Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Nghiên cứu đề xuất áp dụng hệ thống kế toán quản trị cho Công ty TNHH MTV Nhiên liệu hàng không Việt Nam (Skypec)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:108

Thêm vào BST

Báo xấu

49
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu nhằm hệ thống hoá làm sáng tỏ những vấn đề lý luận cơ bản về kế toán quản trị chi phí tại doanh nghiệp. Nghiên cứu đặc điểm mô hình sản xuất kinh doanh, cấu trúc chi phí, chỉ ra ưu nhược điểm của công tác kiểm soát, quản lý chi phí và dự toán chi phí hiện có tại Công ty TNHH MTV NLHK Việt Nam (Skypec) – Chi nhánh Khu vực Miền Nam. doanh nghiệp. Từ các kết quả nghiên cứu đó có thể đề xuất các biện pháp quản trị thích hợp để kiểm soát việc tối thiểu hóa chi phí, khai thác tối đa các điều kiện sẵn có, tăng năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Nghiên cứu đề xuất áp dụng hệ thống kế toán quản trị cho Công ty TNHH MTV Nhiên liệu hàng không Việt Nam (Skypec)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT ÁP DỤNG HỆ THỐNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHO CÔNG TY TNHH MTV NHIÊN LIỆU HÀNG KHÔNG VIỆT NAM (SKYPEC) Ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH Chƣơng trình Điều hành cao cấp – EMBA HỒ LÊ NGỌC DIỆP TP. Hồ Chí Minh - năm 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ Nghiên cứu đề xuất áp dụng hệ thống kế toán quản trị cho Công ty TNHH MTV Nhiên liệu hàng không Việt Nam (Skypec) Ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH Chƣơng trình Điều hành cao cấp – EMBA Mã số: 8340101 Họ và tên học viên: HỒ LÊ NGỌC DIỆP Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS, TS ĐÀO THỊ THU GIANG TP. Hồ Chí Minh - năm 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan nội dung đề tài “Nghiên cứu đề xuất áp dụng hệ thống kế toán quản trị cho Công ty TNHH MTV Nhiên liệu Hàng không Việt Nam (Skypec)” là công trình nghiên cứu của riêng bản thân tôi, dƣới sự hƣớng dẫn khoa học của: PGS,TS. Đào Thị Thu Giang. Các dữ liệu phân tích và kết quả có đƣợc trong luận văn đƣợc thực hiện nghiêm túc và trung thực bởi tôi. Tôi xin khẳng định và chịu hoàn toàn trách nhiệm về sự trung thực của lời cam kết trên. Tp. HCM, ngày……. tháng ……. năm 2019 Tác giả luận văn HỒ LÊ NGỌC DIỆP
MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN................................................................................................................ 1 DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU .................................................................................. 2 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ ....................................................................................... 3 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................... 4 LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 5 CHƢƠNG 1: Cơ sở lý luận về kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp .................. 1 1.1. Tổng quan về kế toán quản trị................................................................................. 1 1.1.1. Khái niệm kế toán quản trị ................................................................................... 1 1.1.2. Vai trò của kế toán quản trị đối với nhà quản trị trong doanh nghiệp .................. 3 1.2. Khái niệm, bản chất của kế toán quản trị chi phí .................................................... 3 1.3. Nội dung kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp ............................................ 5 1.3.1. Tổ chức bộ máy kế toán quản trị chi phí .............................................................. 5 1.3.2. Nhận diện và xác định các trung tâm chi phí ....................................................... 7 1.3.3. Nhận diện và phân loại chi phí............................................................................. 8 1.3.4. Phƣơng pháp lập định mức chi phí .................................................................... 20 1.3.5. Lập dự toán ngân sách chi phí ........................................................................... 