. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về phạm vi không gian nghiên cứu: Đề tài được thực hiện trên địa bàn huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội. - Về nội dung: luận văn nghiên cứu tổ chức và hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai từ thực tiễn huyện Ứng Hòa, Hà Nội. - Về thời gian: Đề tài tập trung nghiên cứu trong khoảng thời gian từ 01/01/2019 đến 31/12/2023. 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: tìm hiểu các quy định của Luật Đất đai, các Nghị định, Thông tư, Quyết định có liên quan,… - Phương pháp điều tra khảo sát, thu thập tài liệu, số liệu: thu thập các tài liệu, văn bản pháp luật có liên quan đến cơ cấu tổ chức và hoạt động của VPĐKĐĐ; thu thập các tài liệu, số liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội; các tài liệu, số liệu liên quan đến quá trình hoạt động và các báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ của Chi nhánh VPĐKĐĐ Hà Nội huyện Ứng Hòa. - Phương pháp thống kê: thống kê các số liệu về tình hình quản lý, sử dụng đất đai, kết quả cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đăng ký biến động, số liệu hồ sơ lưu trữ tại địa bàn nghiên cứu. - Phương pháp phân tích: phương pháp này được tác giả sử dụng để xem xét, đánh giá một cách cụ thể tổ chức và hoạt động của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Ứng Hòa. - Phương pháp tổng hợp: tác giả sử dụng phương pháp này để khái quát nội dung của từng vấn đề trong luận văn, rút ra được những nhận xét, kết luận
7 mang tính tổng quan, từ đó đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống Văn phòng Đăng ký đất đai và tại huyện Ứng Hòa.. Ngoài ra, luận văn còn sử dụng các phương pháp bản đồ, so sánh, kế thừa… các phương pháp nghiên cứu này được sử dụng kết hợp với nhau nhằm mục đích đảm bảo cho nội dung nghiên cứu của luận văn vừa có ý nghĩa lý luận vừa mang ý nghĩa thực tiễn và khoa học. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn Đề tài đã tập hợp, hệ thống hóa cơ sở lý luận về tổ chức và hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai và đánh giá thực trạng tổ chức và hoạt động của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Ứng Hòa nói riêng, qua đó chỉ ra những ưu điểm, hạn chế và đề xuất các giải pháp để bảo đảm tổ chức và nâng cao hiệu quả hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai. Luận văn có thể là tài liệu tham khảo cho những cán bộ, công chức trực tiếp tham gia hoạt động quản lý nhà nước về đất đai, các nhà lãnh đạo, quản lý các cấp, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ngành tài nguyên và môi trường,.. Kết quả nghiên cứu đề tài là nguồn tư liệu có thể tham khảo phục vụ cho sinh viên, học viên, các nhà khoa học quản lý trong quá trình nghiên cứu về tổ chức và hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai ở các địa phương. 7. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn được bố cục thành 3 chương: Chương 1. Những vấn đề lý luận về tổ chức và hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai. Chương 2. Thực trạng tổ chức và hoạt động của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Ứng Hòa. Chương 3. Giải pháp bảo đảm tổ chức và hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai (Qua thực tiễn huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội).
