Luận văn: Thu hút FDI Hàn Quốc vào Việt Nam sau hội nhập WTO – thực trạng và giải pháp

Chia sẻ: King Kong | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:70

Thêm vào BST

Báo xấu

131
lượt xem 26
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cũng như nhiều quốc gia phát triển khác, Việt Nam coi dòng vốn FDI là động lực quan trọng thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế của đất nước. FDI được coi là nguồn vốn quan trọng cho việc bổ sung nguồn vốn quốc gia. Trong năm 2006 vừa qua Hàn Quốc được công nhận là quốc gia có lượng vốn FDI vào Việt Nam lớn nhất từ trước đến nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: Thu hút FDI Hàn Quốc vào Việt Nam sau hội nhập WTO – thực trạng và giải pháp

Lời mở đầu Cũng như nhiều quốc gia phát triển khác, Việt Nam coi dòng vốn FDI là động lực quan trọng thúc đẩy quá trình phát triển kinh t ế c ủa đ ất n ước. FDI được coi là nguồn vốn quan trọng cho việc bổ sung nguồn vốn quốc gia. Trong năm 2006 vừa qua Hàn Quốc được công nhận là quốc gia có lượng vốn FDI vào Việt Nam lớn nhất từ trước đến nay. Việc gia nh ập WTO đã đem lại cho Việt Nam nhiều cơ hội thu hút FDI của các qu ốc gia trên thế giới. Vì vậy, khi nghiên cứu về Hàn Quốc em thấy tính cần thiết của đề tài, em chọn đề tài : “THU HÚT FDI HÀN QUỐC VÀO VIỆT NAM SAU HỘI NHẬP WTO – THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP” Ngoài phần mở đầu và kết luận đề tài gồm 2 chương : - Chương 1 :Thực trạng FDI của Hàn Quốc vào Việt nam - Chương 2: Giải pháp thu hút FDI Hàn Quốc vào Việt nam Tuy đã nhiều cố gắng nhưng do hạn chế về hiểu biết và tài li ệu tham khảo nên không tránh khỏi những sai sót. Em kinh mong nh ận được s ự góp ý của thầy, cô và các bạn bè để hoàn thiện chuyên đề của mình. Em chân thành cảm ơn cô Nguyễn Thị ái Liên đã giúp đ ỡ em hoàn thnahf chuyên đề này. 1
Chương I : Thực trạng đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) c ủa Hàn Quốc vào Việt Nam I. Đặc điểm và nhân tố ảnh hưởng FDI của Hàn Quốc vào Việt Nam 1. Đặc điểm FDI Hàn Quốc vào Việt Nam - Các doanh nghiệp có vốn đầu tư của Hàn Quốc tập trung chủ yếu trong công nghiệp chế tạo, sử dụng nhiều lao động, sản phẩm được xuất khẩu là chính.Việc tận dụng nguồn lao động rẻ vẫn là mục đích của nhiều nhà đầu tư nước ngoài khi đầu tư vào Việt Nam. FDI của Hàn Quốc vào các ngành sản xuất ô tô, xe máy, thiết bị điện tử, đồ dân dụng và các s ản phẩm xuất khẩu. - Các nhà đầu tư Hàn Quốc đầu tư vào Việt Nam chủ yếu dưới hình thức 100% vốn đầu tư nước ngoài, chiếm khoảng 80%, tiếp đến là hình th ức liên doanh,chiếm khoảng 15% và còn lại là h ợp đồng hợp tác kinh doanh...Có thể là nhà đầu tư Hàn Quốc rất cẩn thận khi đ ầu tư vào đ ối tác và họ luôn cẩn trọng trong việc lựa chọn hình thức kinh doanh, lĩnh v ực đầu tư và địa điểm. - Các dự án đầu tư của Hàn Quốc nhìn chung hoạt động tốt, quy mô bình quân vốn lớn, cao hơn mức bình quân chung của cả nước ( trên 40tri ẹu USD) và chủ yếu tập trung vào lĩnh vực sản xuất vật chất. -Dự án đầu tư của Hàn Quốc tập trung chủ yếu vào 3 tỉnh, thành phố lớn là thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội và Đồng Nai, có th ể nói, cho đ ến nay, h ầu hết các tập đoàn hàng đầu của Hàn Quốc (Chaebol) đều đã có mặt ở Việt Nam. - Các dự án Hàn Quốc tập trung vào những địa bàn có cơ sở hạ tầng tương đối tốt. Tỷ lệ các dự án bị giải thể của Hàn Quốc th ấp (9%), nguyên nhân là các nhà đầu tư Hàn Quốc rất thận trọng trong vi ệc kh ảo 2
