Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Hiệu quả huy động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:122

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài "Hiệu quả huy động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế" được nghiên cứu nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động huy động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Hiệu quả huy động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ TRỊNH THỊ THANH NGỌC  LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG  THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2016 …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRỊNH THỊ THANH NGỌC HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN NGẮN HẠN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH NAM THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2016 120TR, 7B
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRỊNH THỊ THANH NGỌC HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN NGẮN HẠN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH NAM THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH- NGÂN HÀNG Chuyên ngành: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG Mã số: 60 34 02 01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN NGỌC THAO THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2016
LỜI CAM ĐOAN Tôi là Trịnh Thị Thanh Ngọc, xin cam đoan luận văn thạc sĩ chuyên ngành tài chính ngân hàng này là do chính tôi nghiên cứu và thực hiện. Các thông tin số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực, chính xác và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Người thực hiện luận văn Trịnh Thị Thanh Ngọc
Suốt hai năm học tập và rèn luyện dưới mái trường mang tên Học viện Hành chính, nhờ sự chỉ bảo tận tình của các thầy cô, tôi đã thu thập được những kiến thức bổ ích trong sách vở lẫn kinh nghiệm sống thực tiễn. Với lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Thao đã hết lòng chỉ bảo và định hướng khoa học để tôi có thể hoàn thành khóa luận này. Tiếp đến, tôi gửi lời cảm ơn đến Lãnh đạo và tập thể cán bộ công nhân viên Ngân hàng Thương mại cổ phần Công thương Việt Nam Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế đã nhiệt tình giúp đỡ, cung cấp những thông tin, tài liệu cần thiết làm cơ sở cho việc thực hiện luận văn. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo, Khoa Sau đại học Học viện Hành chính đã động viên, tạo điều kiện cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Trịnh Thị Thanh Ngọc
MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt trong luận văn Danh mục các bảng Danh mục các sơ đồ , biểu đồ MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 Chương 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN NGẮN HẠN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ............................................................6 1.1. Tổng quan về huy động vốn và hiệu quả huy động vốn của Ngân hàng thương mại .......................................................................................................6 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của vốn huy động và hiệu quả huy động vốn .....6 1.1.2. Các hình thức huy động vốn của ngân hàng thương mại .........................9 1.1.3. Tầm quan trọng của nghiệp vụ huy động vốn ........................................15 1.2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả huy động vốn ngắn hạn của Ngân hàng thương mại .....................................................................................................19 1.2.1. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả huy động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng thương mại ...............................................................................................19 1.2.