intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Luận văn:vấn đề kiểm soát dòng vốn vào tại Việt Nam trong giai đoạn hội nhập

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:85

Thêm vào BST
Báo xấu
67
lượt xem 9
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Những thành tựu về kinh tế của Việt Nam trong giai đoạn vừa qua là rất ấn tượng, GDP tăng ở mức cao qua nhiều năm liên tục, môi trường chính trị xã hội ổn định, tạo được sự quan tâm chú ý của nhiều nhà đầu tư quốc tế. Tuy nhiên, để gia tốc phát triển kinh tế nhằm tránh nguy cơ tụt hậu đòi hỏi phải thu hút vốn đầu tư cho phát triển với quy mô và tốc độ nhanh hơn nữa. Kể từ đầu thập kỷ 90 của thế kỷ XX, cùng với quá trình tự...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn:vấn đề kiểm soát dòng vốn vào tại Việt Nam trong giai đoạn hội nhập

  1. Luaän vaên 1 Leâ Duy Phong Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp LÔØI MÔÛ ÑAÀU Nhöõng thaønh töïu veà kinh teá cuûa Vieät Nam trong giai ñoaïn vöøa qua laø raát aán töôïng, GDP taêng ôû möùc cao qua nhieàu naêm lieân tuïc, moâi tröôøng chính trò xaõ hoäi oån ñònh, taïo ñöôïc söï quan taâm chuù yù cuûa nhieàu nhaø ñaàu tö quoác teá. Tuy nhieân, ñeå gia toác phaùt trieån kinh teá nhaèm traùnh nguy cô tuït haäu ñoøi hoûi phaûi thu huùt voán ñaàu tö cho phaùt trieån vôùi quy moâ vaø toác ñoä nhanh hôn nöõa. Keå töø ñaàu thaäp kyû 90 cuûa theá kyû XX, cuøng vôùi quaù trình töï do hoùa taøi chính, caùc doøng voán quoác teá ñaõ chaûy maïnh vaøo caùc nöôùc ñang phaùt trieån. Tuy nhieân, cuøng vôùi nhöõng lôïi ích maø caùc doøng voán mang laïi (voán, coâng ngheä, kyõ naêng quaûn lyù, taêng tính thanh khoaûn cuûa thò tröôøng v.v.), nhöõng ruûi ro vaø baát oån, thaäm chí khuûng hoaûng taøi chính - tieàn teä ñaõ ngaøy moät gia taêng. Coù theå thaáy, doøng voán vaøo qua ñaàu tö tröïc tieáp vaø giaùn tieáp ñaõ mang laïi tính quyeát ñònh nhaèm khuyeán khích taêng tyû leä ñaàu tö cao vaø möùc taêng tröôûng GDP ôû Indonesia, Malaysia vaø Thaùi Lan. Tuy vaäy, doøng voán vaøo ngaén haïn mang tính ñaàu cô cuõng ñaõ laøm suy yeáu söï oån ñònh cuûa neàn kinh teá vó moâ, do doøng voán naøy ñaõ laøm bieán ñoäng caùc bieán taøi chính chuû ñaïo keå caû bieán tyû giaù cuûa neàn kinh teá. Vì theá moät soá nöôùc ñaõ söû duïng ñeán nhöõng bieän phaùp kieåm soaùt tröïc tieáp hay giaùn tieáp nhaèm kieàm cheá söï di chuyeån cuûa doøng voán ngaén haïn, traùnh söï ñaûo ngöôïc doøng voán vaøo. Chính vì theá, trong quaù trình hoäi nhaäp vaø phaùt trieån kinh teá, Vieät Nam cuõng ñang noã löïc thu huùt doøng voán vaøo nhöng muïc tieâu vaãn phaûi ñaûm baûo söï phaùt trieån oån ñònh, beàn vöõng. Vieäc nhaän ñònh ñuùng baûn chaát cuûa doøng voán vaøo cuøng vôùi vieäc nghieân cöùu nhöõng taùc ñoäng ñeán heä thoáng taøi chính cuûa tieán trình töï do hoùa taøi khoaûn voán, cuõng nhö nhöõng giaûi phaùp nhaèm kieåm soaùt doøng voán vaøo trong quaù trình hoäi nhaäp laø lyù do thöïc hieän ñeà taøi nghieân cöùu “Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp”. Mong muoán cuûa ñeà taøi cuõng chæ döøng laïi baèng vieäc phaân tích taùc duïng cuûa doøng voán ñoái vôùi neàn kinh teá, tính baát oån cuûa doøng voán, nhaän ñònh nhöõng vò theá
  2. Luaän vaên 2 Leâ Duy Phong Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp cuõng nhö caùi giaù phaûi traû cuûa kieåm soaùt voán vaø nhöõng baøi hoïc ruùt ra ñöôïc töø vieäc kieåm soaùt doøng voán vaøo ôû moät soá quoác gia. Treân cô sôû nhöõng vaán ñeà ñöôïc neâu ra vaø phaân tích, keát hôïp vôùi nhöõng ñieàu kieän thöïc taïi cuûa Vieät Nam, ñeà taøi ñöa ra moät soá giaûi phaùp nhaèm kieåm soaùt, ñònh höôùng doøng voán theo höôùng daøi haïn, haïn cheá söï ñaûo ngöôïc doøng voán. Ñeà taøi söû duïng phöông phaùp phaân tích soá lieäu thöïc teá, phöông phaùp so saùnh töông quan, phöông phaùp duy vaät bieän chöùng laøm caùc phöông phaùp thöïc hieän chuû yeáu. Ñeà taøi ñöôïc boá cuïc theo 03 chöông vôùi noäi dung cuï theå nhö sau : Chöông 1 : Doøng voán vaøo vaø kinh nghieäm kieåm soaùt doøng voán ôû moät soá nöôùc ñang phaùt trieån Chöông 2 : Thöïc traïng doøng voán vaøo vaø vieäc kieåm soaùt voán taïi Vieät Nam trong nhöõng naêm qua Chöông 3 : Moät soá giaûi phaùp nhaèm kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp
  3. Luaän vaên 3 Leâ Duy Phong Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp CHÖÔNG 1 : DOØNG VOÁN VAØO VAØ KINH NGHIEÄM KIEÅM SOAÙT DOØNG VOÁN ÔÛ MOÄT SOÁ NÖÔÙC ÑANG PHAÙT TRIEÅN 1.1 TOÅNG QUAN VEÀ DOØNG VOÁN QUOÁC TEÁ 1.1.1 Moät soá khaùi nieäm Doøng löu chuyeån voán laø caùc giao dòch quoác teá mua baùn taøi saûn thöïc (baát ñoäng saûn, maùy moùc thieát bò, daây chuyeàn, coâng ngheä v.v.) vaø taøi saûn taøi chính (coå phieáu, traùi phieáu, caùc khoaûn cho vay, traùi quyeàn ñoái vôùi tieàn göûi ngaân haøng...). Ngoaøi ra, coøn coù caùc giao dòch taøi khoaûn voán khaùc nhö: tín duïng taøi chính, thöông maïi, giao dòch treân caùc taøi khoaûn ngaân haøng, caùc nguoàn voán vieän trôï chính thöùc vaø khoâng chính thöùc v.v. caùc doøng löu chuyeån voán naøy ñöôïc ghi nhaän trong taøi khoaûn voán cuûa caùn caân thanh toaùn. Moät quoác gia coù thaâm huït taøi khoaûn voán coøn ñöôïc cho laø coù doøng voán ra khi noù tích luõy caùc traùi quyeàn thuaàn treân phaàn coøn laïi cuûa theá giôùi, ñaây laø moät hình thöùc tieát kieäm quoác gia. Ngöôïc laïi, moät quoác gia coù thaëng dö taøi khoaûn voán hoaëc coù doøng voán vaøo neáu phaàn coøn laïi cuûa theá giôùi tích luõy traùi quyeàn thuaàn treân noù. Taïi Vieät Nam, theo Phaùp leänh Ngoaïi hoái coù hieäu löïc keå töø ngaøy 01/06/2006 thì giao dòch voán laø giao dòch chuyeån voán giöõa ngöôøi cö truù vaø ngöôøi khoâng cö truù trong caùc lónh vöïc : ñaàu tö tröïc tieáp (FDI), ñaàu tö vaøo caùc giaáy tôø coù giaù (ñaàu tö giaùn tieáp –FPI), vay vaø traû nôï nöôùc ngoaøi, cho vay vaø thu hoài nôï nöôùc ngoaøi, caùc hình thöùc ñaàu tö khaùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät Vieät Nam. Trong ñoù : - Ñaàu tö tröïc tieáp (FDI) : laø doøng voán ñaàu tö vaøo quoác gia nhaèm muïc ñích sôû höõu vaø naém giöõ quyeàn kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng vaøo quoác gia nhaèm muïc ñích sôû höõu vaø naém giöõ quyeàn kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng kinh teá noäi ñòa. FDI chuû yeáu lieân quan ñeán caùc giao dòch treân taøi saûn thöïc. - Ñaàu tö giaùn tieáp (FPI) : laø doøng voán coå phaàn ñaàu tö giaùn tieáp, bao goàm doøng voán vay nöôùc ngoaøi cuûa chính phuû hoaëc caùc doanh nghieäp trong nöôùc vaø doøng voán ñaàu tö coå phaàn ñöôïc taïo thaønh töø hoaït ñoäng cuûa caùc quyõ ñaàu tö quoác teá vaøo caùc taøi saûn taøi chính noäi ñòa. Nhö vaäy, FPI goàm phaàn lôùn laø caùc giao dòch treân caùc loaïi chöùng khoaùn nhö coå phieáu, traùi phieáu, khoaûn vay ngaân haøng, chöùng khoaùn phaùi sinh vaø caùc hình thöùc khaùc nhau cuûa tín duïng (thöông maïi, taøi chính, baûo ñaûm).