sát, nghiên cứu trước khi quyết định nên đã giảm thiểu được rủi ro khi đi vào hoạt động. - Hạn chế của đầu tư của Hàn Quốc là khả năng chuyển giaocông nghệ còn thấp và quy mô đầu tư vào Việt Nam thấp hơn nhiều so với đầu tư vào các nước khác trong khu vực như Singapore, Malaixia, Thái Lan. - Do khủng hoảng kinh tế của Hàn Quốc, nên trong giai đo ạn 1996- 2000, nhiều dự án triển khai chậm hoặc xin tạm dừng triển khai. Các dự án trong giai đoạn 1996-2000 gặp khó khăn chủ yếu trong lĩnh v ực khách s ạn, văn phòng, căn hộ cho thuê, không loại trừ cả một số dự án công nghiệp. Cá biệt trong các năm 1992-1996 một số doanh nghiệp của Hàn Quốc đã để xảy ra tranh chấp lao động, gây phản ứng không tốt trong dư luận. 2. Nhân tố ảnh hưởng FDI của Hàn Quốc vào Việt Nam 2.1 Chính sách của nhà nước Việt Nam về Đầu tư nước ngoài 2.1.1 Các văn bản điều chính về Đầu tư nước ngoài (FDI) vào Vi ệt Nam • Doanh nghiệp được mua bán ngoại tệ ở các NH thương mại để đáp ứng các giao dịch vãng lai • Đối với những dự án quan trọng Nhà nư ớc đảm bảo cân đối đủ ngoại tệ cho doanh nghiệp hoạt động • Doanh nghiệp đợc thế chấp tài sản tại các tổ chức tín dụng để vay vốn • Luật đất đai mới đã tạo cơ sở cho việc hình thành và phát tri ển th ị trường bất động sản với sự tham gia của ĐTNN  Danh mục dự án đầu tư  Các dự án được khuyến khích đầu tư Nhà đầu tư hết các lĩnh vực của nền kinh tế, trong đó khuy ến khích đầu tư vào các dự án: 3
• Công nghệ cao và công nghệ thông tin • Công nghiệp chế tạo • Vật liệu mới và năng lượng mới • Ngành công nghiệp phụ trợ • Đầu tư phát triển giống cây trồng và giống vật nuôi mới • Nuôi trồng và chế biến nông, lâm hải sản • Xây dựng kết cấu • Y tế, giáo dục đào tạo  Các dự án bị hạn chế đầu tư - Dự án liên quan đến quốc phòng, an ninh quốc gia, trật t ự, an toàn xã hội - Dự án về tài chính, ngân hàng - Dự án tác động đến sức khoẻ cộng đồng - Dự án về lĩnh vực văn hoá thông tin, báo chí, xuất bản - Dự án về dịch vụ giải trí - Dự án về kinh doanh bất động sản - Dự án về khảo sát, tìm kiếm, thăm dò, khai thác tài nguyên thiên nhiên, môi trường sinh thái - Dự án về phát triển GD và ĐT  Các dự án bị cấm đầu tư - Các dự án gây phương hại đến qu ốc phòng, an ninh qu ốc gia và lợi ích công cộng - Các dự án gây phương hại đến di tích l ịch s ử, văn hoá, đ ạo d ức, thuần phong mỹ tục VN - Các dự án gây tổn hại sức khoẻ nhân dân, làm huỷ hoại thiên nhiên, tài nguyên phá huỷ môi trường. 4
- Các dự án sử lý phế thải độc hại đưa từ bên ngoài vào VN; sx các loại hoá chất độc hạibị cấm theo điều ước quốc tế 2.1.2 Chính sách hỗ trợ và ưu đãi Đầu tư  Ưu đãi về thuế : thuế nhập khẩu, thuế xuất khẩu, thuế thu nh ập doanh nghiệp…  Mức thuế suất 10%, 15%, 20%, và 28%, tuỳ theo lĩnh vực ngành nghề, mục tiêu hoạt động và địa bàn đầu tư  Miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp: tối đa 4 năm và giảm 50% thuế CIT trong 9 năm tiếp theo  Các doanh nghiệp FDI được miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hoá nhập khẩu để tạo tài sản cố định (thiết bị máy móc, ph ơng tiện vận tải chuyên dùng, vật t xây dựng trong nớc cha sản xuất đợc).  Dự án phát triển hạ tầng khu công nghiệp: thuế suất 10% trong 15 năm, miễn 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 7 năm ti ếp theo.  Dự án sản xuất trong KCN : thuế suất 15% trong 12 năm, mi ễn 3 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 7 năm liên tiếp theo. Dự án cung cấp dịch vụ trong KCN: thuế suất 20% trong vòng 10 năm, miễn 2 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 6 năm tiếp theo.  Dự án Đầu tư vào KKT được hưởng thuế suất 10% trong 15 năm, miễn 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo.  Dự án Đầu tư vào KKT có quy mô lớn, có ý nghĩa quan trọng được hưởng thuế suất 10% trong suốt thời gian thực hiện dự án.  Giảm 50% thuế thu nhập cá nhân. 5
 Hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu giữa khu phi thuế quan v ới n ước ngoài và với KCX, doanh nghiệp chế xuất không ph ải nộp thu ế xuât khẩu, nhập khẩu.  Hàng hoá sản xuất, tiêu thụ hoặc nhập khẩu từ nước ngoài vào khu phi thuế quan không phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt, thu ế giá tr ị gia tăng.  Ưu đãi cao hơn về thuế thu nhập doanh nghiệp.  Người nước ngoài được mua nhà ở và thuê đất ở trong KKT…  Ưu đãi về sử dụng đất : thời gian sử dung đất, thuế sử dung đ ất, tiền sử dụng đất, thuê mặt nước. -Thời hạn sử dụng đất của dự án Đầu tư không quá năm mươi năm; đối với dự án có vốn Đầu tư lớn nhưng thu hồi chậm, dự án Đầu tư vào địa bàn có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn, địa bàn có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn mà cần thời hạn dài hơn thì thời hạn giao đ ất, thuê đất không quá 70 năm -Khi hết thời hạn sử dụng đất, nếu nhà Đầu tư chấp hành đúng phát luật về đát đai và có nhu cầu tiếp tục sử dụng đất thì sẽ đ ược c ơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét ra hạn sử dụng đất phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt. -Nhà Đầu tư Đầu tư trong lĩnh vực ưu đãi Đầu tư, đ ịa bàn ưu đãi Đ ầu tư được miễn, giảm tiền thuê đất, tiền sử dụng đất, thuế s ử dụng đ ất theo quy định của pháp luật về đất đai và phát luật về thuế.  Ưu đãi về chế độ chuyển lỗ 6
- Các doanh nghiệp sau khi quyết toán thếu với c ơ quan thu ế mà b ị l ỗ thì được chuyển lỗ và trừ vào thu nhập chịu thuế của những năm sau. Th ời gian chuyển lỗ không quá 5 năm - Thời điểm bắt đầu thời gian miễn thuế là năm tài chính đ ầu tiên mà doanh nghiệp có thu nhập chịu thuế chua trừ số lỗ. Trường h ợp năm tài chính đầu tiên được miễn thuế giảm thuế có thời gian hoạt đ ộng s ản xu ất kinh doanh hàng hoá, dịch vụ dưới 6 tháng, doanh nghiệp có quy ền đuợc miễn thuế ngay năm đó  Ưu đãi về chế độ khấu hao tài sản cố định Dự án Đầu tư trong lĩnh vực, địa bàn ưu đãi Đầu t ư và dự án kinh doanh có hiệu quả được áp dụng khấu hao nhanh đối với tài sản cố định; m ức khấu hao tối đa là hai lần mức khấu hao theo chế độ khấu hao tài s ản cố định. 2.2 Môi trường Đầu tư của Việt Nam Việt Nam là nước có môi trường chính trị ổn định và môi trường hòa bình, hữu nghị, hợp tác trong quan hệ quốc tế đó mở rộng với hầu khắp các nước. Môi trường pháp chế đang được tích cực và hoàn chỉnh. Trong điều kiện tình hình chính trị thế giới biến động hết sức phức tạp như cuộc chiến ở Trung Đông ngày càng gay gắt, các cuộc khủng bố nổ ra ở kh ắp nơi, đặc biết vụ khủng bố ngày 11/9 vừa qua ở Mỹ làm cho tình hình chính trị kinh tế thế giới biến động không ngừng. Việt Nam được đánh giá là một trong những nước có môi trường chính trị ổn định nhất. Về kinh tế tương đối ổn định, có kh ả năng kiểm soát l ạm phát, ổn đ ịnh kinh tế vĩ mô, tốc độ tăng trưởng kinh tế thuộc loại cao trên th ế gi ới (năm 2001 tốc độ tăng trưởng là 7%). Đặc biệt trong cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ khu vực Đông Nam ở năm 1997, Việt Nam là nước ít chịu ảnh 7
hưởng nhất, điều đó chứng tỏ nền kinh tế Việt Nam khá ổn định, nh ững điều chỉnh kinh tế vĩ mô là hợp lý. Môi trường kinh tế - chính trị ổn định tạo tâm lý yên tâm cho các nhà đ ầu tư nước ngoài về những rủi ro do biến động kinh tế, chính trị. Đây chính là điểm mạnh để ta tích cực khai thác dòng FDI vào Việt Nam. 2.3 Luật đầu tư nước ngoài ngày càng hoàn thiện . Thực hiện đường lối mở cửa, phát triển mạnh kinh tế đối ngoại, luật đầu tư nước ngoài của Việt Nam đó được ban hành từ th ỏng 12 năm 1987 trải qua hơn 10 năm đớ vào thực tiễn cuộc sống, đầu tư nước ngoài (FDI) đó phát huy nhiều tác dụng như chúng ta đó thu hút đ ược 