Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ

Chia sẻ: Phạm Gia Hưng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:118

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao chất lượng đội ngũ CCVC; phân tích thực trạng và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng đội ngũ CCVC của Sở VHTTDL tỉnh Phú Thọ; đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ CCVC của Sở VHTTDL tỉnh Phú Thọ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH PHAN THỊ THANH THÚY NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC, VIÊN CHỨC CỦA SỞ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2018
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH PHAN THỊ THANH THÚY NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC, VIÊN CHỨC CỦA SỞ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH TỈNH PHÚ THỌ Ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 8.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN TIẾN LONG THÁI NGUYÊN - 2018
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Những số liệu, thông tin và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ bất cứ một luận văn nào. Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được ghi rõ nguồn gốc. Thái Nguyên, ngày tháng 6 năm 2018 Tác giả Phan Thị Thanh Thuý
ii LỜI CẢM ƠN Trong thời gian học tập chương trình cao học chuyên ngành Quản lý kinh tế tại Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh, đặc biệt là quá trình nghiên cứu, hoàn thành đề tài luận văn thạc sỹ: “Nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ”, cá nhân tôi luôn nhận được rất nhiều sự quan tâm, ủng hộ, hướng dẫn, giúp đỡ nhiệt tình của quý thầy cô, cũng như sự động viên ủng hộ của gia đình, các đồng nghiệp và bạn bè. Cho phép tôi bày tỏ lòng biết ơn đến toàn thể quý thầy cô trong Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh, các giảng viên nhiều kinh nghiệm giảng dạy đã tận tình truyền đạt những kiến thức quý báu cũng như tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn TS. Nguyễn Tiến Long, người đã hết lòng tận tình hướng dẫn và tạo mọi điều kiện tốt nhất để tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo cấp ủy, cơ quan, đơn vị sự nghiệp trực thuộc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ; tập thể cán bộ, công chức các phòng chuyên môn đặc biệt là phòng Tổ chức - Pháp chế của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Phú Thọ đã dành nhiều thời gian quan tâm, giúp đỡ tôi nghiên cứu thành công luận văn này. Tôi xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến gia đình, những người đã không ngừng động viên, hỗ trợ và tạo mọi điều kiện cho tôi trong suốt thời gian học tập và thực hiện luận văn. Thái Nguyên, ngày tháng 6 năm 2018 Tác giả Phan Thị Thanh Thúy
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .......................................................................... vii DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ................................................................. viii DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................ ix MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 2 4. Những đóng góp của đề tài luận văn............................................................. 3 5. Bố cục của luận văn ...................................................................................... 3 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỀN VỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC, VIÊN CHỨC ......................... 4 1.1. Cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng đội ngũ công chức viên chức .............. 4 1.1.1. Khái niệm đội ngũ công chức, viên chức .............................................. 4 1.1.2. Vai trò của đội ngũ công chức, viên chức............................................... 5 1.1.3. Đặc điểm của đội ngũ công chức, viên chức .......................................... 6 1.1.4. Chất lượng đội ngũ công chức, viên chức .............................................. 7 1.1.5. Nội dung về nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức ......... 18 1.1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức................................................................................................ 23 1.2. Kinh nghiệm về nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức ...... 31 1.2.1. Kinh nghiệm về nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch ở một số tỉnh trong nước ............ 31
iv 1.2.2. Bài học về nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức cho Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ ....................................... 34 Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................. 36 2.1. Các câu hỏi nghiên cứu ............................................................................ 36 2.2. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 36 2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 36 2.2.2. Xử lý và tổng hợp thông tin .................................................................. 38 2.2.3. Phương pháp phân tích số liệu .............................................................. 38 2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 39 2.3.1. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng đội ngũ công chức, viên chức .......... 