Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Xây dựng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính Nhà nước tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình

Chia sẻ: Vica999 Vica999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:148

Thêm vào BST

Báo xấu

67
lượt xem 27
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận văn là làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước nói chung và tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình nói riêng. Từ đó, có cơ sở đề xuất giải pháp nhằm xây dựng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình đáp ứng yêu cầu công cuộc cải cách hành chính ở Việt Nam hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Xây dựng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính Nhà nước tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHẠM THỊ DIỆU HẰNG XÂY DỰNG VĂN HÓA CÔNG SỞ TRONG CÁC CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN QUẢNG NINH, TỈNH QUẢNG BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHẠM THỊ DIỆU HẰNG XÂY DỰNG VĂN HÓA CÔNG SỞ TRONG CÁC CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN QUẢNG NINH, TỈNH QUẢNG BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRỊNH THANH HÀ THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, với sự hướng dẫn khoa học của TS. Trịnh Thanh Hà. Các số liệu, trích dẫn trong Luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Thừa Thiên Huế, ngày tháng năm 2018 Học viên Phạm Thị Diệu Hằng
LỜI CẢM ƠN Kết thúc quá trình được đào tạo hệ Cao học tại Học viện Hành chính, tôi đã lựa chọn đề tài “Xây dựng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính Nhà nước tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” cho Luận văn tốt nghiệp của mình. Để hoàn thành được Luận văn, tôi đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ, động viên của quý Thầy giáo, Cô giáo, đồng nghiệp, bạn bè và gia đình. Tôi xin trân trọng cảm ơn Lãnh đạo và quý Thầy giáo, Cô giáo Học viện Hành chính Quốc gia. Đồng thời, tôi cũng xin bày tỏ sự cảm ơn chân thành tới Lãnh đạo UBND huyện Quảng Ninh, các phòng ban của UBND huyện Quảng Ninh, UBND các xã, thị trấn trong huyện Quảng Ninh đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi rất nhiều trong quá trình hoàn thiện Luận văn. Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến TS. Trịnh Thanh Hà, Học viện Hành chính Quốc gia, đã tận tình hướng dẫn, động viên tôi trong suốt quá trình thực hiện Luận văn này. Trân trọng cảm ơn! Học viên Phạm Thị Diệu Hằng
MỤC LỤC Trang bìa Lời cam đoan Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các hình vẽ, biểu đồ MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ VĂN HÓA CÔNG SỞ TRONG CÁC CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC. ......................................... 8 1.1. Khát quát chung về văn hóa công sở........................................................ 8 1.1.1. Văn hóa công sở ................................................................................... 8 1.1.2. Vai trò của văn hóa công sở ................................................................ 15 1.1.3. Các yếu tố tác động đến văn hóa công sở ........................................... 19 1.2. Văn hóa công sở cơ quan hành chính nhà nước ..................................... 23 1.2.1. Khái niệm cơ quan hành chính Nhà nước ........................................... 23 1.2.2. Khái niệm văn hóa công sở cơ quan hành chính Nhà nước ................. 24 1.2.3. Sự cần thiết phải xây dựng quy chế văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước .................................................................................... 26 1.2.4. Đặc điểm của văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước ... 29 1.2.5. Một số nội dung về văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính Nhà nước ............................................................................................................. 31 Chương 2.THỰC TRẠNG VĂN HÓA CÔNG SỞ TRONG CÁC CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN QUẢNG NINH, TỈNH QUẢNG BÌNH............................................................................................ 38 2.1. Giới thiệu khái quát chung về tình hình kinh tế - xã hội và văn hóa huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình ...................................................................... 38 2.1.1. Điều kiện tự nhiên .............................................................................. 38