3672 d ự án, t ổng vốn đăng ký 41603,8 triệu USD với tổng số vốn pháp định 19617,8 tri ệu USD; thu hút được khoảng 67 đối tác trên khắp thế giới đầu tư vào h ầu hết các ngành nghề sản xuất. Vốn FDI cũng được thu hút vào 61 tỉnh, thành phố, đóng góp đáng kể vào tăng trưởng kinh tế và tạo ra nhiều công ăn việc làm cho người lao động. Kết quả đạt được là do luật đầu tư nước ngoài của Việt Nam ngày càng được sửa đổi hoàn thiện theo hướng ngày càng thông thoáng và hấp dẫn các đối tác đầu tư nước ngoài. Những sửa đổi tạo sức h ấp dẫn thu hút FDI cụ thể một số điểm sau: * Luật sửa đổi bổ sung một số điều của luật đầu tư nước ngoài đ ược Quốc Hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua tháng 6 năm 2000 đó bổ sung thêm điều khoản: “Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, các bên tham gia hợp đồng, hợp tác kinh doanh trong quá trình hoạt động được phép chuyển đổi hình thức đầu tư, chia, tách, sát nhập, hợp nhất doanh nghiệp. Chính phủ quy định về điều kiện, thủ tục chuyển đổi hình thức đầu tư, sát nhập, hợp nhất doanh nghiệp.” 8
* Nghị định 24/2000/NĐ-CP ngày 31-7-2000 của Chính phủ: Theo ngh ị định này, một số lĩnh vực đầu tư như xây dựng, kinh doanh cơ sở hạ tầng khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao đó được đưa ra kh ỏi doanh mục bắt buộc phải liên doanh, thay vào đó nhà đ ầu tư có th ể đ ầu t ư dưới hình thức 100% vốn nước ngoài. Hiện nay, luật đầu tư nước ngoài của Việt Nam chỉ h ạn ch ế đầu tư dưới hình thức 100% vốn nước ngoài trong 8 lĩnh vực là: - Xây dựng kinh doanh mạng viễn thông quốc tế, viễn thông nội hạt. - Khai thác chế biến dầu khí, khoảng sản quý hiếm. - Dịch vụ tư vấn (trừ tư vấn kỹ thuật). - Vận tải đường hàng không, đường sắt, đường biển, vận tải hành khách công cộng, xây dựng cảng, ga hàng không. - Sản xuất thuốc nổ công nghiệp. - Trồng rừng. - Du lịch lữ hành. - Văn hóa. Ngoài những lĩnh vực này, nhà đầu tư nước ngoài được ch ủ động lựa chọn dự án đầu tư, hình thức đầu tư, đối tác đ ầu t ư, đ ịa bàn, th ời h ạn đ ầu tư, thị trường tiêu thụ sản phẩm, tỷ lệ gúp vốn pháp định phù h ợp v ới quy định của luật đầu tư nước ngoài. Đối với hình th ức h ợp tác kinh doanh trên cơ sở hợp đồng hợp tác kinh doanh, để tạo điều kiện cho triển khai các dự án và cho các nhà đầu tư nước ngoài , nghị định 24/2000/NĐ-CP quy định rằng trong quá trình kinh doanh, nếu xét thấy cần thiết các bên hợp doanh có thể thỏa thuận thành lập ban điều phối để thực hiện hợp đồng hợp tác kinh doanh. 9
Theo luật sửa đổi bổ sung một số điều của luật đầu tư nước ngoài thì các doanh nghiệp liên doanh không bắt buộc phải lấy ý kiến th ống nh ất của hội đồng quản trị đối với quyết định liên quan đến bổ nhiệm và mi ễn nhiệm kế toán trưởng, chấp thuận báo cáo tài chính, chi phí hàng năm và vay vốn đầu tư. Sự điều chỉnh như trên tạo điều kiện lành mạnh hơn cho quá trính ra quyết định của nhà đầu tư. Theo luật mới sửa đổi thí doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, các bên hợp doanh thực hiện dự án đầu tư không thuộc lĩnh vực đầu tư có đi ều kiện về hình thức đầu tư được chuyển đổi hình thức đầu tư. Như vậy, với việc xây dựng và sửa đổi luật đầu t ư n ước ngoài c ủa Vi ệt Nam ngày càng hoàn thiện, thông thoáng, tạo thế ch ủ động và có l ợi cho đối tác đầu tư, làm cho môi trường đầu tư của Việt Nam ngày càng tr ở nên hấp dẫn hơn. 2.4 Môi trường đối với đầu tư nước ngoài ngày càng thông thoáng. Chính phủ Việt Nam đã có nhiều thay đổi trong các chính sách đ ối v ới đầu tư nước ngoài theo hướng có lợi hơn cho đối tác. Với mục đích đẩy nhanh tốc độ thực hiện các dự án đã đăng ký trên tinh th ần coi trọng vốn thực hiện hơn vốn đăng ký, nghị