Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Quản trị văn hóa doanh nghiệp tại Công ty cổ phần Xuất Nhập Khẩu và Kinh Doanh Việt Mỹ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:107

Thêm vào BST

Báo xấu

42
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kết cấu của luận văn gồm 4 chương: Chương 1 - Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về văn hóa doanh nghiệp và quản trị văn hóa doanh nghiệp; Chương 2 - Phương pháp thiết kế và nghiên cứu luận văn; Chương 3 - Thực trạng công tác quản trị VHDN tại công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ; Chương 4 - Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản trị VHDN tại Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Quản trị văn hóa doanh nghiệp tại Công ty cổ phần Xuất Nhập Khẩu và Kinh Doanh Việt Mỹ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- NGUYỄN ĐỨC XUÂN QUẢN TRỊ VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU VÀ KINH DOANH VIỆT MỸ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG Hà Nội – 2018
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- NGUYỄN ĐỨC XUÂN QUẢN TRỊ VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU VÀ KINH DOANH VIỆT MỸ Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 60 34 01 02 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. ĐỖ MINH CƢƠNG XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CÁN BỘ HƢỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN ĐỖ MINH CƢƠNG TRẦN ANH TÀI Hà Nội - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan: luận văn thạc sĩ “Quản trị văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ” là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi, dƣới sự hƣớng dẫn khoa học của PGS.TS ĐỖ MINH CƢƠNG – Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà nội, kết quả nghiên cứu chƣa đƣợc công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu nào của ngƣời khác. Việc sử dụng kết quả, trích dẫn tài liệu của ngƣời khác đảm bảo theo đúng các quy định. Các nội dung trích dẫn và tham khảo các tài liệu, sách báo, thông tin đƣợc đăng tải trên các tác phẩm, tạp chí và trang web theo danh mục tài liệu tham khảo của luận văn. Hà Nội, Ngày ..... tháng...... năm 2018 Học viên Nguyễn Đức Xuân
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này. Em xin chân thành gửi lời cảm ơn tới các thầy, các cô giáo ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn, giảng dạy trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu tại trƣờng Đại học kinh tế - Đại học Quốc gia Hà nội. Em xin chân thành cảm ơn thầy giáo hƣớng dẫn khoa học PGS.TS. ĐỖ MINH CƢƠNG đã tận tình, chu đáo, quan tâm, ủng hộ, tạo động lực và truyền nhiệt huyết cho em thực hiện luận văn này. Xin cảm ơn phòng hành chính nhân sƣ, phòng kinh doanh, ban giám đốc công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ và em Khuất Thùy Dung đã giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn. Do thời gian thực hiện có hạn, kiến thức còn hạn chế nên luận văn không tránh khỏi thiếu sót nhất định. Em rất mong nhân đƣợc những ý kiến đóng góp của thầy giáo, cô giáo để em hoàn thành luận văn. Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, Ngày ..... tháng ..... năm 2018 Học viên Nguyễn Đức Xuân
