Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý nhà nước hoạt động sản xuất công nghiệp tại Bình Dương

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:103

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích làm rõ những lý luận khoa học và thực trạng quản lý nhà nước đối với các hoạt động sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương, khoá luận sẽ đánh giá tác động, vai trò của công tác quản lý hiện nay từ đó rút ra nguyên nhân, bài học kinh nghiệm, giải pháp nhằm nâng cao hoạt động sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý nhà nước hoạt động sản xuất công nghiệp tại Bình Dương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN LAN ANH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP TẠI TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ HÀ NỘI, NĂM 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN LAN ANH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP TẠI TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8 31 01 10 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ NGÂN HÀ NỘI, NĂM 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sỹ quản lý kinh tế “Quản lý nhà nước hoạt động sản xuất công nghiệp tại Bình Dương” là công trình nghiên cứu của bản thân, được xuất phát từ yêu cầu thực tiễn và nghiên cứu khoa học. Các số liệu được sử dụng trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng. Kết quả nghiên cứu luận văn chưa được công bố dưới bất kỳ hình thức nào. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Lan Anh
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài, tôi đã nhận được sự giúp đỡ quý báu của tập thể và cá nhân. Trước tiên, tôi xin được gửi lời cảm ơn đến tất cả quý thầy cô đã giảng dạy trong chương trình Cao học Quản lý kinh tế KT2.B1, các thầy giáo, cô giáo Khoa Quản lý Nhà nước, khoa sau Đại học của Học viện Hành chính Quốc gia, các thầy cô trong hội đồng bảo vệ luận văn, đặc biệt là sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Thị Ngân đã hướng dẫn tận tình và tạo mọi điều kiện, động viên và giúp đỡ tôi hoàn thành tốt Luận văn này. Sự hiểu biết sâu sắc về khoa học, cũng như kinh nghiệm của các Thầy, Cô chính là tiền đề giúp tôi đạt được những thành tựu và kinh nghiệm quý báu này. Tôi xin chân thành cảm ơn! TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Lan Anh
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT KÝ HIỆU NỘI DUNG 1 DN Doanh nghiệp 2 FDI Đầu tư trực tiếp nước ngoài 3 HDI Chỉ số phát triển con người 4 KCN Khu công nghiệp 5 QLNN Quản lý nhà nước 6 QCVN Quy chuẩn kỹ thuật 7 UBND Uỷ ban nhân dân 8 TCVN Tiêu chuẩn Quốc Gia
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP .................................................. 7 1.1 Các khái niệm chung .................................................................................. 7 1.1.1 Khái niệm quản lý nhà nước ................................................................... 7 1.1.2 Khái niệm hoạt động sản xuất công nghiệp ............................................. 7 1.1.3 Khái niệm quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp .......... 8 1.2 Nội dung quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp ............. 10 1.2.1 Nội dung quản lý nhà nước về điều kiện sản xuất công nghiệp ............ 10 1.2.2 Nội dung quản lý nhà nước về nguồn lao động trong khu công nghiệp ........ 12 1.2.3. Nội dung quản lý nhà nước về tình hình thanh tra, kiểm tra, giám sát . 15 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đối với hoạt động sản xuất công nghiệp ........... 17 1.3.1. Chủ quan .............................................................................................. 17 1.3.2. Khách quan............................................................................................ 18 1.4. Kinh nghiệm và bài học quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp .............................................................................................................. 22 1.4.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp của một số tỉnh ....................................................................................................... 22 1.4.2. Bài học kinh nghiệm rút ra trong quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp ..................................................................................................... 23 Tiểu kết chương 1............................................................................................ 25