định số 10 và ch ỉ th ị số 11 c ủa Chính ph ủ ra đời nhằm phát huy nội lực, tận dụng FDI làm mọi việc giúp các nhà đ ầu tư yên tâm, trụ vững ở Việt Nam trong hoàn cảnh khó khăn. Th ời đi ểm b ắt đầu là sau hội nghị đầu tiên của Chính phủ và các nhà đầu tư nước ngoài vào khoảng tháng 2/1998, Nhà nước chủ trương xóa bỏ một số thủ tục hành chính rườm rà như việc cấp giấy phép đầu tư, thành l ập doanh nghiệp, đăng ký kinh doanh... thời gian làm thủ tục kiểm hàng, giao nhận hàng ở hải quan cũng đã rút ngắn bằng nửa so với trước đây. Chính phủ thực hiện các chính sách ưu đãi đối với đầu tư n ước ngoài như: Tăng mức thuế ưu đãi lợi tức cho một số doanh nghiệp, miễn thuế lợi 10
tức 4 năm và giảm 5% trong 4 năm tiếp theo, thậm chí thuế lợi tức đến 8 năm đối với các dự án ưu đãi đặc biệt. Đông thời cũng ti ến hành giảm giá thuê đất khoảng 25% cho 170 doanh nghiệp. Bên cạnh đó, Chính ph ủ đã cho phép điều chỉnh tỷ lệ nội tiêu và khuyến khích xuất khẩu, đồng th ời các doanh nghiệp có vốn FDI cũng được mua hàng hóa Việt Nam để xuất khẩu... Việc phân cấp giấy phép đầu tư cũng được phân cấp toàn diện cho tất cả các tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương được cấp giấy phép đối với các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài với quy mô không quá 5 triệu USD cho một dự án (riêng Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh là 10 triệu) không kể 10 ban quản lý đã được ủy quyền trước đây, nay bộ Kế hoạch và đầu t ư ti ếp tục ủy quyền cho các ban quản lý khu công ngh ệp khác. Cách phân c ấp quản lý này đã rút ngắn thời gian chờ đợi cho các doanh nghiệp có vốn FDI, đảm bảo thời gian tối đa là 30 ngày, ở TP.Hồ Chí Minh chỉ mất có 9 đến 15 ngày để nhận được giấy phép. Bên cạnh đó, do chủ trương ủy quyền cấp giấy phép mà việc nhập khẩu thiết bị, vật tư của doanh nghiệp cũng diễn ra nhanh chóng hơn. Các địa phương thì có điều kiện theo dõi ngay từ đầu khi các dự án mới hình thành và chủ động điều chỉnh, giải quy ết các vấn đề phát sinh trong quá trình hoạt động của dự án. 2.5 Môi trường và chính sách Đầu tư ra nước ngoài của Hàn Quốc Với nền kinh tế Hàn Quốc , tổng giá trị thương mại hàng xuất kh ẩu tương đương với 70 % GDP của cả nước trong năm 2005, trong khi t ổng doanh thu của các công ty đầu tư nước ngoài chỉ chiếm khoảng 14%. Như vậy, Hàn Quốc đang cố gắng nỗ lực để hỗ trợ các công ty n ước ngoài Ví dụ gần đây là việc mở cửa cụm công nghiệp sản xuất LCD lớn nh ất trên thế giới ở Paju, cách khu vực phi quân sự vài km. 11
Chính phủ xây dựng đường sá và cơ sở hạ tầng dể hỗ trợ các khu công nghiệp có tầm cỡ của Paju. Chính phủ nới lỏng hoặc bãi bỏ mà đã tồn tại nhiều thập kỉ liên quan đến phát triển các vùng biên giới. Nh ững ưu đãiđó và các biện pháp khác được tiến hành với tốc độ khẩn trương nhất, một tín hiệu của thiện chí và cam kết của chính phủ để giúp cho các doanh nghiệp nước ngoài làm ăn tại Hàn Quốc. Còn có những ví dụ thành công khác : nhà bán lẻ của Anh(Tesco) đã làm ăn rất có hiệu quả tại Hàn Quốc chiếm tới 1/3 doanh thu ở nước ngoài của nhà bán lẻ này; hoạt dộng xuất sắc của GM Daewoo. Công ty này trong quý I 2006 một lần nũa trở thành nhà sản xuấtô tô thứ hai của Hàn Quốc. Đây là một tiến bộ to lớn vĩ đại chỉ trong vòng bốn năm. Trên th ực t ế GM Daewwo hoạt động tốt cũng là để giúp cho tăng cường cho hình ảnh c ủa hãng GM ở Châu á hy vọng đạt 11 tỷ đô la Mỹ DTNN năm 2006- mức tương đương năm 2005. Bên cạnh các lĩnh vực thông thường như tài chính và bảo hiểm, còn có các khu vực khác mà các nhà đầu t ư đang quan tâm trong lĩnh vực thiết bị nghiên cứu phát triển, trung tâm giao vận và trụ s ở các tập đoàn đa quốc gia. Các công ty sản xuất