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ............................................................................................................. i DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT............................................................................. iv DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v DANH MỤC CÁC HÌNH .................................................................................. vi PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1 CHƢƠNG 1.TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ VĂN HÓA DOANH NGHIỆP ................................... 4 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài............................ 4 1.1.1. Tình hình nghiên cứu quốc tế ............................................................... 4 1.1.2. Tình hình nghiên cứu trong nƣớc.......................................................... 6 1.2. Cơ sở lý luận về quản trị văn hóa doanh nghiệp ..................................... 11 1.2.1. Các khái niệm về quản trị văn hóa doanh nghiệp ............................... 11 1.2.2. Các nội dung quản trị văn hóa doanh nghiệp...................................... 22 1.3. Các nhân tố ảnh hƣởng quản trị văn hóa doanh nghiệp ........................ 38 1.3.1. Nhận thức đúng và đầy đủ về văn hóa doanh nghiệp và vai trò của nó38 1.3.2. Nhận thức đúng và đầy đủ về quản trị văn hóa doanh nghiệp.............. 39 1.3.3. Bản lĩnh nhà quản trị ................................................................................. 40 1.3.4. Lịch sử truyền thống của tổ chức và đặc điểm nghành nghề kinh doanh ................................................................................................................... 41 CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN43 2.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận .............................................................. 43 2.2. Thiết kế quy trình nghiên cứu của luận văn............................................ 43 2.2.1. Quá trình nghiên cứu luận văn ................................................................. 43 i
2.2.2. Xác định vấn đề, đối tƣợng, mục đích nghiên cứu ................................ 45 2.2.3. Mô hình nghiên cứu ................................................................................... 45 2.2.4. Xây dựng thang đo và thiết kế bảng hỏi.................................................. 46 2.2.5. Chọn mẫu khảo sát nghiên cứu ................................................................ 49 2.2.6. Thu thập dữ liệu, phân tích dữ liêu .......................................................... 49 2.2.7. Kết luận và đề suất giải pháp .................................................................... 50 CHƢƠNG 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN TRỊ VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU VÀ KINH DOANHVIỆT – MỸ .............................................................................. 51 3.1. Tổng quan về Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ ................................................................................................................................. 51 3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ. .................................................................................... 51 3.1.2. Mô hình tổ chức và hoạt động của Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ .............................................................................................. 52 3.2. Thực trạng công tác quản trị văn hóa tại Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩuvà Kinh doanh Việt Mỹ ............................................................................ 56 3.2.1. Công tác hoạch định quản trị văn hóa doanh nghiệp .......................... 56 3.2.2. Công tác tổ chức thực hiện quản trị văn hóa doanh nghiệp ................ 60 3.2.3. Công tác lãnh đạo quản trị văn hóa doanh nghiệp ................................. 63 3.2.4. Công tác kiểm tra, kiểm soát quản trị văn hóa doanh nghiệp............... 65 3.3. Kết quả khảo sát thực đánh giá của cán bộ nhân viên về văn hóa doanh nghiệp của công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ ....... 66 3.4. Những thành tựu đạt đƣợc, hạn chế và nguyên nhân trong công tác quản trị văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ.......................................................................................... 74 3.4.1. Những thành tựu đạt đƣợc và các nguyên nhân ..................................... 74 3.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân ............................................................... 76 ii