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến huy động vốn ngắn hạn của Ngân hàng thương mại ...............................................................................................23 1.3. Kinh nghiệm huy động vốn ngắn hạn của một số Ngân hàng thương mại ...31 1.3.1. Kinh nghiệm huy động vốn ngắn hạn tại một số NHTM .......................31 1.3.2. Bài học kinh nghiệm cho ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế .............................................................33 Chương 2: THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN NGẮN HẠN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH NAM THỪA THIÊN HUẾ ........................................................................35
2.1. Giới thiệu chung về Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam – chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế ................................................................35 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế..................................................35 2.1.2. Cơ cấu tổ chức và bộ máy quản lý .........................................................37 2.1.3. Chức năng nhiệm vụ của các phòng ban ................................................37 2.1.4. Tình hình sử dụng lao động tại đơn vị ...................................................39 2.1.5. Sản phẩm dịch vụ và khách hàng chủ yếu .............................................41 2.1.6. Kết quả kinh doanh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế ...................................................................41 2.2. Thực trạng hiệu quả huy động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam – Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế ................51 2.2.1. Các sản phẩm huy động vốn...................................................................51 2.2.2. Thực trạng hiệu quả huy động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam – Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế .....60 2.3. Đánh giá chung về hiệu quả huy động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế .........................73 2.3.1. Những thành tựu đạt được ......................................................................73 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân .............................................................74 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ...........................................................76 Chương 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN NGẮN HẠN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH NAM THỪA THIÊN HUẾ ....81 3.1. Định hướng và mục tiêu kinh doanh của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam – Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế trong thời gian tới ..........81 3.1.1. Định hướng chung và định hướng huy động vốn ...................................81 3.1.2. Mục tiêu kinh doanh của Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế .........................................87 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam – Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế...............89
3.2.1. Gắn liền việc huy động vốn với việc sử dụng vốn một cách hiệu quả...89 3.2.2. Nâng cao chất lượng sản phẩm, đơn giản hoá quy trình thủ tục, giảm thời gian xử lý giao dịch ..........................................................................91 3.2.3. Giải pháp phát triển các dịch vụ Ngân hàng hỗ trợ cho huy động vốn ..92 3.2.4. Giải pháp về con người ..........................................................................94 3.2.5. Giải pháp về hoạch định và thực hiện chiến lược huy dộng vốn ...........95 3.2.6. Các chính sách cần áp dụng ...................................................................98 