Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam, chi nhánh Nam Thái Nguyên

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:117

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu dịch vụ ngân hàng hiện đại tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Nam Thái Nguyên; từ đó đề xuất giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Nam Thái Nguyên. Với mục tiêu nâng cao khả năng cạnh tranh của BIDV, đáp ứng tốt hơn nữa yêu cầu của khách hàng, tiết kiệm nguồn lực,.... Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam, chi nhánh Nam Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH VŨ VĂN HÙNG GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG HIỆN ĐẠI TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM, CHI NHÁNH NAM THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH THÁI NGUYÊN - 2018
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH VŨ VĂN HÙNG GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG HIỆN ĐẠI TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM, CHI NHÁNH NAM THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 8 34 01 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Thị Mai Yến THÁI NGUYÊN - 2018
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, Luận văn thạc sĩ kinh tế với đề tài “Giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam, chi nhánh Nam Thái Nguyên” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong Luận văn hoàn toàn trung thực và chưa được sử dụng, công bố trong bất kỳ công trình khoa học nào. Tôi cũng xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ để thực hiện Luận văn này đã được cảm ơn và tất cả các thông tin trích dẫn đều được chỉ rõ nguồn gốc./. Thái Nguyên, tháng 6 năm 2018 Tác giả luận văn Vũ Văn Hùng
ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài nghiên cứu, tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ nhiệt tình và đóng góp quý báu của nhiều tập thể và cá nhân. Trước hết, tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Nhà trường, phòng Quản lý Đào tạo sau Đại học, các Khoa, các Phòng của trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên, đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành chương trình học tập và thực hiện luận văn của mình. Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của giáo viên hướng dẫn TS. Phạm Thị Mai Yến. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn Ban Lãnh đạo, các đồng nghiệp đang công tác tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam, chi nhánh Nam Thái Nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi và cung cấp thông tin cần thiết cho tôi trong quá trình nghiên cứu thực hiện đề tài. Trong quá trình thực hiện nghiên cứu đề tài, tôi còn được sự giúp đỡ của các doanh nghiệp, các đồng chí, đồng nghiệp ở các cơ quan, tổ chức liên quan. Xin cảm ơn gia đình, bạn bè đã động viên và giúp đỡ tôi hoàn thành chương trình học tập và thực hiện Luận văn này. Thái Nguyên, ngày 22 tháng 6 năm 2018 Tác giả luận văn Vũ Văn Hùng
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii MỤC LỤC ................................................................................................................. iii DANH TỪ VIẾT TẮT ............................................................................................... vi DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................vii DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ............................................................................ viii MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................ 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................... 3 4. Ý nghĩa khoa học và những đóng góp dự kiến mới của đề tài ................................ 3 5. Kết cấu luận văn ...................................................................................................... 5 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DỊCH VỤ NGÂN HÀNG HIỆN ĐẠI CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ..................................... 6 1.1. Cơ sở lý luận về ngân hàng thương mại và dịch vụ ngân hàng hiện đại của ngân hàng thương mại ...................................................................................... 6 1.1.1. Tổng quan về ngân hàng thương mại ................................................................ 6 1.1.2. Dịch vụ ngân hàng hiện đại ............................................................................. 11 1.2 Kinh nghiệm phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại của một số ngân hàng trong nước ...................................................................................................... 24 1.2.1. Kinh nghiệm phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại của một số ngân hàng trong nước .............................................................................................. 24 1.2.2. Các bài học rút ra về phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại trong thời gian tới ............................................................................................................ 30 Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................... 31 2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................ 31 2.2. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 31 2.2.1. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu ............................................................... 31 2.2.2. Phương pháp thu thập thông tin ...................................................................... 31