2.1.2. Đặc điểm về kinh tế - xã hội ............................................................... 41 2.1.3. Đặc điểm về truyền thống lịch sử văn hóa .......................................... 43 2.2. Văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình ................................................................................. 46 2.2.1. Về việc ban hành, xây dựng quy chế văn hóa công sở ........................ 46 2.2.2. Về việc cán bộ, công chức, viên chức thực hiện các nguyên tắc văn hóa công sở ......................................................................................................... 50 2.2.3. Về việc thực hiện các hành vi cấm trong quy chế văn hóa công sở ..... 53 2.2.4. Về trang phục, đeo thẻ của cán bộ, công chức, viên chức ................... 55 2.2.5. Về giao tiếp và ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức trong nội bộ và với người dân........................................................................................... 58 2.2.6. Về bài trí công sở ............................................................................... 67 2.2.7. Bầu không khí trong cơ quan, tổ chức ................................................ 69 2.3. Đánh giá thực trạng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình .............................................. 70 2.3.1. Kết quả đạt được................................................................................. 70 2.3.2. Hạn chế .............................................................................................. 72 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ........................................................ 74 Chương 3.GIẢI PHÁP XÂY DỰNG VĂN HÓA CÔNG SỞ TRONG CÁC CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN QUẢNG NINH, TỈNH QUẢNG BÌNH..................................................................... 81 3.1. Định hướng xây dựng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước ............................................................................................................. 81 3.1.1. Chủ trương, quan điểm của Đảng và Nhà nước về xây dựng văn hóa công sở ......................................................................................................... 81 3.1.2. Định hướng xây dựng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước của tỉnh Quảng Bình ..................................................................... 84
3.2. Một số giải pháp xây dựng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình ....................................... 87 3.2.1. Giải pháp đối với cán bộ, công chức về văn hóa công sở .................... 87 3.2.2. Xây dựng và hoàn thiện pháp luật về văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước .................................................................................... 92 3.2.3. Phát huy vai trò, sự gương mẫu của người lãnh đạo, quản lý .............. 98 3.2.4. Xây dựng nội quy, quy trình thực thi công vụ ................................... 101 3.2.5. Tuyên truyền, phổ biến cho cán bộ, công chức, viên chức về văn hóa công sở ....................................................................................................... 103 3.2.6. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện văn hóa công sở 105 3.2.7. Xây dựng môi trường văn hóa công sở ............................................. 107 KẾT LUẬN ............................................................................................... 110 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ đầy đủ CBCC : Cán bộ, công chức CBCCVC : Cán bộ, công chức, viên chức CQNN : Cơ quan nhà nước CQHCNN : Cơ quan hành chính nhà nước HĐND : Hội đồng nhân dân VHCS : Văn hóa công sở UBND : Ủy ban nhân dân
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Tổng hợp kết quả khảo sát việc thực hiện nguyên tắc trong văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình .................................................................................................. 53 Bảng 2.2. Tổng hợp kết quả khảo sát việc thực hiện hành vi cấm trong xây dựng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình ...................................................................... 54