CHƢƠNG 4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN TRỊ VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU VÀ KINH DOANH VIỆT – MỸ ...................................................................... 80 4.1. Mục tiêu phát triển của Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ............................................................................................................ 80 4.1.1. Quan điểm xây dựng văn hóa doanh nghiệp của công ty ..................... 80 4.1.2. Nguyên tắc quản trị văn hóa doanh nghiệp............................................. 81 4.2. Giải pháp hoàn thiện công tác quản trị văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ ....................................... 81 4.2.1. Giải pháp hoàn thiện công tác hoạch định văn hóa doanh nghiệp tại công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ .................................... 81 4.2.2. Giải pháp hoàn thiện tổ chức thực hiện quản trị văn hóa doanh nghiệp tại công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ ............................... 86 4.2.3. Giải pháp hoàn thiện lãnh đạo quản trị văn hóa doanh nghiệp tại công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ .............................................. 87 4.2.4. Giải pháp hoàn thiện công tác kiểm tra quản trị văn hóa doanh nghiệp tại công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ ............................... 89 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................... 92 PHỤ LỤC 1: ....................................................................................................... 91 iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 CP Cổ phần 2 CBCNV Cán bộ công nhân viên 3 DN Doanh nghiệp 4 DNVVN Doanh nghiệp vừa và nhỏ 5 HĐQT Hội đồng quản trị 6 KD Kinh doanh 7 VHDN Văn hóa doanh nghiệp 8 XNK Xuất nhập khẩu iv
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1. Đánh giá chung về văn hóa doanh nghiệp .......................................... 66 Bảng 3.2. đánh giá về cấu trúc hữu hình văn hóa doanh nghiệp ........................ 68 Bảng 3.3. Đánh giá về giá trị tuyên bố văn hóa doanh nghiệp ........................... 70 Bảng 3.4. Đánh giá về giá trị ngầm định nền tảng của VHDN và niềm tin của nhân viên ............................................................................................................. 71 v
DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1. Cấp độ của văn hóa doanh nghiệp ...................................................... 14 Hình 1.2. Mô hình văn hóa 6 lớp cửa Đỗ Minh Cƣơng ...................................... 18 Hình 2.1. Quy trình nghiên cứu .......................................................................... 45 Hình 3.1. Bộ máy quản lí tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu và kinh doanh Việt Mỹ................................................................................................................ 53 Hình 3.2. Logo công ty........................................................................................ 58 Hình 3.3. Đánh giá chung về văn hóa doanh nghiệp .......................................... 67 Hình 3.4. Đánh giá về cấu trúc hữu hình văn hóa doanh nghiệp ........................ 69 Hình 3.5. Đánh giá về giá trị tuyên bố văn hóa doanh nghiệp ............................ 70 Hình 3.6. Đánh giá về giá trị ngầm định nền tảng của VHDN và niềm tincủa nhân viên ............................................................................................................. 72 vi