3.2.7. Tăng cường công tác quản lý, điều hành, kiểm tra giám sát nội bộ .....104 3.3. Kiến nghị......................................................................................................106 3.3.1. Kiến nghị với Ngân hàng Công thương Việt Nam...............................106 3.3.2. Kiến nghị với ngân hàng Nhà nước......................................................107 3.3.3. Kiến nghị với chính phủ .......................................................................109 KẾT LUẬN ........................................................................................................... 111 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 112
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN CN Chi nhánh KBNN Kho bạc Nhà nước KH Khách hàng KHCN Khách hàng cá nhân KHDN Khách hàng Doanh nghiệp NHNN Ngân hàng nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại TMCP Thương mại cổ phần PGD Phòng giao dịch TCTD Tổ chức tín dụng USD Đô la Mỹ VIETINBANK Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam VND Đồng Việt Nam
DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 2.1: Tình hình lao động giai đoạn 2013 - 2015 của Ngân hàng TMCP Công thương VN – CN Nam TT. Huế .............................................................39 Bảng 2.2: Số liệu thực hiện kế hoạch kinh doanh năm 2015 .................................42 Bảng 2.3: Tình hình hoạt động kinh doanh 3 năm 2013-2015 ...............................43 Bảng 2.4: Kết quả hoạt động kinh doanh 3 năm 2013 - 2015 ................................48 Bảng 2.5: Biến động lãi suất trong giai đoạn 2013– 2015 .....................................50 Bảng 2.6: Tốc độ tăng trưởng nguồn vốn huy động của NH TMCP Công Thương VN – CN Nam Thừa Thiên Huế ............................................................60 Bảng 2.7: Cơ cấu nguồn vốn huy động theo hình thức của NH TMCP Công Thương VN – CN Nam Thừa Thiên Huế ..............................................61 Bảng 2.8: Cơ cấu nguồn vốn huy động theo kỳ hạn của NH TMCP Công Thương VN – CN Nam Thừa Thiên Huế ............................................................64 Bảng 2.9: Doanh số cho vay nền kinh tế theo kỳ hạn ............................................67 Bảng 2.10: Tính cân đối giữa việc huy động vốn và sử dụng vốn............................68 Bảng 2.11: Tính cân đối giữa việc huy động vốn và sử dụng vốn ngắn hạn ............69 Bảng 2.12: Chi phí trả lãi thực tế ..............................................................................70 Bảng 2.13: Lãi suất huy động vốn, cho vay ngắn hạn bằng VND bình quân ...........71 Bảng 2.14: Lãi suất huy động vốn, cho vay ngắn hạn bằng USD bình quân ...........72
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Trang Biểu đồ 2.1: Cơ cấu nguồn vốn huy động theo hình thức của NH TMCP Công Thương VN – CN Nam Thừa Thiên Huế ............................................62 Biểu đồ 2.2: Cơ cấu nguồn vốn huy động theo kỳ hạn của NH TMCP Công Thương VN – CN Nam Thừa Thiên Huế ..........................................................64 Biểu đồ 2.3: Lãi suất huy động vốn, cho vay bằng VNĐ bình quân ........................71 Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy của Ngân hàng TMCP Công thương VN – CN Nam TT.Huế.........................................................................................37