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP TẠI BÌNH DƯƠNG ...................................... 26 2.1. Khái quát về tỉnh Bình Dương ................................................................. 26 2.1.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................. 26 2.1.2. Điều kiện xã hội .................................................................................... 28 2.1.3. Định hướng phát triển ........................................................................... 30 2.2. Thực trạng quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương ..................................................................................................... 30 2.2.1. Quản lý nhà nước về điều kiện sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương .............................................................................................................. 30 2.2.2. Quản lý nhà nước về nguồn lao động sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương .............................................................................................................. 36 2.2.3. Quản lý nhà nước về tình hình thanh tra, kiểm tra, giám sát sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương ............................................................................. 41 2.3. Đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương ......................................................................................... 43 2.3.1. Đánh giá tổng quát ................................................................................ 43 2.3.2. Các kết quả đạt đuợc trong quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương ............................................................................. 49 2.3.3. Hạn chế còn tồn đọng trong việc quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương .................................................................... 63 2.3.4. Nguyên nhân của hạn chế ..................................................................... 71 Tiểu kết chương 2............................................................................................ 75 CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP TẠI TỈNH BÌNH DƯƠNG ............... 76 3.1. Định hướng quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương ..................................................................................................... 76 3.1.1. Định hướng về chính trị ........................................................................ 76
3.1.2 Định hướng về xã hội ............................................................................. 78 3.2. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương ................................................................... 81 3.2.1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản lý nhà nước đối với các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương .............................. 81 3.2.2. Hoàn thiện tổ chức bộ máy quản lý nguồn lao động đối với lĩnh vực sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương ........................................................... 85 3.2.3. Hoàn thiện công tác kiểm tra, giám sát hoạt động sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương ......................................................................................... 86 3.3. Kiến nghị .................................................................................................. 89 Tiểu kết chương 3............................................................................................ 90 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 91 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 93
