Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Vi phạm pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình ở tỉnh Vĩnh Phúc hiện nay

MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Trong khoa học pháp lý, vấn đề vi phạm pháp luật có ý nghĩa lý luận<br /> và thực tiễn vô cùng phong phú. Việc nghiên cứu thấu đáo vấn đề vi phạm<br /> pháp luật sẽ giúp nâng cao nhận thức, ý thức pháp luật, góp phần kiểm soát<br /> xã hội tốt, phát hiện nhanh, nhận diện đúng bản chất và xử lý chính xác các vi<br /> phạm pháp luật, tìm ra phương cách hữu hiệu điều chỉnh xã hội và định<br /> hướng việc thực thi pháp luật đạt hiệu quả.<br /> Ba mươi năm đổi mới là một giai đoạn lịch sử quan trọng trong sự<br /> nghiệp phát triển của nước ta, đánh dấu sự trưởng thành về mọi mặt của<br /> Đảng, Nhà nước và nhân dân ta. Đổi mới mang tầm vóc và ý nghĩa cách mạng,<br /> là quá trình cải biến sâu sắc, toàn diện, triệt để, là sự nghiệp cách mạng to lớn<br /> của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân vì mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân<br /> chủ, công bằng, văn minh".<br /> Nhìn tổng thể, qua 30 năm đổi mới, đất nước ta đã đạt được những<br /> thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã<br /> hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Đồng thời cũng còn nhiều vấn đề<br /> lớn, khó khăn, phức tạp cần phải tập trung giải quyết, khắc phục. Một trong<br /> những khó khăn làm ảnh hưởng đến sự phát triển của xã hội là tình trạng vi<br /> phạm pháp luật hiện nay đặc biệt trong lĩnh vực phòng, chống bạo lực gia<br /> đình (BLGĐ) đang ngày một gia tăng, làm ảnh hưởng đến sự phát triển toàn<br /> diện của xã hội.<br /> Ngày nay, bạo lực gia đình là vấn đề mang tính toàn cầu, gây nhức<br /> nhối cho nhân loại, để lại nhiều hậu quả cho con người. BLGĐ đang trở<br /> thành vấn đề phổ biến, là biểu hiện của các mối quan hệ bất bình đẳng giữa<br /> nam và nữ, giữa người lớn và trẻ em trên toàn thế giới, là một trong những<br /> nguyên nhân ảnh hưởng tới danh dự, nhân phẩm, sức khỏe, tính mạng của<br /> con người, làm suy giảm chất lượng cuộc sống nói chung. BLGĐ đã và đang<br /> là một trở ngại lớn đối với sự bình đẳng trong xã hội, là lực cản trên con<br /> đường xây dựng một xã hội văn minh, hiện đại. Vì vậy, trong nhiều năm qua,<br /> sự gia tăng và mức độ nghiêm trọng của BLGĐ là mối quan tâm của nhiều<br /> quốc gia và các tổ chức quốc tế, đặc biệt, tổ chức Liên hợp quốc đã thông qua<br /> Công ước về các quyền dân sự và chính trị; Công ước về quyền trẻ em; Công<br /> ước về xóa bỏ tất cả các hình thức phân biệt đối xử chống lại phụ nữ<br /> (CEDAW)… đã thể hiện sự quan tâm chung của cả cộng đồng quốc tế trong<br /> <br /> 1<br /> <br /> vấn đề bình đẳng giới và phòng, chống BLGĐ. Bước sang thế kỷ XXI, bạo<br /> lực gia đình không giảm mà vẫn tiếp tục lan rộng, trở thành vấn đề nghiêm<br /> trọng và phổ biến ở nhiều nước trên thế giới. Bạo lực gia đình đang trở thành<br /> vấn đề phổ biến có quy mô của một đại dịch và là một biểu hiện của các mối<br /> quan hệ bất bình đẳng giữa nam và nữ trên toàn thế giới. Bạo lực gia đình đã<br /> và đang là một trở ngại lớn đối với sự bình đẳng, là sự vi phạm thô bạo các<br /> quyền con người.