  4. Luaän vaên 4 Leâ Duy Phong Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp Khi doøng voán ñaàu tö quoác teá chaûy vaøo moät nöôùc thì FDI laø doøng voán ít baát oån nhaát, doøng voán FPI baát oån nhieàu hôn. Söï khaùc bieät naøy do doøng voán FDI phaûi toán nhieàu chi phí ñeå coù theå ruùt voán veà vaø do ñoù noù coù lieân quan ñeán nhöõng ñieàu kieän vaø neàn taûng daøi haïn hôn laø nhöõng dao ñoäng ngaén haïn. Ngöôïc laïi, doøng voán ñaàu tö giaùn tieáp FPI laïi raát nhaïy caûm vôùi tyû suaát hoaøn voán ngaén haïn. Hôn nöõa, khoâng nhö nhöõng nhaø ñaàu tö FDI, nhöõng nhaø ñaàu tö giaùn tieáp coù theå ña daïng hoùa danh muïc ñaàu tö coå phieáu hoaëc traùi phieáu cuûa hoï raát deã daøng thaäm chí ôû nhöõng thò tröôøng khaùc nhau. Trong tieán trình töï do hoùa taøi chính, giöõa FDI vaø FPI coù moái lieân heä töông quan vôùi nhau raát lôùn. Söï ña daïng hoùa vaø giao thoa giöõa hai nguoàn taøi trôï naøy caøng lôùn thì möùc ñoä hoäi nhaäp taøi chính caøng cao. FDI mang laïi nhöõng lôïi ích cho caùc nhaø tieáp nhaän trong nöôùc vaø ñeán löôït nhöõng chuû theå tieáp nhaän FDI coù khaû naêng tieáp caän caùc nhaø ñaàu tö voán coå phaàn quoác teá (nhaø ñaàu tö giaùn tieáp) ñeå thu huùt nguoàn voán taøi trôï cho caùc döï aùn ñaàu tö taêng tröôûng. 1.1.2 Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán söï di chuyeån cuûa doøng voán quoác teá Coù nhieàu nhaân toá aûnh höôûng ñeán söï luaân chuyeån cuûa doøng voán quoác teá vaø vì theá aûnh höôûng ñeán caùn caân taøi khoaûn voán. Khi maäu dòch tieán trieån, chính phuû caùc nöôùc coù thaåm quyeàn ñoái vôùi doøng tieàn löu chuyeån vaøo nöôùc ñoù. Chaúng haïn nhö chính phuû moät nöôùc coù theå aán ñònh moät loaïi thueá ñaëc bieät ñaùnh treân thu nhaäp tích luõy cuûa caùc nhaø ñaàu tö noäi ñòa ñaõ ñaàu tö ôû caùc thò tröôøng nöôùc ngoaøi. Moät loaïi thueá nhö vaäy coù theå ngaên chaën daân chuùng chuyeån voán ra nöôùc ngoaøi vaø nhôø ñoù coù theå laøm taêng taøi khoaûn voán noäi ñòa. Tuy nhieân caùc nöôùc khaùc bò aûnh höôûng cuûa thueá naøy coù theå traû ñuõa baèng caùch aùp duïng moät loaïi thueá töông töï cho daân chuùng nöôùc hoï. Keát quaû laø söï suït giaûm ñaàu tö cuûa nöôùc ngoaøi cuûa caùc nhaø ñaàu tö ña quoác gia. Söï luaân chuyeån voán cuõng chòu aûnh höôûng bôûi caùc bieän phaùp kieåm soaùt voán cuûa caùc nöôùc. Vieäc aùp duïng caùc bieän phaùp naøy nhaèm ñoái phoù vôùi moät söï yeáu keùm veà caáu truùc trong vò theá caùc caân thanh toaùn cuûa quoác gia. Ngay caû nhöõng nöôùc nhö UÙc, Ñan Maïch, Phaùp, Na Uy coù luùc cuõng ñaõ aùp duïng bieän phaùp haïn cheá chuyeån noäi teä ra nöôùc ngoaøi, duø caùc naêm gaàn ñaây trôû neân thoaùng hôn. Caùc nhaø trung gian taøi chính ñang mong chôø moät ngaøy caùc haïn cheá ñöôïc nôùi loûng ñeå hoï coù theå caïnh tranh maõnh lieät hôn treân cô sôû toaøn caàu. Keát caáu daân soá cuõng aûnh höôûng ñeán söï luaân chuyeån caùc doøng voán. Trong thaäp nieân 1980, daân soá Myõ raát treû vaø nhìn chung nhöõng ngöôøi treû caàn nhieàu voán hôn laø cung caáp chi thò tröôøng cô baûn. Söï thieáu huït ñöôïc trang traûi bôûi ñaàu tö khoâng phaûi cuûa Myõ trong caùc thò tröôøng voán Myõ. Thôøi gian troâi qua, tuoåi trung bình cuûa daân soá
  5. Luaän vaên 5 Leâ Duy Phong Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp thaønh nieân Myõ taêng leân, söï thaâm huït voán giaûm vaø do ñoù nguoàn taøi trôï töø caùc nhaø ñaàu tö khoâng phaûi cuûa Myõ cuõng giaûm. Caùc bieán ñoäng tyû giaù hoái ñoaùi döï baùo ñöôïc do nhaø ñaàu tö vaøo chöùng khoaùn cuõng coù theå aûnh höôûng ñeán taøi khoaûn voán. Neáu noäi teä moät nöôùc ñöôïc döï kieán maïnh, caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi coù theå saün saøng ñaàu tö vaøo chöùng khoaùn cuûa nöôùc ñoù ñeå höôûng lôïi töø caùc bieán ñoäng tieàn teä. Ngöôïc laïi, caùn caân taøi khoaûn voán cuûa moät nöôùc döï kieán seõ giaûm neáu ñoàng noäi teä cuûa nöôùc ñoù ñöôïc döï kieán suy yeáu, khi caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi. Khi muoán ñaùnh giaù tính bieán ñoäng cuûa taøi khoaûn voán ta phaûi xem xeùt ñoàng thôøi taát caû caùc yeáu toá. Moät quoác gia coù theå coù söï suït giaûm trong taøi khoaûn voán ngay caû khi coù laõi suaát haáp daãn, neáu ñoàng ngoaïi teä cuûa quoác gia naøy döï kieán seõ giaûm giaù. Ngoaøi ra, caùc nhaân toá thuoäc veà luaät leä, chính saùch ñieàu haønh cuûa chính phuû caùc nöôùc cuõng coù taùc ñoäng nhaát ñònh ñeán caùc doøng voán quoác teá. Beân caïnh ñoù, doøng luaân chuyeån voán quoác teá coøn ñöôïc lôùn maïnh leân töø vieäc caùc nöôùc baõi boû nhöõng haïn cheá ñoái vôùi caùc giao dòch treân taøi khoaûn voán ñi cuøng vôùi quaù trình hoäi nhaäp taøi chính toaøn caàu. Quaù trình töï do hoùa thöông maïi ñaõ khuyeán khích phaùt trieån caùc giao dòch taøi chính quoác teá cuõng nhö söï hình thaønh vaø phaùt trieån nhöõng coâng cuï phaùi sinh (quyeàn choïn, hôïp ñoàng töông lai, kyø haïn, hoaùn ñoåi…) ñaõ giuùp nhaø ñaàu tö quoác teá giaûm thieåu ruûi ro trong hoaït ñoäng ñaàu tö cuûa mình. 1.2 TAÙC ÑOÄNG CUÛA DOØNG VOÁN QUOÁC TEÁ 1.2.1 Vai troø vaø nhöõng aûnh höôûng cuûa doøng voán quoác teá ñeán neàn kinh teá Ñoái vôùi hoaït ñoäng ñaàu tö cho taêng tröôûng kinh teá cuûa moät nöôùc, ñaëc bieät laø caùc nöôùc ñang phaùt trieån, doøng voán ñaàu tö quoác teá coù vai troø quan troïng, khi maø tyû leä tieát kieäm ôû caùc quoác gia naøy coøn haïn cheá. ÔÛ caùc nöôùc ñang phaùt trieån, caùc doøng voán ñaàu tö quoác teá di chuyeån töï do coù vai troø quan troïng ñeán noãi chuùng ñöôïc coi laø ñoäng löïc cuûa söï taêng tröôûng kinh teá. Voán töø beân ngoaøi seõ boå sung vaøo söï thieáu huït nguoàn taøi chính noäi ñòa cho yeâu caàu coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa vaø phaùt trieån kinh teá maø khoâng caàn phaûi gia taêng tyû leä tieát kieäm. Thoâng qua vieäc ñaàu tö voán vaøo moät nöôùc, caùc nhaø ñaàu tö quoác teá seõ taïo söùc eùp maïnh hôn töø beân ngoaøi ñoái vôùi tính kyû luaät cuûa chính saùch kinh teá vó moâ noäi ñòa. Giuùp phaùt trieån thò tröôøng vaø hoaøn thieän caùc chính saùch taøi chính quoác gia. Hoï cung caáp caùc loaïi hình dòch vuï môùi vaø caùc kyõ thuaät ñaàu tö tieân tieán, giuùp caùc toå chöùc taøi chính noäi ñòa hoïc taäp kinh nghieäm phaùt trieån vaø giuùp caùc nöôùc naøy hoaøn thieän caùc
