Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân

Chia sẻ: Dongcoxanh10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:116

Thêm vào BST

Báo xấu

21
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân" được hoàn thành với mục tiêu nhằm hệ thống lý luận về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và thực trạng chất lượng nguồn nhân lực tại Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân, mục tiêu của luận văn là: Xây dựng và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân

-BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TẠI TỔNG CÔNG TY XUẤT NHẤP KHẨU TỔNG HỢP VẠN XUÂN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN PHƯƠNG QUYÊN HÀ NỘI, 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TẠI TỔNG CÔNG TY XUẤT NHẤP KHẨU TỔNG HỢP VẠN XUÂN Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH Mã số: 83.40.101 Họ và tên học viên: Nguyễn Phương Quyên Giáo viên hướng dẫn: TS. Nguyễn Trọng Hải HÀ NỘI, 2021
LỜI CẢM ƠN Đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn và sự biết ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Trọng Hải. Thầy đã luôn định hướng, động viên, giúp đỡ và hướng dẫn nhiệt tình với nhiều ý kiến quý báu cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện bản luận văn này. Thứ hai, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành tới toàn thể các Thầy Cô giáo của Viện sau đại học và các Thầy Cô trong Khoa Quản trị Kinh doanh đã cho tôi những kiến thức bổ ích và cần thiết trong suốt khóa học. Đồng thời, tôi cũng xin trân trọng cảm ơn các Phòng ban thuộc Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân, cùng các anh/ chị đồng nghiệp đã hỗ trợ và giúp tôi thu thập dữ liệu trong quá trình hoàn thành luận văn. Hà Nội, ngày 15 tháng 5 năm 2020 Học viên Nguyễn Phương Quyên
LỜI CAM ĐOAN Em xin cam kết, với đề tài nghiên cứu của mình “Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân” là nghiêm túc, mọi thông tin, số liệu trong luận văn là hoàn toàn chính xác đúng với thực tế tại Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân - Bộ Quốc Phòng. Do thời gian còn hạn chế và kiến thức có hạn nên bài luận văn này không thể tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong được các thầy cô giáo, các bạn bè đồng nghiệp nhận xét, góp ý để em hoàn thiện bài luận văn được tốt hơn. Em xin chân thành cảm ơn./. Hà Nội, ngày 15 tháng 5 năm 2020 Học viên Nguyễn Phương Quyên ii
MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................... i LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................. ii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................... vi DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH BẢNG ................................................................... vii DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ......................................................................... vii TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................................. 1 LỜI MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 3 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TRONG DOANH NGHIỆP. ......................................................... 11 1.1. Tổng quan về chất lượng nguồn nhân lực trong doanh nghiệp. ................. 11 1.1.1. Khái niệm Nguồn nhân lực. ......................................................................... 11 1.1.2. Chất lượng nguồn nhân lực .......................................................................... 12 1.1.3. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. .......................................................... 12 1.2. Các yếu tố tác động đến chất lượng nguồn nhân lực. ................................. 14 1.2.1. Các yếu tố bên ngoài doanh nghiệp. ............................................................. 14 1.2.2. Các yếu tố bên trong doanh nghiệp. ............................................................. 