24 1.3.6. Hệ thống báo cáo và phân tích báo cáo kế toán quản trị chi phí ........................ 28 CHƢƠNG 2: Đánh giá thực trạng của hệ thống kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH MTV NLHK Việt Nam (Skypec) - Chi nhánh Khu vực Miền Nam. ............... 34 2.1. Tổng quan về quá trình hình thành và phát triển của Công ty ............................... 34 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển......................................................................... 34 2.1.2. Đặc điểm mô hình sản xuất kinh doanh của chi nhánh ...................................... 37 2.2. Thực trạng hệ thống kế toán quản trị chi phí tại Chi nhánh Khu vực Miền Nam .. 43 2.2.1. Tổ chức bộ máy kế toán quản trị chi phí ............................................................ 43 2.2.2. Nhận diện và xác định các trung tâm chi phí ..................................................... 46 2.2.3. Nhận diện và phân loại chi phí sản xuất kinh doanh .......................................... 46 2.2.4. Công tác lập định mức ....................................................................................... 49 2.2.5. Lập dự toán ngân sách chi phí ........................................................................... 50
2.2.6. Hệ thống báo cáo và phân tích báo cáo kế toán quản trị chi phí ........................ 55 2.3. Đánh giá thực trạng hệ thống kế toán quản trị chi phí tại công ty ......................... 63 2.3.1. Những kết quả đạt đƣợc ..................................................................................... 63 2.3.2. Những vấn đề tồn tại.......................................................................................... 64 CHƢƠNG 3: Đề xuất giải pháp để hoàn thiện hệ thống kế toán quản trị chi phí tại CÔNG TY TNHH MTV NHIÊN LIỆU HÀNG KHÔNG VIỆT NAM (SKYPEC) - cHI NHÁNH KHU VỰC MIỀN NAM ....................................................................... 67 3.1. Phƣơng hƣớng phát triển và yêu cầu hoàn thiện hệ thống kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH MTV Nhiên liệu Hàng Không Việt Nam (Skypec)-Chi nhánh Khu vực Miền Nam ............................................................................................................. 67 3.1.1. Phƣơng hƣớng phát triển của Công ty ............................................................... 67 3.1.2. Các yêu cầu để hoàn thiện hệ thống kế toán quản trị chi phí tại chi nhánh Khu vực Miền Nam ............................................................................................................. 69 3.2. Giải pháp hoàn thiện hệ thống kế toán quản trị chi phí tại Chi nhánh Khu vực Miền Nam .................................................................................................................... 69 3.2.1. Tổ chức bộ máy kế toán phục vụ công tác kế toán quản trị chi phí.................... 70 3.2.2. Phân loại chi phí phục vụ cho kế toán quản trị chi phí ....................................... 70 3.2.3. Hoàn thiện hệ thống định mức chi phí, lập dự toán ........................................... 72 3.2.4. Hoàn thiện hệ thống báo cáo phục vụ cho các thông tin của kế toán quản trị chi phí ................................................................................................................................ 78 KẾT LUẬN ................................................................................................................. 82 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................... 84
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu để hoàn thành luận văn với đề tài “Nghiên cứu đề xuất áp dụng hệ thống kế toán quản trị cho Công ty TNHH MTV Nhiên liệu Hàng không Việt Nam (Skypec)“, bên cạnh sự nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận đƣợc rất nhiều sự giúp đỡ nhiệt tình và quý báu từ Thầy cô, bạn bè, gia đình và đồng nghiệp để có thể hoàn thành luận văn này một cách hoàn chỉnh nhất. Lời đầu tiên, tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình, sâu sắc của GVHD PSG,TS Đào Thị Thu Giang. Bất kể khi nào tôi cần giải đáp, cô đều sẵn sàng lắng nghe và trả lời, cung cấp tài liệu, tạo mọi điều kiện để tôi có thể học hỏi, nghiên cứu tìm hiểu và hoàn thiện luận văn một cách tốt nhất. Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Toàn thể quý Thầy cô đã giảng dạy lớp eMBA-CH24 tại Trƣờng Đại học Ngoại Thƣơng Cơ sở II Thành phố Hồ Chí Minh. Các thầy cô đã cung cấp cho tôi rất nhiều kiến thức quý báu, giảng dạy nhiệt tình, tạo cho tôi có động lực để tiếp tục học hỏi nghiên cứu xa hơn nữa trong tƣơng lai. Tôi cũng không quên cảm ơn sự hỗ trợ nhiệt tình, tạo mọi điều kiện thuận lợi của đội ngũ Thầy cô quản lý lớp học để tôi có thể học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Tôi xin gửi lời cảm ơn đến tất cả bạn bè, những ngƣời đã động viên khích lệ để tôi có động lực học tập và nghiên cứu. Tôi xin cảm ơn các đồng nghiệp đã nhiệt tình hỗ trợ cung cấp thông tin, kiến thức cũng nhƣ giải đáp mọi thắc mắc, giúp tôi hoàn thành luận văn với nhiều thông tin bổ ích và súc tích nhất. Cuối cùng, với lòng biết ơn sâu sắc và chân thành nhất, tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, những ngƣời luôn dành cho tôi những điều tốt đẹp nhất, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất, những lời động viên khích lệ giá trị nhất để tôi có thể hoàn thành luận văn một cách hoàn chỉnh. Tp Hồ Chí Minh, ngày.....tháng.....năm 2019 Tác giả luận văn HỒ LÊ NGỌC DIỆP
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ảng 1: ảng giải trình chi phí lƣu thông ....................................................... 48 ảng 2: ảng dự toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp .................................. 52 ảng 3: ảng dự toán chi phí vật tƣ hóa nghiệm ............................................ 54 ảng 4: Đăng k thực hiện kế hoạch năm ...................................................... 57 ảng 5: áo cáo tình hình thực hiện kế hoạch chi phí hàng tháng.................. 58 ảng 6: Sổ chi tiết tài khoản ........................................................................... 59 ảng 7: áo cáo sản lƣợng JetA-1 hàng tháng ............................................... 60 ảng 8: ảng Tổng hợp báo cáo thực hiện chi phí năm 2018......................... 61 ảng 9: ảng phân loại chi phí theo cách ứng xử của chi phí ........................ 72 ảng 10: ự toán ngân sách chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ........................ 75 ảng 11: ảng dự toán định phí sản xuất chung bắt buộc .............................. 76 ảng 12: Tổng hợp dự toán chi phí theo các mức hoạt động kỳ vọng ............ 78 ảng 13: áo cáo thực hiên chi phí trong tháng ............................................. 79 ảng 14: Phân tích biến động chi phí ............................................................. 79 ảng 15: áo cáo thực hiện kế hoạch tháng ................................................... 80
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 1: Phƣơng pháp đồ thị phân tán ............................................................. 16 Hình 2: Sơ đồ bộ máy tổ chức Công ty Skypec .............................................. 37 Hình 3: Sơ đồ tổ chức Chi nhánh Khu vực Miền Nam ................................... 39 Hình 4: Sơ đồ cung ứng nhiên liệu tại Chi nhánh Khu vực Miền Nam........... 42 Hình 5: Sơ đồ tổ chức Phòng kế toán-Chi nhánh Khu vực Miền Nam ........... 43
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT KTTC Kế toán tài chính KTQTCP Kế toán quản trị chi phí TTCP Trung tâm chi phí NVLTT Nguyên vật liệu trực tiếp NCTT Nhân công trực tiếp CFSXC Chi phí sản xuất chung NVL Nguyên vật liệu TSCĐ Tài sản cố định CCDC Công cụ dụng cụ
LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong quá trình hội nhập và xu thế toàn cầu hoá nền kinh tế thế giới hiện nay, khi các hiệp định thƣơng mại tự do đƣợc ký kết, các rào cản thƣơng mại dần đƣợc gỡ bỏ, Công ty Nhiên liệu Hàng không Việt Nam là một công ty chuyên nhập khẩu nhiên liệu để cung ứng cho thị trƣờng hàng không đã đứng trƣớc rất nhiều những cơ hội cũng nhƣ thách thức. Sự thay đổi về chính sách thuế, giá cả đã có tác động rất lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, đặc biệt là các yếu tố chi phí. Bên cạnh đó, thị trƣờng cung ứng nhiên liệu hàng không trong nƣớc ngày càng cạnh tranh gay gắt. Từ vị thế cung ứng độc quyền nhiên liệu cho các hãng hàng không, từ năm 2010 Skypec phải dần đối mặt với nguy cơ cạnh tranh cao từ các đối thủ khi lần lƣợt hai công ty cung ứng nhiên liệu hàng không khác lần lƣợt ra đời. Đứng trƣớc tình hình đó, doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển cần phải xây dựng chiến lƣợc kinh doanh một cách cụ thể, chi tiết và rõ ràng, mỗi một bƣớc ra quyết định đều cần phải căn cứ trên các số liệu thống kê phân tích chuyên sâu. Trong đó việc phải có biện pháp kiểm soát và quản lý tốt chi phí trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh đƣợc ƣu tiên hàng đầu, hỗ trợ cho việc đƣa ra các quyết định kinh doanh hợp lý, hiệu quả nhằm mục tiêu tối đa hoá lợi nhuận, tăng cƣờng khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp. o đó doanh nghiệp cần phải xây dựng một hệ thống thông tin đầy đủ, kịp thời, chính xác phục vụ cho việc điều hành, quản lý và ra các quyết định sản xuất kinh doanh. Kế toán với chức năng thông tin và kiểm tra các hoạt động kinh tế tài chính của một đơn vị, một tổ chức ngày càng giữ vai trò tích cực trong việc quản l , điều hành và kiểm soát các hoạt động kinh tế của các đơn vị và có nghĩa quan trọng cho mọi đối tƣợng có nhu cầu sử dụng thông tin tùy theo mục đích khác nhau. Trong đó, thông tin kế toán quản trị đƣợc cung cấp cho các nhà quản trị nội bộ đơn vị để ra quyết định điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh. Kế toán quản trị mới đƣợc phát triển trong giai đoạn gần đây nhƣng đã thực sự trở thành một công cụ khoa học giúp nhà quản trị trong công tác quản l , điều hành hoạt động kinh doanh
của đơn vị. Ở Việt Nam, kế toán quản trị còn khá mới mẻ, các doanh nghiệp mới chỉ có hệ thống kế toán tài chính hoàn chỉnh, còn hệ thống kế toán quản trị phục vụ cho công tác quản lý và ra quyết định hầu nhƣ chƣa có. Hơn nữa, về mặt luật pháp, Nhà nƣớc ta mới chỉ ban hành những văn bản pháp quy, chế độ hƣớng dẫn về hệ thống kế toán tài chính áp dụng bắt buộc cho các doanh nghiệp, còn kế toán quản trị thì cũng chƣa đƣợc quan tâm thỏa đáng. Không nằm ngoài xu thế đó, việc áp dụng kế toán quản trị nói chung và kế toán quản trị chi phí nói riêng tại Công ty Skypec vẫn còn nhiều hạn chế. Để duy trì sự phát triển bền vững, nâng cao hiệu quả kinh doanh, tăng cƣờng năng lực cạnh tranh trong nền kinh tế thị trƣờng hiện nay, việc áp dụng hệ thống kế toán quản trị tại Công ty là rất cần thiết, cung cấp thông tin giúp lãnh đạo có cơ sở hoạch định, kiểm soát, tổ chức thực hiện để đạt mục tiêu của doanh nghiệp. Xuất phát từ vai trò, nghĩa, tầm quan trọng của công tác kế toán quản trị nói chung và kế toán quản trị chi phí nói riêng, tôi đã quyết định chọn nghiên cứu đề tài “Nghiên cứu đề xuất áp dụng hệ thống kế toán quản trị cho Công ty TNHH MTV Nhiên liệu Hàng không Việt Nam (Skypec)“ 2. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu Cho đến thời điểm này đã có rất nhiều đề tài, công trình nghiên cứu ứng dụng liên quan đến kế toán quản trị trong các doanh nghiệp tại Việt Nam, bao gồm cả về cơ sở lý luận và ứng dụng trong thực tiễn. Về cơ sở lý thuyết có thể kể đến “Giáo trình Kế toán quản trị” (PGS.TS Đào Thị Thu Giang chủ biên, NXB Khoa học kỹ thuật, năm 2012) hay “Giáo trình Kế toán quản trị” (PGS.TS Nguyễn Ngọc Quang, NX Đại học Kinh tế Quốc dân, năm 2014). Các giáo trình này đã cung cấp một cái nhìn tổng thể về toàn bộ các vấn đề của kế toán quản trị trong doanh nghiệp, là cơ sở lý luận vô cùng quan trọng để các tác giả có thể sử dụng nghiên cứu ứng dụng vào thực tế doanh nghiệp mình. Bên cạnh đó, cũng có rất nhiều các đề tài nghiên cứu về mô hình kế toán quản trị. Qua nghiên cứu tổng quan các công trình khoa học đã đƣợc công bố thì có ba