<br /> Chính tính nguy hiểm và tác hại của bạo lực gia đình mà vấn đề bạo lực<br /> gia đình tại Việt Nam đã được Luật hoá, được đặt dưới sự kiểm soát của pháp<br /> luật. Bạo lực gia đình là vi phạm pháp luật. Ở nước ta, thúc đẩy bình đẳng<br /> giới, tôn trọng và bảo đảm quyền con người chống lại mọi hành vi bạo lực là<br /> quan điểm nhất quán của nhà nước Việt Nam. Việt Nam đã phê chuẩn và<br /> tham gia nhiều công ước liên liên quan đến phòng, chống bao lực, cụ thể như<br /> phê chuẩn Công ước CEDAW vào ngày 17/12/1982, phê chuẩn Công ước<br /> quốc tế về quyền trẻ em….Vấn đề phòng, chống BLGĐ cũng được thể hiện<br /> trong các văn bản quy phạm pháp luật, theo đó đều coi BLGĐ là hành vi vi<br /> phạm pháp luật, xâm phạm đến quyền được bảo hộ tính mạng, sức khỏe, danh<br /> dự và nhân phẩm của con người, cụ thể như: Luật Hôn nhân và gia đình; Luật<br /> Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em; Bộ luật Dân sự; Bộ luật Tố tụng dân sự;<br /> Bộ luật Tố tụng hình sự; Luật Bình đẳng giới; đặc biệt là Luật Phòng, chống<br /> bạo lực gia đình được Quốc hội khóa XII thông qua ngày 21/11/2007, có hiệu<br /> lực thi hành từ ngày 01/7/2008. Những văn bản pháp luật nêu trên và các văn<br /> bản hướng dẫn thi hành là cơ sở pháp lý quan trọng cho việc tổ chức thực<br /> hiện pháp luật và xử lý các hành vi BLGĐ.<br /> Vi phạm pháp luật phòng, chống bạo lực gia đình đã để lại nhiều hậu<br /> quả xấu cho xã hội, trước hết là vi phạm đến quyền con người, danh dự, nhân<br /> phẩm và tính mạng của mỗi cá nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em. Vi phạm<br /> pháp luật phòng, chống bạo lực gia đình còn làm xói mòn đạo đức, mất tính<br /> dân chủ xã hội và ảnh hưởng xấu đến thế hệ tương lai. Kết quả nghiên cứu<br /> cho thấy ở nhiều gia đình, thế hệ con đã lặp lại hành vi bạo lực gia đình mà<br /> khi còn nhỏ chúng đã được chứng kiến. Bạo lực gia đình đang là nguy cơ gây<br /> tan vỡ và suy giảm sự bền vững của gia đình Việt nam. Ngoài hậu quả về xã<br /> hội, đạo đức và sự bền vững gia đình, vi phạm pháp luật phòng, chống bạo<br /> lực gia đình còn gây ra những hậu quả về kinh tế như chi phí chăm sóc và<br /> phục hồi sức khoẻ nạn nhân, chi phí điều tra, truy tố, xét xử cùng nhiều chi<br /> phí gián tiếp khác liên quan đến tình trạng bệnh tật, mất khả năng tham gia<br /> lao động sản xuất của nạn nhân.<br /> <br /> 2<br /> <br /> Nhiều vụ án thương tâm liên quan đến bạo lực gia đình đã xảy ra và số<br /> lượng tăng lên từng ngày, gây hậu qủa nhức nhối cho xã hội và đặt ra cho xã<br /> hội một lời giải đáp cần phải làm gì trước thực trạng vi phạm pháp luật về bạo<br /> lực gia đình. Điều này đòi hỏi các nhà hoạch định chính sách, pháp luật và các<br /> nhà thực thi pháp luật cùng các cơ quan có thẩm quyền cần có một cơ chế và<br /> biện pháp hữu hiệu để bảo vệ quyền lợi chính đáng cho mọi người, giúp họ<br /> thoát khỏi bạo lực đồng thời có biện pháp xử lý nghiêm khắc đối với các chủ<br /> thể vi phạm pháp luật về bạo lực gia đình, tạo ổn định và phát triển cho xã<br /> hội. Chính vì vậy, việc nghiên cứu tìm ra các giải pháp giúp phòng, chống bạo<br /> lực gia đình, loại bỏ vi phạm pháp luật về bạo lực gia đình trong xã hội, có ý<br /> nghĩa lý luận và thực tiễn, đề tài "Vi phạm pháp luật về phòng, chống bạo<br /> lực gia đình ở tỉnh Vĩnh Phúc hiện nay" đã được tác giả lựa chọn làm đề tại<br /> luận văn thạc sỹ Luật học của mình.