  6. Luaän vaên 6 Leâ Duy Phong Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp cô cheá quaûn lyù giaùm saùt cuûa mình. Löu chuyeån voán cho pheùp caùc quoác gia traùnh ñöôïc nhöõng söï suït giaûm tieâu duøng vaø ñaàu tö trong thôøi kyø khoù khaên, giuùp cho neàn kinh teá coù ñieàu kieän phuïc hoài vì nhu caàu vaø ñaàu tö vaãn ñöôïc ñaûm baûo, ñoàng thôøi cung caáp taøi chính cho caùc quoác gia ñeå caûi tieán coâng ngheä, naâng cao naêng löïc saûn xuaát vaø söùc caïnh tranh cuûa neàn kinh teá noäi ñòa. Treân phöông dieän toaøn caàu, caùc doøng löu chuyeån voán giuùp phaân boá coù hieäu quaû vaø söû duïng toát nhaát caùc nguoàn tieát kieäm theá giôùi. Khoâng coù caùc doøng voán quoác teá, thì khoâng theå coù söï caân baèng suaát sinh lôïi töø ñaàu tö giöõa caùc nöôùc, daãn ñeán söï phaân boå sai caùc nguoàn löïc : nhöõng döï aùn ñaàu tö coù khaû naêng sinh lôïi cao ôû moät soá nöôùc coù theå khoâng ñöôïc thöïc hieän vì thieáu voán. Trong khi nhöõng döï aùn coù tyû suaát sinh lôïi thaáp hôn ở nhöõng nôi khaùc laïi ñöôïc caáp voán. Luaân chuyeån voán töï do laøm cho laõi suaát toaøn caàu trôû thaønh chi phí söû duïng voán vaø suaát sinh lôïi töø tieát kieäm töông xöùng, chöù khoâng phaûi laõi suaát quoác gia. Tieát kieäm vaø ñaàu tö seõ caân xöùng trong phaïm vi toaøn caàu hôn laø trong phaïm vi moät quoác gia. Nhö vaäy, trong tình huoáng lyù töôûng, ñaàu tö seõ ñöôïc taùi phaân boå höôùng tôùi nhöõng döï aùn sinh lôøi nhaát treân cô sôû ñaõ ñieàu chænh ruûi ro. Caùc doøng chaûy voán coøn taïo ra cô hoäi cho caùc giao dòch tieâu duøng töông lai, ña daïng hoùa danh muïc ñaàu tö quoác teá vaø toái thieåu ruûi ro v.v. Ngoaøi ra, doøng voán quoác teá coøn thuùc ñaåy vieäc chuyeån giao coâng ngheä, kyõ naêng quaûn lyù vaø ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc cho nöôùc tieáp nhaän. Qua ñoù, nöôùc tieáp nhaän ñöôïc doøng voán coù theå caûi thieän ñöôïc khu vöïc taøi chính, taêng cöôøng tính thanh khoaûn cuûa thò tröôøng voán, taïo söï phaùt trieån saâu hôn vaø roäng hôn cho thò tröôøng taøi chính noäi ñòa. Tuy nhieân, ñi cuøng vôùi nhöõng öu ñieåm, thuaän lôïi taïo ra cho nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö, doøng voán ñaàu tö quoác teá luoân tieàm aån nhöõng nguy cô, ruûi ro, baát oån (ñaëc bieät laø doøng voán ñaàu tö giaùn tieáp) maø thöïc teá ñaõ minh chöùng ñöôïc qua caùc cuoäc khuûng hoaûng taøi chính. Ñieàu naøy buoäc caùc nöôùc tieáp nhaän doøng voán quoác teá caàn nhaän thöùc roõ. Tröôùc heát, söï di chuyeån quaù möùc cuûa caùc doøng voán quoác teá laøm giaûm tính ñoäc laäp cuûa chính saùch tieàn teä vaø tyû giaù, seõ khieán cho heä thoáng taøi chính cuûa nöôùc tieáp nhaän deã bò toån thöông vaø rôi vaøo khuûng hoaûng moät khi gaëp phaûi cuù soác töø beân trong hay beân ngoaøi neàn kinh teá. Söï di chuyeån voán töï do khoâng phaûi luùc naøo cuõng mang laïi nhöõng phaân phoái toái öu caùc nguoàn löïc, do caùc nhaø ñaàu tö khoâng theå ñöa ra caùc quyeát ñònh ñaàu tö hoaøn toaøn chính xaùc trong tình traïng thoâng tin khoâng ñaày ñuû vaø thieáu caân xöùng. Tình
  7. Luaän vaên 7 Leâ Duy Phong Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp traïng naøy cuõng khieán cho hoï khoâng ñaùnh giaù ñöôïc heát caùc ruûi ro lieân quan ñeán caùc hoaït ñoäng cuûa mình vaø do vaäy, hoï coù xu höôùng baét chöôùc theo nhöõng gì maø caùc nhaø ñaàu tö khaùc laøm. Hieän töôïng naøy ñöôïc moâ taû laø “haønh vi cö xöû theo ñaùm ñoâng”. Ngoaøi ra söï phaùt trieån nhaûy voït trong lónh vöïc taøi chính ñaõ khieán caùc nhaø ñaàu tö coù theå ñaàu tö vaøo baát kyø moät thò tröôøng nöôùc ngoaøi xa xoâi naøo hoaëc ruùt voán ra khoûi thò tröôøng ñoù moät caùch deã daøng (ñieàu naøy ñaëc bieät ñuùng vôùi caùc tröôøng hôïp voán ngaén haïn). Keát quaû laø caùc doøng voán coù theå deã daøng ñoåi chieàu moät caùch baát ngôø vôùi quy moâ lôùn vöôït ra ngoaøi taàm kieåm soaùt (hieän töôïng ñaûo ngöôïc doøng voán), daãn ñeán thöïc traïng laø : khi doøng voán ñoå vaøo moät quoác gia naøo moät caùch quaù möùc, noù coù xu höôùng gaây ra tình traïng phaùt trieån quaù noùng cho neàn kinh teá, laøm cho caùc hoaït ñoäng ñaàu tö trôû neân keùm hieäu quaû, ñi keøm laø tình traïng “bong boùng” trong giaù taøi saûn vaø laïm phaùt taêng cao, beân caïnh ñoù nguoàn cung ngoaïi teä doài daøo khieán cho tyû giaù deã coù xu höôùng bò ñaùnh giaù cao so vôùi giaù trò thöïc cuûa noù. Ngöôïc laïi, tình traïng ruùt voán coù theå xaûy ra khi caùc nhaø ñaàu tö maát nieàm tin vaøo chính saùch vó moâ cuûa Chính phuû hay vieäc cô caáu laïi danh muïc ñaàu tö. Luùc naøy vôùi xu höôùng baày ñaøn vaø tính baát oån, söùc coâng phaù maïnh cuûa doøng luõ voán chaûy ra coù theå laøm tieâu tan caû neàn kinh teá cuûa moät quoác gia. Söï di chuyeån cuûa caùc doøng voán naøy nhieàu khi khoâng ñöôïc ñöa vaøo thöïc traïng nhöõng nhaân toá neàn taûng cuûa neàn kinh teá quoác gia ñoù, keát quaû laø ngay caû quoác gia coù moät neàn taûng cô baûn vöõng chaéc cuõng khoù coù theå traùnh khoûi söï taán coâng cuûa caùc doøng voán. Ñaây chính laø baûn chaát caùc cuoäc khuûng hoaûng mang ñaëc ñieåm cuûa theá kyû 21, moät cuoäc khuûng hoaûng caùn caân voán, ñoái laäp vôùi cuoäc khuûng hoaûng caùn caân vaõng lai truyeàn thoáng cuûa theá kyû 20. Vieäc tieáp caän quaù deã daøng vôùi caùc nguoàn taøi trôï quoác teá coù theå daãn ñeán gaùnh naëng nôï quaù möùc, gaây taùc ñoäng xaáu ñeán söï thònh vöôïng vaø phaùt trieån beàn vöõng cuûa quoác gia ñaëc bieät laø trong tröôøng hôïp nôï cuûa nhaø nöôùc vaø caùc khoaûn nôï ñöôïc vay ngaén haïn. Nôï nhaø nöôùc laïi laø phaàn traùch nhieäm cuûa toaøn theå ñaát nöôùc, khoâng phuï thuoäc vaøo thaønh coâng hay thaát baïi cuûa moät döï aùn rieâng leû naøo ñöôïc taøi trôï baèng khoaûn tieàn ñi vay naøy, do ñoù khuynh höôùng söû duïng khoâng coù hieäu quaû nguoàn voán naøy laø tröôøng hôïp thöôøng gaëp, ñaëc bieät ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån. Trong khi ñoù, caùc nhaø cho vay laïi thöôøng thích cung caáp tín duïng cho caùc chính phuû, bôûi vì moät quan ñieåm ñôn giaûn laø nôï cuûa nhöõng nöôùc coù chuû quyeàn thì dó nhieân seõ ñöôïc hoaøn traû. Nhö vaäy vieäc vay nôï deã daøng, trong khi hieäu quaû ñaàu tö ñeå ñaûm baûo traû nôï thì laïi thaáp, daãn ñeán tình traïng nôï choàng nôï vaø cuoái cuøng laø maát khaû naêng chi traû.
