Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Agribank chi nhánh Miền Đông

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:101

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh "Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Agribank chi nhánh Miền Đông" nhằm xác định và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn của các DNNVV tại Agribank chi nhánh Miền Đông, qua đó đề xuất một số giải pháp nhằm giúp các DNNVV có thể tiếp cận nguồn vốn này để phục hồi và phát triển SXKD sau đại dịch Covid-19.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Agribank chi nhánh Miền Đông

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KHẢ NĂNG TIẾP CẬN VỐN CỦA DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI AGRIBANK CHI NHÁNH MIỀN ĐÔNG Ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN HOÀNG TÙNG SƠN Thành phố Hồ Chí Minh - năm 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KHẢ NĂNG TIẾP CẬN VỐN CỦA DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI AGRIBANK CHI NHÁNH MIỀN ĐÔNG Ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH CHƯƠNG TRÌNH ĐIỀU HÀNH CAO CẤP - EMBA Mã số: 8340101 Họ và tên học viên: Nguyễn Hoàng Tùng Sơn Người hướng dẫn khoa học: TS Nguyễn Thị Hoàng Anh Thành phố Hồ Chí Minh - năm 2023
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này hoàn toàn do tôi thực hiện. Các trích dẫn và số liệu sử dụng trong luận văn đều được dẫn nguồn và có độ chính xác cao nhất trong phạm vi hiểu biết của tôi. Kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn này là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Tp. Hồ Chí Minh, ngày 07 tháng 01 năm 2023 Tác giả luận văn Nguyễn Hoàng Tùng Sơn
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn, cùng với những nỗ lực của bản thân, người viết đã nhận được sự động viên, giúp đỡ của rất nhiều người. Người viết xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS Nguyễn Thị Hoàng Anh – Giảng viên Trường Đại học Ngoại thương – Cơ sở II tại Tp. Hồ Chí Minh. Cô đã tận tình chỉ bảo và hướng dẫn người viết trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Xin cảm ơn BGĐ, thầy cô giáo Trường Đại học Ngoại thương – Cơ sở II tại Tp. Hồ Chí Minh đã tạo mọi điều kiện thuận lợi trong công tác để người viết hoàn thành luận văn đúng thời hạn. Xin cảm ơn người thân, đồng nghiệp và bạn bè đã động viên, khích lệ người viết trong suốt quá trình làm luận văn. Người viết xin chân thành cảm ơn! Tp. Hồ Chí Minh, ngày 07 tháng 01 năm 2023 Tác giả luận văn Nguyễn Hoàng Tùng Sơn
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................................i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................ii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .............................................................................vii DANH MỤC BẢNG BIỂU ........................................................................................ viii TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................................ x LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................................. 1 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KHẢ NĂNG TIẾP CẬN VỐN TÍN DỤNG NGÂN HÀNG CỦA DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA ............................................ 6 1.1. Tổng quan về tín dụng ngân hàng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa. ............................................................................................................... 6 1.1.1. Tổng quan về doanh nghiệp nhỏ và vừa ............................................. 6 1.1.1.1. Các khái niệm cơ bản ..................................................................... 6 1.1.1.2. Đặc điểm của doanh nghiệp nhỏ và vừa ........................................ 8 1.1.1.3. Vai trò của DNNVV trong nền kinh tế .......................................... 10 1.1.1.4. Nguồn vốn của của DNNVV ......................................................... 11 1.1.2. Tín dụng ngân hàng đối với DNNVV ............................................... 12 1.1.2.1. Khái niệm về tín dụng ngân hàng ................................................. 12 1.1.2.2. Vai trò của tín dụng ngân hàng đối với DNNVV .......................... 12 1.2. Khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng ..................................... 13 1.2.1. Khái niệm ........................................................................................... 13 1.2.2. Nguyên tắc và điều kiện cấp tín dụng của NHTM đối với các DNNVV ............................................................................................................. 13 1.2.2.1. Nguyên tắc cấp tín dụng ............................................................... 13 1.2.2.2. Điều kiện cấp tín dụng .................................................................. 13 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn ngân hàng của DNNVV ............................................................................................................. 14