15 1.3. Một số tiêu chí đánh giá chất lượng nguồn nhân lực. ................................. 20 1.3.1. Nhóm tiêu chí về thể chất con người ............................................................ 20 1.3.2. Nhóm tiêu chí đánh giá về hiệu quả công việc. ............................................ 22 1.3.3. Nhóm tiêu chí đánh giá về nâng cao trình độ nghề nghiệp ........................... 23 1.3.4. Tiêu chuẩn và các phương pháp đánh giá về chất lượng nguồn nhân lực ...... 25 1.4. Kinh nghiệm về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của một số doanh nghiệp và bài học kinh nghiệm rút ra. ................................................................ 29 iii
1.4.1. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của công ty cổ phần FPT. .............................................................................................................................. 29 1.4.2. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của Công ty Cổ phần Ford Thăng Long ........................................................................................................... 30 1.4.3. Bài học kinh nghiệm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ........................... 32 2. CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TẠI TỔNG CÔNG TY XUẤT NHẬP KHẨU TỔNG HỢP VẠN XUÂN. .................................................................................................................. 34 2.1. Giới thiệu về Tổng công ty xuất nhập khẩu Tổng hợp Vạn Xuân. ............. 34 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển. ............................................................... 34 2.1.2. Bộ máy tổ chức. ........................................................................................... 37 2.1.3. Lĩnh vực hoạt động. ..................................................................................... 39 2.1.4. Hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng Công ty. ...................................... 40 2.2. Các yếu tố bên ngoài Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực của Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân. .............................. 42 2.2.1. Các yếu tố bên ngoài .................................................................................... 42 2.2.2. Các yếu tố bên trong. ................................................................................... 45 2.3. Thực trạng chất lượng nguồn nhân lực của Tổng công ty xuất nhập khẩu Tổng hợp Vạn Xuân. ........................................................................................... 53 2.3.1. Nhóm tiêu chí về con người ......................................................................... 51 2.3.2. Nhóm tiêu chí đánh giá về hiệu quả công việc. ............................................ 56 2.3.3. Nhóm tiêu chí đánh giá về nâng cao trình độ nghề nghiệp ........................... 63 2.3.4. Tiêu chuẩn và cách thức đánh giá về chất lượng nguồn nhân lực tại Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân. ......................................................... 68 2.4. Đánh giá chung về chất lượng nguồn nhân lực tại của cán bộ tại Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân. ............................................................. 72 iv