DANH MỤC BẢNG BIỂU VÀ HÌNH VẼ Danh mục biểu đồ Biểu đồ 2.1: Số người từ 15 tuổi trở lên bị ảnh hưởng tiêu cực quý IV năm 2021 và quý I năm 2022.............................................................................................................................. 44 Biểu đồ 2.2: Top 10 tỉnh thành có thu nhập bình quân đầu người cao nhất năm 2020 ....... 46 Biểu đồ 2.3: Tình hình thu hút FDI tính đến ngày 31/5/2022 theo lĩnh vực đầu tư ............ 52 Danh mục hình vẽ Hình 2.1: Tỷ trọng thu hút FDI tính đến ngày 31/5/2022 theo hình thức đầu tư. ................ 51 Hình 2.2: Mô hình dự án 5 lớp ............................................................................................ 79
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Hoạt động sản xuất công nghiệp là hoạt động được đẩy mạnh phát triển mạnh mẽ ở hầu hết các quốc gia, đặc biệt là các nước đang phát triển. Trong 20 năm thực hiện cải cách kinh tế trong nước và hội nhập kinh tế thế giới, Việt Nam đã đạt được những thành quả quan trọng như: Tỷ lệ tăng trưởng cao và liên tục trong nhiều năm, cơ cấu ngành kinh tế thay đổi theo công nghiệp hóa, hiện đại hóa; tỷ lệ tiết kiệm tăng nhanh… Theo đường lối đổi mới đó của Đảng các khu công nghiệp, khu chế xuất kèm theo đó khu công nghệ cao ở Việt Nam ra đời và phát triển mạnh mẽ. Hoạt động sản xuất của các khu công nghiệp đã góp phần rất lớn vào phát triển kinh tế - xã hội và đạt được nhiều kết quả. Nhìn chung, các khu công nghiệp đã đóng góp đáng kể thúc đẩy tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế của đất nước. Từ đó chúng ta từng bước học hỏi, nâng cao nhận thức và chuẩn hóa luật pháp, các quy trình và thông lệ theo tiêu chuẩn quốc tế, đưa đất nước từng bước hội nhập, trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại.. Bình Dương chính là một tỉnh thành tiêu biểu với những thành tựu ấn tượng trong hoạt động phát triển sản xuất công nghiệp như: Tạo thêm nhiều việc làm mới, góp phần làm giảm tỷ lệ thất nghiệp; Thúc đẩy việc đổi mới và hoàn thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh; Tạo điều kiện cho địa phương phát huy thế mạnh đặc thù của mình, đồng thời hình thành mới liên kết, hỗ trợ phát triển sản xuất trong vùng, miền và cả nước. Với tư duy phát triển bền vũng, lâu dài, Bình Dương đã khiến giới đầu tư trong và ngoài nước chú ý tìm đến. Đây là nơi có tiềm năng phát triển các ngành công nghiệp mũi nhọn của cả nước bởi nhẽ, nơi đây đầu tư giao thông thông thoáng, kết nối với các tỉnh, thành phố lân cận, điều này giúp doanh nghiệp dễ dàng lưu thông hàng hóa đến và đi. Bên cạnh đó vẫn còn một số hạn chế trong quá trình quản 1
lý như công tác quản lý điều kiện sản xuất, việc sử dụng vật tư có một số nguyên vật liệu đầu vào sản xuất chưa phù hợp với tiêu chuẩn đặt hàng đầu vào nhưng vẫn làm thủ tục nhập kho mặc dù chi phí do nhà cung cấp chịu trách nhiệm nhưng vẫn có có rủi ro về chất lượng hay công tác pccc còn nhiều bất cập; vấn đề nguồn lao động và các khoản tiền theo lương, thưởng điều chỉnh chưa kịp thời khi có sự thay đổi về nhân sự dẫn đến sai sót trong việc lập kế hoạch quản lý; công tác thống kê tổng hợp chưa kịp thời, chính xác với thực tế dẫn gây khó khăn trong công tác kiểm tra đối chiếu. Với những điều kiện thuận lợi nơi đây sẽ là một trong những đầu tàu thúc đẩy nền kinh tế nước ta vì vậy vấn đề quản lý nhà nước về hoạt động công nghiệp tại tỉnh thành nước cần đặc biệt ưu tiên và chú trọng. Xuất phát từ các lý do trên, tôi chọn đề tài: “Quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương” để làm đề tài Luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản lý kinh tế tại Học viện Hành chính Quốc gia với mong muốn đưa ra các giải pháp hữu ích thực tế để góp phần hoàn thiện công tác quản lý hoạt động sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương. 