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Quyết định số 1846/QĐ-TTG ban hành ngày 29/9/2016 của thủ tƣớng chính phủ, quyết định lấy ngày 10/11 hàng năm là ngày văn hóa doanh nghiệp (VHDN) Việt Nam. Quyết định này khẳng định vai trò, vị trí và tầm quan trọng của văn hóa doanh nghiệp (VHDN), đồng thời thể hiện rõ chính sách của chính phủ nhằm tuyên truyền, phổ biến và nâng cao nhận thức về VHDN, văn hóa doanh nghiệp là một nguồn lực góp phần cho sự phát triển bền vững đất nƣớc và hội nhập với thế giới. Để đáp ứng với lời kêu gọi của thủ tƣớng chính phủ trong việc xây dựng và phát triển VHDN chúng ta cần phải có một phƣơng pháp quản trị VHDN để cho nó phát triển đáp ứng yêu cầu đặt ra. Hiện nay đã có một bộ phận doanh nhân và các nhà nghiên cứu quan tâm tới việc xây dựng VHDN, nhƣng phần lớn chỉ là các doanh nghiệp lớn, có lịch sử, truyền thống, có uy tín, vị thế, tầm cỡ khu vực và quốc tế. Các bài báo, bài nghiên cứu còn mang tính quan sát, bình luận, phân tích và khảo sát ở một vài khía cạnh của VHDN nhƣ: Xây dựng, hoàn thiện VHDN, duy trì và phát triển VHDN, vận dụng VHDN, vai trò VHDN... Các nghiên cứu này đã làm rõ một số đặc điểm, một số khâu trong quá trình xây dựng, phát triển, duy trì văn hóa doanh nghiệp, đồng thời chỉ rõ VHDN không chỉ là tài sản linh hồn của doanh nghiệp mà còn là một nguồn lực và hình ảnh của quốc gia. Mặc dù chúng ta đã nhận thức đƣợc tầm quan trọng của VHDN, thừa nhận VHDN là một nguồn lực của doanh nghiệp nhƣng chƣa chỉ rõ cách thức quản trị nguồn lực này, và đƣa ra các phƣơng pháp cụ thể để quản trị VHDN này. Vấn đề cấp thiết đặt ra phải hoàn thiện khung lý thuyết quản trị VHDN, quy trình quản trị VHDN khoa học và hiệu quả. Quản trị VHDN là cách thức để duy trì và phát triển bền vững nền VHDN của công ty, quản trị VHDN là con đƣờng doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) vƣơn tầm trở thành doanh nghiệp lớn, có vị thế trong nƣớc, khu vực và trên thế 1
giới... Đây là một khoảng trống trong nghiên cứu về VHDN, là một vấn đề cần tiếp tục làm rõ của khoa học quản trị doanh nghiệp. Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ là một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh xuất nhập khẩu xe đạp đƣợc thành lập năm 2006 có quy mô cỡ vừa với 112 nhân viên đang trong quá trình bắt đầu xây dựng VHDN của mình. Với vai trò là một thứ tài sản vô hình và nguồn lực để phát doanh nghiệp thì VHDN của Công ty cũng cần đƣợc quản trị một cách khoa học và thực hiện một cách bài bản. Vì vậy, tôi chọn đề tài: “Quản trị văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ”, làm đề tài nghiên cứu luận văn của mình. Câu hỏi nghiên cứu Các câu hỏi nghiên cứu đƣợc đặt ra trong luận văn nhƣ sau: -Thực trạng quản trị VHDN tại Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ đang đƣợc thực hiện nhƣ thế nào? Điểm mạnh và điểm yếu của nó? -Cần những giải pháp gì để thực hiện quản trị VHDN ở Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ một cách có hiệu quả và bền vững? 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn a. Mục đích nghiên cứu Nâng cao hiệu quả công tác quản trị văn hóa doanh nghiệp của Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ. b. Mục tiêu, nhiệm vụ của luận văn Một là, nghiên cứu, tổng hợp cơ sở lý luận về quản trị VHDN. Hai là, khảo sát, đánh giá thực trạng việc quản trị VHDN của Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ. Ba là, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao, hoàn thiện công tác quản trị VHDN tại Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 2