iv 1.3.1. Một số công trình nghiên cứu trong và ngoài nước về khả năng tiếp cận vốn ngân hàng của DNNVV .............................................................................. 14 1.3.1.1. Một số công trình nghiên cứu của tác giả nước ngoài ................. 14 1.3.1.2. Một số công trình nghiên cứu của tác giả trong nước ................. 16 1.3.2. Tổng hợp các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn ngân hàng của DNNVV ...................................................................................................... 16 KẾT LUẬN CHƯƠNG I ............................................................................................. 19 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG KHẢ NĂNG TIẾP CẬN VỐN CỦA DNNVV TẠI AGRIBANK CHI NHÁNH MIỀN ĐÔNG ................................................................ 21 2.1. Giới thiệu sơ lược về Agribank Chi nhánh Miền Đông ................... 21 2.2. Tình hình chung của các DNNVV hoạt động tại TP. HCM ............ 21 2.2.1. Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội TP.HCM .............................. 21 2.2.2. Thực trạng phát triển của DNNVV tại TP.HCM ............................. 23 2.3. Tình hình cấp tín dụng đối với các DNNVV tại Agribank chi nhánh Miền Đông ............................................................................................................. 24 2.3.1. Các sản phẩm tín dụng phổ biến được áp dụng cho DNNVV tại Agribank chi nhánh Miền Đông ............................................................................... 24 2.3.2. Thực trạng cấp tín dụng đối với DNNVV tại Agribank chi nhánh Miền Đông ............................................................................................................. 25 1.3.2.1. Thực trạng dư nợ cấp tín dụng ..................................................... 25 1.3.2.2. Thực trạng nợ xấu tại Agribank CN Miền Đông .......................... 27 2.4. Khảo sát thực trạng tiếp cận vốn và các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn của các DNNVV tại Agribank chi nhánh Miền Đông............... 28 2.4.1. Giới thiệu cuộc khảo sát .................................................................... 28 2.4.2. Thông tin về các DNNVV thực hiện khảo sát .................................. 30 2.4.3. Tình hình tiếp cận tín dụng ngân hàng của DNNVV tại Agribank chi nhánh Miền Đông................................................................................................ 33
v 2.4.3.1. Nguồn vốn kinh doanh của các DNNVV có vay vốn tại Agribank chi nhánh Miền Đông .............................................................................................. 33 2.4.3.2. Nhu cầu sản phẩm cho vay của các DNNVV tại Agribank CN Miền Đông ....................................................................................................... 34 2.4.3.3. Mức độ đáp ứng nhu cầu về vốn vay của các DNNVV đang vay vốn tại Agribank CN Miền Đông............................................................................. 34 2.4.3.4. Khó khăn của DNNVV trong việc tiếp cận vốn ngân hàng: ......... 35 2.4.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn của DNNVV tại Agribank chi nhánh Miền Đông ............................................................................... 36 2.4.4.1. Xét dưới góc độ DNNVV ............................................................... 37 2.4.4.2. Xét dưới góc độ ngân hàng ........................................................... 47 2.5. Nhận xét chung về thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn của DNNVV tại Agribank chi nhánh Miền Đông ..................... 60 2.5.1. Thực trạng: ......................................................................................... 60 2.5.1.1. Những kết quả đạt được ................................................................ 60 2.5.1.2. Những khó khăn và tồn tại ............................................................ 60 2.5.2. Những yếu tố ảnh hưởng khả năng tiếp cận vốn của DNNVV tại Agribank chi nhánh Miền Đông rút ra từ kết quả khảo sát:................................... 61 KẾT LUẬN CHƯƠNG II............................................................................................ 63 CHƯƠNG III: CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO KHẢ NĂNG TIẾP CẬN VỐN VAY CỦA DNNNVV TẠI AGRIBANK CHI NHÁNH MIỀN ĐÔNG .................. 65 3.1. Phương hướng, chiến lược phát triển hoạt động tín dụng đối với DNNVV tại Agribank chi nhánh Miền Đông ........................................................... 65 3.2. Các giải pháp nhằm cải thiện và nâng cao khả năng tiếp cận vốn của các DNNVV tại Agribank chi nhánh Miền Đông ............................................. 66 3.2.1. Giải pháp từ phía Ngân hàng ......................................................... 66 3.2.2. Giải pháp từ phía DNNVV ................................................................ 68 3.2.3. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước ........................................... 72