2. Tình hình nghiên cứu Các đề tài liên quan đến quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp luôn được quan tâm và mang tính thời sự cấp bách, cần tiếp tục hoàn thiện các luận cứ khoa học và thực tiễn. Hiện nay, có khá nhiều tác giả nghiên cứu quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp, tác giả xin trích dẫn một số công trình tiêu biểu đã được công bố: Cao Thị Lan (2013), Quản lý nhà nước đối với các Khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc, luận văn thạc sỹ hành chính công trường Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn này được tác giả nghiên cứu thực trạng và đưa ra giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nhà nước đối với các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc.[2] Luận văn thạc sĩ của tác giả Lê Thị Lan (năm 2015): “Quản lý nhà nước về công nghiệp trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá” . Luận văn nhằm nghiên cứu được 2
tiến hành nhằm đề xuất phương hướng và những giải pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh công tác quản lý nhà nước về công nghiệp trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa trong thời gian tới. Luận văn trường Đại học Quốc gia Hà Nội[11] Luận văn thạc sĩ của tác giả Cao Thị Nhung (năm 2016): “Quản lý nhà nước đối với các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh”. Luận văn làm rõ thực trạng của công tác quản lý Nhà nước đối với các khu công nghiệp ở Bắc Ninh và đề xuất giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý Nhà nước góp phần vào sự phát triển của các khu công nghiệp ở Bắc Ninh trong những năm tới. Luận văn trường Đại học kinh tế quốc dân.[3] Phạm Kim Thư (2021), Luận Văn Thạc Sĩ Ngành Quản Lý Công “Quản lý nhà nước đối với các Khu công nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội”, Trường Đại học mỏ địa chất Hà Nội[16] Các công trình nói trên đã đề cập khái quát về mặt lý luận cũng như sự cần thiết phải phát triển hoạt động sản xuất công nghiệp, các vấn đề quản lý nhà nước và thực trạng của hoạt động sản xuất công nghiệp bên cạnh đó đưa ra các giải pháp nhằm phát huy vai trò của quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp. Tuy nhiên, có thể thấy cho đến nay chưa có công trình nào trực tiếp nghiên cứu quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài - Mục đích nghiên cứu đề tài: Trên cơ sở nghiên cứu, phân tích làm rõ những lý luận khoa học và thực trạng quản lý nhà nước đối với các hoạt động sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương, khoá luận sẽ đánh giá tác động, vai trò của công tác quản lý hiện nay từ đó rút ra nguyên nhân, bài học kinh nghiệm, giải pháp nhằm nâng cao hoạt động sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh - Nhiệm vụ nghiên cứu đề tài: 3
+ Làm rõ một số vấn đề lý luận quản lý nhà nước đối với hoạt động sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương + Nghiên cứu thực trạng vai trò quản lý nhà nước đối với hoạt động sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương + Tìm điểm còn hạn chế và nêu ra nguyên nhân, đề xuất phương hướng và một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao vai trò quản lý nhà nước đối với hoạt động sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương 4. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nội dung nghiên cứu: Quản lý nhà nước đối với hoạt động sản xuất công nghiệp tại Bình Dương Phạm vi nghiên cứu: tập trung chủ yếu vào 3 hoạt động: + Quản lý nhà nước về điều kiện sản xuất công nghiệp + Quản lý nhà nước về nguồn lao động + Quản lý nhà nước về tình hình thanh tra, kiểm tra, giám sát. - Phạm vi không gian: Khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương - Phạm vi thời gian: sử dụng số liệu trong giai đoạn 4 năm 2018-2022, định hướng nghiên cứu đến năm 2030 5. Phương pháp nghiên cứu Các phương pháp được áp dụng trong bài luận văn bao gồm: + Phương pháp thu thập thông tin: Các số liệu và các văn bản, quyết định, hướng dẫn được thu thập tại các cơ sở doanh nghiệp, các KCN và UBND tỉnh Bình Dương + Phương pháp phân tích so sánh: Phân tích thực trạng quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp. So sánh kết quả đạt được trong 4 năm từ 2018-2022, từ đó rút ra được những kết quả chỉ ra những tồn tại, hạn chế để đánh giá khách quan, khoa học. Sau đó xây dựng hệ thống giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp 4