  8. Luaän vaên 8 Leâ Duy Phong Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp Maëc duø vôùi nhöõng ruûi ro tieàm taøng vaø baát oån khoù döï ñoaùn nhö treân, nhöng trong quaù trình phaùt trieån kinh teá cuûa baát kyø moät quoác gia naøo khoâng theå thieáu söï boå sung cuûa nguoàn löïc quan troïng laø voán ñaàu tö quoác teá. Neân caùc quoác gia khoâng theå ngaên caûn söï di chuyeån cuûa caùc doøng voán qua bieân giôùi. Vaán ñeà ñaët ra laø caàn moät giaûi phaùp nhaèm toái ña hoùa lôïi ích maø voán mang laïi, trong khi toái thieåu hoùa ñöôïc caùc ruûi ro cuûa chuùng. Ñoái vôùi nhöõng quoác gia coù neàn taøi chính yeáu keùm, heä thoáng ngaân haøng coøn laïc haäu, caùc quy ñònh kieåm soaùt coøn moûng manh, thì kieåm soaùt voán laø moät bieän phaùp höõu hieäu ñeå baûo veä thò tröôøng taøi chính noäi ñòa. 1.2.2 Nhaän ñònh vò theá kieåm soaùt voán trong quaù trình hoäi nhaäp taøi chính Kieåm soaùt voán laø baát kyø chính saùch naøo nhaèm giôùi haïn, kieåm soaùt hay ñònh höôùng laïi caùc giao dòch taøi khoaûn voán ra hoaëc vaøo moät quoác gia, noù mang raát nhieàu hình thöùc vaø ñöôïc aùp duïng cho nhieàu muïc ñích khaùc nhau phuï thuoäc vaøo boái caûnh kinh teá vaø muïc tieâu cuûa chính saùch taøi chính - tieàn teä quoác gia. Töï do hoùa taøi khoaûn voán töøng ñöôïc caùc nöôùc xem laø moät yeáu toá quan troïng cho moâ hình phaùt trieån, vì caùc nöôùc naøy thöôøng xuyeân thieáu voán trong khi muoán taêng tröôûng. Trong khi nhieàu nöôùc ñang phaùt trieån ñaõ höôûng ñöôïc nhöõng lôïi ích to lôùn töø doøng voán nöôùc ngoaøi chaûy vaøo trong nöôùc thì söï chaám döùt ñoät ngoät vaø ñaûo ngöôïc caùc doøng voán naøy laïi daãn ñeán caùc cuoäc khuûng hoaûng vôùi quy moâ lôùn. Vaø töø ñaây kieåm soaùt voán ñang daønh laïi vò theá cuûa mình trong caùch nhìn nhaän cuûa caùc nhaø kinh teá cuõng nhö caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch vó moâ. Coù theå thaáy raèng, vieäc söû duïng caùc bieän phaùp kieåm soaùt voán moät caùch cöïc ñoan coù theå ngaên ngöøa voán chaïy ra nöôùc ngoaøi trong thôøi gian ngaén haïn nhöng coù theå laøm giaûm nieàm tin cuûa nhaø ñaàu tö. Cuõng caàn löu yù raèng hieäu quaû kieåm soaùt voán neân xöû lyù moät caùch caån thaän khoâng chæ bôûi vì khaû naêng cuûa caùc cô quan chöùc naêng thöïc thi quaù trình naøy nhö NHTW, cô quan thueá, maø coøn vì khoâng giaûi quyeát ñöôïc nhöõng vaán ñeà toàn ñoïng moät caùch cô baûn. Tuy nhieân, thöïc teá ñaõ cho thaáy ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån neáu thaû loûng doøng voán vaøo seõ phaûi ñoái maët vôùi aùp löïc ñaàu cô gaây aûnh höôûng xaáu ñeán heä thoáng taøi chính - tieàn teä, ngöôïc laïi neáu haïn cheá haún thì seõ boû qua cô hoäi taän duïng voán quoác teá ñeå phaùt trieån kinh teá. Kieåm soaùt voán laø bieän phaùp höõu hieäu, vöøa cho pheùp doøng voán vaøo, taïo cô hoäi hoaøn thieän thò tröôøng tieàn teä trong nöôùc vöøa traùnh ñöôïc nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa doøng voán vaøo. Bôûi leõ kieåm soaùt voán taïo ra moät böùc töôøng baûo veä neàn kinh teá khoûi nhöõng baát oån cuûa caùc doøng voán vaø ngaên chaën hieäu
  9. Luaän vaên 9 Leâ Duy Phong Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp quaû vieäc ñaûo ngöôïc doøng voán ñoät ngoät, ñaây voán ñöôïc xem laø nguyeân nhaân chính gaây ra nhöõng baát oån nghieâm troïng cho neàn kinh teá cuûa moät quoác gia. Kieåm soaùt voán coù khaû naêng ngaên chaën söï laây lan cuûa caùc baát oån taøi chính giöõa caùc quoác gia, ñoù laø caùc raøo caûn ñöôïc thieát laäp trong caùc giao dòch voán coù theå caùch ly moät quoác gia khoûi nhöõng bieán ñoäng töø quoác gia khaùc. Ñieàu naøy coù yù nghóa quan troïng khi maø xu höôùng toaøn caàu hoùa ñang phaùt trieån raát maïnh meõ. Kieåm soaùt voán cho pheùp tieáp caän thöôøng xuyeân vôùi caùc nguoàn voán quoác teá trong moät phaïm vi coù theå kieåm soaùt ñöôïc, giuùp chính phuû caùc nöôùc hoaøn thieän caùc chính saùch quaûn lyù vó moâ vaø taêng kinh nghieäm quaûn lyù. Giôùi haïn vöøa phaûi giao dòch taøi khoaûn voán coù theå laøm cho neàn kinh teá phaùt trieån hôn baèng caùch buø ñaép cho söï baát hoaøn haûo cuûa thò tröôøng taøi chính, bao goàm söï baát caân xöùng veà thoâng tin giöõa caùc nhaø ñaàu tö. Ñieàu naøy coù ñöôïc laø do vieäc aùp duïng caùc bieän phaùp kieåm soaùt treân caùc nguoàn voán quoác teá ñaõ taïo ra moät cô cheá baûo hieåm maïnh meõ hôn cho söï ñaàu tö ñöôïc chaáp thuaän vaø taêng cöôøng coâng khai hoùa veà thoâng tin taøi chính. Trong moät cô cheá tyû giaù coá ñònh hoaëc ñöôïc quaûn lyù chaët cheõ, kieåm soaùt voán coù theå giuùp ñieàu hoøa caùc muïc tieâu maâu thuaãn nhau trong caùc chính saùch taøi chính - tieàn teä quoác gia. Ngoaøi ra, kieåm soaùt voán coøn taïo ñöôïc moät cô cheá baûo hieåm ngoaïi hoái ngaàm ñeå baûo veä söï oån ñònh taøi chính - tieàn teä cuûa moät quoác gia khi phaûi tieáp xuùc vôùi nhöõng doøng chaûy voán noùng, nhaát laø trong tröôøng hôïp doøng vaøo quaù noùng laøm taêng nguy cô laïm phaùt hoaëc khi caùc ngaân haøng hay caùc thaønh phaàn kinh teá trong nöôùc rôi vaøo vò theá ngoaïi hoái khoâng ñöôïc baûo ñaûm do nhaän thöùc khoâng ñaày ñuû veà ruûi ro. Nhö vaäy, vôùi nhöõng öu ñieåm cuûa kieåm soaùt voán vaø tröôùc söï phaùt trieån quaù maïnh cuûa ñaàu tö quoác teá cuõng nhö caùc hoaït ñoäng ñaàu cô tieàn teä hieän nay, khi maø khoâng moät quoác gia naøo coù ñuû khaû naêng taän duïng heát caùc nguoàn voán cho söï phaùt trieån maø laïi chaéc chaén thoaùt ñöôïc nhöõng bieán ñoäng baát lôïi cuûa noù, caùc bieän phaùp kieåm soaùt voán caàn thieát phaûi ñöôïc aùp duïng nhö laø moät cô cheá baûo hieåm cho neàn taøi chính noäi ñòa. Vaán ñeà laø laäp thôøi gian bieåu cuï theå cho loä trình töï do hoùa taøi khoaûn voán trong quaù trình hoäi nhaäp, neân xem xeùt vaø aùp duïng moät caùch thaän troïng caùc bieän phaùp kieåm soaùt voán. Vaø coù theå thaáy raèng, kieåm soaùt voán ôû Vieät Nam laø moät ñieàu caàn thieát, vaán ñeà coøn laïi laø thöïc hieän nhö theá naøo ñeå khoâng gaây soác vôùi nhaø ñaàu tö vaø thò tröôøng. Laøm sao ñeå TTCK tieáp tuïc phaùt trieån nhanh, laønh maïnh vaø beàn vöõng, baûo ñaûm lôïi ích hôïp phaùp cuûa caùc nhaø ñaàu tö trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc laø nhöõng vieäc laøm neân ñöôïc caân nhaéc moät caùch caån thaän.
  10. Luaän vaên 10 Leâ Duy Phong Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp 1.3 XU HÖÔÙNG CHUNG CUÛA DOØNG VOÁN TRONG NHÖÕNG NAÊM GAÀN ÑAÂY Theo Baùo caùo cuûa Quyõ tieàn teä quoác teá (IMF), vaø Toå chöùc Thöông maïi vaø Phaùt trieån Lieân Hieâp Quoác (UNCTAD), toång voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) naêm 2006 ñaït 1.225,5 tyû USD, taêng 4,9% so vôùi naêm 2005 vaø vöôït möùc aán töôïng 1.000 tyû USD naêm 2000. Treân caùc thò tröôøng môùi noåi, ñaùnh giaù cuûa Vieän taøi chính quoác teá (IIF) cho raèng doøng voán ñaàu tö tö nhaân naêm 2006 ñaït 417,9 tyû USD, tuy giaûm ñoâi chuùt so vôùi möùc taêng kyû luïc 479,6 tyû USD naêm 2005 nhöng ñaây vaãn laø naêm coù möùc taêng cao lieân tieáp trong voøng nhieàu naêm qua. Nhìn chung, xu höôùng doøng voán trong nhöõng naêm gaàn ñaây coù theå ñöôïc khaùi quaùt qua caùc soá lieäu nhö sau : Baûng 1.1: Doøng voán nöôùc ngoaøi chaûy vaøo caùc thò tröôøng môùi noåi giai ñoaïn 2004 - 2007 (tyû USD) Naêm 2004 2005 2006 Döï kieán 2007 1.Doøng voán tö nhaân 323,9 479,6 417,9 403,6 - Doøng voán ñaàu tö coå phaàn 185,3 240,7 259,7 245,2 - Ñaàu tö tröïc tieáp 146,8 185,7 201,9 193,7 - Ñaàu tö giaùn tieáp 38,5 55,0 57,7 51,5 - Doøng voán tín duïng nôï 138,6 238,9 158,3 158,4 - Tín duïng ngaân haøng thöông maïi 56,5 131,8 90,6 74,0 2. Doøng voán taøi trôï chính thöùc -16,0 -56,1 -47,7 -5,9 - Töø caùc toå chöùc quoác teá -14,9 -39,3 -23,0 -4,4 - Tín duïng song phöông -1,1 -16,7 -24,7 -1,5 3. Toång coäng 307,9 423,5 370,2 397,7 Nguoàn : Capital Flows to Emerging Makert Economics, Institute of international Finance, thaùng 09/2006 Doøng voán nöôùc ngoaøi chaûy vaøo caùc thò tröôøng môùi noåi naêm 2006 (370,2 tyû USD) coù giaûm hôn so vôùi naêm 2005 (423,5 tyû USD), söï suy giaûm naøy chuû yeáu do coù söï suït giaûm nguoàn voán tín duïng cuûa caùc NHTM vaø caùc TCTD khaùc trong naêm 2006. Trong khi ñoù, doøng voán ñaàu tö tröïc tieáp vaø ñaàu tö giaùn tieáp vaãn coù xu höôùng taêng nhanh do chính phuû caùc nöôùc tieáp tuïc thöïc hieän nhöõng chính saùch kinh teá vó moâ oån ñònh, ñaåy maïnh caûi caùch cô caáu ñeå taïo söï haáp daãn veà moâi tröôøng ñaàu tö.