vi KẾT LUẬN CHƯƠNG III .......................................................................................... 72 KẾT LUẬN ................................................................................................................... 73 TÀI LIỆU THAM KHẢO TIẾNG VIỆT .................................................................. 75 TÀI LIỆU THAM KHẢO TIẾNG ANH ................................................................... 79
vii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT TỪ VIẾT TẮT NGHĨA TIẾNG VIỆT 1 Agribank Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam 2 BCTC Báo cáo tài chính 3 BĐS Bất động sản 4 CN Chi nhánh 5 DN Doanh nghiệp 6 DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa 7 DT Doanh thu 8 GDP Tổng sản phẩm quốc nội 9 GRDP Tổng sản phẩm trên địa bàn 10 NHTM Ngân hàng thương mại 11 NV Nguồn vốn 12 OECD Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế 13 SXKD Sản xuất kinh doanh 14 TCTD Tổ chức tín dụng 15 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 16 TP.HCM TP.HCM 17 TSBĐ Tài sản bảo đảm 18 UBND Ủy ban nhân dân
viii DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1 Phân loại DNNVV của Ngân hàng thế giới ............................................... 6 Bảng 1.2 Phân loại DNNVV tại một số quốc gia trên thế giới ................................. 7 Bảng 1.3 Phân loại DNNVV theo lĩnh vực tại Việt Nam ......................................... 8 Biểu 1.4: Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn ngân hàng của DNNVV……………………………………………………………………………… . 16 Bảng 2.1 Tình hình dư nợ cho vay tại Agribank chi nhánh Miền Đông qua các năm 2018-2022....................................................................................................................... 26 Bảng 2.2 Sự thay đổi dư nợ cho vay tại Agribank chi nhánh Miền Đông qua các năm 2018-2022....................................................................................................................... 26 Bảng 2.3 Nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu tại Agribank chi nhánh Miền Đông giai đoạn từ 2018-2022....................................................................................................................... 27 Bảng 2.4 Một số chỉ tiêu phản ánh quy mô doanh nghiệp được khảo sát ............... 30 Bảng 2.5 Nguồn tài trợ vốn kinh doanh chính của doanh nghiệp ........................... 33 Bảng 2.6 Nhu cầu sử dụng sản phẩm cấp tín dụng của DNNVV ........................... 34 Bảng 2.7 Khảo sát việc đáp ứng nhu cầu vốn vay của DNNVV tại Agribank chi nhánh Miền Đông ........................................................................................................... 35 Bảng 2.8 Khó khăn lớn nhất của DNNVV khi tiếp cận vốn vay ngân hàng ........... 35 Bảng 2.9 Một số chỉ tiêu phản ánh đặc điểm của DNNVV ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn tại Agribank chi nhánh Miền Đông ........................................................... 38 Bảng 2.10 Một số chỉ tiêu phản ánh quan hệ của DNNVV với ngân hàng ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn tại Agribank chi nhánh Miền Đông..................................... 40 Bảng 2.11 Khả năng đáp ứng điều kiện về hồ sơ pháp lý của DNNVV ................. 41 Bảng 2.12 Khả năng đáp ứng điều kiện về mục đích vay vốn của DNNVV .......... 42 Bảng 2.13 Khả năng đáp ứng điều kiện về phương án sản xuất kinh doanh của DNNVV ......................................................................................................................... 43 Bảng 2.14 Quan điểm của DNNVV về báo cáo tài chính ....................................... 44 Bảng 2.15 Tài sản được DNNVV sử dụng để bảo đảm vay vốn ............................ 45
ix Bảng 2.16 Quan điểm của DNNVV về quy định bảo đảm cấp tín dụng................. 46 Bảng 2.17 Quan điểm của cán bộ làm công tác tín dụng về chính sách tín dụng đối với DNNVV ................................................................................................................... 49 Bảng 2.18 Quan điểm của cán bộ làm công tác tín dụng về quy trình, thủ tục cấp tín dụng đối với DNNVV .................................................................................................... 51 Bảng 2.19 Quan điểm của cán bộ làm công tác tín dụng về hồ sơ pháp lý của DNNVV ........................................................................................................................................ 