Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Phát triển huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Tràng An

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:96

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở đánh giá thực trạng huy động vốn tại BIDV – Chi nhánh Tràng An để từ đó đề xuất hệ thống giải pháp và kiến nghị nhằm phát triển công tác huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Tràng An. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Phát triển huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Tràng An

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- VŨ THÙY MAI PHÁT TRIỂN HUY ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH TRÀNG AN LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG Hà Nội – Năm 2019
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- VŨ THÙY MAI PHÁT TRIỂN HUY ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH TRÀNG AN Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Trần Thị Thái Hà Hà Nội – Năm 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng luận văn thạc sĩ Tài chính ngân hàng “ Phát triển huy động vốn tại ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam chi nhánh Tràng An”, là công trình nghiên cứu của riêng tôi được thực hiện dưới sự hướng dẫn của PGS. TS Trần Thị Thái Hà. Những số liệu và kết quả được trình bày trong luận văn là chính xác và phản ánh đúng thực trạng tại đơn vị nghiên cứu. Các thông tin tham khảo được sử dụng trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng từ các nguồn được ghi trong danh mục tài liệu tham khảo. Tác giả hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính xác thực của luận văn Hà Nội, ngày …. tháng …. năm 2019 Tác giả luận văn Vũ Thùy Mai
LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS Trần Thị Thái Hà - giáo viên hướng dẫn khoa học, đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy cô giáo khoa Tài chính ngân hàng, Trường Đại học Kinh tế - Đại Học Quốc Gia Hà Nội, đã truyền dạy cho tôi những kiến thức bổ ích để tôi có thể thực hiện được nghiên cứu này. Tôi xin trân trọng biết ơn sự giúp đỡ tận tình và quý báu của các anh chị đồng nghiệp tại BIDV Chi nhánh Tràng An đối với tôi trong quá trình nghiên cứu tài liệu tham khảo, thu thập số liệu. Do khuôn khổ thời gian nghiên cứu có hạn nên luận văn không thể tránh khỏi một số khiếm khuyết. Vì vậy, tôi rất mong nhận được sự cảm thông và đóng góp ý kiến từ các thầy cô giáo để luận văn được hoàn thiện hơn Hà Nội, ngày … tháng …. năm 2019 Tác giả luận văn Vũ Thùy Mai
MỤC LỤC Comment [m1]: THÊM PHẦN MỤC LỤC CÁC HÌNH THỨC HUY ĐỘNG VỐN DANH MỤC VIẾT TẮT ............................................................................... i DANH MỤC BẢNG ..................................................................................... ii DANH MỤC HÌNH ..................................................................................... iv MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞLÝ LUẬN VỀ HUY ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ......... 4 1.1. Tình hình nghiên cứu............................................................................... 4 1.2. Khái quát về Huy động vốn của Ngân hàng thương mại .......................... 6 1.2.1. Khái Niệm về vốn và huy động vốn ...................................................... 6 1.2.2. Mục đích, vai trò của công tác huy động vốn ........................................ 7 1.2.3. Các hình thức huy động vốn của Ngân hàng thương mại ...................... 8 1.2.4. Các chỉ tiêu đánh giá công tác huy động vốn ...................................... 