iv 2.2.3. Phương pháp tổng hợp số liệu ......................................................................... 34 2.2.4. Phương pháp phân tích thông tin .................................................................... 35 2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu mức độ phát triển của dịch vụ ngân hàng hiện đại ........................................................................................................... 36 2.3.1. Các chỉ tiêu định lượng ................................................................................... 36 2.3.2. Các chỉ tiêu định tính ...................................................................................... 38 Chương 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG HIỆN ĐẠI TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN CHI NHÁNH NAM THÁI NGUYÊN ......................................... 40 3.1. Giới thiệu về Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Nam Thái Nguyên ........ 40 3.1.1. Lịch sử hình thành ........................................................................................... 40 3.2. Thực trạng phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Nam Thái Nguyên ......................................................... 44 3.2.2. Thực trạng dịch vụ ngân hàng hiện đại tại BIDV Nam Thái Nguyên ............ 56 3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển chi nhánh Nam Thái Nguyên ............... 72 3.3.1 Đánh giá công tác phát triển DVNHHĐ của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Nam Thái Nguyên .......................................................................... 72 3.3.2. Nguyên nhân hạn chế sự phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại ..................... 74 Chương 4: PHƯƠNG HƯỚNG, MỤC TIÊU, GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG HIỆN ĐẠI TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN NAM THÁI NGUYÊN ....................... 79 4.1. Quan điểm định hướng - Phương hướng - Mục tiêu .......................................... 79 4.1.1 Các quan điểm cơ bản về phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam, chi nhánh Nam Thái Nguyên....... 79 4.1.2. Những căn cứ và định hướng chủ yếu phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam, chi nhánh Nam Thái Nguyên ........................................................................................... 80 4.1.3. Định hướng, mục tiêu phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam, chi nhánh Nam Thái Nguyên ............... 81
v 4.2. Giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam, chi nhánh Nam Thái Nguyên giai đoạn 2015-2020 ....................................................................................................... 84 4.2.1. Nhóm giải pháp chung .................................................................................... 84 4.2.2. Nhóm giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại .................................. 97 4.3. Kiến nghị ............................................................................................................ 99 4.3.1. Kiến nghị đối với Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam ............ 99 4.3.2. Kiến nghị với Chính phủ, NHNN và các cơ quan, ban ngành ...................... 102 KẾT LUẬN ............................................................................................................ 104 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. 105 PHỤ LỤC ............................................................................................................... 106
vi DANH TỪ VIẾT TẮT AB : Ngân hàng thương mại cổ phần An Bình ACB : Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu Agribank : Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam BIDV : Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam DVNHĐT : Dịch vụ ngân hàng điện tử DVNHHD : Dịch vụ ngân hàng hiện đại MB : Ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội NH TMCP : Ngân hàng thương mại cổ phần NH : Ngân hàng NHNN : Ngân hàng nhà nước Việt Nam NHTM : Ngân hàng thương mại Sacombank : Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn thương tín SHB : Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn - Hà Nội Techcombank : Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam TMCP : Thương mại cổ phần Vietcombank : Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam Vietinbank : Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam
vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Số mẫu điều tra ở các điểm nghiên cứu................................................. 32 Bảng 2.2. Số mẫu cá nhân điều tra theo các tiêu chí (Điều tra 150 mẫu cá nhân) .... 33 Bảng 2.3. Số mẫu doanh nghiệp điều tra theo các tiêu chí (Điều tra 50 mẫu doanh nghiệp) ........................................................................................ 33 Bảng 3.1. Kết quả kinh doanh BIDV Nam Thái Nguyên 2015 - 2017.................. 48 Bảng 3.2. Huy động vốn và thị phần huy động vốn của các NHTM trên địa bàn năm 2015 - 2017 ............................................................................. 49 Bảng 3.3. Dư nợ tín dụng và thị phần dư nợ tín dụng của các NHTM trên địa bàn năm 2015-2017 ............................................................................... 52 Bảng 3.4: Tình hình thu nhập của BIDV Nam Thái Nguyên giai đoạn 2015-2017 ...... 54 Bảng 3.5: Doanh số thanh toán nội địa của BIDV Nam Thái Nguyên năm 2015 - 2017 ............................................................................................ 55 Bảng 3.6a. Hệ thống mạng lưới của BIDV Nam Thái Nguyên và các NHTM trên địa bàn năm 2015 ........................................................................... 56 Bảng 3.6b. Hệ thống mạng lưới của BIDV Nam Thái Nguyên và các NHTM trên địa bàn năm 2016 ........................................................................... 57 Bảng 3.6c. Hệ thống mạng lưới của BIDV Nam Thái Nguyên và các NHTM trên địa bàn năm 2017 ........................................................................... 58 Bảng 3.7: Tình hình kinh doanh thẻ của BIDV Nam Thái Nguyên giai đoạn 2015-2017 .............................................................................................. 58 Bảng 3.8: Kết quả dịch vụ BSMS giai đoạn năm 2015-2017 ................................ 60 Bảng 3.9: Tình hình phát triển dịch vụ Internet Banking (2016-2017) ................. 61 Bảng 3.10. Phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại qua tình hình khách hàng năm 2015- 2017 ..................................................................................... 63 Bảng 3.11: So sánh giá cả một số dịch vụ ............................................................... 65 Bảng 3.12. Mức độ hài lòng của khách hàng đối với BIDV Nam Thái Nguyên ..... 71 Bảng 3.13. Mức độ trung thành của khách hàng đối với BIDV Nam Thái Nguyên ....... 72
viii DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 3.1. Cơ cấu tổ chức của Chi nhánh BIDV Nam Thái Nguyên ................. 43 Biểu đồ 3.1. So sánh tăng trưởng huy động vốn các NHTM trên địa bàn năm 2015 - 2017 ....................................................................................... 50 Biểu đồ 3.2. Phát triển dịch vụ ngân hàng qua thị phần huy động tại thời điểm 30/11/2017................................................................................ 51 Biểu đồ 3.3. Thị phần tín dụng trên địa bàn tại thời điểm 30/11/2017.................. 53 Biểu đồ 3.4. So sánh tăng trưởng dư nợ tín dụng các NHTM trên địa bàn năm 2015-2017.................................................................................. 53 Biểu đồ 3.5: Tình hình thu nhập của BIDV từ 2015-2017 .................................... 54 Biểu đồ 3.6. Phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại qua cơ cấu và số lượng khách hàng năm 2015 - 2017 ............................................................ 64 Biểu đồ 3.7. Thương hiệu ngân hàng mạnh trên địa bàn Thái Nguyên ................. 66 Biểu đồ 3.8. 05 thương hiệu mạnh nhất theo khảo sát .......................................... 67 Biểu đồ 3.9. Các yếu tố tác động đến sự nhận biết thương hiệu ngân hàng .......... 68 Biểu đồ 3.10. Tỷ lệ nhận biết thương hiệu BIDV Nam Thái Nguyên ..................... 68 Biểu đồ 3.11. Tỷ lệ nhận biết thương hiệu của BIDV Nam Thái Nguyên tại các địa bàn khác nhau ....................................................................... 69 Biểu đồ 3.12. Kênh thông tin quảng bá thương hiệu được quan tâm ...................... 70 Biểu đồ 3.13. Mức độ sử dụng sản phẩm của BIDV so với các ngân hàng khác ......... 70
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Cùng với sự phát triển không ngừng và ngày càng mạnh mẽ của khoa học kĩ thuật và thông tin. Cùng với thế giới, Việt Nam đang dần hình thành một nền thương mại điện tử trong đó các nghiệp vụ về thanh toán và chuyển tiền được điện tử hoá. Ngân hàng là trung gian thanh toán đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế nên cũng là người bạn không thể thiếu của khách hàng tham gia thương mại điện tử. Sự phát triển của thương mại điện tử đã tạo ra cho ngân hàng một loạt các dịch vụ mới, trong đó phải kể đến các dịch vụ ngân hàng hiện đại. Đây là những dịch vụ ngân hàng được ra đời và phát triển dựa trên công nghệ kĩ thuật hiện đại. Ở Việt Nam, kể từ khi các NHTM thực hiện đổi mới tái cơ cấu lại tổ chức và hiện đại hoá công nghệ ngân hàng, đã bắt đầu đưa ra những sản phẩm dịch vụ hiện đại phù hợp với sự phát triển của quốc tế cũng như đáp ứng được nhu cầu của khách hàng. Để nâng cao năng lực cạnh tranh của các sản phẩm,dịch vụ ngân hàng. Các ngân hàng thương mai Việt Nam cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp trong đó phải kể đến các dịch vụ ngân hàng hiện đại. Đây là những dịch vụ ngân hàng được ra đời và phát triển dựa trên một trình độ công nghệ kỹ thuật hiện đại. Phát triển các dịch vụ ngân hàng hiện đại có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự phát triển và tồn tại của các NHTM Việt Nam hiện nay.Tuy nhiên trong khi các NHTM trên thế giới đã phát triển mạnh mẽ các dịch vụ hiện đại của mình thì ở Việt Nam do nhiều điều kiện khách quan và chủ quan mà việc phát triển các dịch vụ ngân hàng hiện đại mới đang ở giai đoạn nghiên cứu, triển khai thử nghiệm và chỉ mới phát triển ở một mức độ nhất định. Lợi ích đem lại của dịch vụ ngân hàng hiện đại là rất lớn nhờ tính tiện ích, nhanh chóng, chính xác và bảo mật. Đối với khách hàng, sử dụng dịch vụ ngân hàng hiện đại đem lại sự tiện nghi, tiết kiệm được thời gian và chi phí; đối với ngân hàng, phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại không những tiết kiệm chi phí và đem lại lợi nhuận mà còn giúp ngân hàng nâng cao khả năng cạnh tranh,nâng cao hiệu quả sử dụng vốn.Thực tế hiện nay cho thấy dịch vụ ngân hàng hiện đại ở các ngân hàng Việt Nam nói chung cũng như BIDV Nam Thái Nguyên còn hạn chế, vì điều
2 kiện cơ sở hạ tầng và trình độ phát triển khoa học kỹ thuật không được như các nước phát triển, hơn nữa các dịch vụ này cũng chưa tiếp cận được với người dân. Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Nam Thái Nguyên (BIDV Nam Thái Nguyên) là một trong những đơn vị hàng đầu của hệ thống và luôn đi đầu trong việc ứng dụng công nghệ hiện đại vào phát triển dịch vụ của mình nhưng với sự cạnh tranh khốc liệt như hiện nay thì để có thể đứng vững trên thị trường, tăng khả năng cạnh tranh với các ngân hàng khác thì nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ ngân hàng hiện đại là một vấn đề đặc biệt quan trọng, mang tính cấp thiết. Để tìm ra giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại của BIDV Nam Thái Nguyên nói riêng và hệ thống NHTM Việt Nam nói chung nhằm thu hút khách hàng, tạo uy tín và vị thế cạnh tranh trên thị trường là vấn đề hết sức cần thiết hiện nay Chính vì vậy tác giả đã chọn đề tài: “Giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam, chi nhánh Nam Thái Nguyên” làm luận văn. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung - Đề tài nghiên cứu dịch vụ ngân hàng hiện đại tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Nam Thái Nguyên; từ đó đề xuất giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Nam Thái Nguyên.Với mục tiêu nâng cao khả năng cạnh tranh của BIDV, đáp ứng tốt hơn nữa yêu cầu của khách hàng,tiết kiệm nguồn lực,chi phí nâng cao năng suất và gia tăng lợi nhuận cho BIDV.Phấn đấu đến năm 2020 đưa BIDV nằm trong top 100 ngân hàng hàng đầu Châu Á, là 1 trong 20 ngân hàng lớn nhất Đông Nam Á. 2.2. Mục tiêu cụ thể Mục tiêu nghiên cứu của đề tài tập trung vào các vấn đề chủ yếu như sau: - Nghiên cứu cơ sở lý luận về dịch vụ ngân hàng hiện đại trong các ngân hàng thương mại; - Vận dụng cơ sở lý luận để phân tích thực trạng dịch vụ ngân hàng hiện đại tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Nam Thái Nguyên ; - Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến việc phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại tại BIDV Nam Thái Nguyên
3 - Đề xuất một số giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Nam Thái Nguyên. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu + Đối tượng nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu dịch vụ ngân hàng hiện đại tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Nam Thái Nguyên. + Phạm vi nghiên cứu: - Về thời gian: Nghiên cứu thực hiện trong giai đoạn 2015 - 2017 - Về không gian: Nghiên cứu thực hiện tại BIDV Nam Thái Nguyên - Về nội dung: Nghiên cứu tập trung vào phân tích sự phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại và các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại tại BIDV Nam Thái Nguyên. 4. Ý nghĩa khoa học và những đóng góp dự kiến mới của đề tài 4.1. Ý nghĩa khoa học của đề tài Luận văn là công trình khoa học có ý nghĩa lý luận và thực tiễn thiết thực, cung cấp các luận chứng khoa học nhằm đề ra các giải pháp thúc đẩy sự phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Nam Thái Nguyên. Luận văn nghiên cứu khá toàn diện và có hệ thống những giải pháp chủ yếu nhằm phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Nam Thái Nguyên, có ý nghĩa thiết thực phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại cho Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Nam Thái Nguyên và đối với các chi nhánh BIDV tại địa phương có điều kiện tương tự. 4.2. Những đóng góp dự kiến mới của đề tài Vấn đề phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại đã được các nhà nghiên cứu, các nhà quản lý, các nghiên cứu sinh thuộc lĩnh vực tài chính ngân hàng nghiên cứu dưới nhiều giác độ khác nhau và đã đạt được những kết quả nhất định.Một số công trình nghiên cứu đáng chú ý như: - “Đánh giá tiềm năng phát triển thị trường thẻ ở Việt Nam” của Trần Thị Bích Phượng, Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam.