nhóm đề tài sau: Một là, nhóm công trình nghiên cứu các vấn đề chung về kế toán quản trị nhƣ “Tổ chức kế toán quản trị và phân tích kinh doanh trong doanh nghiệp nhà nước” (Luận án Tiến sĩ Kinh tế, Giang Thị Xuyến, 2002). Đề tài đã nêu lên đƣợc mối liên hệ giữa việc phân tích hoạt động kinh doanh và kế toán quản trị. Nghiên cứu đã chỉ ra đƣợc nghĩa của việc phân tích hoạt động sản xuất kinh doanh dƣới góc độ của kế toán quản trị nhằm cung cấp thông tin cho việc ra các quyết định sản xuất kinh doanh mang tính chiến lƣợc của các công ty nhà nƣớc. Nếu nhƣ đề tài trên cung cấp một cái nhìn tổng quan về nghĩa vai trò của kế toán quản trị trong doanh nghiệp thì đề tài “Xây dựng nội dung và tổ chức kế toán quản trị cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam” (Luận án Tiến sĩ Kinh tế, Phạm Ngọc Toàn, 2010) đã đi sâu và chi tiết vào việc hệ thống hóa và xây dựng đƣợc những nội dung cơ bản của kế toán quản trị đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam, đó là hệ thống kế toán chi phí phục vụ yêu cầu của nhà quản trị, xây dựng hệ thống dự toán, xây dựng các trong tâm trách nhiệm và xây dựng những tiên chí của hệ thống thông tin thích hợp phục vụ việc ra quyết định. Hai là, nhóm công trình nghiên cứu chung về kế toán quản trị chi phí Ngoài những đề tài tổng quan về kế toán quản trị trong doanh nghiệp, cũng có rất nhiều đề tài đã đi sâu nghiên cứu về kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp. Có thể kể đến đề tài “Tổ chức công tác kế toán quản trị chi phí và giá thành dịch vụ vận chuyển hành khách trong các doanh nghiệp taxi” (Luận án Tiến sĩ Kinh tế, Hồ Văn Nhàn, 2010). Đề tài đã đã đi sâu vào nghiên cứu bản chất của kế toán quản trị chi phí và giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp taxi. Từ việc phân tích đánh giá thực trạng hệ thống kế toán quản trị tại doanh nghiệp, tác giả đã đƣa ra các giải pháp hoàn thiện nội dung và công tác tổ chức kế toán quản trị chi phí và giá thành dịch vụ vận chuyển trong các doanh nghiệp taxi khách. Đề tài “Hoàn thiện kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp mía đường trên địa bàn Tỉnh Thanh Hóa” (Luận án Tiến sĩ Kinh tế, Lê Thị Minh Huệ, 2016). Đề tài cũng đã đi sâu vào phân tích thực trạng chung hệ thống kế toán quản
trị chi phí của các doanh nghiệp mía đƣờng trên địa bàn Tỉnh, tác giả đã đƣa ra các giải pháp tổ chức, hoàn thiện hệ thống kế toán quản trị chi phí phù hợp cho đặc thù của ngành mía đƣờng trên địa bàn Tỉnh. Cuối cùng, là nhóm đề tài nghiên cứu về xây dựng mô hình kế toán quản trị chi phí áp dụng cho các doanh nghiệp cụ thể. Các đề tài này đã vận dụng cơ sở lý luận về kế toán quản trị chi phí để nghiên cứu đề xuất áp dụng vào thực tiễn của doanh nghiệp mình. Các đề tài này chủ yếu tập trung giải quyết các vấn đề nhƣ đi sâu phân tích hệ thống kế toán sẵn có tại doanh nghiệp, chỉ ra các yếu kém của hệ thống kế toán hiện tại, sau đó đƣa ra các giải pháp bổ sung để hoàn thiện và đƣa vào áp dụng cho hệ thống kế toán quản trị chi phí tại doanh nghiệp. Có thể kể đến một số đề tài nhƣ “Nghiên cứu áp dụng hệ thống kế toán quản trị tại Công ty cổ phần điện lực Khánh Hòa” (Luận văn Thạc sĩ, Phan Thị Huệ, 2014) hay đề tài “Hoàn thiện hệ thống kế toán quản trị chi phí tại Công ty cổ phần Xây dựng giao thông Thái Nguyên” (Luận văn Thạc sĩ, Lê Việt Hùng, 2010). Các đề tài này cũng đã giải quyết đƣợc một số vấn đề cơ bản nhƣ đề xuất phân loại chi phí trong doanh nghiệp, xây dựng các hệ thống định mức chi phí, tổ chức lại hệ thống tập hợp chi phí sản xuất để phục vụ mục đích quản trị chi phí, phân tích mối quan hệ giữa chi phí-sản lƣợng và lợi nhuận để phục vụ công tác ra quyết định. Các đề xuất này cũng đã đáp ứng đƣợc cơ bản các vấn đề cần thiết của kế toán quản trị chi phí tại doanh nghiệp. Tuy nhiên, các đề tài này vẫn liên quan chủ yếu đến các công ty có hoạt động sản xuất kinh doanh có tạo ra sản phẩm, hiện nay chƣa tìm thấy đề tài nào nghiên cứu về kế toán quản trị chi phí áp dụng cho doanh nghiệp về ngành dịch vụ hàng không. Công ty Skypec kinh doanh trong lĩnh vực cung ứng nhiên liệu hàng không, là một ngành đặc thù, cấu trúc chi phí có phần khác hơn so với các công ty sản xuất. Vì vậy các nhóm kết quả đƣa ra trong các tài liệu tham khảo hiện có vẫn còn mang tính khái quát, định hƣớng, chƣa cụ thể và sâu sát so với thực tiễn của doanh nghiệp. Trong khuôn khổ của đề tài này, tôi xin đƣợc trình bày một cách tổng quan