11 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác huy động vốn tại NHTM .............. 19 1.3.1. Nhân tố chủ quan ................................................................................ 19 1.3.2. Nhân tố khách quan ............................................................................ 23 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ............ 26 2.1. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................... 26 2.1.1. Phương pháp thu thập thông tin .......................................................... 26 2.1.2. Phương pháp xử lý, phân tích dữ liệu ................................................. 27 2.1.3. Phương pháp điều tra, khảo sát ........................................................... 27 2.2. Thiết kế nghiên cứu ............................................................................... 29 2.2.1. Xác định vấn đề cần nghiên cứu, thu thập số liệu ............................... 29 2.2.2. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về vấn đề nghiên cứu ............................... 29
2.2.3. Thiết lập mô hình, nghiên cứu các giả thuyết và xây dựng các tiêu chí đánh giá ........................................................................................................ 29 2.2.4. Thiết kế nghiên cứu ............................................................................ 29 2.2.5. Thu thập dữ liệu ................................................................................. 29 2.2.6. Phân tích dữ liệu ................................................................................. 29 2.2.7. Trình bày kết quả nghiên cứu và báo cáo kết quả ............................... 29 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG HUY ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH TRÀNG AN........... 31 3.1. Khái quát về ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Tràng An ........................................................................................... 31 3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Tràng An .................................................. 31 3.1.2. Cơ cấu, tổ chức hoạt động tại chi nhánh ............................................. 32 3.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Tràng An .......................................................... 33 3.2. Thực trạng huy động vốn tại BIDV Tràng An ....................................... 37 3.2.1. Các hình thức huy động vốn ............................................................... 37 3.2.2. Quy mô huy động vốn ........................................................................ 39 3.2.3. Cơ cấu nguồn vốn huy động ............................................................... 43 3.2.4. Chi phí vốn của huy động vốn ............................................................ 53 3.2.5. Sự phù hợp giữa nguồn vốn huy động tiền gửi và nguồn cho vay ....... 55 3.2.6. Sự hài lòng của khách hàng đối với hoạt động huy động vốn tại BIDV Tràng An ...................................................................................................... 56 3.3. Đánh giá thực trạng huy động vốn tại BIDV Tràng An ......................... 59 3.3.1. Kết quả đạt được................................................................................. 60 3.3.2. Hạn chế .............................................................................................. 60 3.3.3. Nguyên nhân của hạn chế ................................................................... 61