51 Bảng 2.20 Quan điểm của cán bộ làm công tác tín dụng về mục đích vay vốn của DNNVV ......................................................................................................................... 53 Bảng 2.21 Quan điểm của cán bộ làm công tác tín dụng về phương án sản xuất kinh doanh/dự án đầu tư của DNNVV ................................................................................... 54 Bảng 2.22 Quan điểm của cán bộ làm công tác tín dụng về năng lực tài chính của DNNVV ......................................................................................................................... 55 Bảng 2.23 Quan điểm của cán bộ làm công tác tín dụng về tài sản bảo đảm khoản vay của DNNVV ............................................................................................................ 57 Bảng 2.24 Quan điểm của cán bộ làm tín dụng về một số yếu tố khác ảnh hưởng đến việc tiếp cận vốn của DNNVV....................................................................................... 59 Biểu đồ 2.1 Loại hình DN của các DNNVV tại Agribank CN Miền Đông 31 Biểu đồ 2.2 Ngành nghề SXKD chính của DNNVV tại Agribank CN Miền Đông 30
x TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Luận văn tổng hợp các lý thuyết về DNNVV, lý thuyết về vai trò của tín dụng ngân hàng và các nghiên cứu trước đó về khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của DNNVV, từ đó tiến hành phân tích hoạt động tín dụng của Agribank CN Miền Đông, hoạt động của các DNNVV tại TP.HCM và thực tiễn khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng của các DNNVV tại Agribank CN Miền Đông thông qua nghiên cứu các số liệu thứ cấp và dữ liệu sơ cấp từ khảo sát. Qua đó, luận văn này nêu lên những vấn đề xoay quanh khả năng DNNVV vay vốn ngân hàng từ Agribank CN Miền Đông, làm cơ sở phân tích xác định và kết luận về các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng của các DNNVV. Kết quả phân tích cho thấy các nhân tố chính ảnh hưởng đến việc DNNVV tiếp cận nguồn vốn vay ngân hàng như sau: Về phía DNNVV: quy mô doanh nghiệp, vốn chủ sở hữu, tài sản thế chấp, phương án sản xuất kinh doanh, năng lực tài chính, mục đích vay vốn, mối quan hệ giao dịch với ngân hàng xin vay vốn là những yếu tố ảnh hưởng đến việc DNNVV có thể nhận được nguồn vốn vay từ ngân hàng. Về phía ngân hàng: các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn vay của DNNVV bao gồm: các chính sách cơ chế cho vay của ngân hàng, quy trình xem xét khoản vay, điều kiện về TSBĐ, và năng lực của một số CBTD tại Agribank CN Miền Đông. Kết quả nghiên cứu nêu trên cho thấy để DNNVV có thể nhận được nguồn vốn vay ngân hàng, cần có sự phối hợp và nỗ lực từ nhiều phía: bản thân DNNVV, Agribank chi nhánh Miền Đông, thậm chí là cả Ngân hàng Nhà nước. Đây cũng là nền tảng để đưa ra các đề xuất và giải pháp để có thể nâng cao khả năng DNNVV tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng tại Agribank CN Miền Đông.
1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề tài TP.HCM không chỉ là một “đầu tàu” kinh tế lớn nhất cả nước mà còn là đầu mối giao thông quốc tế với nhiều cảng biển, cảng hàng không quan trọng. Là trung tâm kinh tế tài chính của Việt Nam, TP.HCM đã có sự phát triển rất nhanh về kinh tế-xã hội trong thời gian qua với tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân hàng năm hơn 6%/năm theo Cục thống kê TP.HCM (2021). Doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tại TP.HCM với tỉ lệ khoảng hơn 95% số lượng DN đang hoạt động tại TP.HCM hiện có những đóng góp quan trọng trong sự phát triển kinh tế-xã hội của Thành phố. Chính vì vậy, TP.HCM luôn chú trọng phát triển DNNVV về cả chất và lượng trong mọi giai đoạn chiến lược. Một trong những giải pháp luôn được hướng đến là giải quyết các khó khăn liên quan đến nguồn vốn SXKD cho DNNVV. Tuy nhiên, trên thực tế, việc huy động vốn của các DNNVV từ các nguồn chính thức, trong đó có vốn vay ngân hàng, vẫn còn nhiều hạn chế, điều này phần nào dẫn đến sự yếu kém trong năng lực sản xuất của DNNVV, do vậy khó tạo động lực tăng trưởng cho các DNNVV. Thời gian qua chứng kiến nhiều biến chuyển của ngành ngân hàng cũng như bản thân DNNVV nhằm hướng đến việc DN tiếp cận vốn ngân hàng dễ dàng hơn, nhưng số DNNVV tiếp cận được vốn vay từ các NHTM nói chung, Agribank chi nhánh Miền Đông nói riêng, vẫn còn rất khiêm tốn so với nhu cầu của chính DN. Vì vậy, tác giả chọn đề tài: “CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KHẢ NĂNG TIẾP CẬN VỐN CỦA DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI AGRIBANK CHI NHÁNH MIỀN ĐÔNG” trong nghiên cứu luận văn thạc sĩ để phân tích những yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn vay ngân hàng của DNNVV, đồng thời đưa ra một số giải pháp góp phần cải thiện và nâng cao khả năng tiếp cận vốn của các DNNVV tại Agribank Chi nhánh Miền Đông, giúp DNNVV phục hồi và mở rộng SXKD sau những tác động nặng nề của đại dịch COVID-19 lên nền kinh tế.