nguyên vật li ệu cũng rất quan tâm tới lĩnh vực điện tử phát triển cao của Hàn Quốc. Sự quan tâm của các nhà đầu tư trong lĩnh vực này là đương nhiên khi xem xét tới Đầu tư nghiên cứu và phát triển ( R & D) khổng lồ của Hàn Quốc hàng năm, giúp cho Hàn Quốc đứng thứ 10 hàng năm. Việc công hiên nh ư v ậy đã đem lại nhiều thành tựu trong nhiều lĩnh vực. Trong năm 2005, Hàn Qu ốc đ ứng thứ 6 xét về số lượng xin cấp bằng phát minh sáng ch ế qu ốc t ế nộp t ại t ổ chức sở hữu trí tuệ (WIPO) Nắm bắt được tầm quan trọng của đầu tư đối với tương lai của đất n ước, Hàn Quốc quyết tâmthực hiện tất cả những gì có th ể để thoả mãn nhu c ầu của nhà Đầu tư . Hàn Quốc đang thực thi những biện pháp nhằm trợ giúp 12
cải tiến môi trường kinh doanh. Khu mới Invest Plaza ở Nam Seoul được hy vọng để giúp đỡ các doanh nghiệp có Đầu tư nước ngoài thâm nh ập d ễ dàng vào nền kinh tế. Có nhiều chương trình tới các nhà đ ầu tư ti ềm năng, chương trình quan trọng nhất là những tư vấn thực hiện và trợ giúp ban đầu cho các doanh nghiệp chuẩn bị hoạt động tại Hàn Quốc. Plaza đạt mục tiêu trở thành địa chỉ dịch vụ một cửa cho các nhà Đầu t ư : nhà qu ản lí d ự án sẽ giúp mọi thứ từ việc tìm ra địa điểm tốt nhất để xây dựng nhà máy, xử lí chi tiết hành chính cho tới áp dụng tất cả các chương trình và lợi ích của chính phủ tương ứng. Chính phủ nỗ lực để gia tăng những khuy ến khích mà doanh nghiệp Đầu tư vào lĩnh vực R&D công nghệ cao hay những doanh nghiệp mong muốn đặt trụ sở ở khu vực Hàn Quốc sẽ được nh ận những ưu đãi về tiền bạc Cuối cùng là Hàn Quốc đang tập trung nỗ lực vào hai m ục tiêu: Th ứ nhất, trợ giúp các điều kiện thị trường và cho phép doanh nhân nh ận ra đ ầy đủ tiềm năng doanh nghiệp của họ ở Hàn Quốc. Thứ hai, th ực hiện các cam kết của mình nhằm giúp đỡ doanh nghiệp hoạt động tốt ở Hàn Quốc Để nền kinh tế có lợi hơn cho Đầu tư nước ngoài, năm 1998, Chính phủ đã thay thế Đạo. luật quản lí ngoại hối trước đây bằng Đạo lu ật qu ản lí ngoại hối mới. Các biện pháp tự do hoá trong luật mới được th ực hiện trong hai giai đoạn trong khoảng hai năm và những mục tiêu ban đầu c ủa luật mới gồm có sự tự do hoá tài khoản vốn và phát triển hơn nữa thị trường giao dịch trong nước. Nội dung chính của tự do hóa trong giai đoạn đầu là áp dụng” Hệ thống danh mục phủ định”. Hệ thống này linh hoạt hơn hệ thống danh mục xác thực trước đây, cho phép tự do hoá giao dịch các tài khoản vốn, trong đó các hoạt động của doanh nghiệp lien quan với các cơ sở tài chính, bao gồm các khoản vay ngắn hạn từ nước ngoài. Một nỗ lực tự do hoá thị trường khác 13
của chính phủ là cho phép uỷ quyền giao dịch ngoại hối nhằm giúp các tổ chức tài chính đáp ứng một số yêu cầu nhất định. Nội dung chính của tự do hoá giai đoạn hai gồm vi ệc cho phép th ực hiện các giao dịch bằng tài khoản vốn vẫn còn bị hạn chế trong giai đoạn một, trừ những giao dịch có liên quan đến an ninh quốc gia và nhằm ngan chặn các hoạt động tội phạm. Nội dung này cho phép những người (nước ngoài) không cư trú ở Hàn Quốc được Đầu tư vào các khoản tiền gửi b ằng đông won ở Hàn Quốc với kì hạn thanh toán dưới một năm và cho phép các cá nhân(nước ngoài) cư trú tại Hàn Quốc Đầu tư vào các khoản tiền gửi bằng ngoại tệ ở nước ngoài và chứng khoán. Tuy nhiên các biện pháp tự do hoá này không phảI là không có những rủi ro. Bởi vây, cùng với việc th ực hiện những biện pháp trên, Chính phủ đang tăng cường các quy chế giám sát thị trường và xây dựng một hệ thống cảnh báo sớm. Chính ph ủ đã v ạch ra các kế hoạch phát triển thị trường trung tâm và dài hạn trong tháng 4 năm 2002 để biến Hàn Quốc trở thành một đất nước thân thiệnvới kinh doanh và biến thi trường ngoại