+ Phương pháp phân tích và xử lý số liệu: Phương pháp thống kê mô tả: Với các số liệu thu thập được tiến hành tổng hợp và xử lý dữ liệu. Qua đó sẽ tính toán mô tả so sánh bằng các đại lượng thống kê số tuyệt đối, số tương đối, bảng biểu làm căn cứ để chỉ rõ nguyên nhân và đề xuất giải pháp cho công tác quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp hiệu quả, đúng mục đích, đúng đối tượng. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài - Về mặt lý luận: Luận văn góp phần phân tích đánh giá những có sở khoa học, thực tiễn và đề xuất ra những giải pháp nhằm nâng cao vai trò quản lý nhà nước trong hoạt động sản xuất công nghiệp tại tỉnh Bình Dương - Về mặt thực tiễn: QLNN đối với hoạt động sản xuất công nghiệp mang ý nghĩa tổ chức và điều hành phát triển các khu, cụm công nghiệp; với chức năng đặc thù của cơ quan hành chính nhà nước về kinh tế, thực hiện quyền lực nhà nước tác động đối với quá trình hình thành và phát triển khu, cụm công nghiệp trên một phạm vi lãnh thổ nhất định của tỉnh, thông qua công tác quy hoạch, kế hoạch; ban hành và thực thi chính sách pháp luật có liên quan đến nhà máy của các khu, cụm công nghiệp; đồng thời thanh tra, kiểm tra, giám sát và giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình hình thành và phát triển khu, cụm công nghiệp...nhằm đạt được mục tiêu đã xác định cho sự phát triển khu, cụm công nghiệp đáp ứng yêu cầu của tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế và mang lại lợi ích cho phát triển nền kinh tế đất nước nói chung và địa phương nói riêng. Khoá luận góp phần phân tích những hạn chế còn tồn đọng từ đó đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động quản lý sản xuất công nghiệp của nhà nước tại tỉnh Bình Dương 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận nội dung của luận văn được trình bài theo 3 chương: 5
Chương 1: Cơ sở lý luận khoa học quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp ở tỉnh Bình Dương Chương 3: Giải pháp nâng cao quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp ở tỉnh Bình Dương 6
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP 1.1 Các khái niệm chung 1.1.1 Khái niệm quản lý nhà nước Quản lí nhà nước là hoạt động thực thi quyển lực nhà nước do các cơ quan nhà nước thực hiện nhằm xác lập một trật tự ổn định và phát triển xã hội theo những mục tiêu mà tầng lớp cầm quyền theo đuổi. Quản lí nhà nước được hiểu theo nghĩa rộng bao gồm toàn bộ hoạt động của cả bộ máy nhà nước từ lập pháp, hành pháp đến tư pháp vận hành như một thực thể thống nhất. Theo nghĩa hẹp là hướng dẫn chấp pháp, điểu hành, quản lí hành chính do cơ quan hành pháp thực hiện bảo đảm bằng sức mạnh cưỡng chế của Nhà nước. Chủ thể quản lí nhà nước là cơ quan hay cá nhân có thẩm quyền trong bộ máy nhà nước, được sử dụng quyển lực nhà nước để quản lí. Pháp luật là công cụ chủ yếu của quản lí nhà nước. Đối tượng quản lí nhà nước là các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong một quốc gia, là sinh hoạt, đời sống của xã hội diễn ra trên từng lĩnh vực. Quản lí nhà nước được giới hạn trong phạm vi lãnh thổ quốc gia và được phân biệt với quản lí mang tính chất nội bộ một tổ chức xã hội, đoàn thể, đơn vị, xí nghiệp, một cộng đồng dân cư mang tính tự quản. 1.1.2 Khái niệm hoạt động sản xuất công nghiệp - Theo Giáo trình Thống kê doanh nghiệp, NXB Đại học Kinh tế Quốc dân[9]: + Trên góc độ sản xuất: Hoạt động sản xuất công nghiệp là toàn bộ các hoạt động của con người để tạo ra sản phẩm vật chất và sản phẩm dịch vụ nhằm thoả mãn các nhu cầu 7