39 2.3.2. Các chỉ tiêu đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ công chức, viên chức ................................................................................ 40 Chương 3. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC, VIÊN CHỨC CỦA SỞ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH TỈNH PHÚ THỌ....................................................................................................... 43 3.1. Khái quát về sở văn hoá, thể thao và du lịch tỉnh phú thọ ....................... 43 3.1.1. Cơ cấu bộ máy tổ chức .......................................................................... 44 3.1.2. Chức năng của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ ........... 45 3.1.3. Nhiệm vụ và quyền hạn của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ .................................................................................................... 45 3.2. Thực trạng chất lượng đội ngũ công chức, viên chức của sở văn hoá, thể thao và du lịch tỉnh phú thọ ............................................................... 47 3.2.1. Về cơ cấu, trình độ chuyên môn và kỹ năng công tác .......................... 47 3.2.2. Về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống ............................................ 53 3.2.3. Về chất lượng và hiệu quả công việc được giao ................................... 54 3.2.4. Về uy tín trong công tác và năng lực tổ chức quản lý .......................... 55 3.2.5. Các hoạt động nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức ...... 57
v 3.3. Đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức của sở văn hóa, thể thao và du lịch tỉnh Phú Thọ ........ 67 3.3.1. Các yếu tố bên trong ............................................................................. 67 3.3.2. Các yếu tố bên ngoài ............................................................................. 73 3.4. Đánh giá chung về nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức của sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ ............................... 75 3.4.1. Những ưu điểm trong nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ ........................ 75 3.4.2. Những hạn chế, bất cập trong nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ ............... 77 3.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế, bất cập trong nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ ............................................................................................. 80 Chương 4. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC, VIÊN CHỨC CỦA SỞ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH TỈNH PHÚ THỌ .................................................................. 83 4.1. Quan điểm, định hướng và mục tiêu nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức của sở văn hóa, thể thao và du lịch tỉnh Phú Thọ ........ 83 4.1.1. Một số quan điểm về nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ ....................... 83 4.1.2. Định hướng nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ........................................ 83 4.1.3. Mục tiêu nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ .............................................. 85
vi 4.2. Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức của sở văn hóa, thể thao và du lịch tỉnh Phú Thọ ................................... 86 4.2.1. Tuyển dụng đội ngũ công chức, viên chức có đủ trình độ, năng lực vào các vị trí công tác phù hợp ................................................................. 86 4.2.2. Sử dụng công chức, viên chức cần gắn với chuyên môn ...................... 88 4.2.3. Đào tạo, bồi dưỡng công chức, viên chức về chuyên môn, kiến thức, trình độ và kỹ năng làm việc .................................................................. 89 4.2.4. Tăng cường công tác đánh giá hiệu quả công việc ............................... 92 4.2.5. Quan tâm đến điều kiện làm việc và chế độ đãi ngộ đối với công chức, viên chức................................................................................................ 96 4.2.6. Hoàn thiện công tác khen thưởng, kỷ luật công chức, viên chức ......... 97 4.3. Kiến nghị .................................................................................................. 98 4.3.1. Kiến nghị với Trung ương..................................................................... 98 4.3.2. Kiến nghị với tỉnh Phú Thọ ................................................................... 99 KẾT LUẬN .................................................................................................. 100 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 102 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 104
vii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CCVC : Công chức viên chức CNH - HĐH : Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá HĐND : Hội đồng nhân dân UBND : Ủy ban nhân dân VHTTDL : Văn hoá, Thể thao và Du lịch XHCN : Xã hội chủ nghĩa