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ Hình 2.1. Bản đồ hành chính huyện Quảng Ninh......................................... 38 Hình 2.2. Thực trạng thái độ trung thực, thân thiện, hợp tác với đồng nghiệp của cán bộ, công chức, viên chức trong các cơ quan hành chính nhà nước tại huyện Quảng Ninh (Tỷ lệ: %) ...................................................................... 61 Hình 2.3. Thực trạng việc lắng nghe ý kiến của công dân khi đến giải quyết công việc trong các cơ quan hành chính nhà nước tại huyện Quảng Ninh (Tỷ lệ %)............................................................................................................. 63 Hình 2.4. Thực trạng mức độ hữu ích của các nội dung được cán bộ, công chức, viên chức hướng dẫn khi giải quyết công việc tại huyện Quảng Ninh . 65 Hình 2.5. Thực trạng những nguyên nhân tạo nên trở ngại của cán bộ, công chức, viên chức trong giao tiếp và ứng xử của các cơ quan hành chính nhà nước tại huyện Quảng Ninh với công dân (Tỷ lệ %) ..................................... 67
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Văn hóa tạo ra sự cân bằng khi xã hội có nhiều biến động, hay nói cách khác mọi vật chất có thể mất đi nhưng cái còn đọng lại đó chính là văn hóa. Nếu biết khai thác, vận dụng các yếu tố văn hóa vào hoạt động của tổ chức, hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước có thể tạo nên sự đột phá và bền vững. Chính vì vậy nhận thức được tầm quan trọng của văn hóa là việc cần thiết. Văn hóa công sở là hệ thống các giá trị, quan niệm, niềm tin ảnh hưởng đến tình cảm, suy nghĩ, hành vi của các thành viên trong tổ chức trong việc theo đuổi và thực hiện mục tiêu của tổ chức. Xây dựng văn hóa công sở là nhiệm vụ quan trọng của cải cách hành chính, cải cách công vụ, công chức. Việc xây dựng văn hóa công sở là xây dựng một nề nếp làm việc khoa học, có kỷ cương và dân chủ, đảm bảo tính trang nghiêm và hiệu quả của các cơ quan hành chính nhà nước; xây dựng phong cách ứng xử chuẩn mực của cán bộ, công chức trong hoạt động công vụ. Văn hóa công sở thực sự là linh hồn của tổ chức, tạo nên nét riêng, đặc điểm riêng biệt của mỗi tổ chức, mỗi cơ quan hành chính Nhà nước. Trong những năm qua, thực hiện phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa", quy chế văn hóa công sở tại các cơ quan hành chính nhà nước, triển khai cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", việc xây dựng văn hóa công sở đã đạt được những kết quả quan trọng. Qua quá trình thực hiện Quy chế văn hóa công sở của Chính phủ, việc xây dựng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình đã đạt được nhiều kết quả, tạo sự chuyển biến rõ rệt về nhận thức và hành động thực tiễn của cán bộ, công chức. Tuy nhiên, 1
bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn tồn tại những mặt hạn chế như: vai trò của văn hóa công sở chưa thực sự được đề cao; thiếu ý thức trách nhiệm đối với công việc được giao; một số cán bộ, công chức vi phạm các quy định về giờ giấc làm việc, uống rượu bia, hút thuốc lá không đúng nơi quy định, tồn tại văn hóa "uống trà" trong công sở..., tình trạng CBCCVC đi làm muộn, đi họp muộn, nói chuyện riêng, lướt website trong giờ họp, trang phục không phù hợp khi đến công sở, tác phong làm việc thiếu chuyên nghiệp, chưa giữ vệ sinh chung, thiếu ý thức trách nhiệm trong công việc được giao đã làm ảnh hưởng đến hiệu quả công việc, đến đồng nghiệp, bộ mặt của cả cơ quan, đơn vị. Ở một số cơ quan tinh thần tự quản, tự giác của một số công chức, viên chức còn thấp, tính ỷ lại, đùn đẩy trách nhiệm trong công tác, thiếu nhiệt tình, nhiệt huyết trong công việc, tính quan liêu, cửa quyền, tắc trách vẫn tồn tại làm giảm lòng tin của nhân dân với cơ quan nhà nước, giảm hiệu quả công việc, cản trở sự phát triển và làm mất đi hình ảnh đẹp của người cán bộ. Đây là hiện tượng đáng phải suy nghĩ và cần phải triệt để khắc phục ngay để xây dựng môi trường văn hóa công sở đáp ứng yêu cầu sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Việc xây dựng, bài trí văn hóa công sở còn chưa đảm bảo hài hòa, khoa học. Những điều này cũng đặt ra cho công tác xây dựng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình có một thiết chế văn hóa công sở thật sự, đảm bảo tính trang nghiêm và hiệu quả hoạt động của hành chính nhà nước, phù hợp với đặc điểm văn hóa truyền thống tốt đẹp của địa phương dựa trên cơ sở phát huy bản sắc và tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại. Những hạn chế trên cần sớm được khắc phục để thực hiện tốt văn hóa công sở, góp phần thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước giao phó. Để góp phần giải quyết những tồn tại, hạn chế trong quá trình xây dựng văn hóa công sở ở các cơ quan hành chính nhà nước thuộc Uỷ ban nhân dân 2
huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình cũng như mong muốn góp phần để văn hóa công sở tại đơn vị tôi đang công tác được hoàn thiện hơn trong thời gian tới, tôi chọn đề tài "Xây dựng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính Nhà nước tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình" làm luận văn thạc sỹ Quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Trong thời gian qua đã có một số công trình khoa học liên quan đến đề tài nghiên cứu của luận văn, tiêu biểu là: - Trong luận án tiến sĩ với tên đề tài “Xây dựng văn hóa ứng xử công vụ của công chức cơ quan hành chính nhà nước Việt Nam hiện nay”, tác giả Trịnh Thanh Hà đã hệ thống hóa những nội dung lý luận về văn hóa ứng xử công vụ của công chức trong các cơ quan hành chính nhà nước. Đồng thời, xây dựng các giải pháp hình thành và phát triển văn hóa ứng xử công vụ của công chức cơ quan hành chính nhà nước Việt Nam hiện nay. - Đào Thị Ái Thi (2008), Kỹ năng giao tiếp của đội ngũ công chức hành chính trong tiến trình cải cách nền hành chính nhà nước Việt Nam, Luận án: Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và đánh giá thực trạng về kỹ năng giao tiếp của đội ngũ công chức hành chính để đề xuất các giải pháp và xây dựng mô hình rèn luyện kỹ năng giao tiếp của công chức hành chính trong tiến trình cải cách hành chính nhà nước; - Nguyễn Phương Huyền (2012), Kỹ năng giao tiếp của cán bộ công chức, Luận án: Trình bày một số vấn đề lý luận cơ bản về kỹ năng giao tiếp của cán bộ, công chức hành chính. Nghiên cứu thực trạng kỹ năng giao tiếp của cán bộ, công chức ở các cơ quan hành chính nhà nước trên địa bàn thành phố Hà Nội và đề xuất giải pháp cho công tác bồi dưỡng, góp phần nâng cao kỹ năng giao tiếp của cán bộ, công chức; - Nguyễn Thị Thanh Tâm (2013), Trí tuệ cảm xúc của cán bộ chủ chốt 3
cấp cơ sở trong giao tiếp công vụ, Luận án: Nghiên cứu một số vấn đề lý luận và thực tiễn về trí tuệ cảm xúc trong giao tiếp công vụ của nhóm xã hội là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở để phát hiện những mặt mạnh, mặt yếu về năng lực trí tuệ cảm xúc của nhóm này biểu hiện trong giao tiếp công vụ. Đề xuất một số biện pháp nâng cao năng lực trí tuệ cảm xúc của cán bộ chủ chốt cấp cơ sở trong giao tiếp công vụ, qua đó góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị cấp cơ sở; - Cũng liên quan đến đề tài văn hóa công sở, Luận văn "Văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước của tỉnh Quảng Trị " của tác giả Võ Đình Vũ đã đánh giá được thực trạng văn hóa công sở của các cơ quan hành chính nhà nước tại Quảng Trị để từ đó đề ra các giải pháp, phương hướng cụ thể cho việc xây dựng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước tại Quảng Trị. Bên cạnh đó luận văn còn nghiên cứu các tạp chí khoa học của: Trịnh Thanh Hà với bài “Những vấn đề cần được giải quyết trong việc xây dựng văn hoá ứng xử công vụ”, Tạp chí Tổ chức Nhà nước số 9 năm 2007. Bên cạnh đó tác giả Trịnh Thanh Hà cũng có bài đăng trên Tạp chí Tổ chức Nhà nước số 9 năm 2007 với nội dung “Văn hoá ứng xử công vụ- Khái quát từ thực tiễn lịch sử”. Tác giả Đào Thị Ái Thi với bài “Xây dựng mô hình lập kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng giao tiếp của đội ngũ công chức hiện nay”, Tạp chí Tổ chức Nhà nước tháng 9, năm 2007. Tác giả Trần Thị Thanh Thủy với bài “Văn hóa tổ chức và một số giải pháp phát triển văn hóa công sở”, Tạp chí Tổ chức Nhà nước, năm 2006. Đến nay, đã có nhiều công trình, đề tài nghiên cứu về văn hóa công sở. Các công trình, đề tài nghiên cứu trên đã góp phần quan trọng trong việc xây dựng nên lý luận về văn hóa nói chung, văn hóa công sở nói riêng một cách đa dạng và phong phú. Song cho đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu 4
