Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Chính sách đền bù trong giải phóng mặt bằng của Thành phố Hà Nội trên địa bàn Quận Cầu Giấy

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:110

Thêm vào BST

Báo xấu

31
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn này nghiên cứu những vấn đề lý luận về chính sách đền bù và thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng. Phân tích, đánh giá thực trạng thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng tại quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội giai đoạn 2010 - 2016. Đề xuất giải pháp thực hiện tốt hơn chính sách đền bù giải phóng mặt bằng của thành phố Hà Nội trên địa bàn quận Cầu Giấy trong những năm tiếp theo. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Chính sách đền bù trong giải phóng mặt bằng của Thành phố Hà Nội trên địa bàn Quận Cầu Giấy

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN THỊ THANH THỦY CHÍNH SÁCH ĐỀN BÙ TRONG GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG CỦA THÀNH PHỐ HÀ NỘI TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN CẦU GIẤY LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG Hà Nội – 2017
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN THỊ THANH THỦY CHÍNH SÁCH ĐỀN BÙ TRONG GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG CỦA THÀNH PHỐ HÀ NỘI TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN CẦU GIẤY LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. MAI THỊ THANH XUÂN Hà Nội – 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả trình bày trong luận văn là trung thực và chƣa thấy có công trình nào khác công bố, các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc. Hà Nội, ngày 25 tháng 11 năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thanh Thủy
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện Luận văn Thạc sĩ này, tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ, tạo điều kiện nhiệt tình và quý báu của nhiều cá nhân và tập thể. Trƣớc tiên, tôi xin trân trọng cảm ơn lãnh đạo Trƣờng Đại học Kinh tế-Đại học Quốc gia Hà Nội cùng các thầy, cô giáo ở Khoa Kinh tế - Chính trị, Phòng Đào tạo, Trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập tại trƣờng và nghiên cứu, thực hiện luận văn. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Mai Thị Thanh Xuân ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn và giúp đỡ tận tình tôi trong suốt thời gian nghiên cứu để hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn những ngƣời đã giúp đỡ tôi tìm tài liệu tham khảo và đóng góp ý kiến để tôi hoàn thành luận văn. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn đến tất cả ngƣời thân, bạn bè đã nhiệt tình giúp đỡ, động viên tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu đề tài. Tôi xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, 25 tháng 11 năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thanh Thủy
MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................... i DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................ ii DANH MỤC HÌNH ......................................................................................... iii MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 Chƣơng 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHÍNH SÁCH ĐỀN BÙ VÀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐỀN BÙ GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG Ở CẤP QUẬN (HUYỆN) .................................. 1 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ................. 1 1.1.1. Những công trình nghiên cứu đã công bố liên quan trực tiếp đến nội dung đề tài ........................................................................................... 1 1.1.2. Đánh giá kết quả các công trình nghiên cứu và những vấn đề luận văn cần nghiên cứu tiếp ............................................................................ 