<br /> 2. Tình hình nghiên cứu đề tài<br /> Bạo lực gia đình không phải là vấn đề mới mẻ, mà là hiện tượng xã hội<br /> có tính lịch sử và tương đối phổ biến trên thế giới. Bạo lực gia đình là vấn đề<br /> thu hút được sự quan tâm nghiên cứu của nhiều tác giả trong và ngoài nước.<br /> Một số công trình nghiên cứu được công bố về vấn đề này, cụ thể như: “Luật<br /> Phòng, chống bạo lực gia đình của một số nước trên thế giới” do Ủy ban về<br /> các vấn đề xã hội của Quốc hội XI biên soạn; “Trách nhiệm của các cơ quan<br /> nhà nước trong việc phòng chống bạo lực gia đình” của Nguyễn Thị Ngọc<br /> Bích, Đại học Luật Hà Nội; “Tìm hiểu và thực hiện Luật Phòng, chống bạo<br /> lực gia đình” của Phạm Văn Dũng, Nguyễn Đình Thơ;“Bàn về ranh giới giữa<br /> xử lý hình sự và xử lý hành chính các hành vi bạo lực gia đình ở Việt Nam<br /> hiện nay” của tác giả Lê Lan Chi, Viện Nhà nước và Pháp luật; “Phòng<br /> chống BLGĐ đối với phụ nữ ở nước ta hiện nay - Thực trạng vấn đề và giải<br /> pháp” của Viện nghiên cứu Quyền con người, Học viện Chính trị Quốc gia<br /> HCM 2008; “Nhận thức và thái độ của cộng đồng đối với BLGĐ- đề xuất giải<br /> pháp” của TS. Nguyễn Thế Hùng, Phó chủ nhiệm Ủy ban Dân số - Gia đìnhTrẻ em Hà Nội và PGS.TS. Nguyễn Trí Dũng, Phó Viện Trưởng Viện Xã hội<br /> học và Tâm lý lãnh đạo, quản lý Học viện Chính trị Quốc gia HCM; “Bình<br /> luận khoa học Luật Hôn nhân và gia đình” của tác giả Nguyễn Ngọc Điện;<br /> “Pháp luật quốc tế về phòng, chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ” của tác<br /> giả Trần Thị Hòe; “Tính hợp lý, khả thi của một số biện pháp xử lý vi phạm<br /> hành chính trong lĩnh vực phòng chống bạo lực gia đình” của tác giả Phan<br /> Thị Lan Hương; “Bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em - thực trạng và nguyên<br /> nhân” của Ngô Thị Hường, Đại học Luật Hà Nội;“Tổng quan về bạo lực và<br /> <br /> 3<br /> <br /> pháp luật phòng, chống bạo lực đối với phụ nữ, trẻ em” của Nguyễn Thị Kim<br /> Phụng…. Ngoài ra, còn nhiều bài nghiên cứu đăng trên các tạp chí khoa<br /> học, các Luận văn, đề tài đã được nghiệm thu liên quan đến vấn đề BLGĐ.<br /> Nhìn chung, các công trình nêu trên đã phân tích, đánh giá vấn đề BLGĐ<br /> dưới nhiều góc độ khác nhau, Tuy nhiên nghiên cứu một cách có hệ thống vấn<br /> đề phòng, chống bạo lực gia đình dưới góc độ pháp lý - vi phạm pháp luật về<br /> phòng, chống bạo lực gia đình ở tỉnh Vĩnh Phúc đến nay hầu như chưa có.<br /> Trong khi đó, tình trạng vi phạm pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình<br /> diễn ra ngày càng nhiều với tính chất và mức độ nguy hiểm ngày càng tăng,<br /> ảnh hưởng không nhỏ tới sự phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh. Vì vậy, đề tài<br /> nghiên cứu này không có sự trùng lắp với những công trình nghiên cứu đã<br /> được công bố, các kết quả nghiên cứu trước đó chỉ có giá trị tham khảo khi<br /> tác giả nghiên cứu đề tài này.<br /> 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn<br /> 3.1. Mục đích<br /> Đề tài có mục đích nghiên cứu một cách có hệ thống và toàn diện cơ sở<br /> lý luận về vi phạm pháp luật trong phòng, chống bạo lực gia đình ở Vĩnh<br /> Phúc hiện nay, trên cơ sở đánh giá thực trạng, luận văn đề xuất các giải pháp<br /> cơ bản nhằm phòng chống vi phạm pháp luật trong lĩnh vực phòng, chống bạo<br /> lực gia đình ở Vĩnh Phúc.