- Đối tƣợng nghiên cứu: Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là công tác quản trị VHDN của Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ. - Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi thời gian: Luận văn thực hiện nghiên cứu từ năm 2006 công ty thành lập - đến nay. Phạm vi về không gian: Luận văn thực hiện nghiên cứu quản trị VHDN của công ty tại khu vực miền Bắc. Phạm vi nội dung: Luận văn này chỉ thực hiện nghiên cứu quản trị VHDN của Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ, đánh giá điểm mạnh, điểm yếu và đề xuất giải pháp khắc phục điểm yếu. 4. Những đóng góp của luận văn - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản trị VHDN. - Nhìn rõ đƣợc thực trạng của quản trị VHDN và kết quả của nó tại Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ - Đề xuất đƣợc một số giải pháp để nâng cao chất lƣợng, hiệu quả việc quản trị VHDN của Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ phù hợp với giai đoạn hiện nay. 5. Kết cấu của luận văn: Kết cấu luận văn gồm 4 chƣơng sau: - Chƣơng 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về văn hóa doanh nghiệp và quản trị văn hóa doanh nghiệp. - Chƣơng 2. Phƣơng pháp thiết kế và nghiên cứu luận văn. - Chƣơng 3. Thực trạng công tác quản trị VHDN tại công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ. - Chƣơng 4. Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản trị VHDN tại Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Kinh doanh Việt Mỹ. 3
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ VĂN HÓA DOANH NGHIỆP 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài 1.1.1. Tình hình nghiên cứu quốc tế Văn hóa doanh nghiệp đƣợc quan tâm nghiên cứu vào thập niên 70 của thế kỷ XX nền kinh tế Nhật bản có bƣớc phát triển thần kỳ, các công ty Nhật gặt hái thành công vang dội, VHDN bắt đầu quan tâm nghiên cứu và coi là một yếu tố quan trọng đóng góp thành công đó. Các nghiên này chƣa trực tiếp đặt vấn đề quản trị văn hóa doanh nghiệp làm đối tƣợng nghiên cứu và xử lý, nhƣng đây là quan điểm nền móng cơ bản cho quản trị VHDN. * Nghiên cứu văn hóa doanh nghiệp của Edgar H.Schein Edgar Schein đã có những nghiên cứu trong việc phát triển tổ chức trong một số lĩnh vực, bao gồm phát triển văn hóa doanh nghiệp. Năm 2004 ông đƣa ra mô hình lý luận về ba cấp độ văn hóa doanh nghiệp là: Cấp độ một: các yếu tố hữu hình và các ứng xử. Các yếu tố hữu hình bao gồm: kiến trúc nối thất, trang phục, giai thoại, câu chuyên..... Cấp độ hai: các giá trị đƣợc chấp nhận gồm các yếu tố văn hóa đƣợc mong muốn của tổ chức. Cấp độ ba: những thói quen, ngầm định nền tảng của văn hóa doanh nghiệp gồm niềm tin, nhận thức, suy nghĩ và tình cảm có tính vô thức, mặc nhiên đƣợc công ty chấp nhận (H.Schein,2010). Để quản trị VHDN của công ty cần xây dựng theo trình tự ba cấp độ trên; Tuy nhiên cách tiếp cận này còn hạn chế nhƣ quản trị VHDN chƣa tiếp cận theo giai đoạn nhƣ: hoạch định, tổ chức thực hiện, triển khai, kiểm tra và đánh giá. * Nghiên cứu văn hóa doanh nghiệp của Herb Kelleher Herb Kelleher đã đƣa ra nhiều quan điểm hữu ích và thực hành thành công VHDN, ông cho rằng VHDN là tài sản không thể thay thế đƣợc, nếu doanh 4