khác nhau của dân cư và xã hội. Những hoạt động đó người khác phải làm thay được và phải được pháp luật của quốc gia thừa nhận. + Trên góc độ thu nhập: Hoạt động sản xuất công nghiệp là toàn bộ các hoạt động có mục đích của con người (không kể các hoạt động tự phục vụ bản thân) mà tạo ra thu nhập. Các hoạt động đó người khác làm thay được và phải được pháp luật cho phép. - Theo Luận văn thạc sĩ của tác giả Cao Thị Nhung (năm 2016): “Quản lý nhà nước đối với các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh”[3] khái niệm hoạt động sản xuất công nghiệp được hiểu là: Sản xuất công nghiệp là sản xuất hàng hóa vật chất mà sản phẩm được phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng hoặc hoạt động kinh doanh của con người. Đây là hoạt động kinh tế, sản xuất quy mô lớn và nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các tiến bộ về công nghệ, khoa học – kỹ thuật. Thông qua một số khái niệm hoạt động sản xuất công nghiệp có thể hiểu như sau: Hoạt động sản xuất công nghiệp là sản xuất hàng hóa vật chất mà sản phẩm được phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng hoặc hoạt động kinh doanh của con người. Đây là hoạt động kinh tế, sản xuất quy mô lớn và nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các tiến bộ về công nghệ, khoa học – kỹ thuật. Trong thực tiễn có rất nhiều kiểu, dạng sản xuất công nghiệp khác nhau. Sự khác biệt về kiểu, dạng sản xuất có thể do sự khác biệt về trình độ trang bị kỹ thuật, trình độ tổ chức sản xuất, về tính chất sản phẩm... 1.1.3 Khái niệm quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp Quản lý nhà nước là một dạng của quản lý xã hội, mang tính quyền lực nhà nước, sử dụng quyền lực nhà nước để điều chỉnh, duy trì và phát triển các mối quan hệ xã hội theo mục tiêu đã xác định; đó là hoạt động được thực hiện bởi toàn bộ các cơ quan trong bộ máy nhà nước được đặt trong cơ chế "Đảng lãnh đạo, nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ". 8
Với khái niệm đó, chúng ta hiểu rằng: QLNN đối với hoạt động sản xuất công nghiệp là hoạt động tổ chức và điều hành cơ quan hành chính nhà nước đối với hoạt động phát triển các khu, cụm công nghiệp; là chức năng đặc thù của cơ quan hành chính nhà nước về kinh tế, thực hiện quyền lực nhà nước tác động đối với quá trình hình thành và phát triển khu, cụm công nghiệp trên một phạm vi lãnh thổ nhất định của quốc gia, thông qua công tác quy hoạch, kế hoạch; ban hành và thực thi chính sách pháp luật có liên quan đến hoạt động sản xuất công nghiệp; đồng thời thanh tra, kiểm tra, giám sát và giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình hình thành và phát triển hoạt động sản xuất công nghiệp...nhằm đạt được mục tiêu đã xác định cho sự phát triển, đáp ứng yêu cầu của tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế và mang lại lợi ích cho phát triển nền kinh tế đất nước nói chung và địa phương nói riêng. Mỗi dạng hoạt động sản xuất công nghiệp đòi hỏi phải áp dụng một phương pháp quản trị thích hợp. Do đó phân loại quản lý là một yếu tố quan trọng, là cơ sở để nhà nước lựa chọn phương pháp quản lý sản xuất trong doanh nghiệp phù hợp. Cũng vì lý do trên, việc phân loại này phải được tiến hành trước khi thực hiện một dự án quản trị sản xuất. Có thể thực hiện phân loại hoạt động sản xuất công nghiệp theo các đặc trưng sau đây: - Điều kiện sản xuất Quản lý nhà nước về điều kiện sản xuất được xem là một giai đoạn của hoạt động tổ chức sản xuất kinh doanh, gắn liền với các khu vực nhà máy, phân xưởng trong doanh nghiệp. Người đảm nhận công tác quản lý sẽ tham gia giám sát vào việc lên kế hoạch, giám sát tiến độ sản xuất nhằm đảm bảo cung cấp sản phẩm, hàng hóa đúng thời gian, đạt yêu cầu về số lượng, tuân thủ tiêu chuẩn về chất lượng theo kế hoạch. - Tổ chức lao động trong sản xuất Quản lý nhà nước về lao động là hoạt động quản lý lao động con người trong một tổ chức nhất định trong đó chủ thể quản trị tác động lên khách thể bị 9