5 1.2. Cơ sở lý luận về chính sách và thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng ở cấp quận (huyện) ........................................................................... 7 1.2.1. Khái niệm và sự cần thiết của chính sách đền bù giải phóng mặt bằng ................................................................................................... 7 1.2.2. Thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng ở cấp quận (huyện) .................................................................................................... 12 1.3. Kinh nghiệm thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng tại Thành phố Đà Nẵng và bài học cho quận Cầu Giấy. ................................................. 29 1.3.1. Thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng tại Thành phố Đà Nẵng .................................................................................................. 29 1.3.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho quận Cầu Giấy ........................... 31 Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................ 33 2.1. Phƣơng pháp luận..................................................................................... 33
2.2. Phƣơng pháp cụ thể ................................................................................. 33 2.2.1 Phương pháp thu thập dữ liệu, tài liệu sơ cấp và thứ cấp ............. 34 2.2.2 Phương pháp xử lý số liệu, tài liệu ................................................ 34 Chƣơng 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐỀN BÙ GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN CẦU GIẤY ...... 36 3.1. Đặc điểm quận Cầu Giấy ảnh hƣởng đến việc thực hiện chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn ........................................................................... 36 3.1.1. Đặc điểm địa lý - kinh tế ............................................................... 36 3.1.2. Đặc điểm xã hội ............................................................................ 38 3.2. Tình hình thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng tại quận Cầu Giấy giai đoạn 2010 – 2016 ............................................................................ 38 3.2.1. Khái quát một số chính sách liên quan đến đền bù giải phóng mặt bằng của Thành phố Hà Nội và quận Cầu Giấy ..................................... 38 3.2.2. Tổng quan về các dự án liên quan đến giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận ............................................................................................ 40 3.2.3. Công tác thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng tại quận Cầu Giấy ........................................................................................ 43 3.3. Đánh giá chung về việc thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận Cầu Giấy ............................................................................. 71 3.3.1. Những thành tựu cơ bản................................................................ 71 3.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ............................................................... 72 Chƣơng 4: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐỀN BÙ GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN CẦU GIẤY ĐẾN NĂM 2025 ............................................................................................. 75 4.1. Định hƣớng và quan điểm thực hiện chính sách giải phóng mặt bằng tại quận Cầu Giấy đến năm 2025 ........................................................................ 75