2.4.1. Những mặt đã làm được ............................................................................... 72 2.4.2. Một số hạn chế và nguyên nhân ................................................................... 74 3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TẠI TỔNG CÔNG TY XUẤT NHẬP KHẨU TỔNG HỢP VẠN XUÂN.79 3.1. Phương hướng phát triển nguồn nhân lực của Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân giai đoạn 2021-2023. ................................................. 79 3.1.1. Định hướng phát triển của Tổng công ty xuất nhập khẩu Tổng hợp Vạn Xuân trong giai đoạn 2021-2023. .................................................................................... 79 3.1.2. Phương hướng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của Tổng công ty xuất nhập khẩu Tổng hợp Vạn Xuân. ............................................................................ 79 3.2. Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân. .......................................................................... 80 3.2.1. Hoàn thành tốt công tác thu hút tuyển dụng lao động. .................................. 80 3.2.2. Hoàn thiện công tác bố trí, sử dụng lao động. .............................................. 82 3.2.3. Hoàn thiện công tác đào tạo cán bộ. ............................................................. 84 3.2.4. Hoàn thiện công tác đánh giá mức độ hoàn thành công việc của cán bộ ....... 85 3.2.5. Xây dựng và áp dụng các phương thức quản trị nhân sự theo các chuẩn mực quốc tế. .................................................................................................................. 88 3.3. Một số kiến nghị với Nhà nước nhằm đảm bảo tính hiệu quả của hoạt động nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân. ............................................................................................................ 89 KẾT LUẬN .......................................................................................................... 92 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 93 PHỤ LỤC 1 .......................................................................................................... 95 v
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Ký hiệu chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp 1 VAXUCO Vạn Xuân- BQP 2 NLĐ Người lao động 3 NNL Nguồn nhân lực 4 CLNNL Chất lượng nguồn nhân lực 5 CNH – HĐH Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa 6 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 7 TCT Tổng công ty 8 CNV Công nhân viên vi
DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH BẢNG Bảng 1.1 Phiếu đánh giá nhân viên ..................................................................... 28 Bảng 2.1. Nhu cầu lao động cần tuyển năm 2016-2020 ở các bộ phận .............. 46 Bảng 2.2. Kết quả tuyển dụng năm 2020 của Tổng công ty VAXUCO ............. 48 Bảng 2.4. Đánh giá mức độ hài lòng của người lao động với mức lương và chế độ đãi ngộ -2021 ................................................................................................... 52 Bảng 2.5. Thống kê tình hình đội ngũ nhân sự của Tổng công ty VAXUCO giai đoạn 2016-2020 .................................................................................................... 50 Bảng 2.6: Cơ cấu độ tuổi của đội ngũ cán bộ thuộc Tổng công ty VAXUCO trong 3 năm 2018 – 2020. .................................................................................... 52 Bảng 2.7. Tình hình Đội ngũ cán bộ chuyên môn nghiệp vụ của Tổng công ty VAXUCO năm 2020 ............................................................................................ 53 Bảng 2.8. Thống kê tình trạng thâm niên của đội ngũ nhân sự tại Tổng công ty VAXUCO từ năm 2018 - 2020 ............................................................................ 54 Bảng 2.10. Cấp độ thái độ làm việc của cán bộ .................................................. 55 Bảng 2.11 Doanh thu và lợi nhuận trung bình tạo ra từ mỗi nhân viên trong công ty .................................................................................................................. 62 Bảng 2.12. Báo cáo tổng hợp tình hình thực hiện quy định ............................... 70 Bảng 2.13. Nhận xét mức độ công bằng của “kết quả đánh giá hiệu quả công việc hàng năm của Tổng công ty” của CNV trong công ty ................................ 71 DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1 Sơ đồ tổ chức của Tổng Công ty VAXUCO ....................................... 37 Biều đồ 2.1. Số lượng cán bộ nhân viên có nhu cầu đào tạo kỹ năng- 2021..…68 Sơ đồ 3.1. Quá trình quản lý, đánh giá theo mục tiêu........................................ 87 vii
TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Nghiên cứu này được thực hiện với đề tài “Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại tổng công ty Xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân”, đặc biệt đi sâu tìm hiểu, phân tích thực tiễn một số bất cập về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực còn tồn tại trong công ty. Bên cạnh đó, nghiên cứu đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trại tổng công ty xuất nhập khẩu Tổng hợp Vạn Xuân trong giai đoạn mới, những giải pháp này hoàn toàn có thể vận dụng và triển khai một cách hiệu quả. Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, nghiên cứu tiến hành hệ thống hoá cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Sau đó tìm hiểu, phân tích thực trạng chất lượng nguồn nhân lực thông qua những số liệu trong 5 năm liên tiếp từ năm 2016 đến năm 2020 của công ty, để từ đó có cái nhìn toàn diện về tình hình của Tổng công ty từ trước đến nay. Trên cơ sở đó xây dựng những đề xuất vừa có tính kế thừa, vừa có sự phù hợp với tình hình tổ chức và xu thế hiện đại ngày nay. Thông qua nhiều phương pháp nghiên cứu như phương pháp phân tích tài liệu, phương pháp phân tích tổng hợp, phương pháp hệ thống hoá, và đặc biệt là phương pháp điều tra xã hội họ. Tác giả đã lập bảng hỏi và khảo sát ý kiến thực tế của nhân viên tại Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân, nghiên cứu thu thập được dữ liệu sạch từ 120 người trả lời với cơ cấu nhân khẩu học đủ điều kiện đại diện quy mô công ty và đủ điều kiện đưa vào phân tích. Thông qua kết quả, nhận thấy dựa vào các tiêu chí về con người và tiêu chí về đánh giá hiệu quả công việc, một doanh nghiệp có thể đánh giá khách quan và tương đối chính xác về chất lượng của nguồn nhân lực. Như với tổng công ty xuất nhập khẩu Tổng hợp Vạn Xuân nói riêng là có thể thấy có nhiều ưu điểm như: Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ đã có những bước tiến lớn, nguồn nhân lực trẻ, khỏe, đào tạo cơ bản tốt, môi trường làm việc năng động, nhiều cơ hội đào tạo và phát triển... Nhưng bên cạnh đó vẫn còn tồn tại một vài hạn chế cần cải thiện như hệ thống chính sách chế độ, chế độ đãi ngộ người lao động, đánh giá kết quả thực hiện công việc còn nhiều điểm yếu.. 1
Lấy nền tảng từ kết quả nghiên cứu, nghiên cứu tìm ra nguyên nhân và từ đó đề xuất một số giải pháp để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân, bao gồm các nhóm giải pháp về việc: hoàn thành tốt công tác thu hút tuyển dụng lao động, hoàn thiện công tác bố trí, sử dụng lao động, hoàn thiện công tác đào tạo cán bộ, công tác đánh giá mức độ hoàn thành công việc của cán bộ. Xây dựng và hoàn thiện chính sách lương, thưởng, chế độ đãi ngộ hợp lý, công bằng đối với người lao động. Xây dựng văn hoá doanh nghiệp tại Tổng công ty. Bên cạnh đó tác giả còn đưa ra một số kiến nghị với Nhà nước nhằm đảm bảo tính hiệu quả của hoạt động nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân. 2
LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài. Nhân lực luôn đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển và tồn tại bền vững của doanh nghiệp. Muốn phát triển nhanh và bền vững, chúng ta phải tạo dựng được nguồn nhân lực chất lượng cao và phải có chính sách đào tạo, thu hút, đãi ngộ hợp lý. Bên cạnh đó việc phân bổ và sử dụng đúng nguồn nhân lực sau khi đã thu hút hoặc đào tạo sao cho phù hợp với năng lực của từng cá nhân là một trong những nhân tố quan trọng trong thành công của doanh nghiệp. Các lý thuyết kinh tế học hiện đại đã chỉ ra rằng nguồn nhân lực là một trong những nguồn lực quan trọng