8 NỘI DUNG Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA VĂN PHÒNG ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI 1.1. Đăng ký đất đai 1.1.1. Khái niệm về đất đai Theo Luật Đất đai năm 1993, đất đai là tài nguyên quốc gia vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất đặc biệt, là thành phần quan trọng hàng đầu của môi trường sống, là địa bàn phân bố các khu dân cư, xây dựng các cơ sở kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh và quốc phòng. Đất đai về mặt thuật ngữ khoa học được hiểu theo nghĩa rộng như sau: “đất đai là một diện tích cụ thể của bề mặt trái đất, bao gồm tất cả các cấu thành của môi trường sinh thái ngay trên vỏ dưới bề mặt đó bao gồm: khí hậu, bề mặt, thổ nhưỡng, dáng địa hình, mặt nước (hồ, sông, suối, đầm lầy,…). Các lớp trầm tích sát bề mặt cùng với nước ngầm và khoáng sản trong lòng đất, tập đoàn thực vật và động vật, trạng thái định cư của con người, những kết quả của con người trong quá khứ và hiện tại để lại (san nền, hồ chứa nước hay hệ thống tiêu thoát nước, đường xá, nhà cửa ...)” (Thư viện học liệu mở Việt Nam). Đất đai là một vùng đất có ranh giới, vị trí, diện tích cụ thể và có các thuộc tính tương đối ổn định hoặc thay đổi nhưng có tính chu kỳ, có thể dự đoán được, có ảnh hưởng tới việc sử dụng đất trong hiện tại và tương lai của các yếu tố tự nhiên, kinh tế - xã hội như: thổ nhưỡng, khí hậu, địa hình, địa mạo, địa chất, thuỷ văn, thực vật, động vật cư trú và hoạt động sản xuất của con người (Bộ Tài nguyên và Môi trường, 2012). 1.1.2. Khái niệm đăng ký đất đai
9 Theo cuốn Đại từ điển tiếng Việt thì đăng ký là “đứng ra khai báo để được cấp Giấy công nhận về quyền hạn, nghĩa vụ nào đó”. Ngoài ra, Từ điển tiếng Việt của Nhà xuất bản Khoa học xã hội và Trung tâm Từ điển, năm 1994 cũng đưa ra định nghĩa theo cách hiểu đăng ký là “ghi vào Sổ của cơ quan quản lý để chính thức công nhận cho hưởng quyền lợi hay làm nghĩa vụ”. Về khái niệm “đăng ký quyền sử dụng đất”, Từ điển Luật học đưa ra định nghĩa: “Đăng ký quyền sử dụng đất: Thủ tục kê khai, đăng ký chính xác, trung thực tình hình, hiện trạng sử dụng đất của các chủ sử dụng đất với các thông tin về diện tích, loại hạng đất, nguồn gốc đất đai theo các mẫu phiếu kê khai, vào sổ sách địa chính với sự hướng dẫn của cơ quan thực hiện đăng ký, thống kê đất đai”. Còn theo Khoản 19 Điều 4 Luật Đất đai năm 2003 quy định: “Đăng ký quyền sử dụng đất là việc ghi nhận quyền sử dụng đất hợp pháp đối với một thửa đất xác định vào hồ sơ địa chính nhằm xác lập quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất”. Tuy nhiên, đến Luật Đất đai năm 2013 không còn khái niệm riêng về đăng ký quyền sử dụng đất như trong Luật Đất đai năm 2003 mà đề cập đến một khái niệm chung ở phạm vi rộng hơn là đăng ký đất đai, nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất. Theo Khoản 15 Điều 3 Luật Đất đai năm 2013: “Đăng ký đất đai, nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất là việc kê khai và ghi nhận tình trạng pháp lý về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất và quyền quản lý đất đối với một thửa đất vào hồ sơ địa chính”. Căn cứ Khoản 1 Điều 95 Luật Đất đai 2013, người sử dụng đất và người được giao đất để quản lý có nghĩa vụ bắt buộc phải đăng ký đất đai; riêng quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất được đăng ký theo yêu cầu của chủ sở hữu.