4.1.1. Định hướng thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng tại quận Cầu Giấy đến năm 2025................................................................. 75 4.1.2. Quan điểm .................................................................................... 77 4.2. Một số giải pháp chủ yếu thực hiện chính sách bồi thƣờng giải phóng mặt bằng tại quận Cầu Giấy đến năm 2025 ........................................................... 79 4.2.1. Hoàn thiện thể chế liên quan đến thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng ....................................................................................... 79 4.2.2. Đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách đền bù giải phóng mặt bằng ................................................. 82 4.2.3. Tăng cường công tác phối hợp giữa các đơn vị thực thi chính sách đền bù giải phóng mặt bằng .................................................................... 83 4.2.4. Nâng cao năng lực và phẩm chất của đội ngũ cán bộ thực thi chính sách ................................................................................................ 84 4.2.5. Cần có quy hoạch tổng thể sử dụng đất và phát triển mạng lưới hạ tầng kỹ thuật để hạn chế giải phóng mặt bằng ....................................... 86 4.2.6. Tăng cường nguồn lực tài chính cho việc đền bù giải phóng mặt bằng ......................................................................................................... 86 4.2.7. Một số kiến nghị với Chính phủ và UBND Thành phố Hà Nội .... 87 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 90 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 92
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 BTHT&TĐC Bồi thƣờng hỗ trợ và tái định cƣ 2 CNH-HĐH Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa 3 GPMB Giải phóng mặt bằng 4 HĐND Hội đồng nhân dân 5 QSDĐ Quyền sử dụng đất 6 SDĐ Sử dụng đất 7 TĐC Tái định cƣ 8 TNMT Tài nguyên môi trƣờng 9 TW Trung ƣơng 10 UBND Uỷ ban nhân dân i
DANH MỤC CÁC BẢNG STT Bảng Nội dung Trang Tổng hợp tình trạng GPMB tại quận Cầu Giấy 2010 - 1 Bảng 3.1 40 2016 2 Bảng 3.2 Kết quả thực hiện GPMB giai đoạn 2010 – 2016 42 3 Bảng 3.3 Tổng hợp các khoản bồi thƣờng, hỗ trợ về đất ở 53 Ý kiến của ngƣời có đất bị thu hồi về đơn giá bồi 4 Bảng 3.4 55 thƣờng đất và tài sản trên đất 5 Bảng 3.5 Tổng hợp thời gian hỗ trợ ổn định đời sống 57 Ý kiến của ngƣời có đất bị thu hồi về chính sách hỗ trợ 6 Bảng 3.6 58 của Quận 7 Bảng 3.7 Giá bán các căn hộ tại khu 5,3 ha phƣờng Dịch Vọng 59 8 Bảng 3.8 Ý kiến của ngƣời có đất bị thu hồi đƣợc tái định cƣ 60 9 Bảng 3.9 Tổng hợp các khoản bồi thƣờng, hỗ trợ về đất ở 62 Ý kiến của ngƣời có đất bị thu hồi về đơn giá bồi 10 Bảng 3.10 63 thƣờng đất và tài sản trên đất Ý kiến của ngƣời có đất bị thu hồi về thực hiện chính 11 Bảng 3.11 66 sách chính sách hỗ trợ 12 Bảng 3.12 Ý kiến của ngƣời có đất bị thu hồi về tái định cƣ 68 13 Bảng 3.13 Tình hình khiếu kiện 2015-2016 70 ii
DANH MỤC HÌNH STT Hình Nội dung Trang 1 Hình 3.1 Qui trình tổ chức thực hiện chính sách đền bù GPMB 44 iii
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong quá trình thực hiện công nghiệp hoá và đô thị hoá, các quốc gia đều phải đầu tƣ xây dựng các khu công nghiệp tập trung, các trung tâm thƣơng mại - dịch vụ, hệ thống cơ sở hạ tầng thiết yếu nhƣ trƣờng học, bệnh viện, nhà văn hóa, khu vui chơi giải trí… Để làm điều đó, đòi hỏi phải có mặt bằng, tức là phải có quỹ đất, với một diện tích đủ lớn. Vì vậy, Nhà nƣớc cũng nhƣ các cấp chính quyền địa phƣơng phải thực hiện thu hồi đất- giải phóng mặt bằng, di dời những ngƣời đang sinh sống và tài sản của họ trên khu vực có dự án đó sang chỗ khác để phục vụ mục đích chung. Điều đó đã ảnh hƣởng rất lớn đến cuộc sống của ngƣời dân, đòi hỏi Nhà nƣớc phải có chính sách đền bù (bồi thƣờng) thỏa đáng, đồng thời thực hiện các biện pháp hỗ trợ tích cực để ngƣời dân ổn định cuộc sống, yên tâm sản xuất, phát triển kinh tế. Cầu Giấy là một quận trung tâm của Thành phố Hà Nội, với nhiều tiềm năng để phát triển kinh tế công nghiệp và dịch vụ. Hiện nay, trên địa bàn Quận đang có rất nhiều dự án đƣợc triển khai, trong đó có các dự án lớn nhƣ: Dự án Đƣờng Dƣơng Quảng Hàm kéo dài; Dự án Đƣờng Ma Khay-Xuân Thủy. Để điều chỉnh đƣợc những quan hệ xã hội phát sinh trong lĩnh vực giải phóng mặt bằng Nhà nƣớc và Thành phố Hà Nội đã ban hành nhiều quy định pháp luật và chính sách nhằm giải quyết hài hòa mối quan hệ lợi ích giữa Nhà nƣớc, doanh nghiệp và ngƣời dân. Tuy nhiên, trên thực tế việc giải quyết các lợi ích, nhất là việc đền bù cho ngƣời bị thu hồi đất trong vùng dự án chƣa thỏa đáng, dẫn đến tình trạng ngƣời bị thu hồi đất không chấp hành quyết định của Nhà nƣớc, hoặc nảy sinh khiếu kiện, thậm chí khiếu kiện đông ngƣời. Điều này một mặt là do chính sách đền bù chƣa phù hợp, chƣa đảm bảo lợi ích của ngƣời có đất bị thu hồi; mặt khác là do việc thực hiện chính 1