trực tiếp về xây dựng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích: Làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước nói chung và tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình nói riêng. Từ đó, có cơ sở đề xuất giải pháp nhằm xây dựng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình đáp ứng yêu cầu công cuộc cải cách hành chính ở Việt Nam hiện nay. - Nhiệm vụ: Để thực hiện mục đích trên, luận văn có nhiệm vụ: Hệ thống hóa cơ sở lý luận và pháp lý về văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước. Phân tích, đánh giá thực trạng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước thuộc Ủy ban nhân dân huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. Đề xuất các giải pháp nhằm xây dựng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: Văn hóa công sở của các cơ quan hành chính nhà nước trực thuộc Ủy ban nhân dân huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. - Phạm vi nghiên cứu: + Về không gian: Ủy ban nhân dân huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. + Về thời gian: Từ năm 2012 đến năm 2017. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp luận: 5
Luận văn được nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa và đường lối chủ trương của Đảng, chính sách Pháp luật của Nhà nước trong việc thực hiện văn hóa công sở tại các cơ quan nhà nước. - Phương pháp nghiên cứu: Để thực hiện đề tài của luận văn, tác giả đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể: + Phương pháp tổng hợp, phân tích: Luận văn sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích các tài liệu sẵn có bao gồm các công trình nghiên cứu khoa học liên quan đến đề tài nghiên cứu, các báo cáo, thống kê có đề cập đến các thông tin, số liệu liên quan đề tài luận văn. + Phương pháp điều tra, khảo sát: Luận văn sử dụng phương pháp điều tra xã hội học nhằm cung cấp các số liệu trong chương 2; cụ thể: Đối tượng khảo sát bao gồm 2 nhóm: Phiếu 1- Dành cho Cán bộ, công chức, viên chức trong các cơ quan hành chính nhà nước tại UBND huyện Quảng Ninh với tổng số phiếu điều tra là 50 phiếu; Phiếu 2 - Dành cho người dân với tổng số phiếu là 80 phiếu + Ngoài ra luận văn còn sử dụng phương pháp so sánh, đối chiếu những nội dung lý luận với thực trạng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước tại huyện Quảng Ninh để từ đó rút ra những kết quả đạt được, những hạn chế, yếu kém còn tồn tại cần khắc phục. 6
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa lý luận: Luận văn góp phần hình thành cơ sở lý luận về văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình nói riêng và các cơ quan hành chính nhà nước nói chung. - Ý nghĩa thực tiễn: Luận văn phân tích, đánh giá thực trạng việc xây dựng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính Nhà nước cần phải giải quyết nhằm đáp ứng yêu cầu của việc xây dựng nền hành chính nhà nước hiện đại. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu lý luận ở chương 1, thực trạng ở chương 2 tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm xây dựng và phát triển văn hóa công sở phù hợp với thực tiễn. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, luận văn được chia làm 03 chương: Chương 1: Cơ sở khoa học về văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước. Chương 2: Thực trạng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. Chương 3: Giải pháp xây dựng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. 7
Chương 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ VĂN HÓA CÔNG SỞ TRONG CÁC CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC. 1.1. Khát quát chung về văn hóa công sở 1.1.1. Văn hóa công sở 1.1.1.1. Khái niệm văn hóa Văn hóa là một khái niệm, thuật ngữ được sử dụng và xuất hiện ngày càng phổ biến trong đời sống xã hội cũng như trong hoạt động quản lý nhà nước của mọi quốc gia, dân tộc trên toàn thế giới. Tùy thuộc vào từng góc độ tiếp cận, mục đích nghiên cứu khác nhau mà mỗi tác giả đưa ra những quan niệm khác nhau về văn hóa. Theo thống kê hiện nay trên thế giới có khoảng hơn 260 cách hiểu khác nhau về văn hóa. Ở nghĩa bao hàm nhất, rộng lớn nhất, văn hóa được hiểu là tất cả những giá trị do con người sáng tạo, bắt đầu từ khi hình thành xã hội loài người. Ở phương Đông, thuật ngữ văn hóa đã xuất hiện từ rất sớm. Trong