10 Như vậy, theo pháp luật đất đai thì đăng ký đất đai là việc kê khai hiện trạng sử dụng đất bao gồm diện tích, mục đích sử dụng, vị trí địa lý, hình thể, nguồn gốc đất và tình trạng pháp lý quyền sử dụng đất gồm các giấy tờ về quyền sử dụng đất. 1.1.3. Đặc điểm của đăng ký đất đai Xuất phát từ khái niệm đăng ký đất đai, có thể thấy đăng ký đất đai có những đặc điểm sau đây: Thứ nhất, về cơ sở pháp lý: Đăng ký đất đai được điều chỉnh bởi Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành. Việc đăng ký đất đai được thể hiện thông qua hệ thống hồ sơ địa chính của Nhà nước. Thứ hai, về bản chất: Đăng ký đất đai là đăng ký xác lập quyền sử dụng đất và đăng ký quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất. Đăng ký quyền sử dụng đất là thủ tục hành chính do Nhà nước quy định, tổ chức thực hiện và có tính bắt buộc đối với mọi người sử dụng đất còn đăng ký quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất không có tính bắt buộc mà do nhu cầu của chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất. Thứ ba, về tính chất: Đăng ký đất đai là việc đăng ký thực hiện đối với loại tài sản đặc biệt. Đất đai là tài sản có giá trị đặc biệt vừa thể hiện ở giá trị sử dụng không thể thiếu và có ý nghĩa sống còn với mọi tổ chức, cá nhân. Ngoài ra, đất đai thuộc sở hữu của toàn dân, do đó người đăng ký chỉ được hưởng quyền sử dụng đất trong khi đó quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật lại không đồng nhất giữa các thửa đất có mục đích sử dụng khác nhau, do loại đối tượng (tổ chức, cá nhân) khác nhau sử dụng. Bên cạnh đó, đất đai thường có các tài sản gắn liền (gồm: nhà, công trình xây dựng, cây rừng, cây lâu năm…) mà các tài sản này chỉ có giá trị nếu gắn liền với một thửa đất tại vị trí nhất định. Thứ tư, về thẩm quyền giải quyết đăng ký đất đai: Việc đăng ký đất đai
11 được thực hiện bởi Văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh hoặc Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai cấp huyện. Các cơ quan này sẽ tiến hành nghiên cứu, thẩm định hồ sơ và ghi nhận tình trạng pháp lý của đất. Thứ năm, về hình thức đăng ký gồm đăng ký đất đai lần đầu và đăng ký biến động đất đai: Hoạt động đăng ký đất đai xác lập cơ sở pháp lý về quyền của chủ sử dụng đối với đất đai. Do đó, các quyền năng của chủ thể sử dụng đất như quyền được chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế, thế chấp… chỉ có thể được thực hiện trên thực tế khi chủ thể hoàn thành việc đăng ký lần đầu hoặc đăng ký biến động đất đai. Thứ sáu, các loại giấy tờ, tài liệu phổ biến trong hồ sơ đăng ký đất đai là: Đơn xin đăng ký; tài liệu đo vẽ bản đồ hoặc sơ đồ thể hiện thửa đất cần đăng ký; các tài liệu khẳng định thông tin định danh các chủ thể xin đăng ký, thông tin về việc đáp ứng các tiêu chuẩn được tiếp cận nguồn tài nguyên đất của các chủ thể xin đăng ký; các tài liệu, văn bản hợp pháp về các giao dịch, giao kết hoặc ý nguyện của chủ thể sử dụng đất hoặc thay đổi những thông tin đã đăng ký. Thứ bảy, các nhiệm vụ, hành vi các chủ thể đăng ký và tổ chức đăng ký cần thực hiện là: Lập hồ sơ đăng ký theo quy định pháp luật; công chứng hoặc chứng thực các hợp đồng, di chúc, văn bản cho tặng; xác nhận của UBND cấp xã về một số điều kiện như sử dụng ổn định từ một mốc thời gian nhất định, phù hợp quy hoạch, không tranh chấp…; các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, cấp huyện thẩm định hồ sơ, đề xuất cơ quan Thuế xác định nghĩa vụ tài chính, đề xuất UBND cùng cấp quyết định cấp Giấy chứng nhận hoặc ký Giấy chứng nhận theo ủy quyền; xác định và thực hiện các nghĩa vụ tài chính; ký, phát hành và trao Giấy chứng nhận. Đăng ký đất đai là một thủ tục hành chính thiết lập HSĐC đầy đủ và cấp giấy chứng nhận cho người sử dụng đất hợp pháp nhằm xác lập mối quan hệ pháp