sách đền bù trên địa bàn còn nhiều hạn chế. Thực tế đó đang đặt ra yêu cầu cấp bách cho Quận Cầu Giấy là phải tìm đƣợc những giải pháp hữu hiệu để giải quyết tốt nhất các quan hệ lợi ích, đền bù thỏa đáng, nhằm thúc đẩy tiến trình giải phóng mặt bằng (GPMB) hiệu quả và đúng tiến độ. Xuất phát từ yêu cầu đó tôi chọn đề tài nghiên cứu cho luận văn thạc sĩ của mình là “Chính sách đền bù trong giải phóng mặt bằng của Thành phố Hà Nội trên địa bàn Quận Cầu Giấy” . 2. Câu hỏi nghiên cứu Để thực hiện đề tài này, Luận văn phải trả lời đƣợc câu hỏi sau: Việc thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng của Thành phố Hà Nội trên địa bàn Quận Cầu Giấy hiện nay có những khó khăn hạn chế gì? Trong thời gian tới, Quận cần làm gì để thực hiện chính sách này hiệu quả hơn? 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của luận văn là tìm những giải pháp phù hợp để việc thực hiện tốt hơn chính sách đền bù giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận Cầu Giấy. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt đƣợc mục đích trên, luận văn phải thực hiện các nhiệm vụ sau: - Nghiên cứu những vấn đề lý luận về chính sách đền bù và thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng. - Phân tích, đánh giá thực trạng thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng tại quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội giai đoạn 2010 - 2016. - Đề xuất giải pháp thực hiện tốt hơn chính sách đền bù giải phóng mặt bằng của thành phố Hà Nội trên địa bàn quạn Cầu Giấy trong những năm tiếp theo. 2
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài luận văn là những vấn đề lý luận và thực tiễn về chính sách đền bù và thực hiện chính sách đền bù trong giải phóng mặt bằng. 4.2. Phạm vi nghiên cứu + Phạm vi nội dung: Chính sách đền bù là một bộ phận quan trọng của chính sách giải phóng mặt bằng. Nhƣng do địa bàn nghiên cứu của luận văn là cấp Quận (Huyện)- cấp thực hiện chính sách, nên trong luận văn này, chỉ tập trung nghiên cứu việc triển khai thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng của Thành phố Hà Nội tại một số dự án đầu tƣ công (sử dụng ngân sách Nhà nƣớc) trên địa bàn Quận. Mặt khác, trên địa bàn quận Cầu Giấy hiện có nhiều dự án lớn nhỏ khác nhau, đƣợc thực hiện vào những thời điểm khác nhau nên việc thu thập số liệu đồng bộ là rất khó. Hơn nữa, Vì vậy, luận văn cũng chỉ tập trung nghiên cứu việc thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng tại hai dự án lớn, có tính điển hình là: Dự án đƣờng Dƣơng Quảng Hàm kéo dài và dự án Đƣờng Ma Khay- Xuân Thủy. + Phạm vi không gian: Địa bàn quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội. + Phạm vi thời gian: Từ năm 2010 đến năm 2016 đây là giai đoạn quận Cầu Giấy thực hiện nhiều dự án nhất. 5. Đóng góp của luận văn - Hệ thống hóa và bổ sung một số vấn đề lý luận liên quan đến chính sách đền bù và thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng. - Đúc rút một số bài học cho Quận Cầu Giấy trong việc thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng từ kinh nghiệm của Thành phố Đà Nẵng. 3
- Đánh giá những thành tựu, hạn chế trong thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng tại quận Cầu Giấy giai đoạn 2010-2016, chỉ ra nguyên nhân chủ yếu của những hạn chế đó. - Đề xuất một số giải pháp thực hiện tốt hơn chính sách đền bù giải phóng mặt bằng của Thành phố Hà Nội trên địa bàn Quận Cầu Giấy. 6. Kết cấu luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn gồm 4 chƣơng: Chƣơng 1: Tổng quan nghiên cứu và những vấn đề chung về chính sách đền bù và thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng ở cấp quận, huyện Chƣơng 2: Phương pháp nghiên cứu Chƣơng 3: Thực trạng thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận Cầu Giấy Chƣơng 4: Định hướng và giải pháp đẩy mạnh việc thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận Cầu giấy đến năm 2025 4