CHƢƠNG 4: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HUY ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH TRÀNG AN ................................................................................................ 66 4.1. Định hướng phát triển hoạt động huy động vốn của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Tràng An trong thời gian tới ..... 66 4.1.1. Định hướng phát triển chung .............................................................. 66 4.1.2. Định hướng phát triển hoạt động huy động vốn của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Tràng An .................................. 67 4.2. Giải pháp phát triển huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Tràng An .......................................................... 68 4.2.1. Xây dựng chính sách huy động vốn .................................................... 68 4.2.2. Áp dụng chính sách lãi suất linh hoạt ................................................. 69 4.2.3. Tận dụng lợi thế về uy tín, thương hiệu của BIDV ............................. 70 4.2.4. Tăng cường các hoạt động tiếp thị, quảng cáo và khuyến mại trong huy động vốn ...................................................................................................... 71 4.2.5. Chính sách khách hàng ....................................................................... 72 4.2.6. Đào tạo và nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ đối với đội ngũ cán bộ Ngân hàng ......................................................................................... 75 4.3. Một số kiến nghị nhằm phát triển huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Tràng An .................................. 76 4.3.1. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ................................... 76 4.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam ........ 77 TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 81 PHỤ LỤC
DANH MỤC VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 BIDV Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam 2 ĐCTC Định chế tài chính 3 HĐV Huy động vốn 4 KKH Không kỳ hạn 5 NH Ngân hàng 6 NHNN Ngân hàng Nhà nước 7 NHTM Ngân hàng thương mại 8 TCKT Tổ chức kinh tế i
DANH MỤC BẢNG Comment [V2]: LÀM LẠI DANH MỤC BẢNG STT Bảng Nội Dung Trang Tình hình nợ xấu của BIDV Tràng An giai đoạn 2015- 1 Bảng 3.1 34 2018 2 Bảng 3.2 Hoạt động dịch vụ của chi nhánh Tràng An 2015-2018 35 Kết quả kinh doanh của BIDV Tràng An năm 2015- 3 Bảng 3.3 35 2018 Tình hình huy động vốn giai đoạn 2015-2018 tại Ngân 4 Bảng 3.4 hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh 40 Tràng An Tình hình huy động vốn giai đoạn 2015-2018 của cả hệ 5 Bảng 3.5 40 thống Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam Cơ cấu tiền gửi theo đối tượng khách hàng của BIDV 6 Bảng 3.6 42 Tràng An giai đoạn 2015-2018 Tốc độ tăng trưởng nguồn vốn tiền gửi theo đối tượng 7 Bảng 3.7 43 khách hàng của BIDV Tràng An giai đoạn 2015-2018 Quy mô huy động vốn của một số chi nhánh trên địa bàn 8 Bảng 3.8 45 Hà Nội: 9 Bảng 3.9 Cơ cấu nguồn tiền gửi theo kỳ hạn 47 Cơ cấu tiền gửi theo loại tiền tệ huy động của BIDV 10 Bảng 3.10 50 Tràng An giai đoạn 2015-2018 Chi phí trả lãi vốn huy động của BIDVTràng An giai đoạn 11 Bảng 3.11 52 2015-2018 Lãi suất huy động vốn cá nhân và TCKT một số kỳ hạn 12 Bảng 3.12 53 của BIDV chi nhánh Tràng An Chi phí phi lãi của BIDV Chi nhánh Tràng An giai 13 Bảng 3.13 54 đoạn 2015-2018 ii
Mô tả kết quả khảo sát khách hàng về uy tín của BIDV 14 Bảng 3.14 55 Tràng An Mô tả kết quả kết quả khảo sát khách hàng về lợi ích tài 15 Bảng 3.15 56 chính của BIDV Tràng An Mô tả kết quả khảo sát của khách hàng về chất lượng 16 Bảng 3.16 57 dịch vụ Mô tả kết quả khảo sát của khách hàng về nhân viên 17 Bảng 3.17 58 ngân hàng Kế hoạch kinh doanh 2019 của BIDV chi nhánh Tràng 18 Bảng 4.1 66 An iii