quản trị nhằm mục đích tạo ra lợi ích chung của tổ chức. Trong nền kinh tế thị trường các doanh nghiệp được đặt trong sự cạnh tranh quyết liệt. - Tình hình thanh tra, kiểm tra, giám sát Quản lý nhà nước về tình hình thanh tra, kiểm tra, giám sát là các hoạt động đối chiếu việc lập kế hoạch tổ chức; điều chỉnh quyết định; kiểm tra việc thực hiện quyết định và tổng kết tình hình thực hiện quyết định của một doanh nghiệp đối với các văn bản quy phạm pháp luật cũng như các bộ luật được quy định 1.2 Nội dung quản lý nhà nước về hoạt động sản xuất công nghiệp 1.2.1 Nội dung quản lý nhà nước về điều kiện sản xuất công nghiệp Xây dựng và thực hiện chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển khu, cụm công nghiệp: Đây là nội dung hết sức quan trọng có tính định hướng ở tầm vĩ mô. Vì vậy, xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch trước hết phải xác định đúng đắn chiến lược phát triển KT-XH của địa phương, từ đó xác định phương hướng, nhiệm vụ kế hoạch phát triển KT-XH của từng giai đoạn. Trên cơ sở chiến lược dài hạn và tình hình phát triển KT-XH của địa phương xây dựng các phương án, mục tiêu chương trình hành động quy hoạch, kế hoạch phát triển tổng thể khu, cụm công nghiệp. Bởi vậy, khi xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển khu, cụm công nghiệp phải nghiên cứu tổng hợp các điều kiện tự nhiên và xã hội trong chiến lược phát triển kinh tế chung, từ đó có cơ sở dự báo khoa học, tạo bước đi phù hợp với khả năng tối đa hóa thu hút đầu tư cho phát triển. Phát triển khu, cụm công nghiệp cũng phải tính đến sự phân bố lực lượng sản xuất nhằm đảm bảo sử dụng có hiệu quả các nguồn lực và bảo vệ môi trường, sinh thái. Đồng thời xem xét đến tính cân đối phát triển trong khu vực nhằm tận dụng được lợi thế so sánh giữa các vùng lân cận để đảm bảo tính cân đối hợp lý trong đầu tư và phát triển. Thực thi hệ thống pháp luật có liên quan đến phát triển khu, cụm công nghiệp: Trên cơ sở hệ thống pháp luật được ban hành có liên quan đến phát 10
triển khu, cụm công nghiệp, việc tổ chức hướng dẫn, phổ biến và thực thi hệ thống pháp luật, các tiêu chuẩn quy phạm kỹ thuật có liên quan đến việc thành lập, đầu tư, xây dựng, và phát triển khu, cụm công nghiệp là nhiệm vụ cơ bản trong QLNN đối với khu, cụm công nghiệp. Nhà đầu tư không mong muốn đầu tư vào một địa bàn không ổn định chính trị, có chính sách, luật pháp thay đổi tuỳ tiện bất lợi, không cởi mở, thiếu chân thành, thiện ý và bất bình đẳng. Vì vậy, trên cơ sở hệ thống pháp luật hiện hành tổ chức triển khai có hiệu lực, hiệu quả, đơn giản hóa để tạo điều kiện nhà đầu tư trong việc lập hồ sơ dự án, tổ chức việc cấp, điều chỉnh, thu hồi Giấy chứng nhận đầu tư, Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, các loại giấy phép, chứng chỉ, chứng nhận; tổ chức thực hiện các thủ tục hành chính nhà nước và dịch vụ hỗ trợ có liên quan đến hoạt động đầu tư và sản xuất kinh doanh của các tổ chức, cá nhân trong khu, cụm công nghiệp. Đây là nhiệm vụ có ý nghĩa hết sức quan trọng với mục đích giới thiệu hệ thống pháp luật, ưu đãi và các điều kiện đầu tư nhằm rút ngắn thời gian tìm hiểu, đi lại của nhà đầu tư, tạo ra môi trường thân thiện đối với các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Ban hành và thực thi chính sách có liên quan đến phát triển khu, cụm công nghiệp: Nhà đầu tư luôn mong muốn hoạt động trong môi trường có thủ tục đơn giản, được giải quyết nhanh chóng thuận lợi. Nếu hoạt động trong môi trường có cơ chế quản lý rườm rà, phiền nhiễu, tốn kém thời gian sẽ làm cho các nhà đầu tư nản lòng, mất đi cơ hội trong kinh doanh, tốn kém thời gian, tiền bạc. Vì vậy, việc ban hành các chính sách phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương và hướng dẫn tổ chức thực hiện chính sách đó là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong thu hút đầu tư. Đó là, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về hỗ trợ đầu tư phát triển khu, cụm công nghiệp, quy chế hoạt động, các văn bản hướng dẫn thực hiện cũng như các văn bản pháp quy có liên quan và hoàn thiện chúng qua từng thời kỳ nhằm tạo cơ sở pháp lý đồng bộ và điều chỉnh có hiệu quả hoạt động của khu, cụm công nghiệp cũng như của từng 11