những cơ sở lý luận về kế toán quản trị làm nền tảng cho đề tài nghiên cứu, đặc điểm của quy trình sản xuất kinh doanh và thực trạng của hệ thống kế toán áp dụng tại doanh nghiệp. Sử dụng các báo cáo số liệu của các năm để đi sâu tìm hiểu, đánh giá phân tích về đặc điểm quy trình sản xuất kinh doanh, mô hình quản trị đang áp dụng tại doanh nghiệp, phân tích cấu trúc phát sinh chi phí, từ đó có thể đề xuất một mô hình kế toán quản trị chi phí thích hợp áp dụng thực tiễn cho doanh nghiệp. 3. Mục tiêu nghiên cứu Hệ thống hoá làm sáng tỏ những vấn đề lý luận cơ bản về kế toán quản trị chi phí tại doanh nghiệp. Nghiên cứu đặc điểm mô hình sản xuất kinh doanh, cấu trúc chi phí, chỉ ra ƣu nhƣợc điểm của công tác kiểm soát, quản lý chi phí và dự toán chi phí hiện có tại Công ty TNHH MTV NLHK Việt Nam (Skypec) – Chi nhánh Khu vực Miền Nam. doanh nghiệp. Từ các kết quả nghiên cứu đó có thể đề xuất các biện pháp quản trị thích hợp để kiểm soát việc tối thiểu hóa chi phí, khai thác tối đa các điều kiện sẵn có, tăng năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Đề xuất mô hình kế toán quản trị thích hợp áp dụng cho TNHH MTV NLHK Việt Nam (Skypec)-Chi nhánh Khu vực Miền Nam để phục vụ cho công tác điều hành sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả hơn, tối ƣu hóa việc sử dụng chi phí để nâng cao lợi nhuận. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu là kế toán quản trị chi phí tại doanh nghiệp. Phạm vi nghiên cứu:  Phạm vi không gian: đề tài nghiên cứu áp dụng kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH MTV NLHK Việt Nam (Skypec), cụ thể là tại Chi nhánh Khu vực Miền Nam.  Phạm vi thời gian: đề tài tập trung nghiên cứu số liệu trong khoảng 2 năm của Chi nhánh Khu vực Miền Nam, từ năm 2017-2018 nhằm đảm bảo tính khách quan của số liệu, đồng thời có thể theo dõi xu hƣớng thay đổi của số liệu cũng nhƣ
có thể so sánh số liệu thông qua các năm. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu  Sử dụng số liệu sẵn có từ các báo cáo thực tế hoạt động của Chi nhánh Khu vực Miền Nam từ các năm 2017-2018, bao gồm kế hoạch chi phí hàng năm, các báo cáo thực hiện chi phí theo từng tháng, qu , năm và các hoạt động bổ sung chi phí hàng năm của chi nhánh.  Sử dụng phƣơng pháp quan sát, phân tích mô hình hoạt động sản xuất kinh doanh, thu thập thông tin về sự thay đổi cách thức quản l có tác động đến chuỗi hoạt động sản xuất kinh doanh, ảnh hƣởng đến công tác kiểm soát thực hiện chi phí tại chi nhánh, góp phần xác định rõ các nguyên nhân ảnh hƣởng đến nội dung nghiên cứu. 5.2. Phƣơng pháp xử lý số liệu Sử dụng phần mềm excel để xử lý số liệu. Phân loại các loại chi phí theo từng yêu cầu cụ thể, tính toán chênh lệch, tỷ lệ %, các hệ số cần thiết, các chỉ tiêu thể hiện tình hình của hoạt động sản xuất kinh doanh của chi nhánh, sự biến thiên của các thông số sản lƣợng, chi phí qua từng năm và sự biến thiên của các loại chi phí theo các mức hoạt động cụ thể. 5.3. Phƣơng pháp đánh giá số liệu  Phƣơng pháp so sánh đối chiếu: sử dụng phƣơng pháp so sánh đối chiếu số liệu giữa các năm, giữa các yếu tố biến đổi chi phí với các mức hoạt động trong từng năm, so sánh kết quả thực hiện chi phí so với kế hoạch chi phí đƣợc xây dựng để thấy rõ sự biến động về tình hình kinh doanh và tình hình thực hiện chi phí qua từng năm.  Phƣơng pháp đánh giá: Từ những số liệu thứ cấp đã qua xử lý và tính toán, các dữ liệu sơ cấp thu thập đƣợc, vận dụng những lý thuyết trong các giáo trình, tài liệu kết hợp với kinh nghiệm thực tiễn làm việc tại công ty để đƣa ra các đánh giá về thực trạng hệ thống kế toán quản trị chi phí tại chi nhánh, chỉ ra các ƣu nhƣợc
điểm, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp. 6. Bố cục của luận văn Bố cục của Luận văn này, ngoài phần Lời mở đầu và Kết luận, bao gồm các chƣơng nhƣ sau: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp Chƣơng 2: Đánh giá thực trạng của hệ thống kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH MTV NLHK Việt Nam (Skypec) - Chi nhánh Khu vực Miền Nam. Chƣơng 3: Đề xuất giải pháp để hoàn thiện hệ thống kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH MTV NLHK Việt Nam (Skypec) - Chi nhánh Khu vực Miền Nam.