DANH MỤC HÌNH STT Hình Nội Dung Trang Mô hình tổ chức của Ngân hàng TMCP đầu tư và phát 1 Hình 3.1 31 triển Việt Nam chi nhánh Tràng An 2 Hình 3.2 Tình hình cho vay giai đoạn 2015- 2018 33 3 Hình 3.3 Tình hình huy động vốn giai đoạn 2015- 2018 39 4 Hình 3.4 Cơ cấu huy động vốn giai đoạn 2015-2018 42 So sánh cơ cấu huy động vốn theo thành phần kinh tế 5 Hình 3.5 của BIDV Tràng An với chi nhánh các NHTM khác 46 trên địa bàn Hà Nội năm 2018 6 Hình 3.6 Cơ cấu nguồn tiền huy động từ dân cư theo kỳ hạn 47 7 Hình 3.7 Kết quả huy động vốn theo loại tiền tệ 51 iv
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, vốn là một nhân tố vô cùng quan trọng đối với hoạt động của các Ngân hàng thương mại. Vốn là nền tảng, là cơ sở để tổ chức mọi hoạt động trong nền kinh tế. Hệ thống NHTM ra đời, chính là nơi cung cấp vốn cho nền kinh tế. Vì vậy, để đẩy nhanh sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa ở nước ta, đòi hỏi hệ thống NHTM phải khai thác triệt để và tận dụng tối đa mọi nguồn vốn nhàn rỗi trong và ngoài nước. Ngược lại vốn lại là cơ sở để ngân hàng tổ chức mọi hoạt động kinh doanh, những ngân hàng có nguồn vốn lớn sẽ có nhiều thế mạnh trong hoạt động kinh doanh. Do đó, ngoài nguồn vốn tự có ban đầu, các ngân hàng cần phải thường xuyên quan tâm tới công tác huy động vốn trong quá trình hoạt động của mình. Vấn đề tăng quy mô và chất lượng nguồn vốn huy động luôn là vấn đề được quan tâm hàng đầu của các NHTM ở nước ta hiện nay. Tại Việt Nam, hoạt động huy động vốn hay việc khai thác lượng tiền nhàn rỗi từ các cá nhân, hộ gia đình, các tổ chức kinh tế xã hội hay tổ chức tín dụng khác của ngân hàng thương mại còn nhiều vấn đề cần giải quyết. Hướng tới giảm chi phí, ổn định nguồn để tăng khả năng sinh lời và giảm thiểu rủi ro, việc nâng cao hiệu quả công tác huy động vốn với chi phí hợp lý và ổn định cao là yêu cầu ngày càng trở nên cấp thiết và quan trọng đối với ngân hàng. Cho đến nay, xét trên cách tiếp cận vấn đề, đã có nhiều định nghĩa khác nhau về huy động vốn tại NHTM. Nếu tiếp cận dưới góc độ nguồn gốc của nguồn vốn thì hoạt động huy động vốn tại NHTM bao gồm huy động vốn nợ, vốn vay và vốn tự có, hoạt động này hình thành nên toàn bộ các khoản mục nguồn vốn trên bảng cân đối kế toán. Nếu theo cách tiếp cận về mặt chuyên môn nghiệp vụ, hoạt động huy động vốn lại chỉ liên quan đến các nghiệp vụ huy động tiền gửi thanh toán, tiền gửi tiết kiệm, chứng chỉ tiền gửi...Một trong những quan điểm phổ biến hiện nay cho rằng huy động vốn là việc tìm kiếm nguồn lực từ bên ngoài NHTM, do đó nguồn vốn chủ sở hữu được coi là nguồn từ nội lực của ngân hàng và không thuộc nguồn 1
vốn huy động. Theo đó, huy động vốn sẽ hình thành nên khoản mục tài sản nợ trên Bảng cân đối kế toán của NHTM. Nội dung nghiên cứu về huy động của luận văn này cũng dựa trên quan điểm đó. Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam là một trong số những ngân hàng có nhiều sản phẩm đa dạng trong công tác huy động nguồn vốn cho mọi loại phân khúc khách hàng. Là một trong những chi nhánh mới được thành lập, ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam chi nhánh Tràng An đã không ngừng thực hiện các biện pháp để đẩy mạnh hiệu quả của hoạt động huy động vốn thông qua việc đa dạng hoá các sản phẩm tiền gửi, áp dụng lãi suất linh hoạt cũng như nâng cao chất lượng phục vụ đến từng khách hàng. Tuy nhiên, do mới được thành lập nên hoạt động huy động nguồn vốn tại BIDV chi nhánh Tràng An còn thiếu toàn diện, chưa bài bản điển hình nhất là về cơ cấu nguồn vốn tập trung chủ yếu là huy động vốn từ doanh nghiệp. Vì vậy, nhu cầu đặt ra đó là tìm được những vấn đề còn tồn tại