nhất của một quốc gia, đặc biệt là trong một tổ chức. Nguồn nhân lực là một tài sản quân trọng của một tổ chức, lợi ích do nguồn nhân lực tại khó xác định được một cách cụ thể mà nó có thể đạt tới một giá trị vô cùng to lớn. Nó là yếu tố cơ bản cấu thành nên tổ chức, là điều kiện cho tổ chức tồn tại và phát triển. Vì vậy, một tổ chức được đánh giá mạnh hay yếu, phát triển hay tụt hậu phụ thuộc phần lớn vào chất lượng nguồn nhân lực của tổ chức đó. Mỗi tổ chức, mỗi doanh nghiệp phải chú ý đến việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của mình Trong bối cảnh đất nước đang hội nhập, các doanh nghiệp đầu tư và xuất nhập khẩu có uy tín của nước ngoài cũng đã xuất hiện trong nhiều dự án lớn kể cả các dự án có vốn trong nước và các dự án có vốn nước ngoài. Họ đều mang đến một thái độ làm việc chuyên nghiệp, kỹ thuật cao và phương pháp mới trong công việc. Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân - Bộ Quốc Phòng là một doanh nghiệp có uy tín, có tiềm lực tài chính, phát triển mạnh trong lĩnh vực đầu tư và xuất nhập khẩu. Gần đây, do nhu cầu xuất nhập khẩu tăng lên, số lượng cán bộ, công nhân, cử nhân, kỹ sư được tuyển vào ồ ạt... Do đó công việc quản lý gặp rất nhiều khó khăn. Việc tuyển dụng, bố trí, phân công công việc chưa thực sự hợp lý làm một số công việc triển khai còn chậm, thiếu đồng bộ, chất lượng công trình tại một số đơn vị, dự án còn chưa cao gây thất thoát, lãng phí, chậm tiến độ. Một số công việc yêu cầu áp dụng công nghệ mới phải thuê thầu phụ, chuyên gia nước ngoài hoặc thay đổi về cách thức nhập khẩu gây thất thoát, lãng phí, giảm uy tín của Tổng công ty và không chủ động được 3
công việc. Bên cạnh đó Tổng công ty xuất nhập khẩu Tổng hợp Vạn Xuân còn phải cạnh tranh với nhiều doanh nghiệp trong nước đang ngày càng phát triển. Do đó để hoạt động sản xuất kinh doanh được hiệu quả trong hiện tại và nâng cao khả năng hội nhập phát triển bền vững trong tương lai Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân đã xác định cần phải xây dựng chiến lược nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Từ những lý do trên nên tôi đã chọn đề tài: ‘Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân”. 2. Tổng quan nghiên cứu. Thời gian gần đây có nhiều nghiên cứu khác nhau về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ở Việt Nam thuộc các khu vực, đơn vị ở các loại hình tổ chức khác nhau. Điều này chứng tỏ vấn đề nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đang ngày càng được quan tâm, trở thành đề tài luôn nóng hổi trên các diễn đàn thông tin. Liên quan đến nghiên cứu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực có một số nghiên cứu cụ thể: Đề tài “Các giải pháp chủ yếu nhằm phát triển nguồn nhân lực Khoa học công nghệ phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa” của TS Phạm Văn Quý đã tập trung vào đối tượng nhân lực khoa học công nghệ trong cả nước, trình bày các cơ sở khoa học về lý luận và thực tiễn đổi mới các chính sách sử dụng có hiệu quả năng lực và trình độ của đội ngũ khoa học công nghệ, đồng thời mở rộng sang tất cả các khâu của quá trình đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng, đãi ngộ và các khía cạnh trong tổ chức và quản lý để phát triển NNL và phát huy vai trò của NNL khoa học công nghệ. Trong bài phỏng vấn với tiêu đề “7 giải pháp nâng cao chất lượng nhân lực Việt Nam” của PGS.TS. Phạm Văn Sơn, tác giả đã chỉ đưa ra 7 nhóm giải pháp nhằm nâng cao chất lượng NNL gồm: “Nâng cao trình độ học học vấn và kỹ năng lao động, khuyến khích lao động tự học, gắn chiến lược phát triển nhân lực với chiến lược phát triển kinh tế – xã hội, trọng nhân tài và xây dựng xã hội học tập, cải thiện thông tin về 4