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, xu thế toàn cầu hóa và cơ chế thị trường hiện nay, hoạt động của Ngân hàng ngày càng trở nên quan trọng, nhất là vấn đề về vốn. Vốn của ngân hàng được hiểu là những giá trị tiền tệ do ngân hàng thương mại tạo lập hoặc huy động được, dùng để cho vay, đầu tư hoặc thực hiện các dịch vụ kinh doanh khác. Muốn đóng vai trò thực sự như một trung gian tài chính, một tổ chức kinh doanh tiền tệ chuyên nghiệp, muốn giữ thế chủ động trong kinh doanh và phát triển bền vững thì mỗi ngân hàng không thể không tiến hành huy động vốn.Nguồn vốn huy động quyết định năng lực thanh toán cũng như quy mô các hoạt động cho vay, đầu tư, bảo lãnh…của ngân hàng.Nó cũng có ảnh hưởng rất lớn đến năng lực cạnh tranh, vị thế và uy tín của ngân hàng trên thị trường.Dễ nhận thấy, một ngân hàng có thế mạnh trong việc huy động vốn thì sẽ có nhiều thuận lợi trong việc phát triển các dịch vụ, đẩy mạnh kinh doanh, mở rộng thị trường. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, do tác động của suy thoái kinh tế, khủng hoảng tài chính trong khu vực và trên thế giới đang diễn biến phức tạp, khó lường, đặc biệt là chủ trương tái cấu trúc nền kinh tế, tái cấu trúc ngành ngân hàng của Chính phủ…đã tác động không nhỏ đến nền kinh tế trong nước cũng như hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Trước khó khăn trên, một số ngân hàng đã tăng cường các biện pháp huy động vốn như ồ ạt huy động vốn với lãi suất hấp dẫn, hình thức phong phú,…. nhằm thu hút vốn. Nhưng trên thực tế, lượng vốn các Ngân hàng huy động được là chưa lớn, chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra; mặt khác không ít Ngân hàng đang phải đối mặt với tình trạng mất cân đối trong cơ cấu vốn, thiếu nguồn vốn huy động để đáp ứng nhu cầu của mình nên vấn đề huy động vốn đang là “điểm nóng”, bất cập trong thời gian qua. Bên cạnh đó, việc tìm kiếm các nguồn vốn ổn định với chi phí hợp lý để sử dụng cho hoạt động kinh doanh và thanh khoản cũng đang gặp rất nhiều khó khăn. Vì thế, yêu cầu về việc tăng trưởng vốn huy động với 1
quy mô và chất lượng cao là mục tiêu cấp bách đối với hệ thống các Ngân hàng trong mọi thời kỳ. Địa bàn Thừa Thiên Huế có 21 Ngân hàng thương mại, 1 Ngân hàng chính sách, 1 Ngân hàng phát triển, 70 Phòng giao dịch, 7 Quỹ tiết kiệm, 180 máy ATM, vì vậy để thu hút được nguồn vốn các ngân hàng đã sử dụng rất nhiều biện pháp nhằm tăng cường thu hút vốn từ phương pháp truyền thống cũng như phi truyền thống. Điều này cho thấy tầm quan trọng của nguồn vốn trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng, làm thế nào để giữ vững và tăng trưởng nguồn vốn ổn định đáp ứng cho nhu cầu hoạt động kinh doanh của ngân hàng là một yếu tố cấp thiết hiện nay. Do hoạt động trong môi trường cạnh tranh khốc liệt như vậy, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - chi nhánh Nam Thừa Thiên Huếgặp phải không ít khó khăn. Thực tế hoạt động huy động vốn của Chi nhánh trong những năm qua dù đã có những thành công nhất định, đóng góp phần lớn trong việc mang lại hiệu quả kinh doanh của chi nhánh, tuy nhiên không phải không còn hạn chế. Để tiếp tục tăng khả năng cạnh tranh phát triển nhanh, mạnh và bền vững trên địa bàn, chi nhánh đã và đang tìm các giải pháp nhằm khai thác tối đa những nguồn vốn tiềm năng trong dân cư và trong xã hội. Nhận thức được tầm quan trọng và tính cấp thiết của vấn đề huy động vốn đối với nền kinh tế nói chung và đối với việc quản lý huy động vốn của ngân hàng thương mại nói riêng, tôi quyết định chọn đề tài “Hiệu quả huy động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế” để nghiên cứu làm luận văn tốt nghiệp thạc sỹ kinh tế. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Trong những năm gần đây, ở Việt Nam, vấn đề huy động vốn được nhiều người quan tâm, các bài viết nghiên cứu về vấn đề này tiếp cận ở những phạm vi và giác độ khác nhau. Một số công trình nghiên cứu quan trọng có liên quan như: + Luận văn thạc sỹ kinh tế: “Nâng cao hiệu quả huy động vốn tại Ngân hàng Công thương Việt nam – Chi nhánh Hoàn Kiếm” của tác giả Phạm Thị Thanh Thủy (2009), trường đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội. 2