trong hoạt động huy động vốn hiện tại của BIDV chi nhánh Tràng An, từ đó đề xuất các giải pháp có thể áp dụng để cải thiện và nâng cao chất lượng của công tác huy động vốn trong tương lai. Xuất phát từ thực trạng đó, đề tài: "Phát triển huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Tràng An” được lựa chọn nghiên cứu có ý nghĩa về mặt thực tiễn. 2. Câu hỏi nghiên cứu - Những yếu tố nào tác động đến hoạt động huy động vốn của NHTM? - Thực trạng huy động vốn tại BIDV chi nhánh Tràng An? - BIDV Tràng An có thể áp dụng những giải pháp nào để phát triển công tác huy động vốn? 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1 Mục tiêu nghiên cứu: Trên cơ sở đánh giá thực trạng huy động vốn tại BIDV – Chi nhánh Tràng An để từ đó đề xuất hệ thống giải pháp và kiến nghị nhằm phát triển công tác huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Tràng An. 2
3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu: - Hệ thống hóa lý luận cơ bản về huy động vốn tại Ngân hàng thương mại. - Phân tích, đánh giá thực trạng huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Tràng An - Đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm phát triển công tác huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Tràng An 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Công tác huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam chi nhánh Tràng An - Phạm vi nghiên cứu: Công tác huy động vốn trong khoảng thời gian từ năm 2015 đến năm 2018 5. Kết cấu của luận văn: Luận văn ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung của luận văn kết cấu thành 4 chương: Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về huy động vốn tại Ngân hàng thương mại Chương 2: Phương pháp và thiết kế nghiên cứu Chương 3: Thực trạng huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam- chi nhánh Tràng An Chương 4: Giải pháp phát triển huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam – chi nhánh Tràng An 3
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HUY ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1. Tình hình nghiên cứu Xuất phát từ tính cấp thiết của đề tài đã nêu ở phần trên, trong thời gian qua vấn đề về vốn và huy động vốn tại các NHTM luôn được nhiều tác giả lựa chọn làm đề tài nghiên cứu trong các luận văn, luận án, công trình khoa học... Tuy nhiên, huy động vốn là một đề tài có phạm vi nghiên cứu rộng và liên quan đến nhiều lĩnh vực hoạt động khác nhau do đó, các công trình nghiên cứu trước đây chưa hoàn toàn bao quát cũng như phân tích rõ ràng, toàn bộ các vấn đề của huy động vốn . Luận án tiến sỹ về “Đa dạng hóa sản phẩm kinh doanh NHTM Việt Nam trong điều kiện hội nhập quốc tế” của nghiên cứu sinh Nguyễn Thanh Phong đã đưa ra vấn đề cần giải quyết trong quá trình hội nhập quốc tế của hệ thống Ngân hàng Việt Nam đó là phải đa dạng hóa các sản phẩm kinh doanh đặc biệt là các sản phẩm về vốn. Luận án đi sâu vào phân tích các nhân tố ảnh hưởng và các yếu tố cần thiết cho đa dạng hóa sản phẩm kinh doanh trên cơ sở đó cho thấy các yếu tố quan trọng hàng đầu cho đa dạng hóa sản phẩm kinh doanh của NHTM Việt Nam là quy mô vốn, công nghệ, môi trường pháp lý, nhân lực, quản trị rủi ro và quản trị điều hành. (Nguyễn Thanh Phong, 2012). Luận văn thạc sỹ về “ Huy động vốn tại ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển Việt Nam chi nhánh Quang Trung” (2015) của học viên Ngô Thị Thơm, DHKT- DHQGHN, đã cho ta cái nhìn khái quát về cơ sở lý luận của huy động vốn tại NHTM, tuy nhiên luận văn mới chỉ dừng lại ở việc phân tích hoạt động huy động vốn trên từng phương diện tách biệt như cơ cấu, quy mô huy động vốn hay chi phí huy động vốn và từ đó, đưa ra một số giải pháp nhằm tăng cường huy động vốn tại ngân hàng. Các giải pháp mà luận văn đưa ra mới chỉ đáp ứng yêu cầu về doanh số huy động vốn mà chưa đi sâu đánh giá, phân tích tính hiệu quả của hoạt động huy động vốn. Luận văn thạc sỹ như: “Huy động vốn tại Ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển Việt Nam chi nhánh SGD3” của học viên Bùi Minh Quang. Tác giả cũng đưa 4