hối Hàn Quốc trở thành một trung tâm tài chính Đông á. Những kế hoạch này sẽ được triển khai cho tới năm 2011 theo ba giai đoạn. Theo đó, nhiều hạn chế được áp dụng trong giai đoạn một và hai cuă quá trình tự do hoá ngoại hối s ẽ được bỏ d ỡ trong năm 2011. Trong năm 2002, thủ tục cấp phép của ngân hàng trung ương Hàn Qu ốc đã bị bãi bỏ và các thủ tục giấy tờ cho giao dịch tài chính cá nhân và công ty đã được đơn giản hoá. Cùng lúc này, quá trình lưu chuy ển v ốn đã đ ược t ự do hơn nhiều. Nhằm phục hồi DTNN , Chính phủ đã tích cực làm việc về tự do hoá kể từ năm 2005. Ví dụ như nới lỏng các luật lệ về DTNN trực ti ếp và việc mua bán bất động sản ở nước ngoài bởi công dân Hàn Quốc . Trong năm 2006, tất cả các giao dịch vốn được chuyển từ một h ệ thống 14
cấp phép sang một hệ thống báo cáo đơn giản cho tự do hoá việc tái Đầu tư II. Thực trạng Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của Hàn Quốc vào Việt Nam 1. Tổng quan về FDI của Việt Nam trong giai đoạn vừa qua Năm 2006, Đầu tư nước ngoài vào Việt Nam đã đạt mức cao nhất trong quá trình thu hút Đầu tư nước ngoài của chính ph ủ Vi ệt Nam với 7,48 t ỉ USD. Đầu tư nước ngoài vào ngành Công nghiệp của Việt Nam trong năm 2006 chiếm 67,2%, trong đó Đầu tư cho nghành Công nghiệp nh ẹ chi ếm tới 79%, Đầu tư nhằm mục tiêu sử dụng nguồn lao động rẻ vẫn chiếm tỉ lệ cao, ngoài Đầu tư trong các ngành dịch vụ, kinh doanh khách sạn và du lịch, xây dựng chung cư, văn phòng cũng chiếm tỉ lệ lớn. 15
Từ giai đoạn 1988 đến 2006 vốn Đầu tư thực hiện chiếm 47,6 tổng số vốn Đầu tư . Về địa bàn Đầu tư thì khu vực phía Nam vẫn thu hút ch ủ y ếu và lớn nh ất cả nước, chiếm đến 67% tổng số vốn Đầu tư nước ngoài, còn lại là các địa phương khác. Trong năm 2006, con số cuối cùng về thu hút (FDI) là 9,927.9 t ỷ USD, tăng tới 45% so với năm trước và vượt 32% kế hoạch cả năm, bao gồm cả dự án cấp mới và tăng vốn. Trong đó có 797 dự án được cấp mới với tổng vốn đầu tư đăng ký là 7,5 tỷ USD và 439 dự án tăng vốn v ới t ổng c ộng 2,121.7 tỷ USD 16
TOP 10 ĐỐI TÁC CÓ NHIỀU DỰ ÁN ĐẦU TƯ NHẤT Tổng vốn đầu tưVốn pháp định STT Đối tác Số dự án (USD) (USD) 1 Hàn Quốc 203 2,418,951,095 933,037,629 2 Nhật Bản 130 938,020,536 358,960,353 3 Đài Loan 112 215,736,756 124,079,068 4 Trung Quốc 57 312,048,443 122,916,940 5 Singapore 49 261,867,934 90,843,530 6 Hoa Kỳ 47 638,562,368 441,168,090 7 Hồng Kông 21 1,142,006,430 396,078,342 8 Pháp 19 36,105,500 18,005,500 9 Malaysia 17 15,376,939 10,098,049 10 BritishVirginIslands 16 319,828,874 78,434,360 (Nguồn: Cục Đầu Tư Nước Ngoài – Bộ Kế Hoạch và Đầu Tư ) 1.1 Theo nghành kinh tế. * Đến hết năm 2003, cả nước có 4.376 dự án FDI còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư đăng ký 41 tỷ USD. Trong đó, lĩnh vực công nghiệp và xây dựng là lĩnh vực chiếm tỷ trọng lớn nhất (2.929 dự án với tổng vốn đăng ký 23,87 triệu USD), chiếm 66,9% về số dự án và 57,2% về số vốn đ ầu t ư đăng ký. Lĩnh vực dịch vụ đứng thứ hai (850 dự án với tổng vốn đăng ký 14,85 triệu USD), chiếm 19,5% về số dự án và 35,8% về số vốn đầu tư đăng ký. Cuối cùng là lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp (597 dự án với tổng vốn đăng ký 2,95 triệu USD), chiếm 13,6% về số dự án và 7% v ề v ốn đ ầu tư đăng ký.Về hình thức đầu tư, vốn đầu tư đăng ký ch ủ yếu thực hiện theo hình thức 100% vốn nước ngoài (43,7%) và hình th ức liên doanh (43,6%). Số vốn đầu tư còn lại theo hình thức hợp doanh và BOT. 17