+ Luận văn thạc sỹ kinh tế: “Hoàn thiện chính sách huy động vốn tại Agribank chi nhánh Đông Sài Gòn – thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Hoàng Trần Ngọc Hà (2012), trường Đại học Lạc Hồng. + Luận văn thạc sỹ kinh tế: “Giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn và sử dụng vốn tại ngân hàng TMCP Á Châu chi nhánh Kỳ Hòa, thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Nguyễn Ngọc Thùy (2012), trường Đại học Kinh tế - tài chính thành phố Hồ Chí Minh. +Luận văn thạc sỹ kinh tế: “Nâng cao hiệu quả huy động vốn tại ngân hàng TMCP Quân Đội – chi nhánh Thanh Hóa” của tác giả Nguyễn Thị Thanh (2012), trường Đại học Vinh, Nghệ An. + Luận văn thạc sỹ kinh tế: “Huy động vốn tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt nam – Chi nhánh Lý Thường Kiệt Quảng Bình” của tác giả Đinh Thị Quỳnh Như (2015), Học viện Hành chính quốc gia. Vấn đề nâng cao hiệu quả huy động vốn nói chung và của các ngân hàng thương mại nói riêng hiện nay đã được đề cập khá nhiều trong các văn kiện của Đảng, các tạp chí chuyên ngành kinh tế, tài chính,… Song chưa đủ và cần có nhiều công trình nghiên cứu về nâng cao hiệu quả huy động vốn của các NHTM một cách toàn diện. Hầu như có rất ít công trình khoa học và luận án viết về nâng cao hiệu quả huy động vốn của các NHTM trên địa bàn Thừa Thiên Huế. Vì vậy tác giả cho rằng công trình nghiên cứu luận văn được lựa chọn nói trên không trùng tên với bất kỳ đề tài, luận án nào đã được công bố và cam đoan đây là công trình khoa học độc lập của tác giả. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích: Đề tài nghiên cứu này được thực hiện nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động huy động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế. - Nhiệm vụ: Các mục tiêu cụ thể của đề tài nghiên cứu này bao gồm: + Nghiên cứu cơ sở lý luận về hiệu quả huy động vốn ngắn hạn của Ngân hàng thương mại. + Phân tích, đánh giá thực trạng hiệu quả huy động vốn ngắn hạn của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế. 3
+ Đề xuất những giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả huy động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: Đề tài này nghiên cứu lý luận về hiệu quả huy động vốn ngắn hạncủaNgân hàng thương mại. - Phạm vi nghiên cứu: Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế thời gian từ năm 2013đến 2015, tầm nhìn đến 2020. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp luận: Sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. - Phương pháp nghiên cứu:Trong quá trình thực hiện đề tài này, tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu chủ yếu sau đây: + Phương pháp nghiên cứu tài liệu Phương pháp này được sử dụng để nghiên cứu và hệ thống hóa cơ sở lý luận về hiệu quả huy động vốn ngắn hạncủaNgân hàng thương mại để xây dựng khung lý thuyết cho đề tài nghiên cứu. Ngoài ra, tôi còn sử dụng phương pháp này để nghiên cứu những đề tài, luận văn và báo cáo khoa học về hiệu quả huy động vốnđã được thực hiện để tham khảo và học tập kinh nghiệm. Phương pháp này cũng được sử dụng để nghiên cứu các văn bản pháp qui về ngân hàng và các hoạt động của ngân hàng, các tài liệu kế toán của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế để phục vụ cho việc phân tích sau này. + Phương pháp thu thập số liệu Phương pháp này được sử dụng để thu thập các thông tin cần thiết về hoạt động huy động vốn ngắn hạn của ngân hàng, cũng như thu thập các số liệu cần thiết phục vụ cho đề tài nghiên cứu. Phương pháp thu thập thông tin chủ yếu được sử dụng là kỹ thuật phỏng vấn trực tiếp kết hợp với việc sao chép các tài liệu của ngân hàng. 4