ra các chỉ tiêu đánh giá công tác huy động vốn theo 4 tiêu chí: quy mô (quy mô nguồn vốn, tốc độ tăng trưởng), cơ cấu (cơ cấu theo thành phần, theo kỳ hạn, theo tiền tệ), chi phí (chi phí lãi, chi phí ngoài lãi) và hiệu quả sử dụng vốn (hệ số sử dụng vốn ngắn hạn, trung và dài hạn). Đồng thời, đưa ra 4 nhân tố khách quan (hành lang pháp lý và chính sách tiền tệ; tình hình kinh tế xã hội; thói quen tiêu dùng và các đối thủ cạnh tranh) 8 nhân tố chủ quan quy mô, uy tín của ngân hàng; năng lực, trình độ nhân viên; chính sách tín dụng và nhu cầu sử dụng vốn của ngân hàng; chính sách lãi suất huy động; hoạt động tiếp thị quảng cáo; sự đa dạng sản phẩm dịch vụ; công nghệ ngân hàng và mạng lưới hoạt động ngân hàng) ảnh hưởng đến công tác huy động vốn. Do tính phức tạp và biến động thường xuyên của thị trường tiền tệ trong hoạt động kinh doanh ngân hàng, hoạt động huy động vốn cần phải được nghiên cứu sâu hơn kết hợp cùng với hoạt động sử dụng vốn để có thể đạt được hiệu quả. Trên phương diện các nghiên cứu nước ngoài, tác giả cũng tìm hiểu một số nghiên cứu, trong đó đặc biệt là “Bài nghiên cứu các yếu tố quyết định huy động vốn tại Ngân hàng thương mại Ethiopia” của Khoa Kinh tế, Đại học Wolaita Sodo. Bài nghiên cứu tập trung vào 5 yếu tố quyết định đến huy động vốn của NHTM là: (i) số lượng khách hàng, (ii) lãi suất tiền gửi, (iii) số lượng chi nhánh, (iv) hoạt động tín dụng và (v) cạnh tranh. Tác giả bài nghiên cứu đã sử dụng các số liệu huy động vốn củaNgân hàng thương mại Ethiopia trong giai đoạn 1995-2014, áp dụng vào mô hình SPSS để lượng hóa, chỉ ra mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố trên đến kết quả huy động vốn của ngân hàng. Đồng thời, tác giả sử dụng phương pháp bình quân di động có trọng số để ước tính về độ chính xác của mô hình. Nhận thấy mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến huy động vốn, tác giả đề xuất một số giải pháp để nâng cao hiệu quả huy động vốn (Khoa Kinh tế, Đại học Wolaita Sodo Ethiopia, 2017). Nhìn chung, các nghiên cứu ở trên đã đề cập đến cơ sở lý luận chung về huy động vốn, thực trạng huy động vốn và các giải pháp nhằm phát triển công tác huy động vốn cho các ngân hàng hoặc chi nhán ngân hàng hiện nay. Tuy nhiên do thời gian nghiên cứu ngắn, phạm vi đề tài rộng nên các tác giả chưa đề cập được một cách có hệ thống về hoạt động huy động vốn, các yếu tố chủ yếu tác động đến công 5
tác huy động vốn để từ đó đưa ra được giải pháp căn bản, quan trọng nâng cao nguồn vốn huy động tại ngân hàng. Chính vì vậy, trên cơ sở kế thừa những nghiên cứu của các tác giả đi trước, căn cứ vào tình hình biến động của hoạt động kinh doanh ngành ngân hàng trong thời gian gần đây và thực tế chưa có đề tài nghiên cứu vấn đề này ở Chi nhánh, tác giả đã lựa chọn đề tài “Phát triển huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Tràng An” làm đề tài luận văn thạc sỹ để nghiên cứu các yếu tố tác động tới hoạt động kinh doanh nói chung và công tác huy động vốn nói riêng tại Chi nhánh Tràng An, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả của công tác huy động vốn tại chi nhánh. 