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TRONG DOANH NGHIỆP 1.1. Tổng quan về kế toán quản trị 1.1.1. Khái niệm kế toán quản trị Trong nền kinh tế thị trƣờng hiện nay, xu hƣớng hội nhập và toàn cầu hóa ngày càng tăng, mở ra rất nhiều thách thức cũng nhƣ cơ hội, dẫn đến môi trƣờng cạnh tranh giữa các doanh nghiệp càng trở nên gay gắt. Trƣớc những áp lực cạnh tranh đó, để đạt đƣợc lợi nhuận kỳ vọng doanh nghiệp cần phải thay đổi rất nhiều trong công tác quản lý, đặc biệt là quản trị chi phí, quản lý tài chính. Kế toán là một công cụ thu thập, xử lý và cung cấp thông tin về các hoạt động kinh tế cho các đối tƣợng khác nhau trong và ngoài doanh nghiệp một cách toàn diện và nhanh chóng. Đó có thể là nguồn thông tin quan trọng để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đối với các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh; hoặc là công cụ để theo dõi tình hình sử dụng cấp phát nguồn kinh phí của ngân sách đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp, từ đó có các biện pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả sử dụng kinh phí. o đó, có thể nói kế toán là một trong những nội dung quan trọng trong quản lý kinh tế. Xã hội ngày càng phát triển, nhu cầu về thông tin ngày càng trở nên đa dạng và phong phú, đối tƣợng sử dụng thông tin ngày càng mở rộng. Điều đó đã thúc đẩy kế toán phát triển và hình thành các loại kế toán khác nhau. Xét theo phạm vi cung cấp thông tin và đối tƣợng sử dụng thông tin, kế toán đƣợc chia thành kế toán tài chính và kế toán quản trị. Kế toán tài chính cung cấp thông tin cho các đối tƣợng bên ngoài doanh nghiệp là chủ yếu, giúp họ đƣa ra các quyết định phù hợp với từng mục tiêu mà họ quan tâm, trong khi đó kế toán quản trị cung cấp thông tin cho các nhà quản trị trong nội bộ đơn vị để đƣa ra các quyết định điều hành các hoạt động kinh doanh. Nhƣ vậy, kế toán quản trị là công việc của từng doanh nghiệp, tùy theo đặc thù của hoạt động sản xuất kinh doanh mà sẽ có những yêu cầu về thông tin khác nhau, nhà nƣớc chỉ hƣớng dẫn các nguyên tắc cơ bản, còn lại doanh nghiệp tự tổ chức để Trang 1/84
thuận lợi trong quá trình thực hiện (Đào Thị Thu Giang 2012, tr 25). Cho đến nay, có rất nhiều quan điểm khác nhau về kế toán quản trị, có thể kể đến một số khái niệm do các nhà chuyên môn đã đƣa ra nhƣ sau: Theo Ronald W.Hilton, giáo sƣ đại học Cornell (Mỹ): “ Kế toán quản trị là một bộ phận của hệ thống thông tin quản trị trong một tổ chức mà nhà quản trị dựa vào đó để hoạch định và kiểm soát hoạt động của tổ chức” Theo Ray H.Garrison: “ Kế toán quản trị có liên hệ với việc cung cấp tài liệu cho các nhà quản l là những ngƣời bên trong tổ chức kinh tế và có trách nhiệm trong việc điều hành và kiểm soát mọi hoạt động của tổ chức đó” Theo các giáo sƣ đại học South Florida là Jack L.Smith, Robert M. Keith và William L.Stephens: “ Kế toán quản trị là một hệ thống kế toán cung cấp cho các nhà quản trị những thông tin định lƣợng mà họ cần để hoạch định và kiểm soát” Theo bộ luật Kế toán Việt Nam (Luật kế toán năm 2003, khoản 3, điều 4), “Kế toán quản trị là việc thu thập, xử lý, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính theo yêu cầu quản trị và quyết định kinh tế tài chính trong nội bộ đơn vị kế toán” Từ những khái niệm đƣợc nêu trên, cho thấy những điểm chung nhất về kế toán quản trị là:  Là một hệ thống thông tin.  Những ngƣời sử dụng thông tin là những đối tƣợng trong tổ chức/đơn vị  Mục đích sử dụng thông tin là để hoạch định, tổ chức thực hiện, kiểm soát và ra quyết định cho các hoạt động kinh doanh của tổ chức/đơn vị Trong khuôn khổ của luận văn này, có thể xem kế toán quản trị chính là một lĩnh vực kế toán đƣợc thiết kế để thu nhận, xử l và cung cấp những thông tin định lƣợng về các hoạt động của đơn vị một cách chi tiết, giúp cho các nhà quản l trong quá trình ra các quyết định liên quan đến việc lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, kiểm tra, kiểm soát và đánh giá tình hình thực hiện các hoạt động của đơn vị. (Nguyễn Ngọc Quang 2014, tr.14) Trang 2/84