Chƣơng 1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHÍNH SÁCH ĐỀN BÙ VÀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐỀN BÙ GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG Ở CẤP QUẬN (HUYỆN) 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn 1.1.1. Những công trình nghiên cứu đã công bố liên quan trực tiếp đến nội dung đề tài 1.1.1.1. Nhóm các công trình nghiên cứu những vấn đề chung về chính sách đền bù và thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng Chính sách đền bù giải phóng mặt bằng và triển khai chính sách đền bù tại nhiều địa phƣơng hiện đang là vấn đề nóng, thu hút sự chú ý của nhiều nhà quản lý cũng nhƣ nhà nghiên cứu. Trên Tạp chí Khoa học và Phát triển (2013) Tập 11, số 3, nhóm nghiên cứu Đào Trung Chính, Đặng Hùng Võ và Nguyễn Thanh Trà đã đăng bài “Đánh giá thực tiễn triển khai công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định của pháp luật” đã phân tích, tổng hợp các số liệu điều tra trực tiếp tại 3 Thành phố (Hà Nội, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh) và 4 tỉnh (Vĩnh Phúc, Quảng Ninh, Long An, Bình Dƣơng) và đƣa ra một số kết luận và kiến nghị: (i) Về cơ chế chuyển đổi đất đai, nên thực hiện theo hình thức thỏa thuận; (ii) Về thu hồi đất, còn nhiều quy định chồng chéo, khó thực hiện; (iii) Về bồi thƣờng, chính sách giá đất hiện hành còn nhiều mâu thuẫn; (iv) Về hỗ trợ, cần quan tâm đến việc giao đất sản xuất mới cho những trƣờng hợp đã bị thu hồi phần lớn hoặc thu hồi hết đất sản xuất; tăng mức hỗ trợ ổn định đời sống, việc làm; (v) Về tái định cƣ, phải tăng diện tích các căn hộ tái định cƣ, đất dịch vụ hoặc ƣu tiên cho ngƣời dân đƣợc đăng ký mua đất thuộc các dự án phát triển nhà, đô thị với giá ƣu đãi, thực hiện cơ chế đất đổi đất hay miễn thuế khi ngƣời dân mua đất tại các dự án khác. 1
Tác giả Thái Kim (2017), với bài “Tháo gỡ vướng mắc trong công tác đền bù, giải phóng mặt bằng” đăng trên Tờ Nhân Dân điện tử, ngày 10/4/2017, đã có những đánh giá khách quan về khó khăn, vƣớng mắc trong công tác hỗ trợ, đền bù GPMB tại nhiều địa phƣơng hiện nay. Tác giả chỉ ra những vƣớng mắc đang tồn tại phổ biến tại nhiều nơi là tình trạng ngƣời dân không hợp tác (thậm chí chống lại) với chính quyền địa phƣơng trong việc thu hồi, đền bù đất vì họ chỉ nhận đƣợc giá bồi thƣờng thấp trong khi phải mua đất tái định cƣ với giá cao; và hơn thế, đất của họ sau khi bị thu hồi lại đƣợc doanh nghiệp chia lô để bán với giá cao hơn rất nhiều. Thêm vào đó, các địa phƣơng hoặc là chƣa coi trọng việc lập khu tái định cƣ chung cho các dự án trên cùng địa bàn, hoặc là lập đƣợc các khu tái định cƣ nhƣng không bảo đảm điều kiện sống tốt hơn hoặc bằng nơi ở cũ, trong khi giá nhà ở tại khu tái định cƣ còn tính quá cao. Theo tác giả, để tháo gỡ vƣớng mắc, hạn chế này, các địa phƣơng cần tạo sự đồng thuận, tin tƣởng của ngƣời dân đối với chính quyền để họ tự giác thực hiện chính sách, bằng cách tăng cƣờng công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng chủ trƣơng của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc về công tác GPMB đến tận cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân. Các cấp chính quyền địa phƣơng cần xây dựng, thực hiện chƣơng trình giám sát việc thực hiện công tác GPMB và các chủ trƣơng, chính sách hỗ trợ công tác GPMB đúng quy định pháp luật. Còn chủ đầu tƣ, các đơn vị thi công thì phải tập trung phƣơng tiện, nhân lực tổ chức thi công với phƣơng châm bàn giao mặt bằng đến đâu thi công đến đó… Đặc biệt, phải tiếm hành kiểm tra, xử lý nghiêm những trƣờng hợp cố tình vi phạm, những đối tƣợng xúi giục, kích động nhân dân làm trái chủ trƣơng của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc để thể hiện sự công bằng, nghiêm minh của pháp luật. 1.1.1.2. Nhóm các công trình nghiên cứu những vấn đề cụ thể về thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng tại các địa phương Đã có khá nhiều bài nghiên cứu đƣợc đăng tải trên các tạp chí chuyên ngành, các hội thảo khoa học, cũng nhƣ luận văn, luận án đề cập đến chính 2