+Phương pháp xử lý số liệu Tôi đã sử dụng một số phương pháp phân tích thống kê như các thống kê mô tả, phương pháp so sánh, phương pháp phân tích cơ cấu, phân tích xu hướng và phương pháp phân tích chỉ số để phân tích và đánh giá hoạt động huy động vốn ngắn hạn của ngân hàng. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa lý luận Đề tài đã khẳng định được vai trò quan trọng của hoạt động huy động vốn, đặc biệt huy động vốn ngắn hạn đối với các Ngân hàng thương mại và việc nâng cao hiệu quả huy động vốn ngắn hạn là một yêu cầu tất yếu trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng nói chung và Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế nói riêng. - Ý nghĩa thực tiễn Những phân tích, đánh giá, nhận xét trong luận văn phản ánh đúng thực tế đang diễn ra tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế. Những giải pháp và kiến nghị đưa ra dựa trên những phân tích thực tế kết hợp với mục tiêu kinh doanh của chi nhánh trong thời gian tới nên có tính khả thi cao, có thể áp dụng vào thực tế nhằm nâng cao hiệu quả huy động vốn ngắn hạn, duy trì và phát triển hoạt động kinh doanh tại chi nhánh đồng thời góp phần vào việc phát triển kinh tế tại địa phương. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung chính của luận văn được kết cấu gồm ba chương như sau: Chương 1. Cơ sở khoa học hiệu quả huy động vốn ngắn hạn của Ngân hàng thương mại. Chương 2. Thực trạng hiệu quả huy động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế Chương 3. Giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế 5
Chương 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN NGẮN HẠN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Tổng quan về huy động vốn và hiệu quả huy động vốn của Ngân hàng thương mại 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của vốn huy động và hiệu quả huy động vốn 1.1.1.1. Khái niệm vốn huy động Ngân hàng thương mại ra đời và phát triển gắn liền với các hoạt động sản xuất kinh doanh của nền kinh tế. NHTM được coi như là một định chế tài chính cơ bản trong đời sống kinh tế. NHTM hoạt động với ba nghiệp vụ chính đó là: nghiệp vụ tài sản nợ (nghiệp vụ huy động vốn); nghiệp vụ tài sản có (nghiệp vụ cho vay) và nghiệp vụ cung ứng dịch vụ ngân hàng như: dịch vụ tư vấn, thanh toán hộ, giữ hộ, ... Các nghiệp vụ này có quan hệ mật thiết, tác động hỗ trợ thúc đẩy nhau cùng phát triển, tạo nên uy tín và thế mạnh cạnh tranh cho các NHTM, các nghiệp vụ này đan xen lẫn nhau trong quá trình hoạt động của ngân hàng, tạo nên một chỉnh thể thống nhất trong quá trình hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Kết cấu nguồn vốn của NHTM gồm có: vốn tự có, vốn huy động, vốn đi vay và các nguồn vốn khác. Vốn huy động là một trong các nguồn vốn quan trọng trong kết cấu nguồn vốn của NHTM. Vốn huy động là tài sản bằng tiền của các tổ chức và cá nhân mà ngân hàng đang tạm thời quản lý và sử dụng với trách nhiệm hoàn trả. Vốn huy động là nguồn vốn chủ yếu và quan trọng nhất của bất kỳ NHTM nào. Huy động vốn được coi là hoạt động cơ bản, có tính chất sống còn đối với bất kỳ một NHTM nào, vì hoạt động này tạo ra nguồn vốn chủ yếu của các NHTM. Bản chất của vốn huy động là các tài sản thuộc các chủ sở hữu khác nhau. Ngân hàng chỉ có quyền sử dụng mà không có quyền sở hữu và có trách nhiệm hoàn trả đúng gốc và lãi khi đến hạn hoặc khi họ có nhu cầu rút vốn. Vốn huy động có 6
vai trò quan trọng đối với hoạt động kinh doanh của NHTM. Nó cũng là nguồn vốn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn vốn kinh doanh. Thông thường vốn huy động chiếm tỷ trọng trên 90% tổng nguồn vốn. Do đó hoạt động huy động vốn của ngân hàng càng hiệu quả thì tổng nguồn vốn của ngân hàng sẽ tăng, là tiền đề để tiến hành hoạt động sử dụng vốn. 1.1.1.2. Đặc điểm vốn huy động - Vốn huy động trong NHTM chiếm tỷ trọng lớn trong nguồn vốn của NHTM. Các NHTM hoạt động được chủ yếu là nhờ vào nguồn vốn này. - Vốn huy động, về mặt lý thuyết là một nguồn vốn không ổn định vì khách hàng có thể rút tiền của họ mà không bị ràng buộc – vì đặc điểm này mà các NHTM phải