thị trường lao động, mở rộng hợp tác quốc tế”. (Bài viết trên báo giáo dục thời đại, 2015-Tr.35), “Các giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực theo hướng Công nghiệp hóa – hiện đại hóa”, PGS.TS Mai Quốc Chánh, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 1999. Tác giả đã chỉ ra các yêu cầu về nhân lực trong thời kì công nghiệp hoá- hiện đại hoá, thực trạng nhân lực những năm 90 và đề ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng NNL theo hướng công nghiệp hoá- hiện đại hoá. Theo PGS.TS Phan Thanh Khôi, TS Nguyễn Văn Sơn, “Xây dựng đội ngũ trí thức lớn mạnh, chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước” (Tạp chí Tuyên giáo số 7/2011,2011- Tr.17) Các tác giả đã khẳng định vai trò của trí thức - lực lượng sáng tạo đặc biệt quan trọng có vai trò to lớn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. Từ đó đưa ra những quan điểm mang tính giải pháp cơ bản nhất để xây dựng đội ngũ trí thức, đặc biệt là việc thực hiện xây dựng đội ngũ trí thức theo nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI. Lê Thị Hồng Điệp, “Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để hình thành nền kinh tế tri thức ở Việt Nam”, luận án tiến sĩ kinh tế chính trị, Trung tâm đào tạo bồi dưỡng giảng viên lý luận chính trị, Đại học Quốc gia, Hà Nội, 2005. Tác giả đã nghiên cứu: Góp phần làm phong phú thêm những lý luận mới về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để hình thành nền kinh tế tri thức thông qua những phân tích nội dung, tiêu chí và những yếu tố tác động tới quá trình phát triển lực lượng này; thực hiện việc đánh giá tương đối toàn diện thực trạng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để hình thành nền kinh tế tri thức giai đoạn 2001 - 2007 gắn với những nội dung, tiêu chí và những yếu tố tác động đã nêu trên; đề xuất một số giải pháp phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để hình thành nền kinh tế tri thức ở Việt Nam trong tương lai. Những đề xuất đó góp phần tìm ra con đường và cách thức hiệu quả để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao thực sự trở thành lực lượng tiên phong trên hành trình hiện thực hóa nền kinh tế tri thức ở Việt Nam PGS.TS Phùng Rân với bài: “Chất lượng nguồn nhân lực; bài toán tổng hợp cần có lời giải đồng bộ”. Theo đó, PGS.TS Phùng Rân đặc biệt quan tâm đến sự phát 4 triển 5
nguồn nhân lực. Một quốc gia muốn phát triển, có sánh vai với tốc độ tăng trưởng và sự phát triển của các nước phát triển hiện đại được hay không chủ yếu nhờ vào lợi thế cạnh tranh nguồn nhân lực. “Một số vấn đề về đào tạo và phát triển nguồn nhân lực” của tác giả Vũ Xuân Tiến đăng trên tạp chí khoa học và công nghệ đại học Đà Nẵng số 5 năm 2010- Tr.40: đưa ra một số lý luận cơ bản về nguồn nhân lực, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, năng lực của người lao động và động cơ của người lao động. PGS. TS. Đỗ Minh Cương - TS. Mạc Văn Tiến đồng chủ biên (2004), với nghiên cứu “Phát triển lao động kỹ thuật ở Việt Nam – lý luận và thực tiễn”. Ngoài việc đi sâu nghiên cứu tìm ra các giải pháp phát triển lao động kỹ thuật tại Việt Nam, tác giả còn đưa ra các khái niệm NNL ở phạm vi vi mô và vĩ mô, kinh nghiệm đào tạo và phát triển lao động kỹ thuật ở một số nước như Đông Nam Á, Trung Quốc, Nhật, Mỹ. Luận án tiến sỹ “Nâng cao chất lượng đội ngũ công chức hành chính Nhà nước tỉnh Hải Dương” của tác giả Nguyễn Kim Diện, 2008, đề cập đến chất lượng nguồn nhân lực trong lĩnh vực hành chính sự nghiệp; đánh giá những thành công và hạn chế nhất định của nguồn nhân lực trong việc thực hiện công tác hành chính. Đinh Văn Toàn: “Phát triển nguồn nhân lực tập đoàn điện lực Việt Nam đến năm 2015”, luận án tiến sĩ ngành kinh tế phát triển, đại học kinh tế quốc dân. Tác giả đã chỉ rõ thực trạng NNL tập đoàn điện lực Việt Nam hiện nay, cả về số lượng và chất lượng. Bên cạnh đó, tác giả cũng chỉ ra những hạn chế yếu kém về chất lượng nhân lực, nguyên nhân của những hạn chế đó và đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu phát triển hiện nay của tập đoàn điện lực Việt Nam. Trần Hải Long, “Chiến lược đào tạo nguồn nhân lực tại công ty TNHH BMG Việt Nam”, Đại học kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội, 2009. Đề tài đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về chiến lược đào tạo nguồn nhân lực. Cụ thể đã đưa ra những khái niệm liên quan đến chiến lược đào tạo nguồn nhân lực một cách khá đầy đủ và chi tiết như: chiến lược, chiến lược đào tạo… Bên cạnh đó đề tài cũng đã phân tích được thực trạng chiến lược đào tạo nguồn nhân lực tại công ty thông qua các phân tích các yếu tố bên ngoài cũng 6