4 - “Biện pháp mở rộng và phát triển thanh toán không dùng tiền mặt” của Ths Lưu Thuý Mai, Ngân hàng Nhà nước. - “Hoàn thiện khuôn khổ thể chế đối với dịch vụ ngân hàng hiện đại” của Tạ Quang Đôn, Vụ pháp chế Ngân hàng Nhà nước. - “Dịch vụ ngân hàng hiện đại ở Việt Nam: kết quả đạt được và những hạn chế” của Ths Trịnh Thanh Huyền, Trường Đào tạo & PTNNL Vietinbank. Các đề tài này đã phân tích về dịch vụ ngân hàng hiện đại nhưng hoặc là cung cấp cho chúng ta kiến thức tổng quan về dịch vụ NHTM và thực trạng của dịch vụ NHTM nói chung, hoặc là mới chỉ phân tích trong phạm vi một loại hình dịch vụ cụ thể hay chỉ nghiên cứu một khía cạnh nhất định nào đó của dịch vụ ngân hàng hiện đại mà chưa mở rộng và đề cập đến những vấn đề liên quan của dịch vụ ngân hàng hiện đại một cách có hệ thống, phù hợp với bối cảnh hội nhập tài chính kinh tế quốc tế hiện nay. Vì vậy, đề tài này tác giả góp phần khắc phục những hạn chế trên và đặc biệt nghiên cứu cụ thể vào BIDV Nam Thái Nguyên để có những đóng góp thiết thực phục vụ hoạt động của ngân hàng này trong tương lai. Thông qua đề tài tác giả đưa ra những đóng góp chủ yếu sau: Đề tài hướng đến đối tượng chủ yếu là các dịch vụ ngân hàng hiện đại,một lĩnh vực ứng dụng các thành tựu công nghệ hiện đại, đang trên đà phát triển và được các ngân hàng thương mại đầu tư rất lớn trong thời gian gần đây. Đề tài cung cấp một bức tranh toàn cảnh về các dịch vụ ngân hàng hiện đại của BIDV Nam Thái Nguyên và đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh trong các dịch vụ ngân hàng. Kinh nghiệm về phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại và bài học cho BIDV nói chung và chi nhánh Nam Thái Nguyên nói riêng. Đề tài đưa ra được những giải pháp có tính khả thi góp phần phát triển nhanh các dịch vụ ngân hàng hiện đại đa dạng, tiện ích, gia tăng tốc độ thanh toán, hạn chế sử dụng tiền mặt trong dân cư đáp ứng nhu cầu cạnh tranh ngày càng gay gắt theo cơ chế thị trường.
5 5. Kết cấu luận văn Tên đề tài: “Giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam, chi nhánh Nam Thái Nguyên”. Bố cục của đề tài: Ngoài phần Mở đầu; Kết luận; Phụ lục và Danh mục tài liệu tham khảo; Đề tài gồm 4 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về dịch vụ ngân hàng hiện đại của ngân hàng thương mại. Chương 2: Phương pháp nghiên cứu. Chương 3: Thực trạng phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển chi nhánh Nam Thái Nguyên. Chương 4:Giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Nam Thái Nguyên.
6 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DỊCH VỤ NGÂN HÀNG HIỆN ĐẠI CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Cơ sở lý luận về ngân hàng thương mại và dịch vụ ngân hàng hiện đại của ngân hàng thương mại 1.1.1. Tổng quan về ngân hàng thương mại 1.1.1.1. Khái niệm về ngân hàng thương mại Ngân hàng thương mại đã hình thành tồn tại và phát triển hàng trăm năm gắn liền với sự phát triển của kinh tế hàng hoá. Sự phát triển hệ thống ngân hàng thương mại (NHTM) đã có tác động rất lớn và quan trọng đến quá trình phát triển của nền kinh tế hàng hoá, ngược lại kinh tế hàng hoá phát triển mạnh mẽ đến giai đoạn cao nhất là nền kinh tế thị trường thì NHTM cũng ngày càng được hoàn thiện và trở thành những định chế tài chính không thể thiếu được. Cho đến thời điểm hiện nay có rất nhiều khái niệm về NHTM: - Ở Mỹ: Ngân hàng thương mại là công ty kinh doanh tiền tệ, chuyên cung cấp dịch vụ tài chính và hoạt động trong ngành công nghiệp dịch vụ tài chính. - Đạo luật ngân hàng của Pháp (1941) cũng đã định nghĩa: “Ngân hàng thương mại là những xí nghiệp hay cơ sở mà nghề nghiệp thường xuyên là nhận tiền bạc của công chúng dưới hình thức ký thác, hoặc dưới các hình thức khác và sử dụng tài nguyên đó cho chính họ trong các nghiệp vụ về chiết khấu, tín dụng và tài chính”. - Giáo trình “Ngân hàng thương mại” - Học viện Ngân Hàng năm 2010, nếu xét trên phương diện những loại hình dịch vụ cung cấp có thể hiểu: “Ngân hàng là các tổ chức tài chính cung cấp một danh mục các dịch vụ tài chính đa dạng nhất, đặc biệt là tín dụng, tiết kiệm, dịch vụ thanh toán và thực hiện nhiều chức năng tài chính nhất so với bất kỳ một tổ chức kinh doanh nào trong nền kinh tế”. Luật các tổ chức tín dụng do Quốc hội Nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 16 tháng 06 năm 2010 có nêu: “Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật này nhằm mục tiêu lợi nhuận”.
7 Từ những nhận định trên có thể thấy NHTM là một trong những định chế tài chính mà đặc trưng là cung cấp đa dạng các dịch vụ tài chính với nghiệp vụ cơ bản là nhận tiền gửi, cho vay và cung ứng các dịch vụ thanh toán. Ngoài ra, NHTM còn cung cấp nhiều dịch vụ khác nhằm thoả mãn tối đa nhu cầu về sản phẩm dịch vụ của xã hội. Với nội dung của đề tài nghiên cứu, luận văn sẽ đi theo khái niệm về NHTM dựa trên những loại hình dịch vụ cung cấp và trên các hoạt động chủ yếu của nó. 1.1.1.2. Chức năng của ngân hàng thương mại Theo Giáo trình “Ngân hàng thương mại” -Học viện Ngân Hàng năm 2010: Ngân hàng là một tổ chức trung gian tài chính có vai trò vô cùng quan trọng trong nền kinh tế, với vị trí và vai trò của mình ngân hàng thực hiện các chức năng cơ bản sau: - Trung gian thanh toán: Ở đây NHTM đóng vai trò là thủ quỹ cho các doanh nghiệp và cá nhân, thực hiện các thanh toán theo yêu cầu của khách hàng như trích tiền từ tài khoản tiền gửi của họ để thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ hoặc nhập vào tài khoản tiền gửi của khách hàng tiền thu bán hàng và các khoản thu khác theo lệnh của họ. Các NHTM cung cấp cho khách hàng nhiều phương tiện thanh toán tiện lợi như séc, ủy nhiệm chi, ủy nhiệm thu, thẻ rút tiền, thẻ thanh toán, thẻ tín dụng… Tùy theo nhu cầu, khách hàng có thể chọn cho mình phương thức thanh toán phù hợp. Nhờ đó mà các chủ thể kinh tế không phải giữ tiền trong túi, mang theo tiền để gặp chủ nợ, gặp người phải thanh toán dù ở gần hay xa mà họ có thể sử dụng một phương thức nào đó để thực hiện các khoản thanh toán. Do vậy các chủ thể kinh tế sẽ tiết kiệm được rất nhiều chi phí, thời gian, lại đảm bảo thanh toán an toàn. Chức năng này vô hình chung đã thúc đẩy lưu thông hàng hóa, đẩy nhanh tốc độ thanh toán, tốc độ lưu chuyển vốn, từ đó góp phần phát triển kinh tế. - Chức năng tạo tiền: Tạo tiền là một chức năng quan trọng, phản ánh rõ bản chất của ngân NHTM. Với mục tiêu là tìm kiếm lợi nhuận như là một yêu cầu chính cho sự tồn tại và phát triển của mình, các NHTM với nghiệp vụ kinh doanh mang tính đặc thù của mình đã vô hình chung thực hiện chức năng tạo tiền cho nền kinh tế. Chức năng tạo tiền được thực thi trên cơ sở hai chức năng khác của NHTM là
8 chức năng tín dụng và chức năng thanh toán. Thông qua chức năng trung gian tín dụng, ngân hàng sử dụng số vốn huy động được để cho vay, số tiền cho vay ra lại được khách hàng sử dụng để mua hàng hóa, thanh toán dịch vụ trong khi số dư trên tài khoản tiền gửi thanh toán của khách hàng vẫn được coi là một bộ phận của tiền giao dịch, được họ sử dụng để mua hàng hóa, thanh toán dịch vụ… Với chức năng này, hệ thống NHTM đã làm tăng tổng phương tiện thanh toán trong nền kinh tế, đáp ứng nhu cầu thanh toán, chi trả của xã hội. Ngân hàng thương mại tạo tiền phụ thuộc vào tỉ lệ dự trữ bắt buộc của ngân hàng trung ương đã áp dụng đối với NHTM. Do vậy ngân hàng trung ương có thể tăng tỉ lệ này khi lượng cung tiền vào nền kinh tế lớn. - Trung gian tín dụng: Chức năng trung gian tín dụng được xem là chức năng quan trọng nhất của ngân hàng thương mại. Khi thực hiện chức năng trung gian tín dụng, NHTM đóng vai trò là cầu nối giữa người thừa vốn và người có nhu cầu về vốn. Với chức năng này, ngân hàng thương mại vừa đóng vai trò là người đi vay, vừa đóng vai trò là người cho vay và hưởng lợi nhuận là khoản chênh lệch giữa lãi suất nhận gửi và lãi suất cho vay và góp phần tạo lợi ích cho tất cả các bên tham gia: người gửi tiền và người đi vay... 1.1.1.3 Các hoạt động cơ bản của ngân hàng thương mại Theo Philip Kotler, "Dịch vụ là một hoạt động hay lợi ích cung ứng nhằm để trao đổi, chủ yếu là vô hình và không dẫn đến chuyển quyền sở hữu". Việc thực hiện dịch vụ có thể gắn liền hoặc không gắn liền với sản phẩm vật chất như khi đi máy bay, thuê phòng ở khách sạn, đưa xe máy đi bảo dưỡng, gửi tiền, vay tiền, chuyển tiền ở ngân hàng, nhờ ngân hàng tư vấn… Theo tác giả Đỗ Xuân Hồng trong bài báo “Dịch vụ ngân hàng trong thời đại công nghệ thông tin và hội nhập kinh tế” (tạp chí ngân hàng số 8/03) viết: “Dịch vụ ngân hàng là các phương tiện, công cụ vô hình dùng để chuyển tải các loại hình hoạt động kinh doanh ngân hàng bằng các phương tiện công cụ hữu hình (các loại máy móc, thiết bị, công nghệ). Theo tổ chức thương mại quốc tế WTO dịch vụ ngân hàng là một trong những loại hình của dịch vụ tài chính. Dịch vụ tài chính là bất kỳ dịch vụ nào có
9 tính chất tài chính được cung cấp bởi nhà cung cấp dịch vụ tài chính. Dịch vụ tài chính bao gồm mọi dịch vụ bảo hiểm và dịch vụ liên quan tới bảo hiểm, mọi dịch vụ ngân hàng và dịch vụ tài chính khác. Luật các tổ chức tín dụng do Quốc hội Nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 16 tháng 06 năm 2010 có nêu: “Hoạt động ngân hàng là việc kinh doanh, cung ứng thường xuyên một hoặc một số các nghiệp vụ sau đây: - Nhận tiền gửi; - Cấp tín dụng; - Cung ứng dịch vụ thanh toán qua tài khoản.” Như vậy, có thể cụ thể hoá các hoạt động ngân hàng như sau: - Hoạt động huy động vốn Ngoài nguồn vốn tự có, hoạt động huy động vốn có ý nghĩa quan trọng đối với ngân hàng thương mại trong việc tạo lập nguồn vốn để hoạt động kinh doanh. Trong hoạt động này, ngân hàng thương mại được sử dụng các công cụ và biện pháp mà pháp luật cho phép để huy động các nguồn vốn nhàn rỗi trong xã hội làm nguồn vốn tín dụng cho vay đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế. Hoạt động huy động vốn của ngân hàng thương mại bao gồm: + Nhận tiền gửi và phát hành giấy tờ có giá. + Vay vốn + Huy động vốn khác - Hoạt động tín dụng Hoạt động tín dụng là hoạt động cấu thành nên tài sản có và có ý nghĩa quan trọng đối với khả năng tồn tại và phát triển của mỗi ngân hàng. Ngân hàng thương mại được cấp tín dụng cho tổ chức và cá nhân dưới hình thức cho vay, chiết khấu, tái chiết khấu, cầm cố giấy tờ có giá, bảo lãnh, cho thuê tài chính và các hình thức khác theo quy định của pháp luật. Hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại bao gồm: + Cho vay + Chiết khấu, tái chiết khấu, cầm cố giấy tờ có giá + Bảo lãnh ngân hàng + Cho thuê tài chính.
10 - Ngân hàng thực hiện các hoạt động kinh doanh dịch vụ ngân hàng: Những dịch vụ ngân hàng ngày càng phát triển vừa cho phép hỗ trợ đáng kể cho nghiệp vụ khai thác nguồn vốn, mở rộng các nghiệp vụ đầu tư, vừa tạo ra thu nhập cho ngân hàng bằng các khoản tiền hoa hồng, lệ phí. Các hoạt động này gồm: + Hoạt động dịch vụ thanh toán và ngân quỹ + Dịch vụ cung ứng các phương tiện thanh toán + Dịch vụ thanh toán trong nước + Dịch vụ thanh toán quốc tế, kinh doanh ngoại tệ + Thực hiện dịch vụ thu hộ, chi hộ các tổ chức và cá nhân. + Phát triển các sản phẩm ngân hàng điện tử + Các sản phẩm khác như tư vấn tài chính, giữ hộ tài sản, thanh toán séc, góp vốn đầu tư, mua cổ phần của doanh nghiệp, tổ chức tín dụng khác từ nguồn vốn tự có, hoạt động kinh doanh bảo hiểm, hoạt động dịch vụ chứng khoán, các hoạt động khác theo quy định của pháp luật… Tóm lại: Dịch vụ ngân hàng là toàn bộ hoạt động tiền tệ, tín dụng, thanh toán qua tài khoản, ngoại hối… của hệ thống ngân hàng cung ứng cho nền kinh tế. 1.1.1.4. Phân loại ngân hàng thương mại - Dựa vào hình thức sở hữu có thể chia NHTM thành 5 loại: + NHTM Nhà nước: Là ngân hàng thương mại do nhà nước thành lập, hoạt động bằng nguồn vốn cấp phát của ngân sách nhà nước,được tổ chức và hoạt động nhằm mục tiêu kinh tế của nhà nước. + NHTM cổ phần: Là NHTM được thành lập dưới hình thức công ty cổ phần,trong đó các cổ dông góp vốn có thể là các doanh nghiệp nhà nước, các tổ chức,các TCTD và các cá nhân theo quy định của pháp luật. + NH liên doanh: Là ngân hàng được thành lập bằng vốn góp của bên Việt Nam và bên nước ngoài trên cơ sỏ hợp đồng liên doanh.Ngân hàng liên doanh là một pháp nhân bên Việt Nam, có trụ sở tại Việt Nam, hoạt động theo giấy phép thành lập và theo quy định có liên quan của pháp luật. + Chi nhánh ngân hàng nước ngoài: Là đơn vị phụ thuộc của ngân hàng nước ngoài, được ngân hàng nước ngoài đảm bảo chịu trách nhiệm đối với mọi nghĩa vụ