  11. Luaän vaên 11 Leâ Duy Phong Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp Phaân tích theo khu vöïc ñòa lyù, chaâu AÙ - Thaùi Bình Döông chieám tôùi 40% toång doøng voán ñaàu tö tö nhaân vaøo thò tröôøng môùi noåi trong naêm, ñaït 178,6 tyû USD, tieáp theo laø caùc neàn kinh teá môùi noåi chaâu AÂu chieám 39,9%, ñaït 166,7 tyû USD. Chaâu Myõ Latinh vaø chaâu Phi – Trung Ñoâng sau nhieàu naêm lieân tieáp vaãn laø hai khu vöïc tieáp nhaän doøng voán ñaàu tö tö nhaân ít nhaát treân theá giôùi, chæ chieám 9,1% vaø 8,2% doøng voán tö nhaân vaøo thò tröôøng môùi noåi naêm 2006. Baûng 1.2: Doøng voán nöôùc ngoaøi chaûy vaøo caùc thò tröôøng môùi noåi phaân theo khu vöïc giai ñoaïn 2004-2007 (tyû USD) Naêm 2004 2005 2006Döï kieán 2007 1.Doøng voán tö nhaân 323,9 479,6 417,9 403,6 - Myõ Latinh 35,1 63,9 38 51,4 - Chaâu Aâu 118,2 186,5 166,7 168,4 - Chaâu Phi – Trung Ñoâng 10,9 30,4 34,6 29,3 - Chaâu AÙ- Thaùi Bình Döông 159,7 198,8 178,6 154,5 2. Doøng voán taøi trôï chính thöùc -16,0 -56,1 -47,7 -5,9 - Myõ Latinh -7,7 -29,3 -17,9 1,6 - Chaâu Aâu -4,5 -27,8 -26,7 -5,8 - Chaâu Phi – Trung Ñoâng -3,1 -3,0 -0,4 -2,4 - Chaâu AÙ- Thaùi Bình Döông -0,6 4,0 -2,6 0,7 Nguoàn : Capital Flows to Emerging Makert Economics, Institute of international Finance, thaùng 09/2006 Trong khi doøng voán ñaàu tö tö nhaân coù xu höôùng ñaït möùc cao trong naêm 2006, thì doøng voán taøi trôï chính thöùc laïi lieân tieáp coù söï suy giaûm maïnh. Doøng voán taøi trôï chính thöùc chaûy ra khoûi caùc neàn kinh teá môùi noåi naêm 2004 laø 16 tyû USD, naêm 2005 laø 56,1 tyû USD, naêm 2006 laø 47,7 tyû USD. Neáu xeùt theo thaønh phaàn cuûa doøng voán, naêm 2006 cô caáu thaønh phaàn doøng voán quoác teá chaûy vaøo caùc thò tröôøng môùi noåi coù ñaëc ñieåm cô baûn sau : - Ñaàu tö giaùn tieáp (FPI) tieáp tuïc coù xu höôùng gia taêng, naêm 2006 ñaït 57,7 tyû USD, vöôït möùc 55 tyû USD cuûa naêm 2005. Söï gia taêng lieân tieáp cuûa doøng voán ñaàu tö giaùn tieáp trong nhieàu naêm qua vaø trong naêm nay laø do nhöõng bieán ñoäng theo chieàu höôùng coù lôïi cuûa moâi tröôøng kinh teá oån ñònh ôû nhieàu neàn kinh teá môùi noåi treân theá giôùi. Tuy nhieân, moät thöïc teá cho thaáy hôn 30 naêm
  12. Luaän vaên 12 Leâ Duy Phong Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp qua ñaàu tö giaùn tieáp luoân chieám tyû leä raát nhoû trong toång voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi treân theá giôùi, chæ chieám khoaûng 10-15%. Khu vöïc chaâu AÙ -Thaùi Bình Döông thu huùt tôùi 40 tyû USD voán ñaàu tö giaùn tieáp trong naêm, taêng nheï so vôùi möùc 38 tyû USD cuûa naêm 2005 vaø chieám 2/3 toång voán ñaàu tö giaùn tieáp vaøo thò tröôøng môùi noåi. Taïi daây, Trung Quoác, AÁn Ñoä laø hai nöôùc chieám tyû leä thu huùt ñaàu tö giaùn tieáp cao nhaát, ñaït 30 tyû USD (Trung Quoác) vaø 6 tyû USD (AÁn Ñoä). - Voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) naêm 2006 taêng maïnh, nhöng xu höôùng gia taêng trong töøng khu vöïc ñang coù söï thay ñoåi. Chieàu höôùng taêng tröôûng kinh teá khaû quan cuûa caùc neàn kinh teá cuõng nhö caùc ñieàu kieän taøi chính haáp daãn ñaõ taïo ñieàu kieän thu huùt moät löôïng lôùn doøng voán FDI treân caùc thò tröôøng môùi noåi. Naêm 2006, FDI vaøo khu vöïc caùc thò tröôøng môùi noåi laø 201,9 tyû USD, moät möùc cao chöa töøng coù sau khi ñaõ ñaït möùc taêng tröôûng kyû luïc 185,7 tyû USD cuûa naêm 2005 vaø coøn ñöôïc döï baùo seõ laø 190 tyû USD naêm 2007. Beân caïnh 5 quoác gia ñöôïc ñaùnh giaù laø nhöõng nöôùc tieáp nhaän FDI haøng ñaàu theá giôùi laø Trung Quoác, AÁn Ñoä, Nga, Thoå Nhó Kyø vaø Braxin (chieám tôùi hôn ½ doøng FDI ñoå vaøo caùc thò tröôøng môùi noåi), caùc nöôùc khaùc (trong ñoù coù Vieät Nam) cuõng ñang noã löïc caûi thieän caùc chính saùch ñaàu tö cuûa mình nhö taùi cô caáu ngaønh, caûi thieän cô sôû haï taàng, hoaøn thieän caùc theå cheá, luaät phaùp v.v. do vaäy doøng voán FDI vaøo caùc nöôùc naøy cuõng khoâng ngöøng taêng leân. Moät yeáu toá quan troïng khieán voán FDI treân theá giôùi taêng kyû luïc naêm nay laø laøn soùng tö nhaân hoùa, caùc vuï mua baùn vaø saùp nhaäp (M&A) dieãn ra trong naêm nhanh, maïnh chöa töøng coù. Laøn soùng naøy baét ñaàu buøng noå töø cuoái taäp kyû 1990 vaø trong naêm 2006 caùc vuï mua baùn vaø saùp nhaäp öôùc tính taêng 39% so vôùi naêm tröôùc ñoù. Xem xeùt söï phaân boå FDI theo töøng khu vöïc, ta coù theå thaáy moät ñoäng thaùi cuûa FDI trong naêm nay. Sau nhieàu naêm taêng tröôûng maïnh, naêm 2006 doøng voán FDI vaøo khu vöïc chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông coù chieàu höôùng suy giaûm. Maëc duø ñaây vaãn laø khu vöïc ñöùng ñaàu trong caùc neàn kinh teá môùi noåi trong thu huùt FDI, naêm 2006 thu huùt FDI cuûa khu vöïc naøy laø 75,2 tyû USD, chieám 37,2% toång FDI vaøo caùc neàn kinh teá môùi noåi. Moät ñieåm ñaùng chuù yù laø FDI vaøo caùc nền kinh teá mới nổi chaâu AÂu naêm 2006 ñaït 66 tyû USD, taêng 78,37% so vôùi naêm 2005, do coù söï ñoùng goùp raát lôùn cuûa doøng FDI vaøo Thoå Nhó Kyø vaø Nga. Xu höôùng FDI taäp trung vaøo caùc ngaønh nhieàu taøi nguyeân, söï taêng tröôûng kinh teá quaù noùng cuûa Trung Quoác ñaõ môû ra cô hoäi ñaàu tö trong caùc ngaønh nguyeân lieäu thoâ (daàu moû, khí ga ôû Nga vaø Angieâri). Ngoaøi ra,
  13. Luaän vaên 13 Leâ Duy Phong Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp cuõng thaáy ñöôïc FDI trong nhöõng ngaønh coâng nghieäp saïch nhaèm baûo veä söùc khoûe vaø moâi tröôøng cuõng ñang coù chieàu höôùng gia taêng. - Doøng voán taøi trôï chính thöùc coù chieàu höôùng suy giaûm. Naêm 2006, doøng voán taøi trôï chính thöùc (caû töø caùc toå chöùc quoác teá vaø tín duïng song phöông) ñaït 47,7 tyû USD, thaáp hôn möùc kyû luïc 56,1 tyû USD cuûa naêm 2005. Phaân theo khu vöïc, caùc neàn kinh teá chaâu AÂu môùi noåi chieám thò phaàn lôùn nguoàn voán taøi trôï chính thöùc, 26,7 tyû USD vaø chieám 56% toång voán taøi trôï chính thöùc vaøo caùc thò tröôøng môùi noåi. Tieáp theo laø chaâu Myõ Latinh cuõng chieám 37,5% vaø ñaït 17,9 tyû USD. Chaâu Phi vaø Trung Ñoâng naêm 2006 ghi nhaän söï suït giaûm maïnh meõ voán taøi trôï chính thöùc, chæ ñaït 0,4 tyû USD so vôùi 3 tyû USD cuûa naêm 2005, khu vöïc chaâu AÙ -Thaùi Bình Döông chæ ñaït 2,6 tyû USD. Taøi trôï töø caùc toå chöùc tín duïng song phöông naêm 2006 ñaït 24,7 tyû USD taêng so vôùi 16,7 tyû USD cuûa naêm 2005. Naêm 2006, coù khoaûng treân 50% trong toång soá caùc neàn kinh teá môùi noåi ñaït ñöôïc caùc möùc vay nôï töø caùc toå chöùc tín duïng song phöông chính thöùc. - Theo khaûo saùt cuûa IMF gaàn ñaây cho thaáy, vaøo naêm 2001 lôïi nhuaän töø voán FPI theá giôùi taêng gaáp 2 laàn voán FDI. Trong voøng 4 naêm, ñaàu tö giaùn tieáp cuûa toaøn caàu ñaõ taêng 2 laàn; nöôùc coù tyû troïng ñaàu tö giaùn tieáp lôùn nhaát laø Myõ chieám 24,5%, tieáp ñoù laø Anh chieám 10%. Doøng voán FPI ñang troãi daäy maïnh meõ sau cuoäc khuûng hoaûng taøi chính 1997 vaø ñang chuyeån höôùng ñaàu tö sang caùc quoác gia ñang phaùt trieån coù tieàm naêng, nhaèm haïn cheá caùc ruûi ro ñaàu tö. - Ngoaøi ra, trong nhöõng thaäp kyû gaàn ñaây, nhieàu nöôùc ñang phaùt trieån vaø caùc nöôùc coâng nghieäp môùi phaûi döïa vaøo tieát kieäm nöôùc ngoaøi ñeå taêng tröôûng kinh teá. Tích tuï nôï nöôùc ngoaøi ñaõ trôû thaønh hieän töôïng phoå bieán ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån. Maëc duø nguoàn voán vaøo coù theå cung caáp cho nöôùc nhaän voán nguoàn löïc caàn thieát ñeå phaùt trieån kinh teá, nhöng noù cuõng coù nhieàu phí toån. Phí toån chính ôû ñaây laø dòch vuï nôï coù theå laøm taêng quy moâ vaø chi phí söû duïng nôï. Trong voøng 20 naêm, töø naêm 1970 ñeán 1989, nôï nöôùc ngoaøi cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån taêng töø 68,4 tyû USD leân 1.262,8 tyû USD töùc taêng 1846%. Thanh toaùn dòch vuï nôï taêng 1400% vaø vöôït hôn 160 tyû USD tính ñeán cuoái naêm 1980. Dö nôï tích luõy vaø chaûy maùu voán ngaøy moät taêng, moät soá nöôùc ñang phaùt trieån trôû thaønh con nôï. Ruûi ro tieàm aån cuûa noù ñöôïc minh chöùng laø cuoäc khuûng hoaûng chaâu AÙ gaàn ñaây mang ñaëc ñieåm laø moät cuoäc khuûng hoaûng taøi khoaûn voán. Voán chaûy vaøo khu vöïc tö nhaân vaø mang tính chaát ngaén haïn, tieáp theo laø söï ñaûo ngöôïc doøng voán moät caùch ñoät ngoät vaø oà aït.
