Luận văn Thạc sĩ Quản lý văn hóa: Quản lý hoạt động Câu lạc bộ Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:133

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn đi sâu tìm hiểu, đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động của các CLB Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu, từ đó, rút ra các mặt đạt được, cũng như hạn chế để làm cơ sở đề xuất các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý hoạt động đối với các CLB Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý văn hóa: Quản lý hoạt động Câu lạc bộ Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu

UBND TỈNH THANH HÓA BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH THANH HÓA Đỗ Thị Bích Ngân QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CÂU LẠC BỘ ĐỜN CA TÀI TỬ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẠC LIÊU LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ VĂN HÓA Thanh Hóa, 2023
UBND TỈNH THANH HÓA BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH THANH HÓA Đỗ Thị Bích Ngân QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CÂU LẠC BỘ ĐỜN CA TÀI TỬ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẠC LIÊU Chuyên ngành: Quản lý văn hóa Mã số: 8229042 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ VĂN HÓA Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Vi Minh Huy Thanh Hóa, 2023
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài “Quản lý hoạt động Câu lạc bộ Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu” là công trình nghiên cứu của bản thân tôi dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Vi Minh Huy. Các số liệu, thông tin trích dẫn trong đề tài nghiên cứu này đều được chỉ rõ nguồn gốc, trung thực, nội dung của luận văn này chưa từng được công bố dưới bất kỳ hình thức nào. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm trước nhà trường về sự cam đoan này. Thanh Hóa, ngày 10 tháng 8 năm 2023 Tác giả luận văn Đỗ Thị Bích Ngân
ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i MỤC LỤC ........................................................................................................ ii DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................. vi DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ ........................................................................ vii MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Lí do chọn đề tài...................................................................................... 1 2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu ...................................................................... 3 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................. 6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................... 7 5. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................ 7 6. Những đóng góp của luận văn ................................................................ 8 7. Bố cục luận văn ....................................................................................... 8 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐỐI VỚI CÁC CLB ĐỜN CA TÀI TỬ VÀ TỔNG QUAN VỀ NGHỆ THUẬT ĐỜN CA TÀI TỬ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẠC LIÊU .............................. 9 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đối với các CLB Đờn ca tài tử ............ 9 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản ................................................................... 9 1.1.2. Nội dung quản lý hoạt động đối với các câu lạc bộ Đờn ca tài tử .......... 16 1.2. Một số văn bản quản lý hoạt động đối với các câu lạc bộ Đờn ca tài tử .. 24 1.2.1. Các văn bản của trung ương về quản lý hoạt động các câu lạc bộ đờn ca tài tử ............................................................................................... 24 1.2.2. Các văn bản của địa phương về quản lý hoạt động các câu lạc bộ Đờn ca tài tử............................................................................................... 25 1.3. Tổng quan về nghệ thuật Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu ........... 25 1.3.1. Sơ lược về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu ........................................................................................................... 25