sách đền bù và thực thi chính sách này tại các địa bàn cụ thể, trong đó tiêu biểu là các công trình sau: Bằng các phƣơng pháp thống kê mô tả, phƣơng pháp so sánh và phân tích-tổng hợp, luận văn thạc sĩ Quản lý kinh tế của Lê Thị Tình (2015) với đề tài "Thực hiện chính sách bồi thường hỗ trợ giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Thạch Thất, Thành phố Hà Nội" đã làm rõ những vấn đề lý luận liên quan đến chính sách và thực hiện chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ giải phóng mặt bằng và những vấn đề thực tiễn tại huyện Thạch Thất. Với hệ thống số liệu phong phú, cập nhật đến 2014, luận văn đã xử lý thích hợp để làm rõ thực trạng công tác đền bù, hỗ trợ giải phóng mặt bằng tại huyện Thạch Thất, giải quyết đƣợc câu hỏi nghiên cứu đề tài đặt ra, là chỉ rõ những tồn tại, hạn chế, khó khăn, vƣớng mắc trong quá trình thực hiện chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ giải phóng mặt bằng ở huyện Thạch Thất và đƣa ra các giải pháp hoàn thiện việc thực hiện chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ giải phóng mặt bằng tại huyện Thạch Thất trong thời gian tới. Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn về nhu cầu sử dụng đất đai cho các mục đích mở mang phát triển đô thị, xây dựng các khu công nghiệp, khu du lịch - dịch vụ, khu dân cƣ, các công trình cơ sở hạ tầng kỹ thuật và các công trình khác phục vụ cho sự phát triển kinh tế –xã hội cũng nhƣ đảm bảo quốc phòng, an ninh và nâng cao đời sống nhân dân ngày càng tăng, luận văn “Một số vấn đề về công tác đền bù thiệt hại giải phóng mặt bằng ở Thành phố Hà Nội” (?) đã đƣợc thực hiện nhằm tìm giải pháp khắc phục tình trạng công tác đền bù thiệt hại GPMB gặp rất nhiều khó khăn vƣớng mắc; các chính sách về đền bù thiệt hại GPMB, các văn bản hƣớng dẫn thực hiện của Nhà nƣớc thiếu đầy đủ, cụ thể, và chƣa đƣợc công khai, hay thay đổi… gây nhiều khó khăn cho việc xác định và phân loại mức độ đền bù, giá đền bù cho các đối tƣợng thụ hƣởng. Đồng thời, luận văn cũng đã gợi ý một số phƣơng án đền bù mà theo 3
tác giả là hợp lý, công bằng hơn đề đảm bảo mọi ngƣời dân đều thấy thoả đáng và phấn khởi thực hiện. Luận văn thạc sỹ của Đào Thị Phƣơng Cúc (2014) với đề tài “Công tác bồi thường giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Gia Lâm, Thành phố Hà Nội” là một trong số những công trình khoa học nghiên cứu khá toàn diện về vấn đề này. Dƣới góc độ chuyên ngành Quản lý kinh tế, luận văn đã đề cập các vấn đề lý luận cơ bản làm khung phân tích cho hoạt động bồi thƣờng giải phóng mặt bằng tại huyện Gia Lâm, Thành phố Hà Nội. Đó là những vấn đề về đặc điểm, vai trò, nguyên tắc trong thực hiện bồi thƣờng và những quy định của Nhà nƣớc về vấn đề này; đƣa ra các nội dung của công tác bồi thƣờng giải phóng mặt bằng và phân tích các nhân tố ảnh hƣởng đến công tác đó. Qua phân tích, đánh giá thực trạng công tác bồi thƣờng giải phóng mặt bằng tại huyện Gia Lâm giai đoạn 2010-2014, luận văn đề xuất nhiều giải pháp hoàn thiện công tác này. Các giải pháp nhấn mạnh vào vấn đề đổi mới qui hoạch-kế hoạch sử dụng đất; đổi mới chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ tái định cƣ; và vấn đề nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác tuyên truyền và tổ chức thực hiện chính sách. 1.1.1.3. Nhóm các công trình nghiên cứu về thực hiện chính sách đền bù giải phóng mặt bằng tại Quận Cầu Giấy Dƣới góc nhìn của nhà quản lý đất đai, trong Đồ án tốt nghiệp thạc sỹ của mình, đƣợc thực hiện tại Trƣờng Đại học Tài nguyên và Môi trƣờng, tác giả Nguyễn Thị Nhi (2014) đã có sự nhìn nhận, đánh giá lại việc thực hiện chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ khi Nhà nƣớc thu hồi đất tại một số dự án trên địa bàn Quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội. Tác giả đã phân tích những yếu tố tác động đến quá trình thực hiện công tác bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ cho ngƣời dân khi bị Nhà nƣớc thu hồi đất, trong đó nhấn mạnh đến yếu tố pháp lý. Trên cơ sở những qui định hiện hành của nhà nƣớc về việc 4