nghiệp thiếu vốn thì có thể đi vay, thiếu nhân viên thì có thể tuyển dụng thêm, thiếu thị trƣờng có thể từng bƣớc mở rộng, các đối thủ cạnh tranh của doanh nghiệp có thể bắt trƣớc nhƣng không thể bắt trƣớc hay đi mua lòng tận tụy và trung thành của nhân viên. Đồng thời ông đƣa ra các bảy bƣớc tuyển dụng nhân viên theo VHDN, và mƣời một lời khuyên về quản lý nhân viên có liên quan đến VHDN, và mƣời bốn điểm cần lƣu ý khi xây dựng VHDN. Tác giả thừa nhận VHDN là tài sản, chƣa đƣa ra cách thức quản trị tài sản văn hóa đó một cách toàn diện và cụ thể, quản trị VHDN mới chỉ thực hiện đƣợc một bƣớc đó là hoạch định, xây dựng VHDN, còn hoạt động khác nhƣ tổ chức thực hiện, triển khai, kiểm tra chƣa đề cập tới. * Nghiên cứu văn hóa doanh nghiệp của Cameron và Quinn: Tác giả phân loại doanh nghiệp vào bốn loại văn hóa chính dựa trên bốn tiêu chí khác nhau: - Văn hóa hợp tác: đó là văn hóa cởi mở, môi trƣờng làm việc thân thiện dễ chia sẻ, trung thành và mang tính đồng đội, lấy yếu tố con ngƣời làm trung tâm. - Văn hóa sáng tạo: nền văn hóa sáng tạo, năng động và môi trƣờng làm việc chủ động, thúc đẩy sự sáng tạo, chấp nhận thử thách, tập trung vào kết quả lâu dài, dẫn đầu thị trƣờng là giá trị cốt lõi. - Văn hóa kiểm soát: nền văn hóa nghiêm túc và môi trƣờng làm việc có tổ chức, có ý thức kỷ luật cao, tuân thủ các nguyên tắc và quy trình, duy trì kết quả trong dài hạn, sự đảm bảo và ăn chắc mặc bền là giá trị cốt lõi. - Văn hóa cạnh tranh: hƣớng tới kết quả, ý thức cao về tính cạnh tranh và đạt mục tiêu đề ra bằng mọi giá, tập trung đo lƣờng kết quả, đạt vị thế dẫn đầu thị trƣờng là quan trọng. Ƣu điêm mô hình này, quản trị VHDN trƣớc hết xác định nền văn hóa hiện tại doanh nghiệp thuộc loại hình nào, đồng thời xác định loại hình VHDN mong muốn trong tƣơng lai, trên cơ sở đó đƣa ra cách thức để quản trị phù hợp với 5
thực tế; nhận dạng đƣợc điểm mạnh điểm yếu phục vụ cho việc lên kế hoạch thay đổi. Hạn chế của nghiên cứu là quản trị VHDN nào chỉ tập trung và một loại hình duy nhất, và sử dụng công cụ đánh giá VHDN OCAI bao gồm một khung văn hóa tập trung chính và một khung văn hóa phụ, dựa vào các qua sát sự khác biệt giữa mô hình hiện tại và mô hình mong muốn để có những điều chình đạt đƣợc mô hình mong muốn. Tuy nhiên nghiên cứu nàychƣa đề cập đến khi nào cần tiến hành điều chỉnh, tác giả chƣa tiếp cập theo bốn bƣớc bƣớc để thực hiện quản trị VHDN này. Qua các nghiên cứu trên ta thấy Thứ nhất: thừa nhận VHDN là một tài sản quý không thể thay thế, do vậy cần phải quản trị nó một cách hiệu quả nhất, Thứ hai:quản trị VHDN là tƣơng lai quản trị, phƣơng pháp quản lý mới với nhiều biểu hiện đặc thù. Tuy nhiên chƣa xây dựng lý thuyết quản trị hoàn chỉnh để quản lý nó, đây là khoảng trống trong nghiên cứu về VHDN. 1.1.2. Tình hình nghiên cứu trong nƣớc Trong bối cảnh nền văn hóa phát triển và hội nhập hiện nay, quản trị VHDN để phát triển đúng hƣớng là vấn đề cấp thiết, văn hóa doanh nghiệp trở thành tiêu chí đánh giá doanh nghiệp và đƣợc xã hội đặc biệt quan tâm, VHDN là phƣơng thức phát triển sản xuất kinh doanh bền vững, nguồn lực quan trọng tạo ra lợi thế cạnh tranh, vấn đề VHDN đƣợc nhiều tác giả nghiên cứu và công bố rộng rãi, mỗi tác giả nghiên cứu VHDN theo cách tiếp cận khác nhau. * Nghiên cứu của Đỗ Minh Cương – “Văn hóa kinh doanh và triết lý kinh doanh” – NXB.Chính trị quốc giá,(2001). Đây là công trình đầu tiên nghiên cứu một cách hệ thống, đầy đủ từ lý luận đến thực tiễn các vấn đề nhƣ: văn hóa kinh doanh, văn hóa doanh nghiệp, triết lý kinh doanh, sách còn cung cấp nhiều thông tin, tƣ liệu phong phú về văn hóa kinh doanh, triết lý kinh doanh qua kinh nghiệp của một số nƣớc và đặc biệt trong hoạt động thực tiễn tại Việt Nam. Tuy nhiên, trong cuốn sách này tập trung bàn về văn hóa kinh doanh nói chung và 6
văn hóa doanh nghiệp nhƣ một hình thức kinh doanh của doanh nghiệp, còn ít các mô hình văn hóa doanh nghiệp và chƣa đề cập khái niệm quản trị VHDN. * Nghiên cứu của Nguyễn Mạnh Quân – “Đạo đức kinh doanh và văn hóa doanh nghiệp” – NXB. Đại học kinh tế Quốc dân, (2007), nghiên cứu trình bày rõ khái niệm đạo đức kinh doanh và những vấn đề đạo đức kinh doanh trong doanh nghiệp, các triết lý về đạo đức kinh doanh, các yếu tố cấu thành VHDN. Tác giả tập trung vào tiêu chuẩn đánh giá đạo đức kinh doanh trong doanh nghiệp, chỉ ra các bƣớc xây dựng văn hóa doanh nghiệp và duy trì nó, tác giả mới đề cập tới một vấn đề xây dựng dựng văn hóa doanh nghiệp, tác giả chƣa chỉ ra các xây dựng VHDN tốt, muốn xây dựng nền văn hóa doanh nghiệp tốt thì phải tiến hành quản trị, quản lý nó nhƣ các nguồn lực khác, Tác giả đề cập quản trị VHDN giống nhƣ các nguồn lực khác, nhƣng chƣa đƣa ra khái niệm, đặc điểm, quy trình quản trị văn hóa doanh nghiệp. * Nghiên cứu của Dương Thị Liễu – “Giáo trình văn hóa kinh doanh” – NXB. Đại học kinh tế Quốc dân, (2012), nghiên cứu các yếu tố cấu thành văn hóa kinh doanh: triết lý kinh doanh, đạo đức kinh doanh, văn hóa doanh nghiệp, văn hóa ứng xử trong kinh doanh, VHDN coi là một tiêu chí đánh giá doanh nghiệp, VHDN chính là “tài sản vô hình” của mỗi doanh nghiệp, có tác động tích cực đến quá trình hình thành và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Tác giả có bàn về đạo đức kinh doanh coi đó là dạng đạo đức nghề nghiệp đƣợc vận dụng trong hoạt động kinh doanh, góp phần hành vi chủ thể kinh doanh, nâng cao chất lƣợng doanh nghiệp, chỉ ra mối liên hệ của đạo đức kinh doanh với trách nhiệm xã hộ doanh nghiệp đó là: trách nhiệm xã hội là những nghĩa vụ, cam kết phải thực hiện với xã hội giảm thiểu tác động tiêu cực thì đạo đức kinh doanh bao gồm những quy định và tiêu chuẩn hành vi, mong muốn, kỳ vong trong hoạt động kinh doanh. Nghiên cứu còn nhận diện văn hóa trong doanh nghiệp nhà nƣớc, doanh nghiệp có vốn đầu tƣ nƣớc ngoài, doanh nghiệp tƣ nhân và các hộ kinh doanh, nhận diện một số vấn đề vần giải quyết trong văn 7
hóa kinh doanh nhƣ: tinh thần hợp tác và tƣơng trợ trong cộng đồng doanh nhân, xây dựng chiến lƣợc kinh doanh và triết lý kinh doanh, giữ chữ tín trong kinh doanh. Tuy nhiên tác giả coi văn hóa doanh nghiệp là nguồn lực, tài sản của doanh nghiệp, chƣa chỉ rõ cách thức quản tài sản này một cách khoa học. * Trong bài báo khoa học của Đỗ Minh Cương – “Quản trị Văn hóa Doanh nghiệp và sự phát triển bền vững”, (tập 32, số 4, năm 2016), lần đầu tiênnêu ra cách tiệp cận về quản trị VHDN;tác giả chỉ rõ: “quản trị văn hóa doanh nghiệp là quy trình nghiên cứu về VHD bao gồm: lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, lãnh đạo và kiếm soát việc thực hiện nhằm đạt các mục tiêu đã đề ra”. Chúng ta phải quản trị VHDN vì:thứ nhất:VHDN là tài sản quý,nguồn lực để phát triển bền vững, vậy doanh nghiệp phải quản lý hay quản trị một cách hệ thống, bài bản. Thứ hai:tiếp cận VHDN góc độ quản trị đối với công việc, nhiệm vụ thì cách thực hiện nó đầy đủ, cơ bản cần trải qua bốn bƣớc: (i) hoạch đinh, (ii) tổ chức thực hiện, (iii) lãnh đạo, điều hành, (iv) kiểm tra, điều chỉnh. Thứ ba: dƣới góc độ quản trị doanh nghiệp và quan điểm nhà lãnh đạo, VHDN là một phƣơng pháp, công cụ quản trị tổ chức. Cách tiếp cận này rõ ràng, mang tính hệ thống và gắn liền thực tiễn xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp ở các doanh nghiệp, giúp cho công việc này đạt hiệu quả hơn, muốn có chất lƣợng cao hơn thì phải hoạch định, tổ chức thực hiện, lãnh đạo và kiểm tra – kiểm soát, đánh giá. Đây là quan điểm mới trong việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp, đề cao tính mục đích và trách nhiệm của chủ thể, giúp nâng cao chất lƣợng, hiệu quả xây dựng, phát triển cao hơn và có cơ sở khoa học để khái quát nó. Luận văn sử dụng theo cách tiếp cận này đểnghiên cứu. * Luận án tiến sĩ Nguyễn Hải Minh – “Văn hóa doanh nghiệp tại các ngân hàng thương mại Việt Nam trong tiến trình hội nhập quốc tế - Phân tích trường hợp Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam”,tác giả chỉ rõ vai trò VHDN, 8