Chu Dịch, quẻ Bi đã có từ văn và từ hóa: Xem dáng vẻ con người, lấy đó mà giáo hóa thiên hạ. Người được coi là sử dụng thuật ngữ văn hóa sớm nhất là Lưu Hướng (sống khoảng giai đoạn 77 TCN đến năm thứ 6 TCN), thời Tây Hán. Ông sử dụng thuật ngữ này như một phương thức giáo hóa con người - văn trị giáo hóa. Văn hóa ở đây được dùng đối lập với vũ lực (phàm dấy việc võ là vì không phục tùng, dùng văn hóa mà không sửa đổi, sau đó mới thêm chém giết). Ở phương Tây, khái niệm văn hóa bắt nguồn từ một thuật ngữ gốc Latinh là "cultusn animi" với nghĩa là trồng trọt tinh thần. Từ "cultus" được hiểu là văn hóa với hai khía cạnh: trồng trọt, thích ứng với tự nhiên; khai thác tự nhiên và giáo dục đào tạo cá thể hay cộng đồng [45, tr.18]. 8
Vào năm 2002, trong tuyên bố chung của UNESCO về tính đa dạng của văn hóa, khái niệm văn hóa đã được định nghĩa như sau: "Văn hóa nên được đề cập đến như là một tập hợp của những đặc trưng về tâm hồn, vật chất, tri thức và xúc cảm của một xã hội hay một nhóm người trong xã hội và nó chứa đựng, ngoài văn học và nghệ thuật, cả cách sống, phương thức chung sống, hệ thống giá trị, truyền thống và đức tin.”. [40]. Ông F. Mayor, nguyên Tổng giám đốc UNESCO đưa ra một khái niệm về văn hóa vừa mang tính khái quát, vừa mang tính đặc thù: “Văn hóa bao gồm tất cả những gì làm cho dân tộc này khác với dân tộc khác, từ những sản phẩm tinh vi hiện đại nhất cho đến tín ngưỡng, phong tục tập quán, lối sống và lao động”. [41, tr.798]. Ở Việt Nam, khái niệm văn hóa cũng được quan niệm và sử dụng với nhiều ý nghĩa khác nhau, tương đối phong phú: Trong Từ điển tiếng Việt do Hoàng Phê chủ biên, thuật ngữ “Văn hóa” được giải nghĩa dưới 5 góc độ: Tổng thể nói chung những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong lịch sử. Nói một cách tổng quát là những hoạt động của con người nhằm thỏa mãn nhu cầu đời sống và tinh thần. Nói khái quát về tri thức, trình độ cao trong sinh hoạt xã hội là biểu hiện cao về văn minh. Trong trình độ chuyên môn khái niệm văn hóa dùng để chỉ nền văn hóa của một thời kỳ lịch sử được xác định trên cơ sở một tổng thể di vật lưu lại được có những đặc điểm giống nhau. [17, tr. 358]. Chủ tịch Hồ Chí Minh định nghĩa về văn hóa rất sâu sắc: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hàng ngày về mặc, ăn, ở và các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa” [45, tr.21]. 9
Nguyên Thủ tướng Phạm Văn Đồng viết: “Nói tới văn hóa là nói tới một lĩnh vực vô cùng phong phú và rộng lớn, bao gồm tất cả những gì không phải là thiên nhiên mà có liên quan đến con người trong suốt quá trình tồn tại, phát triển, quá trình con người làm nên lịch sử... cốt lõi của sức sống dân tộc là văn hóa với nghĩa bao quát và cao đẹp nhất của nó, bao gồm cả hệ thống giá trị: Tư tưởng và tình cảm, đạo đức với phẩm chất, trí tuệ và tài năng, sự nhạy cảm và sự tiếp thu cái mới từ bên ngoài, ý thức bảo vệ tài sản và bản lĩnh của cộng đồng dân tộc, sức đề kháng và sức chiến đấu để bảo vệ mình và không ngừng lớn mạnh”. [45, tr.21]. Từ các định nghĩa nêu trên, chúng ta có thể đưa ra một số nội dung cơ bản của văn hóa như sau: Văn hóa là nơi thể hiện rõ nhất tinh thần dân tộc, bản sắc dân tộc, đồng thời cũng là nơi thể hiện ý thức và phương thức tiếp nhận những giá trị của các dân tộc khác theo tinh thần cùng tham dự và cùng chia sẻ. Văn hóa thuộc về nét riêng của con người và xét từ góc độ của quá trình tiến hóa, của nền văn minh mà con người đã và đang xây dựng thì văn hóa có thể được xem là một thành tựu của nhân loại. Có những giá trị văn hóa tồn tại lâu dài theo thời gian, làm nên bản sắc, đặc trưng riêng của mỗi quốc gia, dân tộc, tổ chức; tuy nhiên cũng có những giá trị văn hóa thay đổi theo sự thay đổi của hệ thống chính trị, nền kinh tế - xã hội, các mối quan hệ giữa con người với con người. Văn hóa không phải là một lĩnh vực riêng biệt, văn hóa là tổng thể nói chung những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra và là chìa khóa của sự phát triển. Văn hóa được xem là nhân tố quan trọng hình thành thói quen, cách suy nghĩ, phong cách và diện mạo của một con người hay một nhóm người, rộng hơn là của một vùng, một dân tộc nhất định. Tóm lại, văn hóa trong luận văn này được hiểu là toàn bộ những giá trị vật chất và tinh thần do con người, một cộng đồng người tạo dựng nên, nhằm 10