duy trì một khoản dự trữ theo tỷ lệ hợp lý để đảm bảo khả năng thanh toán, để sẵn sàng đáp ứng nhu cầu rút tiền của khách hàng. - Có chi phí sử dụng vốn tương đối cao và chiếm tỷ trọng chi phí đầu vào rất lớn trong hoạt động kinh doanh của NHTM. - Đây là nguồn vốn có tính cạnh tranh gay gắt giữa các ngân hàng. - Vốn huy động chỉ được sử dụng trong các hoạt động tín dụng và bảo lãnh, các ngân hàng không được sử dụng nguồn vốn này để đầu tư. 1.1.1.3. Khái niệm hiệu quả huy động vốn Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, ngân hàng cũng như các tổ chức tín dụng khác đang phải đối mặt với các cuộc cạnh tranh khốc liệt. Bất kỳ biến động nào dù nhỏ hay lớn đều ảnh hưởng tới hoạt động kinh doanh của ngân hàng nói chung và hoạt động huy động vốn nói riêng. Vì vậy, hiệu quả trong hoạt động huy động vốn không chỉ đánh giá chính xác đúng đắn hoạt động huy động vốn nói riêng mà còn phản ánh khả năng thích nghi và khẳng định sự phát triển trên thị trường của ngân hàng. Hiệu quả là sự so sánh giữa kết quả đạt được và chi phí bỏ ra. Khi so sánh giữa kết quả và chi phí thì cần phải so sánh dưới dạng thương số, hoặc kết quả/chi phí hoặc chi phí/kết quả. Mỗi cách so sánh đó đều cung cấp các thông tin có ý nghĩa khác nhau. Đặc biệt không thể tính kết quả bằng cách lấy kết quả - chi phí vì như vậy chỉ cho ra một chỉ tiêu kết quả chứ không phải chỉ tiêu kết quả. 7
Khái niệm hiệu quả như trên cho thấy rằng chỉ khi nào đạt được kết quả cao nhất trong điều kiện chi phí thấp nhất mới được coi là có hiệu quả. Tuy nhiên trên thực tế, việc xác định kết quả nào là cao nhất với chi phí thấp nhất là rất khó. Như vậy, hiệu quả huy động vốn được thể hiện ở khả năng đáp ứng cao nhất nhu cầu sử dụng vốn của ngân hàng. Đó chính là sự đáp ứng kịp thời, đầy đủ, nhu cầu sử dụng vốn với chi phí hợp lý. Hiệu quả huy động vốn của các NHTM nói chung được thể hiện trên các mặt sau: - Hiệu quả đối với xã hội: Hiệu quả huy động vốn của NHTM đối với xã hội được nhìn nhận trên góc độ các lợi ích mà lượng vốn này được sử dụng để bổ sung lượng vốn cho nền kinh tế và nâng cao mức sống của người dân thay vì sử dụng đồng vốn đó vào các chỉ tiêu khác. Hiệu quả này có được là là nhờ việc tiết kiệm chi tiêu, tăng cường các hoạt động sản xuất kinh doanh, tạo nên công ăn việc làm cho người lao động, nâng cao mức sống người dân thông qua sinh lợi của khoản tiết kiệm tại ngân hàng và các lợi ích gián tiếp của quá trình sử dụng vốn tiết kiệm để kinh doanh mang lại. Hiệu quả của việc huy động vốn từ dân cư của NHTM đối với xã hội ngày càng cao trong điều kiện đất nước đó đang cần nhiều vốn để phát triển nền kinh tế, nhất là các nước đang phát triển. - Hiệu quả đối với khách hàng: khi khách hàng tham gia vào hoạt động huy động vốn thì hiệu quả của hoạt động này được hiểu là các lợi ích mà người dân thu được khi gửi tiền vào ngân hàng. Hiệu quả này có được là nhờ sinh lời từ khoản tiền người dân cho ngân hàng sử dụng trong một thời gian nhất định và các tiện ích khác khi tham gia vào dịch vụ ngân hàng. Hiệu quả từ việc huy động vốn của ngân hàng đối với khách hàng càng cao khi mức lãi suất và các ưu đãi khác họ được hưởng trên khoản tiền họ đã gửi vào ngân hàng cao hơn so với các ngân hàng khác và so với hình thức đầu tư khác. - Hiệu quả đối với NHTM: Hiệu quả huy động vốn của NHTM dựa trên mối tương quan so sánh giữa kết quả thu được từ vốn huy động và chi phí bỏ ra để huy 8