1.2. Khái quát về Huy động vốn của Ngân hàng thƣơng mại 1.2.1. Khái Niệm về vốn và huy động vốn 1.2.1.1. Khái niệm về vốn Vốn của Ngân hàng thương mại là những giá trị tiền tệ do NHTM tạo lập hoặc huy động được dùng để cho vay, đầu tư hoặc thực hiện các hoạt động kinh doanh khác của ngân hàng. Nó ảnh hưởng tới mọi hoạt động của NHTM, nó quyết định sự tồn tại và phát triển của ngân hàng. Nguồn vốn của NHTM chủ yếu là từ phần thu nhập quốc dân tạm thời nhàn rỗi trong sản xuất kinh doanh và được gửi vào ngân hàng với các mục đích khác nhau. Ngân hàng thực hiện tập trung nguồn vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế để chuyển đến các nhà đầu tư có nhu cầu về vốn nhằm hỗ trợ cho hoạt động sản xuất kinh doanh từ đó thúc đẩy nền kinh tế phát triển Như vậy, Ngân hàng đã thực hiện vai trò tập trung vốn và phân phối lại vốn dưới hình thức tiền tệ, thúc đẩy quá trình luân chuyển vốn và kích thích sự phát triển của nền kinh tế. Đồng thời, chính các hoạt động đó lại ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển hoạt động kinh doanh của ngân hàng. 1.2.1.2. Khái niệm về huy động vốn Huy động vốn là việc tìm ra nguồn tiền để thực hiện một ý tưởng hay dự án cụ thể nào đó. Đối với Ngân hàng, huy động vốn là hoạt động đầu vào cho việc kinh doanh của các NHTM. Nó đóng vai trò rất quan trọng đối với tất cả lĩnh vực trong 6
nền kinh tế thông qua việc cung cấp các điều kiện thuận lợi cho việc gửi tiền nhàn rỗi của dân cư và các tổ chức kinh tế Nguồn vốn mà ngân hàng huy động được là những giá trị tiền tệ mà ngân hàng thu hút từ các cá nhân, các tổ chức kinh tế trong xã hội và được sử dụng để kinh doanh. Vốn huy động là tài sản thuộc các chủ sở hữu khác nhau, ngân hàng chỉ được quyền sử dụng và phải thực hiện viêc hoàn trả đúng gốc và lãi khi đến hạn. Nguồn vốn này luôn thay đổi, tuy nhiên nó lại giữ vai trò quyết định đối với mọi hoạt động của ngân hàng. Vốn chủ sở hữu thường chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng nguồn vốn ngân hàng tuy nhiên cũng đóng vai trò quan trọng. Nó quyết định quy mô, vị trí cũng như khả năng cho vay, đầu tư của ngân hàng, nó còn là cơ sở để thu hút các nguồn vốn khác và giúp ngân hàng hạn chế rủi ro phá sản. Tuy vậy, nguồn vốn huy động mới là nguồn vốn chiếm tỷ trọng lớn nhất và quan trọng nhất, tạo nên sự phát triển cho ngân hàng, nguồn vốn huy động này chủ yếu được sử dụng để cho vay mà hoạt động này là hoạt động đem lại lợi nhuận lớn nhất cho ngân hàng, điều đó chứng tỏ nguồn vốn huy động có một vai trò đặc biệt quan trọng đối với mỗi NHTM. Đồng thời nếu quy mô nguồn vốn huy động của NHTM lớn sẽ tạo điều kiện để phát triển hoạt động kinh doanh của ngân hàng, nâng cao khả năng cạnh tranh của ngân hàng. Bên cạnh đó, việc huy động vốn sẽ giúp kiểm soát khối lượng tiền gửi vào ngân hàng, góp phần ổn định tiền tệ. Vì vậy huy động vốn có một vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động của các Ngân hàng thương mại hiện nay. 1.2.2. Mục đích, vai trò của công tác huy động vốn - Thứ nhất, hoạt động huy động vốn tạo ra nguồn vốn để ngân hàng tiến hành mọi hoạt động kinh doanh. Để kinh doanh thì đầu tiên ngân hàng phải có vốn, ngoài nguồn vốn tự có ngân hàng còn phải đi huy động từ các nguồn khác. Nguồn vốn phản ánh tiềm lực và sức mạnh của một ngân hàng, những ngân hàng có nguồn vốn lớn thì có nhiều thế mạnh hơn trong kinh doanh. Vốn không chỉ là phương tiện kinh doanh mà còn là đối tượng kinh doanh chủ yếu của ngân hàng hay nói cách khác, ngân hàng sẽ không thể thực hiện các hoạt động kinh doanh của mình nếu không có vốn. 7