phân loại VHDN, các nhân tố tác động VHDN, các mô hình và phƣơng pháp đo lƣờng VHDN, nghiên cứu tiếp cận VHDN dƣới góc độ mới đó là quan sát và phân tích sự thay đổi các cấp độ VHDN,cách tiếp cận mớinày đánh giá các khía cạnh quan trọng trong các cấp độ VHDN, tác giả chỉ rõ để có nền văn hóa doanh nghiệp phát triển đúng hƣớng trƣớc tiên cần lựa chọn mô hình văn hóa doanh nghiệp muốn xây dựng; tiến hành hoạch định, chỉ rõ lý giải nguyên nhân thay đổi các cấp độ VHDN, đề ra các giải pháp đối với củng cố các cấp độ VHDN, định hình nền VHDN phù hợp, cách tiếp cận xuất phát thực tiễn chỉ ra rằng VHDN là một nguồn lực để phát triển bền vững, đồng thời tiến hành kiểm tra kiểm soát văn hóa doanh nghiệp này kịp thời phát hiện thiếu sót, điều chỉnh. Nhƣng chƣa tiếp cận dƣới góc độ: cách thức, phƣơng pháp quản lý, quản trị nó một cách hiệu quả nhất; tác giả chƣa phân rõ thành các giai đoạn, các bƣớc để quản trị nó một cách hiệu quả nhất. * Luận văn thạc sĩ “Xây dựng văn hóa doanh nghiệp cho các doanh nghiệp Việt Nam trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tê”, tác giả Đỗ Thị Thanh Xuân, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh. Trong phần cơ sở lý luận tác giả đƣa ra các lý thuyết về xây dựng văn hóa doanh nghiệp cũng nhƣ duy trì và phát huy văn hóa doanh nghiệp. Tác giả tập trung vào sự phát triển của doanh nghiệp Việt Nam sau khi hội nhập WTO. Tác giả chỉ rõ sự khác biệt của doanh nghiệp cụ thể, từ đó góp phần sáng tỏ thêm vấn đề văn hóa doanh nghiệp, vai trò của văn hóa doanh nghiệp đối sự phát triển của doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhậpquốc tế. Chỉ rõ đặc trƣng của văn hóa doanh nghiệp Việt Nam hiện nay và đề xuất mô hình văn hóa doanh nghiệp phù hợp vơi nhu cầu phát triển của doanh nghiệp,tác giả đề xuất 5 định hƣớng cho các doanh nghiệp Việt Nam trong thời kỳ hội nhập quốc tế: - Xác định tầm nhìn, mục tiêu chiên lƣợc. - Xây dựng văn hóa lãnh đạo. - Xây dựng văn hóa tổ chức. 9
- Xây dựng văn hóa kinh doanh. - Quảng bá hình tƣợng, quan hệ công chúng của doanh nghiệp. Trong nghiên cứu này tác giả nghiên cứu bƣớc đầu tiên trong quá trình quản trị VHDN là hoạch định, tập trung xây dựng nền VHDN phù hợp với thực tế, chƣa đề cập đến việc tổ thức thực hiện triển khai nền văn hóa, kiểm tra, đánh giá quá trình thực hiện. * Luận văn thạc sĩ, “Hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp tại ngân hàng phát triển Việt Nam”, tác giả Vƣơng Văn Lợi, Đại học Kinh tế Quốc dân (2012). Trong nghiên cứu này tác giả đƣa ra quy trình nhằm xây dựng và hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp, quy trình gồm có 3 bƣớc là: định hình văn hóa doanh nghiệp, triển khai xây dựng và ổn định, phát triển văn hóa. Bƣớc định hình văn hóa doanh nghiệp là xây dựng triết lý kinh doanh cho mình; bƣớc triển khai xây dựng văn hóa doanh nghiệp tác giả đƣa ra các bƣớc sau: - Phổ biến kiến thức chung. - Xác định các giá trị văn hóa phù hợp vơi doanh nghiệp - Xây dựng sổ tay văn hóa. - Triển khai văn hóa doanh nghiệp. - Kiểm tra các giá trị văn hóa. Trong bƣớc ổn định và phát triển văn hóa doanh nghiệp, tác giả nhấn mạnh vào các biện pháp: tuyển nhân sự, khuyến khích việc tiếp nhận giá trị, huấn luyện thành viên mới, củng cố các giá trị, đánh giá khen thƣởng công bằng. Nghiên cứu thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại ngân hàng, tác giả khảo sát các biểu hiện dựa trên yếu tố vô hình và hữu hình, trong phần giải pháp hoàn thiện văn hóa của ngân hàng tác giả đề xuất hoàn thiện các tiền đề cần thiết cho văn hóa doanh nghiệp, tác giả còn đề cập 4 nhóm giải pháp chính cho việc hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp bao gồm: Giải pháp đào tạo tuyển dụng, giải pháp truyền thông, tổ chức các nghi lễ, xây dựng chế độ khen thƣởng. 10