viii DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU Bảng 3.1: Đội ngũ CCVC của Sở VHTTDL Phú Thọ theo giới tính và độ tuổi ........................................................................................ 48 Bảng 3.2: Đội ngũ CCVC của Sở VHTTDL tỉnh Phú Thọ theo trình độ đào tạo ................................................................................... 49 Bảng 3.3: Đội ngũ CCVC của Sở VHTTDL Phú Thọ theo trình độ lý luận chính trị .............................................................................. 51 Bảng 3.4: Đánh giá kỹ năng công tác của CCVC thuộc Sở VHTTDL Phú Thọ ...................................................................................... 52 Bảng 3.5: Kết quả đánh giá, phân loại cán bộ CCVC của Sở VHTTDL Phú Thọ giai đoạn 2015-2017 ................................................... 55 Bảng 3.6: Đánh giá về uy tín trong công tác và năng lực tổ chức quản lý công việc của đội ngũ CCVC Sở VHTTDL Phú Thọ ........... 56 Bảng 3.7: Đội ngũ CCVC của Sở VHTTDL Phú Thọ được cử đi đào tạo giai đoạn 2015 - 2017 .......................................................... 62 Bảng 3.8: Chi phí đào tạo của Sở VHTTDL Phú Thọ giai đoạn 2015 - 2017..... 63 Bảng 3.9: Đánh giá công tác tuyển dụng, bố trí sử dụng CCVC của Sở VHTTDL Phú Thọ ..................................................................... 68 Bảng 3.10: Đánh giá về công tác đào tạo, bồi dưỡng của Sở VHTTDL Phú Thọ ...................................................................................... 70 Bảng 3.11: Đánh giá về công tác đãi ngộ CCVC của Sở VHTTDL Phú Thọ ...... 72
ix DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 3.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy Sở VHTTDL Phú Thọ ................................ 44
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trải qua hơn 70 năm thành lập và phát triển, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đạt được những thành tựu to lớn và đóng góp không nhỏ vào việc hoàn thành các nhiệm vụ Kinh tế - Văn hóa - Xã hội trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá (CNH, HĐH) đất nước, phục vụ tốt nhu cầu hưởng thụ của người dân. Những người làm công tác trong lĩnh vực Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) đã nỗ lực, sáng tạo, góp phần vào tăng trưởng kinh tế, nâng cao hình ảnh Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế. Sở VHTTDL tỉnh Phú Thọ được thành lập và đi vào hoạt động từ năm 2008, là cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân (UBND) tỉnh Phú Thọ, có chức năng tham mưu, giúp UBND tỉnh Phú Thọ thực hiện quản lý Nhà nước về: văn hóa, gia đình, thể dục, thể thao, du lịch và quảng cáo ở địa phương, các dịch vụ công thuộc lĩnh vực quản lý của Sở và thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn theo sự ủy quyền của UBND tỉnh Phú Thọ. Trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước, đội ngũ công chức, viên chức (CCVC) của Sở VHTTDL Phú Thọ có một vai trò rất quan trọng, bởi họ vừa là những người chỉ đạo hoạt động quản lý nhà nước, vừa là những người trực tiếp tham gia vào các hoạt động văn hóa nghệ thuật, thể dục thể thao và du lịch trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Do vậy, đội ngũ CCVC của Sở VHTTDL Phú Thọ là lực lượng nòng cốt, tham mưu, điều hành và thực hiện tốt các nhiệm vụ kinh tế chính trị của ngành là xây dựng nền văn hóa và con người Đất Tổ phát triển toàn diện và nhân văn. Bảo tồn và phát huy giá trị hai di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại là Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và Hát Xoan Phú Thọ gắn với thực hiện khâu đột phá về phát triển du lịch. Tạo điều kiện phát triển các ngành công nghiệp hóa, xây dựng các sản phẩm văn hóa đa dạng để đáp ứng nhu cầu của nhân dân. Tập trung đầu tư những công trình văn hóa trọng điểm, có vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của nhân dân trong tỉnh, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân cả nước
2 hướng về vùng đất Cội nguồn dân tộc Việt Nam. Đẩy mạnh các họa động văn hóa, thể thao cộng đồng để thu hút khách du lịch. Tăng cường các biện pháp quản lý lễ hội, tổ chức tốt Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng hàng năm. Mặc dù trong những năm qua, nhìn chung các cấp ủy và chính quyền tỉnh Phú Thọ đã quan tâm tới công tác phát triển nhân sự ngành VHTTDL nói chung và Sở VHTTDL nói riêng nhưng trên thực tế chưa đạt được chất lượng như mong muốn, năng lực quản lý nhà nước của đội ngũ CCVC còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu của ngành. Là người cán bộ trực tiếp công tác tại Sở VHTTDL tỉnh Phú Thọ, với mong muốn nghiên cứu thực trạng đội ngũ CCVC của Sở VHTTDL tỉnh Phú Thọ, đồng thời đề xuất, đóng góp một số kiến nghị, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ này thời gian tới, vì vậy tôi lựa chọn đề tài: "Nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ" làm luận văn thạc sĩ của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Nghiên cứu thực trạng chất lượng đội ngũ CCVC tại Sở VHTTDL tỉnh Phú Thọ. Từ đó, đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ CCVC trong thời gian tới. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao chất lượng đội ngũ CCVC. - Phân tích thực trạng và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng đội ngũ CCVC của Sở VHTTDL tỉnh Phú Thọ. - Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ CCVC của Sở VHTTDL tỉnh Phú Thọ. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là hoạt động nâng cao chất lượng đội ngũ CCVC Sở VHTTDL tỉnh Phú Thọ.