- Thứ hai, công tác huy động vốn quyết định đến quy mô hoạt động tín dụng và các hoạt động khác của ngân hàng. Thông thường, các ngân hàng nhỏ thường có khoản mục cho vay và đầu tư kém đa dạng hơn, khối lượng và phạm vi cho vay hạn chế hơn các ngân hàng lớn. Trong khi các ngân hàng lớn cho vay được ở thị trường trong và ngoài nước thì các ngân hàng nhỏ lại bị giới hạn trong phạm vi hẹp nên các ngân hàng nhỏ không phản ứng nhạy bén được với sự biến động về chính sách, gây ảnh hưởng đến khả năng thu hút vốn đầu tư từ các tầng lớp dân cư và các thành phần kinh tế - Thứ ba, huy động vốn quyết định đến khả năng thanh toán và đảm bảo uy tín của các ngân hàng trên thị trường trong nền kinh tế. Để tồn tại và phát triển được quy mô hoạt động của mình, đòi hỏi ngân hàng phải tạo dựng được uy tín trên thị trường. Uy tín đó trước hết phải được thể hiện ở khả năng sẵn sàng chi trả, thanh toán cho khách hàng, khả năng thanh toán của ngân hàng càng cao thì vốn khả dụng của ngân hàng càng lớn, danh thế và quy mô kinh doanh của ngân hàng trên thị trường càng lớn. Ngoài ra, năng lực cạnh tranh của ngân hàng trên thị trường cũng là nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển của ngân hàng. Năng lực cạnh tranh của mỗi ngân hàng phụ thuộc vào trình độ, phương tiện kỹ thuật hiện đại và quy mô vốn của ngân hàng. Với một nguồn vốn lớn và ổn định, ngân hàng sẽ thu hút được nhiều khách hàng, doanh số tăng lên và hoạt động kinh doanh được tiến hành thuận lợi hơn. Bên cạnh đó, nguồn vốn lớn sẽ giúp ngân hàng có đủ khả năng tài chính, kinh doanh đa năng trên thị trường, nhờ đó sẽ giúp phân tán rủi ro trong hoạt động kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng trên thị trường. 1.2.3. Các hình thức huy động vốn của Ngân hàng thương mại Có thể phân loại các hình thức huy động vốn của ngân hàng theo một số tiêu chí sau: 1.2.3.1. Theo đối tượng khách hàng - Huy động vốn từ dân cư: Đây là một trong những khu vực huy động đầy tiềm năng cho các ngân hàng. Ngân hàng huy động các khoản tiền nhàn rỗi từ dân 8
chúng và tiến hành hoạt động cho vay đối với các đối tượng cần vốn để mở rộng sản xuất, đầu tư kinh doanh. Nguồn vốn này thường khá ổn định - Huy động vốn từ các tổ chức kinh tế: Đây là khoản tiền gửi của tổ chức nhằm mục tiêu thanh toán và hưởng các dịch vụ đi kèm khác của ngân hàng. Bên cạnh đó, nó còn nhằm mục đích sinh lời đối với khoản tiền nhàn rỗi chưa cần sử dụng. Để tiết kiệm thời gian và chi phí trong thanh toán, các doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế hầu hết đều mở tài khoản thanh toán toán tại các ngân hàng. Do các doanh nghiệp thường có nhu cầu thanh toán cao nên hình thức huy động vốn này tạo được một nguồn lớn trong vốn của ngân hàng. 1.2.3.2. Theo loại tiền huy động - Huy động bằng đồng nội tệ (VND): Xuất phát từ nhu cầu tiêu dùng, thanh toán trong nước nên khách hàng thường gửi tiền bằng đồng nội tệ. Tỷ trọng của nguồn vốn này trong cơ cấu vốn của ngân hàng thường lớn và được hưởng mức lãi suất cao hơn vốn huy động bằng ngoại tệ - Huy động bằng đồng ngoại tệ (USD,EUR,…) Xuất phát từ nhu cầu cất trữ hoặc đầu tư bằng các ngoại tệ mạnh của khách hàng, hay nhu cầu thanh toán trong hoạt động xuất nhập khẩu đã hình thành nên nguồn vốn huy động bằng ngoại tệ trong ngân hàng. Lãi suất huy động của nguồn vốn này thường thấp hơn so với vốn huy động bằng nội tệ do sự biến động về tỷ giá trên thị trường. 1.2.3.3. Theo công cụ huy động Mỗi công cụ huy động vốn thường gắn với một mức lãi suất nhất định tương ứng với mức rủi ro của công cụ đó. Rủi ro càng cao hay khả năng rút vốn của khách hàng càng lớn thì lãi suất của sản phẩm huy động tiền gửi đó càng thấp. Theo đó, các ngân hàng có thể thiết kế rất nhiều công cụ đáp ứng những nhu cầu khác nhau của khách hàng - Tiền gửi thanh toán: là tiền gửi không kỳ hạn của các cá nhân, doanh nghiệp và các tổ chức khác gửi vào tài khoản tại ngân hàng để phục vụ nhu cầu 9