như các yếu tố bên trong ảnh hưởng quá trình xây dựng chiến lược đào tạo của công ty. Như vậy, đã có nhiều công trình nghiên cứu về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực từ những góc độ khác nhau, giải quyết nhiều vấn đề lý thuyết, thực tiễn liên quan. Tuy nhiên đến thời điểm hiện tại chưa có nghiên cứu nào về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân cả, đây là khoảng trống nghiên cứu. Do đó, với đề tài: “Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân”, tác giả mong muốn thực hiện nghiên cứu nhằm một phần nào đó phân tích thực tiễn một số bất cập về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, chủ yếu là nguồn nhân lực lao động chính còn tồn tại trong công ty, từ đó đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại tổng công ty xuất nhập khẩu Tổng hợp Vạn Xuân trong giai đoạn mới 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu: 3.1. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là: Trên cơ sở hệ thống lý luận về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và thực trạng chất lượng nguồn nhân lực tại Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân, mục tiêu của luận văn là: Xây dựng và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt được mục tiêu nghiên cứu trên, luận văn thực hiện những nhiệm vụ cụ thể sau: Thứ nhất: Hệ thống hoá cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Thứ hai: Phân tích thực trạng chất lượng nguồn nhân lực của cán bộ thuộc Tổng công ty xuất nhập khẩu Tổng hợp Vạn Xuân trong khoảng 2016-2020. Thứ ba: Trên cơ sở đó nghiên cứu, xây dựng và đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trại tổng công ty xuất nhập khẩu Tổng hợp Vạn Xuân trong giai đoạn mới. 7
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu của luận văn là: Chất lượng nguồn nhân lực tại Tổng công ty xuất nhập khẩu Tổng hợp Vạn Xuân. 4.2. Phạm vi nghiên cứu của luận văn là: - Nội dung: Phạm vi nghiên cứu của Luận văn tập trung vào việc phân tích chất lượng nguồn nhân lực tại Tổng công ty xuất nhập khẩu Tổng hợp Vạn Xuân. - Về không gian: Tổng công ty xuất nhập khẩu Tổng hợp Vạn Xuân. - Về thời gian: Luận văn lấy thông tin và dữ liệu tham khảo của công ty từ năm 2016 đến năm 2020. 5. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện những mục tiêu nghiên cứu trên, tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu sau: Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Là phương pháp nghiên cứu kế thừa, tiếp thu tri thức và lịch sử từ những người đi trước đã làm. Phương pháp này được học viên sử dụng chủ yếu ở chương 1 của luận văn nhằm làm rõ các khái niệm về chất lượng nguồn nhân lực và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Phương pháp phân tích và tổng hợp: Chủ yếu sử dụng trong chương 2 và chương 3 của luận văn. Cụ thể là được sử dụng để tính toán, phân tích số tuyệt đối, tương đối, bình quân để phân tích, tính toán các chỉ tiêu và đánh giá sự biến động của các chỉ tiêu về nguồn nhân lực của công ty. Từ đó tổng hợp đánh giá lại các vấn đề cần nghiên cứu và đưa ra giải pháp, kiến nghị phù hợp nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại tổng công ty xuất nhập khẩu Tổng hợp Vạn Xuân. Phương pháp hệ thống hóa: Được sử dụng xuyên suốt luận văn nhằm trình bày các vấn đề, các nội dung trong luận văn theo một trình tự, một bố cục hợp lý, chặt chẽ, có sự gắn kết, kế thừa, phát triển các vấn đề, các nội dung để đạt được mục đích, yêu cầu đã được xác định cho luận văn. Phương pháp điều tra xã hội học: 8
Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi dành cho các nhóm đối tượng: Trưởng, phó phòng, các trợ lý, nhân viên văn phòng, các nhân viên lái xe, bảo vệ, tạp vụ... thuộc Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân. Quy mô mẫu điều tra: Số phiếu phát ra là 120 phiếu với cơ cấu 8 phiếu là trưởng phó phòng. Trợ lý, nhân viên văn phòng là 92 phiếu. Lái xe, bảo vệ, tạp vụ là 20 phiếu. Kết quả thu về là 120 phiếu. Cách lấy mẫu ngẫu nhiên, thuận tiện. Các phiếu điều tra sau khi thu thập được tác giả tổng hợp, xử lý và phân tích trên máy tính. Ngoài ra, luận văn còn sử dụng các phương pháp như: phương pháp so sánh, phương pháp diễn giải và qui nạp, phương pháp so sánh đối chiếu; phương pháp phân tích bảng biểu, thống kê… 6. Những đóng góp của Luận văn - Về lý luận: Luận văn tổng hợp, hệ thống hóa những vấn đề lý luận về chất lượng nguồn nhân lực trong doanh nghiệp, góp phần làm sáng tỏ thêm quan điểm về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nói chung. - Về thực tiễn: Thứ nhất: Luận văn đã làm rõ thực trạng NNL ở Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân. Thứ hai: Dựa vào những nghiên cứu về thực trạng NNL, tác giả đề xuất những giải pháp mang tính khả thi để nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công nhân viên của Tổng công ty trong giai đoạn hiện nay 7. Kết cấu luận văn. Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục bảng biểu, danh mục viết tắt, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được kết cấu gồm 3 chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Chương 2: Phân tích thực trạng chất lượng nguồn nhân lực tại Tổng công ty xuất 9
nhập khẩu Tổng hợp Vạn Xuân. Chương 3: Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Tổng công ty xuất nhập khẩu tổng hợp Vạn Xuân. 10
1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TRONG DOANH NGHIỆP. 1.1. Tổng quan về chất lượng nguồn nhân lực trong doanh nghiệp. 1.1.1. Khái niệm Nguồn nhân lực. - Nhân lực Nhân lực là toàn bộ khả năng thể lực và trí lực của con người tham gia vào quá trình lao động, là tổng thể các yếu tố về thể chất và tinh thần được huy động vào quá trình lao động. Nhân lực là tổng thể số lượng và chất lượng những người lao động đáp ứng nhu cầu nhất định về loại hình lao động tương ứng của mỗi doanh nghiệp, tổ chức trên thị trường. Nói cách khác, nhân lực được hiểu là lực lượng lao động với kỹ năng nhất định để làm công việc nào đó mà xã hội hay thị trường có nhu cầu. - Nguồn nhân lực (NNL) "Nguồn lực con người" hay "nguồn nhân lực”, là khái niệm được hình thành trong quá trình nghiên cứu, xem xét con người với tư cách là một nguồn lực, là động lực của sự phát triển: Các công trình nghiên cứu trên thế giới và trong nước gần đây đề cập đến khái niệm nguồn nhân lực với các góc độ khác nhau: Theo GS.VS. Phạm Minh Hạc: “NNL là tổng thể những tiềm năng của con người, trước hết là tiềm năng lao động, bao gồm: thể lực, trí lực, phẩm chất và nhân cách của con người nhằm đáp ứng yêu cầu của một cơ cấu kinh tế - xã hội nhất định, có thể là một quốc gia, một vùng, một ngành hoặc một tổ chức nhất định trong hiện tại và tương lai.” (Phạm Minh Hạc, 2010, tr. 328) Theo PGS.TS. Nguyễn Ngọc Quân: “NNL của tổ chức bao gồm tất cả những người lao động làm việc trong một tổ chức đó, còn nhân lực được hiểu là nguồn lực của mỗi con người mà nguồn lực này gồm có thể lực và trí lực. Đó là toàn bộ con người và các hành động của con người trong tổ chức tạo thành các hoạt động – phần không thể thiếu trong sự tồn tại và phát triển của tổ chức.” (Nguyễn Ngọc Quân, 2010, tr.07) Theo David Begg: “Nguồn nhân lực là toàn bộ quá trình chuyên môn mà con người tích luỹ được, nó được đánh giá cao vì tiềm năng đem lại thu nhập trong tương 11