3 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Đề tài thực hiện nghiên cứu tại Sở VHTTDL tỉnh Phú Thọ. - Về thời gian: Nghiên cứu thực trạng giai đoạn 2015 - 2017, giải pháp đến năm 2025. - Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu các nội dung về chất lượng đội ngũ CCVC; các tiêu chí đánh giá chất lượng của đội ngũ CCVC. Trong đó gắn với đội ngũ CCVC thuộc lĩnh vực VHTTDL tỉnh Phú Thọ. 4. Những đóng góp của đề tài luận văn Về mặt lý luận: Hệ thống hóa và làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về nâng cao chất lượng đội ngũ CCVC. Về mặt thực tiễn: Phân tích và đánh giá được thực trạng chất lượng đội ngũ CCVC của Sở VHTTDL Phú Thọ, chỉ rõ ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân đối với chất lượng đội ngũ CCVC của Sở VHTTDL Phú Thọ. Từ đó, làm cơ sở đề ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ này trong giai đoạn tới. Về mặt ứng dụng: Kết quả nghiên cứu của luận văn là cơ sở để tham mưu cho lãnh đạo Sở VHTTDL Phú Thọ trong hoạch định chiến lược và đưa ra các chính sách về công tác cán bộ và hoạt động nâng cao chất lượng đội ngũ CCVC trong giai đoạn tới; là tài liệu tham khảo quan trọng cho các nghiên cứu có liên quan. 5. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn được kết cấu thành 4 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức. Chương 2. Phương pháp nghiên cứu. Chương 3. Thực trạng chất lượng đội ngũ công chức, viên chức của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ. Chương 4. Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ.
4 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỀN VỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC, VIÊN CHỨC 1.1. Cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng đội ngũ công chức viên chức 1.1.1. Khái niệm đội ngũ công chức, viên chức Ở mỗi quốc gia do tình hình kinh tế khác nhau, đặc điểm xã hội khác nhau do đó định nghĩa về đội ngũ CCVC cũng khác nhau. Nhìn chung đội ngũ CCVC được hiểu là một bộ phận hoạt động trong các cơ quan Nhà nước, các đơn vị Nhà nước nhằm phục vụ công tác hành chính của bộ máy Nhà nước. Trong bộ máy của Chính phủ hoặc chính quyền nhà nước nói chung thì công chức là nhân tố chính, nhân tố quyết định để xây dựng, phát triển đất nước, xây dựng năng lực và cung ứng dịch vụ công. Chính vì vậy Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định rằng: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc; muốn việc thành công hay thất bại là do cán bộ tốt hay kém” [16]. “Cán bộ là những người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho đúng” [17]. Trong số đó, những cán bộ lãnh đạo, quản lý lại là đầu tàu, có tác dụng hướng dẫn, tập hợp, vận động nhân dân để hành động đạt mục tiêu của cách mạng . Điều đó thể hiện vai trò to lớn của cán bộ. Ở Việt Nam, theo Luật Cán bộ, Công chức số 22/2008/QH12 ngày 13 tháng 11 năm 2008 của Quốc hội thì đội ngũ cán bộ, công chức được xác định như sau: được tuyển dụng bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong biên chế giữ một công vụ thường xuyên, hoặc nhiệm vụ thường xuyên trong các cơ quan hành chính nhà nước ở cấp tỉnh, cấp huyện; trong các cơ quan, đơn vị Quân đội nhân dân (mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp như chuyên viên vi tính, kế toán...); trong các cơ quan, đơn vị công an nhân dân (mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp); trong các cơ
5 quan Đảng; văn phòng Chủ tịch nước, văn phòng Quốc hội, Kiểm toán Nhà nước; trong các bộ và cơ quan ngang bộ; toà án nhân dân các cấp (Phó chánh án Toà án nhân dân tối cao; chánh án, phó chánh án các tòa chuyên trách, thẩm phán); viện Kiểm sát nhân dân; tổ chức chính trị - xã hội (Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam, Hội Nông dân, Đoàn thanh niên...); trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập... [18]. Theo Luật viên chức số 58/2010/QH12 thì viên chức: là công dân Việt Nam được tuyển dụng theo vị trí việc làm, làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập theo chế độ hợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật [19]. 1.1.2. Vai trò của đội ngũ công chức, viên chức Là lực lượng hoạch định, xây dựng các chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội của đất nước cũng như mỗi vùng, mỗi địa phương: dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo, điều hành của Nhà nước đội ngũ CCVC nhất là các chuyên gia đầu ngành là lực lượng trực tiếp tham mưu, hoạch định các kế hoạch, chiến lược của công tác quản lý hành chính, hoạch định các chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội nói chung. Chính các chiến lược, kế hoạch này sẽ quyết định chặng đường phát triển trước mắt cũng như lâu dài của đất nước hoặc mỗi địa phương, đơn vị. Là lực lượng nòng cốt trong hệ thống chính trị: trực tiếp tổ chức triển khai thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, trực tiếp tác nghiệp quản lý hành chính, thực hiện các kế hoạch, chiến lược phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Với chức năng quản lý toàn diện, mọi mặt đời sống kinh tế, xã hội đất nước, bộ máy quản lý hành chính là công cụ chính để Đảng, Nhà nước và nhân dân ta quản lý xã hội và tổ chức xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Hầu hết các chức năng, nhiệm vụ, công việc đặt ra trước bộ máy quản lý hành chính đều do đội ngũ CCVC tổ chức thực hiện.
6 Là lực lượng lao động xã hội có chất lượng cao, tinh túy, góp phần rất quan trọng vào quá trình xây dựng, phát triển và bảo vệ đất nước: Cùng với các lực lượng lao động trực tiếp sản xuất tạo ra sản phẩm, dịch vụ phục vụ nhu cầu đời sống nhân dân và xây dựng đất nước, đội ngũ CCVC thông qua tác nghiệp quản lý hành chính là lực lượng quan trọng đảm bảo môi trường (kể cả môi trường tự nhiên và môi trường xã hội), tạo sự ổn định, thuận lợi cho công cuộc CNH, HĐH, cho sự nghiệp xây dựng, phát triển toàn diện đất nước. 1.1.3. Đặc điểm của đội ngũ công chức, viên chức Đội ngũ CCVC là lực lượng lao động xã hội đặc biệt, mặc dù không trực tiếp làm ra sản phẩm vật chất phục vụ nhu cầu xã hội, nhưng những hoạt động tác nghiệp quản lý hành chính do đội ngũ CCVC thực hiện có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc tạo ra môi trường, điều kiện thuận lợi cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh, đảm bảo cho các hoạt động sinh hoạt, văn hoá, xã hội diễn ra bình thường… phục vụ sự phát triển của cả nước. Chính vì vậy, việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ CCVC luôn là nhiệm vụ quan trọng trong bất kỳ giai đoạn lịch sử nào, nhất là trong thời điểm hiện nay, trong bối cảnh nước ta đang đẩy mạnh cải cách hành chính, xây dựng nhà nước pháp quyền, đang hội nhập mạnh mẽ, toàn diện vào đời sống quốc tế. Có thể nói, đội ngũ nhân sự nhà nước nói chung, đội ngũ CCVC nói riêng đóng vai trò quyết định đến hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước của bất kỳ quốc gia nào. Hoạt động của đội ngũ CCVC là loại lao động trí tuệ phức tạp vì nó tác động sâu rộng tới mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, mọi quan hệ xã hội. Hoạt động quản lý hành chính là hoạt động chấp hành, điều hành và cung cấp các dịch vụ công là biện pháp chủ yếu, quan trọng nhất để thực thi pháp luật, đảm bảo cho pháp luật của Nhà nước được thực hiện trên thực tế. Chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước được thực hiện thông qua tác nghiệp thực thi công vụ của đội ngũ CCVC. Tất cả các hoạt động của cả hệ thống bộ máy quản lý
7 hành chính đều được thực hiện thông qua hoạt động thực thi công vụ theo chức trách của mỗi cá nhân CCVC trong hệ thống bộ máy quản lý hành chính. Do vậy, mỗi CCVC là mỗi tế bào cấu tạo nên cơ quan quản lý hành chính, tạo nên cả “cơ thể sống” bộ máy quản lý hành chính. Sự tồn tại và hoạt động của mỗi CCVC cũng như của cả đội ngũ CCVC liên quan trực tiếp đến chất lượng, hiệu quả hoạt động của mỗi cơ quan quản lý hành chính, ảnh hưởng đến hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cả bộ máy quản lý hành chính. Theo quy định của Luật Cán bộ, công chức và các Nghị định của Chính phủ hướng dẫn thi hành thì căn cứ vào yêu cầu nhiệm vụ, quy hoạch cán bộ, cán bộ được điều động, luân chuyển trong hệ thống các cơ quan của Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội. Điều động là việc cán bộ, công chức được cơ quan có thẩm quyền quyết định chuyển từ cơ quan, tổ chức, đơn vị này đến làm việc ở cơ quan, tổ chức, đơn vị khác. Luân chuyển là việc cán bộ, công chức lãnh đạo, quản lý được cử hoặc bổ nhiệm giữ một chức danh lãnh đạo, quản lý khác trong một thời hạn nhất định để tiếp tục được đào tạo, bồi dưỡng và rèn luyện theo yêu cầu nhiệm vụ. Việc điều động, luân chuyển cán bộ được thực hiện theo quy định của pháp luật và của cơ quan có thẩm quyền. 1.1.4. Chất lượng đội ngũ công chức, viên chức 1.1.4.1. Khái niệm về chất lượng đội ngũ công chức, viên chức Chất lượng là một phạm trù trừu tượng, nó mang tính chất định tính và khó định lượng, chúng ta không thể cân đo đong đếm được. Theo từ điển tiếng Việt, chất lượng được xem là: “Cái tạo nên phẩm chất, giá trị của mỗi con người, một sự vật, một sự việc” [26]. Đây là cách đánh giá một con người, một sự việc, một sự vật trong cái đơn nhất, cái tính độc lập của nó. Như vậy, trong phạm vi đề tài nghiên cứu về chất lượng đội ngũ CCVC, có thể hiểu chất lượng của đội ngũ CCVC là khả năng giải quyết các vấn đề thuộc tất cả các lĩnh vực, khả năng thỏa mãn các yêu cầu của tổ chức, cá nhân về cung ứng các dịch vụ hành chính. Tiêu chí để đánh giá chất lượng
8 cán bộ CCVC cũng đa dạng: có thể là tỷ lệ giải quyết hồ sơ đảm bảo đúng quy định về thời gian, quy trình, thủ tục; có thể là sự đo lường về mức độ thỏa mãn của người dân khi hưởng thụ dịch vụ hành chính liên quan đến các yếu tố, như sự hài lòng về thái độ phục vụ, sự hài lòng về thời gian giải quyết công việc của người dân… Chất lượng đội ngũ CCVC được đánh giá dựa trên tiêu chuẩn của đội ngũ CCVC, là những quy định cụ thể các yêu cầu về trình độ, năng lực, phẩm chất đạo đức… của những người CCVC theo những tiêu chí nhất định đối với từng ngành nghề riêng biệt. Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI đã xác định: “Chất lượng của cán bộ là sự thống nhất giữa phẩm chất chính trị và năng lực công tác, thể hiện ở kết quả hoàn thành nhiệm vụ”. Cụ thể hơn, có thể quan niệm: Chất lượng đội ngũ công chức hiện nay là tổng hợp thống nhất biện chứng những giá trị, những thuộc tính đặc trưng, bản chất của đội ngũ cán bộ về mặt con người và các mặt hoạt động, quy định và phản ánh mức độ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của đội ngũ cán bộ trong điều kiện kinh tế thị trường, mở cửa, hội nhập quốc tế [14]. Để đánh giá chất lượng đội ngũ CCVC, cần nói tới chất lượng của mỗi CCVC vì mỗi CCVC là một phần, một bộ phận của đội ngũ CCVC. Chất lượng CCVC là tổng hợp những phẩm chất nhất định về sức khỏe, trí tuệ khoa học, chuyên môn nghề nghiệp, phẩm chất đạo đức, ý chí, niềm tin, năng lực, luôn gắn bó với tập thể, với cộng đồng và khả năng thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ được giao. Trong thời kỳ CNH, HĐH đất nước yêu cầu chất lượng đối với CCVC ngày càng cao, đòi hỏi người CCVC không những có trình độ, phẩm chất theo tiêu chuẩn CCVC mà còn phải gương mẫu, đi tiên phong về lý luận và thực tiễn, có tinh thần kỷ luật rất cao, có tư duy khoa học, lý luận sắc bén, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, luôn gắn bó với tập thể, với cộng đồng, có kỹ năng tốt trong việc kết hợp tri thức khoa học, kinh nghiệm, kỹ năng thực tiễn một cách nhạy bén, linh hoạt, đồng thời luôn chấp hành nghiêm chỉnh chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước.
9 Chất lượng của đội ngũ CCVC ngoài những yếu tố nêu trên còn phụ thuộc vào cơ cấu đội ngũ CCVC, đó là tỷ lệ hợp lý giữa các độ tuổi, giữa nam và nữ, giữa CCVC lãnh đạo, quản lý, CCVC phụ trách chuyên môn nghiệp vụ. Mỗi CCVC không tồn tại một cách biệt lập mà phải đặt trong một chỉnh thể thống nhất của cả đội ngũ CCVC. Vì vậy quan niệm chất lượng đội ngũ CCVC phải được đạt trong mối quan hệ biện chứng giữa chất lượng của từng CCVC với chất lượng của cả đội ngũ. Bên cạnh đó cũng cần phải giải quyết tốt mối quan hệ giữa chất lượng và số lượng đội ngũ CCVC. Chỉ khi nào hai mặt này có quan hệ hài hòa mới tạo nên sức mạnh đồng bộ của cả đội ngũ. Từ những phân tích nêu trên có thể hiểu, chất lượng đội ngũ CCVC là chỉ tiêu tổng hợp chất lượng của từng CCVC, thể hiện qua phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, trình độ, năng lực, kỹ năng công tác, chất lượng và hiệu quả thực nhiệm vụ được phân công của mỗi CCVC cũng như cơ cấu hợp lý về độ tuổi, về ngạch, bậc và số lượng đội ngũ CCVC bảo đảm thực hiện chức năng, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị. 1.1.4.2. Vai trò của việc nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức Nâng cao chất lượng đội ngũ CCVC có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội, cụ thể: Góp phần quan trọng trong việc tạo ra kết quả của quá trình lao động: Quá trình lao động là quá trình người lao động sử dụng các tư liệu sản xuất để sản xuất ra sản phẩm cho xã hội. Hiện nay trong quá trình phát triển kinh tế, hội nhập kinh tế thì quá trình lao động là quá trình các doanh nghiệp tham gia vào hoạt động sản xuất để tạo ra sản phẩm cho xã hội. CCVC đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết quá trình sản xuất của xã hội, của các doanh nghiệp. Bởi vì người CCVC với nhiệm vụ của mình sẽ thúc đẩy các hoạt động giao thương kinh tế, tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh hơn, tạo cho các nền kinh tế trên thế giới hội nhập dễ dàng hơn. Như vậy chất lượng CCVC cao sẽ góp phần tạo ra kết quả lao động cao, tạo ra nhiều của cải cho xã hội hơn.