  14. Luaän vaên 14 Leâ Duy Phong Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp 1.4 KINH NGHIEÄM VEÀ KIEÅM SOAÙT DOØNG VOÁN ÔÛ MOÄT SOÁ QUOÁC GIA ÑANG PHAÙT TRIEÅN Moät ñieàu raát roõ laø maëc duø coù söï khaùc bieät ñaùng keå veà thôøi gian vaø quy moâ, nhöng doøng chaûy voán quoác teá ñaõ chu chuyeån raát maïnh meõ suoát nhöõng thaäp nieân vöøa qua. Doøng chaûy aøo aït naøy coù moái quan heä chaët cheõ vôùi quy moâ cuûa neàn kinh teá, hôn moät nöûa caùc nöôùc trong toång soá 20 quoác gia theo khaûo saùt cuûa WB ñaõ nhaän doøng voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo trong nöôùc cuûa mình trung bình haøng naêm chieám khoaûng 4%GDP. Chi Leâ, Malaysia, Thaùi Lan, Mexico laø nhöõng nöôùc sôùm ñoùn nhaän doøng chaûy voán quoác teá maïnh meõ vaøo ñaàu thaäp nieân 1990. Sau naêm 1992, doøng voán quoác teá cuõng chaûy vaøo caùc nöôùc Nam AÙ nhöng vôùi quy moâ nhoû hôn, rieâng caùc nöôùc Ñoâng AÂu, sau naêm 1992, quy moâ doøng voán vaøo raát lôùn, hôn caû nhöõng nöôùc tieáp nhaän voán ñaàu tö lôùn nhaát ôû Chaâu Myõ vaø Ñoâng AÙ. Trong giai ñoaïn tröôùc cuoäc khuûng hoaûng tieàn teä 1997-1998, nhöõng chæ soá phaûn aùnh möùc taêng tröôûng kinh teá cuøng vôùi nhöõng trieån voïng phaùt trieån ôû chaâu AÙ ñaõ thu huùt moät löôïng lôùn voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo nhöõng quoác gia naøy. Doøng voán quoác teá aøo aït ñoå vaøo vaø roài nhöõng daáu hieäu baát oån trong neàn kinh teá ñaõ xaûy ra. Taêng tröôûng kinh teá chöõng laïi vaøo naêm 1996, vôùi söï taêng chaäm cuûa xuaát khaåu, xuaát hieän tình traïng naêng löïc dö thöøa trong nhieàu ngaønh coâng nghieäp, nhöõng caêng thaúng keùo daøi trong khu vöïc taøi chính vaø baát ñoäng saûn, söï trì treä dai daúng cuûa kinh teá Nhaät Baûn… Ñeán cuoái naêm 1997, khu vöïc chaâu AÙ ñaõ laâm vaøo cuoäc khuûng hoaûng taøi chính, tieàn teä toaøn dieän. Vaøo thôøi ñieåm ñoù, Vieät Nam gaàn nhö “mieãn nhieãm” vôùi caùc taùc ñoäng cuûa cuoäc khuûng hoaûng. Nhöng hieän nay, khi chuùng ta ñang hoøa nhaäp vaøo saân chôi lôùn cuûa khu vöïc vaø theá giôùi baèng vieäc tham gia vaøo caùc toå chöùc maäu dòch töï do, laø thaønh vieân cuûa WTO vôùi nhieàu cam keát hoäi nhaäp, TTCK Vieät Nam ñaõ ra ñôøi vaø ñang treân ñaø phaùt trieån, Vieät Nam töøng böôùc môû cöûa taøi khoaûn voán vaø ñang trong tieán trình töï do hoùa taøi chính. Nhöõng tieàn ñeà naøy theå hieän söï gaén keát giöõa thò tröôøng Vieät Nam vaø thò tröôøng cuûa caùc nöôùc trong khu vöïc vaø theá giôùi. Nhöõng cuoäc khuûng hoaûng taøi chính töông töï neáu coù xaûy ra thì chaéc chaén Vieät Nam cuõng khoâng coøn ñöôïc naèm ngoaøi “taâm baõo” nöõa. Chính vì vaäy, vieäc ñuùc keát kinh nghieäm vaø ruùt ra nhöõng baøi hoïc töø thöïc tieãn cuûa caùc nöôùc trong khu vöïc trong vieäc thu huùt vaø kieåm soaùt ñoái doøng voán ñaàu tö quoác teá trong giai ñoaïn tröôùc, trong cuõng nhö sau khuûng hoaûng seõ raát coù yù nghóa ñoái
  15. Luaän vaên 15 Leâ Duy Phong Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp vôùi Vieät Nam. Trong giôùi haïn luaän vaên naøy taùc giaû xin giôùi thieäu thöïc traïng vieäc thu huùt voán vaø moät soá bieän phaùp kieåm soaùt voán cuûa caùc quoác gia coù moät soá neùt töông ñoàng vôùi Vieät Nam trong ñôøi soáng vaên hoùa xaõ hoäi vaø cuøng laø nhöõng nöôùc coù cuøng noã löïc thu huùt doøng voán ñaàu tö quoác teá ñeå taïo nguoàn löïc cho phaùt trieån kinh teá. Nhöõng bieän phaùp kieåm soaùt voán, ñaëc bieät laø kieåm soaùt doøng voán vaøo FPI (mang nhieàu tính baát oån) cuûa nhöõng quoác gia naøy trong giai ñoaïn khuûng hoaûng coù theå laø nhöõng giaûi phaùp thaønh coâng ñaõ mang laïi söï oån ñònh cho khu vöïc taøi chính cuûa nöôùc hoï, nhöng cuõng coù theå laø nhöõng giaûi phaùp chöa thaät phuø hôïp v.v. Nhöng thieát nghó taát caû seõ laø nhöõng baøi hoïc ñaày giaù trò cho Vieät Nam, nhaát laø hieän nay khi maø TTCK Vieät Nam (keânh huy ñoäng voán FPI nöôùc ngoaøi chuû yeáu) ñang coù nhöõng böôùc phaùt trieån”noùng” caû veà toác ñoä laãn quy moâ. 1.4.1 Kinh nghieäm kieåm soaùt doøng voán taïi Malaysia Keå töø ñaàu nhöõng naêm 1990 cho tôùi tröôùc khi xaûy ra khuûng hoaûng taøi chính- tieàn teä chaâu AÙ 1997-1998, Malaysia luoân ñaït ñöôïc möùc taêng tröôûng cao nhôø chi tieâu maïnh cho cô sôû haï taàng vaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Khuûng hoaûng taøi chính-tieàn teä chaâu AÙ cuøng vôùi vieäc caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ruùt voán ñaõ khieán cho taêng tröôûng cuûa Malaysia giaûm 7% vaøo naêm 1998. Tuy nhieân, khaùc vôùi caùc nöôùc khaùc Malaysia khoâng caàn vieän trôï töø IMF maø ñaõ coù nhöõng chính saùch rieâng, ñoäc laäp hôn vaø meàm deûo hôn, trong ñoù coù chính saùch kieåm soaùt söï di chuyeån cuûa doøng voán tö nhaân nöôùc ngoaøi giaùn tieáp ñeå vöôït qua khuûng hoaûng. Maëc duø coøn nhieàu tranh caõi song chính saùch naøy ñöôïc coi laø ñoäc ñaùo vaø khaù thaønh coâng trong ñieàu kieän thöïc teá cuûa Malaysia. Doøng voán tö nhaân nöôùc ngoaøi roøng vaøo Malaysia trong thôøi kyø 1990-1998 coù theå chia thaønh 4 giai ñoaïn khaùc nhau : - Giai ñoaïn taêng maïnh 1990-1993, phaûn aùnh taùc ñoäng cuûa chính saùch töï do hoùa taøi chính, trieån voïng phaùt trieån khaû quan cuûa neàn kinh teá vaø moâi tröôøng kinh teá quoác teá thuaän lôïi. Thöïc teá doøng voán naøy ñaõ taêng töø 2,83 tyû USD naêm 1990 leân ñeán 10,42 tyû USD naêm 1993 (trong ñoù doøng voán ngaén haïn roøng ñaõ taêng töø möùc 0,5 tyû USD leân ñeán 5,41 tyû USD naêm 1993) - Giai ñoaïn suy giaûm maïnh naêm 1994, töø 10,42 tyû USD naêm 1993 ñoät ngoät xuoáng coøn 0,89 tyû USD. Ñieàu naøy phaûn aùnh taùc ñoäng cuûa nhöõng bieän phaùp kieåm soaùt doøng voán vaøo trong thôøi kyø naøy. - Giai ñoaïn 1995-1996 ghi nhaän söï gia taêng maïnh meõ doøng voán vaøo Malaysia. Doøng voán giaùn tieáp vaøo leân ñeán 9,18 tyû USD trong naêm 1996. Phaûn aùnh vieäc