iii 1.3.2. Hoạt động của các CLB Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu ....... 27 1.4. Vai trò, ý nghĩa hoạt động của các CLB Đờn ca tài tử đối với việc phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bạc Liêu ................................................... 28 Tiểu kết chương 1 ..................................................................................... 30 Chương 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐỐI VỚI CÁC CÂU LẠC BỘ ĐỜN CA TÀI TỬ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẠC LIÊU .................................................................................................. 32 2.1. Chủ thể quản lý hoạt động đối với các câu lạc bộ Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu ................................................................................ 32 2.2. Kết quả công tác quản lý hoạt động đối với các CLB Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu ......................................................................... 34 2.2.1. Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật liên quan ........................................................................................................... 34 2.2.2. Tổ chức tuyên truyền các văn bản quản lý về hoạt động các CLB Đờn ca tài tử .............................................................................................. 37 2.2.3. Tổ chức, chỉ đạo các hoạt động của các CLB Đờn ca tài tử ........... 39 2.2.4. Tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ, bồi dưỡng cho cán bộ phụ trách hoạt động các CLB Đờn ca tài tử ..................................................... 41 2.2.5. Tiến hành công tác đôn đốc, giám sát, thanh tra, kiểm tra ............. 52 2.2.6. Huy động các nguồn lực để bảo vệ và phát huy giá trị Đờn ca tài tử ....55 2.2.7. Thực hiện công tác thi đua khen thưởng, tôn vinh, đãi ngộ nghệ nhân ........................................................................................................... 62 2.3. Đánh giá công tác quản lý hoạt động đối với các câu lạc bộ Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu. .................................................................... 67 2.3.1. Ưu điểm........................................................................................... 67 2.3.2. Hạn chế............................................................................................ 70 Tiểu kết chương 2 ..................................................................................... 74
iv Chƣơng 3. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐỐI VỚI CÁC CÂU LẠC BỘ ĐỜN CA TÀI TỬ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẠC LIÊU ............................................. 75 3.1. Phương hướng và mục tiêu phát triển hoạt động các Câu lạc bộ đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc liêu ............................................................ 75 3.1.1. Phương hướng ................................................................................. 75 3.1.2. Mục tiêu .......................................................................................... 76 3.1.3. Những thách thức đối với hoạt động các CLB Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu ...................................................................................... 77 3.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động đối với các câu lạc bộ Đờn ca tài tử ................................................................................... 78 3.2.1. Giải pháp đối với chủ thể quản lý ................................................... 78 3.2.2. Đổi mới đa dạng hoá nội dung đối với các câu lạc bộ Đờn ca tài tử .....80 3.2.3. Đào tạo bồi dưỡng nâng cao trình độ cho cán bộ thực hiện công tác về các hoạt động các CLB Đờn ca tài tử................................................... 85 3.2.4. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị cho các hoạt động các CLB Đờn ca tài tử ............................................................................... 89 3.2.5. Khơi dậy lòng yêu thích nghệ thuật Đờn ca tài tử trong thanh thiếu niên ............................................................................................ 92 3.2.6. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và thi đua khen thưởng ........ 93 Tiểu kết chương 3 ..................................................................................... 96 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 97 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 100 MỤC LỤC PHỤ LỤC ................................................................................. 106 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 107
v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ BQL Ban quản lý CLB Câu lạc bộ DSVH Di sản văn hóa NĐ- CP Nghị định - Chính Phủ NTBD Nghệ thuật biểu diễn NXB Nhà xuất bản UBND Ủy ban nhân dân UNESCO Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc VHNT Văn hóa nghệ thuật VHTT Văn hoá Thông tin VHTTDL Văn Hóa, Thể thao và Du lịch