<br /> 3.2. Nhiệm vụ<br /> Để đảm bảo mục đích nêu trên trên, luận văn xác định các nhiệm vụ<br /> chính sau:<br /> - Nghiên cứu làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận về vi phạm pháp luật và<br /> vi phạm pháp luật trong phòng, chống bạo lực gia đình. Trên cơ sở lý luận về<br /> vi phạm pháp luật, các yêu cầu của hành vi hợp pháp trong việc phòng, chống<br /> bạo lực gia đình, luận văn có nhiệm vụ chỉ ra được các đặc điểm của vi phạm<br /> pháp luật trong phòng, chống bạo lực gia đình; nội dung vi phạm pháp luật<br /> phòng, chống bạo lực gia đình ở Vĩnh Phúc hiện nay.<br /> - Nghiên cứu đánh giá thực trạng vi phạm pháp luật về phòng, chống bạo<br /> lực gia đình trên cơ sở phân tích và đánh giá tình hình vi phạm pháp luật, làm<br /> rõ các hành vi vi phạm pháp luật cơ bản trong phòng, chống bạo lực gia đình<br /> trong những năm qua để có một bức tranh về thực trạng vi phạm pháp luật<br /> một cách cơ bản nhất trong phòng, chống bạo lực gia đình. Từ đó, phân tích<br /> các nguyên nhân khách quan và chủ quan của thực trạng trên làm cơ sở cho<br /> việc đưa ra các giải pháp khắc phục vi phạm pháp luật trong lĩnh vực này.<br /> <br /> 4<br /> <br /> - Nghiên cứu đưa ra các giải pháp hợp lý, toàn diện, khả thi trong phòng,<br /> chống vi phạm pháp luật phòng, chống bạo lực gia đình góp phần hạn chế tiến<br /> tới đẩy lùi hiện tượng vi phạm pháp luật phòng, chống bạo lực gia đình trong<br /> xã hội.<br /> 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn<br /> 4.1. Đối tượng nghiên cứu<br /> Với mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu như đã trình bày ở trên, luận văn<br /> xác định đối tượng nghiên cứu là các hành vi trái pháp luật phòng, chống bạo<br /> lực gia đình, việc phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, xử lý trên cơ sở lý luận<br /> chung về Nhà nước, pháp luật và pháp luật thực định.<br /> 4.2. Phạm vi nghiên cứu của luận văn<br /> Luận văn nghiên cứu vi phạm pháp luật trong lĩnh vực phòng, chống<br /> bạo lực gia đình trong phạm vi tỉnh Vĩnh Phúc từ năm 2008 đến nay.<br /> 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu<br /> 5.1. Phương pháp luận<br /> Luận văn dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện<br /> chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của<br /> Đảng và Nhà nước, pháp luật về bình đẳng giới, pháp luật phòng, chống bạo<br /> lực gia đình.<br /> 5.2. Phương pháp nghiên cứu<br /> Trên cơ sở những phương pháp nghiên cứu cụ thể: thống kê, tổng hợp,<br /> diễn giải, phân tích, so sánh để phân tích và làm rõ các vấn đề khoa học cần<br /> nghiên cứu.<br /> 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài nghiên cứu<br /> - Về mặt lý luận, những vấn đề được nghiên cứu trong luận văn góp<br /> phần làm phong phú thêm những vấn đề lý luận về pháp luật phòng chống<br /> BLGĐ, đóng góp vào việc hoàn thiện pháp luật về phòng, chống BLGĐ ở<br /> nước ta hiện nay.<br /> - Về mặt thực tiễn, luận văn góp phần thay đổi phần nào nhận thức của<br /> người dân về vấn đề BLGĐ, bên cạnh đó, những giải pháp được đề xuất vận<br /> dụng vào thực tiễn sẽ nâng cao hiệu quả của công tác đấu tranh phòng, chống<br /> BLGĐ trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc và có thể là kinh nghiệm thực tiễn để tham<br /> khảo, áp dụng cho những địa phương khác trên cả nước, đồng thời luận văn<br /> cũng là tài liệu tham khảo cho những người quan tâm nghiên cứu về những<br /> vấn đề vi phạm pháp luật phòng, chống BLGĐ.<br /> <br /> 5<br /> <br />