động.Hiệu quả này càng cao khi kết quả đạt được (chính là doanh thu của của việc sử dụng khoản vốn huy động từ dân cư) càng cao và lượng chi phí bỏ ra càng thấp ( bao gồm lãi phải trả và các chi phí khác). Để đạt được lợi nhuận cao, các ngân hàng phải đảm bảo cho các hoạt động đạt được hiệu quả cao. Chính vì vậy một trong các mục tiêu của NHTM là đảm bảo cho hoạt động huy động vốn đạt hiệu quả cao. 1.1.2. Các hình thức huy động vốn của ngân hàng thương mại 1.1.2.1. Huy động tiền gửi a, Huy động tiền gửi không kỳ hạn Tiền gửi không kỳ hạn là hình thức gửi tiền mà người gửi có thể rút ra sử dụng bất cứ lúc nào. Tiền gửi không kỳ hạn có lãi suất thấp hoặc không được trả lãi bao gồm: - Tiền gửi thanh toán: là các khoản tiền gửi không kỳ hạn, trước hết được sử dụng để tiến hành thanh toán chi trả cho các hoạt động hàng hoá dịch vụ và các khoản phát sinh trong quá trình kinh doanh một cách thường xuyên, an toàn và thuận lợi. Tiền gửi thanh toán thường được quản lý tại ngân hàng trên tài khoản tiền gửi thanh toán và tài khoản vãng lai. - Tiền gửi không kỳ hạn thuần tuý: là khoản tiền được ký gửi với mục đích bảo quản an toàn tài sản. Khi cần khách hàng có thể đến rút ra để chi tiêu. Cũng giống như trường hợp trên, ngân hàng phải thoả mãn yêu cầu của khách hàng khi họ có nhu cầu rút tiền và chỉ được phép sử dụng tài khoản khi đã đảm bảo khả năng thanh toán, chi trả. Ở Việt Nam tiền gửi loại này được thể hiện dưới các hình thức như: Tiền gửi không kỳ hạn của các tổ chức, cá nhân. Do tỷ trọng thanh toán không dùng tiền mặt còn thấp, để khuyến khích thanh toán qua ngân hàng, các NHTM Việt Nam trả lãi cho loại tiền gửi này như tiền gửi không kỳ hạn khác. Ở các nước phát triển loại tiền gửi này chiếm vị trí quan trọng trong kết cấu nguồn vốn và có chi phí đầu vào rất thấp. Có thể nói tiền gửi không kỳ hạn là một nguồn để các ngân hàng huy động vốn với chi phí thấp, trong khi đó quy mô vốn huy động được khá lớn. Tuy nhiên, 9
việc sử dụng các nguồn tiền này gặp nhiều bất lợi bởi nó mang tính chất không ổn định, do khách hàng có thể gửi hoặc rút ra bất cứ khi nào, đặt ngân hàng trước rủi ro thanh khoản. Do đó, muốn sử dụng hiệu quả nguồn này, ngân hàng phải tiến hành nghiên cứu kỹ lưỡng về đặc điểm kinh doanh, thu nhập, chi tiêu…của khách hàng để có kế hoạch khai thác hiệu quả. b, Huy động tiền gửi có kỳ hạn Đây là loại tiền gửi có sự thoả thuận trước giữa khách hàng và ngân hàng về thời hạn gửi và rút tiền. Đại bộ phận tiền gửi này có nguồn gốc từ tích luỹ và ký thác để hưởng lãi. Đây là nguồn tiền tương đối ổn định, ngân hàng có thể sử dụng phần lớn để kinh doanh. Chính vì vậy, NHTM luôn tìm cách để đa dạng hoá loại tiền gửi này nhằm đáp ứng mọi nhu cầu của khách hàng. c, Huy động tiền gửi tiết kiệm Xét về bản chất, tiền gửi tiết kiệm là một phần thu nhập của dân cư gửi vào ngân hàng với mục đích tích luỹ tiền một cách an toàn và hưởng một phần lãi từ số tiền đó. Tiền gửi tiết kiệm là một dạng đặc biệt để tích luỹ tiền tệ trong lĩnh vực tiêu dùng cá nhân. Trên thực tế tiền gửi tiết kiệm được phát triển dưới hai hình thức sau: - Tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn: Là khoản tiền gửi có thể rút bất cứ lúc nào, song không được sử dụng các công cụ thanh toán để chi trả cho người khác. Đối với khách hàng khi lựa chọn hình thức gửi tiền này thì mục tiêu an toàn và tiện lợi quan trọng hơn là mục tiêu sinh lợi. Đối với ngân hàng, vì loại tiền gửi này khách hàng có thể rút tiền ra bất kỳ lúc nào nên ngân hàng phải đảm bảo tồn quỹ để chi trả và khó lên kế hoạch sử dụng tiền gửi này để cấp tín dụng. Do vậy tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn thường chỉ được hưởng ở mức lãi suất thấp, nhưng có ưu điểm hơn so với các tài khoản tiền gửi giao dịch ở chỗ: Số dư này ít biến động. Do đó, nếu ngân hàng thu hút được số lượng khách hàng khá lớn thì tổng khối lượng huy động vốn qua hình thức tiền gửi này có thể trở nên lớn đáng kể.. - Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn: Là khoản tiền gửi có sự thoả thuận về thời hạn gửi và rút tiền, có mức lãi suất cao hơn so với tiền gửi không kỳ hạn. Mục tiêu quan trọng của khách hàng khi lựa chọn hình thức gửi tiền này là mục tiêu an toàn, sinh 10