vi DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Các hình thức và hoạt động thực hành truyền dạy Đờn ca tài tử . 49 Bảng 2.2. Hình thức và cách thức đào tạo nghệ nhân Đờn ca tài tử ............. 50 Bảng 2.3. Các lớp tập huấn chuyên môn Đờn ca tài tử .................................. 64 Bảng 2.4. Số lượng nghệ nhân Đờn ca tài tử được phong tặng tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú tính đến tháng 6/2023 ................................ 65
vii DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ Hình 1.1. Bản đồ hành chính tỉnh Bạc Liêu .................................................... 26
1 MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ là gạch nối giữa nghệ thuật truyền thống từ ngàn xưa với nghệ thuật của ngày nay và đã góp phần tạo nên sự đa dạng, độc đáo, đầy màu sắc của văn hóa dân tộc và văn hóa nhân loại. Vì vậy, vào ngày 05/12/2013 bộ môn nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ đã được UNESCO vinh danh là Di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại, trải dài trên 21 tỉnh thành trong cả nước, từ An Giang, Kiên Giang, Hậu Giang, Cà Mau, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Trà Vinh, Đồng Tháp, Bến Tre, Cần Thơ, Vĩnh Long, Long An, Tây Ninh, TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Bình Phước, Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Nai, Tiền Giang, Bình Thuận, Bạc Liêu; đây là niềm tự hào của người dân Việt Nam nói chung, đặc biệt là người dân Nam Bộ nói riêng; vì vậy, việc bảo tồn, phát huy phải dựa trên quan điểm có chọn lọc, khôi phục, kế thừa và phát triển là một việc làm vô cùng cần thiết hiện nay. Tỉnh Bạc Liêu được xem là cái nôi của nghệ thuật Đờn ca tài tử gắn với tên tuổi của nhạc sĩ Cao Văn Lầu - tác giả của bản “Dạ cổ hoài lang” nổi tiếng. Do đó, hiện nay, việc thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp khác nhau để bảo tồn và phát huy giá trị Di sản văn hóa phi vật thể Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ trên địa bàn tỉnh là điều cần thiết nhằm góp phần nâng cao tinh thần trách nhiệm, nhận thức của cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân về công tác bảo tồn và phát huy giá trị của loại hình nghệ thuật này. Trước sự phát triển của phong trào, niềm đam mê và không gian tự tạo cho riêng mình, cùng với nhu cầu thưởng thức nghệ thuật Đờn ca tài tử của nhân dân trong tỉnh; Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch đã chỉ đạo Phòng VHTT các huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu thành lập Câu lạc bộ Đờn ca tài tử, nhằm tạo sân chơi cho các Câu lạc bộ, đội, nhóm có điều kiện tham gia biểu diễn, giao lưu học hỏi, trao dồi kỹ năng, trí sáng tạo trong lĩnh
2 vực nghệ thuật của các nghệ nhân và những người có cùng sở thích đam mê. Hoạt động này diễn ra thường xuyên, thu hút đông đảo người tham gia, không những trong tỉnh mà còn có các tỉnh bạn đến tham gia; nhờ vậy phong trào Đờn ca tài tử của tỉnh vẫn giữ được “lửa” và phát triển cho đến hôm nay. Mặt khác, tỉnh cũng đã thành lập, phát huy hiệu quả hoạt động của Trung tâm Bồi dưỡng và Truyền nghề Đờn ca tài tử thuộc Nhà hát Cao Văn Lầu; xây dựng chương trình truyền dạy nghệ thuật đờn ca tài tử cụ thể, phù hợp với từng đối tượng tham gia, đảm bảo hiệu quả, chất lượng. Đặc biệt, tỉnh thường xuyên tổ chức các hội thi, hội diễn, liên hoan, giao lưu sân khấu đờn ca tài tử- Cải lương, tạo điều kiện cho các nghệ sĩ, diễn viên, học viên học hỏi, nâng cao kỹ năng biểu diễn, thực hành nghệ thuật, đáp ứng tốt về nguồn lực phục vụ nhu cầu phát triển nghệ thuật đờn ca tài tử trong thời gian tới. Tuy nhiên, công tác quản lý các đội, nhóm Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu vẫn còn nhiều khó khăn. Các thiết chế văn hóa còn khá nghèo nàn, thiếu thốn, địa điểm để duy trì loại hình nghệ thuật ĐCTT đang ngày một thu hẹp dần, các CLB, đội - nhóm, các nghệ nhân có quá ít sân chơi để giao lưu, biểu diễn nhằm duy trì phát huy tài năng. Một bộ phận thế hệ trẻ ngày nay ít quan tâm và tiếp cận đến các loại hình nghệ thuật truyền thống, do đó các địa phương gặp khó trong đào tạo đội ngũ kế thừa. Các điều kiện hỗ trợ cho các Câu lạc bộ Đờn ca tài tử về thiết bị, cơ sở vật chất…còn rất hạn chế, chưa đáp ứng với tiềm năng phát triển của phong trào Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu. Đối với việc truyền nghề, đa phần những người chơi nhạc tài tử biết đờn được truyền dạy một cách nghiệp dư chứ chưa được đào tạo thực sự bài bản nên lực lượng soạn giả cũng như những nghệ nhân ở lĩnh vực này còn yếu về chất lượng, thiếu về số lượng. Nhiều CLB hoạt động theo hình thức “tự thân vận động” là chính nên rất khó duy trì sinh hoạt, tổ chức các hoạt động truyền dạy và biểu diễn thường xuyên.