  16. Luaän vaên 16 Leâ Duy Phong Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp xoùa boû nhöõng bieän phaùp ñieàu tieát doøng voán vaø tieáp tuïc chính saùch töï do hoùa taøi chính cuûa Malaysia. - Giai ñoaïn 1997-1998, phaûn aùnh taùc ñoäng cuûa cuoäc khuûng hoaûng taøi chính chaâu AÙ 1997-1998. Doøng voán vaøo Malaysia giaûm maïnh (giaûm tôùi möùc 0,55 tyû USD naêm 1997, vaø aâm 3,1 tyû USD naêm 1998) Baûng 1.3 : Voán tö nhaân nöôùc ngoaøi roøng vaøo neàn kinh teá Malaysia, thôøi kyø 1990 -1998 (tyû USD) Naêm Doøng ngaén haïn Doøng daøi haïn Toång coäng 1990 0,50 2,33 2,83 1991 1,87 4,00 5,87 1992 4,69 5,18 9,87 1993 5,41 5,01 10,42 1994 -3,23 4,12 0,89 1995 1,01 4,17 5,18 1996 4,10 5,08 9,18 1997 -4,59 5,14 0,55 1998 -5,26 2,16 -3,1 Nguoàn : Bank Negara Malaysia, Monthly Statistical Bulletin, June 2000. Trích laïi töø : UNCTAD (2003), Management of Capital Flows : Comperative Experiences and Implications for Africa. Doøng voán tö nhaân nöôùc ngoaøi giaùn tieáp vaøo Malaysia ñöôïc thöïc hieän döôùi hai hình thöùc : thoâng qua TTCK vaø thoâng qua vieäc Malaysia phaùt haønh chöùng khoaùn (caùc coâng cuï coå phaàn vaø coâng cuï nôï) ra thò tröôøng voán quoác teá. Trong ñoù, doøng voán FPI thoâng qua TTCK Malaysia thöôøng ñöôïc ruùt ra raát maïnh döôùi taùc ñoäng cuûa nhöõng chính saùch kieåm soaùt voán (naêm 1994, hôn 47 tyû USD ñaõ ñöôïc ruùt ra) hoaëc döôùi taùc ñoäng cuûa baát oån kinh teá (thôøi kyø khuûng hoaûng1997-1998, löôïng voán ruùt ra nhieàu hôn löôïng voán chaûy vaøo ñaõ khieán cho doøng voán FPI roøng vaøo Malaysia thoâng qua TTCK ñaït möùc aâm gaàn 7 tyû USD naêm 1997). Voán FPI vaøo Malaysia thoâng qua vieäc phaùt haønh caùc coâng cuï coå phaàn vaø coâng cuï nôï treân thò tröôøng taøi chính quoác teá raát khoâng oån ñònh vôùi möùc cao nhaát laø 3,14 tyû USD naêm1997. Trong ñoù, neáu vieäc phaùt haønh caùc coâng cuï coå phaàn chieám öu theá trong thôøi kyø 1992-1997 thì vieäc phaùt haønh caùc coâng cuï nôï laïi chieám öu theá trong thôøi kyø 1999-2003. Ngoaøi ra, löôïng voán FPI maø Malaysia thu huùt thoâng qua keânh naøy nhoû hôn raát nhieàu so vôùi löôïng voán
  17. Luaän vaên 17 Leâ Duy Phong Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp maø nöôùc naøy thu huùt ñöôïc thoâng qua TTCK. Ñieàu naøy phaûn aùnh tính baát oån cuõng nhö nhöõng ñaùnh giaù ngaët ngheøo cuûa thò tröôøng taøi chính quoác teá ñoái vôùi vieäc phaùt haønh chöùng khoaùn cuûa nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. Söï gia taêng maïnh meõ cuûa doøng voán FPI vaøo Malaysia trong nhöõng naêm ñaàu cuûa thaäp kyû 1990 ñöôïc quyeát ñònh bôûi hai nhaân toá cô baûn. Thöù nhaát, taêng tröôûng chaäm chaïp ôû caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån, laõi suaát quoác teá giaûm vaø aùp löïc cuûa vieäc tìm kieám lôïi töùc cao cuõng nhö ña daïng hoùa ruûi ro ñaõ thuùc ñaåy caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaàu tö vaøo Malaysia. Thöù hai, doøng voán FPI vaøo Malaysia ñöôïc haáp daãn bôûi moät loaït caùc nhaân toá noäi ñòa nhö neàn taûng kinh teá vó moâ vöõng chaéc, trieån voïng kinh teá taêng tröôûng cao, cheá ñoä chính trò oån ñònh, Chính phuû thaân thieän vôùi thò tröôøng, chính saùch thu huùt ñaàu tö haáp daãn, cô sôû haï taàng phuø hôïp, TTCK ñang buøng noå, laõi suaát noäi ñòa cao, ñoàng ringgit ñöôïc döï tính seõ taêng giaù. Tuy nhieân, söï chaûy vaøo maïnh meõ cuûa doøng voán tö nhaân nöôùc ngoaøi, ñaëc bieät laø voán FPI trong nhöõng naêm ñaàu thaäp kyû 1990 cuõng nhö söï ruùt voán oà aït cuûa caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi trong nhöõng naêm 1997-1998 ñaõ gaây ra nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc cho neàn kinh teá Malaysia buoäc nöôùc naøy phaûi söû duïng nhöõng chính saùch kieåm soaùt ñoái vôùi doøng voán naøy. Nhöõng bieän phaùp kieåm soaùt voán ñaõ ñöôïc söû duïng ôû Malaysia Tuøy vaøo töøng giai ñoaïn cuûa neàn kinh teá vaø söï di chuyeån cuûa doøng voán maø Chính phuû Malaysia aùp duïng caùc bieän phaùp kieåm soaùt voán khaùc nhau. Trong thôøi kyø 1990-1993, tröôùc söï gia taêng maïnh cuûa doøng voán vaøo, Chính phuû Malaysia ñöùng tröôùc söï ñaùnh ñoåi giöõa moät beân laø söï caàn thieát phaûi duy trì laõi suaát cao nhaèm kieàm cheá laïm phaùt vôùi moät beân laø giaûm khuyeán khích ñoái vôùi doøng voán ngaén haïn chaûy vaøo, ñaëc bieät laø doøng voán coù lieân quan ñeán vieäc mua caùc chöùng khoaùn nôï cuõng nhö söï gia taêng trong taøi khoaûn ngoaøi cuûa caùc NHTM. Doøng voán naøy raát nhaïy caûm vôùi cheânh leäch laõi suaát, raát deã bò ñaûo ngöôïc vaø mang tính ñaàu cô cao. Ngoaøi vieäc gaây neân ruûi ro cho neàn kinh teá vó moâ do tình traïng phaùt trieån quaù noùng, doøng voán nöôùc ngoaøi ñoå maïnh vaøo trong nöôùc coøn taïo neân ruûi ro ñoái vôùi khu vöïc taøi chính thoâng qua vieäc laøm cho chaát löôïng taøi saûn coù cuûa caùc ngaân haøng bò xaáu ñi (do vieäc vay vaø cho vay quaù möùc cuõng nhö vieäc gaëp ruûi ro lôùn veà thôøi haïn vaø tieàn teä). Ñeå ñoái phoù vôùi tình hình treân, Malaysia ñaõ ñaët ra muïc tieâu öu tieân choáng laïi söï baát oån ñònh do doøng vaøo quaù maïnh gaây neân vaø khoâi phuïc laïi söï oån ñònh cuûa thò
  18. Luaän vaên 18 Leâ Duy Phong Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp tröôøng taøi chính baèng caùch phoái hôïp chính saùch tieàn teä vaø caùc bieän phaùp kieåm soaùt ngoaïi hoái. - Ñeå traùnh taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa vieäc ñoàng ringgit leân giaù, Chính phuû Malaysia ñaõ aùp duïng aùp duïng bieän phaùp can thieäp voâ hieäu baèng caùch phaùt haønh traùi phieáu ñeå thöïc hieän nghieäp vuï thò tröôøng môû. Song song ñoù, ñeå haïn cheá söï gia taêng cung tieàn, Malaysia cuõng ñaõ aùp duïng vieäc taêng tyû leä döï tröõ baét buoäc (tyû leä naøy naêm 1991 laø 7,5%, naêm 1992 laø 8,5%). - Lo ngaïi veà khaû naêng maát kieåm soaùt ñoái vôùi cung tieàn, laïm phaùt cuõng nhö baát oån treân thò tröôøng taøi chính ñaõ khieán Chính phuû Malaysia ñöa ra moät loaït caùc bieän phaùp tröïc tieáp cuõng nhö giaùn tieáp ñoái vôùi söï di chuyeån doøng voán vaøo. Caùc bieän phaùp ñöôïc ñöa ra laø : caám nhöõng ngöôøi cö truù Malaysia baùn caùc chöùng khoaùn cuûa thò tröôøng tieàn teä coù thôøi haïn döôùi moät naêm cho nhöõng ngöôøi khoâng cö truù; haïn cheá caùc hoaït ñoäng ñaàu cô ôû thò tröôøng nöôùc ngoaøi baèng caùch caám caùc ngaân haøng tham gia vaøo giao dòch hoaùn ñoåi hoaëc coù kyø haïn khoâng lieân quan ñeán thöông maïi vôùi nhöõng ngöôøi khoâng cö truù; haïn cheá caùc khoaûn tieàn göûi cuûa nhöõng ngöôøi khoâng cö truù ngoaïi tröø nhöõng khoaûn lieân quan ñeán thöông maïi vaø ñaàu tö tröïc tieáp; taêng tyû leä döï tröõ baét buoäc; caùc bieän phaùp ñieàu tieát thaän troïng ñoái vôùi heä thoáng ngaân haøng cuõng ñaõ ñöôïc thöïc hieän. Trong thôøi kyø xaûy ra khuûng hoaûng, ñöùng tröôùc tình traïng doøng voán chaûy maïnh ra beân ngoaøi vaø söï giaûm suùt maïnh cuûa döï tröõ ngoaïi teä, Chính phuû Malaysia ñaõ thöïc hieän moät loaït caùc bieän phaùp kieåm soaùt voán. Nhöõng bieän phaùp kieåm soaùt ñoái vôùi ngaân haøng nhaèm haïn cheá caùc giao dòch hoaùn ñoåi baùn ra (mua coù kyø haïn vaø baùn giao ngay ñoàng ringgit vôùi nhöõng ngöôøi khoâng cö truù) khoâng lieân quan ñeán thöông maïi, nhaèm caét ñöùt moái lieân heä giöõa thò tröôøng ñoàng ringgit trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc, giaûm thieåu aùp löïc ñoái vôùi laõi suaát trong nöôùc. Ngoaøi ra, ñeå xoùa boû thò tröôøng ñoàng ringgit ôû nöôùc ngoaøi cuõng nhö haïn cheá ñaàu cô ñoái vôùi ñoàng tieàn naøy, Chính phuû Malaysia ñaõ yeâu caàu chuyeån toaøn boä soá ringgit treân thò tröôøng nöôùc ngoaøi veà nöôùc (bao goàm caû tieàn göûi baèng ñoàng ringgit trong taøi khoaûn ngaân haøng nöôùc ngoaøi); ñoøi hoûi caáp pheùp ñoái vôùi vieäc chuyeån khoaûn giöõa caùc taøi khoaûn ngoaøi, taát caû caùc hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu phaûi thanh toaùn baèng ngoaïi teä, moïi giao dòch mua baùn caùc taøi saûn taøi chính ñònh danh baèng ñoàng ringgit phaûi ñöôïc thöïc hieän thoâng qua theå cheá tieàn göûi ñöôïc uûy quyeàn v.v. Ñeå khuyeán khích caùc nhaø ñaàu tö giaùn tieáp hieän haønh ñaàu tö daøi haïn vaø ñeå taêng cöôøng thu huùt doøng voán môùi ñoàng thôøi giaûm thieåu söï baát oån ñònh cuûa doøng voán