TOP 10 DỰ ÁN FDI LỚN NHẤT NĂM 2006 STT Chủ dự án Quốc gia Địa phương Ngành nghề Tổng vốn đầu tư (USD) 1 Công ty thép Posco Hàn Quốc Bà Rịa – Vũng Tàu Điện tử và linh kiện 1,126,000,000 máy tính 2 Công ty TNHH Intel Mỹ TP. Hồ Chí Minh Cán thép 1,000,000,000 Products Việt Nam 3 Công ty TNHH Thái Lan Quảng Ngãi Luyện cán thép 556,000,000 Tycoons Worldwide Steel Việt Nam 4 Công ty TNHH Phát Hàn Quốc Hà Nội Bất động sản 314,000,000 triển T.H.T. 5 Công ty TNHH Mỹ Bà Rịa – Vũng Tàu Khách sạn – Du lịch 300,000,000 Winvest Investment Việt Nam 6 Công ty TNHH điện Nhật Hà Tây Linh kiện điện tử 300,000,000 tử Meiko 7 Công ty cảng Anh TP. Hồ Chí Minh Cảng container 249,000,000 Container Trung tâm Sài Gòn 8 Liên doanh khu đô Hàn Quốc Hà Tây Bất động sản 211,900,000 thị An Khánh (Giai đoạn 1) 9 Công ty TNHH Hàn Quốc Hà Tây Bất động sản 171,000,000 Booyung 10 Công ty ITG Phong Mỹ Đà Nẵng Dệt may 65,500,000 Phú (65,5 triệu USD) 1.2 Theo đối tác đầu tư Đến nay, đã có 66 nước và vùng lãnh th ổ có d ự án ĐTNN t ại Vi ệt Nam. Trong tổng số vốn ĐTNN đăng ký cấp mới USD thì các nước khu vực Châu á chiếm 63,2%; Châu âu chiếm 20,4%; Châu Mỹ chi ếm 13,4%. Riêng ba năm 2001-2003, các nước châu á (trừ ASEAN) có 1.408 dự án với tổng vốn đăng ký 3.599,48 triệu USD, chiếm 69,1% về số dự án và 52,9% về tổng vốn đăng ký; theo tỷ lệ tương ứng: các nước ASEAN chi ếm 6,9% v ề số dự án và 11,3% về tổng vốn đăng ký; các nước châu Âu, chiếm 10,9% về số dự án và 24% về tổng vốn đăng ký. 18
Số liệu thống kê theo đối tác ĐTNN hiện nay căn c ứ vào đ ịa đi ểm đăng ký của doanh nghiệp ĐTNN trước khi xin phép đầu tư vào Việt Nam. Phương pháp này tuy có phù hợp với thông lệ quốc t ế, nh ưng mang tính tương đối, chưa phản ánh sát thực dòng vốn ĐTNN của các nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam vì có những doanh nghiệp xuất xứ ở một nước nhưng lại thành lập công ty con ở một quốc đảo (có điều kiện d ễ dàng về thủ tục thành lập và ưu đãi về thuế) để đầu tư vào Việt Nam hoặc có nhiều tập đoàn lớn thông qua các chi nhánh và công ty con ở nước khác tiến hành đầu tư vào Việt Nam. Ví dụ: các Công ty P&G, Cocacola (Mỹ), Unilever (Anh) đều thông qua các công ty con đăng ký ở Singapore đầu tư vào Việt Nam; các tập đoàn HSBC Holdings (Anh), Keppel (Singapore) đ ầu tư vào Việt Nam thông qua các chi nhánh tại Hồng Kông. TOP 10 ĐỐI TÁC CÓ TỔNG VỐN ĐẦU TƯ CAO NHẤT Tổng vốn đầu tưVốn pháp định STT Đối tác Số dự án (USD) (USD) 1 Hàn Quốc 203 2,418,951,095 933,037,629 2 Hồng Kông 21 1,142,006,430 396,078,342 3 Nhật Bản 130 938,020,536 358,960,353 4 Hoa Kỳ 47 638,562,368 441,168,090 5 Cayman Islands 2 576,000,000 319,000,000 6 BritishVirginIslands 16 319,828,874 78,434,360 7 Trung Quốc 57 312,048,443 122,916,940 8 Singapore 49 261,867,934 90,843,530 9 Đài Loan 112 215,736,756 124,079,068 10 Hà Lan 11 100,908,000 38,174,900 (Nguồn: Cục Đầu Tư Nước Ngoài – Bộ Kế Hoạch và Đầu Tư ) 1.3 Theo địa phương 19
Về cơ cấu vùng, lãnh thổ, vốn ĐTNN tập trung chủ yếu tại vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Riêng 4 địa ph ương (TP Hồ Chí Minh, Đ ồng Nai, Bình Dương và Bà Rịa-Vũng Tàu) chiếm 55,9% tổng vốn đầu tư đăng ký của cả nước. Vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc (Hà Nội, Hải Phòng, Hải Dương, Vĩnh Phúc, Quảng Ninh) chiếm 26,3% tổng vốn ĐTNN đăng ký của cả nước TOP 10 ĐỊA PHƯƠNG CÓ NHIỀU DỰ ÁN FDI NHẤT Tổng vốn đầu tưVốn pháp định STT Địa phương Số dự án (USD) (USD) Tp. Hồ Chí 1 Minh 195 1,202,523,523 316,907,927 2 Bình Dương 155 709,229,319 397,322,418 3 Hà Nội 115 541,163,557 195,623,499 4 Đồng Nai 69 274,014,312 121,440,869 5 Hải Phòng 30 109,198,253 58,465,118 6 Hải Dương 28 480,797,500 133,256,500 Bà Rịa-Vũng 7 Tàu 19 1,694,430,000 845,692,000 8 Hưng Yên 18 125,792,840 59,749,223 9 Hà Tây 17 805,111,115 246,128,520 10 Bắc Ninh 16 83,093,000 33,638,238 (Nguồn: Cục Đầu Tư Nước Ngoài – Bộ Kế Hoạch và Đầu Tư ) 20