3 Để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động của các CLB đờn ca tài tử, trên cơ sở đó phát huy những giá trị văn hóa độc đáo của nó, đồng thời phát triển lớn mạnh các CLB Đờn ca tài tử và phong trào văn hóa văn nghệ quần chúng trên địa bàn tỉnh theo đúng với định hướng của Đảng mà Nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 9/6/2014, Hội nghị lần thứ 9 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước cần hướng tới, do đó, tác giả đã chọn đề tài: “Quản lý hoạt động Câu lạc bộ Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu” làm Luận văn tốt nghiệp Thạc sỹ, chuyên ngành Quản lý văn hóa. 2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu Các nhóm công trình nghiên cứu về QL TCVH Tiếp tục phát triển nghiên cứu nghệ nhân trong mối quan hệ với chính sách văn hóa ở Việt Nam, Phạm Cao Quý (2019) trong Luận án tiến sĩ “Chính sách đối với nghệ nhân thực hành di sản văn hóa phi vật thể ở Việt Nam” đã xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài, khảo sát thực trạng việc ban hành và thực hiện chính sách đối với nghệ nhân dân gian. Trên cơ sở đánh giá thực trạng, nêu kinh nghiệm ở các nước Nhật Bản, Hàn Quốc, tác giả đưa ra một số giải pháp liên quan đến việc điều chỉnh, bổ sung Luật Di sản văn hóa và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật phù hợp với thực tiễn ở Việt Nam. Với những giá trị đặc sắc về nội dung, độc đáo về hình thức nghệ thuật, năm 2012, Đờn ca tài tử Nam Bộ đã được Bộ VHTTDL đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Một năm sau (12/2013), Đờn ca tài tử Nam Bộ chính thức được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại Mai Mỹ Duyên (2006), Nghệ nhân Đờn ca tài tử tiêu biểu của tỉnh Tiền Giang, Đề tài Chương trình Mục tiêu Quốc gia về Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc - Bộ Văn hóa - Thông tin, Hà Nội khẳng định vị trí quan
4 trọng của nghệ nhân trong nền văn hóa dân tộc và nêu bậc vai trò to lớn của họ trong sự nghiệp bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, do đó, cần có các giải pháp thiết thực để khuyến khích, tôn vinh và hỗ trợ các nghệ nhân đờn ca tài tử trên lộ trình thực hành và bảo tồn di sản văn hóa ở địa phương. Phạm Cao Quý (2015), “Đôi điều về “trí tuệ nghệ nhân” và chính sách đối với nghệ nhân”, nghiên cứu đã nêu định nghĩa về nghệ nhân và nhấn mạnh “trí tuệ nghệ nhân” là tổng hợp của sự hiểu biết sâu sắc về nghề nghiệp, tài năng trong sáng tạo và kỹ năng thuần thục, điêu luyện trong thực hành. Bên cạnh đó, tác giả cũng đưa ra những nhận định luận bàn về các chính sách nhằm khuyến khích sự phát triển trí tuệ đối với nghệ nhân: “Chính sách nhằm giúp nghệ nhân có điều kiện, môi trường để họ thực hành di sản văn hóa phi vật thể mà mình đang nắm giữ.” Mặt khác, vai trò của chính sách cũng thúc đẩy quá trình sáng tạo của nghệ nhân, thông qua chính sách có thể tác động vào các công đoạn, cũng như quy trình, đối tượng, và lĩnh vực của quá trình sáng tạo nghệ thuật nói chung. Các nhóm công trình nghiên cứu về QL CLB Kỷ yếu hội thảo khoa học chủ đề Bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ do Viện Âm nhạc và Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bạc Liêu tổ chức tại tỉnh Bạc Liêu tháng 4/2014, nội dung tập trung các vấn đề: 1/ Quá trình hình thành và phát triển. 2/ Những yếu tố khác biệt giữa Đờn ca tài tử Nam Bộ và Cải lương Nam Bộ. 3/ Những đặc trưng, giá trị và phong cách nghệ thuật của mỗi địa phương. 4/ Phương pháp truyền nghề và đào tạo. 5/ Di sản Đờn ca tài tử Nam Bộ với việc phát triển du lịch. Một lần nữa, vấn đề bảo tồn và phát hy giá trị Đờn ca tài tử Nam Bộ trong xã hội đương đại được đặt ra trong khá nhiều tham luận của các tác giả: Nguyễn Tấn Nhì, Mai Mỹ Duyên, Huỳnh Văn Khải, Đặng Phước Thọ, Lư Hội. Các bài viết chủ yếu xác định bối cảnh xã hội đương đại gồm những thuận lợi - khó khăn, thách thức, nguy cơ đối với nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ.