thực hiện bồi thƣờng, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, tác giả đã phân tích, đánh giá thực trạng vấn đề này tại Quận Cầu Giấy trong thời gian qua. Xuất phát từ thực trạng đó cùng những khó khăn, thuận lợi trƣớc mắt trong vấn đề này, tác giả đề xuất một số giải pháp tiếp tục đẩy mạnh việc bồi thƣờng giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận trong thời gian tới. Với cách tiếp cận của chuyên ngành chính sách công, tác giả Nguyễn Hữu Nam (2016) cũng đã nghiên cứu vấn đề “Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất- từ thực tiễn Quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội” trong luận văn thạc sỹ của mình. Trong công trình khoa học này, tác giả đã làm rõ các khái niệm về chính sách bồi thƣờng, chính sách hỗ trợ và chính sách tái định cƣ; phân biệt rõ trách nhiệm của các bên tham gia (chủ thể chính sách, đối tƣợng thực hiện chính sách…). Từ phân tích thực trạng thực hiện chính sách bồi thƣờng giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận Cầu Giấy giai đoạn 2010-2014, luận văn đề xuất 4 giải pháp đẩy mạnh việc thực hiện chính sách bồi thƣờng trong thời gian tới. Các giải pháp tập trung vào những vấn đề nhƣ thể chế, năng lực chủ thể chính sách, các công cụ và nguồn lực chính sách. 1.1.2. Đánh giá kết quả các công trình nghiên cứu và những vấn đề luận văn cần nghiên cứu tiếp 1.1.2.1. Kết quả nghiên cứu của các công trình Các công trình nêu trên đã tiếp cận vấn đề thực hiện chính sách đền bù GPMB với những góc độ khác nhau, nội dung rộng hẹp khác nhau, và địa bàn khác nhau. Tuy vậy, về mặt lý luận, hầu hết các công trình đều nghiên cứu cơ sở lý luận của việc thực hiện chính sách đền bù GPMB, gồm các vấn đề cơ bản nhƣ: khái niệm, sự cần thiết và nội dung của thực hiện chính sách đền bù GPMB. Một số công trình đã phân tích những nhân tố ảnh hƣởng đến kết quả thực hiện chính sách đền bù GPMB. 5
Một số công trình trong số đó đã nghiên cứu thực tiễn vấn đề thực hiện chính sách đền bù GPMB trong nƣớc và quốc tế và rút ra bài học kinh nghiệm có thể tham khảo cho những địa phƣơng mà bài viết đề cập. Các tƣ liệu sử dụng trong các công trình đều là nguồn tài liệu thứ cấp. Xu hƣớng chung của các bài viết là phân tích, đánh giá những thành tựu, hạn chế của địa bàn nghiên cứu trong việc thực hiện chính sách đền bù GPMB, tìm hiểu nguyên nhân của những hạn chế và đề xuất giải pháp khắc phục. Kết quả nghiên cứu đó của các tác giả là nguồn tài liệu quý báu để chúng tôi kế thừa trong luận văn này, nhất là những công trình nghiên cứu vấn đề thực hiện chính sách đền bù GPMB trên phạm vi quận hoặc huyện. Thậm chí, vấn đề thực hiện chính sách đền bù GPMB tại quận Cầu Giấy cũng đã có ngƣời nghiên cứu, song nó đƣợc tiếp cận theo chuyên ngành chính sách công. Với lại, sự nhìn nhận vấn đề thực hiện chính sách đền bù GPMB tại quận Cầu Giấy cũng mới chỉ dừng lại ở năm 2014. Vì vậy, những kết luận, đánh giá trong công trình nghiên cứu đó đã trở nên lạc hậu tƣơng đối. Thực tế đó đòi hỏi phải có một công trình nghiên cứu toàn diện hơn, đầy đủ hơn và cập nhật hơn. 1.1.2.2. Những vấn đề luận văn cần nghiên cứu tiếp Về lý luận: Luận văn phải bổ sung và làm rõ hơn những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách đền bù GPMB trên phạm vi quận (huyện), dƣới góc độ tiếp cận chuyên ngành quản lý kinh tế. Đặc biệt, luận văn này phải xây dựng bộ tiêu chí đánh giá kết quả thực hiện chính sách đền bù GPMB để làm cơ sở cho việc đánh giá thực tiễn, cụ thể là tại quận Cầu Giấy. Về thực tiễn: - Luận văn này phải làm rõ thực trạng vấn đề thực hiện chính sách đền bù GPMB của Thành phố Hà Nội trên địa bàn quận Cầu Giấy. 6