  19. Luaän vaên 19 Leâ Duy Phong Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp ngaén haïn cuõng nhö ñeå vieäc ruùt voán ñöôïc tuaàn töï, khoâng ñoät bieán. Malaysia quy ñònh thôøi haïn duy trì voán ñaàu tö giaùn tieáp sau 12 thaùng môùi ñöôïc chuyeån ra nöôùc ngoaøi. AÙp duïng heä thoáng thueá ruùt voán giaûm daàn ñoái vôùi vieäc ruùt voán ñaàu tö vaøo coå phieáu, traùi phieáu vaø caùc coâng cuï taøi chính khaùc. Möùc thueá giaûm daàn phuï thuoäc vaøo thôøi haïn ñaàu tö (möùc 30% ñoái vôùi vieäc ruùt voán neáu thôøi gian ñaàu tö ít hôn 7 thaùng, 20% neáu thôøi gian ñaàu tö töø 7-9 thaùng, 10% neáu thôøi gian ñaàu tö 9-12 thaùng vaø 0% neáu thôøi gian ñaàu tö treân 12 thaùng). Khoâng aùp duïng kieåm soaùt voán ñoái vôùi nhöõng hình thöùc ñaàu tö mang tính thanh khoaûn thaáp hoaëc voán FDI. Sau khi Malaysia thöïc hieän caùc bieän phaùp kieåm soaùt voán cuûa mình ñoái vôùi caùc doøng voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, nhieàu nhaø kinh teá phöông taây ñaõ coù nhöõng hoaøi nghi veà nhöõng bieän phaùp naøy vì cho raèng noù seõ laøm maát nieàm tin cuûa caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Tuy nhieân, treân thöïc teá, nhöõng bieän phaùp naøy ñaõ giuùp Malaysia vöôït qua khuûng hoaûng maø khoâng caàn phaûi caàu cöùu söï trôï giuùp töø IMF. 1.4.2 Kinh nghieäm kieåm soaùt doøng voán taïi Thaùi Lan Töø ñaàu nhöõng naêm 1990 cho tôùi khi xaûy ra khuûng hoaûng taøi chính - tieàn teä naêm 1997-1998, Thaùi Lan luoân laø ñieåm ñeán haáp daãn ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Söï chaûy vaøo maïnh meõ cuûa doøng voán quoác teá ñaõ goùp phaàn giuùp cho neàn kinh teá Thaùi Lan coù toác ñoä taêng tröôûng cao vaø oån ñònh trong suoát thôøi kyø naøy. Tuy nhieân, cuõng chính söï ñaûo ngöôïc maïnh cuûa doøng voán ñoù ñaõ khieán cho neàn kinh teá Thaùi Lan rôi vaøo khuûng hoaûng. Nguyeân nhaân naèm ôû söï yeáu keùm cuûa heä thoáng ngaân haøng cuøng vôùi caùc bieän phaùp kieåm soaùt voán khoâng thaän troïng ñoái vôùi söï di chuyeån cuûa doøng voán tö nhaân nöôùc ngoaøi. Ñeå vöôït qua khuûng hoaûng, Thaùi Lan ñaõ phaûi caàu cöùu söï vieän trôï cuûa IMF vôùi vieäc chaáp nhaän nhöõng aùp ñaët chính saùch cuûa toå chöùc naøy. Theo thoáng keâ cuûa ngaân haøng Trung öông Thaùi Lan (BOT), töø ñaàu thaäp kyû 1990, doøng voán nöôùc ngoaøi ñaõ chaûy maïnh vaøo neàn kinh teá Thaùi Lan, ñaït möùc trung bình 355,639 tyû baht/naêm trong thôøi kyø 1992-1996, sau ñoù laïi ñaûo ngöôïc maïnh vôùi möùc aâm 389,391 tyû baht/naêm trong thôøi kyø 1997. Trong ñoù, söï chaûy vaøo vaø ñaûo ngöôïc maïnh cuûa doøng voán thoâng qua heä thoáng ngaân haøng ñaït möùc 179,277 tyû baht/naêm thôøi kyø 1992-1996 vaø aâm 336,781 tyû baht/naêm thôøi kyø 1997. Doøng voán FPI vaøo Thaùi Lan ñöôïc thöïc hieän thoâng qua vieäc caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi mua chöùng khoaùn coå phaàn vaø chöùng khoaùn nôï treân TTCK Thaùi Lan cuõng nhö caùc coâng cuï coå phaàn vaø coâng cuï nôï treân thò tröôøng quoác teá. Voán FPI vaøo Thaùi Lan
  20. Luaän vaên 20 Leâ Duy Phong Vaán ñeà kieåm soaùt doøng voán vaøo taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp taêng maïnh trong thôøi kyø tröôùc khi xaûy ra khuûng hoaûng vaø lieân tuïc giaûm suùt trong thôøi kyø sau khuûng hoaûng, Trong thôøi kyø tröôùc khi xaûy ra khuûng hoaûng, FPI luoân coù tyû troïng cao hôn FDI nhöng vaãn nhoû hôn so vôùi voán vay qua ngaân haøng, thôøi kyø 1992-1996, doøng voán FPI chieám 18,8% toång doøng voán quoác teá vaøo Thaùi Lan, gaàn gaáp ñoâi so tyû troïng cuûa voán FDI (9,9%) nhöng thaáp hôn raát nhieàu so voán vay thoâng qua heä thoáng ngaân haøng (50,4%). Tuy nhieân, trong thôøi kyø sau khuûng hoaûng, voán FDI laïi chieám öu theá hôn so vôùi FPI, trong khi voán FPI bò ñaûo ngöôïc maïnh thì voán FDI vaãn tieáp tuïc ñaït möùc döông, thaäm chí ñaït tôùi möùc cao kyû luïc trong hai naêm 1998 (ñaït 7 tyû USD) vaø naêm 1999 (ñaït hôn 6 tyû USD). Söï gia taêng maïnh meõ cuûa doøng voán tö nhaân nöôùc ngoaøi (trong ñoù coù voán FPI) vaøo Thaùi Lan ñöôïc quyeát ñònh bôûi nhieàu yeáu toá. Ñaàu tieân coù theå thaáy ñöôïc laø vaøo ñaàu thaäp kyû 1990, Thaùi Lan ñaõ tieán haønh töï do hoùa taøi chính vôùi vieäc töï do hoùa laõi suaát ñoái vôùi caû tieàn göûi vaø tieàn vay; loaïi boû haàu heát caùc kieåm soaùt veà ngoaïi hoái, töï do hoùa caùc giao dòch cuûa taøi khoaûn voán vôùi vieäc cho pheùp doøng voán nöôùc ngoaøi ñöôïc töï do ra vaøo trong nöôùc. Ngoaøi ra, trong giai ñoaïn naøy, laõi suaát ôû Thaùi Lan luoân duy trì ôû möùc cao hôn laõi suaát theá giôùi (thôøi kyø 1992-1998, laõi suaát cho vay cô baûn cuûa Thaùi Lan luoân cao hôn khoaûng 8,15% so vôùi laõi suaát LIBOR) ñaõ khuyeán khích caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaàu tö vaøo Thaùi Lan cuõng nhö caùc ngaân haøng vaø coâng ty taøi chính trong nöôùc vay möôïn treân thò tröôøng taøi chính quoác teá ñeå cho vay laïi ôû trong nöôùc. Cuøng vôùi möùc cheânh leäch laõi suaát, chính saùch tyû giaù coá ñònh (nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ít bò ruûi ro veà tyû giaù), trieån voïng taêng tröôûng cao cuûa neàn kinh teá trong ñieàu kieän doøng voán ñöôïc töï do di chuyeån ñaõ laøm doøng voán nöôùc ngoaøi chaûy maïnh vaøo neàn kinh teá Thaùi Lan, ñaëc bieät ñaùng löu yù laø voán ngaén haïn. Doøng chaûy maïnh meõ cuûa cuûa voán nöôùc ngoaøi vaøo trong nöôùc ñaõ thuùc ñaåy neàn kinh teá Thaùi Lan taêng tröôûng nhöng ñoàng thôøi cuõng ñaåy neàn kinh teá rôi vaøo tình traïng phaùt trieån quaù noùng vôùi bieåu hieän laø thaâm huït taøi khoaûn vaõng lai lôùn, laïm phaùt gia taêng, TTCK buøng noå vaø thò tröôøng baát ñoäng saûn coù tính bong boùng. Vaø ñeán thaùng 07/1997, khi maø caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi oà aït ruùt voán ñi keøm laø xuaát khaåu giaûm, tính bong boùng cuûa thò tröôøng baát ñoäng saûn vaø TTCK tan vôõ, ñoâ la Myõ taêng giaù v.v. neàn kinh teá Thaùi Lan rôi vaøo cuoäc khuûng hoaûng traàm troïng. Nhöõng bieän phaùp kieåm soaùt voán ñaõ ñöôïc söû duïng ôû Thaùi Lan Nhaän thöùc ñöôïc nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc do söï di chuyeån quaù möùc cuûa doøng voán nöôùc ngoaøi, ñaëc bieät laø doøng ngaén haïn. Töø naêm 1995, Chính phuû Thaùi Lan ñaõ
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.26: Bộ 320 Luận Văn Thạc Sĩ Y Học
320 tài liệu
1247 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
4=>1