5 Điều kiện tiên quyết cho việc đưa ra giải pháp nhằm quản lý bảo tồn và phát huy Đờn ca tài tử Nam Bộ chính là nghệ nhân. Ở 2 góc độ nghiên cứu: Quản lý văn hóa và Văn hóa học, một số công trình dưới dạng đề tài khoa học, luận án, luận văn đã đóng góp nhiều đề xuất có căn cứ trên cơ sở khảo sát thực trạng thực hành của đội ngũ nghệ nhân gắn với điều kiện thực tiễn tỉnh Bạc Liêu, như: Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bạc Liêu (2012), Nghệ nhân Đờn ca tài tử Nam Bộ tỉnh Bạc Liêu, Công ty cổ phần In Bạc Liêu; Ủy ban nhân dân tỉnh Bạc Liêu (2014), Kỷ yếu hội thảo khoa học Bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ, kết hợp Viện Âm nhạc - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức; Nguyễn Tấn Nhì (2014), “Bảo tồn và phát huy Đờn ca tài tử trong xã hội đương đại”, Kỷ yếu hội thảo khoa học Bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ, tỉnh Bạc Liêu; DHK (2014), “Thực trạng Đờn ca tài tử: Những mặt mạnh và hạn chế”, Kỷ yếu hội thảo khoa học Bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ, tỉnh Bạc Liêu… Các công trình trên đều là những nguồn tư liệu quý, khái quát được những vấn đề cơ bản liên quan đến công tác quản lý các hoạt động của các Phòng Văn hóa - Thông tin, nhà văn hóa, là nguồn tài liệu tham khảo hữu ích cho tác giả trong quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài luận văn của mình. Tuy nhiên, hệ thống thiết chế văn hóa mỗi nơi lại mang những đặc điểm riêng biệt. Để nghiên cứu cụ thể hơn nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Các đội nhóm, câu lạc bộ Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu, tác giả đã trực tiếp tìm hiểu, khảo sát, phỏng vấn. Từ đó, có cái nhìn toàn diện và khách quan nhất về công tác quản lý các đội nhóm, câu lạc bộ Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu. Đây cũng là một đề tài mới, chưa có một đề tài nào đi trước đã nghiên cứu. Từ việc tìm hiểu lịch sử nghiên cứu vấn đề nêu trên tác giả nhận thấy có rất nhiều công trình nghiên cứu về nghệ thuật nói chung và nghệ thuật Đờn ca tài tử nói riêng, trong đó các tác giả cũng đề cập đến nhiều yếu tố, nhiều
6 phương diện, nhiều khía cạnh của vấn đề. Tuy nhiên, tìm hiểu về quản lý hoạt động các câu lạc bộ Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu thì chưa được đề cập đến. Đây vẫn là một đề tài mới để tác giả tìm hiểu, khai thác và triển khai trong luận văn này nhằm góp phần giữ gìn và làm đa dạng hóa loại hình nghệ thuật trên địa bàn tỉnh. Để nghiên cứu cụ thể hơn nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Các CLB Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu, tác giả đã trực tiếp tìm hiểu, khảo sát, phỏng vấn. Từ đó, có cái nhìn toàn diện và khách quan nhất về công tác quản lý các CLB Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu. Quá trình triển khai đề tài: “Quản lý hoạt động các Câu lạc bộ Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu” tác giả nhận thấy một số tài liệu nghiên cứu phù hợp với nội dung của đề tài nên sẽ tiếp thu, kế thừa kết quả của các tác giả đi trước để vận dụng có hiệu quả vào nội dung công trình nghiên cứu của mình. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Luận văn đi sâu tìm hiểu, đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động của các CLB Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu, từ đó, rút ra các mặt đạt được, cũng như hạn chế để làm cơ sở đề xuất các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý hoạt động đối với các CLB Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Thứ nhất, luận văn tập trung vào việc nghiên cứu cơ sở lý luận về công tác quản lý hoạt động của địa phương cấp tỉnh đối với các câu lạc bộ Đờn ca tài tử và tổng quan về địa bàn tỉnh Bạc Liêu. Thứ hai, luận văn cũng phân tích và đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động của các CLB Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu. Thứ ba, luận văn đưa ra một số giải pháp để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động của các CLB Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu thời gian tới.
7 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1.Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là công tác quản lý hoạt động đối với các CLB Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu. 4.2.Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nội dung nghiên cứu: luận văn nghiên cứu công tác quản lý của địa phương cấp tỉnh đối với hoạt động các CLB Đờn ca tài tử. Phạm vi không gian nghiên cứu: luận văn nghiên cứu công tác quản lý của tỉnh Bạc Liêu đối với các CLB Đờn ca tài tử, trong đó đi sâu khảo sát tại 40/150 CLB Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu. Phạm vi thời gian nghiên cứu: Để đánh giá chính xác thực trạng việc quản lý hoạt động đối với các câu lạc bộ Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu, tác giả đã thu thập tài liệu trong thời gian từ 2019 đến nay. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp tổng hợp và phân tích tài liệu: Tác giả tiến hành tìm kiếm, tổng hợp và phân tích các công trình nghiên cứu, tài liệu và báo cáo khoa học, cũng như hệ thống các văn bản pháp quy có liên quan đến vấn đề quản lý hoạt động đối với các CLB Đờn ca tài tử, qua đó giúp cho tác giả có thể hiểu rõ hơn về các yếu tố cơ bản của vấn đề quản lý hoạt động đối với các CLB Đờn ca tài tử tại địa phương. Đồng thời, phương pháp này cũng giúp tác giả có thể thu thập thông tin và dữ liệu chính xác, từ đó đưa ra các kết luận và giải pháp phù hợp nhằm cải thiện hoạt động quản lý của các CLB Đờn ca tài tử. Bằng cách này, người nghiên cứu có thể tìm hiểu và đánh giá sâu hơn về trạng thái hiện tại của lĩnh vực nghiên cứu và đưa ra các giải pháp phù hợp nhằm đáp ứng các yêu cầu nghiên cứu của đề tài. - Phương pháp khảo sát thực địa và phỏng vấn sâu: Việc quan sát trực tiếp các hoạt động của các CLB Đờn ca tài tử tại tỉnh Bạc Liêu là một phương pháp quan trọng để hiểu rõ hơn về thực trạng hoạt động của các CLB. Bên cạnh đó, bằng phương pháp phỏng vấn sâu, tác giả có thể thu thập được các ý
8 kiến và đánh giá của các đối tượng liên quan đến chủ đề nghiên cứu. Trong trường hợp này, người nghiên cứu đã tập trung phỏng vấn Ban chủ nhiệm, các thành viên của các CLB và cán bộ làm công tác văn hóa để hiểu rõ hơn về quan điểm và nhận thức của họ về vai trò quan trọng của các CLB đờn ca tài tử. Từ đó, người nghiên cứu có thể đưa ra các kết luận và giải pháp phù hợp nhằm giải quyết các vấn đề liên quan đến hoạt động của các CLB đờn ca tài tử tại địa phương. 6. Những đóng góp của luận văn Đóng góp về Khoa học Tài liệu này là một nguồn tham khảo hữu ích cho những người quản lý và tổ chức các hoạt động của các CLB Đờn ca tài tử trong điều kiện hiện nay. Các kết quả khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động các CLB Đờn ca tài tử và một số giải pháp đề xuất trong luận văn sẽ là cơ sở cho việc đổi mới công tác quản lý tại các CLB Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu. Đóng góp về thực tiễn Luận văn sẽ đóng góp vào việc nâng cao chất lượng quản lý hoạt động của các CLB Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu, giúp cải thiện hiệu quả hoạt động và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của cộng đồng địa phương. Luận văn cũng trở thành tài liệu tham khảo bổ ích cho sinh viên và những đối tượng có quan tâm đến đề tài. 7. Bố cục luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn có cấu trúc gồm có 3 chương: Chƣơng 1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đối với các CLB Đờn ca tài tử và tổng quan về nghệ thuật Đờn ca tài tử tỉnh Bạc Liêu. Chƣơng 2.Thực trạng công tác quản lý hoạt động đối với các CLB Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu. Chƣơng 3. Phương hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động đối với các CLB Đờn ca tài tử trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu.
9 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐỐI VỚI CÁC CLB ĐỜN CA TÀI TỬ VÀ TỔNG QUAN VỀ NGHỆ THUẬT ĐỜN CA TÀI TỬ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẠC LIÊU 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đối với các CLB Đờn ca tài tử 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản Khái niệm thiết chế Thiết chế là toàn bộ các quy định chi phối một tổ chức, một đoàn thể; chỉ toàn bộ hệ thống tổ chức và hệ thống giám sát mọi hoạt động xã hội, nhờ đó mà các quan hệ xã hội kết hợp lại với nhau, đảm bảo cho các cộng đồng hoạt động nhịp nhàng. Theo Từ điển tiếng Việt, “thiết chế” có nghĩa như “thể chế”, đó là: “quy định, luật lệ của một chế độ xã hội, buộc mọi người phải tuân theo”, “Thiết chế là một tập hợp các vị thế và vai trò có chủ định nhằm thỏa mãn nhu cầu xã hội quan trọng” [28, tr.562]. Có thể hiểu thiết chế là các tổ chức xã hội có kết cấu bên trong một cách chặt chẽ, nó ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu thường xuyên của con người cho nên nó tồn tại bền vững trong đời sống xã hội. Theo tác giả Nguyễn Hữu Thức (2015), Thiết chế là một tổ chức do con người lập ra có mối ràng buộc chặt chẽ ở bên trong giữa con người với công việc thông qua các quy tắc, quy định và điều kiện để thực hiện công việc theo ý muốn chủ quan của con người. - Thiết chế văn hóa Thiết chế văn hóa (Cultural institutions) là thuật ngữ dùng để chỉ các cơ quan, đơn vị hoạt động văn hóa do nhà nước hoặc cộng đồng xã hội lập ra trong khuôn khổ pháp luật hoặc quy chế của ngành, đoàn thể nhằm đáp ứng nhu cầu văn hóa tinh thần của công chúng, góp phần xây dựng đời sống văn hóa ở địa phương [6, tr.27]. Nói cách khác, thiết chế văn hóa quá trình tạo ra, xây dựng và phát triển các yếu tố văn hóa trong một cộng đồng, tổ chức hoặc
10 xã hội nhằm đáp ứng các giá trị, niềm tin, tư tưởng, thể chế và các yếu tố khác liên quan đến văn hóa. Thiết chế văn hóa nhằm xác định, lựa chọn và tổ chức các yếu tố văn hóa để tạo ra một môi trường văn hóa phù hợp và phát triển. Theo tác giả, Huỳnh Quốc Thắng (2016) [34, tr.59]: Thiết chế văn hóa được phát huy khi có đủ 4 yếu tố là: cơ sở vật chất, bộ máy tổ chức, quy chế hoạt động, nguồn kinh phí. Xây dựng nội dung, tổ chức hoạt động, phương thức quản lý hoạt động để các thiết chế văn hóa. Thiết chế văn hóa bao gồm một số đơn vị như: Trung tâm văn hóa thông tin, trung tâm văn hóa thể thao, thư viện, nhà văn hóa, nhà truyền thống, bảo tàng, cung văn hóa, nhà hát, rạp xiếc, rạp chiếu phim, công viên, vườn hoa…Trong bất kỳ một giai đoạn lịch sử nào, chế độ xã hội nào cũng cần có những thiết chế văn hóa để truyền tải các vấn đề về văn hóa - xã hội một cách chính thống của nhà nước đến với nhân dân, đồng thời cũng tại các thiết chế văn hóa đó sẽ tổ chức những hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao phù hợp với nhu cầu thưởng thức, hệ tư tưởng, đúng với chuẩn mực đạo đức, lối sống của chế độ xã hội và giai đoạn lịch sử đó. Từ những phân tích trên, có thể hiểu: Thiết chế văn hóa là một chỉnh thể hội tụ đầy đủ 4 yếu tố: cơ sở vật chất, bộ máy tổ chức, quy chế hoạt động, nguồn kinh phí. Xây dựng nội dung, tổ chức hoạt động, phương thức quản lý hoạt động để các thiết chế văn hóa có thể phát huy tốt vai trò, ý nghĩa, làm phong phú, giữ gìn tốt hơn những giá trị văn hóa cộng đồng, bản địa. - Quản lý Thuật ngữ quản lý có nhiều cách hiểu khác nhau. Theo nghĩa rộng, quản lý là hoạt động có mục đích của con người. Theo nghĩa hẹp, quản lý là sự sắp đặt, trông nom công việc. Theo nghĩa thông thường, phổ biến nhất: “Quản lý là hoạt động tác động một các có tổ chức và định hướng của chủ thể quản lý vào một đối tượng để điều chỉnh các quá trình phát triển xã hội và
11 hành vi của con người, nhằm duy trì tính ổn định và phát triển đối tượng theo những mục tiêu đề ra” [17]. Quản lý gắn liền với quá trình phát triển kinh tế - xã hội, nên trong thực tế có nhiều quan điểm khác nhau về quản lý; nhưng có một cách tiếp cận nhận được sự ủng hộ của nhiều nhà khoa học và nhà quản lý thực tiễn, đó là: Quản lý là sự tác động có tổ chức, có định hướng của chủ thể lên đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu dự kiến [22]. Nghiên cứu về quản lý, Karl Marx đã khẳng định “Bất cứ nơi nào có lao động, nơi đó có quản lý”. Bản chất của quản lý là “ Nhằm thiết lấp sự phối hợp các công việc giữa các cá nhân và thực hiện những chức năng chung nảy sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ sở sản xuất, khác với sự vận động của các bộ phận riêng lẻ của nó” [47]. Cao Đức Hải quan niệm: “Quản lý là hoạt động hay tác động có định hướng, có chủ định của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức” [7]. Nguyễn Minh Đạo cho rằng: “Quản lý là sự tác động liên tục có tổ chức, có định hướng của chủ thể quản lý lên khách thể quản lý về các mặt văn hóa, chính trị, kinh tế, xã hội bằng một hệ thống luật lệ, các chính sách, các nguyên tắc, các phương pháp và biện pháp cụ thể nhằm tạo ra môi trường và điều kiện cho sự phát triển của đối tượng” [6]. Còn Nguyễn Ngọc Quang đưa ra định nghĩa: “Quản lý là tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể những người lao động (nói chung là khách thể quản lý) nhằm thực hiện được những mục tiêu dự kiến” [18]. Tóm lại: Quản lý văn hóa phải được thực hiện một cách toàn diện, không chỉ tập trung vào các di tích vật chất mà còn quản lý được các giá trị tâm linh, tư tưởng và tình cảm con người. Đây là điểm khác biệt của quản lý văn hóa so với các hình thức quản lý khác.