1.1.2. Vai trò của kế toán quản trị đối với nhà quản trị trong doanh nghiệp Kế toán quản trị là công cụ của nhà quản trị trong việc thực hiện các chức năng quản trị, cụ thể:  Trong khâu hoạch định: kế toán quản trị tổ chức thu thập thông tin từ các dữ liệu quá khứ, hiện tại và tƣơng lai, căn cứ vào các tiêu chuẩn, định mức kỹ thuật để đánh giá phân tích số liệu từ các dữ liệu thu thập đƣợc, cung cấp thông tin giúp công tác xây dựng mục tiêu, lập kế hoạch thực hiện mục tiêu một cách hiệu quả nhất.  Trong khâu tổ chức thực hiện: kế toán quản trị tổ chức thu thập và xử lý thông tin theo từng yêu cầu quản trị, cung cấp thông tin chi tiết, cụ thể theo từng chỉ tiêu kế hoạch trên cơ sở số liệu thu đƣợc từ các chứng từ, sổ kế toán có liên quan. Trên cơ sở đánh giá phân tích, sử dụng thông tin tổng hợp từ các bộ phận, các nhà quản trị sẽ có những giải pháp tổ chức thực hiện nhằm khai thác tối đa các yếu tố của quá trình sản xuất kinh doanh, giúp tổ chức đi đúng hƣớng và đạt đƣợc mục tiêu đề ra.  Trong khâu lãnh đạo và kiểm soát: dựa vào các thông tin kế toán quản trị cung cấp, thực hiện so sánh tính toán phân tích đối chiếu số liệu để xác định tình hình thực hiện các kế hoạch, đồng thời xác định các nguyên nhân ảnh hƣởng đến quá trình thực hiện, từ đó có các biện pháp điều chỉnh xử lý kịp thời các sai sót.  Ra quyết định: đây là chức năng quan trọng nhất của kế toán quản trị, đó là cung cấp thông tin giúp cho nhà quản trị ra quyết định. Nó xuất hiện ở tất cả các khâu, gắn liền với các chức năng khác, từ quá trình hoạch định, tổ chức thực hiện hay lãnh đạo kiểm soát luôn tồn tại chức năng ra quyết định. Dựa vào nguồn thông tin đã đƣợc phân tích xử lý, nhà quản trị có thể ra các quyết định cụ thể để có thể nâng cao hiệu quả sử dụng vốn hoặc tiết kiệm chi phí… 1.2. Khái niệm, bản chất của kế toán quản trị chi phí Để đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả, đem lại lợi nhuận thì các nhà quản trị phải kiểm soát tốt đƣợc chi phí. Chi phí ảnh hƣởng trực tiếp đến lợi Trang 3/84
nhuận, tài sản cũng nhƣ sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. o đó nhà quản trị cần hiểu biết đầy đủ, khoa học về chi phí, hiểu đƣợc bản chất của các chi phí phát sinh trong phạm vi quản lý của mình để từ đó có thể kiểm soát và sử dụng chúng nhƣ một công cụ để gia tăng kết quả kinh doanh. Trong công tác quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, thì chi phí là một trong những yếu tố trung tâm. Không có một định nghĩa chính xác cho chi phí vì nó đƣợc tính toán và sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau. Một cách trừu tƣợng, “Chi phí là biểu hiện bằng tiền của những hao phí lao động sống và lao động vật hóa phát sinh trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, hay nói cách khác, chi phí là những phí tổn về nguồn lực kinh tế, tài sản cụ thể được sử dụng trong hoạt động sản xuất kinh doanh” (Đào Thị Thu Giang 2012, tr.35) Nhận thức về chi phí có thể khác nhau về quan điểm, hình thức thể hiện, tuy nhiên chúng vẫn có những đặc điểm chung, đây cũng chính là bản chất kinh tế của chi phí trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp:  Chi phí là hao phí tài nguyên (bao gồm hữu hình và vô hình), vật chất, lao động  Hao phí này phải gắn liền với hoạt động sản xuất kinh doanh  Hao phí này phải đƣợc định lƣợng bằng tiền và đƣợc xác định trong một khoảng thời gian xác định Bản chất này của chi phí giúp nhà quản trị phân biệt đƣợc giữa chi phí và chi tiêu. Chi phí đƣợc gắn liền với hoạt động sản xuất kinh doanh, còn chi tiêu là sự giảm đi đơn thuần của loại vật tƣ tài sản, tiền vốn của doanh nghiệp bất kể nó đƣợc dùng cho mục đích nào. Chi tiêu là cơ sở để phát sinh chi phí. Chi phí đƣợc tài trợ từ vốn kinh doanh và đƣợc bù đắp từ hoạt động sản xuất kinh doanh. Nhƣ vậy, từ các kiến thức tổng quan về kế toán quản trị và khái niệm chi phí nhƣ trên, ta có thể rút ra đƣợc khái niệm cơ bản về kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp chính là việc thu thập, xử l , phân tích và cung cấp các thông tin về chi phí của doanh nghiệp theo từng mục tiêu cụ thể, nhằm giúp các nhà quản trị Trang 4/84