2 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Trong những nghiên cứu trước đây, ba nhóm yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn vay ngân hàng của DNNVV được xác định chủ yếu bao gồm: nhóm yếu tố thuộc nội tại DNNVV, nhóm yếu tố đến từ phía ngân hàng, và nhóm yếu tố kinh tế vĩ mô. Một số nghiên cứu của các tác giả nước ngoài chỉ ra rằng các thuộc tính đến từ chủ DNNVV (bao gồm: năng lực chuyên môn, kinh nghiệm thực tiễn, hoặc các biến nhân khẩu học như giới tính hay tình trạng hôn nhân…) chỉ gián tiếp tác động đến khả năng vay vốn ngân hàng của DNNVV, tuy nhiên các biến này lại góp phần định hướng các chiến lược vay vốn SXKD và có tác động tích cực đến quyết định cho DNNVV vay của ngân hàng. Cùng với đó, một vài công trình cũng cho thấy tác động cùng chiều của quy mô hoạt động, tình hình SXKD, thời gian hoạt động, TSBĐ, phương án vay vốn của DNNVV cũng như sự gắn bó giữa doanh nghiệp (DN) và ngân hàng đối với việc DNNVV tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng Bên cạnh đó, một số nghiên cứu trong nước cũng chỉ ra một vài yếu tố khác xuất phát từ DNNVV, đó là: Uy tín của DN, phương án sử dụng vốn, chất lượng báo cáo tài chính (BCTC) và tài sản đảm bảo (TSĐB) đều có tác động dương đến khả năng vay vốn của DNNVV, trong đó biến Uy tín của DN có tác động mạnh nhất. Ngoài các yếu tố nêu trên, các nghiên cứu trong nước còn chỉ ra các yếu tố đến từ phía ngân hàng, có thể kể đến như: lãi suất cấp tín dụng, quy trình cho vay, thời hạn khoản vay và thời gian thẩm định khoản vay đều có ảnh hưởng trực tiếp lên khả năng vay vốn của DNNVV. Xét về yếu tố kinh tế vĩ mô, một số tác giả trong nước cũng cho rằng, điều kiện bất ổn của kinh tế vĩ mô sẽ tác động lên sự cởi mở trong cơ chế tín dụng ngân hàng của DNNVV. Điều này có thể chứng minh qua tác động của các cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới hay ảnh hưởng từ đại dịch COVID-19 đến toàn bộ đời sống và nền kinh tế. Mặc dù các biện pháp của Chính phủ đưa ra có thể kiềm chế lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô, nhưng lại kéo theo thắt chặt tiền tệ, chính điều này đã hạn chế ít nhiều khả năng DNNVV tiếp cận nguồn vốn vay ngân hàng.
3 3. Mục tiêu nghiên cứu 3.1. Mục tiêu tổng quát: Xác định và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn của các DNNVV tại Agribank chi nhánh Miền Đông, qua đó đề xuất một số giải pháp nhằm giúp các DNNVV có thể tiếp cận nguồn vốn này để phục hồi và phát triển SXKD sau đại dịch Covid-19. 3.2. Mục tiêu cụ thể: + Tổng hợp ngắn gọn cơ sở lý thuyết về mối quan hệ giữa NHTM với các DNNVV; + Đưa ra thực trạng về khả năng tiếp cận vốn của các DNNVV tại Agribank chi nhánh Miền Đông; + Phân tích, làm rõ những trở ngại, nguyên nhân nội tại của tình trạng khó khăn trong việc tiếp cận vốn, sắp xếp mức độ ảnh hưởng và mối quan hệ của các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn của các DNNVV tại Agribank chi nhánh Miền Đông; + Gợi ý các đề xuất đối với Ngân hàng và DNNVV cũng như một số kiến nghị đối với chính sách của nhà nước, nhằm hỗ trợ DNNVV tiếp cận dễ dàng hơn nguồn tín dụng tại Agribank CN Miền Đông. 4. Câu hỏi nghiên cứu + Thực trạng khả năng tiếp cận vốn của DNNVV tại Agribank chi nhánh Miền Đông hiện nay như thế nào? + Những yếu tố nào ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn của DNNVV tại Agribank chi nhánh Miền Đông? + Nhóm yếu tố đến từ phía ngân hàng có ảnh hưởng hay không? + Nhóm yếu tố thuộc nội tại DNNVV có ảnh hưởng hay không? 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 5.1. Đối tượng nghiên cứu:
4 Nghiên cứu về thực trạng khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng của DNNVV tại Agribank chi nhánh Miền Đông, trong đó chú trọng nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của các DNNVV. 5.2. Phạm vi nghiên cứu: + Không gian: Các DNNVV tại TP.HCM, cụ thể hơn là khảo sát các DNNVV thuộc địa bàn TP.HCM đang sử dụng vốn và/hoặc có phương án sử dụng vốn tại Agribank chi nhánh Miền Đông). + Thời gian: nghiên cứu được thực hiện từ 01/01/2018 đến 31/10/2022. 6. Phương pháp nghiên cứu: Trong luận văn này, tác giả sử dụng phương pháp định tính dựa trên thông tin thứ cấp và dữ liệu sơ cấp. Nghiên cứu dữ liệu thứ cấp bao gồm quan sát, thống kê mô tả và thừa kế kết quả nghiên cứu để chỉ ra các yếu tố tác động đến khả năng tiếp cận tín dụng ngân hàng của các DNNVV. Đây là cơ sở để tác giả xây dựng bảng hỏi phục vụ mục đích khảo sát thu thập dữ liệu sơ cấp ở giai đoạn sau. Cụ thể, tác giả tiến hành thu thập số liệu về tình hình tín dụng tại Agribank CN Miền Đông, khảo sát các doanh nghiệp đang có quan hệ vay vốn và có phương án vay vốn tại chi nhánh này; và thực hiện Hỏi ý kiến chuyên gia tại Agribank CN Miền Đông thông qua việc phỏng vấn chuyên sâu các cán bộ tín dụng (CBTD) với bảng câu hỏi. 7. Kết cấu luận văn Nội dung Luận văn này được xây dựng theo kết cấu gồm 3 chương: CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN KHẢ NĂNG TIẾP CẬN VỐN TÍN DỤNG NGÂN HÀNG CỦA DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG KHẢ NĂNG TIẾP CẬN VỐN CỦA DNNVV TẠI AGRIBANK CHI NHÁNH MIỀN ĐÔNG
5 CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO KHẢ NĂNG TIẾP CẬN VỐN VAY CỦA DNNNVV TẠI AGRIBANK CHI NHÁNH MIỀN ĐÔNG
6 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KHẢ NĂNG TIẾP CẬN VỐN TÍN DỤNG NGÂN HÀNG CỦA DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA 1.1. Tổng quan về tín dụng ngân hàng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa 1.1.1. Tổng quan về doanh nghiệp nhỏ và vừa 1.1.1.1. Các khái niệm cơ bản Doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) là cách gọi thông dụng của các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa, tuy vậy lại chiếm tỷ lệ lớn trong các thành phần kinh tế và có nhiều ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển kinh tế trên thế giới. Do mỗi quốc gia lại có chiến lược và định hướng phát triển riêng, vì vậy khái niệm về DNNVV cũng có nhiều cách hiểu. Thậm chí ngay tại từng quốc gia thì các tiêu thức để xác định DNNVV cũng có thể điều chỉnh do sự khác nhau trong trình độ phát triển kinh tế mỗi giai đoạn hoặc trong các phạm vi khác nhau. Cụ thể, DNNVV có thể được định nghĩa bằng tiêu chí định tính và định lượng. Nói cách khác, DNNVV có thể được định nghĩa dựa trên các thuộc tính cơ bản của họ như mức độ chuyên môn hóa, số nhân sự quản lý, hay mức độ phức tạp trong hoạt động quản trị – đây là cách định nghĩa theo nhóm tiêu chí định tính. Theo nhóm tiêu chí định lượng, khái niệm DNNVV được xác định qua số lượng lao động, về quy mô tài sản hoặc vốn, hay giá trị doanh thu, lợi nhuận hàng năm của DN. Bảng 1.1 Phân loại DNNVV của Ngân hàng thế giới (Doanh nghiệp phải đáp ứng tối thiểu 2 điều kiện) Số lao động Quy mô tài sản Doanh thu/năm Quy mô Doanh nghiệp (người) (USD) (USD) DN siêu nhỏ
7 Bảng 1.1 trên cho thấy cách phân loại DNNVV được sử dụng phổ biến tại Ngân hàng thế giới. Mặc dù chưa có sự thống nhất về định nghĩa các DNNVV, tuy nhiên nhiều nơi trên thế giới đều sử dụng các cơ sở theo cách phân loại DNNVV của Ngân hàng Thế giới. Bảng 1.2 dưới đây tóm tắt một số tiêu chí phân loại DNNVV tại một khu vực khác trên thế giới. Như vậy dễ thấy rằng các quốc gia, các tổ chức khác nhau sẽ có tiêu chuẩn phân loại khác nhau đối với DNNVV. Bảng 1.2 Phân loại DNNVV tại một số khu vực trên thế giới Quốc gia/Tổ chức Tiêu chí DN siêu nhỏ DN nhỏ DN vừa Lao động < 10 < 50 < 250 EU (người) Doanh thu < 2 triệu Euro < 10 triệu Euro < 50 triệu Euro Lao động Mỹ < 20 < 500 (người) Lao động Trung Quốc < 300 < 2.000 (người) Lao động OECD
8 - Tổng nguồn vốn (NV) không quá 100 tỷ đồng; - Tổng doanh thu (DT) của năm trước liền kề không quá 300 tỷ đồng. Bảng 1.3 Phân loại DNNVV theo ngành nghề hoạt động tại Việt Nam Quy mô DN siêu nhỏ DN nhỏ DN vừa Tổng DT Tổng DT Tổng DT Lao Lao Lao hoặc tổng hoặc tổng hoặc tổng động động động NV/năm (tỷ NV/năm (tỷ NV/năm (tỷ Lĩnh vực BQ BQ BQ đồng) đồng) đồng) Nông, lâm DT ≤ 50 hoặc DT ≤ 200 DT hoặc NV ≤ nghiệp, ≤ 10 NV ≤ 20 ≤ 100 hoặc NV ≤ ≤ 200 3 thủy sản 100 Công DT ≤ 50 t DT ≤ 200 DT hoặc NV ≤ nghiệp và ≤ 10 hoặc NV ≤ 20 ≤ 100 hoặc NV ≤ ≤ 200 3 xây dựng 100 Thương DT ≤ 100 DT ≤ 300 DT ≤ 10 hoặc mại và ≤ 10 hoặc NV ≤ 50 ≤ 50 hoặc NV ≤ ≤ 100 NV ≤ 3 dịch vụ 100 Nguồn: Nghị định số 80/2021/NĐ-CP ngày 26/8/2021 của Chính phủ Bảng 1.3 trên đây thể hiện căn cứ xác định DNNVV tại Việt Nam theo quy định tại Điều 5 Nghị định số 80/2021/NĐ-CP ngày 26/08/2021 của Chính phủ Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Có thể thấy, các tiêu chí phân loại DNNVV có phần chi tiết hơn, trong đó có tiêu chí ngành nghề hoạt động. 1.1.1.2. Đặc điểm của doanh nghiệp nhỏ và vừa Các đặc điểm chính của DNNVV bao gồm: