Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Hoàn thiện công tác đào tạo công nhân tại Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:122

Thêm vào BST

Báo xấu

33
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là nghiên cứu và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao trình độ tay nghề cho công nhân, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng năng suất lao động, nâng cao khả năng cạnh tranh và hiệu quả sản xuất kinh doanh của Công ty. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Hoàn thiện công tác đào tạo công nhân tại Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH ĐINH THỊ NHƯ QUỲNH HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐÀO TẠO CÔNG NHÂN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ THƯƠNG MẠI TNG LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH THÁI NGUYÊN - 2016 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH ĐINH THỊ NHƯ QUỲNH HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐÀO TẠO CÔNG NHÂN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ THƯƠNG MẠI TNG Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 60 34 01 02 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: TS. Trần Quang Huy THÁI NGUYÊN - 2016 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn với đề tài “Hoàn thiện công tác đào tạo công nhân tại Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG” là công trình nghiên cứu độc lập của riêng tôi. Số liệu được nêu trong luận văn là trung thực và có trích nguồn. Kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Tác giả luận văn Đinh Thị Như Quỳnh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện đề tài: “Hoàn thiện công tác đào tạo công nhân tại Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG”, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ, động viên của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu đề tài này. Tôi xin chân thành cảm ơn ban giám hiệu, Phòng đào tạo sau đại học, cùng các thầy cô giáo trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập tại trường. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Trần Quang Huy, người trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để hoàn thành luận văn này. Đồng thời tôi xin chân thành cảm ơn đồng nghiệp và những cộng tác viên đã giúp đỡ, chia sẻ tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu luận văn Tôi xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Đinh Thị Như Quỳnh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
iii Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
iv MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................... iv DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................... vii DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................ viii DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ, MÔ HÌNH ........................................... ix MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ........................................................................ 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................... 2 4. Ý nghĩa khoa học và đóng góp mới của đề tài ................................................. 3 5. Bố cục của luận văn ......................................................................................... 3 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ ĐÀO TẠO CỦA DOANH NGHIỆP .............................................................................................. 4 1.1. Cơ sở lý luận về đào tạo ................................................................................ 4 1.1.1. Khái niệm đào tạo ...................................................................................... 4 1.1.2. Mục đích của đào tạo ................................................................................. 4 1.1.3. Vai trò của đào tạo ..................................................................................... 5 1.1.4. Nội dung công tác đào tạo .......................................................................... 5 1.1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động đào tạo ........................................ 21 1.2. Cơ sở thực tiễn về đào tạo ........................................................................... 26 1.2.1. Những kinh nghiệm về đào tạo của một số doanh nghiệp ở Việt Nam ... 26 1.2.2. Bài học kinh nghiệm về đào tạo công nhân cho Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG .................................................................................... 29 Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................... 30 2.1. Câu hỏi nghiên cứu ..................................................................................... 30 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
v 2.2. Phương pháp nghiên cứu............................................................................. 30 2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................... 30 2.2.2. Phương pháp tổng hợp thông tin .............................................................. 31 2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ............................................................. 31 2.2.4. Mô hình hồi quy tuyến tính ...................................................................... 32 2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................ 33 2.3.1. Hệ thống chỉ tiêu định tính ....................................................................... 33 2.3.2. Hệ thống chỉ tiêu định lượng.................................................................... 33 Chương 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC ĐÀO TẠO CÔNG NHÂN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ THƯƠNG MẠI TNG ........................ 35 3.1. Khái quát chung về Công ty cổ phẩn Đầu tư và Thương mại TNG ........... 35 3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ........................................................... 35 3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của Công ty ........................................................... 37 3.1.3. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý ................................................................ 42 3.1.4. Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty giai đoạn 2013-2015 ... 43 3.2. Tình hình đào tạo công nhân tại Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG .................................................................................................................... 49 3.2.1. Đặc điểm về công nhân của công ty từ năm 2013 đến năm 2015............ 49 3.2.2.Thực trạng tổ chức đào tạo công nhân tại Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG .................................................................................................... 52 3.2.3. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động đào tạo công nhân tại Công ty cổ phần Đầu tư và thương mại TNG ..................................................... 68 3.3. Đánh giá công tác đào tạo công nhân giai đoạn 2013 – 2015 tại Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG............................................................. 76 3.3.1. Kết quả đạt được ...................................................................................... 76 3.3.2. Một số hạn chế và nguyên nhân ............................................................... 77 Chương 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐÀO TẠO CÔNG NHÂN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ THƯƠNG MẠI TNG ... 81 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
vi 4.1. Định hướng, mục tiêu công tác đào tạo công nhân của công ty ................. 81 4.1.1. Định hướng đào tạo công nhân ................................................................ 81 4.1.2. Mục tiêu đào tạo công nhân ..................................................................... 82 4.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác công nhân tại Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG .......................................................... 82 4.3.1. Hoàn thiện việc xác định nhu cầu đào tạo công nhân .............................. 83 4.3.2. Hoàn thiện việc xác định mục tiêu đào tạo công nhân ............................ 86 4.3.3. Lựa chọn đối tượng đào tạo chính xác ..................................................... 87 4.3.4. Hoàn thiện chương trình đào tạo đào tạo ................................................. 88 4.3.5. Hoàn thiện phương pháp đào tạo ............................................................. 89 4.3.6. Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên.................................................... 89 4.3.7. Sử dụng hiệu quả nguồn kinh phí phục vụ cho công tác đào tạo............. 91 4.3.8. Hoàn thiện công tác đánh giá hiệu quả sau đào tạo ................................. 92 4.3.9. Hoàn thiện công tác tuyển dụng công nhân trong công ty ....................... 93 4.3.10. Tạo động lực cho công nhân trong công ty ............................................ 94 4.3.11.Tổ chức chương trình thi thợ giỏi, có tay nghề ....................................... 95 4.3.12. Một số giải pháp khác ............................................................................ 96 KẾT LUẬN ....................................................................................................... 98 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 100 PHỤ LỤC ........................................................................................................ 102 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
vii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CBCNV : Cán bộ công nhân viên CNTT : Công nghệ thông tin HĐQT : Hội đồng Quản trị LĐTL : Lao động tiền lương TC - HC : Tổ chức - Hành chính TDT : Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển TDT TGĐ : Tổng giám đốc TNG : Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG UBND : Ủy ban nhân dân XDCB : Xây dựng cơ bản Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
viii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1: Phân loại các hình thức đào tạo ......................................................... 5 Bảng 3.1: Sản lượng sản xuất theo sản phẩm giai đoạn 2013 - 2015 .............. 44 Bảng 3.2: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh năm 2013 - 2015 ............... 46 Bảng 3.3: Cơ cấu công nhân theo độ tuổi của Công ty từ năm 2013-2015 ..... 49 Bảng 3.4: Cơ cấu công nhân theo giới tính của Công ty từ năm 2013-2015 ... 50 Bảng 3.5: Cơ cấu công nhân theo trình độ của Công ty từ năm 2013-2015 .... 51 Bảng 3.6: Số lượng công nhân đã được đào tạo từ năm 2013-2015 ................ 65 Bảng 3.7: Nhu cầu đào tạo công nhân từ năm 2013-2015 ............................... 54 Bảng 3.8: Chương trình đào tạo công nhân may công nghiệp ......................... 58 Bảng 3.9: Các phương pháp đào tạo công ty đang áp dụng ............................. 60 Bảng 3.10: Số lượng công nhân đi học tại trường Cao đẳng công nghiệp dệt may Hà Nội .......................................................................................... 62 Bảng 3.11: Bảng tổng hợp chi phí đào tạo ....................................................... 64 Bảng 3.12: Kết quả đào tạo công nhân ............................................................ 66 Bảng 3.13: Một số thông tin cơ bản về đối tượng được điều tra ..................... 68 Bảng 3.14: Kiểm định độ tin cậy của biến phụ thuộc ...................................... 69 Bảng 3.15: Kiểm định độ tin cậy của các biến độc lập .................................... 69 Bảng 3.16: Kết quả chạy lần 2 cho biến quan sát “chất lượng chương trình đào tạo” ................................................................................................ 71 Bảng 3.17: Phân tích nhân tố EFA ................................................................... 72 Bảng 3.18: Phân tích hồi quy ........................................................................... 74 Bảng 4.1: So sánh giữa yêu cầu công việc và thực tế làm việc của công nhân 84 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
ix DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ, MÔ HÌNH Sơ đồ 1.1. Trình tự xây dựng một chương trình đào tạo ...........................................16 Sơ đồ 2.1. Mô hình nghiên cứu .................................................................................33 Sơ đồ 3.1: Bộ máy tổ chức quản lý của TNG ...........................................................43 Biểu đồ 3.1: Biểu đồ thị trường của TNG .................................................................45 Mô hình 4.1: Đánh giá của tiến sỹ Donald Kir Patrick .............................................92 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thành công vượt trội của Nhật Bản, Hàn quốc, Singapo… là minh chứng hùng hồn cho thắng lợi của họ khi đầu tư vào con người. Đầu tư vào con người có thể mang lại hiệu quả cao hơn hẳn so với việc đầu tư đổi mới trang thiết bị kỹ thuật và các yếu tố khác của quá trình sản xuất kinh doanh. Vì vậy, vấn đề đào tạo nguồn nhân lực đang trở thành vấn đề bức xúc của mỗi quốc gia nói chung và các doanh nghiệp nói riêng. Một chiến lược đào tạo hợp lý sẽ phát huy được nội lực cao nhất, phát huy được khả năng làm việc, khả năng sáng tạo của người lao động, nâng cao trách nhiệm, tăng năng suất lao động và hiệu quả sản xuất kinh doanh. Hiện nay nền kinh tế Việt Nam và thế giới đang có những biến đổi sâu sắc, Việt Nam đã gia nhập ASEAN, APEC và mới nhất là WTO, điều này có nghĩa là việc các doanh nghiệp Việt Nam sẽ có rất nhiều những cơ hội và thách thức mới, vận hội mới để tồn tại, cạnh tranh và hòa nhập vào các thị trường. Chất lượng nguồn nhân lực của nước ta hiện nay nói chung và chất lượng người lao động trong các doanh nghiệp Việt Nam được đánh giá là thấp, chưa đáp ứng được mục tiêu phát triển của thị trường.Do vậy các doanh nghiệp sản xuất cần chú trọng đến việc đào tạo công nhân để nâng cao chất lượng sản phẩm, nâng cao khả năng cạnh tranh với thị trường trong nước và thị trường quốc tế. Trong các doanh nghiệp sản xuất công nhân là đối tượng chiếm số lượng lớn và có tầm quan trọng nhất vì công nhân là người trực tiếp tạo ra sản phẩm,là yếu tố quyết định đến sự thành bại của doanh nghiệp. Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG là một công ty chuyên sản xuất, gia công, xuất khẩu hàng may mặc. Với loại hình kinh doanh đòi hỏi số lượng lớn công nhân, loại hình sản phẩm đòi hỏi được tạo ra bằng chính bàn tay con người với kiến thức và kỹ năng chuyên ngành may mặc. Nên việc đào tạo công nhân là vô cùng cần thiết và quan trọng. Sau một thời gian nghiên cứu và tìm hiểu thực trạng về công tác đào tạo công nhân của Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG, tôi nhận Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
2 thấy công tác đào tạo công nhân của Công ty đã được thực hiện khá tốt. Công ty đã thực hiện theo quy trình đào tạo như xây dựng chương trình đào tạo công nhân, xác định được số lượng và đối tượng công nhân cần đào tạo,...Tuy nhiên, với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, môi trường kinh doanh thay đổi thì công tác đào tạo công nhân vẫn còn tồn tại nhiều bất cập khi triển khai thực tế như công ty chưa xác định được kiến thức, kỹ năng cần đào tạo công nhân, công ty chưa đánh giá tốt hiệu quả sau khi đào tạo, trình độ giáo viên chưa cao,....Vì vậy, tôi quyết định chọn đề tài: “Hoàn thiện công tác đào tạo công nhân tại Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG” làm đề tài luận văn nghiên cứu. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 2.1 Mục tiêu chung Nghiên cứu và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao trình độ tay nghề cho công nhân, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng năng suất lao động, nâng cao khả năng cạnh tranh và hiệu quả sản xuất kinh doanh của Công ty. 2.2 Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa những cơ sở lý luận về công tác đào tạo tại doanh nghiệp. - Phân tích, đánh giá thực trạng công tác đào tạo công nhân tại Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG hiện nay. - Đề xuất các giải pháp có tính khả thi, có cơ sở khoa học nhằm hoàn thiện công tác đào tạo công nhân ở Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Công tác đào tạo công nhân tại Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về không gian: Đề tài được thực hiện tại Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG. - Phạm vi về thời gian: Các thông tin, số liệu, dữ liệu phục vụ nghiên cứu của đề tài được thu thập từ năm 2013-2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
3 - Phạm vi về nội dung: Công tác đào tạo công nhân tại Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG. 4. Ý nghĩa khoa học và đóng góp mới của đề tài 4.1. Ý nghĩa khoa học của đề tài - Góp phần hệ thống hóa lý luận về đào tạo tại các doanh nghiệp. - Kết quả nghiên cứu là tài liệu để tham khảo hữu ích cho các nhà quản lý các cấp, các nghiên cứu tiếp theo về công tác đào tạo công nhân. 4.2. Đóng góp mới của đề tài - Trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng công tác đào tạo công nhân của Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG trong giai đoạn 2013-2015, Luận văn đã rút ra những thành tựu đạt được và phát hiện những bất cập ảnh hưởng đến công tác đào tạo công nhân tại Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG. - Luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác đào tạo công nhân tại Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG trong giai đoạn hiện nay. 5. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, danh mục các chữ viết tắt, danh mục các hình và bảng, danh mục tài liệu tham khảo; luận văn được bố cục theo 4 chương sau: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác đào tạo trong doanh nghiệp Chương 2: Phương pháp nghiên cứu Chương 3: Thực trạng công tác đào tạo công nhân tại Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG Chương 4: Giải pháp hoàn thiện công tác đào tạo công nhân tại Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
4 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ ĐÀO TẠO CỦA DOANH NGHIỆP 1.1. Cơ sở lý luận về đào tạo 1.1.1. Khái niệm đào tạo Theo giáo trình Quản trị nguồn nhân lực (2005) của Trần Kim Dung, Nhà xuất bản thống kê: “Đào tạo là quá trình cung cấp các kỹ năng cụ thể cho các mục tiêu cụ thể”. Hiểu theo cách khác: “Đào tạo là những cố gắng của tổ chức được đưa ra nhằm thay đổi hành vi và thái độ của người lao động để đáp ứng các yêu cầu về hiệu quả của công việc” Đào tạo là một quá trình có hệ thống nhằm nuôi dưỡng việc tích lũy các kỹ năng, những quy tắc, hành vi hay thái độ dẫn đến sự tương xứng tốt hơn giữa những đặc điểm của người lao động và yêu cầu của công việc. 1.1.2. Mục đích của đào tạo - Giúp cho người lao động thực hiện công việc tốt hơn (nâng cao chất lượng và năng suất). Đáp ứng các nhu cầu của doanh nghiệp bằng cải tiến năng lực của người lao động. - Cập nhật các kỹ năng và kiến thức mới cho người lao đông. Huấn luyện cho người lao động đưa vào những phương pháp làm việc mới. Cải thiện kiến thức kỹ thuật về công nghệ mới. Về dài hạn, đào tạo tạo điều kiện cho người lao động thích nghi sâu sắc với một công nghệ mới. - Tạo nên thái độ làm việc đúng đắn, trung thành với tổ chức. - Phát huy tính chủ động và tinh thần trách nhiệm của người lao động. - Tránh tình trạng quản lý lỗi thời.Đào tạo còn có thể giúp tổ chức thấy trước những thay đổi. - Giải quyết các vấn đề về tổ chức (giải quyết các xung đột). - Xây dựng và củng cố nền văn hóa doanh nghiệp. - Định hướng công việc mới cho người lao động Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
5 - Chuẩn bị đội ngũ cán bộ quản lý chuyên môn kế cận giúp cho người lao động có cơ hội thăng tiến. - Thỏa mãn nhu cầu phát triển cho người lao động. - Giúp tổ chức thích ứng với sự thay đổi của môi trường. 1.1.3. Vai trò của đào tạo 1.1.3.1. Vai trò của đào tạo - Đào tạo là một trong những biện pháp tích cực tăng khả năng thích ứng của doanh nghiệp trước sự thay đổi của môi trường. - Đào tạo cung cấp cho doanh nghiệp nguồn vốn nhân sự chất lượng cao góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh. Đào tạo được coi là một vũ khí chiến lược của tổ chức nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh trước các đối thủ. - Góp phần thực hiện tốt chiến lược chung về nhân sự của một doanh nghiệp và cao hơn là chiến lược chung về nhân sự của quốc gia. 1.1.3.2. Sự cần thiết của đào tạo - Là một tất yếu khách quan do sự phát triển của Khoa học - Kỹ thuật. - Sự biến đổi của xã hội diễn ra nhanh chóng. - Nền kinh tế thị trường đòi hỏi phải có nguồn nhân lực có chất lượng cao mới tồn tại và phát triển được. 1.1.4. Nội dung công tác đào tạo 1.1.4.1. Các hình thức đào tạo Về hình thức đào tạo thì có nhiều cách phân loại khác nhau. Bảng 1.1: Phân loại các hình thức đào tạo Tiêu thức Các hình thức /phương pháp Theo định hướng nội dung đào tạo - Đào tạo theo định hướng công việc - Đào tạo theo định hướng doanh nghiệp Theo mục đích của nội dung đào tạo - Đào tạo hướng dẫn công việc cho nhân viên - Đào tạo huấn luyện kỹ năng - Đào tạo kỹ thuật an toàn lao động - Đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn kỹ thuật - Đào tạo và phát triển các năng lực quản lý Theo tổ chức hình thức đào tạo - Đào tạo chính quy - Đào tạo tại chức Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
6 - Lớp cạnh xí nghiệp - Kèm cặp tại chỗ Theo địa điểm hoặc nơi đào tạo - Đào tạo tại nơi làm việc - Đào tạo xa nơi làm việc Theo đối tượng học viên - Đào tạo mới - Đào tạo lại (Nguồn: Giáo trình Quản trị nguồn nhân lực - Trần Kim Dung) 1.1.4.2. Các phương pháp đào tạo Phương pháp đào tạo là cách thức mà người dạy sử dụng để truyền đạt kiến thức cho người học. Có nhiều phương pháp đào tạo, mỗi phương pháp có cách thức thực hiện, ưu - nhược điểm riêng. Tổ chức cần cân nhắc và lựa chọn phương pháp phù hợp với điều kiện công việc, đặc điểm về lao động và về nguồn tài chính của mình. Việc lựa chọn đúng phương pháp đào tạo sẽ giúp quá trình đào tạo hiệu quả và chất lượng. Một số phương pháp đào tạo chủ yếu đang thực hiện: * Đào tạo trong công việc Đào tạo trong công việc là phương pháp đào tạo trực tiếp tại nơi làm việc, trong đó người học sẽ học được những kiến thức, kỹ năng cần thiết cho công việc thông qua thực tế thực hiện công việc và thường là dưới sự hướng dẫn của những người lao động lành nghề hơn. Nhóm này gồm những phương pháp như: +Đào tạo theo kiểu chỉ dẫn công việc Đây là phương pháp phổ biến dùng để dạy các kỹ năng thực hiện công việc cho hầu hết các công nhân sản xuất và kể cả một số công việc gián tiếp, quản lý. Quá trình đào tào bắt đầu từ sự giới thiệu và giải thích của người dạy về mục tiêu công việc và chỉ dẫn tỉ mỉ theo từng bước về cách quan sát trao đổi, học hỏi và làm thử cho tới khi thành thạo dưới sự chỉ dẫn và hướng dẫn chặt chẽ của người dạy. + Đào tạo theo kiểu học nghề Trong phương pháp này, chương trình đào tạo bắt đầu bằng việc học lý thuyết trên lớp, sau đó các học viên được đưa đến làm việc dưới sự hướng dẫn của công Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
7 nhân lành nghề trong một vài năm, được thực hiện các công việc thuộc nghề cần học cho đến khi thành thạo tất cả các kỹ năng của nghề. Phương pháp này dùng để dạy một nghề hoàn chỉnh cho công nhân. + Kèm cặp và chỉ bảo Phương pháp này thường dùng để giúp cho các cán bộ quản lý và các nhân viên giám sát có thể học được các kiến thức, kỹ năng cần thiết cho công việc trước mắt và công việc trong tương lai thông qua sự kèm cặp, chỉ bảo của người quản lý giỏi hơn. Có ba cách để kèm cặp là: Kèm cặp bởi người lãnh đạo trực tiếp Kèm cặp bởi một cố vấn Kèm cặp bởi người quản lý có kinh nghiệm hơn. + Luân chuyển và thuyên chuyển công việc Luân chuyển và thuyên chuyển công việc là phương pháp chuyển người quản lý từ công việc này sang công việc khác nhằm cung cấp cho họ những kinh nghiệm làm việc ở nhiều lĩnh vực khác nhau trong tổ chức. Những kinh nghiệm và kiến thức thu được qua quá trình đó sẽ giúp họ có khả năng thực hiện được những công việc cao hơn trong tương lai. Có thể luân chuyển và thuyên chuyển công việc theo ba cách: Chuyển đối tượng đào tạo đến nhận cương vị quản lý ở một bộ phận khác trong tổ chức nhưng vẫn với chức năng và quyền hạn như cũ. Người quản lý được cử đến nhận cương vị công tác mới ngoài công việc chuyên môn của họ. Người quản lý được bố trí luân chuyển công việc trong phạm vi nội bộ một nghề chuyên môn. Những ưu điểm của phương pháp đào tạo trong công việc Đào tạo trong công việc thường không yêu cầu một không gian hay những trang thiết bị riêng biệt, đặc thù; Có ý nghĩa thiết thực vì học viên được làm việc và có thu nhập trong khi học; Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
8 Mang lại sự chuyển biến gần như ngay tức thời trong kiến thức và kỹ năng thực hành (mất ít thời gian đào tạo); Đào tạo trong công việc cho phép học viên thực hành những gì mà tổ chức trông mong ở họ sau khi quá trình đào tạo kết thúc; Tạo điều kiện cho học viên được làm việc với các đồng nghiệp tương lai của họ và bắt chước những hành vi lao động của đồng nghiệp. Những nhược điểm của phương pháp đào tạo trong công việc Lý thuyết được trang bị không có hệ thống; Học viên có thể bắt chước những kinh nghiệm, thao tác không tiên tiến của người dạy; Không đáp ứng được yêu cầu đào tạo về cả số lượng và chất lượng đối với các nghề tương đối phức tạp hoặc các công việc có tính đặc thù. Các điều kiện để đào tạo trong công việc đạt hiệu quả là Người dạy phải được lựa chọn cẩn thận và phải đáp ứng những yêu cầu của chương trình đào tạo về trình độ chuyên môn, mức độ thành thạo công việc và khả năng truyền thụ; Chương trình đào tạo phải được tổ chức chặt chẽ và có kế hoạch. * Đào tạo ngoài công việc Đào tạo ngoài công việc là phương pháp đào tạo trong đó người học được tách khỏi sự thực hiện các công việc thực tế. Các phương pháp đó bao gồm: + Tổ chức các lớp cạnh doanh nghiệp Đối với những nghề tương đối phức tạp, hoặc các công việc có tính đặc thù, thì việc đào tạo bằng kèm cặp không đáp ứng được yêu cầu cả về số lượng và chất lượng. Các doanh nghiệp có thể tổ chức các lớp đào tạo với các phương tiện và thiết bị dành riêng cho học tập. Trong phương pháp này chương trình đào tạo gồm 2 phần: Lý thuyết và thực hành. Phần lý thuyết được giảng tập trung do các kỹ sư, cán bộ kỹ thuật phụ trách. Còn phần thực hành thì được tiến hành ở các xưởng thực tập do các Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
9 kỹ sư hoặc công nhân lành nghề hướng dẫn. Phương pháp này giúp cho học viên học tập có hệ thống hơn. + Cử đi học ở các trường chính quy Các doanh nghiệp cũng có thể cử người lao động đến học tập ở các trường dạy nghề hoặc quản lý do các Bộ, ngành hoặc do Trung ương tổ chức. Trong phương pháp này, người học sẽ được trang bị tương đối đầy đủ cả kiến thức lý thuyết lẫn kỹ năng thực hành. Tuy nhiên phương pháp này tốn nhiều thời gian và kinh phí đào tạo. + Các bài giảng, các hội nghị hoặc các hội thảo Các buổi giảng bài hay hội nghị có thể được tổ chức tại doanh nghiệp hoặc ở một hội nghị bên ngoài, có thể được tổ chức riêng hoặc kết hợp với các chương trình đào tạo khác. Trong các buổi thảo luận, học viên sẽ thảo luận theo từng chủ đề dưới sự hướng dẫn người lãnh đạo nhóm và qua đó họ được các kiến thức, kinh nghiệm cần thiết. + Đào tạo theo kiểu chương trình hóa, với sự trợ giúp của máy tính Đây là phương pháp đào tạo kỹ năng hiện đại nhất hiện nay mà nhiều công ty ở nhiều nước đang sử dụng rộng rãi. Trong phương pháp này, các chương trình đào tạo được viết sẵn trên đĩa mềm của máy tính, người học chỉ việc thực hiện theo các hướng dẫn của máy tính. Phương pháo này có thể sử dụng để đào tạo rất nhiều kỹ năng mà không cần có người dạy. + Đào tạo theo phương thức từ xa Đào tạo từ xa là phương thức đào tạo mà giữa người dạy và người học không trực tiếp gặp nhau tại một địa điểm và cùng thời gian mà thông qua phương tiện nghe nhìn trung gian. Phương tiện trung gian này có thể là sách, tài liệu học tập, băng hình, băng tiếng, đĩa CD và VCD, Internet (Video - Conferencing). Cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ thông tin các phương tiện trung gian này ngày càng đa dạng. Phương pháp đào tạo này có ưu điểm nổi bật là người học có thể chủ động bố trí thời gian học tập cho phù hợp với kế hoạch của cá nhân; người học ở các địa điểm Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn